PROJEKT KATALOGU NAWIERZCHNI … n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a 3 I CEL Stworzenie katalogu nawierzchni chodników, który stałby się standardem zawierającym ogólne wytyczne

PROJEKT KATALOGU

NAWIERZCHNI CHODNIKÓW DLA

OBSZARU STAREGO MIASTA

POZNANIA

Poznań 2012

I n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a

1

Praca pod redakcją Kamila Żmijewskiego

we współpracy z Tomaszem Owczarczakiem

oraz przy udziale Forum Przestrzeni w składzie:

Stowarzyszenie Inwestycje dla Poznania

Studenckie Koło Naukowe Gospodarki Przestrzennej

Koło Naukowe Studentów Budownictwa

Koło Naukowe Studentów Architektury


2

Zawartość I CEL ....................................................................................................................................................3

II INWENTARYZACJA............................................................................................................................3

1 ZAŁOŻENIA ...................................................................................................................................3

2 SPECYFIKACJA ..............................................................................................................................3

III ANALIZA MATERIAŁU ......................................................................................................................5

1 CHARAKTERYSTYA OGÓLNA .........................................................................................................5

CHODNIKI – RODZAJ NAWIERZCHNI ............................................................................................5

CHODNIKI - STAN TECHNICZNY .................................................................................................. 13

JEZDNIE BRUKOWANE ............................................................................................................... 16

2 CHARKATERYSTYKA SZCZEGÓŁOWA ........................................................................................... 17

MATERIAŁ – ujęcie ogólne ......................................................................................................... 17

MATERIAŁ – ujęcie szczegółowe ................................................................................................ 18

SCHEMATY ................................................................................................................................ 20

WNIOSKI ................................................................................................................................... 25

IV PODSUMOWANIE ......................................................................................................................... 26

1 KONCEPCJA I .............................................................................................................................. 27

OBSZAR I – STARE MIASTO ........................................................................................................ 27

OBSZAR II – ŚRÓDMIEŚCIE ......................................................................................................... 29

OBSZAR III – RING STÜBBENA ................................................................................................... 30

2 KONCEPCJA II ............................................................................................................................. 31

OBSZAR IV – WZGÓRZE ŚW. WOJCIECHA ................................................................................... 31


3

I CEL Stworzenie katalogu nawierzchni chodników, który stałby się standardem zawierającym

ogólne wytyczne dla przyszłych remontów w obszarze ścisłego centrum Poznania.

Prace zostały podzielone na dwa etapy. Pierwszy polegał na dokonaniu inwentaryzacji

i skatalogowaniu wszystkich rodzajów stosowanych w określonym obszarze nawierzchni.

Etap drugi polegał na analizie zgromadzonego materiału i wytypowaniu pożądanych

rozwiązań, które przypisano do określonych obszarów w granicach opracowania.

II INWENTARYZACJA

1 ZAŁOŻENIA

Obszar opracowania objął swym zasięgiem historyczny Ring Stübbena dodatkowo

poszerzony o Ostrów Tumski, Ostrówek, Śródkę i Zagórze. Granice obszaru przebiegały po

ulicach: Królowej Jadwigi, Aleje Niepodległości, Kutrzeby, Szyperskiej oraz rzece Warcie.

Inwentaryzacji podlegały wszystkie chodniki oraz nawierzchnie ulic. Celem było zebranie

informacji o rodzaju zastosowanych materiałów, a także ich stanie technicznym.

2 SPECYFIKACJA Badany obszar podzielono na 16 prostokątów, które zostały dokładnie przechodzone

i zinwentaryzowane (ryc.1.). Dokumentacja fotograficzna zbierana była z każdej przecznicy

lub w odległościach kilkudziesięciu metrów od poprzedniego zdjęcia. Każda fotografia

otrzymywała numer i podlegała opisaniu na specjalnie do tego celu przygotowanych mapach.

Ryc. 1 Obszar opracowania


4

Wytyczne co do przeprowadzenia inwentaryzacji zostały szczegółowo opisane. Stworzona

została specjalna specyfikacja opisująca precyzyjnie wymagania dotyczące inwentaryzacji -

Ryc.2. i 3. Wszystkie fotografie i opracowania kartograficzne zostały skatalogowane i opisane

wg jednego wzoru, a następnie zgromadzone w jednym miejscu.

Ryc. 2 Wytyczne do inwentaryzacji - wykonanie fotografii

Ryc. 3 Wytyczne do inwentaryzacji - wykonanie opisu mapy


5

W trakcie obchodu centrum zinwentaryzowano w sumie ok. 70 km chodników. Wykonano

ponad 1000 fotografii i zebrano łącznie ponad 3 GB materiału fotograficznego oraz

kartograficznego.

III ANALIZA MATERIAŁU

1 CHARAKTERYSTYA OGÓLNA

CHODNIKI – RODZAJ NAWIERZCHNI

Na badanym obszarze zidentyfikowano 8 materiałów, które stosuje się w różnych

kombinacjach co sumie pozwoliło na zidentyfikowanie aż 16 rodzajów nawierzchni. Dane

prezentuje tab. 1. i ryc. 4. oraz zestaw fotografii obrazujących każdą z nawierzchni.

Tab. 1 Podział chodników wg rodzaju nawierzchni

Nr ID DŁUGOŚĆ

[Km]

%

1 1_PŁYTY_BET 15,510 22,11

2 2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN 10,041 14,31

3 3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 1,153 1,64

4 4_PLYTY_BET_BEGANIT 1,006 1,43

5 5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 0,166 0,24

6 6_PLYTY_GRANIT 0,442 0,63

7 7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 5,463 7,79

8 8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET 2,178 3,10

9 9_PLYTY_GRANIT_BAUMA 2,490 3,55

10 10_KOSTKA_GRANIT 2,314 3,30

11 11_BEGANIT 2,633 3,75

12 12_BEGANIT_BEZ_PASKA 0,814 1,16

13 13_BEGANIT_ROMB 2,712 3,87

14 14_BAUMA 20,863 29,74

15 15_ASFALT 2,329 3,32

16 16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 0,043 0,06

RAZEM

70,156 100


6

Ryc. 4 Podział chodników wg rodzaju nawierzchni

22,1%

14,3%

1,6%

1,4%0,2%

0,6%

7,8%3,1%3,5%

3,3%

3,8%1,2%

3,9%

29,7%

3,3%

0,1%

1_PŁYTY_BET

2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN

3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT

4_PLYTY_BET_BEGANIT

5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT6_PLYTY_GRANIT

7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT

8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET

9_PLYTY_GRANIT_BAUMA

10_KOSTKA_GRANIT

11_BEGANIT

12_BEGANIT_BEZ_PASKA

13_BEGANIT_ROMB

14_BAUMA

15_ASFALT

16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT


7

Ryc. 5 Chodnik na ul. Mokrej, fot. z 2012 r. Ryc. 6 Chodnik na ul. Wodnej, fot. z 2012 r.

Ryc. 7 Chodnik na ul. Dominikaoskiej, fot. z 2012 r. Ryc. 8 Chodnik na ul. Bydgoskiej, fot. z 2012 r.

1 Płyty betonowe 2 Płyty betonowe; bruk granitowy

3 Płyty betonowe; płyty

granitowe

4 Płyty betonowe; beganit


8

Ryc. 9 Chodnik na ul. Grobla, fot. z 2012 r. Ryc. 10 Chodnik na ul. Garncarskiej, fot. z 2012 r.

Ryc. 11 Chodnik na ul. Stawnej, fot. z 2012 r. Ryc. 12 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot. z 2012 r.

5 Płyty betonowe; płyty granitowe; bruk graitowy 6 Płyty granitowe

7 Płyty granitowe; kostka granitowa 8 Płyty granitowe; kostka betonowa


9

Ryc. 13 Chodnik na ul. Kwiatowej, fot. z 2012 r. Ryc. 14 Chodnik na ul. Kramarskiej, fot. z 2012 r.

Ryc. 15 Chodnik na Placu Kolegiackim, fot. z 2012 r. Ryc. 16 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot z 2012 r.

10 Bruk granit

11 Beganit 12 Beganit bez paska

9 Płyty granitowe; kostka bauma


10

Ryc. 17 Chodnik na ul. Kościuszki, fot. z 2012 r. Ryc. 18 Chodnik na ul. Garbary, fot. z 2012 r.

Ryc. 19 Chodnik na ul. Estkowskiego, fot. z 2012 r. Ryc. 20 Chodnik na ul. Żydowskiej, fot. z 2012 r.

13 Beganit romb

14 Kostka bauma

15 Asfalt 16 Asfalt; płyty betonowe; płyty granitowe


11

Zebrane podczas inwentaryzacji dane zostały następnie naniesione na mapę centrum Poznania.

Mapa pozwala dokonad analizę przestrzenną rozmieszczenia poszczególnych rodzajów nawierzchni,

jak również stanu technicznego. Można dzięki niej precyzyjnie obliczyd długośd i udział procentowy w

całości.


12

Ryc. 21 Rodzaje nawierzchni chodników w obrębie obszaru opracowania


13

CHODNIKI - STAN TECHNICZNY

Ocena stanu technicznego ma charakter subiektywny. Została dokonana poprzez przyjęcie

określonych kryteriów, na podstawie których osoby dokonujące inwentaryzacji przypisywały

nawierzchni odpowiedni stan.

Dla celów inwentaryzacji przyjęto trzy kategorie stanu technicznego;

a) Dobry – chodnik równy, bez żadnych ubytków

b) Średni - chodnik z nieznacznymi nierównościami i niewielkimi ubytkami w nawierzchni

c) Zły - chodnik z wyraźnymi nierównościami, znacznymi ubytkami, które mogą powodowad

potykanie się itp.

Udział poszczególnych kategorii w całości chodników przedstawiono w Tab.2. i na Ryc.22.

Tab. 2 Podział chodników wg stanu technicznego

STAN DŁUGOŚĆ [km] %

dobry 39,866 57

średni 18,422 26

zły 11,869 17

Ryc. 22 Podział chodników wg stanu technicznego

Zgodnie z uzyskanymi wynikami należy stan techniczny chodników ocenid jako dobry. Aż 57%

nawierzchni znajduje się w najwyższej kategorii i tylko 17% nadaje się do pilnego remontu.

Połączenie stanu dobrego oraz średniego daje w sumie 83% chodników, których stan techniczny

można ocenid jako zadawalający. Ten pozytywny rezultat jest zasługą licznych remontów

przeprowadzonych w Poznaniu w ostatnich latach. Wiele kilometrów nawierzchni zostało

57%26%

17%

dobry

średni

zły


14

odnowionych przy okazji różnych prac budowlanych oraz podczas przygotowao do organizacji

Mistrzostw Europy w piłce nożnej. Co prawda pozostało jeszcze wiele pracy, jednakże przede

wszystkim należy podkreślid dużą ilośd pracy, która została wykonana dotychczas i której efekty

możemy obserwowad na ulicach Starego Miasta.


15

Ryc. 23 Stan techniczny chodników w obrębie badanego obszaru


16

JEZDNIE BRUKOWANE

W ramach inwentaryzacji chodników, przeanalizowano również nawierzchnie jezdni. W tym

przypadku występują tylko dwie kategorie, nawierzchnie są albo brukowane, albo pokryte asfaltem.

Na ryc.24. przedstawiono przestrzenny rozkład jezdni brukowanych.

Ryc. 24 Jezdnie brukowane w obrębie badanego obszaru

Największe nagromadzenie ulic z jezdniami utwardzonymi kostką brukową znajduje się

w najstarszych częściach dzielnicy Stare Miasto. Wyraźnie wyodrębnia się czworobok ograniczony

Alejami Karola Marcinkowskiego oraz ulicami Małe Garbary, Garbary i Podgórną. Jest to

w przybliżeniu obszar jaki zajmowało miasto znane ze średniowiecznych rycin. Dodatkowo duże

nagromadzenie jezdni brukowych znajduje się na Ostrowie Tumskim oraz w mniejszym stopniu na

Śródce. Wybrukowane są również jezdnie na Chwaliszewie. Należy poza tym zwrócid uwagę na

ul. Półwiejską, która została naniesiona na mapę pomimo tego, że w zasadzie nie jest ulicą jezdną

a deptakiem, na który położono nową oszlifowaną kostkę.

Mapa ukazuje braki w północno-wschodniej części obszaru, ulice: Dominikaoska, Żydowska

i Wroniecka. Kostki nie ma również na placu Kolegiackim.


17

2 CHARKATERYSTYKA SZCZEGÓŁOWA Już na etapie charakterystyki ogólnej niektóre zastosowane rozwiązania wzbudzały szczególne

zainteresowanie. Celem szczegółowej analizy zebranego materiału jest wyodrębnienie takich

rozwiązao, które wyróżniają się pod względem estetycznym i jakościowym. Analiza pozwoli wybrad

najbardziej pożądane rodzaje nawierzchni, wraz z określeniem ich obecnego zasięgu terytorialnego,

tak, aby w następnej kolejności ustalid możliwy zasięg będący kontynuacją przyjętych rozwiązao

z uwzględnieniem uwarunkowao historycznych i przestrzennych.

MATERIAŁ – ujęcie ogólne

W pierwszym etapie dokonano analizy pod kątem rodzaju zastosowanego materiału. Chodniki zostały

podzielone na dwie zasadnicze grupy. Pierwszą tworzyły chodniki, do których wykonania użyto

w mniejszym lub większym stopniu materiałów ze skał naturalnych. Do tej grupy zaliczają się chodniki

z płyt granitowych lub/i otoczonych kostką granitową, ale również chodniki betonowe z wyraźnym

udziałem naturalnego materiału skalnego. Drugą grupę stanowią te, które w całości stworzono przy

wykorzystaniu zaprawy cementowej.

Wyniki przedstawiono na mapie, która pozwala uzyskad przejrzysty obrazy terytorialnego zasięgu

poszczególnych grup, ryc.25.

Ryc. 25 Podział chodników ze względu na rodzaj zastosowanego materiału

Na tej podstawie można wyznaczyd dwie podstawowe strefy. Pierwsza centralna z przewagą skały

naturalnej w nawierzchniach oraz druga zewnętrzna z przewagą chodników o nawierzchniach

betonowych. Do strefy centralnej, którą stanowi w zasadzie kwadrat pomiędzy ul. Solną, Małe

Garbary, Garbary, Podgórną oraz Alejami Marcinkowskiego, można dodad również obszar Ostrowa

Tumskiego, dużą częśd Chwaliszewa, a także, od niedawna, Wzgórze św. Wojciecha.


18

MATERIAŁ – ujęcie szczegółowe

W tym poddziale dokonano szczegółowej analizy każdej z dwóch wytypowanych stref pod kątem

zastosowanych rozwiązao. Jest to bardziej precyzyjne ujęcie, które zagłębia się w takie aspekty jak

rodzaj zastosowanej kostki i/lub płyt, a także sposób ich ułożenia. Zakres przestrzenny

poszczególnych chodników prezentują ryc.26. poświęcona wyłącznie pierwszej strefie i ryc.27.

obrazująca nawierzchnie w strefie drugiej. Natomiast w ujęciu tabelarycznym przedstawiono

dokładną długośd i procentowy udział poszczególnych kategorii w ogóle chodników danej strefy.

Ryc. 26 Podział chodników z udziałem skał naturalnych

W pierwszej strefie największą grupę stanowią nawierzchnie wykonane z betonowych płyt

chodnikowych otoczonych kostką granitową (2). Drugą najbardziej rozpowszechnioną grupą jest

nawierzchnia z płyt granitowych otoczonych kostką granitową(5). Łącznie te dwie kategorie stanowią

ponad 60% chodników w strefie pierwszej.


19

Tab. 3 Podział chodników z udziałem skał naturalnych

ID Nazwa Długość

(km) %

1 2_PLYTY_BET_KOSTKA_GRAN 10,04 41,3

2 7_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_GRANIT 5,46 22,5

3 9_PLYTY_GRANIT_BAUMA 2,49 10,3

4 10_KOSTKA_GRANIT 2,31 9,5

5 8_PLYTY_GRANIT_KOSTKA_BET 2,18 9,0

6 3_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 1,15 4,7

7 6_PLYTY_GRANIT 0,44 1,8

8 5_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT_BRUK_GRANIT 0,17 0,7

9 16_ASFALT_PLYTY_BET_PLYTY_GRANIT 0,04 0,2

RAZEM 24,29 100

Zewnętrzny pierścieo, czyli strefę drugą tworzą chodniki zbudowane z mniej „szlachetnych”

materiałów. Są to różnej postaci kostki i płyty wykonane z betonu. Największą powierzchnię zajmuje

kostka Bauma (1) - ponad 45% oraz kwadratowa płyta chodnikowa (7)- prawie 44 %. W sumie te dwa

rodzaje obejmują blisko 90% wszystkich chodników w strefie drugiej. Zdecydowanie mniejszy zakres

obejmuje kostka beganitowa, położona w charakterystyczny romb (15)- jest to niespełna 6% ogółu.

Ten rodzaj nawierzchni stosowany jest na ulicach, które powstały po wyburzeniu murów twierdzy

poznaoskiej okalających centrum miasta (Ring Stübbena). Podobną długośd zajmują chodniki

z drobnej kostki beganitowej o szerokości kilku centymetrów ułożonej z charakterystycznym,

ciemnym paskiem przy krawędzi ulicy (11).

Ryc. 27 Podział chodników wykonanych z nawierzchni betonowych


20

Tab. 4 Podział chodników wykonanych z nawierzchni betonowych

ID Nazwa Długość (km) %

1 14_BAUMA 20,86 45,5

2 1_PŁYTY_CHODNIKOWE 15,51 33,8

3 13_BEGANIT_ROMB 2,71 5,9

4 11_BEGANIT 2,63 5,7

5 15_ASFALT 2,33 5,1

6 4_PLYTY_BET_BEGANIT 1,01 2,2

7 12_BEGANIT_BEZ_PASKA 0,81 1,8

RAZEM 45,87 100

SCHEMATY

Inwentaryzacja chodników w centrum i wnikliwa analiza materiałów fotograficznych pozwala

dostrzec kilka charakterystycznych typów wzornictwa. Są to swego rodzaju schematy, które można

przypisad do określonych obszarów w obrębie centrum miasta Poznania. W tym aspekcie istnieje

dośd duża niekonsekwencja, jednakże generalny zamysł pozostaje widoczny. Poniżej zaprezentowano

najbardziej charakterystyczne schematy oraz ich lokalizację.

Schemat I: Duże płyty granitowe bądź betonowe otoczone kostką granitową.

Najczęściej stosowane są płyty chodnikowe wykonane z betonu, najpewniej z przyczyn

ekonomicznych (ryc.28.). Są one dużo taosze w produkcji od płyt wykonanych z kamienia

naturalnego, który jednak pomimo wyższej ceny, najpewniej ze względu na duże walory estetyczne,

jest również szeroko stosowany (ryc.29.). Ostatnio nowe tego typu chodniki pojawiły się na Śródce

wzdłuż drogi dojazdowej do budowanego Centrum Historii Ostrowa Tumskiego.

Ryc. 28 Chodnik na ul. Ostrówek, fot. z 2012 r. Ryc. 29 Chodnik na ul. Gdaoskiej, fot. z 2012 r.

Ten schemat jest najbardziej rozpowszechniony w ścisłym centrum miasta, a dokładniej na Starym

Rynku oraz odbiegających od niego uliczkach, a także na obszarze Chwaliszewa, Ostrowa Tumskiego

i Śródki ryc.30.


21

Ryc. 30 Rozmieszczenie Schematu I w granicach obszaru opracowania

Schemat II: Kostka beganit w odcieniu szarości z ciemniejszym paskiem na skraju chodnika od

strony jezdni (ryc.31.).

Ryc. 31 Chodnik na północnej pierzei Placu Wolności, fot. z 2012 r.

Jest to bardzo elegancki schemat, który występuje głównie w okolicach Placu Wolności, na Alejach

Marcinkowskiego przy Galerii MM, Placu Cyryla Ratajskiego oraz ul. Nowowiejskiego. Schemat


22

odnaleźd można również w okolicy Placu Kolegiackiego. W tym miejscu pojawił się

najprawdopodobniej ze względów estetycznych, znajduje się tam bowiem siedziba Urzędu Miasta.

Ryc. 32 Rozmieszczenie Schematu II w granicach obszaru opracowania

Schemat III: Kostka kwadratowa położona w romb. Wykonana z betonu z domieszką minerałów.

Całośd utrzymana w odcieniu ciemnej szarości (ryc.33.).

Ryc. 33 Chodnik na ul. Kościuszki, fot. z 2012 r.


23

Schemat jest dośd specyficzny i również bardzo elegancki. Ułożenie kostki w romb jest rozwiązaniem

dośd rzadkim, a przez to nietypowym. Dzięki takiemu zabiegowi chodnik staje się wizualnie szerszy

oraz równiejszy w porównaniu do klasycznych układów gdzie linie biegną prosto wzdłuż ulicy

ukazując wszystkie nierówności.

Tego typu chodników jest w obrębie badanego obszaru bardzo mało - jedynie 2,7 km. Jego położenie

jest jednak bardzo charakterystyczne gdyż ściśle nawiązuje do układu urbanistycznego tworzącego

tzw. Ring Stübbena. Jest to układ, który powstał po likwidacji obwarowao miasta, wzdłuż których,

zarówno po zewnętrznej jak i wewnętrznej stronie biegły ciągi komunikacyjne. Wg projektu Stübbena

ciągi przekształcono w ulice oraz aleje. Obecnie częśd z nich: ul. Krakowska, ul. Kościuszki oraz Aleje

Niepodległości, pokryta są nawierzchnią reprezentującą schemat III.

Ryc. 34 Rozmieszczenie Schematu III w granicach obszaru opracowania


24

Schemat IV: Płyty betonowe położone w czworoboki otoczone inną kostką najczęściej granitową

(fot.35;36.)

Ryc. 35 Chodnik na ul. Św. Marcin, fot. z 2012 r. Ryc. 36 Chodnik na ul. Działowej, fot. z 2012 r.

Schemat jest stosowany w dwóch miejscach i odmianach. Pierwsza odmiana to jasne płyty z kamienia

naturalnego otoczone kostką w ciemniejszym odcieniu. Ten schemat został wybrany dla ulicy

Św. Marcin - ciągnie się od skrzyżowania z Alejami Niepodległości aż do ul. Piekary.

Druga odmiana składa się z ciemnych płyt betonowych otoczonych kostką ciosaną z kamienia

naturalnego. Ten styl można znaleźd na chodnikach ulic prowadzących na wzgórze św. Wojciecha

(Działowa, Św. Wojciech, Księcia Józefa).


25

Ryc. 37 Rozmieszczenie Schematu IV w granicach obszaru opracowania

WNIOSKI

W ramach podsumowania na mapę podkładową badanego obszaru naniesiono warstwę obrazującą

dwie strefy symbolizujące chodniki złożone ze skał mineralnych oraz te wykonane z betonu.

Następnie na mapę nałożono kolejne warstwy obrazujące cztery wybrane uprzednio schematy, które

reprezentują najbardziej charakterystyczne i estetyczne wzory ułożenia nawierzchni chodników

stosowane w centrum Poznania (ryc.38).


26

Ryc. 38 Układ stref oraz schematów w granicach obszaru opracowania

Już wstępna analiza uzyskanej w ten sposób mapy pozwala dostrzec dużą zbieżnośd Strefy I oraz

Schematu I w ścisłym centrum Starego Miasta, a także na Chwaliszewie i Ostrowie Tumskim.

W Strefie II zaznacza się kilka obszarów. Pierwszy biegnie od Placu Wiosny Ludów poprzez

ul. Podgórną aż do Placu Cyryla Ratajskiego, jest zdominowany przez Schemat II. Kolejny obszar to

Wzgórze Św. Wojciecha pokryte przez Schemat IV. Ta zależnośd, podobnie jak biegnący wzdłuż granic

Ringu Stübbena Schemat III, została wykazana już na wcześniejszym etapie charakterystyki

chodników.

IV PODSUMOWANIE Na podstawie przeprowadzonej analizy zgromadzonego materiału oraz uwzględnieniu czynników

przestrzennych i uwarunkowao historycznych stworzono dwie koncepcje katalogu nawierzchni

chodników. Pierwsza jest wariantem mniej rozbudowanym i składa się z trzech obszarów oraz

przypisanych do nich trzech schematów. Druga koncepcja jest większą o jedną dodatkowa kategorię

i przedstawiona w dwóch możliwych wariantach.


27

1 KONCEPCJA I

Ryc. 39 Koncepcja I - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni

OBSZAR I – STARE MIASTO

Obejmuje ścisłe centrum Starego Miasta tworząc czworobok ograniczony ulicami: Solną, Małe

Garbary, Garbary, Podgórną i Alejami Marcinkowskiego, a także obszar Chwaliszewa, Ostrowa

Tumskiego i Śródki.

Granice obszaru I umożliwiają wprowadzenie jednego schematu chodników w najstarszych częściach

miasta. Począwszy od miejsca, w którym powstała pierwsza osada na Ostrowie Tumskim, aż do

miasta lokacyjnego założonego na prawie magdeburskim. Po drodze znajduje się Chwaliszewo

łączące dwie wymienione lokalizacje. Obszar Śródki oraz Zagórza został dodany głównie ze względów

historycznych jako dzielnice, które rozwijały się w sąsiedztwie najstarszego grodu tworząc z nim

strukturalną i funkcjonalną całośd.

Dla Obszaru I zaproponowano kontynuację istniejących rozwiązao w wariancie droższym, a zatem

zastosowanie chodników ze skał naturalnych – granitu, ułożonych zgodnie ze Schematem I. Ze

względu na duże rozbieżności w szerokości chodników w ścisłym centrum Starego Miasta (wąskie

ulice) wprowadzono trzy warianty dla chodników w zależności od szerokości: a) ok. 1m (ryc.40.); b)

ok. 1,5m (ryc.41.) oraz c) > 2,5m (ryc.42.).


28

Ryc. 40

Ryc. 41


29

Ryc. 42

OBSZAR II – ŚRÓDMIEŚCIE

Granice obszaru przebiegają wzdłuż ulic: Ewangelickiej, Kazimierza Wielkiego, Krakowskiej,

Kościuszki, Kutrzeby oraz granic Obszaru I.

Jest to teren zawierający się pomiędzy pierścieniem pierwszych murów miejskich z okresu Piastów, a

drugim pierścieniem stworzonym znacznie później przez wojska pruskie podczas zaborów.

Obszar obejmuje swym zasięgiem kilka bardzo charakterystycznych kompleksów zabudowy

przemysłowej z kooca XIX i początku XX w. Na północy znajdują się obiekty Starej Rzeźni ukooczone w

1900 roku. Na zachodzie zabudowania Starej Gazowni ukooczonej w roku 1908. W tenże nurt,

głównie ze względu na charakterystyczne elementy architektury nawiązujące do budownictwa

przemysłowego ze wspomnianego okresu, wpisuje się poniekąd centrum handlowe Stary Browar,

powstałe w miejscu zniszczonego Browaru Huggera. Natomiast na wschodzie znajduje się

monumentalna Dzielnica Cesarska, która powstawała w tym samym czasie, dokładnie w latach 1905-

1912, po rozbiórce zewnętrznego pierścienia murów Twierdzy Poznao.

Na całym terenie zaproponowano rozpowszechnienie chodników Schematu II, czyli bardzo

eleganckiego połączenia jaśniejszej kostki beganitowej z charakterystycznym czarnym pasem

ciągnącym się wzdłuż skraju chodnika oddzielającego go od ulicy.


30

Ryc. 43

OBSZAR III – RING STÜBBENA

Obszar obejmuje półokrągły pas szerokości około 100 – 150 metrów składający się z dwóch

pierścieni. Mniejszy wewnętrzny tworzą ulice: Kazimierza Wielkiego, Krakowska oraz Kościuszki.

Zewnętrzny tworzy ulica Królowej Jadwigi oraz Aleje Niepodległości.

Ulice uprzednio przebiegały po dwóch stronach murów miejskich Twierdzy Poznao z XIX w.

Po zapadnięciu decyzji o jej likwidacji, Stübben na wzór innych miast europejskich przeprojektował

wąskie ciągi komunikacyjne na szeroką aleję tworzącą pierścieo zewnętrzny oraz ulicę tworzącą ring

wewnętrzny, przestrzeo pomiędzy wypełniono zabudowaniami oraz parkami.

W aktualnym krajobrazie wspomnianego obszaru widad wyraźny zamysł wprowadzenia schematu III

na całej długości ulic tworzących pierścienie. Takie działanie pozwoli na wyraźnie podkreślenie

założeo urbanistycznych niemieckiego profesora, które wydają się byd ze wszech miar słusznymi

i wartymi kontynuacji.


31

Ryc. 44

2 KONCEPCJA II W tej koncepcji dokonano wydzielenia dodatkowej kategorii z obszaru II. Wynika to przede wszystkim

z aktualnego stanu nawierzchni chodników i konsekwentnie stosowanego w tym rejonie

schematu IV.

OBSZAR IV – WZGÓRZE ŚW. WOJCIECHA

Obszar obejmuje swymi granicami teren na północ od ul Solnej. Jest to miejsce w pewien sposób

szczególne, ponieważ obejmuje Wzgórze Świętego Wojciecha z dwoma Kościołami na jego szczycie

oraz klasztorem oo. Karmelitów Bosych. Znajduje się tu również cmentarz zasłużonych Wielkopolan

oraz pomnik Armii Poznao. Po zachodniej stronie budowane są obiekty prokuratury i sadów.

Wszystko to nadaje temu miejscu pewien poważny, wyniosły charakter.


32

Ryc. 45

Wspomniany charakter odzwierciedla się również w dotychczasowych działaniach służb miejskich

odpowiedzialnych za chodniki. Zastosowano tutaj bardzo ciekawe i estetyczne rozwiązanie

połączenia ciemnej płyty chodnikowej z jasną kostką granitową. Schemat jest już szeroko

rozprzestrzeniony i w pewnym sensie zakorzenił się w krajobrazie wzgórza. Dlatego też stworzono

drugą koncepcje, która uwzględnia wzgórze Św. Wojciecha jako szczególną, dodatkową kategorię

(ryc.46.).


33

Ryc. 46 Koncepcja II - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni

W tym miejscu warto nadmienid iż Koncepcja I miała pośrednio służyd integracji sztucznie

rozdzielonych fragmentów Starego Miasta poprzez symboliczne scalenie odciętych od siebie

kwartałów zabudowy i innych przestrzeni przez ul Solną.

Koncepcja miała stanowid przeciwwagę pokazując, że za szeroką ul. Solną dalej ciągną się dalej

miejsca, które są i powinny byd traktowane jako integralna częśd Starego Miasta.

Koncepcja II powstała w wyniku uwzględnienia istniejącego i już bardzo rozpowszechnionego na

Wzgórzu Św. Wojciecha schematu IV. W tym przypadku ul. Solna stała się naturalną granicą. Jest to

więc w pewien sposób zaprzeczenie poprzedniej propozycji.

Koncepcja III powstała jako kompromis pomiędzy I i II. Zachowany zostaje charakterystyczny dla

Wzgórza Św. Wojciecha schemat IV, którego obszar występowania zostaje ograniczony do wzgórza

oraz ulic do niego prowadzących. Tereny na zachód od ul. Hejmowskiego oraz na wschód od Starej

Rzeźni zostały przydzielone do schematu II. W ten sposób wypełnione zostały również postulaty z

koncepcji I. Całośd przedstawiono na ryc.47.


34

Ryc. 47 Koncepcja III - podział na trzy obszary o jednakowej nawierzchni w drugim wariancie

Przedstawione powyżej propozycje należy traktowad jako punkt wyjścia do głębszej dyskusji w

kierunku wyraźnego oznaczenia zasięgu poszczególnych obszarów oraz nawierzchni w nich

stosowanych. W tym celu nieocenione pozostaje głos jednostek miejskich odpowiedzialnych za

remonty i utrzymanie chodników, podmiotów odpowiedzialnych za ochronę zabytków i krajobrazu

historycznego, osób z kręgów artystycznych, które już wcześniej podejmowały się podobnych działao

oraz mieszkaoców Poznania.


35

Spis rycin:

RYC. 1 OBSZAR OPRACOWANIA 3

RYC. 2 WYTYCZNE DO INWENTARYZACJI - WYKONANIE FOTOGRAFII 4

RYC. 3 WYTYCZNE DO INWENTARYZACJI - WYKONANIE OPISU MAPY 4

RYC. 4 PODZIAŁ CHODNIKÓW WG RODZAJU NAWIERZCHNI 6

RYC. 5 CHODNIK NA UL. MOKREJ, FOT. Z 2012 R. 7

RYC. 6 CHODNIK NA UL. WODNEJ, FOT. Z 2012 R. 7

RYC. 7 CHODNIK NA UL. DOMINIKAOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 7

RYC. 8 CHODNIK NA UL. BYDGOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 7

RYC. 9 CHODNIK NA UL. GROBLA, FOT. Z 2012 R. 8

RYC. 10 CHODNIK NA UL. GARNCARSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 8

RYC. 11 CHODNIK NA UL. STAWNEJ, FOT. Z 2012 R. 8

RYC. 12 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT. Z 2012 R. 8

RYC. 13 CHODNIK NA UL. KWIATOWEJ, FOT. Z 2012 R. 9

RYC. 14 CHODNIK NA UL. KRAMARSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 9

RYC. 15 CHODNIK NA PLACU KOLEGIACKIM, FOT. Z 2012 R. 9

RYC. 16 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT Z 2012 R. 9

RYC. 17 CHODNIK NA UL. KOŚCIUSZKI, FOT. Z 2012 R. 10

RYC. 18 CHODNIK NA UL. GARBARY, FOT. Z 2012 R. 10

RYC. 19 CHODNIK NA UL. ESTKOWSKIEGO, FOT. Z 2012 R. 10

RYC. 20 CHODNIK NA UL. ŻYDOWSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 10

RYC. 21 RODZAJE NAWIERZCHNI CHODNIKÓW W OBRĘBIE OBSZARU OPRACOWANIA 12

RYC. 22 PODZIAŁ CHODNIKÓW WG STANU TECHNICZNEGO 13

RYC. 23 STAN TECHNICZNY CHODNIKÓW W OBRĘBIE BADANEGO OBSZARU 15

RYC. 24 JEZDNIE BRUKOWANE W OBRĘBIE BADANEGO OBSZARU 16

RYC. 25 PODZIAŁ CHODNIKÓW ZE WZGLĘDU NA RODZAJ ZASTOSOWANEGO MATERIAŁU 17

RYC. 26 PODZIAŁ CHODNIKÓW Z UDZIAŁEM SKAŁ NATURALNYCH 18

RYC. 27 PODZIAŁ CHODNIKÓW WYKONANYCH Z NAWIERZCHNI BETONOWYCH 19

RYC. 28 CHODNIK NA UL. OSTRÓWEK, FOT. Z 2012 R. RYC. 29 CHODNIK NA UL. GDAOSKIEJ, FOT. Z 2012 R. 20

RYC. 30 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU I W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 21

RYC. 31 CHODNIK NA PÓŁNOCNEJ PIERZEI PLACU WOLNOŚCI, FOT. Z 2012 R. 21

RYC. 32 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU II W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 22

RYC. 33 CHODNIK NA UL. KOŚCIUSZKI, FOT. Z 2012 R. 22

RYC. 34 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU III W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 23

RYC. 35 CHODNIK NA UL. ŚW. MARCIN, FOT. Z 2012 R. 24

RYC. 36 CHODNIK NA UL. DZIAŁOWEJ, FOT. Z 2012 R. 24

RYC. 37 ROZMIESZCZENIE SCHEMATU IV W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 25

RYC. 38 UKŁAD STREF ORAZ SCHEMATÓW W GRANICACH OBSZARU OPRACOWANIA 26

RYC. 39 KONCEPCJA I - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI 27

RYC. 40 SCHEMAT IA 28

RYC. 41 SCHEMAT IB 28

RYC. 42 SCHEMAT IC 29

RYC. 43 SCHEMAT II 30

RYC. 44 SCHEMAT III 31

RYC. 45 SCHEMAT IV 32

RYC. 46 KONCEPCJA II - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI 33

RYC. 47 KONCEPCJA III - PODZIAŁ NA TRZY OBSZARY O JEDNAKOWEJ NAWIERZCHNI W DRUGIM WARIANCIE 34

Documents

PROJEKT KATALOGU NAWIERZCHNI … n w e s t y c j e d l a P o z n a n i a 3 I CEL Stworzenie katalogu nawierzchni chodników, który stałby się standardem zawierającym ogólne wytyczne