d e o o s t e r p o o r t programmazaterdag 11 maart, 20.15 uur

clara jumi kang viool pablo ferrandez cello

andrei pushkarev vibrafoon

gidon kremer & kremerata baltica

Programma

Joseph Haydn (1732-1809)Concert voor cello en orkest No.1 in C, Hob.VIIb:1

Moderato / Adagio / Allegro

Franz Schubert (1797-1828)“Fantasie” voor viool en strijkorkest in C, D.934

(arr. V. Kissine)

pauze

Georgs Pelecis (1947)“Last song” voor viool en strijkorkest

Alfred Schnittke (1934-1998)Concerto Grosso No.1 voor twee violen, prepared piano,

klavecimbel en strijkorkest

Astor Piazzolla (1921-1992)“Celos” voor viool, vibrafoon en strijkorkest (arr. A. Pushkarov)

“Le Grand Tango” voor viool en strijkorkest (arr. A. Pushkarov)

1e vioolDzeraldas Bidva

Madara PetersoneDainius Peseckas

Agata Laima DaraskaiteAliona Rachitchi

Linas Valickas

2e vioolAndrei Valigura

Dainius PuodziukasMarie-Helen Aavakivi

Lina Marija DomarkaiteKonstantins Paturskis

Ieva Puodziuke

AltvioolSanta Vizine

Zita ZemovicaVidas Vekerotas

Ingars Girnis

CelloGiedre Dirvanauskaite

Peteris SokolovskisEmma Aleksandra Bandeniece

Janis Rinkulis

ContrabasIurii GavryliukAnton Zhukov

PercussieAndrei Pushkarev

KeyboardReinut Tepp

BlazersDenisa Bila (hobo)Jiri Sejkora (hobo)

Karel Hofmann (hoorn)Lukas Korec (hoorn)

Gidon Kremer & Kremerata BalticaGeboren als Gidons Kremers in 1947 in de Letse hoofdstad Riga, begon de beroemde violist en dirigent op vierjarige leeftijd viool te spelen bij zijn vader en grootvader, kreeg hij op zijn 16e de Eerste Prijs van de Letse Republiek uitgereikt en begon twee jaar later te studeren bij David Oistrakh aan het conservatorium van Moskou. In 1967 werd hij derde in de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel, won hij het Paganini-concours in Genua (1969) en werd een jaar later laureaat van de Internationale Tsjaikovski Wedstrijd in Moskou. Eind jaren negentig richtte hij twee ensembles op, de Kremerata Baltica en de Kremerata Musica, samengesteld uit jonge musici uit de Baltische regio.Tijdens zijn carrière werd hij overladen met prijzen, zoals de Unesco-prijs (2001) en een Grammy (2002). Kremer is alom gerespecteerd en bekend als uitvoerder van muziek van de 20e eeuw, waaronder werken van Ástor Piazzolla, Philip Glass, Alfred Schnittke, Lera Auerbach, Arvo Pärt, John Adams en Kaija Saariaho. Vele componisten droegen een muziekstuk aan hem op, waaronder Sofia Goebaidoelina (Offertorium).

Clara-Jumi KangClara-Jumi Kang werd geboren in Duitsland, in een muzikantenfamilie. Al op vierjarige leeftijd begon ze te studeren aan de Mannheim Musikhochschule; ze was daarmee de jongste leerlinge ooit in de geschiedenis van de instelling. Ze volgde les bij Valery Gradov en vervolmaakte zich nadien bijZakhar Bron in Lübeck. Op haar zesde haalde dit wonderkind de cover van het magazine Die Zeit. Het jaar daarop werd ze toegelaten tot de Juilliard school. Ze had dan al gespeeld met

beroemde orkesten, waaronder het Gewandhausorchester van Leipzig, de Hamburger symphoniker en het Filharmonisch orkest van Seoel.Momenteel speelt ze op een Antonio Stradivarius ‘ex-Strauss’ uit 1708, uitgeleend door de Samsung Cultural Foundation Korea.

Pablo FerrándezPablo Ferrández werd in 1991 geboren in Madrid en begon met cellospelen op driejarige leeftijd. Hij kreeg zijn eerste lessen van zijn ouders. Hij vervolgde zijn studie van 2004 tot 2011 bij Natalia Shakhovskaya aan de Escuela Superior de Música Reina Sofía (ESMRS) en volgde masterclasses bij David Geringas, Philippe Muller, Natalia Gutman, Gary Hoffman, Arto Noras, Lynn Harrel, Antonio Meneses, Ivan Monighetti en Frans Helmerson.Hij wordt regelmatig uitgenodigd om te concerteren op het Spivakov Festival in Moskou, het Verbier Festival, het Santander Festival, the Piatigorsky International Cello Festival en het Casals Festival in Puerto Rico. Pablo Ferrández bespeelt de Lord Aylesford Stradivarius (1696) die hem ter beschikking is gesteld door de Nippon Music Foundation.

Andrei PushkarevPercussionist en arrangeur Andrei Pushkarev ging op zijn veertiende slagwerk studeren bij Alexander Bilnov. Als solovibrafonist won hij de 1e prijs op de New Names of Ukraine Competition in 1995. Hij heeft talrijke arrangementen op zijn naam voor vibrafoon en vioolsolo met of zonder kamermuziekensemble of orkest. Deze voert hij over de hele wereld uit met Gidon Kremer.

J.Haydn - Concert voor celloIn mei 1761 trad de jonge Joseph Haydn in dienst van het Hongaarse vorstenhuis Estherházy. Als huisofficier en vice-kapelmeester werd er nogal wat van hem verwacht: hij moest bijvoorbeeld een uniform dragen, als een soort orkestinspecteur optreden en zich te allen tijde voorbeeldig gedragen. Als componist mocht hij slechts schrijven wat de vorst van hem verlangde, hij mocht zijn muziek niet kopiëren voor derden en evenmin zonder toestemming voor andere opdrachtgevers werken. Dat dit hof over een uitstekend orkest beschikte zal een belangrijke reden geweest zijn dat de componist het er toch bijna 30 (!) jaar zou volhouden. Onder leiding van Haydn zou dit orkest van een man of vijftien (onder wie eerste violist Luigi Tomasini) langzamerhand uitgroeien tot een 25-koppig ensemble.Een maand nadat Haydn was benoemd kwam op zijn voorspraak een nieuwe cellist de gelederen van de hofkapel versterken: Joseph Franz Weigl. Het is waarschijnlijk dat de componist voor deze voortreffelijke musicus in de eerste jaren van zijn dienstbetrekking het Cello concert in C, Hob. VIIb:1 schreef. Lange tijd wist men slechts van het bestaan van dit werk door een soort catalogus, die Haydn zélf had samengesteld. Pas in 1961 kwam dit concert in een Praagse bibliotheek boven water. Door die vondst kennen we nu twee officiële celloconcerten van de componist, het andere ( in D.gr.t.) dateert uit 1783. Twee andere, vermeende Haydn-concerten blijken níet van diens hand. Dat het bij het C-groot concert om een

vroeg werk gaat is meteen duidelijk. Zo giet Haydn het eerste deel weliswaar in een sonatevorm, maar hij structureert de orkestpartij ook door middel van barokke ritornellen (refreinen). Het galante, expressieve en driedelige Adagio kent eigenlijk maar één thema; ook al kenmerkend voor de vroege Haydn. De cellist verkent in dit deel vooral het hoge register van zijn instrument. Net als in het eerste deel zal het slotdeel een kolfje naar de hand van Weigl zijn geweest, die in de voor die tijd nieuwe cellotechnieken zijn vakmanschap volop ten toon kon spreiden. De beweeglijke finale kent eenzelfde frisheid als veel andere vroege werken van Haydn.

F. Schubert – Fantasie in CDe op het Rückert lied Sei mir gegrüsst uit 1822 gebaseerde Fantasie in C die in december 1827 werd geschreven, was een opdracht van de Weense violist Josef Slawik die het werk met pianist Karl Maria von Bocklet tijdens een concert op 20 januari 1828 voor het eerst uitvoerde.De kritische opvattingen over het werk waren nogal verdeeld. De correspondent van de Allgemeine musikalische Zeitung uit Leipzig berichtte “dat dit werk van zijn favoriete componist…. op geen enkele wijze beviel”, terwijl de Britse criticus van The Harmonicon schreef over “een muziek die ver boven het gangbare niveau” kwam. En de recensent van de Weense Sammler had de zaal voor het eind van het werk verlaten of was ingeslapen gedurende de vertolking want hij verklaarde “dat hij niets zinnigs over het einde van dit werk te zeggen had”.

Toelichting

Dat is jammer, want uitgerekend in het laatste gedeelte van het bijna een half uur durende stuk vindt Schubert een heel oorspronkelijke stem. Er vindt hier geen omzetting plaats van een thema zoals vijf jaar eerder nog in de Wanderer-Fantasie, maar in plaats daarvan berust de eenheid van het werk op ‘tertsencirkels’: C-groot, a klein/groot, Es en As – en op een reeks van verbindende gedeelten die ruwweg de contouren van een sonate hebben. Daarbij wordt elke mogelijkheid aangegrepen om de technische vaardigheden van de musici op de proef te stellen. Soms stelt Schubert haast de eisen van een groot orkest aan hen. De Fantasie werd pas in 1850 door Diabelli gepubliceerd. De meeste andere werken voor viool en piano waren geschreven voor huiselijk gebruik, de Fantasie echter is voor de concertzaal. Geen wonder dat hij snel een favoriet item werd voor virtuoze violisten. U hoort vanavond een bewerking voor viool en orkest.

A. Schnittke – Concerto GrossoHet Concerto Grosso is gecomponeerd voor twee violen, klavecimbel, geprepareerde piano en 21 strijkers, en bestaat uit zes delen. Het werk is een voorbeeld van wat Schnittke zijn ‘polystilisme’ noemde: geen vrijblijvend eclecticisme, maar een manier om met zeer uiteenlopende stijlen een omvangrijke muzikale vorm te construeren, met maximaal effect. Zo begint het tweede deel van het Concerto, de Toccata, als een Vivaldi-parafrase, om vervolgens te ontsporen in totale dissonantie en uiteindelijk via de Weense klassieken bij de twintigste-eeuwse

twaalftoonstechniek te belanden. Het werk is een zinderend amalgaam van contradicties en paradoxen, dat terecht één van Schnittkes populairste werken is.

A. PiazzollaIn 1992 overleed de Argentijnse groot- meester van de tango Astor Piazzolla (1921-1992). Piazzolla beschouwde een gedegen muzikale opleiding als leidraad voor de ontwikkeling van zijn muzikale creativiteit. Al vanaf zijn jonge jaren was hij gegrepen door de klank van de bandoneon (kleine accordeon waarop akkoordknoppen ontbreken), een instrument dat vooral in Latijns Amerika enorm populair is geworden. Piazzolla studeerde bij Alberto Ginastera en vertrok in 1954 naar Nadia Boulanger in Parijs. Zij stimuleerde hem om toch vooral voor dit instrument te schrijven omdat hij zich daar zo mee verbonden voelde. Piazzolla componeerde meer dan 300 tango’s.