Doc. dr Obrad SpaiDoc. dr Obrad Spaićć

PROJEKTNA DOKUMENTACIJAPROJEKTNA DOKUMENTACIJA

Oktobar, 2012.Oktobar, 2012.

SADRŽAJ PREDMETASADRŽAJ PREDMETA1.1.Definicije osnovnih pojmova vezanih za projektnu Definicije osnovnih pojmova vezanih za projektnu

dokumentaciju.dokumentaciju.2.2.Svrha i sadržaj generalnog projekta, idejnog Svrha i sadržaj generalnog projekta, idejnog

projekta, glavnog projekta i projekta izvedenog stanja.projekta, glavnog projekta i projekta izvedenog stanja.3.3.Tehnička dokumentacija – sadržaj prema namjeni Tehnička dokumentacija – sadržaj prema namjeni

objekta, svrha i obim razrade.objekta, svrha i obim razrade.4.4.Sadržaj tehničke dokumentacije za dobijanje Sadržaj tehničke dokumentacije za dobijanje

građevinske dozvole.građevinske dozvole.5.5.Sadržaj tehničke dokumentacije za građenje Sadržaj tehničke dokumentacije za građenje

objekata i tehnička dokumentacija izvedenog stanja.objekata i tehnička dokumentacija izvedenog stanja.6.6.Mašinski projekti u okviru tehničke doumentacije – Mašinski projekti u okviru tehničke doumentacije –

tipvi, svrha i sadržaj.tipvi, svrha i sadržaj.

7.7. Elektroprojekti u okviru tehničke doumentacije – Elektroprojekti u okviru tehničke doumentacije – tipvi, svrha i sadržaj.tipvi, svrha i sadržaj.

8. Projekti elektroenergetike i veza – tipvi, svrha i 8. Projekti elektroenergetike i veza – tipvi, svrha i sadržaj.sadržaj.

9. Tehnički elaborati - svrha i sadržaj.9. Tehnički elaborati - svrha i sadržaj.

10. Kontrola dokumentacije - svrha i sadržaj.10. Kontrola dokumentacije - svrha i sadržaj.

11. Nadzor i praćenje - svrha i sadržaj.11. Nadzor i praćenje - svrha i sadržaj.

12. Utvrđivanje investicione vrijednosti objekta.12. Utvrđivanje investicione vrijednosti objekta.

13. Definicija pojma “Standard”.13. Definicija pojma “Standard”.

14. Najznačajniji svjetski i domaći standardi.14. Najznačajniji svjetski i domaći standardi.

Literatura:Literatura:

1.1. Prof. Dr Martin Bogner i drugi – PRIRUČNIK ZA Prof. Dr Martin Bogner i drugi – PRIRUČNIK ZA IZRADU PROJEKTNE DOKUMENTACIJE – 2. IZRADU PROJEKTNE DOKUMENTACIJE – 2. dopunjeno izdanje, ETA, Beograd 2010.dopunjeno izdanje, ETA, Beograd 2010.

2. Zakona o planiranju i izgradnji RS3.3. Zakon o uređenju prostora i građenjuZakon o uređenju prostora i građenju4.4. Pravilnik o sadržaju i kontroli tehničke dokumentacijePravilnik o sadržaju i kontroli tehničke dokumentacije5.5. Pravilnik o uslovima za izdavanje ovlaštenja za Pravilnik o uslovima za izdavanje ovlaštenja za

izradu dokumenata prostornog uređenja, tehničke izradu dokumenata prostornog uređenja, tehničke dokumentacije i građenjeza fizička i pravna licadokumentacije i građenjeza fizička i pravna lica

1. 1. DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA VEZANIH ZA DEFINICIJE OSNOVNIH POJMOVA VEZANIH ZA PROJEKTNU DOKUMENTACIJUPROJEKTNU DOKUMENTACIJU

Izgradnja objekta je skup radnji koji obuhvata:Izgradnja objekta je skup radnji koji obuhvata:– Prethodne radove,Prethodne radove,– Izradu tehničke dokumentacije,Izradu tehničke dokumentacije,– Kontrolu tehničke dokumentacije,Kontrolu tehničke dokumentacije,– Stručni nadzor u toku građenja objekta,Stručni nadzor u toku građenja objekta,– Pripremne radove za građenje i građenje objekta.Pripremne radove za građenje i građenje objekta.

TehniTehniččka dokumentacija je ka dokumentacija je skup projekata koji se skup projekata koji se izrađuju radi:izrađuju radi:

– Utvrđivanja koncepcije objekta (generalni i idejni projekat),Utvrđivanja koncepcije objekta (generalni i idejni projekat),– Razrade uslova i načina izgradnje objekta (glavni projekat, Razrade uslova i načina izgradnje objekta (glavni projekat,

izvođački projekat, skica objekta),izvođački projekat, skica objekta),– Potrebe održavanja objekta (projekat izvedenog objekta)Potrebe održavanja objekta (projekat izvedenog objekta)

Prema Zakonu o uređenju prostora i građenju - Član Zakonu o uređenju prostora i građenju - Član 63 Tehničku dokumentaciju čine:63 Tehničku dokumentaciju čine:

A)A) idejni projekat,idejni projekat,

B)B) glavni projekat,glavni projekat,

C)C) izvedbeni projekat,izvedbeni projekat,

D)D) projekat izvedenog stanja,projekat izvedenog stanja,

E)E) dokumentacija kontrole kvaliteta,dokumentacija kontrole kvaliteta,

F)F) upustva za održavanje i pogon objekata,upustva za održavanje i pogon objekata,

G)G) projekat uklanjanja - za objekte bruto građevinske projekat uklanjanja - za objekte bruto građevinske površine preko 400 mpovršine preko 400 m22

Zakon o uređenju prostora i građenju ne predviđa Zakon o uređenju prostora i građenju ne predviđa Generalni projekatGeneralni projekat

Generalni projekat je projekat kojim se utvrđuje: Generalni projekat je projekat kojim se utvrđuje: –generalna koncepcija,generalna koncepcija,–tehničko-tehnološke i ekonomske karakteristike, itehničko-tehnološke i ekonomske karakteristike, i–opravdanost izgradnje objekta.opravdanost izgradnje objekta.

Idejni projekat je projekat kojim se određuje:Idejni projekat je projekat kojim se određuje:–položaj, tehničko-tehnološke i funkcionalne karakteristike položaj, tehničko-tehnološke i funkcionalne karakteristike

objekta,objekta,–organizacioni elementi izgradnje objekta,organizacioni elementi izgradnje objekta,–elementi održavanja objekta i elementi održavanja objekta i –vrijednost objekta i opravdanost za izgradnju.vrijednost objekta i opravdanost za izgradnju.

Glavni projekat je projekat kojim se utvrđuje:Glavni projekat je projekat kojim se utvrđuje:Građevinsko-tehničke, tehnološke i eksploatacione Građevinsko-tehničke, tehnološke i eksploatacione

karakteristike objekta sa opremom i instalacijama,karakteristike objekta sa opremom i instalacijama,Tehničko tehnološka i organizaciona rješenja za izgradnju Tehničko tehnološka i organizaciona rješenja za izgradnju

objekta, iobjekta, iVrijednost objekta u uslovima njegovog održavanja.Vrijednost objekta u uslovima njegovog održavanja.

Izvođački projekat je projekat koji sadrži razradu Izvođački projekat je projekat koji sadrži razradu svih detalja potrebnih za gradnju objekta prema svih detalja potrebnih za gradnju objekta prema glavnom projektu.glavnom projektu.

Projekat izvedenog stanja je projekat koji pokazuje Projekat izvedenog stanja je projekat koji pokazuje izvedeno stanje objekta za potrebe eksploatacije i izvedeno stanje objekta za potrebe eksploatacije i održavanja.održavanja.

Tehnička kntrola tehničke dokumentacije je provjera Tehnička kntrola tehničke dokumentacije je provjera usklađenosti tehničke dokumentacije sa:usklađenosti tehničke dokumentacije sa:

– Zakonima i drugim propisima,Zakonima i drugim propisima,– Standardima,Standardima,– Tehničkim normativima,Tehničkim normativima,– Normama kvaliteta,Normama kvaliteta,

koji se obavezno primjenjuju u građenju objekata.koji se obavezno primjenjuju u građenju objekata.

Pripremni radovi pethode građenju objekta i odnose Pripremni radovi pethode građenju objekta i odnose se na:se na:

– Građenje i postavljaje objekata i instalacija privremenog Građenje i postavljaje objekata i instalacija privremenog karaktera za potrebe izvođenja radova,karaktera za potrebe izvođenja radova,

– Obezbjeđenje prostora za dopremu i smještaj građevinskog Obezbjeđenje prostora za dopremu i smještaj građevinskog materijala,materijala,

– Drugi radovi kojima se obezbjeđuje: Drugi radovi kojima se obezbjeđuje: sigurnost susjednih objekata i sigurnost susjednih objekata i nesmetano odvijanje saobraćaja i korišenje okolnog nesmetano odvijanje saobraćaja i korišenje okolnog

prostora.prostora.

Objekat je građevina koja predstavlja fizičku i Objekat je građevina koja predstavlja fizičku i tehničko-tehnološku cjelinu sa svim instalacijama tehničko-tehnološku cjelinu sa svim instalacijama postrojenjem i opremom: postrojenjem i opremom:

– zgrade svih vrsta, zgrade svih vrsta, – saobraćajni vodoprivredni i energetski objekti, saobraćajni vodoprivredni i energetski objekti, – unutrašnja i spoljna mreža i instalacije, unutrašnja i spoljna mreža i instalacije, – objekti komunalne infrastrukture, objekti komunalne infrastrukture, – poljoprivredni i drugi privredni objekti, poljoprivredni i drugi privredni objekti, – javne zelene površine, javne zelene površine, – objekti sporta i rekreacije, itd.objekti sporta i rekreacije, itd.

Građenje objekta je: Građenje objekta je: izvođenje građevinskih i građevinsko-zanatskih radovaizvođenje građevinskih i građevinsko-zanatskih radova, , ugradnja instalacija, postrojenja i opreme, kao i ugradnja instalacija, postrojenja i opreme, kao i rekonstrukcuja objekta.rekonstrukcuja objekta.

Rekonstrukcija je izvođenje građevinskih i drugih Rekonstrukcija je izvođenje građevinskih i drugih radova na postojećem objektu kojima se: radova na postojećem objektu kojima se:

– Vrši nadziđivanje, sanacija, adaptacija ili zamjena Vrši nadziđivanje, sanacija, adaptacija ili zamjena instalacija, uređaja postrojenja i opreme.instalacija, uređaja postrojenja i opreme.

– Utiče na stabilnost i sigurnost objekta.Utiče na stabilnost i sigurnost objekta.– Mijenjaju bitni konstrukcioni elementi.Mijenjaju bitni konstrukcioni elementi.– Mijenja tehnološki proces.Mijenja tehnološki proces.– Mijenja spoljni izgled.Mijenja spoljni izgled.– Utiče na bezbjednost susjednih objekata, saobraćaja i Utiče na bezbjednost susjednih objekata, saobraćaja i

životne sredine.životne sredine.– Mijenjaju uslovi zaštite prirodnog i kulturnog dobraMijenjaju uslovi zaštite prirodnog i kulturnog dobra itd itd..

Dogradnja je izvođenje građevinskih i drugih radova Dogradnja je izvođenje građevinskih i drugih radova kojima se izrađuje novi prostor uz postojeći objekat i sa kojima se izrađuje novi prostor uz postojeći objekat i sa njim čini funkcionalnu ili tehničku cjelinu.njim čini funkcionalnu ili tehničku cjelinu.

Pomoćni objekat je objekat koji služi objektu, a gradi Pomoćni objekat je objekat koji služi objektu, a gradi se na istoj građevinskoj parceli:se na istoj građevinskoj parceli:

–barake,barake,–garaže,garaže,–ostave,ostave,–bunari,bunari,–ograde itd.ograde itd.

Investitor je lice za čije potrebe se gradi objekat, Investitor je lice za čije potrebe se gradi objekat, odnosno lice koje finansira izgradnju objekta i na čije odnosno lice koje finansira izgradnju objekta i na čije ime se izdaje građevinska dozvolaime se izdaje građevinska dozvola..

2. SVRHA I SADRŽAJ GENERALNOG PROJEKTA, 2. SVRHA I SADRŽAJ GENERALNOG PROJEKTA, IDEJNOG PROJEKTA, GLAVNOG PROJEKTA I IDEJNOG PROJEKTA, GLAVNOG PROJEKTA I

PROJEKTA IZVEDENOG STANJAPROJEKTA IZVEDENOG STANJA

Prije početka izrade generalnog projekta obavlja se Prije početka izrade generalnog projekta obavlja se više prethodnih radova. više prethodnih radova.

U prethodne radove mogu se svrstati i radovi na U prethodne radove mogu se svrstati i radovi na prikupljanju i obradi informacija. prikupljanju i obradi informacija.

Predstavljaju dio tehničke ili ekonomske podloge i Predstavljaju dio tehničke ili ekonomske podloge i osnove za formiranje i koncipiranje tehnološko-osnove za formiranje i koncipiranje tehnološko-proizvodnih procesa.proizvodnih procesa.

PPrethodnrethodnii ra raddovovii, u zav, u zaviissnnosti od vrste osti od vrste ii kkarakternstika objearakternstika objekkata, oata, obbuhvatauhvatajju: u:

–iiststrraživanjaživanje, e, izraduizradu,, analiz analizuu projekata i drugih stručnih projekata i drugih stručnih materijamaterijalla, a,

–pripribbavljanje podataka avljanje podataka kojkojima ima sse analie analizziraju iraju i razrađivaju: i razrađivaju: tehnički, tehnički, ekonomski, ekonomski, tehnološki, tehnološki, energetski, energetski, urbanistički,urbanistički, geološki, geološki, geotehnički geotehnički seizmički, seizmički, geodetski, geodetski, meteorološki, meteorološki,

hhiidrološkdrološkii, , vodoprivrednivodoprivredni saobraćajnisaobraćajni uslovi, uslovi, ususllovi zaštite od požara, ovi zaštite od požara, zaštite životme sredine i zaštite životme sredine i drudruggi uslovi uslovii od od uticajuticaja na izga na izgrraadnju dnju i koriši korišććenje objekata. enje objekata.

Svi ovi istražni radovi pomažu u ispravnoj oSvi ovi istražni radovi pomažu u ispravnoj orjentaciji rjentaciji ppriri kkonciponcipiiranju ranju objekataobjekata. .

Na osnovu prethodnih radova, iNa osnovu prethodnih radova, izzrađuje se prethodna rađuje se prethodna studistudijja opraa opravvdanostidanosti..

PredhodnaPredhodna studija studija opravdanosti opravdanosti sadsadrrži ži i i generalni generalni projprojeekakat i predstavlt i predstavljja osnovu za donošenje odluke o a osnovu za donošenje odluke o koncekonceppccijiji izgradni izgradnjje oe objekta.bjekta.

SStudtudijaija o oppraravvdanosti danosti se radi:se radi:zza oa obbjejekkte za te za kkoje se mora raditi detaljna aoje se mora raditi detaljna annaliza aliza

uticaja na životnu sredinuuticaja na životnu sredinu,, za oza objbjekte koekte kojiji se se nalaze u nalaze u bblizilizinni nei neppokretnog okretnog

kulturnog dokulturnog dobbra od velikog značara od velikog značajja i a i za oza obbjekte kojekte kojji i ćće se graditi e se graditi u u etaetappamaama..

StStudiudijje e opravdanosti opravdanosti se mogu raditi i kada se mogu raditi i kada potenpotencciijjalnalnii investitor tre investitor trebba a dada donese oddonese odlluukkuu o o iz izboruboru izmeizmeđđu pojedinih vau pojedinih varriijjanti i sl. anti i sl.

Studija opravdanosti sadrži i idejni projekat.Studija opravdanosti sadrži i idejni projekat.

Generalni projekatGeneralni projekat

IInvestitonvestitorr ne može don ne može donijijeti oeti odluku odluku o izg izgrradnji neadnji nekkog og oobjbjeekkta ta bbez ez prprethodethodnno uo urraađđenog geneenog generralalnog nog projprojeekta. kta.

GGeneralni eneralni projeprojekkaat služi kao det služi kao definfinitivna podloga za itivna podloga za donošenje odluke o investidonošenje odluke o investicijama.cijama.

Generalnim projektom je oGeneralnim projektom je oddrreeđđena ena koncepcijakoncepcija investiinvestirranjaanja, s, sa svim pota svim potrreebbnim pokazateljimanim pokazateljima,, na na osnovu koosnovu kojjih se mogu sagledatiih se mogu sagledati::

–opravdanost investiciopravdanost investicijjaa,, –tehnološko-tehnička opravtehnološko-tehnička opravddanosanostt postupaka i procesa postupaka i procesa,, –fifinnaannsisijskjska sa srredstvaedstva,, –dinamidinamikka izga izgrradnjeadnje,, –vvrijrijeme otplate uloženieme otplate uloženihh sredst sredstaava i slično. va i slično.

GGeneralni eneralni projeprojekkaatt se radi za objekte za koje se radi za objekte za koje odobrenje za izgradnju daje Ministarstvo nadležno za odobrenje za izgradnju daje Ministarstvo nadležno za poslove građevinarstva: poslove građevinarstva:

– visoke brane, visoke brane, – nuklearni objekti, nuklearni objekti, – veći energetski objekti, veći energetski objekti, – metalurški objekti, metalurški objekti, – značajni objekti javnog saobraćaja, telekomunikacija i sl.značajni objekti javnog saobraćaja, telekomunikacija i sl.

Generalni projekat sadrži:Generalni projekat sadrži:– Makrolokaciju objekta:Makrolokaciju objekta:

tekstualni opis i tekstualni opis i grafički prikaz objekta na planu u razmjeri 1:1000 – grafički prikaz objekta na planu u razmjeri 1:1000 –

1:5000, na kome je vidljiva okolina sa svake strane 1:5000, na kome je vidljiva okolina sa svake strane veličine najmanje dva puta veće od dužine/širine veličine najmanje dva puta veće od dužine/širine projektovanog objekta.projektovanog objekta.

– Opštu dispoziciju objekta – grafički prikaz objekta na situacionom planu u podesnoj razmjeri sa približnim dimenzijama i definisanim internim saobraćajnicama bitnim infrastrukturnim objektima.

– Tehničko-tehnološku koncepciju objekta - grafički prikaz objekta sa sažetim tekstualnim opisom.

Konture osnovne opreme i veze sa dijelovima cjeline kojoj objekat pripada prikazuju se crtežom.

– Način obezbjeđenja infrastrukture - grafički prikaz spojeva na postojeću infrastrukturu.

Ako u blizini ne postoje infrastrukturni objekti potrebno je predvidjeti tehničko rješenje.

– Moguće varijante prostornih i tehničkih rješenja sa stanovišta uklapanja u prostor – analiza i prikazivanje mogućih varijanti u cilju izbora optimalnog rješenja.

Varijante najčešće sadrže: jedno ili više tehničkih rješenja na više lokacija.

– Prirodni uslovi – najbitniji lokalni parametri kojima se opisuju:

Geografski položaj, Klimatski uslovi, Hidrologija lokaliteta, Geološke i mehaničke karakteristike tla, Regionalna seizmičnost i drugi podaci iz okruženja.

– Procjena uticaja na životnu sredinu – moguće posljedice koje predložena gradnja može da ima po okolinu i tehničke mjere za njihovo uklanjanje ili svođenje u prihvatljive granice.

– Inžinjersko geološko-geotehničke karakteristike terena sa aspekta utvrđivanja generalne koncepcije i opravdanosti izgradnje objekta – podaci o tlu koji će omogućiti: Da se dokaže mogućnost izgradnje na predloženoj

lokaciji, Koncepcijsko rješavanje fundiranja i izvođenja

podzemnih radova.

Podaci se dobijaju ispitivanjem tla na samoj lokaciji.

Mogu se koristiti i rezultati ranijih istražnih radova sprovedenih na tom mjestu koji sadrže dovoljno potrebnih informacija.

– Istražni radovi za izradu idejnog projekta – podaci iz već raspoloživih elaborata o istraživanjima i mjerenjima.

U slučaju da takvih podataka nema neophodno je obaviti odgovarajuća terenska istraživanja.

– Zaštitu prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara – izgradnja novog objekta ne smije ugroziti: prirodne resurse, spomenike kulture, arheološka nalazišta, teritorije nacionalnih parkova i sl.

– Funkcionalnost i racionalnost rješenja – za proizvodna postrojenja za koja se mora dokazati da su:

–funkcionalna,funkcionalna,–racionalna, iracionalna, i–konkurentna konkurentna

u odnosu na alternativna rješenja.u odnosu na alternativna rješenja.

Tehnologija proizvodnog procesa mora biti:Tehnologija proizvodnog procesa mora biti:– savremena, isavremena, i– takva da je njena primjena moguća i ekonomski opravdana takva da je njena primjena moguća i ekonomski opravdana u datim lokalnim uslovima.u datim lokalnim uslovima.

SSadržaadržajj generalnog generalnog projekta seprojekta se o obbično deično deffiniše iniše zakonskim zakonskim rregulativniegulativnimm a akktimatima - - dada se za oc se za ocjjenu enu primjenjujuprimjenjuju isti krite isti kriterriijjumiumi. .

GGeneralni proeneralni projjekekaat ot obbuhvatauhvata::– analizu tehničke i tehnološke podobnosti i opravdanosti analizu tehničke i tehnološke podobnosti i opravdanosti

izgradnje objekata,izgradnje objekata,– izradu idejnog projekta tehnološko, odnosno mašinsko-izradu idejnog projekta tehnološko, odnosno mašinsko-

tehnološkog projekta,tehnološkog projekta,– izradu idejnih rješenja,izradu idejnih rješenja,– analizu danalizu drruštveno-ekonomske opuštveno-ekonomske oprravavddanosti izganosti izgrraaddnje nje

objekta.objekta.

UU zavisnosti o zavisnosti odd složenosti i v složenosti i vrrste oste objebjektakta,, gene generralni alni projeprojekti ne kti ne moraju moraju sadsadrržažavavatiti:: idejne idejne prprojeojekte tehkte tehnnološkogološkog,, odnos odnosnno mašinsko-o mašinsko-

tehnološtehnološkkog procesa iog procesa i ideidejjne pne projerojekte po stkte po strrukama. ukama.

Mogu Mogu sse re raadditi ideiti idejnjna a rjrješenjaešenja koja koja tekstualnim tekstualnim ii ggrraaffičičkkim sadim sadrržžajajem daem dajuju dovoljno po dovoljno poddloga iloga i odluku o odluku o kvalitetu i kakvalitetu i karrakteakterristikama istikama objekta.objekta.

Poslije usvajanjа generalnog projеktа, mоgu sе rаditi Poslije usvajanjа generalnog projеktа, mоgu sе rаditi idејni prојеkti, u cilju dоnošenja оduкe о vаriјаntnim idејni prојеkti, u cilju dоnošenja оduкe о vаriјаntnim rјеšеnjimа sа kоnаčnom kоncеpciјоm. rјеšеnjimа sа kоnаčnom kоncеpciјоm.

Idејni prојеkti mogu poslužiti i kао pоdlоgа zа Idејni prојеkti mogu poslužiti i kао pоdlоgа zа konačan izbor opreme, urеđаја i instalacija, kао i konačan izbor opreme, urеđаја i instalacija, kао i građevinske koncesije оbјеktа.građevinske koncesije оbјеktа.

Analiza tehnološke i tehničke podobnosti i opravdanosti izgradnje objekta

Analiza tehnološke i tehničke podobnosti i opravdanosti izgradnje objekta u sklopu generalnog projekta radi se u slučajevima kada je neophodno utvrditi da li je zamišljeni investicioni poduhvat u datim okolnostima izvodljiv sa tehnološkog i tehničkog aspekta i pod kojim uslovima.

Takva analiza ima poseban značaj kada se radi o investicijama u industriji, u materijalnoj proizvodnji, pa se za te slučajeve smatra neophodnom.

Analiza društveno-ekonomske opravdanosti Analiza društveno-ekonomske opravdanosti izgradnje investicionog objektaizgradnje investicionog objekta

Analiza društveno-ekonomske opravdanosti Analiza društveno-ekonomske opravdanosti izgradnje investicionog objekta potrebna je radi izgradnje investicionog objekta potrebna je radi dokazivanja ispravnosti investicione ideje, s obzirom dokazivanja ispravnosti investicione ideje, s obzirom na tržište i mogućnosti plasmana.na tržište i mogućnosti plasmana.

Iz analize proizilaze: Iz analize proizilaze: - asortiman i kapacitet, - lokacija, - asortiman i kapacitet, - lokacija,

- potrebna sredstva, - snabdijevanje, - potrebna sredstva, - snabdijevanje,

- kadrovi, - prevoz itd. - kadrovi, - prevoz itd.

- sirovine, - sirovine,

- energija,- energija,

Svrha analize je i dokazivanje ekonomskih Svrha analize je i dokazivanje ekonomskih karakteristika investicionog objekta sa stanovišta karakteristika investicionog objekta sa stanovišta ekologije, platnog bilansa i sl.ekologije, platnog bilansa i sl.

Projekti tehnološkog odnosno mašinsko-Projekti tehnološkog odnosno mašinsko-tehnološkog procesatehnološkog procesa

Projekti tehnološkog / mašinsko-tehnološkog procesa Projekti tehnološkog / mašinsko-tehnološkog procesa u sklopu generalnog projekta obrađuju postupke u sklopu generalnog projekta obrađuju postupke tehnološkog procesa. tehnološkog procesa.

Naknadne promene - moguće, ali je tehnološki Naknadne promene - moguće, ali je tehnološki proces u osnovi definisan i nepromenljiv.proces u osnovi definisan i nepromenljiv.

Ako se iz bilo kojeg razloga odbacuje ili mijenja tehnološki proces, neophodna je:

izrada novog generalnog projekta, odnosno noveliranje postojećeg (ako to dozvoljava stepen

izmena, već izrađenog investicionog programa).

Način izrade projekta tehnološkog / mašinsko-tehnološkog procesa zavisi od:više okolnosti, i prirode tehnološkog procesa. U prvom redu na to utiče izbor tehnologije (rezultat

sopstvene prakse, kopija inostrane ili kupovina licence).

Najizrazitiji je ticaj prirode tehnološkog procesa, a posebno stepen zavisnosti tehnološkog procesa od proizvodne opreme.

U pojedinim slučajevima, kada je zavisnost tehnološkog procesa od proizvodne opreme veoma izražena (metalurgija, cementna industrija i sl.), projekat tehnološkog procesa se zasniva na ponudama isporučilaca opreme.

Tehnički podaci u tim ponudama, posebno inostranih, najčešće nisu dovoljno pouzdani i podložni su promenama.

Otuda je česta praksa da se ovaj projekat, ili bar najuži deo tehnološkog karaktera, povjerava instituciji koja raspolaže podacima o ključnoj tehnološkoj opremi.

Sadržaj uslugeNezavisno od načina izrade, projekat tehnološkog

odnosno mašinsko-tehnološkog procesa, tekstom i grafičkom dokumentacijom daje:prikaz odabranog tehnološkog procesa tumačenjem

i opisom: – svakog tehnološkog postupka, – međusobnih tehnoloških veza i – zavisnosti tehnoloških postupaka;

pregled tehnoloških parametara i zahjteva za opremuom kojom treba da se ostvari postupak tehnološkog procesa;instrumentaciju koja je neophodna za ispravno

odvijanje tehnoloških postupaka i tehnološkog procesa u cjelini;

materijalni bilans - količinu materijala za prevoz, u okviru tehnološkog procesa;

energetski bilans - energetsku potrebu, posebno za svaki medij i lokaciju priključaka;

zahtjeve za prostorima sa naznakom sadržaja u tim prostorima;

potrebe za osvjetljenjem, klimatizacijom i drugim uslovima;

postupke i zahtjeve pri skladištenju materijala u pogledu očavanja kvaliteta, smanjenja rastura, mjera sigurnosti i sl.;

uslove za prijem materijala, standard, pakovanje, i zahtjeve za prevozom;

zahteve za prevoznom tehnikom;zahteve za kanalizacijom:izvore zona opasnosti od požara i eksplozije i zaštite

na radu; sve drugo što je specifično za konkretan slučaj, a

posebno kao podloga za izradu idejnih projekata ostalih struka i specijalnosti.

Za proizvodne prostore i prateće sadržaje, projekat tehnološkog procesa sadrži i grafički prikaz prostora sa orijentaciono raspoređenom opremom - odgovara idejnom projektu ugradnje opreme.

U okviru projekta tehnološkog procesa, nalazi se i: – specifikacija opreme sa procjenom nabavne

vrijednosti koja nije obuhvaćena drugim idejnim projektima,

– specifikacija troškova koji nisu sadržani u drugim idejnim projektima (osposobljavanje kadrova, troškovi tehnoloških provjera, troškovi probnog rada i dr.).

Ako je moguće, rekapitulacijom troškova obuhvataju se i troškovi specificirani drugim idejnim projektima.

Za objekte opšte namjene, kod kojih je funkcija poznata ili je integralni dio ostalih strukovnih projekata (energetski projekti), projekat tehnološkog procesa se ne izrađuje kao posebni dio generalnog projekta.

Idejni projektiMeđu idejnim projektima najčešći su:

arhitektonski, građevinski, tehnološki, odnosno tehnološko-mašinski, mašinski, elektrotehnički.

Idejni projekti najčešće se elaboriraju kao posebna cjelina,

Kada zahtevaju obim i priroda investicije, izrađuje se više projekata iste struke ili specijalnosti:

projekti tretmana otpadnih voda, projekti vodovoda i kanalizacije, gasovoda,

klimatizacije, osvetljenja, automatike i dr.

Nezavisno od specijalnosti, idejni projekat u principu sadrži:

– naslov i registracije,

– projektni zadatak,

– tehnički opis,

– osnovne tehničke proračune,

– grafičku dokumentaciju (specifikacije i predračun).

Svrha idejnog projekta

Idejnim projektom se izražava osnovna zamisao o objektu.

Arhitektonski i građevinski idejni projekti predočavaju suštinu:

– prostornog, – funkcionalnog, – tehničko-tehnološkog i – oblikovnog rešenja.

Idejni projekat tehnologije (tehnološkog procesa) uređuje:

– dimenzije pojedinih dielova objekta, – tehnološku povezanost dijelova objekta, i

– uslove proizvodnje.

Idejnim projektom tehnologije određuje se sadržaj tehnološke opreme i dokazuje tehničko-tehnološka realnost planirane investicije.

Idejnim projektom se dokazuje i stvarna tehničko-tehnološka opravdanost projektnog zadatka i uslova lokacije.

Idejnim projektšm se potvrđuje opravdanost investicionog poduhvata i služi kao osnova za razradu tehničke dokumentacije.

Sadržaj idejnog projekta

1. Idejni tehnološki (tehnološko-mašinski projekti)

Za industrijske objekte za koje se radi projekat tehnološkog procesa, ne izrađuje se posebni idejni tehnološki projekat.

Za ostala područja investicione izgradnje radi se kao zasebni projekat prije idejnih projekata drugih struka.

Idejnim tehnološkim projektom preciziraju se funkcije i tehnološki sadržaji - tekstom i/ili prikladnim grafičkim oblikom:

– blok šemama, – hodogramima, – situacionim i dispozicionim crtežima, – ortogonalnim i prostornim crtežima i dr.).

U okviru idejnog projekta, specifikacijom su obuhvaćene sve pozicije troškova koje nisu obuhvaćene drugim projektima.

Idejni tehnološki projekat služi kao jedna od osnovnih podloga za ostala projektovanja.

Prema Zakonu o uređenju prostora i građenju Prema Zakonu o uređenju prostora i građenju Idejni projekat sadrži: Idejni projekat sadrži:

tehnički opis, tehnički opis, situaciono rješenje, situaciono rješenje, tlocrte objekta, tlocrte objekta, karakteristične presjeke i fasade.karakteristične presjeke i fasade.

može da sadrži:može da sadrži: opis tehnološkog procesa, opis tehnološkog procesa, tehnološktehnološkee nacrt nacrtee, , opis primjene određene tehnologije građenja i slično.opis primjene određene tehnologije građenja i slično.

mora da sadrži:mora da sadrži:– specifikaciju radova.specifikaciju radova.

Prema Zakonu o planiranju i izgradnji Prema Zakonu o planiranju i izgradnji iidejni dejni projekat sadrži: projekat sadrži:

Situaciono rješenje Situaciono rješenje – prikazano situacionim planom, – prikazano situacionim planom, radi se u razmjeri 1:500 ili 1:1000radi se u razmjeri 1:500 ili 1:1000

Na njemu se prikazuju:Na njemu se prikazuju:–elementi konfiguracije terena,elementi konfiguracije terena,–elementi konture objekta koji će se raditi.elementi konture objekta koji će se raditi.

Situacionim rješenjem se naznačuju:Situacionim rješenjem se naznačuju:dužine strana građevinske parcele,dužine strana građevinske parcele,visinske kote postojećeg zemljišta i nivelacije, ivisinske kote postojećeg zemljišta i nivelacije, iRegulacione i građevinske linije.Regulacione i građevinske linije.

Za objekte koji su u sastavu nekog kompleksa Za objekte koji su u sastavu nekog kompleksa njegova kontura na situacionom planu treba da bude njegova kontura na situacionom planu treba da bude zasjenčena ili na drugi uočljiv način označena.zasjenčena ili na drugi uočljiv način označena.

Funkcionalne, konstruktivne i oblikovne karakteristike Funkcionalne, konstruktivne i oblikovne karakteristike objekta objekta

Uz crtež koji definiše objekat prilažu se:Uz crtež koji definiše objekat prilažu se:–osnove,osnove,–karakteristični presjeci (poprečni i uzdužni),karakteristični presjeci (poprečni i uzdužni),–izgledi (fasade), a mogu i drugi crteži:izgledi (fasade), a mogu i drugi crteži:–rešenja složenih iskopa.rešenja složenih iskopa.

Razmjera 1:100 ili 1:200 Razmjera 1:100 ili 1:200

Uz crteže – tekstualni opis objekta:Uz crteže – tekstualni opis objekta:

–Obrazloženje usvojenog rješenja,Obrazloženje usvojenog rješenja,–Opis pojedinosti koje nisu jasne crtežom,Opis pojedinosti koje nisu jasne crtežom,–Drugi podaci neophodni da se stekne jasna slika o objektu.Drugi podaci neophodni da se stekne jasna slika o objektu.

Tehničko-tehnološke karakteristike objekta:Tehničko-tehnološke karakteristike objekta:

Iskazuju se tekstualno, sa eventualnim prilozima u Iskazuju se tekstualno, sa eventualnim prilozima u obliku tabela, dijagrama i skica.obliku tabela, dijagrama i skica.

Daju se osnovne informacije o objektu, Daju se osnovne informacije o objektu, Definiše se njegova tehnološka i fizička povezanost Definiše se njegova tehnološka i fizička povezanost

sa ostalim objektima,sa ostalim objektima,Obrazlažu se bitni elementi objekta:Obrazlažu se bitni elementi objekta:

–Konfiguracija,Konfiguracija,–Raspored i namjena prostorija,Raspored i namjena prostorija,–Izbor tipa i materijala konstrukcije,Izbor tipa i materijala konstrukcije,–Estetski elementi,Estetski elementi,–Druge bitne karakteristikeDruge bitne karakteristike

Inžinjersko geološke - geotehničke karakteristike Inžinjersko geološke - geotehničke karakteristike terena i tlaterena i tla

Geotehnička ispitivanja na kome će se graditi Geotehnička ispitivanja na kome će se graditi sprovode se u fazi izrade idejnog projekta.sprovode se u fazi izrade idejnog projekta.

Sprovedena ispitivanja se prezentuju geotehničkim Sprovedena ispitivanja se prezentuju geotehničkim elaboratom, koji čini sastavni dio idejnog projekta. elaboratom, koji čini sastavni dio idejnog projekta.

Prezentira se u odvojenoj svesci i izrađuje od strane Prezentira se u odvojenoj svesci i izrađuje od strane specijalizovane institucije. specijalizovane institucije.

Preliminarni proračun stabilnosti i sigurnosti objektaPreliminarni proračun stabilnosti i sigurnosti objekta

Nije detaljan kao za fazu izvođenja objekta,Nije detaljan kao za fazu izvođenja objekta,

Definiše bitne dimenzije konstruktivnih elemenata Definiše bitne dimenzije konstruktivnih elemenata neophodnih za definisanje količine materijala i cijene neophodnih za definisanje količine materijala i cijene gradnje.gradnje.

Rešenje temeljenja objekataRešenje temeljenja objekata

Daje se proračun temelja – ne moraju biti dobijeni Daje se proračun temelja – ne moraju biti dobijeni apsulutno tačnom analizom, ali moraju biti pouzdani.apsulutno tačnom analizom, ali moraju biti pouzdani.

Obuhvataju se svi elementi fundiranja.Obuhvataju se svi elementi fundiranja.

Cilj: sagledavanje koštanja cijene temeljenja.Cilj: sagledavanje koštanja cijene temeljenja.

Tehničko-tehnološki i organizacioni elementi građenja Tehničko-tehnološki i organizacioni elementi građenja objektaobjekta - - predstavlja nastavak tehničko-tehnološke i predstavlja nastavak tehničko-tehnološke i eksploatacione karakteristike projekta i može se dati u eksploatacione karakteristike projekta i može se dati u njegovom okviru, ili kao samostalni prilog. njegovom okviru, ili kao samostalni prilog.

Na koncizan način se:Na koncizan način se: opisuje tehnologija predviđene izgradnje, opisuje tehnologija predviđene izgradnje, definiše veličina gradilišta i definiše veličina gradilišta i prikazuje grubi redlosed izvođenja radova.prikazuje grubi redlosed izvođenja radova.

Mere za sprečavanje ili smanjenje negativnih uticaja na životnu sredinu

Mere koje se moraju preduzeti u cilju sprečavanja ili smanjenja negativnih uticaja na životnu sredinu,, treba da budu analizirane detaljnije nego u generalnom projektu.

Primeri: ako se radi o industrijskom postrojenju koje emituje

otpadne produkte sagorevanja, potrebno je uraditi okvirni proračun visine dimnjaka po kriterijumuma dozvoljene emisije gasova i pepela;

kod objekata koji proizvodi hemijski ili biološki kontaminirane otpadne vode treba definisati sistem njihovog tretmana.

Idejno rješenje infrastrukture U okviru ovog priloga potrebno je dati:– idejno rešenje spoljnih priključnih i unutrašnjih

saobraćajnica, – vodovoda (pitke i industrijke vode), – kanalizacije (kišne, fekalne, industrijske, prečistače

otpadnih voda, i dr.), – energetskih priključaka i unutrašnjeg razvoda

energenata (gas, elektrika, trafostanice, pomoćno napajanje i sl.).

Planiranu vrednost objekta

Od idejnog projekta se očekuje da prikaže vrednost objekta sa tačnošću od oko ±10 %.

Uobičajeno je da se radi okvirni predmer i predračun, u kome se ne prikazuju iskaznice mera, a neke količine se mogu dobiti i slobodnom procenom.

Glavni projekat

Glavni projekt se izrađuje za potrebe izgradnje objekta i pribavljanja građevinske dozvole.

Po pravilu, radi se poslije idejnog projekta, sa kojim mora biti usaglašen.

*Postoje slučajevi kada se glavni projekt radi direktno, bez prethodne izrade idejnog projekta.

Osnovni zadatak glavnog projekta je da rešenje, koje je prezentirano idejnim projektom, razradi i prikaže detaljnije.

Prema Prema Zakonu o uređenju prostora i građenjuZakonu o uređenju prostora i građenju (Član (Član 65 - stav 5) Glavni projekat se65 - stav 5) Glavni projekat se izrađuje u skladu sa lokacijskim uslovima

Zavisno od vrste objekta i tehničke strukture objekta Glavni projekat Glavni projekat sadrži: arhitektonski projekat, građevinski projekat, projekte instalacija, projekat tehnološkog procesa, projekat ugradnje opreme i druge projekte, koji moraju biti međusobno usklađeni.

Navedeni projekti sadrže:

a) tehnički opis sa eventualno posebnim uslovima za izvođenje radova,

b) izvod iz katastarskog plana sa ucrtanom situacijom objekta i ucrtanim susjednim objektima.

v) potrebne grafičke prikaze projektnih rješenja:– osnove, – presjeci, – fasade, te – nacrte koji definišu nosivi sklop konstrukcije,

g) proračune: – statike, – hidraulike, – energetike, – fizičkih karakteristika objekta i drugo,

kojima se dokazuje da je objekat projektovan prema odredbama zakona,

d) elaborat o geotehničkim i geomehaničkim karakteristikama zemljišta, kao i drugim istražnim radovima koji su poslužili kao podloga za izradu projekta,

đ) projekat vanjskog uređenja za objekte bruto građevinske površine preko 400 m2 ,

e) predmjer i predračun radova, sa opisom radova,ž) prilog ili elaborat zaštite od požara,z) elaborat zaštite životne sredine - ako se radi o

namjeni objekta koja je definisana kao djelatnost koja može ugroziti životnu sredinu,

i) elaborat o zbrinjavanju otpada - ako se radi o otpadu za koji su posebnim zakonom propisane mjere odlaganja i

j) prilog zaštite na radu.

Ako je glavni projekat izrađen: na stranom jeziku - mora da sadrži i prevod na jedan

od službenih jezika u Republici.Ako je glavni projekat izrađen po propisima drugih

zemalja - mora biti nostrifikovan.

Prema Članu 119 Zakona o planiranju i izgradnji Glavni rojekat mora da sadrži:

Situaciono rešenjeU principu, u glavnom projektu se ne razlikuje bitno

situacionog rešenja u idejnom projektu.

Ukoliko se od usvajanja idejnog projekta do izrade glavnog projekta nije ništa promenilo u lokaciji objekata i njihovoj konfiguraciji, za glavni projekt se može upotrebiti situaciono rešenje iz idejnog projekta.

Detaljne inženjersko geološke-geotehničke uslove izgradnje objekta

Za potrebe glavnog projekta Geotehnički elaborat se razrađuje detaljnije i sadrži detaljne podatke o nosivosti i deformabilnosti tla, izračunate na bazi rezultata terenskih i laboratorijskih istraživanja.

Podaci se daju za konkretan objekt, za razliku od idejnog projekta kod koga se često podaci daju uopšteno za cio kompleks na kome će se graditi.

Dobra praksa:

Institucija koja izrađuje geotehnički elaborat treba blagovremeno da kontaktira projektanta, kako bi dobila kvalitetne polazne podatke o predviđenom temeljenju.

Podaci iz geotehničkog elaborata se mogu: – prezentirati u samom glavnom projektu - u obliku kraćeg

izvoda. – u tehničkom opisu se navedu elaborati u kojima se ti podaci

nalaze, uz izjavu da su elaborati sastavni dio glavnog projekta.

Geodetske podloge

Geodetski podaci su obično sadržani u situacionom planu.

Po potrebi se mogu dati i u posebnom prilogu:– kao situacioni plan postojećeg stanja, – spisak karakterističnih koordinata itd.

Podaci o funkcionalnim, konstruktivnim i oblikovnim karakteristikama objekta

Glavni projekt ove podatke daje u:– grafičkim i – tekstualnim prilozima.Grafički prilozi - crteži osnova i preseka Rade se u razmeri 1:50 ili 1:100,Detaljniji su od onih za idejni projekt. Sadrže:podatke o mjerama (kote) svih prikazanih elemenata, i oznake elemenata koji će biti prikazivani u detaljima. Potrebno je prikazati sve osnove, s tim što se jedna

osnova ponekad prikazuje u više crteža: – kao „gola" konstrukcija, – osnova sa obrađenim podovima, i– pogled odozdo.

Broj preseka zavisi od konfiguracije objekta i njegove složenosti.

Neophodni minimum: jedan poprečni i jedan uzdužni presek.

Uz crteže osnova i presjeka prikazuju se i crteži fasada.

Glavni projekt treba da obradi sve detalje, neophodne da se objekt izgradi.

*Ne odnosi se na detalje objekata od betona i čelika, koji se po pravilu daju u izvođačkom projektu.

Ugovorom se može odrediti da se izvođački projekt ne radi posebno, već da glavni projekt obuhvati i detalje konstrukcije.

Glavnim projektom se daju i: – zanatski detalji, – šeme i detalji stolarije, – detalji bravarije, ograda, penjalica i slično.

Tekstualni deo kojim se defmiše objekt obuhvata:

Tehnički opis u glavnom projektu je detaljniji od tehničkog opisa koji se daje uz idejni projekt.

Glavni zadatak mu je da:– obrazloži konfiguraciju objekta, – obrazloži vezu sa okolnim objektima, – objasni bitne karakteristike, – izloži kriterijume koje konstrukcija i obrada treba da ispune, – ukaže na važnije zahteve pri izvođenju, itd.

Tehnički opis služi, u prvom redu, za upoznavanje izvođača sa objektom.

Tehnički uslovi za izvođenje - sadrže detaljne opise: –svih radova i –materijala

koji će biti zastupljeni pri izvođenju objekta.

Detaljnost treba da bude dovoljna da se izbegnu sve nedoumice, koje bi mogle da dovedu do greške, zastoja ili spora.

Tehnički uslovi za izvođenje moraju biti veoma obimni do najsitnijih pojedinosti.

Treba navesti i ono što se podrazumijeva, ukoliko postoji i najmanja mogućnost da se nešto ne uradi kako je zamišljeno.

Veliki broj sporova, sa zahtjevima za obeštećenje, nastaje zbog toga što u tehničkim uslovima za izvođenje nije sve izričito napisano, pa je izvedeno na drugi (obično: lošiji) način.

Građevinske projektantske institucije imaju komplete standardno razrađenih tehničkih uslova, koje rutinski prilažu u projektima.

Međutim, tu treba biti dosta oprezan, iz dva razloga:

Prvi razlog - iz kompleta treba ukloniti tehničke uslove za radove i materijale koji u datom slučaju neće biti primenjeni.

Drugi, znatno važniji razlog - opisi iz tehničkih uslova moraju biti precizno prilagođeni predmetnom projektu.

Primer: ako se u nekim pozicijama standardnih trehničkih uslova za izvođenje radova nude alternative, neophodno je te uslove precizno svesti na ono što se u konkretnom slučaju zahteva.

Razradu tehničko-tehnoloških karakteristika objekta sa opremom i instalacijama

Prilozi kojima se objekt definiše, obrazlaže i dokazuju usvojena rešenja – grafički prikazi objekta:

- osnove, - preseci, - izgledi, - bitni detalji, - šeme i - glavni detalji bravarije, - dispozicioni i detaljni crteži konstrukcije i - sve drugo što objekt definiše u pogledu:

- geometrije, - materijala, - tolerancija i - ostalih parametara.

Proračun građevinskih konstrukcija, stabilnosti i sigurnosti objektaProračun konstrukcije za glavni projekt se radi

detaljno i uključuje statičke i dinamičke proračune za: – normativne, – ekspolatacione, i – ekscesne situacije.

Kod objekata koji u sebi sadrže, ili su povezani sa opremom u proračun se moraju uzeti i njihovi uticaji.

Korisno je kontaktirati projektantom opreme, da se usaglase podaci o ulaznim opterećenjima na opremu i zgradu.

U nekim slučajevima je potrebno analizirati temperaturna dejstva na objekt:

– ako oprema izaziva povišene temperature u konstrakciji, – ako se u objektu skladište materijali sa povišenom

temperaturom i slično.

Temperaturna opterećenja na konstrukciju:– Dosta je teško odrediti, – postoji opasnost da ih projektant zanemari, ili – precijeni radi sigurnosti.

Za dinamička opterećenja koja oprema prenosi na objekt, potrebno je sa isporučiocem opreme precizno definisati:

– položaj i raspored, – vremenski tok i – dozvoljena pomeranja konstrukcije izazvana tim

opterećenjima.

Ako se proračun konstrukcije sprovodi bez korišćenja računara - prikazuje se u cjelosti.

Ukoliko se proračun sprovodi uz pomoć računara, treba koristiti priznati softverski paket.

U proračunu se prilažu:– skice konstrukcije – analiza opterećenja, – ulazni podaci, – pojedinačna opterećenja i njihove kombinacije.

Rezultati proračuna mogu biti prikazani: – grafički, i – numerički.

Svaki element konstrukcije se dimenzioniše.

Rešenje temeljenja objektaKao i za konstrukciju, i za temeljenje je u glavnom

projektu potrebno dati detaljno rešenje

Proračun temelja mora biti zasnovan na realnim karakteristikama tla:

– pouzdano određenoj nosivosti, – deformabilnosti, – prisustvu podzemne vode i njenoj agresivnosti, – mogućnosti bubrenja i skupljanja tla i sl.

Pod temeljnom konstrukcijom se podrazumevaju i sredstva za posebne načine fundiranja:

– šipovi, – dijafragme, – temeljni ankeri itd.

U slučaju temelja većih dubina, ili ako objekt ima i podzemni dio, potrebno je definisati:

– način iskopa tla, – podgrađivanje, – crpljenje podzemne vode i – ostale aktivnosti neophodne za bezbedno

izvođenje.

Sve što važi za temelje objekta, važi i za temelje opreme koja se smešta u njega.

Ukoliko se radi o mašinama veće snage, koje pri svom radu na okolno tlo prenose dinamička opterećenja, za njihove temelje je neophodno sprovesti dinamički proračun.

U slučaju vrlo jakih dinamičkih opterećenja koja se propagiraju u tlo (čekići, veliki klipni kompresori, centrifuge i sl.) treba analizirati njihov uticaj na objekat i njegovu okolinu.

Kada se radi o temeljima preciznih mašina, moguće je da dinamičko opterećenje dolazi iz spoljne sredine (saobraćaj, okolna industrija i sl.).

U tim slučajevima je neophodno preduzeti konstruktivne mere da se temelj mašine zaštiti od takvih uticaja.

Podaci potrebnih geodetskih radova u toku izgradnje

Za geodetske radove koje je potrebno sprovesti treba dati tekstuelne zahteve.

Mogu se dati uputstva za kasnija kontrolna merenja (na primer, sleganja silosa posle punjenja, pomeranja temelja mašina pri njihovom radu i sl.).

Tehničko rešenje infrastrukture sa načinom priključenja i uređenja slobodnih površina

Pod infrastrakturom se obično podrazumevaju unutrašnje instalacije i njihovi priključci na spoljne infrastrakturne objekte.

Kod manjih objekata - individualne stambene zgrade projekti instalacija se mogu objediniti sa arhitektonskim ili građevinskim projektom i prezentirati kao jedinstven projekt.

Za veće objekte se projekti instalacija:vodovoda, slabe struje, kanalizacije, uzemljenja, grejanja, gromobrana, klimatizacije, telefona itd.jake struje,

rade ili kao posebni projekti, ili kao posebne sveske jedinstvenog projekta.

U ovim projektima se po pravilu obrađuju priključci na spoljne mreže (na primer, trafostanica, termopodstanica i slično).

Uslovi zaštite objekta i susednih objekataOkolni objekti se moraju zaštititi od negativnih uticaja

novoprojektovanog objekta i to: – u toku izgradnje, – u toku eksploatacije.

Moguće je da okolni objekti budu ugroženi iskopom za novi objekt, ili sleganjem tla koji će novi objekt izazvati. Zato se projektom fundiranja ove opasnosti moraju

umanjiti do prihvatljivih iznosa.

Svi drugi oblici zaštite:– od zvučnog zagađenja, – hemijskih uticaja, – štetnih zračenja i dr.

moraju se predvidjeti, detaljno razraditi i uključiti u glavni projekt.

Tehničko-tehnološka i organizaciona rešenja za izgradnju objekta

Za svaki značajniji projekt potrebno je razraditi organizaciju rada i samog gradilišta - obično radi angažovani izvođač radova, ili neka organizacija koja je specijalizovana za tu vrstu poslova.

Razradu mera za sprečavanje ili smanjenje negativnih uticaja na životnu sredinu kroz odgovarajući tehnološki proces

Kod objekata kod kojih tehološki proces može da izaziva štetne uticaje na životnu sredinu, mere za sprečavanje štetnosti moraju da budu uključene u tehnologiju od samog početka.

Mjere se obrazlažu, tako da će negativni uticaji na okolinu nakon puštanja postrojenja u pogon i za sve vreme njegovog rada biti u dozvoljenim granicama.

Moraju se uzeti u obzir i već postojeći potencijalni zagađivači okoline, tako da se dokazi odnose na ukupno zagađenje.

Troškovi izgradnje i održavanja objekta

Pod troškovima izgradnje se podrazumeva uobičajeni prilog Predmer i predračun - za glavni projekt se radi potpuno detaljno i od njega se očekuje da od realne cene ne odstupi više od ~3%.

Svaka vrsta radova i svaki ugradbeni elementi moraju biti jasno specificirani i opisani u dovoljnoj meri da to ne može izazvati zastoje u radu, nedoumice i sporove.

Vrste radova u predmeru: – pripremni radovi, – zemljani radovi, – betonski radovi itd.

Svaka pozicija u predmeru treba da sadrži opis radova i primenjenih materijala.

Uobičajeno je da se predmer i predračun prikazuju tabelarno.

Troškovi održavanja objekta se procenjuju i iskazuju po godinama ekspoatacije.

Drugi projekti, elaborati i podaci, zavisno od namene objektaPojedini objekti mogu zahtevati i posebne dodatne

projekte: 1. proračun gubitaka toplote), 2. proračun akustike pojedinih prostorija, 3. proračun intenziteta vibracija, 4. analiza ponašanja objekta u slučaju požara, eksplozije itd.

Jedan od priloga koji Zakon o planiranju i izgradnji ne spominje je: Opšti tehnički uslovi za izvođenje - tekst kojim se

detaljno opisuju pojedine vrste radova.To je neophodna pomoć izvođaču u sagledavanju svih

aspekata radova koje treba da ponudi. Iz njih se mogu dobiti podaci koji imaju presudni uticaj

na:

– formiranje jediničnih cena, – angažovanje porebne mehanizacije, – generalni koncept organizacije rada.

Kada se radi o složenijim ili većim poslovima - većim ulaganjima i najmanja pojedinost može imati veliku finansijsku težinu ili loše posledice.

Ovo je posebno značajno kada se gradi u inostranstvu.

Kod takvih poslova je pored ostaloga veoma važno ugovorom jasno precizirati po kojim tehničkim normativima i standardima će se raditi.

Opšti tehnički uslovi moraju biti detaljni i potpuno jasni.

U slučaju da dođe do prigovora ili spora, međunarodna arbitraža će se uvek držati onoga što stoji u opštim tehničkim uslovima.

Izvođački projekt

Izvođački projekt predstavlja nastavak glavnog projekta.

Mora biti izrađen u skladu s glavnim projektom.

Izvođačkim projektom razrađuje se tehničko rješenje dato glavnim projektom.

Sadrži dispozicije i crteže konstruktivnih detalja, sa pripadajućim specifikacijama materijala.

Ovim projektom nije potrebno opterećivati Glavni projekat koji se podnosi za dobijanje građevinske dozvole.

Mogu se razrađivati dok se sprovodi postupak dobijanja građevinske dozvole, pa se tako dobija u vremenu

Projekt izvedenog objekta

Poslije izgradnje investicionog objekta i svih faza proba i ispitivanja opreme, neophodno je uraditi projekat izvedenog objekta (izvedenog stanja poslije izgradnje).

To je u stvari glavni projekat dopunjen eventualnim izmjenama unijetim u toku izgradnje, svakako uz saglasnost projektanata.

Izmjene i dopune se obavezno unose u građevinski dnevnik, koji predstavlja dokumenat mjerodavan za izradu projekta izvedenog stanja.

Izmene i prilagođavanja se najčešće unose u projekat na samom gradilištu, slobodoručnim crtanjem ili pisanjem na jednoj od kopija dokumentacije.

Ta kopija mora biti overena od strane odgovornih lica i služi kao „master plan" tokom izgradnje.

Projekt izvedenog objekta sadrži tekstuelne priloge i crteže koji su dati u glavnom i u detaljnom projektu.

Na taj način projekt izvedenog objekta (ponekad se naziva projekt izvedenog stanja) predstavlja bazu podataka o izvedenom objektu, koja će se kasnije koristiti za njegovo održavanje, adaptacije i drage intervencije.

U projekt izvedenog objekta takve dopune se unose na standardan način (na primer, crtanjem u AutoCAD-u, pisanjem u Excell-u itd.) uz dodatu napomenu o potpisima i drugim overama koje se nalaze u originalu

Praksa pokazuje da zbog «žurbe» nema dovoljno vremena za izradu ovog projekta, ili se jednostavno zaboravlja njegova važnost.

U principu, komisija za tehnički prijem ne bi trebalo da otpočne rad bez projekta izvedenog stanja.

Projekat izvedenog stanja je dokumenat mjerodavan za kontrolu kvaliteta objekta, odnosno postrojenja i instalacija.

Posebnu pažnju treba obratiti na:1. elementi koji čine podzemni katastar:

– razne mašinsko-tehnološke instalacije, – instalacije elektrovodova, – Instalcije vodovoda i kanalizacije i sl.

2.promjene na građevinskom objektu u podzemnom dijelu:

– promene temelja, – šipova, – ukopanih prostora, jama i dr.

Na osnovu projekta izvedenog stanja, u kasnijem periodu, kada je potrebno, rade se izmjene, dopune ili rekonstrukcije, tako da nedostatak tačno izvedenog stanja može dovesti do velikih teškoća.

Primjer:

U projektu se predvidjena nemoguća rešenja s obzirom na mogućnost tehničkog izvođenja i sl.

Posebno može doći do problema sa instalacijama: –projektom predviđeno nasjedanje jedne na drugu, ili –nepoštivanja određenih rastojanja, dubine ukopavanja i sl.

Ovo izaziva zastoje, kašnjenja pri izvođenju i, povećanje troškova investicionog objekta.

Zbog toga je potrebno uraditi tačnu situaciju objekta sa svim instalacijama, kako nadzemnim, tako i podzemnim.

Potrebno je, po mogućnosti, geometarski koordinatni sistem objekta vezati za zemaljski koordinatni sistem.

Ovakva precizna situacija daje veoma dobre podloge za izradu katastarskih situacija i planova.

Kontrola tehničke dokumentacije

Prema Zakonu i uređenju prostora i građenu i Pravilniku o sadržaju i kontroli tehničke dokumentacije:

Dokumentaciju kontrole kvaliteta, čine: –svi atesti ugrađenog materijala i opreme, –rezultati završnog mjerenja i –testova koji su sprovedeni u skladu sa posebnim propisima

i normativima donesenim na osnovu zakona i pravila struke.

Dokumentacija kontrole kvaliteta čini sastavni dio tehničke dokumentacije koja se dostavlja za potrebe vršenja tehničkog pregleda objekta i izdavanja upotrebne dozvole.

Uputstva za održavanje i pogon objekta(Član 57 Pravilniku o sadržaju i kontroli tehničke

dokumentacije)(1) Uputstva za održavanje i upotrebu objekta, čine uputstva o

korišćenju i održavanju opreme, postrojenja i objekta, kao i odgovarajući garantni listovi instalisane opreme.

(2) Uputstva čine sastavni dio tehničke dokumentacije koja se izrađuje za potrebe:

a) vršenja tehničkog pregleda objekta i izdavanja upotrebne dozvole i

b) održavanja postrojenja, opreme i objekta.(3) Uputstva određuju termine obaveznih redovnih pregleda,

rokove i obim povremenih pregleda, kao i obim radova redovnog održavanja objekta, postrojenja i opreme.

(4) Ako su uputstva na stranom jeziku, uz ista se obavezno prilaže prevod na jedan od službenih jezika u Republici.

Projekat uklanjanja objektaČlan 58. Pravilniku o sadržaju i kontroli tehničke

dokumentacijeProjekat uklanjanja objekta - projekat koji se izrađuje za

potrebe rušenja ili demontaže objekta ili njegovog dijela.Izrađuje se za objekte bruto građevinske površine preko 400

m2, osim za objekte održavanja, adaptacije, grobnica, pomoćnih objekata, plastenika, dječjih igrališta, tendi za bašte, ... – objekata iz čl. 78. i 88. Zakona

Prema Članu 59. Projekat uklanjanja objekta, u zavisnosti od vrste i tehničke strukture objekta koji se ruši, sastoji se od:

- Opšte dokumentacije - Član 60 - (naslovna strana, rješenja o imenovanju glavnog projektanta, projektanata za određene dijelove projekta, licence za ovlaštena pravna i fizička lica koja su učestvovala u izradi tehničke dokumentacije, lokacijske uslove, .....)

–Plana uređenja parcele nakon uklanjanja objekta,–Službene prepiske tokom građenja objekta,–Izvještaja o atestima i kontrolama izvršenim tokom

izvođenja radova, i–Drugih izvještaja, podataka i priloga, tekstualnog,

numeričkog i grafičkog dijela projekta.

Sadržaj projekata uklanjanja čini: –opšta dokumentacija; –projektni zadatak sa podacima o lokaciji, podacima o

objektu, podacima o podlogama za izradu projekta; –tehnologija uklanjanja; –tekstualna;–numerička, i –grafička dokumentacija.

Tekstualna dokumentacija sadrži:

1. tehnički izvještaj o stanju objekta koji sadrži: opis i stanje konstruktivnog sistema, podatke o uslovima temeljenja, podatke o klimatskoj zoni i zoni seizmičnosti, podatke o ugrađenim materijalima, podatke o tehnološkom procesu, podatke o postrojenju i ugrađenoj opremi,

2. tehnički izvještaj o stanju instalacija koji sadrži: – opis i stanje elektroinstalacija; – opis i stanje instalacija grijanja i vrstu grijanja; – opis i stanje instalacije vodovoda, kanalizacije i drugih

instalacija: – način priključenja instalacija na vanjsku mrežu i drugo,

3) tehnički izvještaj o vanjskom uređenju koji sadrži: – podatke o drugim objektima na parceli; – podatke o susjednim parcelama i objektima; – podzemnoj i nadzemnoj infrastrukguri i stanju

životne sredine.

4) tehničke uslove za izvođenje radova na rušenju ili demontaži objekta i

5) druge izvještaje u zavisnosti od vrste i tehničke strukture objekta.

Numerička dokumentacija sadrži: proračune i druge dokaze da u toku rušenja ili

demontaže objekta ili njegovog dijela neće doći do gubitka stabilnosti konstrukcije kojim može da se ugrozi život i zdravlje ljudi, životna sredina, prirodne vrijednosti, kulturno-istorijska dobra i susjedni objekti; proračune stabilnosti tla (susjednog i drugog

zemljišta) ili susjednih i drugih objekata ako rušenje ili demontaža objekta ili tehnologija uklanjanja utiče na stabilnost tog tla i na tehničke karakteristike susjednih i drugih objekata; dokaze da tehnologija demontaže opreme ugrađene

za potrebe vršenja tehnološkog procesa neće ugroziti život i zdravlje ljudi i životnu sredinu;

druge proračune u zavisnosti od vrste i tehničke strukture objekta i

predmjer i predračun sa opisom radova koje je potrebno izvesti na rušenju ili demontaži objekta.

Grafička dokumentacija sadrži: situaciono rješenje u odgovarajućem mjerilu; grafičke priloge kojim se dokazuje da u toku rušenja

ili demontaže objekta ili njegovog dijela neće doći do gubitka stabilnosti konstrukcije kojom se može ugroziti život i zdravlje ljudi, životna sredina, prirodne vrijednosti, kulturno-istorijska dobra i susjedni objekti i drugo.

3. TEHNIČKA DOKUMENTACIJA, SADRŽAJ PREMA NAMJENI OBJEKTA SVRHA I OBIM RAZRADE

U zavisnosti od vrste objekta, tehnička dokumentacija sa raznim projektima i elaboratima:

– rešava prilagođavanje objekta uslovima za uređenje prostora i

– tehnički zadovoljava zahteve projektnog zadatka.

Tehnička dokumentacija mora uvažiti propise o zaštiti:

– čovekove okoline, – života i zdravlja ljudi, – na radu, – od požara, – elementarnih i drugih nepogoda, te – ljudi i materijalnih dobara od ratnih dejstava.

Tehničkom dokumentacijom ujedno moraju biti osigurani stabilnost objekta i predviđene sve mere zaštite značajne za:

– odbranu, – saobraćaj, – telekomunikacije, – režim voda, – energetske objekte, – postrojenja i vodove.

Tehnička dokumentacija se radi prema članovima 119, 121, 123 i 124. Zakona o planiranju i izgradnji, i sastoji se od sledećih projekata:

– arhitektonskog projekta,– projekta građevinskih konstrukcija,– projekta instalacija (električnih, mašinskih,

vodovoda i kanalizacije),– ostalih posebnih projekata prema potrebi

(spoljašnjeg uređenja, osmatranja itd.),– elaborata zaštite od požara,– elaborata o bezbednosti i zdravlju na radu,– elaborata uticaja na životnu sredinu.

Prema Članu 63. Zakona o uređenju prostora i o uređenju prostora i građenjugrađenju Tehničku dokumentaciju čine:

a) idejni projekat,

b) glavni projekat,

v) izvedbeni projekat,

g) projekat izvedenog stanja,

d) dokumentacija kontrole kvaliteta,

đ) upustva za održavanje i pogon objekta i

e) projekat uklanjanja za objekte bruto građevinske površine preko 400 m2.

Svi delovi tehničke dokumentacije moraju biti međusobno usaglašeni, što se dokazuje potvrdom potpisanom i overenom od strane odgovornih projektanata svih faza projekta.

Sadržaj projekta se formira u zavisnosti od vrste objekta i vrste instalacija i postrojenja koja se u njima predviđaju, a po datim celinama:

A. opšta dokumentacija,

B. tekstualna dokumentacija,

C. numerička dokumentacija,

D. grafička dokumentacija.

Opšta dokumentacija obuhvata administrativno-pravnu dokumentaciju.

Pravna dokumentacija se odnosi na: – dokaze o pravu preduzeća na izradu dokumentacije i – dokaze o pravu odgovornog projektanta na izradu tehničke

dokumentacije i potpisivanje te dokumentacije.

Administrativna dokumentacija se odnosi na: – rešenja, – izjave i – potvrde o određivanju odgovornih lica za izradu

tehničke dokumentacije o: ispunjavanju uslova za rad i potpisivanje dokumentacije, poštovanju propisa i standarda i usaglašenosti tehničke dokumentacije.

Prema članu 126. Zakona o planiranju i izgradnji, tehničku dokumentaciju za izgradnju objekta može da izrađuje pravno lice koje je upisano u Registar privrednih subjekata za izradu tehničke dokumentacije.

Prema istom članu tehničku dokumentaciju za izgradnju objekta za koje odobrenje za izgradnju izdaje Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja Republike Srbije može da izrađuje:

–preduzeće koje je upisano u odgovarajući registar za izradu tehničke dokumentacije za tu vrstu objekata,–ima licencu izdatu od Ministarstva, i –ima zaposlena lica sa licencom za odgovornog projektanta

koja imaju odgovarajuće stručne rezultate u izradi tehničke dokumentacije za tu vrstu i namenu objekata.

Prema Članu 128. Zakona o planiranju i izgradnji odgovorni projektant i potpisivati tehničku dokumentaciju za izgradnju objekata može biti lice sa visokom stručnom spremom odgovarajuće struke i licencom za projektovanje.

Licencu za projektovanje može imati: – lice sa visokom stručnom spremom odgovarjuće struke,

odnosno smera, – položenim stručnim ispitom i – najmanje tri godine radnog iskustva na izradi tehničke

dokumenta-cije.

Pprojekat treba da sadrži opštu dokumentaciju po sledećem redosledu:

1. Korice2. Naslovnu stranu3. Izvod iz odgovarajućeg privrednog registra privrednih

subjekata za preduzeće koje je izradilo tehničku dokumentaciju4. Za objekte iz člana 133. Zakona o planiranju i izgradnji

licencu preduzeća - rešenje nadležnog Ministra o ispunjenosti uslova za izradu tehničke dokumentacije za tu vrstu objekata.

5. Rešenje o određivanju glavnog odgovornog projektanta za cio projekat i rešenja o određivanju odgovornih projektanata pojedinih delova projekata zavedeno u registru preduzeća.

6. Licence za projektovanje za sva lica koja su odgovorni projektanti.

7. Potvrdu o međusobnoj usaglašenosti svih delova projekta potpisanu od strane svih odgovornih projektanata.

8. Izvod iz plana, odnosno akt o urbanističkim uslovima (za arhitektonsko-gređevinske projekte)

9. Ostale potrebne uslove: zaštita spomenika, zaštita prirode, zaštita čovekove sredine, zaštita od požara itd.

10.Za objekte iz člana 133. Zakona o planiranju i izgradnji i izveštaj revizione komisije o stručnoj kontroli idejnog projekta.

11. izjava projektanta o propisima i literaturi koju je koristio i

12. saglasnosti nadležnih institucija i komunalnih preduzeća na projektnu dokumentaciju.

Svaki projekat mora biti:

Pakuje se u fascikle sa mehanizmom, od tvrdog Pakuje se u fascikle sa mehanizmom, od tvrdog (prešpan) kartona u svijetloj boji, zbog bolje i jasnije (prešpan) kartona u svijetloj boji, zbog bolje i jasnije vidljivosti potpisa i pečatavidljivosti potpisa i pečata

1. Korice1. Korice

Na sredini ili gornjem delu iznad sredine - krupan pun Na sredini ili gornjem delu iznad sredine - krupan pun naziv projekta.naziv projekta.

Na dnu - četvrtasti pečat preduzeća, biroa ili agencije Na dnu - četvrtasti pečat preduzeća, biroa ili agencije koja je projekat izradila i to „korični„ pečat preduzeća.koja je projekat izradila i to „korični„ pečat preduzeća.

•Kompletan po sadržaju

•Povezan jemstvenikom Svaki list tehničke dokumentacije mora biti parafiran i ovjeren pečatom na mjestu numeracije strane.

•Zapečaćen voštanim pečatom

U pečatu treba da stoji:

- zvanični naziv firme, sedište, telefon i zaštitni znak ukoliko ga firma ima,

- naziv ili ime investitora, sedište i telefon,

- naziv, odnosno oznaka objekta i adresa,

- vrsta projekta,

- ime i prezime odgovornog projektanta i zanimanje,

- broj tehničkog dnevnika - broj projekta po nomeklaturi firme pod kojim se projekat vodi,

- datum izrade projekta,

- primerak projekta, od ukupnog broja primeraka,

- sveska projekta, od ukupnog broja svezaka.

Četvrtasti pečat „korični", - četvrtasti pečat “tablica za crteže”.

U tom slučaju: – naziv projekta - na mestu naziva crteža, a – primerak projekta - na mestu broja crteža.

Iznad četvrtastog pečata sa desne strane - prostor za potpis direktora i okrugli pečat preduzeća.

Iznad četvrtastog pečata sa leve strane - prostor za saglasnost investitora, potpis i pečat.

Na poleđini korica vrši se pečaćenje zavezanog jemstvenika pečatnim voskom i voštanim pečatom.

Oko jemstvenika i voštanog pečata na celoj unutrašnjoj strani korica ostavlja se prostor za četvrtaste pečate i potpise nadležnih institucija kod izdavanja saglasnosti na projekat

Ukoliko projekat nije zapečaćen jemstvenikom i voštanim pečatom svaki list u projektu mora biti parafiran i overen pečatom na mestu numeracije strane.

Na unutrašnoj strani korica se stavljaju:– četvrtasti pečati i potpisi ovlašćenih ustanova i institucija

koje daju saglasnosti na projekat. – četvrtasti pečat izvršene Tehničke kontrole i usvajanja

projekta, i – pečat izdavaoca odobrenja za izgradnju, sa brojem

odobrenja i datumom izdavanja.

Projektna dokumentacija (glavni projekat) se u Projektna dokumentacija (glavni projekat) se u principu izrađuje u principu izrađuje u sedamsedam primjeraka - svaki prmjerak primjeraka - svaki prmjerak ima svoj broj označen na koricama uz oznaku ukupnog ima svoj broj označen na koricama uz oznaku ukupnog broja primjeraka.broja primjeraka.

Projektna dokumentacija može da se sastoji od jedne Projektna dokumentacija može da se sastoji od jedne ili više svesaka - mora biti označeno na koricama po ili više svesaka - mora biti označeno na koricama po istom principu.istom principu.

-Sedmi primjerak projektne dokumentacije zadržava Sedmi primjerak projektne dokumentacije zadržava trajno institucija koja je izradila dokumentaciju.trajno institucija koja je izradila dokumentaciju.

-Jedan primjerak projektne dokumentacije zadržava Jedan primjerak projektne dokumentacije zadržava trajno distributer toplotne energije na čiji se sistem trajno distributer toplotne energije na čiji se sistem objekat priključuje (pri izdavanju dozvole za objekat priključuje (pri izdavanju dozvole za priključenje).priključenje).

Pet primjeraka, uz zahtjev za izdavanje odobrenja za Pet primjeraka, uz zahtjev za izdavanje odobrenja za gradnju, Investitor podnosi nadležnom gradnju, Investitor podnosi nadležnom opštinskom/gradskom organu.opštinskom/gradskom organu.

Na svim primjercima nadležni organ opštinske/ Na svim primjercima nadležni organ opštinske/ gradske uprave stavlja pečat o odobravanju gradnje sa:gradske uprave stavlja pečat o odobravanju gradnje sa:

– brojem rješenja kojim je gradnja odobrena, brojem rješenja kojim je gradnja odobrena, – datumom njegovog donošenja, i datumom njegovog donošenja, i – potpisom ovlaštenog lica.potpisom ovlaštenog lica.

Nadležni organ vrši pečaćenje dokumentacije Nadležni organ vrši pečaćenje dokumentacije jemstvenikom i voštanim pečatom. jemstvenikom i voštanim pečatom.

JedanJedan primjerak zadržava organ uprave koji je primjerak zadržava organ uprave koji je izdao odobrenje za gradnju,izdao odobrenje za gradnju,

Četiri Četiri ovjerena primjerka, sa Rješenjem o odobrenju ovjerena primjerka, sa Rješenjem o odobrenju gradnje, vraćaju se investitoru.gradnje, vraćaju se investitoru.

Investitor gradnje dva primjerka daje izvođaču Investitor gradnje dva primjerka daje izvođaču radova:radova:

– Jedan za korišćenje za pripremu izgradnje,Jedan za korišćenje za pripremu izgradnje,

– Jedan za korišćenje na samoj izgradnji/montažiJedan za korišćenje na samoj izgradnji/montaži..– Jedan primjerak daje nadzornom organu za Jedan primjerak daje nadzornom organu za

praćenje i nadzor gradnje.praćenje i nadzor gradnje.– Jedan primjerak zadržava za sebe, koji čuva dok Jedan primjerak zadržava za sebe, koji čuva dok

objekat traje.objekat traje.

Prema Zakonu i uređenju prostora i građenu i Pravilniku o sadržaju i kontroli tehničke dokumentacije tehnička dokumentacija i njeni dijelovi moraju biti uvezani i zapečaćeni.Tehnička dokumentacija se formira u obliku:a)analognih (papirnih) svezaka, odnosno knjiga

formata A4: numerisanih, koričenih tvrdim povezom ili povezanih

jemstvenikom, zapečaćenih voštanim žigom i ovjerenih u skladu sa Zakonom ib) u digitalnom obliku na nekom od digitalnih zapisa

podataka (CD, DVD).

Grafički prilozi koji čine sastavni dio tehničke dokumentacije, odnosno projekta slažu se u format A4, koriče i uvezuju.

Grafički prilozi koji čine sastavni dio projekata linijskih infrastrukturnih sistema mogu se raditi u svezcima, odnosno knjigama formata A3, a u zavisnosti od dužine planirane trase infrastrukturnog sistema.

Tekstualni, numerički i grafički prilozi moraju biti jasni i čitki.

Ako grafički prilozi nisu jasni i čitki u crnobijeloj tehnici izrade, moraju biti izrađeni u boji sa jasnom legendom.

Stranice svezaka, odnosno knjige projekta su numerisane rednim brojevima, a grafički prilozi su posebno numerisani kao prilozi.

Tehnička dokumentacija u digitalnom obliku se izrađuje u PDF formatu, Word, Auto CAD ili ArcGis formatu.

Sveska, odnosno knjiga projekta u koju je uvezana opšta dokumentacija sadrži: – naslovnu stranu, – legendu sveske, – popis ostalih svezaka, odnosno knjiga projekta,

– sadržaj sveske i prateću dokumentaciju.

Na koricama svake sveske projekta ispisuju se: – podaci o ovlašćenom pravnom licu koje je izradilo

tehničku dokumentaciju; – podaci o projektu (broj ili oznaka, datum izrade,

vrsta projekta i drugo) i – podaci o investitoru - u gornjem lijevom uglu; – vrsta projekta i podaci o objektu i lokaciji - u sredini

naslovne strane; – podaci o dijelu projekta koji je uvezan u svesku

(vrsta, oznaka ili broj i datum izrade) - u donjem lijevom uglu naslovne strane i

– broj sveske, odnosno knjige - u donjem desnom uglu korica.

Legenda sveske sadrži podatke o: – ovlašćenom pravnom licu koje je izradilo tehničku

dokumentaiiju, – projektu, – Investitoru, – svesci (naziv, broj ili oznaku, broj primjeraka.

sadržaj i drugo); – imenu glavnog projektanta, odnosno koordinatora

projekta i svih lica koja su učestvovala u izradi dijela projekta koji je predmet sveske,

– potpisano od strane svih učesnika u izradi i ovjereno od strane pravnog lica koje je nosilac izrade tehničke dokumentacije.

Naslovna strana

Naslovna strana uz naziv projekta i objekta, sadrži:– podatke o investitoru objekta, – preduzeću odnosno projektnom birou ili agenciji koja je te-

hničku dokumentaciju izradila, – podatke o odgovornom projektantu i vremenu kada je

projekat rađen.

U zaglavlju, u gornjem levom uglu naslovne strane su

podaci o preduzeću, birou, ili agenciji koja je projekat izradila:

– naziv, – sedište, odnosno mesto i adresa, – telefon i – zaštitni znak ukoliko ga projektni biro ima.

Naziv projekta obuhvata podatke o instalacijama i objektu:

– vrstu, – namenu, – spratnost, – mesto i adresu gradnje

Podaci o investitoru: – naziv ili ime ako se radi o fizičkom licu, – sedištu, odnosno mestu i adresi.

Podaci o odgovornom projektantu i odgovornom licu firme koja je uradila tehničku dokumentaciju.

Identifikacioni broj projekta iz tehničkog dnevnika pod kojim se projekat vodi i ahivira.

U donjem desnom uglu naslovne strane ostavlja se i naznačava mesto za potpis direktora i okrugli pečat biroa koji je projekat izradio.

Ukoliko projekat sadrži više svezaka ispod naziva projekta treba naznačiti broj sveske od ukupnog broja svezaka.

Na kraju se navodi investiciona vrednost objekta ili instalacija odnosno postrojenja koje je obrađeno u predmetnom projektu, odnosno u tehničkoj dokumentaciji.

Sadržaj projektaIza naslovne strane koriči se sadržaj projekta, koji

treba da sadrži sve što sadrži projekat.

Izvod iz Registra privrednih subjekataIza sadržaja koriči se fotokopija izvoda iz Registra

privrednih subjekata kao dokaz o registraciji preduzeća, odnosno projektnog biroa u Privrednom registru za izradu tehničke dokumentacije i kao dokaz o pravu da može izrađivati tehničku dokumentaciju za izgradnju objekata.

Licenca preduzećaFotokopija licence preduzeća koriči se u projekat

ukoliko se radi o objektu iz člana 133. Zakona o planiranju i izgradnji za čiju gradnju odobrenje za izgradnju izdaje nadležno Ministarstvo kao dokaz da preduzeće ima pravo da izrađuje tehničku dokumentaciju za tu vrstu i namenu objekata.

Spisak učesnika u izradi tehničke dokumentacije

U spisku se navodi: – glavni odgovorni projektant celog projekta i – odgovorni projektanti pojedinih delova projekta ukoliko se

radi o velikom projektu i njihovi saradnici,

Za sve ostale slučajeve odgovorni projektant i njegovi saradnici.

Uz podatke o preduzeću koje izrađuje projekat, dokument sadrži:

– pun naziv objekta, – ime i prezime odgovornog projektanta, – broj licence za projektovanje, – ime i zvanje projektanata saradnika i – potpis direktora i pečat preduzeća, koji je projektnu

dokumentaciju izradio.

Rešenje o određivanju odgovornog projektanta

Za odgovornog projektanata mora se izdati Rješenje koje se zavodi u protokol preduzeća.

Sa pozivom na članove 126. i 128. Zakona o planiranju i izgradnji Rješenjem se imenuje odgovorni projektant i unose se njegovi podaci:

– ime i prezime, – zvanje, – broj licence za projektovanje i – pun naziv projekta.

Rešenje potpisuje direktor, ovjerava se pečatom i zavodi u protokol preduzeća.

Uverenje odgovornog projektanta o položenom stručnom ispitu

Iza rešenja o određivanju odgovornog projektanata koriči se fotokopija njegovog uverenja o položenom stručnom ispitu iz određene struke odnosno oblasti struke, kao dokaz da može samostalno izrađivati tehničku dokumentaciju iz određene oblasti strake.

Licenca odgovornog projektanta

Uz uverenje o položenom stručnom ispitu koriči se fotokopija licence za projektovanje odgovornog projektanta, kao dokaz da može samostalno izrađivati tehničku dokumentaciju.

Izjava odgovornog projektanta o korišćenju propisa

U projekat se mora ukoričiti i izjava odgovornog projektanta da se pri izradi projekta koristio i pridržavao:

– važećih propisa, – normativa i – standarda,

iz oblasti kojoj projektovane instalacije i postrojenja pripadaju.

Izjava mora biti potpisana i overena licencnim pečatom odgovornog projektanta.

Potvrda o međusobnoj usaglašenosti projekata

U projekat se koriči potvrda o međusobnoj usaglašenosti svih delova projekta.

Potvrđivanje da su svi delovi glavnog projekta o međusobnoj usaglašenosti potpisuju svi odgovorni projektanti delova projekta:

– arhitekture, – instalacija jake i slabe struje, – vodovoda, – kanalizacije, – termotehničkih instalacija itd.

i overavaju svojim licencnim pečatima.

Izjava o usaglašenosti projekta sa zakonima o bezbednosti i zdravlju na radu, o zaštiti od požara i zaštiti životne sredine

Na kraju administrativnog dela daje se izjava odgovornog projektanta da se pri izradi glavnog projekta pridržavao svih propisanih mera zaštite i mera za otklanjanje opasnosti i štetnosti koje bi mogle nastati kod projektovanih instalacija saglasno:

– Zakonu o zaštiti od požara, – Zakonu o bezbednosti i zdravlju na radu i – Zakonu o zaštiti životne sredine.

Izjavu potpisuje odgovorni projektant i ovejrava svojim licencnim pečatom.

Propisi i literatura

Na kraju opšteg dela koriči se spisak korišćene literature, propisa i standarda.

Ovi navodi se u projektu navode kao literatura u knjigama.

Literaturne odrednice moraju imati sve podatke koji jednoznačno određuju navedeni izvor, i koji se prema navodima mogu naći.

Navodi se: – autor ili autori, – naziv dela, – izdavač, – mesto i godina,

Ako se radi o časopisu navode se: –Autori,

–naziv rada, –naziv časopisa, –godina izlaženja, –broj iz kojeg je navod i godina i –poželjno je da se navede strana.

Ukoliko se navodi propis ili standard obavezno je naznačiti iz koje je godine, sa ostalim identifikacionim podacima.

Uslovi i prethodne saglasnosti nadležnih institucijai komunalnih preduzeća

Pored međusobne usaglašenosti svih delova projekta, projekat mora biti usklađen i sa infrastrukturom:

– koja okražuje objekat, – na koju se priključuje ili se sa njom dodiruje, ukršta ili

mimoilazi, kao i – sa uslovima urbane sredine u kojoj se objekat gradi.

I o toj usklađenosti moraju postojati potvrde u vidu:– saglasnosti, – rješenja, i – odobrenja,

nadležnih institucija i komunalnih preduzeća.

Da bi projekti bili usklađeni sa infrastrukturom i uslovima urbane sredine u projektima moraju biti ispoštovani:

– važeći tehnički i drugi uslovi instalacija infrastrukture i urbane sredine,

– odgovarajući zakoni, pravilnici i normativi.

Zbog toga se pre projektovanja moraju od određenih institucija i komunalnih preduzeća pribaviti konkretni tehnički i ostali uslovi i prethodne saglasnosti za konkretan objekat koji se gradi.

Gotovi projekti se upućuju nadležnim institucijama i preduzećima na pregled kontrolu i saglasnost.

Svi uslovi i prethodne saglasnosti koje se pribavljaju pre projektovanja moraju biti ukoričeni u projekat pod jemstvenikom i voštanim pečatom.

Orginali saglasnosti i uslova se koriče u primerku projekta broj 1, a u ostalim fotokopije.

Saglasnosti, potvrde i dozvole koje se izdaju na gotove projekte, koriče se u zasebnu svesku, a nadležne institucije i preduzeća stavljaju svoje pečate sa brojem, datumom i potpisom odgovornih lica na unutrašnju stranu korica primerka koji je pregledan.

Poželjno bi bilo da to bude primerak broj 1.

Ne pribavljaju se svi uslovi i saglasnosti isto za sve vrste projekata, i sve vrste instalacija i postrojenja.

Za pojedine se pribavljaju uslovi i prethodne saglasnosti i saglasnosti na gotove projekte.

Za neke samo prethodne, a za neke samo saglasnosti na gotove projekte.

Od uslova pribavljaju se: – urbanističko-tehnički uslovi, – enegetska saglasnost (sa tehničkim uslovima) distributera

toplotne energije za priključenje na sistem daljinskog grejanja,

– odobrenje za lokaciju sezonskog rezervoara za gorivo za kotlarnicu na tečno gorivo.

Od prethodnih saglasnosti pribavljaju se: – saglasnosti nadležnih komunalnih službi na trasu

toplovoda.

Primjeri:

U projekte:

1. Instalacije centralnog grejanja i toplotne podstanice, i

2. toplovod i toplovodni priključci

koriče se:– Urbanističko-tehnički uslovi i– Energetska saglasnost distributera toplotne energije sa

tehničkim uslovima za priključenje na sistem daljinskog grejanja.

Prije početka projektovanja potrebno je pribaviti:Urbanističko-tehničke uslove,Energetsku saglasnost sa tehničkim uslovima za

priključenje na sistem daljinskog grijanja,Saglasnost na predviđenu trasu toplovoda, odnosno

toplovodnog priključkaEnergetsku saglasnost za kotlarnicu,Odobrenje MUP-a (Uprave protivpožarne policije) za

lokaciju sezonskog rezervoara za smještaj i držanje tečnog goriva,Saglasnost Ministarstva odbrane na lokaciju

sezonskog rezervoara tečnog goriva.

TEKSTUALNA DOKUMENTACIJAUopšte o tekstualnoj dokumentacijiTekstualna dokumentacija obuhvata svu opštu

dokumentaciju projekta:- projektni zadatak,- tehnički opis,

- opšti, pogodbeni i tehnički uslovi za izvođenje: - termotehničkih, - termoenergetskih i - procesnih instalacija i postrojenja,

- poseban prilog o primenjenim merama bezbednosti i zdravlja na radu,- poseban prilog o zaštiti od požara,- poseban prilog o zaštiti životne sredine.

PROJEKTNI ZADATAKProjektni zadatak je deo projekta koji služi kao

osnova za izradu tehničke dokumentacije.Tehnička rešenja u projektima moraju da budu u

skladu sa: – namenom i tehnološkom koncepcijom objekta i – energetskim i drugim uslovima, – važećim propisima, – tehničkim normativima i – obaveznim standardima.

Sadržinu i sastav projekta određuje investitor. Projektni zadatak se izrađuje na osnovu izvršenih

pripremnih predprojektnih radnji.Mora sadržati sve podatke i podloge na osnovu kojih

se mogu projektovati i razraditi svi detalji koji čine tehničku dokumentaciju za pribavljanje odobrenja za gradnju i izgradnju objekata.

Projektni zadatak treba da sadrži ciljeve i svrhu izrade projekta.

U njemu mora biti definisan predmet projekta i granice projekta.

Sadrži opšte i tehničke podatke i projektne zahteve.

Opšti podaci su:

- podaci o objektu - zgradi,

- lokacija, odnosno adresa i mesto gradnje objekta,

- etapnost gradnje: kao celina ili u etapama,

- podaci iz odgovarajuće urbanističke dokumentacije: iz urbanističkog plana ili akta o utrbanističkim uslovima,

- podaci o opštim karakteristikama objekta.

Tehnički podaci su:• tehničke podloge - uključuju tehničke podatke o zgradi i njenim elementima: - fasadnim i pregradnim zidovima, - međuspratnim konstrukcijama, - podovima, tavanicama, - stolariji i bravariji.

• funkcija zgrade: veličina i namena,• podaci o termičkoj i akustičnoj zaštiti,• rezultati pripremnih i istražnih radnji,• mere zaštite,• predviđene instalacije grejanja, provetravanja, klimatizacije,

• podaci iz idejnog projekta.

Ako idejni projekat nije rađen tada u projektnom zadatku mora biti i idejno rešenje koncepcije predviđenih termotehničkih, termoenergetskih i proce-snih instalacija ili postrojenja.

Zahtevi investitora, a i potrebe objekta u zavisnosti od njegove vrste i namene defišu se projektnim zahtevima.

Projektni zahtevi treba da sadrže:

- vrstu instalacije - postrojenja koju treba projektovati,

- koncepciju instalacije - postrojenja,

- radne fluide,

- temperaturske režime,

- nazivne pritiske armature,

- zahtevane parametre koje treba ostvariti,

- predviđene materijale: vrste cevi, armature ...

- predviđene uređaje i opremu, - vrstu termičke izolacije,

- specifične zahteve,

- zahteve sigurnosti: sa aspekta bezbednosti i zaštite na radu, zaštite od požara i zaštite čovekove okoline,

- zahteve u pogledu primene propisa, normativa i standarda,

- granice projekta,

- rokove završetka projekata sa ili bez fazne, odnosno etapne izrade.

Projektni zadatak izrađuje investitor. Mogu ga izrađivati zajedno projektni biro i investitor. Može ga izraditi i projektna kuća odnosno odgovorni

projektant ukoliko investitor nema stručno lice.Projektni zadatak potpisuju i overavaju investitor i

preduzeće koje izrađuje predmetnu tehničku dokumentaciju. Investitor potpisuje i overava sa desne strane a

projektni biro sa leve strane na zadnjoj stranici projektnog zadatka. Ukoliko je projektni zadatak na više strana, stranice

moraju biti numerisane.

TEHNIČKI OPIS

Sadrži: – opis objekta u kome se nalaze projektovane

instalacije, – opis projektovanih mašinskih instalacija, – opis njihovog načina rada, – opis predviđene automatske regulacije, – podatke o:

primenjenim i predviđenim materijalima, opremi i uređajima i o primenjenim propisima, standardima i normativima.

Uprincipu, tehnički opis sadrži:- opšti deo,- tehnički deo o objektu,- tehnički deo o projektovanoj instalaciji, odnosno

postrojenju,- objašnjenja i obrazloženja.

Opšti deo tehničkog opisa trebalo bi da sadrži:- osnovne podatke o objektu,- lokaciju - adresu i mesto gradnje objekta,- etapnost gradnje - da li se grade kao celina ili

etapno,- podatke o opštim karakteristikama objekta,- vrste instalacija koje su predviđene,

- podatke o mjestu i načinu povezivanja instalacija na infrastrukturu, prema podacima iz urbanističkog plana,

- cilj i svrhu projekta,

- predmet i granice projekta,

- podatke i podloge na osnovu kojih je projekat rađen, sa osvrtom na izvršene pripremne predprojektne radnje i idejni projekat (ukoliko ga je bilo),

- poziv na zahteve iz projektnog zadatka, kao osnov za izradu projekta.

Tehnički deo tehničkog opisa trebalo bi da sadrži tehničke podatke o objektu:

- veličina i spratnost objekta,

- namena objekta - prostorija u objektu,

- podaci o termičkoj i akustičkoj zaštiti objekta,

- opis fasadnih i pregradnih zidova i njihov sastav,

- opis međuspratnih konstrukcija, podova, tavanica i krovne konstrukcije,

- opis prozora, balkonskih, spoljnih i unutrašnjih vrata,

- klimatska zona u kojoj se objekat nalazi,

- orijentacija objekta i vrsta gradnje, vetrovitost na mestu gradnje,

- prostorija za smeštaj toplotne podstanice - kotlarnice i ispunjenost uslova u smislu:

- položaja, - provetravanja, - osvetljenja, - priključka na vodovod, kanalizaciju i elekrtričnu instalaciju.

Tehnički dio o projektovanoj instalaciji, odnosno postrojenju treba da sadrži:

- vrste instalacija - postrojenja koje su predviđene u objektu,

- opis projektovane instalacije,

- usvojenu koncepciju projektovane instalacije, sa obrazloženjem,

- funkcionalnost projektovane instalacije odnosno postrojenja,

- način, principe i metodologiju proračuna elemenata instalacije,

- primenjene parametre, podatke i koeficijente u proračunima,

- vrste usvojenih i predviđenih radnih fluida i njihove temperaturske režime,

- predviđene nazivne pritiske armature,

- parametre koje će projektovana instalacija postizati i održavati,

- usvojene i predviđene materijale: - vrste cevi, - vrste armatura i ostalo,

- usvojenu i predviđenu opremu i njhove tehničke karakteristike:

- radne iz proračuna i - nominalne iz kataloga i atesne dokumentacije njihovih

proizvođača,

- obrazloženje izabrane i predviđene opreme, uređaja, armatura i regulacionih armatura,

- opis regulacije instalacije i postrojenja: - protoka u cevnoj mreži, - cevnim granama, - vertikalama, - grejnim telima i - cirkulacionim krugovima,

- obezbeđenje ekspanzije sistema i drugi sigurnosni uređaji: - sigurnosni ventili i - termostatska obezbeđenja,

- opis termičke izolacije cevovoda,

- zaštita od korozije,

- opis rada projektovane instalacije,

- ukazivanje na specifičnosti projektovane instalacije,

- posebni zahtevi u pogledu rukovanja i održavanja tokom eksploatacije,

- toplotno opterećenje projektovane instalacije,

- instalisani kapacitet projektovanog postrojenja,

- veza sa sistemom daljinskog grejanja - izvorom toplote,

- primijenjene mjere u vezi:- bezbednosti i zaštite zdravlja na radu, - zaštite od požara i - zaštite čovekove okoline.

Na kraju tehničkog opisa - poziv na poštovanje važećih propisa, normativa i standarda.

Stranice tehničkog opisa - numerisane sa rednim i ukupim brojem.

Uz obilježavanje datuma izrade tehnički opis potpisuje i ovjerava licencnim pečatom odgovorni projektant.

OPŠTI I TEHNIČKI USLOVI

Opšti i tehnički uslovi su sastavni deo Tekstualne dokumentacije Glavnog projekta iz oblasti:

– arhitekture, – mašinstva, – građevinarstva i – elektrotehnike.

Opšti i tehnički uslovi sadrže:– pregled mjerodavnih tehničkih i ostalih propisa i standarada

prema kojima su instalacije i postrojenja projektovani i prema kojima će se izvesti radovi,

– detaljan opis načina izvođenja pojedinih elemenata i radova, i

– uslove kvaliteta za materijal koji se ugrađuje i način izvodenja radova.

Opšti i tehnički uslovi tretiraju:– tehnologiju izgradnje - izvođenja radova, – zaštitu ljudstva i izvedenih radova, i – metodologiju, način i obim kontrole.

Odgovorni projektant i njegovi saradnici su dužni da urade projektnu dokumentaciju u duhu važećih propisa, normi i standarda.

Da bi projektovana instalacija - postrojenje sigurno funkcionisalo mora se izgraditi prema urađenom projektu.

Zato je neophodno da u okviru projekta postoje

i opšti i tehnički usiovi za izvođenje radova.

Potrebni radovi se definišu predmerom radova.

Opšti i tehnički uslovi sa predmerom radova definišu sve neophodne radnje za izvođenje projektovane instalacije ili postrojenja.

Opštim uslovima se propisuju radnje koje treba obaviti, i ko treba da ih obavi.

Tehničkim uslovima se propisuje kako se izvode radovi, po kojim tehničkim uslovima, propisima i normama i pravilima struke.

Zbog toga su Opšti i tehnički uslovi za izvođenje radova obavezno sastavni deo Ugovora o izvođenju radova.

Da bi Opšti i tehnički uslovi bili kvalitetni i obuhvatili sve što je neophodno najefikasnije i najpraktičnije je da svaki projektant izradi svoje univerzalne Opšte i tehničke uslove za sve vrste instalacija i postrojenja i da ih po potrebi koriči u projekte.

Opšti uslovi mogu biti univerzalni za sve vrste instalacija i postrojenja, a da im se zavisno od vrste instalacije ili postrojenja dodaju odgovarjući Tehnički uslovi

Opšti i tehnički uslovi moraju biti numerisani, potpisani od strane odgovornog projektanta i overeni licencnim pečatom.

Ukoliko se pojave specifičnosti kod instalacija ili postrojenja uz standardne univerzalne Opšte i tehničke uslove izrađuju se i posebni Opšti i tehnički uslovi koji te specifičnosti tretiraju.

Specifičnosti i posebni Opšti i tehnički uslovi se napominju i u tehničkom opisu projekta.

Primeri Opštih i tehničkih uslova za pojedine vrste instalacija i postrojenja mogu poslužiti svakom projektantu kao osnova za izradu svojih opštih i tehničkih uslova.

Opšti uslovi su univerzalni za sve instalacije i postrojenja i spajaju se sa Tehničkim uslovima prema vrsti instalacije - postrojenja.

Za instalaciju centralnog grejanja klasičnog dvocevnog sistema

Opšti uslovi Tehnički uslovi za izvođenje instalacija centralnog

grejanja klasičnog dvocevnog sistema

Za instalaciju centralnog grejanja jednocevnog sistema

OpštiusloviTehnički uslovi za izvođenje instalacija centralnog

grejanja jednocevnog sistema

Za toplotnu podstanicu Opšti uslovi i Tehnički uslovi za izvođenje toplotnih podstanica

Za kotlarniceOpšti uslovi iTehnički uslovi za izvođenje kotlarnica

Za instalacije ventilacije i klimatizacijeOpšti uslovi iTehnički uslovi za izvođenje instalacija ventilacije i

klimatizacijeTehnički uslovi za izvođenje limenih i drugih kanaala

u sistemima klimatizacije

Za instalacije podnog grejanja Opšti uslovi i Tehnički uslovi za izvođenje instalacija podnog

grejanja

Za gasne kotlarnice

Opšti uslovi i

Tehnički uslovi za projektovanje i izvođenje gasnih kotlarnica

(Elaborati)

POSEBAN PRILOG O PRIMENJENIM MERAMA ZA BEZBEDNOST I ZAŠTITU ZDRAVLJA NA RADU

POSEBAN PRILOG O PRIMENJENIM MERAMA ZA ZAŠTITU OD POŽARA

POSEBAN PRILOG O ZAŠTITI ŽIVOTNE SREDINE

RAČUNSKA DOKUMENTACIJA

Uopšte o računskoj dokumentaciji

Prema pravilniku o sadržaju i kontroli tehničke dokumentacije numerička dokumentacija sadrži:

– Odgovarajuće proračune u zavisnosti od vrste projekta,– Specifikaciju materijala,– Predmjer i predračun radova i– Potpis i ovjeru odgovornog projektanta

Numerička - računska dokumentacija sadrži: odgovarajuće:

– termičke, – hidrauličke i – druge proračune

u zavisnosti od vrste instalacije - postrojenja i – predmer i – predračun

za izvođenje instalacije - postrojenja.

U projektu svi elementi projektovane instalacije - postrojenja moraju biti dimenzionisani, izabrani i određeni preko proračuna.

U projektu mora biti proračunato sve što se da proračunati.

Ono što se ne može proračunati odgovorni projektant mora definisati grafičkom dokumentacijom.

Ono što se ne može definisati ni grafičkom dokumentacijom određuje se opisom radova u predmeru radova.

Projektovane instalacije - postrojenja moraju biti defmisane glavnim projektom i pod potpisom odgovornog projektanta.

Neophodno je svesti na najmanju moguću meru da izvođač radova na licu mesta iznalazi i improvizuje rešenja.

Izvođač radova je nadležan samo da izvodi radove i u potpunosti poštuje projekat.

Odgovorni izvođač radova odgovara samo za izvođenje predviđenih radova i za kvalitet izvedenih radova.

Za tehnička rešenja, koncepciju i uopšte za projektno rešenje garantuje i odgovara isključivo odgovorni projektant.

Proračuni se izvode isključivo na bazi zvanične literature i važećih standarda, normativa i ostalih propisa.

Nije dozvoljena improvizacija proračuna neproverenim i nepriznatim metodologijama.

Svi elementi proračuna moraju biti ukoričeni u projekat. To bi trebalo da omogući pravilnu kontrolu tehničke

dokumentacije u prvom redu od strane preduzeća, odnosno projektnog biroa koji vrši zvaničnu tehničku kontrolu prema članu 73. Zakona o uređenju prostora i građenju i Pravilniku o sarržaju i kontroli tehničke dokumentacije.

Svaki deo proračuna, kao celina mora imati numerisane strane i biti potpisan od strane odgovornog projektanta i overen licencnim pečatom.

Može se i kompletna proračunska dokumentacija tretirati kao jedna celina s'tim da se zajednički numerišu sve strane i da u tom slučaju odgovorni projektant potpiše samo zadnju stranu i overi je svojim licencnim pečatom.

Svaki projekat mora sadržati i predmer i predračun radova. Predmer sadrži kompletnu specifikaciju predviđene opreme i

uređaja, cevi i armature i njihovu ugradnju. Predmjerom radova se daje kompletan opis radova na

nabavci, isporuci, dopremi i ugradnji projektom predviđene opreme i uređaja, cevi, armature i ostalih materijala.

U predmer se unose kompletne tehničke karakteristike predviđene opreme uzete iz proračuna i količine uzete, merene i brojane iz grafičke dokumentacije.

Nabavljena oprema mora biti u potpunosti prema proračunima sa tačno predviđenim tehničkim karakteristikama.

Isto se odnosi na cevi, armatura i ostale materijale, koji dimenzijama, nazivnim pritiscima i kvalitetom, potvrđenim zvaničnim atestima, moraju u potpunosti pratiti grafičku dokumentaciju.

Sem ugradnje opreme i materijala predmer radova mora sadržati i mnoge prateće radnje date kroz opisne pozicije, kao što su razne probe, regulacije, ispiranje instalacije itd.

Predmer radova mora obuhvatiti sve radove i u principu ne sme kod izvođenja instalacije odnosno postrojenja biti viška ili manjka radova.

Znači ne bi smelo biti promašaja u količinama.

Toleriše se samo izvestan procenat koji se može javiti kao višak ako se ne izvrši dobra procena materijala koja se odnosi na rastur.

Na primer, uobičajeno je da se kod cevi daje na rastur 10 % materijala, a što se na montaži u praksi veštijim ukrajanjem cevi može svesti na manji procenat.

Sem što ne bi trebalo da se pojavi višak ili manjak radova ne smeju se javiti ni naknadni radovi.

To znači da ne bi smelo da se kod montaže pojave „zaboravljene" pozicije radova.

Predračun radova podrazumeva projektantske cene koje se baziraju na prosečnim trenutnim izvodačkim cenama.

Predračun nije obavezujući i služi samo kao orjentacioni pokazatelj za obezbeđenje investicionih sredstava i plaćanje odgovarajućih taksa i doprinosa, kao, na primer, za izgradnju atomskih skloništa.

Sadržaj računske dokumentacije zavisi od vrste projekta, odnosno vrste instalacije ili postrojenja

GRAFIČKA DOKUMENTACIJAUopšte o grafičkoj dokumentacijiGrafička dokumentacija projekta treba da sadrži

crteže: – situacije objekta, – osnova, – preseka i – izgleda objekta,

neophodne za definisanje izvođenja radova na izgradnji:

– objekta, – instalacija - postrojenja

i za definisanje specifikacije: – opreme, – uređaja, – materijala i – radova za izvođenje projektovane instalacije - postrojenja.

Grafička dokumentacija treba da sadrži i: – šeme i aksonometriske izglede projektovanih instalacija,– sve potrebne crteže detalja neophodnih za izradu

specifikacija i davanje uputstava za izvođenje instalacija.

Trase projektovanih instalacija moraju biti usklađene međusobno, sa trasama drugih instalacija i u odnosu na građevinski deo objekta.

Ctreži moraju biti detaljni i da se odnose na pojedine delove zgrade ili zgrade u celini.

Svi crteži moraju biti usklađeni sa crtežima planova i detalja iz arhitektonskog i građevinskog projekta.

Rade se na osnovama i presecima iz tih projekata, kao podlogama, koje treba da budu:

– u razmeri 1:50, – pregledni, – bez građevinskih kota

i da sadrže: – konačan raspored prostorija, – Namenu rostorija, – dimenzije zidova, prozora, vrata, – raspored kuhinjskih eemenata,– raspored sanitarnih elemenata u kupatilima i

ostalim pomoćnim prostorijama i – raspored zidanih ventilacionih kanala.

U osnove se unose: – trase cevnih mreža ili ventilacionih kanala – defnitivan raspored elemenata instalacije:

grejnih tela ili rešetki za ubacivanje i izvlačenje vazduha i

podaci o svim delovima instalacije neophodni za izvođenje radova.

Sve dioonice cevnih mreža moraju biti dimenzionisane i definisane u smislu vođenja sa predviđenim nagibom.

Svaka deonica treba da ima i toplotno opterećenje.

Sve dionice ventilacionih kanala treba da su dimenzionisane i su date njihove dimenzione promene i količine vazduha za koje su predviđene.