17
1 Projeler Denizine Açılırken… 15 Haziranı 2012 /Yıldız Teknik Üniversitesi / Projeler Denizine Açılırken / EA-şo 19 Haziran 2012 / Rev.1 118 Sn. Ersin Arıoğlu’nun Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programı 2012 Diploma Töreni’nde yaptığı “Projeler Denizine Açılırken” konulu konuşma metnidir. YTÜ/ 15 Haziran 2012 Dr. Ersin ARIOĞLU [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş / stanbul 15 Haziran 2012 HOŞGELDİNİZ Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programı 2012 Diploma Töreni YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ “Projeler Denizine Açılırken…” Değerli Hocalarımız; Sevgili Mezunlar; Meslektaşlarım, Saygıdeğer Konuklar, Hepinizi sevgiler ve saygılar sunarak selamlıyorum. Bugün güzide Yıldız Üniversitesinin Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programının4üncü Tertip Mezuniyet Diploma Töreninde, sizlerle birlikte olmaktan ve 50 yıldır proje yöneten bir mühendis olarak, “Projeler Denizine Açılırken, Aklınızda Bulunsun” anlamına gelebilecek bazı şüncelerimi; proje yapmak ve proje yönetmek üzere özel bir programla yetiştirilen siz genç meslektaşlarım ile, paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Bu fırsatı bana tanıyan değerli meslektaşım ve güzel işler mucidi Dr. Çeçene de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Konuşmam iki bölümden oluşuyor. Birinci bölümde, Yapı Merkezinde yönettiğim projelerden süzülüp gelen tecrübelerimi temel kavramlar bazında sizlerle paylaşacağım. İkinci bölümde ise sizlere bir örnek proje yönetimi olarak “Konya-Ankara Hızlı Tren Projesini” özetleyen 8 dakikalık bir film gösterilecek.

Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

1 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

118

Sn. Ersin Arıoğlu’nun Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programı 2012 Diploma Töreni’nde yaptığı

“Projeler Denizine Açılırken” konulu konuşma metnidir.YTÜ/ 15 Haziran 2012

Dr. Ersin ARIOĞ[email protected]

Yıldız Teknik Üniversitesi Beşiktaş / stanbul15 Haziran 2012

HOŞGELDİNİZ

Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programı 2012 Diploma Töreni

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

“Projeler Denizine Açılırken…”

Değerli Hocalarımız;Sevgili Mezunlar; Meslektaşlarım,Saygıdeğer Konuklar,

Hepinizi sevgiler ve saygılar sunarak selamlıyorum. Bugün güzide YıldızÜniversitesi’nin Yapı İşletmesi Yüksek Lisans Programının 4’üncü TertipMezuniyet Diploma Töreninde, sizlerle birlikte olmaktan ve 50 yıldır projeyöneten bir mühendis olarak, “Projeler Denizine Açılırken, AklınızdaBulunsun” anlamına gelebilecek bazı düşüncelerimi; proje yapmak veproje yönetmek üzere özel bir programla yetiştirilen siz gençmeslektaşlarım ile, paylaşmaktan büyük mutluluk duyuyorum.

Bu fırsatı bana tanıyan değerli meslektaşım ve güzel işler mucidiDr. Çeçen’e de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum.

Konuşmam iki bölümden oluşuyor. Birinci bölümde, Yapı Merkezi’ndeyönettiğim projelerden süzülüp gelen tecrübelerimi temel kavramlarbazında sizlerle paylaşacağım. İkinci bölümde ise sizlere bir örnek projeyönetimi olarak “Konya-Ankara Hızlı Tren Projesini” özetleyen 8dakikalık bir film gösterilecek.

Page 2: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

2 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Değerli Konuklar,

Dünyanın gidişatından anlayabildiğimiz odur ki, insanoğlu yepyeni biruygarlık inşa etmeye hazırlanıyor. Yeni uygarlığın şafağı sökmüştür.Yalnız, ismi ve enerjisi henüz belirlenememiştir. Yaşanan global kriz,yeni doğmakta olan uygarlığın doğum sancılarıdır.

Bugün insanlığın önünde duran en çetrefil sorun, önümüzdeki onyıllarda doğacak uygarlığın niteliklerini iyi kavramak ve getireceğisorunlarla mücadeleye iyi hazırlanmaktır.

İnsanlık, sorunlarının üstesinden gelmek üzere ilginç bir yöntemle,,işletmeler halinde organize olmayı başarmıştır. İşletmelerin yönetimsistemleri 200 yıldır gelişmektedir. Ancak son 50 yıldır sorunlarınıçözmek üzere daha kompakt takımlar halinde organize olarak, “projebazında” çözümler üretilmesinin daha verimli olduğu anlaşılmaktadır.Yeni uygarlığın parlayan yıldızları “proje bazındaki” organizasyonlarolacaktır. 99

İnsan potansiyeli Niteliği önemseme Bilge [Aklını kalbindeki sevgi ile genişleten] [Doğa + Fazilet] Kanunları ve Sorumluluk Süreçlere / Parçalar arası ilişkilere odaklanma İşbirliği Ağ örgüsünde yapılanma Proje takımları Değerlerle anlaşma / uzlaşma Eylem Odaklanarak gerekeni yapma Gelişme / öğrenme

Maddi KaynaklarNiceliği önemsemek

AkılcıDoğa kanunları ve Teknoloji

Sonuçlara (parçalara) odaklanmaRekabet

Hiyerarşik yapılanmaİşletmeler

Güç ile zorlamaRetorik

Görevini yapma Büyüme

Yarın daha önemli olacakDün önemliydiDÜŞÜNCE ve DEĞERLERDE DEĞİŞİM EĞİLİMLERİ

Y E N İ D O Ğ A N U Y G A R L I K(Ölçü içerisinde sürdürülebilir gelişme)

Temel Sorun: İklim Değişimi

İnsan PotansiyeliDoğanın Sunduğu ÖğretilerEsnek Üretim Metotlarının VarlığıÖğrenme / Doğaya Uyum

Nüfus ArtışıDengesiz Gelir Dağılımı

Ölçüsüz Mal ve Enerji Tüketimi“İklim Değişimi”

Tehditler Fırsatlar

Page 3: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

3 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Bugün, dünya ülkelerinin milli gelirleri toplamı 62 Trilyon dolar civarında.Bu gelirin yaklaşık %6 ~ %10’u arası inşaat yatırımları için harcanıyor.Diğer kelimelerle yaklaşık 6 Trilyon dolar. Yine çok yaklaşık bir hesapla,dünyada her yıl irili ufaklı, ele-avuca gelebilen, yaklaşık 6 milyon proje’yebaşlanıyor. Proje Yönetim Enstitüsü’nün üye sayısı 300.000’lere geliyor.Çeşitli üniversitelerde Yönetim Bilimi fakültelerinde doğrudan veyadolaylı olarak her yıl binlerce Proje Yöneticisi yetişiyor.

Diğer taraftan, uygulanan projelerin başarı dereceleri ile ilgili yapılannoktasal araştırmalar, projelerin %32’sinin başarılı, %44’nün yarı başarılı,%24’ünün ise başarısızlıkla sonuçlandığını gösteriyor. Yıllara göre geneltrend’e bakılırsa, başarılı biten proje sayısı ağır ağır, fakat başarısız projesayısı daha hızlı artıyor. Tabii yarı başarılı olarak biten projelerin sayısı daazalıyor.

Dünyada proje yapmanın önemi, teknik gelişmeler ve donanımlı projeyöneticisi sayısı artarken; öte yandan başarısız proje sayısındaki artış dahızla yükseliyor. Bu çelişkili durumun nedenleri şüphesiz araştırılmalıdır.Sadece bu tespit bile, proje yönetiminin önemini bence ortayakoymaktadır.

152

DünyaToplamYıllık Geliri………...........…...~ 62 Trilyon $

İnşaat Projelerinin Değeri……………........…~ 6 Trilyon $

İnşaat Projesi Sayısı…………………. 6.000.000 Adet/Yıl

Projelerin KapanışBaşarısı

% 32 Tam başarılı (zamanında ve bütçesinde)

% 44 Yarı başarılı (kısmen zamanında ve bütçesinde)

% 24 Başarısız (iptal edilmiş veya yarım kalmış projeler)

“Proje Yönetimlerindeki başarılar,Dünya Uygarlığının gelişim hızını belirler…”

Page 4: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

4 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Değerli Konuklar,

Bu genel bilgilerden sonra, bir proje’nin başlıca özelliklerine kısacadeğineceğim.

Proje nedir? Proje, hedefi, bütçesi ve süresi belirlenmiş bir “iş paketidir”.

Projenin kendisine özgü,

Özel kısıtları vardır. Çeşitli seviyelerde belirsizlikler içerir. Çeşitli seviyelerde zorlukları vardır. Projeler sonlu iş paketleridir.

Bu nedenlerle proje operasyonları, normal yönetim operasyonlarından çokfarklıdırlar.

Projelerin serüveni, fırtınalı bir denizde seyahate benzer. Çoğu keredenizin şartları belirsizdir. Dalgalar zorludur. Yiyecek, içecek, personelkısıtlıdır. Fırtına belki yelken açmağa bile müsait değildir. Böyle şartlardatek pusula “sorular”dır. Güzel ve doğru sorulara güzel cevaplar gelir.Soru da, cevap da bilgiden doğar. Proje gemisinde yelkene rüzgarbilgilerden gelir. Bu rüzgarı, sorular doğurur. Diğer kelimelerle, Projeyapmanın esası “soru sormaktır”. Bu nedenlerle proje gemisininyönetimi sanattır. Ürünü de “benzersizdir”.

123

PROJE NEDİR ? Proje, hedefleri, bütçesi ve süresi belirlenmiş; bir kere yapılacak bir iş paketidir.

Proje, bünyesinde binlerce küçük küçük iş paketleri barındırır.

Proje, bu küçük iş paketlerinin hedefli olarak planlanması, yapılması ve birbiriyleentegre edilmesi ile ortaya çıkar. Her iş paketinin de süresi ve bütçesi vardır.Bu süreler proje süresi ve bütçesi ile uyum içinde olmak zorundadır.

Proje tamamlanınca ortaya benzeri olmayan bir ürün, hizmet veya sonuç çıkar vehedefe ulaşılmış olur.

Projelerin operasyonları şirketlerin diğer tüm operasyonlarından farklıdır.Her ikisi de insanlar tarafından yapılır, kaynak kıtlığı içinde gerçekleştirilir,planlanır, uygulanır ve denetlenir. Ancak temel fark :

şirket operasyonları : birbirine benzerdir, tekrarlıdır; ürün aynıdır.proje operasyonları ise : projeye özgüdür; ürün benzersizdir.

Bu nedenle, proje yönetimi bir SANATTIR…EY PROJECİLER, İÇİNİZDEKİ BÜYÜK SANATKÂRI UYANDIRIN,

DÜNYA SİZİ SELAMLASIN…

Page 5: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

5 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Sepyadan anlatılacak…

Projenin Başarı Kriterleri

Page 6: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

6 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

PROJE YÖNETİMİNİN DURUMU

Projeyi yöneten, projeyi başarmaktan sorumlu olan kişidir. Projeninbelirsizliklerini tespit etmek ve en erken tepki vermekle yükümlüdür.Belirsizliklere erken yoğunlaşmak, riskleri fırsatlara dönüştürme olanağısağlar.

Usta bir proje yöneticisi veya yönetimi interaktif olarak, gelecekten bugüne planlama yapar, hedeflerini sabit tutar, uygulamada iş paketlerininilişkisini belirler ve kontrol eder.

Proje yönetimi, proje ilerledikçe işleri daha çok detayları ile kavrar. Bunedenle projelerde gerek parasal akışın gerekse iş gücünün kümülatifeğrileri S curve biçimindedir. Proje ilerleme eğrilerinin düzgün veyadüzgüne yakın yatık S harfi biçiminde gelişmesi işlerin olumlu gittiğiningöstergesidir. Proje yönetimi proje süresinin ilk %30’luk bölümünde;projenin bütün belirsizliklerini çözmüş, malzemelerini siparişe bağlamış,tasarımlarını bitirmiş, iş gücünü planlamış, ekipmanlarını programlamışolmalıdır. Unutmayın sürenin ilk %30’luk bölümünde.

Aksi halde, yönetim, projenin zaman/bütçe ve performans kontrolünükaybeder. Projeyi, proje yönetimi değil, artık akış yönetmeye başlar.Unutmayın… Bu durumdan sakının…

137

Page 7: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

7 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Proje yönetmekte çeşitli yönetim stilleri vardır. Bazı proje yöneticilerihiyerarşik ve sıkı disiplini severler. Planlamayı da pro-aktif, öncedenyaparak hazır ederler. Bu yöntemde planlama, bugünün şartlarındanbaşlanarak yapılır. İş paketleri uç uça eklenir. Böyle bir planlama ancaksüre kısıtı gevşekse başarılı olabilir.

Bugünün hızlanmış proje dünyasına en uygun proje yönetim stili ise inter-aktif planlama yapmaktır. Siz bir planlama yapar ve ilk adımı atarsınız,proje buna cevap verir ve yeni şartlar oluşur. Siz hemen, yeni şartlaragöre, tekrar inter-aktif olarak, yeni bir planlama ile cevap verirsiniz. Yalnız,inter-aktif planlamanın çok özel bir şartı vardır: Her adımda süreçler –operasyonlar değişebilir, fakat süre / bütçe / performans hedeflerini sabitkalır. Hedefler sabit olduğundan, her yeni adımda planlama zorlaşır veyaratıcı yeni çözümler ister. Diğer kelimelerle, projenin kaygan şartları ileancak yaratıcılık sergileyerek baş edebilirsiniz.

Bu nedenle, sıkı kısıtları olan zor projelerde tek kurtuluş inter-aktifplanlama, yani yaratıcı proje yönetimidir. Yaratıcı proje yönetimleri ağörgüsünde örgütlenme ister. Ekipte zorlama olmamalıdır, bütün eylemleruzlaşı ve işbirliğine dayanır. Bu da yetmez, ekip estetik tutum içindeolmalı, sürekli bilgi işlemelidir.

173

Önce geleceği tasarlar.

Gelecekten bugüne doğru tasarımlarla planlama yapar.

Planı uygular; uygulamayı sürekli ölçer ve yeni şartlara göre tekrar tasarlar.

Kaynakları optimize eder.

Kendisine uyarladığı teknolojileri kullanır.

Kontrol mekanizmasını iş paketlerinin ilişkisine odaklar.

İnsan potansiyelini ve yaratıcılığını süreçlere ve yönetime katar.

İçe veya dışa dönük saydam, sıcak iletişime özen gösterir.

YARATICI YÖNETİM(İnter-aktif Yönetim)

Hedef Saptama Uygulama Proje Kapama

Ölçme

İnteraktifPlanlama

Page 8: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

8 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

“Proje” ile ilgili bu temel bilgilerden sonra, şimdi de bir projeyönetiminin genlerinde yer etmiş olması gereken bazı temel becerilerleilgili kavramlara değineceğim.

Önce Öğrenme tutkusu; öğrenme, bilgilerin ezberlenmesi değildir.Makbul öğrenme, düşünceyi uygulama ile birleştirir. Öğrenme olgusu,düşünceyi, hayata geçiren eylemler zinciri üzerinden bilincimize kazınırve yerleşir. Bilincimize bu zincirin kazıdıkları, her insanda farklıdüzeyde oluşan algılar bilgiler ve becerilerdir. Bilinç düzeyimizyüzeysel olaylara ve anlık koşullara odaklanırsa, eylemlerimiz tepkilerhaline dönüşür. Tepkisel davranışlar çok az bilgi üretir ve çok azöğrenme sağlarlar. Diğer taraftan, daha derin düşünerek, daha çok fikirüreterek, büyük olguların içindeki örüntüleri ve saklı bilgileri öğrenmeyesıvanmak, daha az kaynakla, daha çok iş yapma becerisini kazandırır.

Artık, anlaşılmıştır ki; bir bilgiyi, kesin olarak bilemeyiz. Tek bir bilimseldeney, olguları “her zaman doğrudur” diye ispatlayamaz, amasadece tek bir deneyle olgunun “yanlış” olduğuna karar verebiliriz vebu kararımız doğrudur. Diğer kelimelerle, kurduğumuz bir hipotezinyanlış olduğunu bir deney sonucu ile anlayabiliriz. Fakat olguyanlışlanırsa hâlâ doğruyu bilmiyor olacağız. Benzer şekilde birçokkere doğrulanan bir olgudan bile; herhangi birşeyi kesin olarakbilemeyeceğimizi bildiğimizden; hâlâ doğru olup olmadığı hakkında“kuşku duyma” hakkımız vardır. Durumdan emin olmadığımızıbiliyorsak, durumu değiştirmek için yeterli inancımız ve nedenimiz vardemektir. Bu inanç bizi “daha iyiyi” aramaya iten dürtüdür. Bu dürtüdüşüncelerden eyleme giden enerjiyi sağlar. İşte öğrenme, bu enerjininaçığa çıkması ile gerçekleşir; ve böylece düşündüğümüzügerçekleştirir, onları iyi veya kötü; verimli veya verimsiz; güzel veyaçirkin yapabiliriz. Ama yaparız. Yapmak fiilinin gerçekleşmesi içinkişide “öğrenme azmi kadar, iş bitirme azminin de tutku biçimindeolması gerekir.”

254

Page 9: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

9 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Evrenle ilgili bilgilerimizin hiçbir zaman tam ve mükemmel olmayacağınıartık biliyoruz. Bu nedenle, insanlar için, hatasız bir karar vermek veya işyapmak mümkün değildir. Ancak ‘daha verimli’ veya ‘daha az verimli’olan kararlar veya işler olduğundan bahsedebiliriz. Tam bir mükemmelliğeulaşmak mümkün olmadığından, o zaman ikinci en iyiyi amaçlamalıyız:“gelişmeye açık” bir sistem yaratmak. Ancak böyle açık bir ortamda,teorilerimizi, projelerimizi, politikalarımızı, kararlarımızı, tasarımlarımızı,diğer bir deyişle, insanların tüm etkinliklerini inceleyebilir ve onları herkesiçin iyi olana doğru yöneltebiliriz. Sözün özü; gelişmeye açık olmakdemek, hataların ortadan kaldırılabileceği saydam ve özgür bir ortamınoluşturulması demektir. Şirket ortamları ve proje ortamları mutlaka böyleolmalıdır.

Hataları ve yanlışları bulmak için insanoğlu sihirli bir yöntem geliştirmiştir;“bilgi işlemek. Bilgi işlemek, yeni bir bilgi elde etmek için, gizli bilgiyiortaya çıkararak mevcut bilginin yeniden yapılandırılmasıdır. Eğer bilgiişleme, bu açık sistemde sürekli olarak uygulanırsa, hatalar süreklidüzeltileceğinden, sürdürülebilir sistemleri veya kararları oluşturmak damümkün olacaktır. Diğer kelimelerle, şirketlerin zamana uyumu ve yaşamsüresi, eylemlerindeki hata temizleme hızı ile doğru orantılıdır. Benzerşekilde, projelerin başarı oranı da, ekibin aldığı kararlardaki hatalarıtemizleme hızları ile doğrudan ilişkilidir.

181

Page 10: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

10 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Nedir Bilgi İşlemek: Bu kavramı, önemi nedeni ile biraz açmalıyım.Bilgiler, duyularımıza olgular ve olaylar halinde ulaşır. Olgular veolayların içerdiği bilgiler tek tek atomik yapıda değil, olguların içinesaklanmış bilgi yumakları halindedir. Olgulardaki bilgiyi ayırmak için,gözlem yapmak gerekir. Gözlem tek başına yeterli değildir. Bilgilerinayrıştırılması, sınıflandırılması ve önceden doğrulanmış bilgilerlesınanması gerekir. Gözlem dahil, bu sürece; “bilgi işleme” veya“saklı bilgiyi ortaya çıkarma” denir.

Diğer kelimelerle; bilgi işlemek, bilgileri birbiri ile ilişkilendirerek yeni vedaha faydalı bilgileri üretme tekniğidir; kimyadaki gibi. Bilgiler birbiri ileilişkilendirilince, yeni elementler gibi, yeni bilgiler doğar. Ustaprojecilerin 7 baskın vasıflarından birisi, bilgi işleme yetenekleridir.Unutmayın bilgi işleme hata arındırma işlemidir ve bu işlem “soru”sorarak yürütülür.

114

Page 11: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

11 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Bugün, yaratıcı düşünce hakkında da biraz konuşmalıyım. Çünkü ustaprojecilerin bir diğer önemli yeteneğidir.

Yaratıcı düşünce, yaşamın bütün alanları için gereklidir, ama; yönetim,özellikle proje yönetimi, sanat, bilim ve mühendislik için çok daha fazlagereklidir.

İnsanlık uzun süre, yaratıcı düşünceyi sadece dâhi veya doğuştanüstün yetenekli kimselere ait bir yetenek gibi algılamıştır. Ancak,1960’lı yıllardan sonra, her insanın yaratıcı olabileceği ve günlükhayatın her sorunu için yaratıcılık sergileyebileceği anlaşılmıştır.

Maslow, “yaratıcılığın, kişinin kendini adayarak işini yapması”olduğunu söyler. Carl Rogers, “İyi veya kötü yaratıcılık yoktur. Acıyıdindiren ilacı bulan da, işkence aleti icat eden de yaratıcılıksergilemiştir” der.

Bu tanımlar objektif değildir. Yaratıcı düşünce, ölçülebilir kılınmakistenirse; en az kaynakla, mevcut bilgilerden en yüksek verimi eldeeden “bilgi-işleme çevrimi” olarak tarif edilebilir. Kısaca, yaratıcılık,bilgi-işleme çevrimi içinde gizlidir. Yaratıcı kişiler, karşıt form vedesenleri, uyuşmayan fikirleri, çelişik ve birbiri ile ilgisiz durandüşünceleri, ustalıkla ilintilendirirler. Onlar, ayrık duranları birlik, uyum,sinerji oluşturan düzeylere taşırlar. Yaratıcılıkta, zihindeki fikirlerinçokluğu, fikirlerle ilinti kurma becerisi, hayal gücü ve soru sormabecerisi önemlidir. Yaratıcılık yeteneği, kişi dilerse öğrenilebilir biryetenektir. Tıpkı hayal gücü yeteneğinin geliştirilmesi. Hayal gücügelişirse yaratıcılık artar.

Sanatçı: Goldsworth

186

Page 12: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

12 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

172

Gelelim Estetiğe,

Yakın gelecekte önemi artacak estetik tutum hakkında birkaç cümlesöylemek istiyorum. Estetik tutum olmadan, mevcut düşünce düzeyinideğiştirmek verim getirmez. Kant’a göre estetik tutum, zihindeki kavram ilegerçeklik arasında bir yargı köprüsüdür. Eğer verimli fikirler iyiuygulanırsa, “güzel” doğal olarak ortaya çıkacaktır. Şüphesiz, bununsöylenmesi çok kolay, yapılması çok zordur.

Örneğin; zamana direnip günümüze gelebilen tarihî eserler, verimlifikirlerin “iyi” olarak uygulanmasına örnek oluştururlar. Bu nedenle, inşaedildikleri zamanda olduğu gibi, o zamanın çok ötesinde bile “güzel”olarak kabul görürler.

Tüm insani eylemler ‘estetik tutum’un çeşitli seviyelerini yansıtırlar. Çünküinsanî eylemler, güzelliğin hoşlantısı ve çirkinliğin ürküntüsü ile yönlenir.Diyebiliriz ki, estetik tutum, “toplumları değiştiren” ve “dünyayışekillendiren” süreçleri belirler. Bir toplumda estetik tutuma duyarlılığınartması, toplumun veya şirketin devrimsel bir değişim platformu inşaetmekte olduğunun habercisidir.

Bir projenin toplumsal beğeni kazanması onun başarı seviyesini belirler.Proje “verimli fikirler” üzerinde yükseliyorsa ve bu fikirler “iyi”uygulanıyorsa, (on specs) proje’de estetik kaygı sağlanmış olacak ve projetoplumsal beğeni kazanarak, güzel olarak anılma şansı yükselecektir.Unutmayın, projenin her eylemi için estetik tutum gereklidir.

Page 13: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

13 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Değerli Konuklar,

Bu ana kadar proje yürütülmesinde çok önemli 7 yetenekten 6’sınısaydım. Şimdi 7cisiniden söz edeceğim, her beceriyi çerçeveleyen“Sorumluluktan” çağımızda artık hiçbir “üretim” veya hizmetsorumsuzca yapılamaz. Tüm bireyler, vatandaşlar, yöneticiler, siyasiler,kuruluşlar, şirketler, devletler birbirlerine ve daha da ötesi doğaya karşısorumludurlar.

Peki sorumluluğu soyut olmaktan çıkararak proje hayatına ölçülebilirolarak taşı dersiniz. Özün özü söylenirse: Evrime en açık ve en faydalıdeğeri, en az toplumsal maliyetle üretmek sorumluluktur. Tümeylemlerin toplam kalitesini, yaratıcılığını ve sorumluluk derecesiniölçen “tek” ETİK kural budur. Böyle bir üretim, ancak bilgi işlemeçevrimleri ile yapılabilir. Sorumluluk ortaya çıkmadıkça yaratıcılıktan vekaliteden bahsedilmez. Çağımız sorumluluklar çağıdır. Proje yapmak,sorumluk taşımak demektir.

109

SORUMLULUĞUN AŞAMALARI

BİLİNÇ : Ben sorumluyum (Söz Verme)

AİDİYET : A ülkesinden veya B şirketinden veya C proje takımındanım.(Onaylama)

YÜCELTME : Kalbim ülkem ve vatandaşlarım için çarpar. Ülkemle veyaşirketimle veya ürettiklerimle kıvanç duyuyorum.(Kalite Kavramı)

KORUMA : Çalışıyoruz, kazanacağız. İşime adandım. “Fark” yaratmak için burdayım. “Fark” yaratacağım.(Kalite insanı)

ETİK : Evrime en açık ve en faydalı değeri, en az toplumsal maliyetle üretmek sorumluluğumdur. Sorumluluğumu yerine getirdim.(Sorumluluğum hakkında söz verdim. Şimdi sözümü tuttum)

Page 14: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

14 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Değerli Konuklar,

Buraya kadar söylediklerimin kısa bir özetini yapma zamanı geldi.

14

Page 15: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

15 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

133

TERSLİKLER MENBADADIRBir gün Hoca’nın bir arkadaşı ırmak kenarında gezintiye çıkmış, kaza

bu ya, ayağı kaymış ve nehre düşmüş. Akıntıya kapılmış ve sürüklenmeyebaşlamış. Bunu gören köylüler koşup Hoca’ya haber vermişler.“Koş, arkadaşın Irmağa düştü.” Hoca suyun kaynağına doğru koşaraktelaşla arkadaşını aramaya başlamış. Görenler ardından seslenmişler:

- Hey Hocam, ne yapıyorsun? Akıntı aşağıya doğru, arayacaksanbizim gibi aşağıları (mansap’ı) ara, adam yukarı sürüklenecek değil ya?

Hoca cevap vermiş:

- Muhterem, her zaman ters bir insandı. Onu menbada (kaynakta)buluruz.

Projenin tersliklerini işin başında giderin.

TERSLİKLER MENBADADIR

Değerli Konuklar,

Biliyorsunuz bizim kültürümüzde çok önemli bir figür var. Fıkraları yanigüldüşünleri ile aramızda yaşıyor. MIT, Sloan School Tokai Üniversitesi,London School of Economics gibi büyük üniversitelerin YönetimFakülteleri; Nasrettin Hoca’yı yönetim bilimi açısından inceliyorlar.Konuşmamı sonuçlandırırken iki güzel ve bir günün anlamı ile uyumlugül-düşün’ü sizlerle paylaşmak istiyorum.

Page 16: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

16 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

YANLIŞ DÜZELTEN YATAĞAN (Bilgi İşleyen Yatağan)Hoca medresede talebe iken, kocaman bir yatağanı kuşanırdolaşırmış.

Bir gün Subaşı farkına varıp Hoca’yı çevirmiş, yatağanı göstererek.

- Molla bu ne? Ne yaparsın bununla? Yasaktır! diye çıkışmış.

Hoca:- Bununla yazılardaki yanlışları kazıyıp, düzeltirim.

Subaşı inanır mı!..

- Amma da yaptın Molla, bu kadar kocaman saldırmayla yanlış mıkazınır! diye sıkıştırınca Hoca:

- İlahi Subaşı, bizim diyarda bazen öyle büyük yanlışlar oluyorki, bu bile küçük gelir.

Proje yaşantısında bilgi işleme yatağanını hep aklınızda taşıyın.

76

YANLIŞ DÜZELTEN YATAĞAN (Bilgi İşleyen Yatağan)

Page 17: Projeler Denizine Aç ılırken… · Gelecekten bugüne do ğru tasar ımal ral planal ma yapar. Planı uygular;uygulamayı sürek öil çel r ve yen i şartara göre l tekrar tasarlar

17 E.Arıoğlu

Projeler Denizine Açılırken…

15 H

azira

nı 2

012

/Yıldız

Tek

nik

Üni

vers

itesi

/ Pr

ojel

er D

eniz

ine

Açılı

rken

/ EA

-şo

19 Haziran 2012 / Rev.1

Sevgili Genç Meslektaşlarım,

Bu duygu ve düşüncelerle sizleri, ailelerinizi ve saygıdeğerhocalarınızı, elde ettiğiniz başarıdan dolayı takdir hisleri ile kutluyorum.Bugünden itibaren, “baretlerinizi” giyiyor ve görevi “yaratıcılık”sergileyerek “dünya uygarlığını geliştirmek” olan çok onurlu birmesleğin uygulayıcıları arasına katılıyorsunuz. Sizleri yetiştiğiniz bukutsal yuvadan uğurlarken, buradan aldıklarınızı hiç unutmamanızıdiliyorum.

Sizleri projeler denizine gönderirken, bugün öğütlediğim 7 yeteneğinizi;diğer kelimelerle; hayal gücünüzü, öğrenme tutkunuzu, iş bitirmeazminizi, sorumluluk duygunuzu, bilgi işleme yeteneğinizi,yaratıcılığınızı ve estetik duyarlığınızı daima geliştirip her zaman canlıtutarak, projelerinizde sonuna kadar kullanmanızı diliyorum.

Çok heyecanlı projeler ve sayısız olanaklarla dolu ilginç bir dünyasizleri bekliyor. Sizlere ailelerinizle birlikte başarılı, sağlıklı ve mutlulukdolu uzun bir yaşam diliyorum. Günleriniz aydınlık, yolunuz açık olsun.

Ersin ArıoğluÇamlıca / 14 Haziran 20122.157 kelime

116