Projekti kundër Krimit Ekonomik në Kosovë - ipk.rks-gov.netipk.rks-gov.net/wp-content/uploads/2015/02/Raporti-i-Vlerësimit-t... · Krimi ekonomik - përfshirë korrupsionin, pastrimin

Projekti kundr Krimit Ekonomik n Kosov1 (PECK) www.coe.int/peck

RAPORTI I VLERSIMIT

mbi pajtueshmrin me standardet ndrkombtare

n fushn e Luftimit t Pastrimit t Parave

dhe Luftimit t Financimit t Terrorizmit (LPP/LFT)

2 Dhjetor 2014

1. Ky shnim sht pa paragjykim t qndrimeve mbi statusin dhe sht n prputhje me Rezolutn 1244 t KS t OKB-s dhe Opinionin e GJND-s pr shpalljen e Pavarsis s Kosovs.

Faqe 2 Raporti i vlersimit LPP/LFT

Edicioni shqip

(I prkthyer nga gjuha angleze)

Botuar nga Kshilli i Evrops

F-67075 Strasbourg Cedex

www.coe.int

Kshilli i Evrops, Prill 2015

Autort:

Frederic Cottalorda, Ekspert i Kshillit t Evrops

Lajos Korona, Ekspert i Kshillit t Evrops

Herbert Zammit Laferla, Ekspert i Kshillit t Evrops

Edmond Dunga, Sekretariati i Kshillit t Evrops

Kopertina dhe faqosja: ASHA Sh.p.k., Prishtin

Shtypur nga ASHA Sh.p.k., Prishtin

Tirazhi: 200 kopje

T gjitha t drejtat jan t rezervuara. Asnj pjes e ketij botimi nuk mund t prkthehet, riprodhohet ose transmetohet, n ndonj form ose me ndonj mjet,

elektronik (CD-Rom, internet, etj.) apo mekanik, prfshir fotokopjimin, incizimin apo fardo sistemi

t ruajtjes ose t rikthimit t informacionit, pa lejen paraprake t lshuar me shkrim nga Drejtoria e Komunikimeve (F-67075 Strasbourg Cedex apo

[email protected])

Ky botim sht prgatitur me ndihmn financiare t Bashkimit Evropian dhe Kshillit t Evrops.

Qndrimet e shprehura n t nuk mund t konsiderohen n asnj mnyr se pasqyrojn pozitn

zyrtare t Bashkimit Evropian dhe/ose t Kshillit t Evrops.

Pr m shum informacion mbi temn e botimit, luteni t kontaktoni:

Njsin pr Bashkpunimin kundr Krimit Ekonomik

Departamenti pr Veprim kundr Krimit

Drejtoria e Prgjithshme pr t Drejtat e Njeriut dhe Sundimin e Ligjit

Kshilli i Evrops

Email: [email protected]

Internet: www.coe.int/corruption

Raporti i vlersimit LPP/LFT Faqe 3

PARATHNIE

Gjat pjess m t madhe t historis s vet, njerzimi ka jetuar n grupe n baz t marrdhnieve t privilegjuara brenda familjes, klanit apo fisit. Lvizjet e hershme drejt shtetformimit modern n Evrop kan filluar n shekullin e 17-t, duke i braktisur gradualisht

marrdhniet paternaliste shekullore ndrmjet sunduesve dhe t sunduarve, ku udhheqsit kan ofruar favore pr subjektet e tyre n kmbim t shrbimeve dhe besnikris. Mendimtart e mdhenj t kohs si Hugo Grotius dhe Thomas Hobbes kan zhvilluar teori t reja, sipas t cilave sovraniteti i udhheqsve sht i justifikuar vetm pr shkak se ai mbron interesin m t gjer publik.

Me zgjerimin e ideve mbi sundimin e ligjit dhe T drejtat e Njeriut dhe t Qytetarit, jan rritur edhe pritshmrit se autoritetet publike do t sigurojn trajtim t barabart pr t tr popullatn.

N Evropn e sotme, Shtetet jan prgjegjse pr ruajtjen e ligjit dhe t rendit, pr mbrojtjen e t drejtave pronsore, ofrimin e siguris sociale dhe shndetit publik, pr sistemin e arsimit, mjedisin e pastr, si dhe pr menaxhimin makroekonomik, rregullimin e financave dhe monopolevedhe ata duhet ti bjn t gjitha kto n nj mnyr kompetente dhe t paanshme.

Korrupsioni dhe pastrimi i parave jan tregues t fort pr qeverisje t keqe, amulli ekonomike dhe

padrejtsi sociale. Ata shihen n mnyr universale si krcnime ndaj demokracis, t Drejtave t Njeriut dhe sundimit t ligjit - krcnime aq t mdha sa q jan prkufizuar si vepra penale n

Kodet Penale t Shteteve antare t Kshillit t Evrops. Megjithat, sjellja korruptive sht shum elastike dhe ka tendenc t paraqitet n forma t ndryshme. Prandaj, luftimi i suksesshm i krimit ekonomik krkon angazhim t palkundur dhe nj prpjekje t vazhdueshme nga ana e autoriteteve publike.

Krimi ekonomik - prfshir korrupsionin, pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit, por edhe trafikimin e qnieve njerzore, krimin kibernetik dhe format e tjera t krimit financiar dhe t

organizuar - mbeten nj breng serioze n Kosov. Zvoglimi i nivelit t krimeve t tilla n t ardhmen do t jet nj tregues i fort i prparimit n reformn e sistemit t drejtsis dhe t zbatimit t ligjit dhe t vullnetit politik pr t ndrmarr masat e nevojshme pr ta parandaluar dhe luftuar korrupsionin.

Kshilli i Evrops e ka prkrahur Kosovn n luftimin e krimit ekonomik prmes ekspertizs legjislative dhe ofrimit t trajnimeve dhe kshillimit politik. Ne e kemi br kt s bashku me Misionin e Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK), Organizatn pr Siguri dhe Bashkpunim n

Evrop (OSBE), Misionin e Sundimit t Ligjit t Bashkimit Evropian n Kosov (EULEX), dhe Zyrn

e Bashkimit Evropian n Kosov.

Prkrahja jon ka prfshir hartimin e kodeve (t prkohshme) penale dhe t procedurs penale, legjislacionin n lidhje me procedurat e ndjekjes dhe hetimit penal, legjislacionin kundr korrupsionit dhe kundr pastrimit t parave, si dhe ngritjen e kapaciteteve pr Agjencin kundr Korrupsionit n lidhe me prdorimin e mjeteve t veanta hetimore, hetimeve financiare, mbrojtjes s dshmitarve dhe masave t tjera kundr krimit t organizuar dhe pastrimit t parave.

N vitin 2012, Bashkimi Evropian dhe Kshilli i Evrops, s bashku me autoritetet e Kosovs, kan ndrmarr nj aktivitet q ka qen unik n shum aspekte. N kuadr t Projektit t bashkfinancuar kundr Krimit Ekonomik n Kosov (PECK), pr her t par, Kosova u b subjket i nj vlersimi gjithprfshirs dh t strukturuar t kornizave t veta kundr korrupsionit (KK) dhe kundr pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit (LPP/LFT). Vlersimi sht bazuar n metodologjit e zbatuara nga organet monitoruese evropiane pr t gjitha Shtetet antare t

Kshillit t Evrops.

Jan zhvilluar dy cikle t vlersimit, q kan prfshir fushat institucionale, ligjore politike dhe operative t ndara n tema t veanta. Vlersimi sht modeluar kryesisht sipas Grupit t Shteteve

kundr Korrupsionit t Kshillit t Evrops - GRECO dhe Komisionit t Ekspertve mbi Vlersimin e Masave kundr Pastrimit t Parave dhe Financimit te Terrorizmit - MONEYVAL. Kto metodologji jan prshtatur n mnyr specifike pr kontekstin e brendshm n Kosov.

Lexuesi do t gjej n kt botim rezultatet e dy vlersimeve. Te dy raportet ofrojn analiza, gjetje

dhe rekomandime t cilat ofrojn baza t qndrueshme pr reforma t mtejshme legjislative, institucionale dhe operative n fushat KK dhe LPP/LFT n Kosov. Me zbatimin e reformave, prputhshmria me standardet prkatse ndrkombtare do t prmirsohet n mnyr t konsiderueshme.

Raportet e vlersimit ofrojn po ashtu nj baz t qndrueshme pr bashkrendimin e asistencs teknike ndrkombtare t ardhshme pr Kosovn n fushn e krimit ekonomik.


Jam i bindur se kto raporte do t prdoren si themele nga autoritetet dhe t gjitha palt e tjera t

interesuara q punojn n prmirsimin e situats s krimit ekonomik n Kosov.

Procesi shrben gjithashtu nj qllim m t gjer, pasi q i ka dhn prvoj praktike fryms t puns son monitoruese ndrqeveritare. Kjo sht e nj rndsie t veant pasi q marrdhnia n mes t Kosovs dhe Kshillit t Evrops zhvillohet m tutje.

Un u jam mirnjohs kolegve n Bashkimin Evropian me t cilt ndajm t njjtin vizion pr nj Evrop pa korrupsion, pr parternitetin e tyre, orientimin dhe angazhimin konstruktiv prgjat

procesit. Ekziston nj vler e shtuar unike ne bashkpunimin ton strategjik.

Falenderoj t gjitha autoritetet e Kosovs t cilat kan kontribuar n realizimin e ktij ushtrimi pioner. U detyrohem n veanti institucioneve kryesore prfituese t projektit PECK - Agjencis Kosovare kundr Korrupsionit, Njsis s Inteligjencs Financiare dhe Zyrs pr Qeverisje t Mir pran Zyrs s Kryeministrit. Lidershipi dhe roli i tyre koordinues me t gjitha ministrit, institucionet qendrore, agjencit ekzekutive, organet e zbatimit te ligjit, gjyqsorin dhe sektorin financiar kan qen vendimtare pr suksesin e vlersimeve.

S fundi, falenderoj pikat vendore t kontaktit, ekspertt e Kshillit t Evrops, partnert ndrkombtar, si dhe kolegt e mi n ekipin e projektit dhe n Njsin pr Bashkpunimin kundr Krimit Ekonomik n Strasbourg pr prpjekjet e tyre t palodhura q kan br t mundur vlersimet.

Ivan KOEDJIKOV

Drejtor i Departamentit t Veprimit kundr Krimit Drejtoria e Prgjithshme e t Drejtave t Njeriut dhe Sundimit t Ligjit Kshilli i Evrops


PARATHNIE

N kuadr t asistencs afatgjat n Kosov, Bashkimi Evropian ka vn theks t veant n funksionimin e shetit ligjor dhe institucioneve t tij. Kjo prkrahje sht ofruar prmes veprimeve dhe projekteve t ndryshme vjetore t financuara nga BE-ja, prfshir luftn kundr korrupsionit

dhe pastrimit t parave. N mesin e veprimeve t tilla sht edhe Projekti kundr Krimit Ekonomik n Kosov si projekt i prbashkt i BE-s dhe Kshillit t Evrops. Projekti ka filluar n fillim t vitit 2012, me synimin kryesor pr ta sjell Kosovn m afr metodave t pranuara ndrkombtare t vlersimit n kto fusha.

Bashkimi Evropian e trajton luftn kundr korrupsionit, pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit me prioritetin m t lart. Luftimi i ktyre dukurive negative shkon paralelisht me perpjekjet pr ndrtimin e shoqrive t qndrueshme demokratike, funksionimin e sundimit t ligjit

dhe respektimin e lart t t drejtave t njeriut.

Kur Kosova e filloi rrugn e vet Evropiane, kto luftra u bn fusha prioritare edhe n kuadr t dialogut BE-Kosov. Ato prkthehen n kushtzimin e proceseve dhe raporteve t ndryshme politike, si sht liberalizimi i vizave, Marrveshja e Stabilizim-Asociimit si dhe zbatimi i asistencs s BE-s n Kosov.

Vlersimet e kryera n kuadr t projektit ndjekin metodologjin e dy mekanizmave monitorues t Kshillit t Evrops, GRECO dhe MONEYVAL. Ato kan rezultuar n gjetje dhe rekomandime

konkrete, por edhe iu kan ofruar institucioneve t Kosovs prvoj praktike mbi planifikimin, zbatimin dhe koordinimin e lufts kundr korrupsionit dhe pastrimit t parave. Gjat ktyre proceseve, institucionet e Kosovs kan treguar prkushtim dhe gatishmri serioze pr t forcuar aftsit e tyre, por angazhimi i mtejshm sht i nevojshm pr prmbushjen e rekomandimeve t dhna n raportet e vlersimit.

Duke e ditur shkalln e sfidave t cilat jan prpara institucioneve t Kosovs n kt proces,

Bashkimi Evropian qndron i gatshm pr t ofruar prkrahjen e nevojshme teknike. Megjithat, barra dhe prgjegjsia kryesore mbesin mbi institucionet prkatse qeveritare t Kosovs. Ekziston, m shum se kurr, nevoja pr nj vullnet t fort dhe vendosmri politike n kt luft vendimtare.

Samuel BOGAR

Kryesues i Zyrs s BE-s n Kosov dhe Prfaqsues Special i BE-s


PRMBAJTJA

INFORMATAT DHE METODOLOGJIA E PRDORUR PR VLERSIMIN E KOSOVS 9

PRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 11

1. T PRGJITHSHME 26

1.1. Informata t prgjithshme rreth Kosovs dhe ekonomis s saj 26 1.2. Gjendja e prgjithshme n fushn e pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit 28 1.3. Pasqyr e prgjithshme e sektorit financiar 31 1.4. Pasqyr e prgjithshme e Sektorit t Profesioneve dhe Bizneseve t Caktuara Jofinanciare

(BPCJF) 35 1.5. Pasqyr e prgjithshme e ligjeve dhe mekanizmave tregtare q qeverisin marrveshjet dhe

personat juridik 39 1.6. Pasqyr e prgjithshme e strategjis pr parandalimin e pastrimit t parave dhe financimit t

terrorizmit 41

2. SISTEMI LIGJOR DHE MASAT E NDRLIDHURA INSTITUCIONALE 50

2.1. Ndshkimi i pastrimit t parave (R.1) 50 2.2. Prgjegjsia pr veprn penale PP (R.2) 68 2.3. Penalizmi i financimit t terrorizmit (RV.II) 75 2.4. Konfiskimi, ngrirja dhe sekuestrimi i t ardhurave nga krimi (R.3) 90 2.5. Ngrirja e fondeve t prdorura pr financimin e terrorizmit (RV.III) 101 2.6. Njsia e Inteligjencs Financiare dhe funksionet e saj 105 2.7. Zbatimi i ligjit, prokuroria dhe autoritetet e tjera kompetente korniza e puns pr hetimin

dhe ndjekjen penale t krimeve t PP-s dhe FT-s, si dhe pr konfiskim e ngrirje (R.27 dhe R.28) 115

2.8. Deklarimi ose paraqitja ndrkufitare (RV.IX) 122

3. MASAT PARANDALUESE - INSTITUCIONET FINANCIARE 129

3.1. Rreziku nga pastrimi i parave dhe financimi i terrorizmit 132 3.2. Kujdesi i duhur ndaj klientit (Customer Due Diligence) (R.5 (*) ) 133 3.3. Personat e Ekspozuar Politikisht (PEP) (R.6) 155 3.4. Aktiviteti ndrkufitar i bankave korresponduese (R.7) 162 3.5. Keqprdorimi i zhvillimeve teknologjike dhe raportet jo fytyre-pr-fytyr (R.8) 166 3.6. Palt e Treta dhe Prezantimi i Biznesit 169 3.7. Ligjet pr fshehtsin n prputhje me Rekomandimet (R.4) 172 3.8. Mbajtja e shnimeve (R.10*) 174 3.9. Transferet bankare (RV.VII) 180 3.10. Monitorimi i transaksioneve dhe marrdhnieve (R.11 dhe R. 21) 187 3.11. Raportimi i transaksioneve t dyshimta (Rekomandimi 13* & Rekomandimi i Veant IV 193 3.12. Mbrojtja dhe moszbulimi (R.14) 201 3.13. Raportimet e tjera - Raportimet e Transaksioneve Valutore (R.19) 208 3.14. Udhzimi dhe informacioni pr institucionet financiare dhe BPCJF-t (Rek. 25) 210 3.15. Kontrollimet e brendshme, prputhshmria, auditimi dhe degt e huaja (R.15 dhe R. 22) 215 3.16. Bankat guask (R.18) 227 3.17. Mbikqyrja e vazhdueshme, monitorimi dhe hyrja n treg (R.23) 231 3.18. Mbikqyrsit (R.29) 252 3.19. Sanksionet (R.17) 260 3.20. Shrbimet e transferimit t parave apo vlers (RV.VI) 269

4. MASAT PARANDALUESE BIZNESET DHE PROFESIONET E CAKTUARA JO FINANCIARE (BPCJF-T) 276

4.1. Kujdesi i Duhur ndaj Klientit dhe mbajtja e t dhnave (R.12 q zbaton R.5, R.6 dhe R.8 deri n R.11) 278

4.2. Monitorimi i transaksioneve, raportimeve dhe shtjeve t tjera (Rekomandimi 16 - q zbaton R.13-R.15 dhe R.21) 292


4.3. Rregullimi, mbikqyrja dhe monitorimi (R.24 - R25) 304 4.4. Bizneset dhe profesionet e tjera dhe teknikat moderne t transaksioneve t sigurta (R.20) 310

5. PERSONAT JURIDIK MARRVESHJET JURIDIKE DHE ORGANIZATAT JOFITIMPRURSE 318

5.1. Personat juridik - Qasja n pronsi prfituese kontrolli i informacionit (R.33) 318 5.2. Marrveshjet ligjore - Qasja te pronari prfitues dhe kontrollimi i informacionit (R.34) 326 5.3. Organizatat joqeveritare (RV.VIII) 329

6. BASHKPUNIMI KOMBTAR DHE NDRKOMBTAR 347

6.1. Bashkpunimi dhe bashkrendimi kombtar (R.31) 347 6.2. Konventat dhe Rezolutat e Veanta t Kombeve t Bashkuara (R.35 dhe RV.1) 352 6.3. Ndihma juridike ndrkombtare (R. 36, R.37, R.38 dhe RV. V) 353 6.4. Ekstradimi (R.39) 364 6.5. Format e tjera t bashkpunimit ndrkombtar (R. 40). 371

7. SHTJET E TJERA 379

7.1. Burimet dhe t dhnat statistikore (R.30 dhe R.32) 379

TABELAT 380

Tabela 1: Vlersimi i prputhshmris me rekomandimet e FATF-s 380 Tabela 2: Plani i veprimit i rekomanduar pr prmirsimin e sistemit t LPP/LFT-s 395

SHTOJCAT 412

Shtojca 1: Lista e shkurtesave 412 Shtojca 2: Hollsit pr t gjitha organet me t cilat jan organizuar takime gjat vizits n terren415 Shtojca 3: Lista e ligjeve kryesore, rregulloreve dhe materialit tjetr t pranuar 416


INFORMATAT DHE METODOLOGJIA E PRDORUR PR VLERSIMIN E KOSOVS

1. Ky vlersim sht prgatitur nga Projekti i Prbashkt i Bashkimit Evropian/Kshillit t Evrops kundr Krimit Ekonomik n Kosov (PECK), i zbatuar gjat nj periudhe prej 38 muajve, duke filluar nga 1 shkurti 2012 deri m 31 mars 2015. Ky Raport sht produkt i Ciklit t dyt (nga dy cikle) t vlersimit, i cili ka zgjatur nga dhjetori 2013 deri n dhjetor 20142. Vlersimi prfshin dy komponent: Luftimin e Pastrimit t Parave dhe Luftimin e Financimit t Terrorizmit (LPP/LFT), si dhe Luftimin e Korrupsionit (LK), t cilat jan vlersuar n kuadr t nj procesi t vetm t

integruar. 2. Vlersimi i sistemit t Kosovs n luftimin e pastrimit t parave dhe n luftimin e financimit t terrorizmit sht bazuar n Rekomandimet e FATF-s t vitit 2003 dhe n Rekomandimet e veanta mbi Financimin e Terrorizmit t vitit 2001 t Task Forcs s Veprimit Financiar Financial Action Task Force (FATF)3 dhe sht prgatitur duke prdorur metodologjin e vlersimit t LPP/LFT 20044. Pyetsor t ndar, po ashtu t bazuar n Metodologjin e FATF-s, jan prgatitur

pr dy ciklet e vlersimit dhe kan paraqitur bazn pr dy vizitat n terren. 3. Gjat Ciklit t par t vlersimit ekipi i vlersimit ka kryer nj vlersim t prqndruar t

pajtueshmris s Kosovs me Rekomandimet kye, thelbsore si dhe me disa rekomandime t tjera t rndsishme t FATF-s, posarisht me Rekomandimet: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 13, 14, 17, 18, 20 (KTH 20.2), 23, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 36 dhe 40, dhe RV II, RV III, RV IV, RV V, RV VI, RV VIII dhe RV IX5.

4. Gjat Ciklit t dyt t vlersimit, ekipi i vlersimit ka zhvilluar nj vlersim mbi prputhshmrin e Kosovs me Rekomandimet e FATF-s, n veanti Rekomandimet: 7, 8, 9, 11, 12, 15, 16, 19, 20 (KTH 20.1), 21, 22, 24, 25, 34, 37, 38 dhe 39 dhe RV V dhe RV VII. 5. Pr shkak se ky Raport mbulon tr Rekomandimet e FATF-s, gjat vizits n terren t

Ciklit t dyt t vlersimit ekipi i vlersimi i ka rishikuar Rekomandimet e FATF-s t cilat jan vlersuar n Ciklin e par t vlersimit. Pr m tepr, pr shkak t natyrs s prbashkt t detyrs s vlersimit, e cila ka mbuluar masat e LPP/LFT dhe LKK, raporti do t ndrreferoj ato gjetje t komponentit kundr korrupsionit, t cilat jan t prshtatshme pr LPP/LFT-n. 6. Pr m tepr, n raport mbulohen gjithashtu nj mori shtjesh t przgjedhura n lidhje me Direktivn 2005/60/EC t Parlamentit Evropian dhe t Kshillit, t dats 26 tetor 2005, pr

parandalimin e shfrytzimit t sistemit financiar pr qllime t pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit (m tutje n tekst Direktiva e tret e BE-s)6 dhe Direktiva 2006/70/EC e Komisionit e 1 gusht 2006 mbi vendosjen e masave zbatuese pr Direktivn 2005/60/EC t Parlamentit dhe t Kshillit Evropian n lidhje me prkufizimin e personave t ekspozuar politikisht dhe kritereve teknike pr procedura t thjeshtuara t kujdesit t duhur t klientit dhe pr prjashtimin mbi bazat e veprimtaris financiare t kryer n baza t rndomta dhe shum t kufizuara (m tutje Direktiva e zbatimit)7, si dhe nj mori elementesh t Konvents s Kshillit t Evrops pr Pastrimin,

2. Cikli i par i vlersimit sht ndrmarr gjat periudhs nga muaji shtator i vitit 2012 deri n maj t vitit 2013 dhe Raporti i par i Vlersimit sht miratuar n qershor t vitit 2013. Para vlersimit t ciklit t dyt sht mbajtur nj Puntori mbi msimet e marra nga cikli i par i vlersimit n Prishtin, Kosov me datn 30 tetor 2013, ndrkoh q nj Puntori n mes t Agjencive mbi progresin e br nga autoritetet e Kosovs n zbatimin e rekomandimeve t PECK nga cikli i par i vlersimit sht mbajtur n Prishtin,Kosov me datat 3 dhe 4 dhjetor 2013. Kjo puntori ka shnuar po ashtu edhe nisjen e ciklit t dyt t vlersimit. Ajo sht prcjell nga nj publikim n prill t vitit 2014, dhe para vizits n terren t ciklit t dyt t vlersimit, t nj Raporti prcjells mbi progresin e arritur nga Kosova nga vlersimi i ciklit t par. Megjithat, Raporti Prcjells nuk ka klasifikuar prsri Rekomandimet relevante pasi q kjo ka prfaqsuar vetm nj rishikim t progresit t arritur si sht raportuar nga autoritetet e Kosovs.

3. Ky raport nuk sht i bazuar n rekomandimet e korrigjuara t FATF-s, t cilat jan nxjerr n shkurt t vitit 2012.

4. Si jan prditsuar n shkurt t vitit 2009.

5. R. 35 dhe RV I, t cilt, ndr t tjera, prcaktojn krkesat pr nnshkrimin dhe ratifikimin e instrumenteve prkatse t KB-s, jan prjashtuar nga vlersimi pr shkak t pamundsis s zbatimit t tyre n rastin e Kosovs, e cila pr shkak t statusit ligjor n pajtim me RKSKB 1244 nuk mund t bhet pjes e ktyre instrumenteve - luteni t referoheni n Pjesn 6.2 t ktij Raporti.

6. OJ L309, 25.11.2005,faqe 15-36.

7. OJ L214, 04.08.2006 faqe 29-34


Krkimin, Sekuestrimin dhe Konfiskimin e t Ardhurave nga Krimi dhe pr Financimin e Terrorizmit

(STKE 198). Vlersimit t ktyre shtjeve nuk i sht br ndonj klasifikim.

7. T dy ciklet e vlersimit jan bazuar n ligje, rregullore dhe materiale t tjera t siguruara nga autoritetet, si dhe n informatat e marra nga ekipi i vlersimit gjat dhe pas vizits n terren n Prishtin nga 26 deri 30 nntor 2012 pr Ciklin e par t vlersimit, dhe nga 14 deri m 18 prill 2014 pr vlersimin e dyt. Gjat vizitave n terren, ekipi i vlersimit sht takuar me zyrtar dhe

prfaqsues t ministrive dhe agjencive prkatse, si dhe t sektorit privat n Kosov. Lista e prfaqsuesve t organeve t takuara sht paraqitur n shtojcn 2 t ktij Raporti t vlersimit. 8. Cikli i par i vlersimit sht kryer nga nj ekip vlersimi i Projektit t Prbashkt t BE/KE kundr Krimit Ekonomik n Kosov (PECK), i cili prbhej nga: Z. Lajos Korona (vlersues ligjor), z. Herbert Zammit LaFerla (vlersues financiar), z. Cedric Woodhall (vlersues i zbatimit t ligjit), z. Edmond Dunga, kshilltar i Projektit PECK dhe z. Igor Nebyvaev, administrator i sekretariatit t

KiE-s. 9. Cikli i dyt i vlersimit sht zhvilluar nga nj ekip vlersimi i Projektit t Prbashkt t BE/KiE Kundr Krimit Ekonomik n Kosov (PECK), q sht prbr nga: z. Lajos Korona (vlersues ligjor), z. Herbert Zammit Laferla (vlersues financiar), z. Frederic Cottalorda (vlersues i zbatimit t ligjit), z. Edmond Dunga, kshilltar i Projektit PECK dhe znj. Maia Mamulashvili,

menaxhere e Projektit PECK.

10. Ekspertt bn shqyrtimin e kornizs institucionale, t ligjeve, rregulloreve, udhzuesve dhe t krkesave t tjera t LPP/LFT-s8, si dhe t rregullatorve dhe sistemeve t tjera t krijuara pr pengimin e Pastrimit t Parave (PP) dhe Financimit t Terrorizmit (FT) prmes institucioneve financiare, dhe Bizneseve dhe Profesioneve t Caktuara Jofinanciare (BPCJF-t) si dhe bn ekzaminimin e kapacitetit, zbatimit dhe efikasitetit t t gjitha ktyre sistemeve.

11. Struktura e ktij Raporti prcjell gjersisht strukturn e Raporteve t vlersimeve t Raundit t Tret t MONEYVAL-it dhe FATF-s. 12. Rekomandimet dhe komentet n lidhje me Rekomandimet individuale q jan rivlersuar n kt Raport jan trsisht t reja dhe reflektojn pozitn e ekipit t vlersimit mbi efektshmrin e zbatimit t Rekomandimit t veant pr momentin, duke marr parasysh

informacionet relevante n lidhje me kriteret thelbsore dhe shtes n dispozicion t ktij ekipi t vlersimit.

13. Klasifikimet t cilat jan rivlersuar n kt Raport reflektojn pozitn si ka qen n vizitn n terren n prill 2014 apo menjher pas saj. 14. Ky raport ofron nj prmbledhje t masave pr LPP/LFT t krijuara dhe t ndrmarra nga

autoritetet lokale n Kosov n datn e vizits apo menjher pas saj. Raporti bn prshkrimin dhe analizn e ktyre masave, prcakton nivelet e pajtueshmris s Kosovs me rekomandimet FATF-s (shih tabeln 1), dhe ofron rekomandime se si mund t prmirsohen an t caktuara t sistemit (shih tabeln 2). 15. Disa nga rekomandimet e bra n kt Raport prmbajn draft tekstin e propozuar ligjor

pr t korrigjuar mangsit e identifikuara. Kto propozime duhet t konsiderohen si tregues dhe mund t redaktohen apo t rihartohen nga autoritetet n Kosov n mnyr q t lidhen me an t ndryshme t strukturs legjislative n Kosov.

8. Pasi q ndryshimet e Ligjit pr LPP/LFT hyn n fuqi n muajin shkurt 2013, ky Raport ka marr parasysh ligjin e ri n rishikimin e Rekomandimeve t ciklit t par dhe ka reflektuar zhvillimet n analizn, komentet dhe rekomandimet e ndryshuara prfshir pr qllime t klasifikimit aty ku ka qen e duhur.


PRMBLEDHJE EKZEKUTIVE

Informacion i prgjithshm

16. N vijim sht nj prmbledhje ekzekutive e masave t LPP/LFT-s n Kosov deri m datn e vizits n terren t Ciklit t dyt (14-18 prill 2014) dhe pas saj. Duke u ndrtuar mbi Raportin e Vlersimit (RV) t par t 10 qershorit 2013, pas vizits s par n terren n nntor 2012 dhe Raportin prcjells eventual t prillit 2014, ai prshkruan dhe analizon kto masa, si dhe ofron rekomandime se si disa an t sistemit pr LPP/LFT t Kosovs do t mund t fuqizoheshin. Prmes dokumentit po ashtu prshkruhet niveli i prputhshmris s Kosovs me Rekomandimet 40 + 9 t e FATF-s.

Gjetjet kryesore Ky sht vlersimi i par i plotsuar i prputhshmris s Kosovs me standarde

ndrkombtare t LPP/LFT. Korniza ligjore e Kosovs n kt fush sht bazuar n shkall t madhe n akte t ndryshme ligjore t miratuara nga Misioni i Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK), dhe vetm gjat disa viteve t fundit sht br nj tranzicion i dispozitave

n legjislacion vendor. E njjta vrehet edhe n lidhje me kornizn institucionale, e cila ka qen dhe deri n nj mas mbetet n kuadr t juridiksionit t Misionit t Sundimit t Ligjit n Kosov (EULEX). Tranzicioni i NjIF-it nga EULEX-i n pronsi vendore pr shembull sht plotsuar tek n vitin 2012. Disa juridiksione t EULEX-it mbeten me Zyrn e Prokurorit Special t Kosovs (ZPSK), e cila ka juridiksion ekskluziv n lidhje me ndjekjen penale t veprave penale t PP. EULEX-i po ashtu ka gjyqtar dhe polic t specializuar; nj pjes e

personelit t EULEX-it mbetet me NjIF. Ekziston nj njohuri e vogl e prbashkt, informacion i ditur ose fardo e dhn statistikore

publike mbi fenomenin e PP apo FT n Kosov pavarsisht prej Vlersimit Kombtar t Rrezikut (VKR) t ndrmarr nga autoritetet e Kosovs n vitin 2013. Shtrirja e pastrimit t parave ndrlidhet me shtrirjen e ekonomis s zez joformale (drogat, prostitucionin, kontrabandn e mallrave ilegale dhe veprimtarit e tjera kriminale), duke e prjashtuar, n

kt kontekst, shmangien nga tatimet, si pjes e ekonomis s hirt. Krcnimi i financimit t terrorizmit sht konfirmuar nga disa autoritete n Kosov, t cilt i kemi takuar gjat dy vizitave n terren. N nivel t politikave, zhvillimi m i rndsishm sht ai i strategjis pr LPP/LFT, i miratuar n muajin janar 2014 duke e shfuqizuar strategjin e mhershme q ishte

miratuar n shtator 2012. N shtator 2012, Qeveria e Kosovs kishte miratuar edhe katr strategji t ndrlidhura pr periudhn 2012-2017: strategjin kundr krimit t organizuar, strategjin kundr drogave, strategjin pr luftimin e financimit t terrorizmit dhe strategjin

pr mbrojtjen e kufijve. Strategjia e muajit janar 2014 shoqrohet me nj plan veprimi pr zbatimin e strategjis.

Edhe pse VKR sht kryer n vitin 2013, kjo nuk prfshin vlersimin e rreziqeve sektoriale, t

cilat, sipas autoriteteve n Kosov do t ndrmerren m von. Sipas Planit t Veprimit mbi zbatimin e t gjeturave nga VKR veprimi 2.2.2, t gjitha institucionet e Kosovs detyrohen t

ndrmarrin Vlersime Sektoriale dhe ai qartazi prcakton sektort t cilt duhet vlersuar bazuar n rreziqet e identifikuara.

N janar 2014, Qeveria e Kosovs ka publikuar Strategjin Kombtare t re t Kosovs dhe

Planin e tij t Veprimit pr parandalimin dhe luftn kundr ekonomis joformale, PP, FT dhe krimeve t tjera ekonomike dhe financiare pr periudhn 2014-2018. Qllimet, objektivat dhe veprimet e Strategjis Kombtare dhe Planit t Veprimit pr 2014-2018 bazohen n VKR t

2013. Dokumenti politik prbn nj mekanizm t menaxhimit t rrezikut n ekonomin

joformale, PP, FT dhe krimet e tjera ekonomike dhe financiare n Kosov. Qllimi primar i Strategjis Kombtare dhe Planit t Veprimit 2014-2018 sht prandaj ofrimi i prkrahjes n arritjen e objektivave t programit t Qeveris s Kosovs n kt drejtim.

Zyra Kombtare pr Zbatimin e Krimeve Ekonomike sht themeluar me emrimin e nj

Prokurori si Koordinator Kombtar (i referuar si: Koordinatori Kombtar pr Luftimin e Krimit

Ekonomik, m tutje KKLKE) n janar 2014. Themelimi dhe operimi i Koordinatorit Kombtar rregullohet me Rregulloren e KPK-s t dhjetorit 2013 mbi themelimin dhe funksionalizimin e Koordinatorit Kombtar. Sipas Rregullores, qllimi i themelimit t Koordinatorit Kombtar


sht rritja e efikasitetit n ndjekjen penale t krimeve, dhe sekuestrimi dhe konfiskimi i

prfitimeve materiale q dalin nga krimet.

N prgjithsi, sistemi kundr pastrimit t parave, si nj sistem shumnivelesh n mes agjencive ka arritur ta nxjerr nj numr jashtzakonisht t vogl t rezultateve sporadike dhe pa ndonj rezultat. Edhe pse mund t mos jet e sakt nse i konsiderojm kto rezultate t vogla si t rastit, n prgjithsi, ato m shum e konfirmojn se sa e mohojn paaftsin e

prgjithshme t zinxhirit institucional LPP pr t funksionuar n mnyr t integruar me prfshirjen e t gjith prbrsve: raportimin - inteligjencn/analizimin - hetimin - ndjekjen penale - dnimin/konfiskimin. Kjo shkaktohet nga nj numr i faktorve t ndrlidhur, prfshir mungesn e mekanizmit t bashkpunimit/koordinimit sistematik dhe informacioneve n tr segmentet, si dhe mungesn e burimeve t duhura n shumicn prej tyre.

Analiza e komponentve t ndryshme, t ndrmarra n kt Raport po ashtu ka prodhuar nj list gjithprfshirse t faktorve specifik n nivel t institucioneve individuale t cilat po ashtu ndikojn negativisht n sistemin n trsi, ku prej m t rndsishmve jan:

o Efikasiteti i dobt n ann parandaluese, i cili pengohet m tutje nga nj regjim rregullativ i mangt, dhe nga mungesa e mbikqyrjes s duhur e cila nuk funksionon mbi nj baz t ndjeshmris s rrezikut (kjo sht identifikuar edhe n VKR 2013)

dhe regjimit t zbatimit/sanksionimit. Kjo nnkupton se sistemi parandalues sht n

mnyr t konsiderueshme duke dshtuar n dy funksionet e tij m t rndsishme: ndalimit t pasuris s fituar me vepr penale pr t hyr n sistemin financiar dhe pr t siguruar se autoritetet kompetente jan t informuara kur ndodhin fakte t tilla.

o Qndrueshmria e pamjaftueshme institucionale e NjIF-it, q reflektohet n kapacitetet e saj pr ta rrit bashkpunimin me autoritetet e tjera vendore, qasjen n informacione dhe prmirsimin e cilsis s analizave;

o Ngurrimi, mungesa e t kuptuarit dhe kapaciteti i zbatimit t ligjit/prokurorve pr t zhvilluar hetime/ndjekje penale dhe sekuestrim/konfiskim t pasurive t fituara prmes veprs penale;

o Mungesa e kapaciteteve n gjyqsor dhe ngurrimi pr t marr nj qasje proaktive n shtjet e sekuestrimit/konfiskimit t pasurive t fituara nga veprat penale.

Edhe pse Kosova ka ndrmarr nj VKR, i cili nuk ka prfshir nj vlersim t rrezikut

sektorial, autoritetet n Kosov nuk e kan zbatuar nj qasje t bazuar n rreziqe n lidhje me fardo komponenti t sistemit pr LPP/LFT, prfshir sistemin mbikqyrs, prve deri n nj mas t kufizuar, pr qllime t sektorit financiar t procedurave t kujdesit t klientit.

Sistemi ligjor dhe masat prkatse institucionale 17. Vepra penale e PP, e cila sht e radhitur n mesin e veprave penale n pjesn e posame

t Kodit Penal (KP), por e prkufizuar ndaras n kuadr t Ligjit pr LPP/LFT, paraqet nj nivel t shquar t prputhshmris me prkufizimin n Konventat e Vjens dhe Palermos, n veanti sa i prket elementeve materiale (fizike) t veprs penale. Disa dispozita, megjithat, t cilat shkojn prtej ktij fushveprimi, ngren disa brenga (p.sh. disa prej tyre kan karakter t teprt, duke krijuar dyfishime me veprat e tjera penale t prshkruara n nenin e njjt).

18. Legjislacioni i Kosovs zbaton parimin e universalitetit pr veprat penale kryesore (qasja me t gjitha krimet) q prfshijn t gjitha prve nj nga 20 kategorit e veprave penale kryesore pr PP t krkuara nga rekomandimet e FATF-s prve veprs penale t manipulimit t tregut. Megjithat, sht vrejtur si praktik kufizuese e prokuroris q t ardhurat nga veprat penale t shmangies s tatimit nuk prbjn t ardhura nga vepra penale dhe prandaj kjo vepr penale bn nj prjashtim t dukshm n qasjen me t gjitha krimet. Prve ksaj, ekipi i

vlersimit ka vrejtur nj pasiguri t prgjithshme n mesin e punonjsve t fushs n lidhje me

nivelin e provs pr veprn penale kryesore dhe mungesn e udhzimeve t prshtatshme. Njjt, dispozita e cila prkufizon mbulimin e vetpastrimit sht e paqart dhe e formuluar n mnyr t paprshtatshme, q duket se paraqet probleme pr praktikantt. Kryesit e veprave penale t PP dhe veprave penale kryesore, pr shembull, do t ndiqeshin penalisht dhe t akuzoheshin pr vepra penale m t rnda edhe pse nuk ka baz ligjore pr nj interpretim kaq t ngusht. 19. Ndashmria e veprave penale t PP-s mund t jet arsye pse koncepti dhe terminologjia

duken aq t ndryshme nga ajo n KP, edhe n rast t termave t prgjithshme, si sht gama dhe shtrirja e veprave penale ndihmse apo standardeve t dijs t zbatuara n rastet e veprave penale t PP-s, t cilat mund t shkaktojn vshtirsi n rastet konkrete dhe duhet prandaj t


rishqyrtohen n mnyr q termat dhe konceptet e njjta t mund t prdoren n fardo burimi

t ligjit material penal. Efektshmria e zbatimit t veprs penale t PP-s nuk ka mundur t vlersohet pr shkak t statistikave kundrthnse t ofruara ekipit t vlersimit dhe mungess s

plot t informacioneve shtes n lidhje me rastet q presin zgjidhje. 20. Prderisa prgjegjsia penale e personave juridik ekziston n mnyr t prgjithshme, ekipi i vlersimit ka gjetur nj numr t dispozitave kundrthnse n ligjet prkatse n lidhje me

bazat e prgjegjsis penale t korporatave (nse varet apo jo nga fajsia e personit fizik ose nse nj person juridik duhet po ashtu t jet prgjegjs pr veprn penale nse personi prkats, i cili ka kryer veprn penale, nuk sht dnuar pr kt). Kjo shtje thrret pr harmonizim urgjent t legjislacionit prkats. Pr m shum, ekipi i vlersimit ka gjetur se sanksionet penale (gjobat) q zbatohen pr personat juridik q kan kryer vepr penale jan t buta e t paefektshme (joproporcionale dhe jo bindse) pr dallim nga sanksionet prkatse q zbatohen ndaj personave fizik.

21. Vepra penale e FT-s si prcaktohet n KP (ndihma e kryerjes s terrorizmit) nuk mbulon financimin e nj terroristi individual pr fardo arsye, dhe nga nj pamje e prgjithshme, mund t gjendet nj terminologji e paqndrueshme dhe e teprt q zbatohet n tr dispozitat q kan t bjn me FT t KP, gj q rrit rrezikun e pshtjellimit. Mbulimi i aktit t terrorizmit si krkohet me Konventn e FT sht i mangt, duke pasur parasysh mungesn e nj nocioni t plotsuar dhe

t prgjithshm t veprs penale t terrorizmit si subjekt i FT-s, si dhe mbulimin e kufizuar t

veprave penale n traktate pr FT, duke krkuar nj element shtes. Prve ksaj, dyshohet nse dhe n far mase prkufizimi i aktit terrorist n KP shtrihet n vepra penale t ndrlidhura me financimin e terrorizmit (p.sh. rekrutimi i terrorizmit), n veanti nse financimi i ktyre veprave penale mund t konsiderohet si vepr penale e FT-s. 22. Ndryshimet e fundit n Ligjin pr LPP/LFT kan parapar nj vepr penale t FT t re n

Ligjin pr LPP/LFT me nj formulim m n prputhje me krkesat e RV.II t FATF-s, por pa pasur ndonj ndikim n veprn penale t vjetr t FT n KK. Futja e veprs s re penale t FT ka rezultuar n dyfishimin e kriminalizimit t FT me dy vepra penale konkurruese sipas t cilave veprimtarit e FT-s do t mund t ishin prfshir n mnyr t barabart. sht nj rast i qart i paqartsis ligjore q paraqet rrezik serioz n zbatimin efektiv t dispozitave prkatse. Prve ksaj, vepra e re penale e FT-s n Ligjin pr LPP/LFT ka ngelur trup i huaj edhe n kuptim t vendosjes s saj edhe zbatueshmris (duke pasur parasysh terminologjin ligjore q do t

krkonte sqarimin apo prkufizimin e duhur pr shembull pr nocionin e terroristit individual q mungon trsisht).

23. Korniza e sekuestrimit dhe konfiskimit n Kosov sht e rregulluar n mnyr parsore me Kodin Penal (KP) dhe Kodin e Procedurs Penale (KPP) dhe sht n prgjithsi e prshtatshme n lidhje me konceptimin dhe fushveprimin legjislativ, megjithat ka nj numr t paqartsive. Neni 969 parasheh konfiskimin e prfitimeve materiale t fituara prmes kryerjes s veprs

penale. Kjo mbulon t gjitha krimet t cilat gjenerojn pasuri kriminale, prfshir PP, FT, dhe veprat e tjera penale kryesore. Neni 69 i KP parasheh konfiskim t prgjithshm t sendeve (mjetet/instrumentet) t prdorura n kryerjen e veprs penale. Korniza ligjore, megjithat, nuk prfshin ndonj standard t provs apo procedura pr konfiskimin prfundimtar t instrumentaliteteve t synuara pr prdorim n kryerje t nj vepre, gj e cila ngre dyshime n lidhje me mundsin e konfiskimit t tyre prfundimtar. Prderisa KP lejon q nj pasuri apo nj

vler e barasvlershme (domethn korresponduese) t konfiskohet, kjo nuk ka ndodhur kurr n praktik. Si prfitimet direkte ashtu edhe indirekte mund t konfiskohen. Ekziston nj konflikt dispozitash n mes t KPP dhe KP n lidhje me konfiskimin nga palt e treta, ku KPP parasheh nj standard m t lart t provs, q mund t ndikoj n fund t fundit n efektshmrin e zbatimit t ligjit kur ata t ndrmarrin masa t konfiskimit. Prve ksaj, ekziston nj mosqndrueshmri e formulimeve n lidhje me prkufizimin e masave t prkohshme, si sht sekuestrimi dhe konfuzioni i tyre me disa dispozita q kan t bjn me konfiskimin. Dispozitat parashohin q

pasuria t konfiskohet ex parte dhe pa paralajmrim, megjithat nuk sht demonstruar q kjo t ket ndodhur n praktik. Edhe pse disa autoritete t zbatimit t ligjit duket se kan mjetet e duhura pr t ndrmarr gjurmimin e pasurive, n praktik sht br shum pak n kt vshtrim. Prderisa hapat q duhet ndrmarr nga palt e treta n mirbesim duket t jen t qarta dhe transparente n legjislacion, barra e provs, ndoshta n mnyr t paarsyeshme, ka kaluar tek personi n mirbesim, duke e br t pamundur shum shpesh pr at t provoj t drejtat e tij t prligjura dhe synimet n lidhje me pasurin. Nuk ka autoritet n ndrmarrjen e

hapave pr t parandaluar apo anuluar veprime, kontraktore apo t tjera, kur personat e prfshir

9. Neni 96 i Kodit Penal Nr. 04-L-082 i dats 20 prill 2012.


kan ditur apo sht dashur t din q si rezultat i ktyre veprimeve autoritetet do t

paragjykoheshin n aftsin e tyre pr ta rimarr pasurin q sht objekt i konfiskimit.

24. Nuk ka korniz specifike ligjore q do tua mundsonte autoriteteve t Kosovs t ndrmarrin masa t duhura parandaluese dhe ndshkuese pr ngrirjen dhe, nse duhet, pr marrjen pa vones t fondeve q kan t bjn me terrorizm apo pasurive t tjera n pajtim me rezolutat e Kombeve t Bashkuara. Copza e vetme e legjislacionit sht Ligji mbi Zbatimin e

Sanksioneve Ndrkombtare (LZSN), i cili, megjithat, sht larg i t qenit i plotsuar n formn e tij t sotme, por q ofron nj baz ligjore themelore dhe nj autorizim legjislativ pr nxjerrjen e legjislacionit dytsor pr kt qllim pa rregulla t detajuara mbi rolet, prgjegjsit dhe procedurat (t cilat mund t jen arsye q ai nuk sht zbatuar kurr q nga viti 2010). Nga nj kndvshtrim m i prgjithshm, Kosova nuk i prmbush asnj prej kritereve thelbsore t RV.III, dhe ekipi i vlersimit u rekomandon fuqimisht autoriteteve t Kosovs t miratojn nj pako t rregullave gjithprfshirse (gjyqsore ose administrative), t cilat do t mundsonin zbatimin e

duhur t sanksioneve t synuara financiare, t prfshira n Rezolutat prkatse t Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara (RKSKB) q kan t bjn me parandalimin dhe luftimin e veprave t financimit t terrorizmit dhe ngrirjes s pasurive terroriste, duke i adresuar t gjitha krkesat sipas RV.III t FATF-s. 25. Njsia e Inteligjencs Financiare (NJIF) sht themeluar n fund t vitit 2010 dhe ka

trashguar ndrtesn dhe strukturn e paraardhsit- Qendrs s Inteligjencs Financiare (QIF), nj

organ i themeluar nga UNMIK-u dhe, m pas, i qeverisur nga EULEX-i pr t kryer funksionet e nj NjIF-i. Ajo funksionon si qendr e pavarur kombtare prgjegjse pr hulumtimin, marrjen, analizimin dhe shprndarjen tek autoritetet kompetente dhe brjen publike t informacionit n lidhje me PP dhe FT potencial. NjIF ka lshuar udhzime pr entitetet raportuese prmes Urdhresave administrative dhe Udhzimeve Administrative, t cilat parashohin mnyrn e raportimit, dhe veorit e fushave t rrezikuara, pr t cilat raportuesit duhet t ken parasysh10.

Entitetet raportuese duhet t ofrojn RTD dhe raporte t tjera n mnyr elektronike prmes sistemit t zhvilluar nga KB-ja goAML, q prdoret si sistem kryesor nga NjIF-i. NJIF ka lshuar s fundmi Udhzime dhe Urdhresa Administrative q merren me ant e ndryshme t Ligjit pr LPP/LFT si jan PEP, statistikat, trajnimet dhe sanksionet. Duket t jen disa t meta t veanta n lidhje me kt, q rezulton n nj barr m t madhe t burimeve pr sektorin privat. Fushveprimi dhe mnyra e qasjes s NjIF-it n baza t ndryshme t t dhnave nuk sht shum e knaqshme, gj q ndikon negativisht n funksionimin analitik t Njsis. Procedura pr t

krkuar informacione shtes nga entitetet raportuese si prshkruhet n Ligjin pr LPP/LFT prmban paqartsi thelbsore dhe sht e hapur ndaj sfidave ligjore nga entitetet raportuese, edhe pse NJIF ka shpjeguar se nuk kan ndodhur probleme t tilla n praktik. NjIF i shprndan

materiale PK-s ose PSRK-s dhe institucioneve t tjera si prcaktohet me Ligjin pr LPP/LFT, megjithat gama dhe kualiteti i informacioneve t marra mbi progresin dhe rezultatin e ktyre shprndarjeve sht shum e ult dhe jo sistematike. NjIF sht operacionalisht e pavarur; n kuptim t mbikqyrjes s prgjithshme, ajo i raporton Bordit menaxhues, t prbr nga

kryesuesit e agjencive kye t prfshira n sistemin KPP n Kosov. Zyrat e NjIF-it jan fizikisht t sigurta. Q nga viti 2011, NJIF i publikon raportet e veta vjetore t veprimtarive n faqen e internetit. NjIF ka br krkes pr antarsim n Grupin Egmont, por njkohsisht ka deklaruar se nuk ka zbatuar Parimet Egmont pr shkmbim informacionesh n veprimtarit e saj. Pr fat t keq, ekipi i vlersimit nuk ka pasur informacione t mjaftueshme pr ta gjykuar n mnyr gjithprfshirse efektshmrin e NjIF-it. Mungesa e statistikave t kuptimta q demonstrojn

rezultatet e shprndarjeve t NjIF-it tek zbatuesit e ligjit sht mangsia kryesore, q rezulton nga pamjaftueshmria e informacionit ndrmjet agjencive dhe duhet t prmirsohet nga autoritetet e Kosovs n nj koh sa m t shkurt t mundshme prmes nj prpjekje kolektive n mes t agjencive. N t njjtn koh, NjIF ka ofruar s paku nj shembull kur informacioni i tij sht prdorur n nj hetim t suksesshm t PP-s. Ekipit t vlersimit i jan ofruar po ashtu edhe dosje t pastruara t synuara pr shprndarje tek autoritetet e zbatimit t ligjit. Kto materiale demonstrojn aftsin e plot t analistve n NjIF q t kryejn analiza deri n pikn ku sht e

mundur t dshmohet nj vepr e mundshme penale kryesore nga t dhnat e disponueshme. 26. T gjitha agjencit kosovare t zbatimit t ligjit kan prgjegjsi pr t siguruar se veprat penale t PP t hetohen, megjithat ekziston nj njsi e specializuar n kuadr t PK-s-Njsiti i hetimeve financiare dhe kundr pastrimit t parave n kuadr t Drejtoratit kundr krimit ekonomik dhe korrupsionit. Ndjekjet penale kundr PP jan kompetenc e rezervuar pr Zyrn e

10. Ekipi i vlersimit ka shprehur brengn mbi vlefshmrin e disa urdhresave q jan lshuar sipas Rregullores Nr. 2004/2 t UNMIK-ut Mbi Pengimin e pastrimit t parave dhe veprave t ngjashme penale e cila sht shfuqizuar me Ligjin pr LPP/LFT pa ndonj dispozit q ti mbaj urdhresat e lshuara sipas saj si t zbatueshme.


Prokurorit Special (ZPS). Hetimet e PP udhhiqen nga prokurori, ku autoritetet pr zbatimin e ligjit

veprojn si dor e djatht e prokurorve. Autoriteti i zbatimi t ligjit duhet ta njoftoj prokurorin pr fardo informacioni t zbuluar gjat hetimit t PP-s. Neni 87 i KPP prshkruan nj gam

teknikash q duhet t zbatohen nga autoritetet pr zbatimin e ligjit. Kto prfshijn n mes tjerash prgjimin e komunikimeve, operacionet e fshehta, agjentt bashkpunues, shprndarjen e kontrolluar t posts dhe zbulimin e t dhnave financiare. Nuk ka statistika mbi shkallt kur teknikat speciale hetimore jan zbatuar n rastet e hetimit t pastrimit t parave ose financimit t

terrorizmit. Autoritetet e zbatimit t ligjit n Kosov nuk kan n dispozicion t plot masn e shtyrjes s nj arresti kur, pr shembull, krkohet nj grumbullim i mtutjeshm i dshmive. Neni 119 i KPP-s t ri i jep prokurorit t drejt t krkoj t gjitha dshmit e dokumentuara, prfshir t dhnat financiare. N nenin 121 t KPP-s renditet nj gam e dshmive joekskluzive, t cilat mund t merren nga prokurori gjat fazs hetimore dhe para fazs s dshmis paraprake. Sipas nenit 67 t KPP-s, t dhnat konfidenciale t mbajtura nga jo palt n hetime mund t merren vetm prmes urdhrave gjyqsor. Dispozita duket se e prfshin gamn e plot t llojeve t

dokumenteve t krkuara sipas Rekomandimit 28 t FATF-s. Nenet 70-73 t KPP-s t ri u japin agjencive t zbatimit t ligjit kompetenca pr t grumbulluar informacione pr hetimin e krimit n fazn fillestare t hetimit. Kjo prfshin intervistimin e dshmitarve dhe marrjen e dshmive. Masat e tjera t mbuluara dhe t fshehta t prgjimit dhe hetimit po ashtu mund t ndrmerren (nenet 86-96 t KPP-s) nga PK me autorizim t gjyqtarit t procedurs paraprake apo si n raste ekskluzive t PP- me autorizim t nj prokurori, nse rrethanat krkojn nj urgjenc. Dshmit

dhe materialet e grumbulluara me prdorimin e masave t tilla, prfshir t dhnat financiare, jan

t pranueshme nse merren n pajtim me procedurn penale. Megjithat, mungesa e aktakuzave dhe dnimeve pr rastet e PP nuk e lejon t konsiderohet q, edhe me rastin e zhvillimit t hetimeve t PP dhe veprave penale kryesore, fuqia e autoriteteve kompetente pr t marr dokumente dhe informacione pr prdorim n ato hetime dhe ndjekje penale dhe veprime t ngjashme sht plotsisht efektive. Prve ksaj, ekziston nj numr i konsiderueshm i shtjeve lidhur me kapacitetin dhe numrin e stafit brenda KP-s, si dhe me rastet e ndrhyrjeve politike.

27. N kohn e vizits n terren t Ciklit t par, statistikat dhe t dhnat e mbajtura nga PK dhe Prokuroria nuk kan qen n prputhje, as n pikpamjen e kritereve as n numrat prfundimtar. Pritet q kjo t prmirsohet me themelimin e par n vitin 2013 dhe pastaj prcjelljen n vitin 2014 t mekanizmit ndrinstitucional pr harmonizimin e raporteve statistikore pr karakteristikat e veprave penale n mes t Prokurorit t Shtetit, agjencive t zbatimit t ligjit dhe gjykatave. Statistikat e dhna nga prokurori tregojn rritje graduale t lndve pr veprat

penale t PP dhe rritjen e numrit t rasteve t pazgjidhura. Pasi q krimet e PP i takojn kompetencs ekskluzive t PSRK-s, i cili merret me nj numr t madh t veprave t tjera penale me vetm 10-15 prokuror n dispozicion, sht e qart se duhet t shqyrtohet nj ndryshim n

qasje. Po ashtu, mungesa e kapacitetit e PSRK-s pr tu marr me numrin n rritje t rasteve t PP mund t jet dekurajuese pr autoritetet e zbatimit t ligjit, t cilat do t hezitonin n krkimin e pasurive t fituara nga krimi edhe kur kemi t bjm me ndonj vepr t dukshme penale kryesore q gjeneron pasuri. N vitin 2012, barra n rritje e lndve t prokurorve ka prkuar me

nj zbritje t dukshme n numrin e rasteve t PP-s t raportuara tek ta nga PK (sipas statistikave t KPK). Nse i marrim statistikat e PK-s pr rastet e hetuara t PP-s, shihet nj zbritje e njjt e mpreht n hetime, por kjo paraqitet n vitin 2011. Duke e ln anash shtjen e statistikave kundrthnse, mund megjithat t thuhet se ka rnie n aktivitetin policor pr t hetuar dhe referuar raste t PP n prokurori gjat viteve t fundit. sht e paqart cili sht shkaku pr kt situat, por sht indikator i qart i rnies s efektshmris. Kjo po ashtu konfirmohet nga fakti se

nuk ka shkall n ngritje t dnimeve (q do t kishte treguar nj rritje t cilsis, duke shkuar n dm t sasis). 28. N vitin 2013, sht rritur numri i rasteve t PP t raportuara nga PK. Megjithat, gjat ktij viti, sipas statistikave t KPK-s, 45.61% t kallzimeve penale LPP jan hedhur posht apo mbyllur para hetimit dhe pr 52.63% hetimet jan ndrprer, duke i ln kshtu vetm 1.76% t rasteve q prfundojn me aktakuz t ngritur. N intervistat gjat dy vizitave n terren, ka dal

se niveli i vetdijesimit t prokurorve mbi shtjet e PP ka nevoj t prmirsohet dukshm pasi q, pr shembull, disa kan konsideruar se shmangia nga tatimi nuk sht vepr penale kryesore pr PP. Nga perspektiva e prgjithshme, ekipi i vlersimit i nxit autoritetet e Kosovs ta prforcojn dukshm prkushtimin e tyre pr t ndjekur veprat penale t PP-s. 29. DK kan zbatuar nj kontroll ndrkufitar t valuts dhe instrumenteve t negociueshme, ku parashihet q do person q hyn apo del nga Kosova dhe mban instrumente monetare prej nj

vlere prej dhjet mij (10,000) euro apo m shum duhet ta deklaroj shumn e instrumenteve monetare dhe burimin e instrumenteve t tilla monetare me shkrim. Nj deklarim konsiderohet i rrejshm nse prmban t dhna jo t sakta ose jo t plota. Nse kjo ndodh, DK kan kompetenc pr t marr dhe mbajtur instrumentet monetare t deklaruara rrejshm ose t padeklaruara.


Autoritetet kosovare kan po ashtu kompetenca t marrin n pyetje dhe t krkojn personat fizik

dhe bagazhet e tyre. Kompetencat pr t mbajtur valutat dhe pr t krkuar dhe marr n pyetje personat fizik dhe bagazhet e tyre zbatohen n mnyr t njjt kur ka dyshim t arsyeshm se

instrumentet monetare jan prfitime nga krimi apo jan prdorur ose synohen t prdoren pr t kryer ose ndihmuar pastrimin e parave apo veprn penale kryesore prej nga ka rrjedhur pasuria kriminale pse kan t bjn me financimin e terrorizmit. Autoritetet doganore kan treguar se me rastin e deklarimit apo konfiskimit, formulart duhet t mbushen, duke krijuar kshtu kopje fizike e

cila pastaj i prcillet Sektorit t Inteligjencs Doganore pr plotsime t mtutjeshme. Ajo pastaj ruhet n baz t dhnash elektronike t Sektorit t Inteligjencs dhe n ndrkoh ajo prcillet prmes sistemit goAML tek NJIF pr procedim dhe analizim t mtutjeshm. DK po ashtu ia raportojn NjIF-it t gjitha incidentet e dyshimta t PP/FT-s n form t nj RTD-je. DK kan bashkpunuar n mnyr t suksesshme me PK, NjIF, agjencit pr menaxhimin e integruar t kufijve dhe me EULEX-in. Veprime t prbashkta operacionale mbahen pr t gjitha parregullsit ndrkufitare dhe t gjitha llojet e krimeve t cilat prfshijn korriert e parave t gatshme. Kto

veprimet kan uar n rezultate specifike. DK kan kompetenca t hetojn veprat penale nga fushat e DKve, dhe duhet t shihen si me kompetenca dhe prgjegjsi t policis ose policis gjyqsore pr kto hetime. DK mund t zbatojn sanksione t tilla pr personat t cilt bjn deklarime t rrejshme ose zbulime. Kto sanksione fillojn prej referimit pr hetime apo ndjekje penale t veprave penale, dhe konfiskimit t tr shums s valuts e shkojn deri tek gjobat administrative n shum deri n 25% t vlers.

Masat parandaluese - institucionet financiare 30. Parandalimi i PP dhe FT n Kosov sht i bazuar kryesisht n Ligjin pr parandalimin e pastrimit t parave dhe financimin e terrorizmit (Ligji Nr. 03/L-196 t vitit 2010)11. Ligji kryesor sht i plotsuar me Rregulln X dhe Letrn kshilluese 2007-1 t majit 2007, t dyja t lshuara nga BQK-ja. Letra kshilluese q ofron udhzim pr institucionet dhe organizatat prkatse, dhe

Rregulla X q parasheh parimet q duhet t prcillen nga sektori financiar n prmbushjen e detyrimeve t veta LP/LFT dhe lshohen mbi bazn e Rregullores s UNMIK-ut 1999/21 pr licencimin, mbikqyrjen dhe rregullimin e bankave dhe mbi bazn e Rregullores s UNMIK-ut 2004/2 pr zbulimin e pastrimit t parave dhe veprave penale t ngjashme. T dy rregulloret e UNMIK-ut jan shfuqizuar me hyrjen n fuqi t Ligjit pr LPP/LFT dhe Ligjit pr bankat. Prandaj, ekipi i vlersimit e v n pikpyetje vlefshmrin e ktyre dy dokumenteve n kontekst t Ligjit pr LPP/LFT. Ekipi i vlersimit megjithat e pranon se Rregulla X sht e harmonizuar m shum me

standardet ndrkombtare se sa vet Ligji dhe kshtu e konsideron si t duhur n praktik q bankat dhe institucionet financiare t vazhdojn ti prcjellin kushtet e parapara n t. Pavarsisht

nga kjo, disa nga kriteret thelbsore pr Rekomandimet kye - n veanti Rekomandimin 5 - q duhet t parashihen sipas ligjit ose rregullores jan megjithat t pranishme n Rregulln X, i cili nuk e prmbush prkufizimin e rregullimit pr qllimet e ktij vlersimi. 31. Ligji pr LPP/LFT sht m tutje i plotsuar prmes urdhresave administrative dhe

udhzimeve administrative t lshuara nga QIF si paraardhs i NjIF. Me prjashtim t Urdhress administrative 014 t dhjetorit 2011 dhe Udhzimit administrativ FICAD 49/2011, t lshuar mbi bazn e Ligjit pr LPP/LFT, t gjitha urdhresat dhe udhzimet administrative jan lshuar mbi bazn e Rregullores s shfuqizuar t UNMIK-ut 2004/2. Ekipi i vlersimit prandaj e v n pikpyetje vlefshmrin ligjore t ktyre Urdhresave pasi q me shfuqizimin dhe zvendsimin e Rregullores s UNMIK-it 2004/2, Ligji pr LPP/LFT nuk parasheh vazhdimin e asnj prej ktyre

rregullave dhe urdhresave. N ndrkoh NjIF ka lshuar Urdhresa Administrative, Udhzime Administrative dhe Udhzime sipas Ligjit pr LPP/LFT. 32. Q nga shfuqizimi i Rregullores s UNMIK-ut 2004/2 dhe ndryshimit t Ligjit pr LPP/LFT, BQK-ja e cila tani ka kompetenca t deleguara t mbikqyrjes pr qllime t Ligjit pr LPP/LFT pr tr sektorin financiar, synon t lshoj nj Rregullore t re e cila do t inkorporoj dhe prditsoj

dispozitat aktuale t Letrs kshilluese dhe Rregulls X, s bashku me dy Udhzimet Administrative

nj mbi Trajnimet dhe nj mbi Mbajtjen e Statistikave12. Prve ksaj, NJIF ka lshuar nj numr t Udhzimeve Administrative mbi bazn e Ligjit t ndryshuar KPP/LFT q zbatohen pr t gjitha subjektet raportuese.

11. Ligji Nr. 03/L-196 i vitit 2010 sht rishikuar dhe ndryshuar n shkurt 2013, pas vizits s par n terren t muajit nntor 2012, prmes Ligjit Nr. 04/L-178 t vitit 2013. Analiza e atyre Rekomandimeve t FATF-s nga vizita e par n terren sht prditsuar prshtatshmrisht n kt Raport pas vizits s dyt n terren t muajit prill 2014, prfshir klasifikimet e rekomandimeve sipas rastit.

12. N kohn e vizits s dyt n terren, Rregullorja e propozuar ka qen akoma n proces t konsultimit me palt e tjera t interesuara t industris.


33. Edhe pse fushveprimi i mbulimit pr sektorin financiar sipas Ligjit pr LPP/LFT prmbush fushveprimin sipas standardeve t FATF-s, ekipi i vlersimit konstaton se termi institucion

financiar, si prkufizohet n ligjet prkatse financiare, nuk sht harmonizuar dhe prandaj mund t krijoj nj element t paqartsis ligjore. 34. Kosova ka ndrmarr nj vlersim t rrezikut n nivel kombtar (VKR) t dobsive dhe

rreziqeve t PP dhe FT. Megjithat, VKR nuk ka prfshir vlersimin sektorial t rrezikut-edhe pse sipas Planit t Veprimit t VKR-s, kto do t ndrmerren pas VKR-s. Rrjedhimisht BQK-ja nuk ka ndrmarr ende nj vlersim t rrezikut t dobsive brenda sektorit financiar si trsi, prderisa pohon se ka filluar t krkoj nga bankat dhe institucionet financiare q ta ndrmarrin nj vlersim t rreziqeve t veprimtarive, produkteve dhe shrbimeve t tyre pr t identifikuar dobsit e tyre individuale. Rrjedhimisht, Kosova nuk e ka prjashtuar asnj aktivitet financiar nga detyrimet sipas Ligjit pr LPP/LFT. Ekipi i vlersimit sht informuar se kjo krkes e fundit do t jet e pranishme

si nj krkes e detyrueshme n Rregulloren e propozuar t BQK-s. 35. Rrjedhimisht, Kosova nuk ka prjashtuar asnj aktivitet financiar nga detyrimet sipas Ligjit pr LPP/LFT. Duhet megjithat t prmendet, edhe pse jo e lidhur pr s afrmi, se n muajin janar 2014, NjIF ka lshuar nj Udhzim Administrativ Nr. 02/2014 mbi prjashtimin e disa transaksioneve nga raportimi.

36. Masat e KDK-s sipas Ligjit pr LPP/LFT kan mangsi t ndryshme, prej t cilave m kryesorja sht dykuptimsia e nj detyrimi ligjor pr t zbatuar masa t plota KDK-s pr dallim nga proceset e identifikimit dhe verifikimit, dhe mungesa e qartsis ligjore mbi zbatimin e vazhdueshm t KDK-s pr pronart prfitues. Prderisa Ligji pr LPP/LFT e prkufizon se ka prbn mas t KDK-s n pajtim me standardet ndrkombtare, ai krijon nj paqartsi n kohn e zbatimit t tyre.

37. Ligji pr LPP/LFT n mnyr specifike e ndalon hapjen apo mbajtjen e llogarive anonime dhe krkon identifikim t klientit para hapjes s llogaris. Ligji megjithat sht i heshtur mbi hapjen dhe mbajtjen e llogarive n emra fiktiv, edhe pse BQK-ja ka konfirmuar se llogari t tilla nuk ekzistojn. 38. Ligji pr LPP/LFT parasheh q subjektet raportuese t prcaktojn nivelin e rrezikut t

paraqitur nga klientt e tyre individual dhe t zbatojn kujdes t shtuar t duhur ndaj klientve n prezenc t nj rreziku m t madh t PP ose FT. Ai po ashtu parasheh kt detyrim n situata specifike, me rast ceket edhe masa e shtuar q duhet t zbatohet. Ligjit pr LPP/LFT megjithat

nuk e specifikon llojin e mass s shtuar q duhet t zbatohet n situata dhe marrdhnie t tjera t cilat paraqesin rrezik m t madh. Mungesa e udhzimit dhe paqartsia mbi zbatimin e nj qasjeje t bazuar n rrezik jan brenga t shprehura nga sektori dhe kshtu duket qart se kjo ka ndikim negativ n efektshmrin e sistemit. Kuptohet se qasja e bazuar n rrezik do t adresohet

n nj mnyr m gjithprfshirse sipas Rregullores s propozuar t BQK-s duke i dhn udhzim m praktik industris pr zbatimin e plot t qasjes s bazuar n rrezik. 39. Edhe pse nocioni i rrezikut t madh pr klient t identifikuar si PEP sht adresuar n Ligjin pr LPP/LFT, t meta t ndryshme jan identifikuar n lidhje me: prkufizimi i PEP sht i paplotsuar dhe jo n prputhje t plot me prkufizimin e FATF-s me referenc tek prjashtimi i

rangut t mesm dhe zyrtarve m t ult; nuk ka detyrim pr t pasur sisteme t duhura t menaxhimit t rrezikut edhe pse kjo krkohet; detyrimi pr ta prcaktuar nse nj person sht PEP nuk krkon identifikimin e statusit t PEP pr pronart prfitues; detyrimi pr miratimin e menaxhmentit t lart pr vazhdimin e marrdhnieve me klientt t cilt jan eventualisht t identifikuar si PEP mungon; dhe detyrimi pr ta prcaktuar burimin e pasuris n Ligjin pr LPP/LFT nuk sht i qart.

40. Prderisa n prgjithsi, marrdhniet korrespondente me banka prfshihen sipas Ligjit pr LPP/LFT, disa mangsi n prkufizime, dhe n veanti, mungesa e nj prkufizimi me bankn korresponduese, me koh krijon paqartsi ligjore. 41. Ligji pr LPP/LFT nuk sht i qart mbi marrdhniet dhe transaksionet afariste pa prani fizike t cilat n vetvete ngren interpretime. Prderisa nuk ka ndalime pr marrdhnie t tilla, e as nuk i lejon ato n mnyr specifike, por fakti se Ligji krkon dhe specifikon masa shtes t

kujdesit t duhur ndaj klientve q duhet t zbatohen n raste t tilla, tregon se Ligji mund t lejoj marrdhnie afariste jo sy m sy. Ksaj i jepen interpretime t ndryshme edhe brenda sektorit financiar edhe nga autoritetet kompetente relevante dhe kshtu mund t ndikoj negativisht n efektshmrin e sistemit pr zbatimin e sistemit parandalues.


42. Ligji pr LPP/LFT sht i heshtur mbi mbshtetjen n personat e tret, dhe as nuk e ndalon as nuk e lejon at. Kjo i ka hapur rrug interpretimeve n veanti pasi bankat t cilat jan deg t

bankave ndrkombtare n Kosov e interpretojn kt heshtje q s paku atyre iu lejohet ta vendosin mbshtetjen tek personat e tret nse kjo bhet brenda grupit t cilit ata i takojn. Rrjedhimisht, fakti q bankat deg n Kosov mbshteten brenda grupit t cilit i takojn ngre brenga se, n munges t kriterit kushtzues n pajtim me dispozitat e Rekomandimit 9 t FATF-

s, mbshtetja e till, prfshir mbshtetjen n institucionet simotra q mund t jen t bazuara n vende t cilat nuk i zbatojn n mnyr t duhur Rekomandimet e FATF-s, mund t bhet pa asnj kriter fare. 43. Edhe pse n parim dispozitat e Ligjit pr LPP/LFT reflektojn kriteret kryesore pr mbajtje t t dhnave sipas Rekomandimit 10 t FATF-s, ekzistojn dobsi serioze, t cilat nse nuk adresohen, mund t zhvillohen n brenga mbi zbatimin efektiv t Ligjit. Kto prfshijn mes

tjerash paqartsit n Ligjin pr LPP/LFT mbi fillimin e periudhs s mbajtjes s t dhnave t identifikimit dhe mungesn e udhzimeve. 44. Prderisa Ligji pr LPP/LFT krkon t gjitha subjektet raportuese ti kushtojn rndsi t veant t gjitha transaksioneve t ndrlikuara, jashtzakonisht t mdha dhe t gjitha mnyrave t pazakonta t transaksioneve, t cilat nuk kan qllim t dukshm ekonomik dhe t ligjshm n

dukje, nuk ka krkesa pr t ekzaminuar prapavijn e ktyre transaksioneve dhe t gjeturave t

dokumentit. Ngjashm, prderisa neni i njjt 20 i Ligjit krkon nga subjektet politike ti kushtojn vmendje t veant marrdhnieve dhe transaksioneve afariste me personat, prfshir personat juridik dhe marrveshjet, nga apo n vendet t cilat nuk i zbatojn ose i zbatojn pamjaftueshm standardet relevante ndrkombtare pr t luftuar PP, dhe FT, dispozitat sipas Ligjit jan t kufizuara dhe nuk parashohin pr subjekte politike sipas ligjit q t prmbushin detyrimet sipas Rekomandimeve t FATF-s.

45. Detyrimi raportues sht thelbsisht i lidhur me prkufizimin e aktit apo transaksionit t dyshimt. Rrjedhimisht, prderisa i mbulojn transaksionet e tentuara, detyrimi raportues nuk prfshin instancat kur informata q ekziston tregon lidhje me PP apo FT dhe nuk i mbulon transaksionet e tentuara. Edhe m serioze, detyrimi nuk prfshin transaksionet apo veprat q mund t jen t lidhura me FT. Edhe pse ekipi i vlersimit nuk ka ndonj evidenc, numri i vogl i RTD (Raporteve t Transaksioneve t Dyshimta), t cilat i dorzohen NjIF-it, duke ngritur

shqetsime mbi efektshmrin kur krahasohet me numrin e RTD ngren pyetje nse transaksioni i raportuar sipas regjimit RTC (Raportimi i Transaksionit Cash apo me para t gatshme) raportohet po ashtu edhe sipas regjimit RTD nse sht i dyshimt.

46. Dispozitat e fshehjes dhe zbulimit (nxjerrjes s informacionit t raportuar) n Ligjin pr LPP/LFT n kontekstin e Rekomandimit 14 t FATF-s jan t paprshtatshme dhe nuk i prmbushin kriteret e nevojshme. Dispozitat e fshehjes, si prkufizohet n nenin 35 t Ligjit pr

LPP/LFT, nuk prfshijn qartazi drejtort, zyrtart apo puntort (t prkohshm ose t prgjithshm), prderisa ndalimi i zbulimit nuk zbatohet pr bankat dhe institucionet financiare si organe korporative. 47. Kosova ka zbatuar nj sistem pr raportimin e t gjitha transaksioneve n valutn prmbi nj kufi t caktuar prej 10,000 euro. Bankat dhe institucionet financiare, avokatt, notert,

kontabilistt e certifikuar, auditort e licencuar, kshilltart tatimor, kazinot dhe objektet e licencuara t lojrave t fatit duhet ti raportojn NJIF-it pr t gjitha transaksionet e vetme n vler prej 10,000 euro apo m shum. Transaksionet e shumfishta duhet t trajtohen si nj transaksion i vetm nse bankat dhe institucionet financiare apo profesionistt (BPCJF-t) kan njohuri se transaksionet jan t ndrlidhura. Kto raporte mbahen n nj baz t dhnash t kompjuterizuar nga NJIF dhe jan n dispozicion t autoriteteve kompetente relevante n Kosov pr qllimin e luftimit t PP/FT.

48. Prderisa nj nivel i caktuar i udhzimit sht apo po lshohet, ekziston nj munges e udhzimit t prgjithshm brenda kontekstit t Metodologjis s FATF-s pr t ndihmuar subjektet raportuese n prmbushjen e detyrimeve t tyre sipas Ligjit-si sht zbatimi i masave KDK dhe mbajtja e shnimeve dhe zbatimi i qasjes s bazuar n rrezik. Prderisa kuptohet se pr sektorin financiar kjo do t adresohet prmes Rregullores s propozuar t BQK-s q do ti reflektoj dispozitat aktuale ligjore, NJIF duhet t lshoj udhzim t till pr tr subjektet e tjera

raportuese. Prve ksaj, del se informatat pr industrin jan t limituara dhe se nuk ka dispozita ligjore q rregullojn dhnien e informacioneve.


49. Edhe pse shumica e kritereve t Rekomandimit 15 t FATF-s mbi kontrollet e brendshme

jan adresuar n mnyrn e duhur pr sektorin financiar, mbeten disa brenga t caktuara mbi zbatimin dhe konsistencn q ndikon mbi efektshmrin e sistemit pr shkak t zbraztive dhe

dobsive t identifikuara. Rrjedhimisht, prderisa t gjitha institucionet financiare kan caktuar nj Zyrtar t Prputhshmris pr LPP/LFT nuk ekziston ndonj udhzim apo kriter mbi krkesat e caktimit. Ngjashm, prderisa t gjitha institucionet financiare duhet t zhvillojn programe t brendshme pr parandalimin e PP dhe FT, industria sht e brengosur pr shkak t mungess s

udhzimit dhe kshtu edhe mungess s harmonizimit n zbatim. Ngjashm, nuk ka udhzim dhe kritere pr banka dhe institucione financiare t zbatojn procedurat e tyre t brendshme pr degt dhe filialet e huaja sepse aktualisht bankat n Kosov nuk kan operime t huaja edhe pse kjo nuk ndalohet me Ligj. 50. Procedurat e licencimit t zbatuara nga BQK-ja pr licencimin e bankave dhe institucioneve t tjera financiare mbulojn ndalimin pr themelimin e bankave guask. Ekziston megjithat

mungesa e qartsis ligjore n Ligjin pr LPP/LFT n brjen e dallimit n mes t institucioneve korrespondente dhe jokorrespondente n munges t prkufizimit t marrdhnies s banks korresponduese. 51. BQK-ja ka mandat sipas Ligjit pr BQK-n dhe Ligjit pr bankat pr t licencuar, rregulluar dhe mbikqyrur bankat dhe institucionet e tjera financiare pr qllime t kujdesit. BQK-ja e

prmbush kt prgjegjsi prmes vizitave n terren dhe ekzaminimeve jasht terrenit prmes

Departamentit t saj pr mbikqyrje bankare. Ligji pr bankat parasheh licencimin e bankave dhe institucioneve financiare. BQK-ja zhvillon procedura t rrepta t kujdesit t shtuar, t cilat prfshijn testet e prshtatura dhe t duhura pr aksionart, drejtort dhe menaxhmentin e lart. 52. Nj divizion i ndar q sht prgjegjs pr sigurimin e prputhshmris me Ligjin pr LPP/LFT dhe rregulloret sht themeluar rishtazi brenda BQK-s dhe i raporton drejtprdrejt zv.

Guvernatorit prgjegjs pr mbikqyrjen bankare. N kohn e vizits n terren, Divizionit, megjithat, i kan munguar burimet pr funksionin e plot mbikqyrs t LPP/LFT edhe pse e ka krijuar nj Strategji dhe nj Plan Veprimi i cili do ta sheh Divizionin e themeluar rishtazi n prmbushjen e prgjegjsive t veta t plota pr qllime t LPP/LFT. 53. Ligji pr LPP/LFT megjithat nuk e cakton drejtprdrejt BQK-n si autoritet mbikqyrs pr qllime t Ligjit. M hert funksioni mbikqyrs i LPP/LFT sht marr nga BQK-ja si pjese e

mandatit t saj mbikqyrs sipas Ligjit pr BQK-n dhe Ligjit pr bankat. Ndryshimet e vitit 2013 n Ligjin pr LPP/LFT kan parapar kt dobsi n nenin 36A i cili i jep kompetenca NJIF, si autoritet kompetent i njohur mbikqyrs sipas Ligjit pr LPP/LFT, t delegoj kompetenca

mbikqyrse tek autoritetet e tjera kompetente pr sektor t caktuar. Brenda ktij konteksti, NJIF-i dhe BQK-ja kan hyr n MM prmes s cils NJIF-i i delegon kompetencat mbikqyrse BQK-s pr qllime t Ligjit pr LPP/LFT pr tr sektorin. Divizioni i ndar pr Parandalimin e Pastrimit t Parave sht themeluar brenda BQK-s pr kt qllim.

54. Mungesa e mandatit ligjor mbikqyrs direkt bart me vete mungesn e nj mandati ligjor pr BQK-n pr t zbatuar kompetencat e veta mbikqyrse sipas ligjit t BQK-s dhe Ligjit pr bankat, pr qllime t Ligjit pr LPP/LFT. Mandati i deleguar mbikqyrs ligjor pr BQK-n nuk ofron nj mandat pr BQK pr t zbatuar kompetencat e veta mbikqyrse sipas Ligjit mbi Bankat dhe Ligjit mbi BQK pr qllime t Ligjit, n veanti pasi q kompetencat e tilla mbikqyrse jan n

lidhje me mbikqyrjen e kujdesit pr qllime t Ligjit mbi Banka. Kshtu q, kompetencat mbikqyrse t BQK-s sipas autoritetit t deleguar jan t kufizuara tek ato pr NJIF sipas Ligjit pr LPP/LFT. Megjithat, edhe pse n prgjithsi NjIF ka kompetenca mbikqyrse sipas Ligjit pr LPP/LFT pr t gjitha subjektet raportuese, prap se prap ende nuk ka kompetenca pr t ndrmarr ekzaminime jasht terrenit dhe pr t krkuar dokumente pr qllime t tilla. Autoritetet pohojn se NjIF ka kompetenca jasht terrenit sipas paragrafit (1.4) t nenit 14 t Ligjit pr LPP/LFT i cili i prkufizon detyrat dhe kompetencat e NjIF por q nuk sht i lidhur me nenin 30

t Ligjit pr LPP/LFT q merret me kompetencat e NjIF pr t ndrmarr inspektime t prputhshmris. Ekipi i vlersimit nuk pajtohet. Raporti bn rekomandime t ndryshme n kt drejtim. 55. Ligji pr LPP/LFT parasheh vepra penale brenda juridiksionit t gjykatave dhe pr sanksione pr subjektet raportuese t cilat nuk veprojn n pajtim me Ligjin pr LPP/LFT. Edhe pse Ligji m tutje parasheh sanksione administrative t natyrs monetare pr shkelje specifike t

Ligjit pr LPP/LFT nuk ka autoritet t caktuar sipas Ligjit pr t zbatuar kto sanksione, edhe pse duket q n praktik NJIF ka autoritet t till. Autoritetet pohojn se NjIF ka kompetenca t tilla sipas Udhzimit Administrativ Nr. 03/2014 mbi procedurat pr zbatimin e sanksioneve administrative pr mosprputhshmrin e subjekteve raportuese me Ligjin pr LPP/LFT t lshuar


n kuptim t paragrafit (2) t nenit 31 t Ligjit pr LPP/LFT. Ekipi i Vlersimit nuk pajtohet

plotsisht pasi q Ligji pr LPP/LFT nuk parasheh kompetenca pr MF pr ta emruar nj autoritet pr t shqiptuar sanksione por vetm pr t prkufizuar procedurn e shkeljeve administrative.

Prve ksaj, nuk ka sistem t sanksionimit administrativ t prshkallzuar q t zbatohet proporcionalisht dhe sipas peshs s veprs penale. 56. Edhe pse BQK-ja ka mandat mbikqyrs t deleguar pr tr sektorin financiar, sanksionet

e plotsuara sipas Ligjit mbi Bankat nuk duhet t jen t zbatueshme pr shkeljet e Ligjit pr LPP/LFT. N t vrtet, asnj sanksion nuk sht shqiptuar ndonjher, as nga NjIF-i e as nga BQK-ja. 57. Transferet bankare rregullohen edhe me Ligjin pr LPP/LFT me disa udhzime shtes n Letrn kshilluese dhe Rregulln X t BQK-s, t cilat, si sht identifikuar n kt Raport, nuk duket se kan baz ligjore. Analiza e detyrimeve pr t zbatuar RV VII ka identifikuar nj numr t

zbraztive dhe dobsive n legjislacion dhe rregulloret prcjellse t cilat duhet t adresohen. E para dhe kryesorja, dispozitat e Ligjit pr LPP/LFT sipas nenit 19 jan shum t kufizuara pr t zbatuar dispozitat e plota t RV VII duke krijuar kshtu paqartsi ligjore dhe duke iu nnshtruar interpretimeve. 58. Ofruesit e shrbimeve t Transfereve t Parave ose Vlerave (TPV) i nnshtrohen

detyrimeve t parapara n Ligjin pr LPP/LFT, ku parashihen disa detyrime shtes pr ta sipas RV

VII. Ligji pr Bankat nuk sht i qart mbi emrimin e agjentve nga institucionet financiare dhe pr kt arsye nuk ka detyrime pr ofruesit e shrbimeve TPV t mbajn list t agjentve. Megjithat, del se kjo sht pjesrisht e mbuluar me dispozitat e Ligjit Nr. 04/L-155 mbi Sistemet e Pagesave i cili e qartson emrimin e agjentve por q kufizohet n institucione financiare dhe q krkon nga BQK-ja ta mbaj nj regjistr t agjentve t till. Pr m tepr, mungesa e harmonizimit mbi prkufizimin e nj institucioni financiar ngre pyetje n lidhje me regjimin e

licencimit. 59. Kosova ka nj ekonomi t bazuar n para t gatshme. Ligji pr Administratn Tatimore parasheh q do transaksion q kalon pesqind euro (500), i br n mes t personave t prfshir n aktivitet ekonomik, pas 1 janarit 2009 duhet t bhet prmes llogaris bankare. Edhe pse nj sistem i pagesave ndrbankare vepron brenda Kosovs, BQK-ja sht n proces t prezantimit t mjeteve elektronike t pagesave dhe sistemeve t tjera t pagess pr ta zvogluar prdorimin e

parave t gatshme. Statistikat e ofruara nga BQK-ja tregojn divergjenca t mdha n para t gatshme t lshuara n qarkullim dhe para t gatshme t trhequra nga qarkullimi, t cilat do t mund t tregojn importim t mundshm ilegal t parave t gatshme t vendosura n sistemin

bankar. Megjithat, statistikat e ofruara nga DK tregojn t kundrtn pasi q shuma t mdha t valutave, prfshir euro n para t gatshme, eksportohen m shum se sa importohen. Prve q ngre pyetjen n lidhje me burimin e ktyre parave n dor n tejkalim, kjo gj ngre brenga mbi kontrollimet e DK n kufi lidhur me objektivin e importimit dhe eksportimit t shumave t mdha

t parave t gatshme dhe zbatimin efektiv t dispozitave sipas Ligjit pr Administratn Tatimore.

Masat parandaluese - Bizneset dhe Profesionet e Caktuara Jofinanciare (BPCJF) 60. Detyrimet e kujdesit t duhur t klientve dhe mbajtjes s shnimeve pr BPCJF-t ndikohen deri n nj mas t madhe nga dobsit dhe mangsit e identifikuara pr sektorin

financiar prve atyre tashm t identifikuara t cilat jan specifike pr sektorin e BPCJF-ve. Edhe pse jan ofruar disa trajnime, pr shembull pr notert dhe kontabilistt, del se megjithat, ka nevoj t prgjithshme pr nj vetdije dhe trajnim pr BPCJF-t, t cilt nuk jan ndonjher t vetdijshm pr detyrimet e tyre sipas Ligjit pr LPP/LFT pasi q ata i prmbushin detyrimet e veta sipas ligjeve qeverisse pr profesionet e tyre specifike, pr shembull notert. Prve ksaj, n munges t udhzimeve, nuk sht e qart se kush do t prbnte klient pr qllime t Ligjit pr

LPP/LFT pr kategori t reja si jan QJQ-t dhe Subjektet Politike.

61. Me disa prjashtime t vogla, BPCJF-t si prkufizohen n Fjalorthin e Metodologjis s FATF-s mbulohen gjersisht me nenin 16 t Ligjit pr LPP/LFT. Megjithat, ekzistojn disa divergjenca prej t cilave ia vlen t prmenden disa pr hir t qartsis: prderisa vetm kazinot (prfshir kazinot e internetit) njihen si subjekte raportuese, Ligji pr LPP/LFT flet pr Objektet e Licencuara t Lojrave t Fatit dhe Shtpit e tjera t Lojrave duke krijuar dykuptimsi mbi zbatimin e detyrimeve; nuk sht e qart nse kontabilistt e certifikuar dhe auditort e licencuar

prfshihen si subjekte raportuese pr veprimtari specifike q i vishen profesionit ligjor; ekziston paqartsia ligjore mbi zbatimin e kufirit pr tregtart me metale t muara dhe gur t muar dhe prderisa ka referenca pr ofruesit e shrbimeve t trusteve dhe t kompanive (OShTK), nuk ka


korniz ligjore pr themelimin, regjistrimin dhe statusin ligjor t trusteve apo marrveshjeve t

tjera t ngjashme.

62. N ann tjetr, Ligji pr LPP/LFT njeh bizneset dhe profesionet e tjera si subjekte raportuese prve atyre t listuar si BPCJF sipas Metodologjis s FATF-s. 63. Pasi q Ligji pr LPP/LFT specifikon detyrimet pr lloje t ndryshme t kategorive dhe

rrjedhimisht ndonjher i referohet kategorive specifike t subjekteve raportuese ndrsa herve t tjera i referohet t gjitha subjekteve raportuese, ekzistojn dykuptimsi dhe paqartsi mbi zbatimin e detyrimeve. Pr shembull pr disa kategori t BPCJF-ve zbatimi dhe koha e t gjitha detyrimeve KDK, prfshir masat e shtuara pr PEP nuk sht i qart. Pr arsye t njjta, ka munges t qartsis ligjore mbi detyrimet pr mbajtjen e shnimeve dhe analizim t transaksioneve t mdha t ndrlikuara.

64. BPCJF-t (me prjashtim t agjentve t paluajtshmrive dhe OSHTK-ve) duhet t raportojn transaksionet e dyshimta. Si t tilla mangsit tanim t nnvizuara zbatohen po ashtu edhe pr BPCJF-t. Megjithat, ka ende mospajtueshmri mbi kohn e raportimit n mes t BPCJF-ve dhe sektorit financiar, prfshir kazinove. 65. BPCJF-t po ashtu duhet t zbatojn masa t tjera parandaluese por me mangsi t

dukshme, n veanti n lidhje me ndalimin e shpalosjes, procedurat e brendshme, marrveshjet e

menaxhimit t pajtueshmris, funksionet e auditimit dhe trajnimet. N veanti, nuk ka detyrim mbi BPCJF-t pr t caktuar zyrtar t pajtueshmris n pajtim me Ligjin pr LPP/LFT dhe si sht thn pr sektorin financiar. 66. Prve ksaj, numri jashtzakonisht i ult i RTD-ve t dorzuara nga BPCJF-t, niveli i tyre shum i ult i vetdijes dhe mungesa e mbikqyrjes nuk lejojn t konsiderohet q masat

parandaluese dhe detyrimet raportuese n lidhje me BPCJF-t zbatohen n mnyr efektive. 67. Ligji pr LPP/LFT e cakton NJIF si autoritetet rregullator dhe mbikqyrs pr t gjitha kategorit e BPCJF-ve me prjashtim t kompanive t ndrtimit t cilat prandaj nuk i nnshtrohen asnj mbikqyrje apo monitorimi sipas Ligjit pr qllime t pajtueshmris me t. N lidhje me kt, del se NJIF nuk ka burime t nevojshme t prshtatshme pr t prmbushur kt detyrim dhe kjo manifestohet me numrin e ult t vizitave t pajtueshmris n terren nga NJIF. Prve

ksaj, edhe pse Ligji pr LPP/LFT i jep kompetenca NJIF pr t deleguar mandatin e vet mbikqyrs tek autoritetet e tjera relevante kompetente pr kategori specifike t subjekteve raportuese, ai ka br kshtu vetm pr sektorin financiar prmes marrveshjes me BQK-n. NjIF

pohon se ka burime t duhura pr t ndrmarr vizita t prputhshmris pasi q personeli n Departamentin pr Operime dhe Analiza po ashtu ndrmerr vizita t prputhshmris. 68. Pavarsisht prej kompetencave ligjore t parashikuara pr NJIF pr t prmbushur

mandatin e vet mbikqyrs, ekzistojn mangsi t ndryshme t cilat reflektohen mbi efektshmrin e regjimit pr t siguruar pajtueshmrin me Ligjin pr LPP/LFT. Prandaj, nuk ka kompetenca ligjore pr NJIF pr t zbatuar nj qasje t bazuar n rrezik; nuk ka gam t sanksioneve pr tu zbatuar proporcionalisht me peshn e veprs penale; n t vrtet nuk ka kompetenca t duhura pr zbatimin dhe sanksionet kundr drejtorve apo menaxhmentit t lart t BPCJF-ve pr mosprshtatshmri me disa nga dispozitat e Ligjit pr LPP/LFT; ka paqartsi ligjore

n lidhje me kompetencat e prgjithshme t NJIF pr t ndrmarr vizita t pakushtzuara n terren; dhe nuk ka mandat ligjor pr NJIF pr t ndrmarr ekzaminime jasht terrenit. 69. Analiza e masave parandaluese pr BPCJF-t ngre disa brenga mbi efektshmrin e regjimit. Brenda ktij konteksti, Raporti bn rekomandime t ndryshme t cilat duhet t miratohen nga autoritetet e Kosovs n mnyr q t prmirsohet harmonizimi me standardet ndrkombtare.

70. Me Kosovn q ka nj ekonomi t bazuar n para t gatshme, statistikat mbi valutat n qarkullim dhe statistikat mbi hyrjen dhe daljen e valuts ndrmjet kufirit ngren brenga mbi lvizjen e paras s gatshme brenda dhe jasht Kosovs, pavarsisht se BQK-ja ndrmerr masa pr ta zvogluar prdorimin e paras s gatshme prderisa DK siguron se paraja e gatshme e transferuar ndrmjet kufirit zbulohet dhe deklarohet. Megjithat, ekipit t vlersimit nuk i sht ofruar asnj sqarim q mbshtet kto lvizje.


Personat juridik dhe marrveshjet juridike

71. Kosova zbaton nj sistem t regjistrimit prmes sistemit t regjistrimit t bizneseve t qeverisur sipas Ligjit pr shoqrit tregtare (Ligji Nr. 02/L-123) t shtatorit 2007, t ndryshuar n vitin 2011. Llojet e ndryshme t organizatave afariste tregtare mund t regjistrohen n Kosov. Aktualisht, Regjistri i bizneseve prmban gjithsej 133,612 kompani. ARBK brenda Ministris s

Tregtis dhe Industris (MTI), sht autoritet prgjegjs pr zbatimin e Ligjit dhe mbajtjen e regjistrit. N praktik, ARBK synon t ofroj nj one stop shop pr regjistrimin e bizneseve. Pr kt qllim, Agjencia operon prmes 28 qendrave komunale. T gjitha format e regjistrimit jan t disponueshme online (n internet) dhe regjistrimi mund t behet online. 72. Sistemi i regjistrimit pr organizatat e biznesit duket i prshtatshm edhe pse disa mangsi mund t identifikohen kryesisht n lidhje me mbajtjen, prditsimin dhe disponueshmrin n koh

t informacionit dhe informacionit n lidhje me pronsin prfituese. 73. N rast t shoqrive aksionare dhe shoqrive me prgjegjsi t kufizuara, edhe pse Ligji krkon q fardo ndryshimi n fardo informacioni t prmbajtur n aktin e regjistrimit t SH.A.-s ose SH.P.K.-s ti raportohet ARBK-s, dhe pavarsisht nga detyrimi i shoqris aksionare pr ta

mbajtur listn e aksionarve, nuk ka detyrim direkt pr ta informuar menjher ARBK-n pr ndryshime n aksionar. ARBK ka informuar se n mnyr q t merret nj informacion i till m

hert se raporti vjetor, Agjencia insiston q shoqrit tregtare ta caktojn personin me prgjegjsi pr ta informuar Agjencin menjher pas ndryshimit. 74. Saktsia e informacionit t disponueshm sht po ashtu e diskutueshme pr shkak t dispozitave n Ligj q regjistrimi i nj dokumenti nuk paraqet asnj lloj t prcaktimit ligjor apo prezumimit mbi vlefshmrin e tij ose q fardo informacioni q e prmban ai sht i sakt apo i

pasakt. Pra, ekziston munges e kujdesit t shtuar s paku pr themeluesit e nj shoqrie tregtare. 75. Sistemi nuk ofron procedura pr ARBK apo fardo personi ose autoriteti pr ta identifikuar nse nj numr i shoqrive tregtare i takojn individit t njjt - prve ATK-s prmes numrit t regjistrimit tatimor. Pr m tepr, sistemi nuk e identifikon ndrlidhjen n mes t shoqrive tregtare prmes niveleve t pronsis, disa kompani mund ta ken n pronsi njra-tjetrn.

76. Ligji pr shoqrit tregtare parasheh q t gjitha t dhnat, dokumentet, parashtrimet,

formulart, rregullat dhe materialet e tjera t krkuara sipas Ligjit ti dorzohen ARBK-s apo t prgatiten nga ARBK n lidhje me operimet ose procedurat e tij ose t fardo shoqrie tregtare, jan pa prjashtim, dokumente publike, dhe ARBK duhet ti ket t gatshme dhe n mnyr rutinore tia bj t disponueshme secilit person, sipas krkess s personit t till, pr rishikim apo kopjim. N lidhje me kt, Agjencia duhet ti shnoj fardo kopje t krkuar nga do person

si kopje t vrteta. 77. Ligji m tutje krkon q pr do kompani t regjistruar, ARBK t publikoj n nj faqe t internetit t hapur pr publikun detajet relevante dhe informacionet prfshir emrat e themeluesve, drejtorve dhe personave t tjer t autorizuar dhe fardo ndryshimi n to, brenda nj muaji nga data e regjistrimit t shoqris s till, apo fardo ndryshimi n informacion t till.

Qasja n kto informacione sht e mundur pr publikun n prgjithsi prmes faqes s internetit t Agjencis. N mnyr q t ket qasje n t dhna t tilla, personi duhet t ket informacionin qoft pr numrin e regjistrimit t biznesit, emrin e biznesit, numrin personal t personit t autorizuar, numrat personal t themeluesve, aktivitetin kryesor apo qoft edhe pr fardo aktiviteti tjetr. Pasi q ndryshimet n aksionar dhe drejtor raportohen prmes raporteve vjetore, ekziston nj periudh kur informacioni i disponueshm mund t mos jet i kohs ose i sakt.

78. Ndryshimet e fundit n Ligj e kan zvogluar krkesn pr kapital themeltar pr SH.A.-n dhe SH.P.K.-n s bashku me periudhn e regjistrimit, e cila sht zvogluar n tri (3) dit. Edhe pse nga perspektiva ekonomike ndryshimet m lart mund t kontribuojn pozitivisht, nga nj perspektiv e LPP/LFT kto mund t ngren shqetsime pasi q e bjn regjistrimin e biznesit m t leht prve nse nuk monitorohen n mnyr t rrept n fazn e regjistrimit, duke pasur parasysh mungesn e kujdesit t shtuar.

79. Prderisa Ligji mbi shoqrit tregtare iu ndalon shoqrive aksionare t lshojn aksione bartse apo letra me vler bartse, ekipi i vlersimit ka vrejtur paqartsi ligjore n at q legjislacioni vendor prkats nuk sht i qart nse nj shoqri tregtare e huaj q lejon lshimin e


aksioneve bartse dhe/apo letrave me vler mund t jet aksionar i nj SH.A.-je t regjistruar n

Kosov, dhe po ashtu nse nj shoqri tregtare e till e huaj, mund t regjistroj nj deg n Kosov.

80. Rrethanat n lidhje me themelimin dhe regjistrimin e trusteve dhe marrveshjeve ligjore n Kosov prbhen nga dispozita t pakuptueshme dhe t pazbatueshme t cilat mund t kontribuojn n mnyr negative n efikasitetin dhe efektshmrin e sistemit t parandalimit t

PP/FT pr shkak t paqartsis dhe dykuptimsis ligjore. Rrjedhimisht, n munges t nj kornize formale ligjore pr themelimin, regjistrimin dhe statusin ligjor t trusteve ekspres apo marrveshjeve t tjera t ngjashme ligjore, nuk ka procedura si krkohet sipas Rekomandimit 34 t FATF-s.

Organizatat jofitimprurse

81. Organizatat jofitimprurse (OJF) apo Organizatat Joqeveritare (OJQ) si quhen n Kosov, qeverisen me Ligjin pr OJQ-t (Ligji Nr. 04/L-057 i vitit 2011). Prmes Ligjit pr OJQ-t rregullohet themelimi, regjistrimi, menaxhimi i brendshm, aktiviteti, shprbrja dhe fshirja nga regjistri i personave juridik t organizuar si OJQ. Ligji megjithat nuk zbatohet pr parti politike, sindikata dhe organizata sindikale, si dhe qendra apo tempuj fetar dhe fusha t tjera t

rregulluara me ligj t veant. Departamenti pr Regjistrim dhe Ndrlidhje me OJQ-t (DRNOJQ) n kuadr t Ministris s Administrats Publike (MAP) sht autoritet kompetent pr zbatimin e

Ligjit pr OJQ-t. 82. Nj OJQ e regjistruar sipas Ligjit mund t zbatoj pr status t prfituesit t publik nse organizohet dhe operon pr t ndrmarr si veprimtari parsore nj apo m shum veprime t specifikuara, si sht asistenca dhe ndihma humanitare, prkrahja pr persona me aftsi t kufizuara, si dhe veprimtarit arsimore, shndetsore e bamirse apo fardo aktiviteti tjetr q

mund t shrbej si prfitim publik. Sipas ligjit, OJQ-t me status t prfituesit publik duhet t ket t drejt pr prfitime tatimore, prve atyre t cilat kryesisht kan t bjn me pagesa pr shrbime publike komunale. 83. OJQ-t jan rregulluar pr her t par sipas Rregullores s UNMIK-ut 1999/22 dhe m von sipas ligjit t miratuar si Ligj Nr. 03/L-134 n vitin 2009, i cili sht rishikuar dhe zvendsuar n vitin 2011 me Ligjin aktual Nr. 04/L-057. Q nga ather, nj Rregullore mbi

prputhshmrin sht miratuar nga Qeveria, prderisa Rregullorja mbi regjistrimin pritet t miratohet s shpejti. Megjithat, rishikimi i ligjit nuk ka pasur pr qllim vlersimin e dobsive t

sektorit n fushn e LPP/LFT-s. 84. Edhe pse procedurat e regjistrimit duket t jen t duhura, vetm tash s fundi DRNOJQ ka prezantuar procedura t kujdesit t shtuar mbi themeluesit, por kto zbatohen vetm pr regjistrimet e reja. N t vrtet, DRNOJQ nuk sht n pozit pr t treguar rreziqet e FT dhe

dobsit, ndaj t cilave mund t ekspozohen OJQ-t, dhe n veanti ato t regjistruara para masave t reja t kujdesit t shtuar mbi themeluesit, pasi q sipas ktij Departamenti, kjo shtje nuk prfshihet n kuadr t mandatit t tij sipas Ligjit pr OJQ-t, mandati i t cilit kufizohet vetm n regjistrim. Pavarsisht nga kjo, si prmendet m lart, DRNOJQ ka informuar se q nga rekomandimet e vlersimit t Ciklit t par, ka parapar procedura pr kujdesin e shtuar mbi themeluesit. Q nga viti 1999 deri n muajin tetor 2014 sipas informacionit t ofruar nga DRNOJQ,

jan regjistruar 7,909 OJQ, prej t cilave 7,401 jan vendore dhe 508 t tjera ndrkombtare. Deri n kohn e hartimit t ktij Raporti, 102 OJQ jan shprbr vullnetarisht prderisa 14 t tjerave i sht suspenduar aktiviteti deri n vendimin prfundimtar. 85. Nuk ka detyrim specifik ligjor mbi fardo autoriteti pr t ndrmarr veprimtari informuese pr sektorin e OJQ-ve n kontekst t LPP/LFT-s. NjIF ka informuar se n vitin 2007 ka

udhhequr disa sesione trajnimi pr OJQ-t n lidhje me detyrimet sipas Ligjit pr LPP/LFT dhe n

lidhje me inspektimet e prputhshmris. Sesionet trajnuese pr OJQ jan mbajtur n vitin 2014. Ekziston megjithat nj nevoj e caktuar pr t identifikuar prgjegjsit dhe pr ti formalizuar dhe strukturuar m mir veprimtarit informuese pr sektorin dhe pr ta ngritur vetdijen mbi dobsit dhe rreziqet q i kanosen OJQ-ve prmes keqprdorimit t organizatave t tilla. N lidhje me kt, ekziston nevoja pr m shum bashkpunim, koordinim dhe ndarje t informatave n mes t autoriteteve relevante, si jan DRNOJQ, NjIF, ATK dhe autoritetet e tjera, t cilat mund t kontribuojn n ngritjen e vetdijes.

86. N praktik, mungon mbikqyrja e duhur apo monitorimi i fardo kategorie t OJQ-ve. ATK ndrmerr ekzaminimin e sektorit vetm pr qllime t prgjegjsis tatimore e cila, sipas ATK,


sht e vogl. DRNOJQ pohon se nuk ka mandat monitorues sipas Ligjit pr OJQ dhe kshtu nuk

ndrmerr mbikqyrje t sektorit, i cili duhet t jet brenda kufijve t autoriteteve t tjera kompetente pavarsisht se Ligji i jep DRNOJQ-s kompetenca t duhura pr t ndrmarr masa

korrigjuese dhe t shqiptoj sanksione administrative, si sht pezullimi apo trheqja e statusit t prfituesit publik. 87. NjIF tani ka mandat t qart sipas Ligjit pr LPP/LFT pr t monitoruar OJQ-t pr qllime

t Ligjit pr LPP/LFT. Prve ksaj, Ligji pr LPP/LFT i jep autoritet DRNOJQ-s pr ta suspenduar ose revokuar regjistrimin e fardo OJQ-je pr shkelje t dispozitave t nenit 24 t Ligjit pr LPP/LFT sipas nenit 21 t Ligjit pr OJQ, por nuk ofron mekanizm se si t bhet kjo n munges t mandatit mbikqyrs pr DRNOJQ. 88. Sipas Ligjit pr OJQ-t, nuk ka dispozita t kompetencs q DRNOJQ-s t krkojn fardo informacioni tjetr q mund t nevojitet me prjashtim t dokumenteve t mbajtura nga

OJQ-t pr qllime t paragrafit (4) t nenit 24 t Ligjit pr LPP/LFT. 89. Njjt, dhe pavarsisht se OJQ-t detyrohen t raportojn fardo akti ose transaksioni t dyshimt tek NjIF dhe mandatit mbikqyrs t NJIF pr sektorin, Ligji pr LPP/LFT nuk i jep kompetenc NjIF-it tua krkoj fardo informacioni OJQ-ve prve raporteve vjetore t parapara sipas nenit 18 t Ligjit pr OJQ-t dhe t dhnave t mbajtura sipas paragrafit (4) t nenit 24 t

Ligjit pr LPP/LFT.

90. Me 16 dhjetor 2011, NjIF ka hyr n marrveshje bashkpunimi me DRNOJQ pr shkmbim t informatave. MM, parasheh procedura, kushte dhe kritere pr shkmbim t informatave dhe detyrimet e do pale mbi trajtimin e informacionit t shkmbyer dhe funksionet e prputhshmris.

91. Pavarsisht se do t zbatoheshin proceset normale hetimore dhe sanksionet penale nse nj OJP do t hetohej, ekziston problem serioz nse OJQ-t q duhet t hetohen nuk mund t identifikohen. Mungesa e masave t kujdesit t shtuar mbi themeluesit n fazn e regjistrimit- s paku pr ato OJQ t regjistruara para pohimit t DRNOJQ-s se tani ka parapar kujdes t shtuar mbi themeluesit- fakti q DRNOJQ nuk sht n pozit pr t treguar nse nj OJQ q sht duke u regjistruar mund t ket lidhje me FT dhe mungesa e mbikqyrjes n praktik pr qllime t LPP/LFT ndikojn negativisht n procesin hetimor.

Bashkpunimi kombtar dhe ndrkombtar

92. N nivel politikash zhvillimi kryesor sht Strategjia pr LPP/LFT, e cila sht miratuar n janar 2014 duke e shfuqizuar strategjin e mhershme q sht miratuar n shtator 2012. Ekziston nj grup punues mes agjencive pr zbatimin e saj. Kur dhe nse plotsohet, kjo do t ket ndikim t madh n mundsin e Kosovs pr t organizuar dhe informoj vetveten pr ta

luftuar m mir PP, krimin ekonomik dhe FT. Sipas strategjis t shtatorit 2012, zyra kombtare pr zbatimin e krimit ekonomik e themeluar rishtazi do t shrbej si mekanizm kryesor koordinues dhe monitorues pr veprimtarit e t gjith aktorve qeveritar n fushn e luftimit t krimit ekonomik, prfshir PP dhe FT. 93. Kshilli Prokurorial i Kosovs (KPK) ka zhvilluar rishtazi nj Plan strategjik pr bashkpunim

ndrinstitucional n luftn kundr krimit t organizuar dhe kor

Documents

Projekti kundër Krimit Ekonomik në Kosovë - ipk.rks-gov.netipk.rks-gov.net/wp-content/uploads/2015/02/Raporti-i-Vlerësimit-t... · Krimi ekonomik - përfshirë korrupsionin, pastrimin