27
Wstęp 2 I. Ogólne założenia programu 3 II. Cele nauczania fizyki na poziomie rozszerzonym 4 III. Treści kształcenia 6 IV. Ogólny rozkład materiału nauczania 10 V. Szczegółowy rozkład materiału nauczania 11 VI. Cele operacyjne, czyli plan wynikowy 17 VII. Procedury osiągania celów 26 VIII. Propozycje metod oceny osiągnięć uczniów 27 Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne AUTORZY: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2015 1 PROGRAM NAUCZANIA fizyki w szkołach ponadgimnazjalnych – zakres rozszerzony

PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Wstęp 2

I. Ogólne założenia programu 3

II. Cele nauczania fizyki na poziomie rozszerzonym 4

III. Treści kształcenia 6

IV. Ogólny rozkład materiału nauczania 10

V. Szczegółowy rozkład materiału nauczania 11

VI. Cele operacyjne, czyli plan wynikowy 17

VII. Procedury osiągania celów 26

VIII. Propozycje metod oceny osiągnięć uczniów 27

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20151

PrOgram nauCzanIa fizyki w szkołach ponadgimnazjalnych – zakres rozszerzony

Page 2: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

WSTęPPrzedstawiamy program przeznaczony do pracy z dwutomowym podręcznikiem Z fizyką w przyszłość. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Zakres rozszerzony.

Zgodnie z Podstawą programową nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym na IV etapie edukacyjnym jest konty-nuacją procesu kształcenia realizowanego w gimnazjum i nauczania realizowanego w zakresie podstawowym w szko-łach ponadgimnazjalnych. Dla większości uczniów ten etap będzie kończył się egzaminem maturalnym, stanowiąc równocześnie przygotowanie do kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.

W naszym programie nauczania i  kolejnych częściach podręcznika zaproponowano więc nie tylko omawianie zagadnień wyszczególnionych w Podstawie programowej, ale także powtórzenie i  rozszerzenie treści realizowanych uprzednio w gimnazjum oraz niektórych zagadnień poznanych przez uczniów w kursie podstawowym.

Równocześnie dołożono starań, aby zgodnie z  wymaganiami ogólnymi zawartymi w  Podstawie programowej w maksymalnym stopniu umożliwić uczniom zdobycie umiejętności:• stosowania poznanych pojęć i praw do wyjaśniania procesów i zjawisk fizycznych, • wykorzystywania i przetwarzania informacji podanych w różnych formach,• budowania prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk,• planowania i wykonywania prostych doświadczeń i analizowania ich wyników.

W trosce o  jak najlepszą i  jak najbardziej efektywną realizację programu nauczania przy gotowano dodatkowe materiały dydaktyczne. Szcze gółowe informacje na ten temat znajdują się na stronie wydawnictwa.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20152

Page 3: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

I. Ogólne załOżenIa PrOgramu

1. Zgodnie z Ramowym planem nauczania na kształcenie na poziomie rozszerzonym w zakresie przedmiotu fizyka w szkołach ponadgimnazjalnych przeznaczono 240 godzin. Prezentowany program można zrealizować w tej licz-bie godzin.

2. Program służy realizacji obowiązującej Podstawy programowej na wybranych, możliwie łatwych i  interesujących treściach. Obejmuje on rozwinięcie wszystkich haseł zawartych w Podstawie programowej przedmiotu fizyka, IV etap edukacyjny – zakres rozszerzony.

3. Program można realizować z uczniami wszystkich typów szkół ponadgimnazjalnych, w których przewidziane jest kształcenie na poziomie rozszerzonym Zgodnie z ideą reformy nauczanie fizyki w zakresie rozszerzonym powinno zapewnić uczniom zdobycie wiedzy i umiejętności umożliwiających spełnienie standardów wymaganych na egza-minie maturalnym i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Ponadto powinno przygotować uczniów do samodzielnego uzupełniania wiedzy przyrodniczej, do czytania ze zrozumie-niem tekstów popularnonaukowych, do rozumnego i krytycznego odbioru informacji medialnych, do sprawnego funkcjonowania w świecie opanowanym przez technikę i do świadomego korzystania ze zdobyczy cywilizacji.

4. Prezentując zamierzone osiągnięcia uczniów, położono nacisk na operatywność zdobywanej przez ucznia wiedzy i umiejętność samodzielnego jej zdobywania.

5. Aby nauczanie fizyki mogło przyczynić się znacząco do wypełnienia zadań przypisanych zreformowanej szkole, należy stosować takie metody pracy z uczniami, które będą wyzwalały ich aktywność, rozwijały zainteresowanie wiedzą przyrodniczą, kształtowały umiejętności uczenia się i samokontroli.

6. Zadaniem szkoły jest stworzenie uczniom odpowiednich warunków do samodzielnego zdobywania informacji z różnych źródeł poprzez zapewnienie możliwości korzystania z Internetu i dostępu do literatury popularnonau-kowej oraz czasopism (np. „Foton”, „Neutino”, „Świat Nauki”, „Wiedza i Życie”).

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20153

Page 4: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

II. Cele nauCzanIa fIzykI na POzIOmIe rOzSzerzOnym

Cel strategicznyZdobycie przez ucznia wiedzy o prawidłowościach w przyrodzie i metodach ich poznawania oraz umiejętności umoż-liwiających spełnienie standardów wymagań egzaminacyjnych i kontynuowanie kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych.

Cele ogólne programu

1. Stymulowanie rozwoju intelektualnego uczniów.2. Inspirowanie do twórczego myślenia i rozwiązywania problemów w sposób twórczy.3. Pogłębianie zainteresowania fizyką.

Ogólne cele edukacyjne

1. Uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy ucznia w zakresie fizyki i astronomii, umożliwiające pogłębienie rozumie-nia roli nauki, jej możliwości i ograniczeń.

2. Uświadomienie roli eksperymentu i  teorii w poznawaniu przyrody oraz znaczenia matematyki w budowaniu modeli i rozwiązywaniu problemów fizycznych.

3. Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do źródeł informacji i umiejętności ich krytycznej selekcji.4. Kształtowanie umiejętności samodzielnego formułowania wypowiedzi, uzasadniania opinii i sądów na podsta-

wie posiadanej wiedzy i dostarczonych informacji, prowadzenia dyskusji w sposób poprawny terminologicznie i merytorycznie.

Cele poznawcze, kształcące, społeczne i wychowawcze

1. Rozwijanie i kształtowanie umiejętności refleksyjnego obserwowania zjawisk zachodzących w otaczającym świecie.2. Ukształtowanie umiejętności posługiwania się pojęciami fizycznymi (ze szczególnym uwzględnieniem wielkości

fizycznych) i ich stosowania do opisu zjawisk fizycznych z wykorzystaniem odpowiedniego aparatu matema-tycznego.

3. Kształcenie umiejętności wyjaśniania i  przewidywania przebiegu zjawisk fizycznych na podstawie poznanych praw.

4. Kształcenie umiejętności oceniania prawdziwości stwierdzeń na temat zjawisk fizycznych i uzasadniania swojej oceny na podstawie poznanych praw.

5. Kształcenie umiejętności wykorzystywania poznanych modeli do wyjaśnienia procesów fizycznych.6. Rozwijanie umiejętności wykorzystywania posiadanej wiedzy do rozwiązywania problemów teoretycznych i prak-

tycznych.7. Kształcenie umiejętności stosowania metod badawczych fizyki ze szczególnym uwzględnieniem roli eksperymentu

i teorii poprzez:• stwarzanie sytuacji problemowej, umożliwiającej uczniowi dostrzeżenie problemu, formułowanie hipotez i pro-

ponowanie sposobów ich weryfikacji,• przygotowanie uczniów do planowania prostych eksperymentów, przedstawiania propozycji zestawów do-

świadczalnych do zaplanowanych doświadczeń,• wykonywanie doświadczeń,• kształtowanie i doskonalenie umiejętności szacowania niepewności pomiarowych,• rozwijanie umiejętności przedstawiania wyników doświadczeń w formie graficznej (tabele, wykresy) i ich inter-

pretacji, • przeprowadzanie doświadczeń symulowanych,• kształcenie umiejętności tworzenia prostych modeli fizycznych i matematycznych do przedstawiania wyników

doświadczenia,• rozwijanie umiejętności samodzielnego formułowania wniosków wynikających z prze prowadzonych eksperymen-

tów i symulowanych doświadczeń.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20154

Page 5: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

8. Doskonalenie umiejętności interpretacji danych przedstawionych w postaci tabel, diagramów i wykresów.9. Inspirowanie dociekliwości i postawy badawczej, wdrażanie do rzetelnej i odpowiedzialnej działalności intelektu-

alnej.10. Inspirowanie do świadomego i aktywnego udziału w procesie nauczania.11. Rozwijanie samodzielności w podejmowaniu decyzji.12. Doskonalenie umiejętności pracy w zespole.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20155

Page 6: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

III. TreśCI kSzTałCenIaCzęść I . TreśCI kSzTałCenIa zaWarTe W PIerWSzym TOmIe POdręCznIka Z fiZyką w prZysZłość.

1. Opis ruchu postępowego• Elementy działań na wektorach• Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch•Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych•Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych

2. Siła jako przyczyna zmian ruchu• Klasyfikacja poznanych oddziaływań• Zasady dynamiki Newtona•Ogólna postać drugiej zasady dynamiki• Zasada zachowania pędu dla układu ciał• Tarcie• Siły w ruchu po okręgu•Opis ruchu w układach nieinercjalnych

3. Praca, moc, energia mechaniczna• Iloczyn skalarny dwóch wektorów• Praca i moc• Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej• Zasada zachowania energii mechanicznej

4. zjawiska hydrostatyczne•Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala• Prawo Archimedesa• Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości

5. Pole grawitacyjne•O odkryciach Kopernika i Keplera• Prawo powszechnej grawitacji• Pierwsza prędkość kosmiczna•Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym•Natężenie pola grawitacyjnego• Praca w polu grawitacyjnym• Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym•Druga prędkość kosmiczna• Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia

6. ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej• Iloczyn wektorowy dwóch wektorów• Ruch obrotowy bryły sztywnej• Energia kinetyczna bryły sztywnej • Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły•Moment pędu bryły sztywnej• Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego• Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20156

Page 7: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

aneks 1. niepewności pomiarowe•Wiadomości wstępne •Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych)•Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych)•Graficzne przedstawienie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami•Dopasowanie prostej do wyników pomiarów

aneks 2. doświadczenia•Opisujemy rozkład normalny (rozkład Gaussa)•Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym• Badamy ruch po okręgu•Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego• Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego • Badamy spadanie swobodne; wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego

Część II . TreśCI kSzTałCenIa zaWarTe W drugIm TOmIe POdręCznIka Z fiZyką w prZysZłość.

7. ruch harmoniczny i fale mechaniczne

• Sprężystość jako makroskopowy efekt mikroskopowych oddziaływań elektromagnetycznych• Ruch drgający harmoniczny•Matematyczny opis ruchu harmonicznego

– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym – Okres drgań w ruchu harmonicznym – Energia w ruchu harmonicznym

•Wahadło matematyczne•Drgania wymuszone i rezonansowe • Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne •Wielkości charakteryzujące fale• Funkcja falowa fali płaskiej.• Badanie zależności y(x) dla interferujących fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach• Badanie zależności y(t) dla interferujących fal wysyłanych przez identyczne źródła• Fale akustyczne• Zjawisko Dopplera

8. zjawiska termodynamiczne•Ciśnienie gazu w naczyniu zamkniętym• Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona• Szczególne przemiany gazu doskonałego

– Przemiana izotermiczna – Przemiana izochoryczna – Przemiana izobaryczna

• Energia wewnętrzna gazu. Stopnie swobody• Pierwsza zasada termodynamiki i jej zastosowanie do przemian gazowych•Ciepło właściwe i ciepło molowe• Energia wewnętrzna jako funkcja stanu• Silniki cieplne. Cykl Carnota. Druga zasada termodynamiki• Przejścia fazowe• Para nasycona i para nienasycona• Rozszerzalność termiczna ciał• Transport energii przez przewodnictwo i konwekcję

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20157

Page 8: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

9. Pole elektrostatyczne•Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych•Natężenie pola elektrostatycznego•Naelektryzowany przewodnik• Przewodnik w polu elektrostatycznym• Analogie między wielkościami opisującymi pola grawitacyjne i elektrostatyczne• Pojemność elektryczna ciała przewodzącego• Kondensator• Energia naładowanego kondensatora• Ruch naładowanej cząstki w polu elektrostatycznym

10. Prąd stały• Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu• Badanie zależności natężenia prądu od napięcia dla odcinka obwodu• Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej• Zależność oporu przewodnika od jego długości i przekroju poprzecznego• Praca i moc prądu elektrycznego• Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej• Prosty obwód zamknięty prądu stałego•Co wskazuje woltomierz dołączony do źródła siły elektromotorycznej?•Wzrosty i spadki potencjału w obwodzie zamkniętym. Drugie prawo Kirchhoffa• Przykłady stosowania drugiego prawa Kirchhoffa

11. Pole magnetyczne. elektromagnetyzm•Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu• Przewodnik z prądem w polu magnetycznym•Wektor indukcji magnetycznej•Naładowana cząstka w polu magnetycznym. Siła Lorentza. Cyklotron• Pole magnetyczne przewodników z prądem• Silnik elektryczny•Właściwości magnetyczne substancji• Zjawisko indukcji elektromagnetycznej

– Strumień wektora indukcji magnetycznej• Siła elektromotoryczna indukcji• Reguła Lenza• Zjawisko samoindukcji• Prąd zmienny• Transformator

12. Optyka• Zjawiska odbicia i załamania światła • Zwierciadła • Soczewki• Rozszczepienie światła białego w pryzmacie

13. dualna natura promieniowania elektromagnetycznego i materii• Fale elektromagnetyczne

– Obwód LC – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych

• Światło jako fala elektromagnetyczna – Pomiar wartości prędkości światła – Dyfrakcja i interferencja światła. Siatka dyfrakcyjna – Polaryzacja światła

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20158

Page 9: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

• Zjawisko fotoelektryczne• Emisja i absorpcja promieniowania elektromagnetycznego • Promieniowanie rentgenowskie • Fale materii

14. modele przewodnictwa elektrycznego•Metale• Półprzewodniki•Ciecze

aneks 3. doświadczenia • Badanie ruchu wahadła•Wyznaczanie ciepła właściwego metalu na podstawie bilansu cieplnego•Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych opornika, żarówki i diody• Badanie drgań struny•Obserwacja dyfrakcji światła• Badanie zjawiska załamania światła• Badanie obrazów optycznych otrzymywanych za pomocą soczewek

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 20159

Page 10: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201510

Og

óln

y r

Ozk

ład

maT

erIa

łu

Nr

Dzia

ł fizy

kiLi

czba

god

zin p

rzez

nacz

onyc

h na

now

e tr

eści

rozw

iązy

wan

ie

zada

ńpo

wtó

rzen

ie,

spra

wdz

enie

łącz

nie

Częś

ć 1

1O

pis r

uchu

pos

tępo

weg

o14

22

18

2Si

ła ja

ko p

rzyc

zyna

zmian

ruch

u11

22

15

3Pr

aca,

moc

, ene

rgia

mec

hani

czna

72

211

4Zj

awisk

a hy

dros

taty

czne

32

27

5Po

le g

raw

itacy

jne

92

213

6Ru

ch p

ostę

pow

y i o

brot

owy

brył

y sz

tyw

nej

92

213

7N

iepe

wno

ści p

omiar

owe

5–

–5

8Do

świad

czen

ia8

––

8

Całko

wita

licz

ba g

odzin

6612

1290

Częś

ć 2

1Dr

gani

a i f

ale m

echa

nicz

ne17

22

21

2Zj

awisk

a te

rmod

ynam

iczne

182

222

3Po

le e

lekt

rost

atyc

zne

162

220

4Pr

ąd st

ały

112

215

5Po

le m

agne

tycz

ne. E

lekt

rom

agne

tyzm

214

429

6O

ptyk

a6

22

10

7Du

alna

natu

ra p

rom

ieni

owan

ia i m

ater

ii15

22

19

8M

odel

e pr

zew

odni

ctw

a el

ektr

yczn

ego

4–

26

9Do

świad

czen

ia8

––

8

Całko

wita

licz

ba g

odzin

11616

1815

0

Page 11: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201511

SzCzegółOWy rOzkład maTerIału

Temat Liczba godzin lekcyjnych

1. Opis ruchu postępowego – 18 godzin

1. Elementy działań na wektorach 2

2. Podstawowe pojęcia i wielkości fizyczne opisujące ruch 3

3. Opis ruchu w jednowymiarowym układzie współrzędnych 6

4. Opis ruchu w dwuwymiarowym układzie współrzędnych 3

5. Rozwiązywanie zadań 2

6. Powtórzenie wiadomości 1

7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

2. Siła jako przyczyna zmian ruchu – 15 godzin

1. Klasyfikacja poznanych oddziaływań 1

2. Zasady dynamiki Newtona 3

3. Ogólna postać drugiej zasady dynamiki 1

4. Zasada zachowania pędu dla układu ciał 2

5. Tarcie 1

6. Siły w ruchu po okręgu 1

7. Opis ruchu w układach nieinercjalnych 2

8. Rozwiązywanie zadań 2

9. Powtórzenie wiadomości 1

10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

3. Praca, moc, energia mechaniczna – 11 godzin

1. Iloczyn skalarny dwóch wektorów 1

2. Praca i moc 2

3. Energia mechaniczna. Rodzaje energii mechanicznej 2

4. Zasada zachowania energii mechanicznej 2

5. Rozwiązywanie zadań 2

6. Powtórzenie wiadomości 1

7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Page 12: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201512

Temat Liczba godzin lekcyjnych

4. Zjawiska hydrostatyczne – 7 godzin

1. Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala 1

2. Prawo Archimedesa 1

3. Zastosowanie prawa Archimedesa do wyznaczania gęstości 1

4. Rozwiązywanie zadań 2

5. Powtórzenie wiadomości 1

6. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

5. Pole grawitacyjne – 13 godzin

1. O odkryciach Kopernika i Keplera 1

2. Prawo powszechnej grawitacji 1

3. Pierwsza prędkość kosmiczna 1

4. Oddziaływania grawitacyjne w Układzie Słonecznym 1

5. Natężenie pola grawitacyjnego 1

6. Praca w polu grawitacyjnym 1

7. Energia potencjalna ciała w polu grawitacyjnym 1

8. Druga prędkość kosmiczna 1

9. Stan przeciążenia. Stany nieważkości i niedociążenia 1

10. Rozwiązywanie zadań 2

11. Powtórzenie wiadomości 1

12. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

6. Ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej – 13 godzin

1. Iloczyn wektorowy dwóch wektorów 1

2. Ruch obrotowy bryły sztywnej 2

3. Energia kinetyczna bryły sztywnej 1

4. Przyczyny zmian ruchu obrotowego. Moment siły 2

5. Moment pędu bryły sztywnej 1

6. Analogie występujące w opisie ruchu postępowego i obrotowego 1

7. Złożenie ruchu postępowego i obrotowego – toczenie 1

8. Rozwiązywanie zadań 2

9. Powtórzenie wiadomości 1

10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Page 13: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201513

Temat Liczba godzin lekcyjnych

Aneks 1. Niepewności pomiarowe – 5 godzin

1. Wiadomości wstępne. Niepewności pomiarów bezpośrednich (prostych) 1

2. Niepewności pomiarów pośrednich (złożonych) 2

3. Graficzne przedstawianie wyników pomiarów wraz z ich niepewnościami 1

4. Dopasowanie prostej do wyników pomiarów 1

Aneks 2. Doświadczenia – 8 godzin

1. Poznajemy rozkład normalny (rozkład Gaussa) 1

2. Wyznaczamy wartość przyspieszenia w ruchu jednostajnie przyspieszonym 2

3. Badamy ruch po okręgu 1

4. Wyznaczamy współczynnik tarcia kinetycznego 1

5. Sprawdzamy drugą zasadę dynamiki dla ruchu obrotowego 2

6. Badamy spadanie swobodne; wyznaczamy wartość przyspieszenia ziemskiego 1

7. Drgania i fale mechaniczne – 21 godzin

1. Sprężystość jako makroskopowy efekt mikroskopowych oddziaływań elektromagnetycznych 1

2. Ruch drgający harmoniczny 1

3. Matematyczny opis ruchu harmonicznego– Współrzędne: położenia, prędkości i przyspieszenia w ruchu harmonicznym– Okres drgań w ruchu harmonicznym– Energia w ruchu harmonicznym

211

4. Wahadło matematyczne 1

5. Drgania wymuszone i rezonansowe 1

6. Pojęcie fali. Fale podłużne i poprzeczne 1

7. Wielkości charakteryzujące fale 1

8. Funkcja falowa fali płaskiej 1

9. Badanie zależności y(x) dla interferujących fal o jednakowych amplitudach i częstotliwościach 2

10. Badanie zależności y(t) dla interferujących fal wysyłanych przez identyczne źródła 2

11. Fale akustyczne 1

12. Zjawisko Dopplera 1

13. Rozwiązywanie zadań 2

14. Powtórzenie wiadomości 1

15. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Page 14: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201514

Temat Liczba godzin lekcyjnych

8. Zjawiska termodynamiczne – 22 godziny

1. Ciśnienie gazu w naczyniu zamkniętym 1

2. Równanie stanu gazu doskonałego. Równanie Clapeyrona 1

3. Szczególne przemiany gazu doskonałego– Przemiana izotermiczna– Przemiana izochoryczna– Przemiana izobaryczna

3

4. Energia wewnętrzna gazu. Stopnie swobody 1

5. Pierwsza zasada termodynamiki i jej zastosowanie do przemian gazowych 2

6. Ciepło właściwe i ciepło molowe 1

7. Energia wewnętrzna jako funkcja stanu 1

8. Silniki cieplne. Odwracalny cykl Carnota 2

9. Przejścia fazowe 3

10. Para nasycona i para nienasycona 1

11. Rozszerzalność termiczna ciał 1

12. Transport energii przez przewodnictwo i konwekcję 1

13. Rozwiązywanie zadań 2

14. Powtórzenie wiadomości 1

15. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

9. Pole elektrostatyczne – 20 godzin

1. Wzajemne oddziaływanie ciał naelektryzowanych 2

2. Natężenie pola elektrostatycznego 3

3. Naelektryzowany przewodnik 1

4. Przewodnik w polu elektrostatycznym 1

5. Analogie między wielkościami opisującymi pola grawitacyjne i elektrostatyczne 3

6. Pojemność elektryczna ciała przewodzącego 2

7. Kondensator 1

8. Energia naładowanego kondensatora 1

9. Ruch naładowanej cząstki w polu elektrostatycznym 2

10. Rozwiązywanie zadań 2

11. Powtórzenie wiadomości 1

12. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Page 15: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201515

Temat Liczba godzin lekcyjnych

10. Prąd stały – 15 godzin

1. Prąd elektryczny jako przepływ ładunku. Natężenie prądu 1

2. Badanie zależności natężenia prądu od napięcia dla odcinka obwodu 1

3. Łączenie szeregowe i równoległe odbiorników energii elektrycznej 2

4. Zależność oporu przewodnika od jego długości i przekroju poprzecznego 1

5. Praca i moc prądu elektrycznego 1

6. Siła elektromotoryczna źródła energii elektrycznej 1

7. Prosty obwód zamknięty prądu stałego 1

8. Co wskazuje woltomierz dołączony do źródła siły elektromotorycznej? 1

9. Wzrosty i spadki potencjału w obwodzie zamkniętym. Drugie prawo Kirchhoffa 1

10. Przykłady stosowania drugiego prawa Kirchhoffa 1

11. Rozwiązywanie zadań 2

12. Powtórzenie wiadomości 1

13. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

11. Pole magnetyczne. Elektromagnetyzm – 29 godzin

1. Magnesy trwałe. Pole magnetyczne magnesu 1

2. Przewodnik z prądem w polu magnetycznym 1

3. Wektor indukcji magnetycznej 1

4. Naładowana cząstka w polu magnetycznym. Siła Lorentza. Cyklotron 2

5. Pole magnetyczne przewodników z prądem 1

6. Silnik elektryczny 1

7. Właściwości magnetyczne substancji 2

8. Rozwiązywanie zadań 2

9. Powtórzenie wiadomości 1

10. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

11. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej 2

12. Siła elektromotoryczna indukcji 2

13. Reguła Lenza 2

14. Zjawisko samoindukcji 2

15. Prąd zmienny 2

16. Transformator 2

17. Rozwiązywanie zadań 2

18. Powtórzenie wiadomości 1

19. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Page 16: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201516

Temat Liczba godzin lekcyjnych

12. Optyka – 10 godzin

1. Zjawiska odbicia i załamania światła 2

2. Zwierciadła 1

3. Soczewki 2

4. Rozszczepienie światła białego w pryzmacie 1

5. Rozwiązywanie zadań 2

6. Powtórzenie wiadomości 1

7. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

13. Dualna natura promieniowania i materii – 19 godzin

1. Fale elektromagnetyczne 2

2. Światło jako fala elektromagnetyczna 6

3. Zjawisko fotoelektryczne 2

4. Emisja i absorpcja promieniowania elektromagnetycznego 2

5. Promieniowanie rentgenowskie 2

6. Fale materii 1

7. Rozwiązywanie zadań 2

8. Powtórzenie wiadomości 1

9. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

14. Modele przewodnictwa elektrycznego – 6 godzin

1. Metale 1

2. Półprzewodniki 2

3. Ciecze 1

4. Powtórzenie wiadomości 1

5. Sprawdzian wiedzy i umiejętności 1

Aneks 3. Doświadczenia – 8 godzin

1. Badanie ruchu wahadła 1

2. Wyznaczanie ciepła właściwego metalu na podstawie bilansu cieplnego 1

3. Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych opornika, żarówki i diody 2

4. Badanie drgań struny 1

5. Obserwacja dyfrakcji światła 1

6. Badanie zjawiska załamania światła 1

7. Badanie obrazów optycznych otrzymywanych za pomocą soczewek 1

Page 17: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

VI.

Cele

OPe

raCy

jne,

Czy

lI P

lan

Wy

nIk

OW

y (C

z. 1)

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

1. O

pis r

uchu

pos

tępo

weg

o

1Ele

men

ty d

ziała

ń na

wek

tora

ch•

poda

ć prz

ykład

y w

ielko

ści f

izycz

nych

ska-

larny

ch i

wek

toro

wyc

h,•

wym

ieni

ć cec

hy w

ekto

ra,

• do

dać w

ekto

ry,

• od

jąć w

ekto

r od

wek

tora

,•

pom

noży

ć i p

odzie

lić w

ekto

r prz

ez li

czbę

,•

rozło

żyć w

ekto

r na

skła

dow

e o

dow

olny

ch

kieru

nkac

h,•

oblic

zyć w

spół

rzęd

ne w

ekto

ra w

dow

olny

m

ukła

dzie

wsp

ółrz

ędny

ch,

• za

pisa

ć rów

nani

e w

ekto

row

e w

pos

taci

rów

nań

skala

rnyc

h w

obr

anym

ukł

adzie

wsp

ółrz

ędny

ch.

• zil

ustro

wać

prz

ykład

em k

ażdą

z ce

ch w

ekto

ra,

• m

noży

ć wek

tory

skala

rnie

i w

ekto

row

o,•

odcz

ytać

z w

ykre

su ce

chy

wie

lkośc

i wek

-to

row

ej.

2Po

dsta

wow

e po

jęcia

i w

ielko

ści o

pi-

sując

e ru

ch•

podz

ielić

ruch

y na

pos

tępo

we

i obr

otow

e i o

bjaś

nić r

óżni

ce m

iędz

y ni

mi,

• po

sługi

wać

się

poję

ciam

i: szy

bkoś

ć śre

dnia

i chw

ilow

a, dr

oga,

poło

żeni

e, p

rzem

iesz

czen

ie,

pręd

kość

śred

nia

i chw

ilow

a, pr

zysp

iesz

enie

śre

dnie

i ch

wilo

we,

• ob

licza

ć szy

bkoś

ć śre

dnią,

• na

ryso

wać

wek

tor p

ołoż

enia

ciała

w u

kład

zie

wsp

ółrz

ędny

ch,

• na

ryso

wać

wek

tor p

rzem

iesz

czen

ia cia

ła

w u

kład

zie w

spół

rzęd

nych

,•

odró

żnić

zmian

ę po

łoże

nia

od p

rzeb

ytej

dro

gi,

• po

dać w

arun

ki, p

rzy

któr

ych

war

tość

prz

e-m

iesz

czen

ia je

st ró

wna

prz

ebyt

ej d

rodz

e,•

nary

sow

ać p

rędk

ość c

hwilo

jako

wek

tor

styc

zny

do to

ru w

każ

dym

jego

pun

kcie

,•

objaś

nić,

co to

znac

zy, ż

e cia

ło p

orus

za si

ę po

ok

ręgu

ruch

em je

dnos

tajn

ym,

• za

pisa

ć i o

bjaś

nić w

zór n

a w

arto

ść p

rzys

pie-

szen

ia do

środk

oweg

o.

• zd

efin

iow

ać: s

zybk

ością

śred

nią

i chw

ilow

ą, pr

zem

iesz

czen

ie, p

rędk

ość ś

redn

ią i c

hwilo

wą,

przy

spie

szen

ie śr

edni

e i c

hwilo

we,

• sk

onst

ruow

ać w

ekto

r prz

yspi

esze

nia

w ru

chu

pros

tolin

iow

ym p

rzys

pies

zony

m, o

późn

iony

m

i w ru

chu

krzy

wol

inio

wym

.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a w

arto

ść p

rzy-

spie

szen

ia do

środk

oweg

o,•

prze

prow

adzić

dys

kusję

pro

blem

u pr

zysp

iesz

enia

w ru

chac

h zm

ienn

ych

krzy

wol

inio

wyc

h,•

rozr

óżni

ć jed

nost

ki po

dsta

wow

e w

ielko

ści f

izycz

nych

i ich

poc

hodn

e.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201517

Page 18: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

3O

pis r

uchu

w je

dnow

ymiar

owym

uk

ładzie

wsp

ółrz

ędny

ch•

zdef

inio

wać

ruch

pro

stol

inio

wy

jedn

osta

jny,

• ob

licza

ć szy

bkoś

ć, dr

ogę

i cza

s w ru

chu

pros

to-

linio

wym

jedn

osta

jnym

,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy s(

t) i u

(t) o

raz o

dczy

tyw

z wyk

resu

wie

lkośc

i fizy

czne

,•

oblic

zyć d

rogę

prz

ebyt

ą w

czas

ie t

ruch

em

jedn

osta

jnie

prz

yspi

eszo

nym

i op

óźni

onym

,•

oblic

zać s

zybk

ość c

hwilo

w ru

chac

h je

dno-

stajn

ie p

rzys

pies

zony

ch i

opóź

nion

ych,

• po

rów

nać z

wro

ty w

ekto

rów

prę

dkoś

ci i p

rzys

pies

zeni

a w

ruch

u po

lini

i pro

stej

i s

twie

rdzić

, że

w p

rzyp

adku

ruch

u pr

zysp

ie-

szon

ego

wek

tory

i a

mają

zgod

ne zw

roty

, a

w p

rzyp

adku

ruch

u op

óźni

oneg

o m

ają

prze

ciwne

zwro

ty.

• w

ypro

wad

zić i

zinte

rpre

tow

ać w

zory

prz

edst

a-w

iając

e za

leżn

ości

od cz

asu

wsp

ółrz

ędne

j po-

łoże

nia

i prę

dkoś

ci dl

a ru

chów

jedn

osta

jnyc

h,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy ty

ch za

leżn

ości,

• ob

jaśni

ć, co

to zn

aczy

, że

ciało

por

usza

się

ruch

em je

dnos

tajn

ie p

rzys

pies

zony

m i

jedn

o-st

ajnie

opó

źnio

nym

(po

linii p

rost

ej),

• w

ypro

wad

zić i

zinte

rpre

tow

ać w

zory

prz

ed-

staw

iając

e za

leżn

ości

od cz

asu:

wsp

ółrz

ędny

ch

poło

żeni

a, pr

ędko

ści i

przy

spie

szen

ia dl

a ru

chów

jedn

osta

jnie

zmie

nnyc

h po

lini

i pro

stej

,•

spor

ządz

ać w

ykre

sy ty

ch za

leżn

ości,

• zin

terp

reto

wać

pol

e po

wie

rzch

ni o

dpow

iedn

iej

figur

y na

wyk

resie

ux(t)

jako

dro

gę w

do-

wol

nym

ruch

u,•

zmie

niać

ukł

ad o

dnie

sieni

a i o

pisy

wać

ruch

z p

unkt

u w

idze

nia

obse

rwat

orów

w k

ażdy

m

z tyc

h uk

ładó

w.

• ro

związ

ywać

zada

nia

doty

cząc

e ru

chów

je

dnos

tajn

ych

i jedn

osta

jnie

zmie

nnyc

h,•

rozw

iązyw

ać p

robl

emy

doty

cząc

e sk

ładan

ia ru

chów

.

4O

pis r

uchu

w d

wuw

ymiar

owym

uk

ładzie

wsp

ółrz

ędny

ch

• op

isać r

zut p

ozio

my,

jako

ruch

złoż

ony

ze

spad

ania

swob

odne

go i

ruch

u je

dnos

tajn

ego

w k

ieru

nku

pozio

mym

,•

objaś

nić w

zory

opi

sując

e rz

ut p

ozio

my,

• w

yraz

ić sz

ybko

ść li

niow

ą pr

zez o

kres

ruch

u i c

zęst

otliw

ość,

• po

sługi

wać

się

poję

ciem

szyb

kośc

i kąt

owej

,•

wyr

azić

szyb

kość

kąt

ową

prze

z okr

es ru

chu

i czę

stot

liwoś

ć,•

stos

ować

miar

ę łu

kow

ą ką

ta,

• za

pisa

ć zw

iązek

pom

iędz

y sz

ybko

ścią

linio

i kąt

ową.

• op

isać m

atem

atyc

znie

rzut

poz

iom

y,•

oblic

zyć w

arto

ść p

rędk

ości

chw

ilow

ej ci

ała

rzuc

oneg

o po

ziom

o i u

stali

ć jej

kie

rune

k,•

wyp

row

adzić

związ

ek m

iędz

y sz

ybko

ścią

linio

i kąt

ową,

• pr

zeks

ztał

cać w

zór n

a w

arto

ść p

rzys

pies

zeni

a do

środk

oweg

o i z

apisa

ć róż

ne p

osta

cie te

go

wzo

ru.

• ro

związ

ywać

zada

nia

doty

cząc

e rz

utu

pozio

meg

o,•

zapr

opon

ować

i w

ykon

ać d

ośw

iad-

czen

ie p

okaz

ując

e, że

czas

spad

ania

ciała

rzuc

oneg

o po

ziom

o z p

ewne

j w

ysok

ości

jest

rów

ny cz

asow

i spa

dani

a sw

obod

nego

z te

j wys

okoś

ci,

• ro

związ

ywać

pro

blem

y do

tycz

ące

ruch

u je

dnos

tajn

ego

po o

kręg

u.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201518

Page 19: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

2. S

iła ja

ko p

rzyc

zyna

zmia

n ru

chu

1Kl

asyfi

kacja

poz

nany

ch o

ddzia

ływ

• do

kona

ć klas

yfika

cji o

ddzia

ływ

ań n

a w

yma-

gając

e be

zpoś

redn

iego

kont

aktu

i od

dzia-

ływ

ania

„na

odle

głoś

ć”,•

wym

ieni

ć „w

zaje

mno

ść” j

ako

cech

ę w

szys

tkich

od

dział

ywań

,•

objaś

nić s

twie

rdze

nia:

„siła

jest

miar

ą od

dzia-

ływ

ania”

, „o

zach

owan

iu ci

ała

decy

duje

zaw

sze

siła

wyp

adko

wa

wsz

ystk

ich si

ł dzia

łając

ych

na

to ci

ało”

.

2Za

sady

dyn

amiki

New

tona

• w

ypow

iedz

ieć t

reść

zasa

d dy

nam

iki,

• w

skaz

ywać

źród

ło si

ły i

prze

dmio

t jej

dzia

łani

a,•

ryso

wać

siły

wza

jem

nego

odd

ziały

wan

ia cia

ł.

• st

osow

ać p

opra

wni

e za

sady

dyn

amiki

,•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m u

kład

u in

ercja

lneg

o.•

rozw

iązyw

ać p

robl

emy,

stos

ując

zasa

dy

dyna

miki

.

3O

góln

a po

stać

dru

giej

zasa

dy d

ynam

iki•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m p

ędu,

• za

pisa

ć i o

bjaś

nić o

góln

ą po

stać

II za

sady

dy

nam

iki,

• w

ypow

iedz

ieć z

asad

ę za

chow

ania

pędu

.

• zn

ajdow

ać g

rafic

znie

pęd

ukł

adu

ciał,

• ob

licza

ć war

tość

pęd

u uk

ładu

ciał,

• st

osow

ać o

góln

ą po

stać

II za

sady

dyn

amiki

,•

objaś

nić p

ojęc

ie śr

odka

mas

y.

• zn

ajdow

ać p

ołoż

enie

środ

ka m

asy

układ

u dw

óch

ciał,

• st

osow

ać za

sadę

zach

owan

ia pę

du d

o ro

związ

ywan

ia za

dań.

4Ta

rcie

• ro

zróż

nić p

ojęc

ia sił

y ta

rcia

stat

yczn

ego

i kin

etyc

zneg

o,•

rozr

óżni

ć wsp

ółcz

ynni

ki ta

rcia

stat

yczn

ego

i kin

etyc

zneg

o,•

zapi

sać w

zory

na

war

tośc

i sił

tarc

ia kin

e-ty

czne

go i

stat

yczn

ego.

• zd

efin

iow

ać w

spół

czyn

niki

tarc

ia st

atyc

zneg

o i k

inet

yczn

ego,

• sp

orzą

dzić

i obj

aśni

ć wyk

res z

ależn

ości

war

tośc

i siły

tarc

ia od

war

tośc

i siły

dzia

łając

ej

rów

nole

gle

do st

ykają

cych

się

pow

ierz

chni

dw

óch

ciał.

• ro

związ

ywać

pro

blem

y dy

nam

iczne

z u

wzg

lędn

ieni

em si

ły ta

rcia

posu

-w

isteg

o.

5Si

ły w

ruch

u po

okr

ęgu

• sf

orm

ułow

ać w

arun

ek ru

chu

jedn

osta

jneg

o po

okr

ęgu

z pun

ktu

wid

zeni

a ob

serw

ator

a w

ukł

adzie

iner

cjaln

ym (d

ziała

nie

siły

do-

środk

owej

stan

owiąc

ej w

ypad

kow

ą w

szys

tkich

sił

dzia

łając

ych

na ci

ało)

,•

objaś

nić w

zór n

a w

arto

ść si

ły d

ośro

dkow

ej.

• st

osow

ać za

sady

dyn

amiki

do

opisu

ruch

u po

ok

ręgu

.•

rozw

iązyw

ać p

robl

emy

dyna

micz

ne

doty

cząc

e ru

chu

po o

kręg

u.

6O

pis r

uchu

w u

kład

ach

iner

cjaln

ych

• ro

zróż

nić u

kład

y in

ercja

lne

i nie

iner

cjaln

e,•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m si

ły b

ezw

ładn

ości.

• op

isyw

ać p

rzyk

łady

zaga

dnie

ń dy

nam

iczny

ch

w u

kład

ach

niei

nerc

jalny

ch (s

iły b

ezw

ładno

ści).

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201519

Page 20: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

3. P

raca

, moc

, ene

rgia

mec

hani

czna

1Ilo

czyn

skala

rny

dwóc

h w

ekto

rów

• ob

liczy

ć ilo

czyn

skala

rny

dwóc

h w

ekto

rów.

• zd

efin

iow

ać il

oczy

n sk

alarn

y dw

óch

wek

toró

w•

poda

ć cec

hy il

oczy

nu sk

alarn

ego.

2Pr

aca

i moc

• ob

licza

ć pra

cę st

ałej

siły,

• ob

licza

ć moc

urz

ądze

ń.•

zdef

inio

wać

pra

cę st

ałej

siły

jako

iloc

zyn

skala

rny

siły

i prz

emie

szcz

enia,

• ob

licza

ć chw

ilow

ą m

oc u

rząd

zeń.

• po

dać s

posó

b ob

licza

nia

prac

y sił

y zm

ienn

ej.

3En

ergi

a m

echa

nicz

na. R

odza

je e

nerg

ii m

echa

nicz

nej

• ob

licza

ć ene

rgię

pot

encja

lną

ciała

w p

obliż

u Zi

emi,

• ob

licza

ć ene

rgię

kin

etyc

zną

ciała

,•

wyp

row

adzić

wzó

r na

ener

gię

pote

ncjal

ną ci

ała

w p

obliż

u Zi

emi, k

orzy

stają

c z d

efin

icji p

racy

,•

zapi

sać i

obj

aśni

ć wzó

r na

ener

gię

kinet

yczn

ą cia

ła.

• ob

jaśni

ć poj

ęcia:

ukł

ad ci

ał, s

iły w

ewnę

trzn

e w

ukł

adzie

ciał

, siły

zew

nętr

zne

dla

układ

u cia

ł,•

sfor

muł

ować

i ob

jaśni

ć def

inicj

ę en

ergi

i pot

en-

cjaln

ej u

kład

u cia

ł,•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m si

ły za

chow

awcz

ej.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a en

ergi

ę kin

e-ty

czną

,•

rozw

iązyw

ać za

dani

a, ko

rzys

tając

ze

związ

ków

:D

E m =

Wz

DE p =

Wsił

y ze

wn.

rów

now

ażąc

ej si

łę w

ewn.

DE p =

−Ww

DE k =

WFw

yp.

4Za

sada

zach

owan

ia en

ergi

i mec

ha-

nicz

nej

• po

dać p

rzyk

łady

zjaw

isk, w

któ

rych

jest

sp

ełni

ona

zasa

da za

chow

ania

ener

gii.

• za

pisa

ć i o

bjaś

nić z

asad

ę za

chow

ania

ener

gii,

• st

osow

ać za

sadę

zach

owan

ia en

ergi

i i pę

du d

o op

isu zd

erze

ń,•

stos

ować

zasa

dę za

chow

ania

ener

gii d

o ro

zwią-

zyw

ania

zada

ń.

• w

ypro

wad

zić za

sadę

zach

owan

ia en

ergi

i dla

układ

u cia

ł,•

rozw

iązyw

ać p

robl

emy,

w k

tóry

ch

ener

gia

mec

hani

czna

ule

ga zm

ianie

.

4. H

ydro

stat

yka

1Ci

śnie

nie

hydr

osta

tycz

ne.

Praw

o Pa

scala

• zd

efin

iow

ać ci

śnie

nie,

objaś

nić p

ojęc

ie ci

śnie

nia

hydr

osta

tycz

nego

,•

objaś

nić p

raw

o Pa

scala

,•

objaś

nić p

raw

o na

czyń

poł

ączo

nych

.

• w

yjaś

nić,

na cz

ym p

oleg

a zja

wisk

o pa

rado

ksu

hydr

osta

tycz

nego

,•

objaś

nić z

asad

ę dz

iałan

ia ur

ządz

eń, w

któ

rych

w

ykor

zyst

ano

praw

o Pa

scala

,•

objaś

nić s

posó

b w

ykor

zyst

ania

praw

a na

czyń

po

łącz

onyc

h do

wyz

nacz

ania

gęst

ości

ciecz

y.

• ro

związ

ywać

pro

blem

y z h

ydro

stat

yki.

2Pr

awo

Arch

imed

esa

• po

dać i

obj

aśni

ć pra

wo

Arch

imed

esa.

• ob

jaśni

ć war

unki

pływ

ania

ciał.

• ro

związ

ywać

zada

nia,

stos

ując

pra

wa

Arch

i-m

edes

a.

• w

ypro

wad

zić p

raw

o Ar

chim

edes

a.

3Za

stos

owan

ie p

raw

a Ar

chim

edes

a do

w

yzna

czan

ia gę

stoś

ci•

skor

zyst

ać z

praw

a Ar

chim

edes

a do

wyz

na-

czan

ia gę

stoś

ci cia

ł sta

łych

i cie

czy.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201520

Page 21: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

5. P

ole

graw

itacy

jne

1O

odk

rycia

ch K

oper

nika

Kep

lera

• pr

zeds

taw

ić za

łoże

na te

orii h

elio

cent

rycz

nej,

• sf

orm

ułow

ać i

objaś

nić t

reść

pra

w K

eple

ra,

• op

isać r

uchy

plan

et U

kład

u Sł

onec

zneg

o.

• za

stos

ować

trze

cie p

raw

o Ke

pler

a do

plan

et

Ukła

du S

łone

czne

go i

każd

ego

układ

u sa

telit

ów

krąż

ącyc

h w

okół

tego

sam

ego

ciała

.

• pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

roli

odkr

yć K

oper

nika

i Ke

pler

a dl

a ro

zwoj

u fiz

yki i

astro

nom

ii.

2Pr

awo

pow

szec

hnej

gra

wita

cji•

sfor

muł

ować

i ob

jaśni

ć pra

wo

pow

szec

hnej

gr

awita

cji,

• po

dać p

rzyk

łady

zjaw

isk, d

o op

isu k

tóry

ch

stos

uje

się p

raw

o gr

awita

cji,

• na

pod

staw

ie p

raw

a gr

awita

cji w

ykaz

ać, ż

e w

pob

liżu

Ziem

i na

każd

e cia

ło o

mas

ie 1

kg

dział

a sił

a gr

awita

cji o

war

tośc

i oko

ło 10

N.

• po

dać s

ens f

izycz

ny st

ałej

gra

wita

cji,

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a w

arto

ść si

ły g

raw

itacji

na

plan

ecie

o d

anym

pro

mie

niu

i gęs

tośc

i.

• op

isać o

ddzia

ływ

anie

gra

wita

cyjn

e w

ewną

trz Z

iem

i,•

omów

ić ró

żnicę

mię

dzy

cięża

rem

ciał

a a

siłą

graw

itacji

,•

prze

dsta

wić

rozu

mow

anie

pro

wad

zące

od

III p

raw

a Ke

pler

a do

pra

wa

graw

itacji

N

ewto

na,

• pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

roli

New

tona

w ro

zwoj

u na

uki.

3Pi

erw

sza

pręd

kość

kosm

iczna

• zd

efin

iow

ać p

ierw

szą

pręd

kość

kosm

iczną

i p

odać

jej w

arto

ść d

la Zi

emi.

• uz

asad

nić,

że sa

telit

a ty

lko w

tedy

moż

e kr

ążyć

w

okół

Zie

mi p

o or

bicie

w k

szta

łcie

okr

ęgu,

gdy

sił

a gr

awita

cji st

anow

i siłę

doś

rodk

ową.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a w

arto

ść

pier

wsz

ej p

rędk

ości

kosm

iczne

j.

4O

ddzia

ływ

ania

graw

itacy

jne

w U

kład

zie

Słon

eczn

ym•

wie

, że

dla

wsz

ystk

ich p

lanet

Ukł

adu

Sło-

necz

nego

siła

gra

wita

cji sł

onec

znej

jest

siłą

do

środk

ową.

• ob

licza

ć (sz

acow

ać) w

arto

ści s

ił gr

awita

cji,

któr

ymi o

ddzia

łują

wza

jem

nie

ciała

nie

bies

kie,

• po

rów

nyw

ać o

kres

y ob

iegu

plan

et, z

nając

ich

średn

ie o

dleg

łośc

i od

Słoń

ca,

• po

rów

nyw

ać w

arto

ści p

rędk

ości

ruch

u ob

ie-

gow

ego

plan

et U

kład

u Sł

onec

zneg

o.

• w

yjaś

nić,

w ja

ki sp

osób

bad

ania

ruch

u cia

ł nie

bies

kich

i odc

hyle

ń te

go ru

chu

od w

cześ

niej

prz

ewid

ywan

ego

mog

ą do

prow

adzić

do

odkr

ycia

niez

nany

ch

ciał n

iebi

eskic

h.

5N

atęż

enie

pol

a gr

awita

cyjn

ego

• w

yjaś

nić p

ojęc

ie p

ola

graw

itacy

jneg

o i l

inii

pola,

• pr

zeds

taw

ić gr

aficz

nie

pole

gra

wita

cyjn

e,•

popr

awni

e w

ypow

iedz

ieć d

efin

icję

natę

żeni

a po

la gr

awita

cyjn

ego,

• od

pow

iedz

ieć n

a py

tani

e: O

d cz

ego

zale

ży

war

tość

nat

ężen

ia ce

ntra

lneg

o po

la gr

awita

-cy

jneg

o w

dan

ym p

unkc

ie?,

• w

yjaś

nić,

dlac

zego

pol

e gr

awita

cyjn

e w

pob

liżu

Ziem

i uw

ażam

y za

jedn

orod

ne.

• ob

licza

ć war

tość

nat

ężen

ia po

la gr

awita

-cy

jneg

o,

• sp

orzą

dzić

wyk

res z

ależn

ości g(

r) dl

a r

≥ R.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a w

arto

ść n

a-tę

żeni

a po

la gr

awita

cyjn

ego

wew

nątr

z je

dnor

odne

j kul

i o d

anej

gęs

tośc

i•

spor

ządz

ić w

ykre

s zale

żnoś

ci g(

r) dl

a r <

R,

• ro

związ

ywać

pro

blem

y, st

osuj

ąc il

o-śc

iow

y op

is po

la gr

awita

cyjn

ego,

• pr

zygo

tow

ać w

ypow

iedź

na

tem

at

„nat

ężen

ie p

ola

graw

itacy

jneg

o a

przy

-sp

iesz

enie

gra

wita

cyjn

e”.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201521

Page 22: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

6Pr

aca

w p

olu

graw

itacy

jnym

• w

ykaz

ać, ż

e je

dnor

odne

pol

e gr

awita

cyjn

e je

st

pole

m za

chow

awcz

ym.

• po

dać i

obj

aśni

ć wyr

ażen

ie n

a pr

acę

siły

gra-

wita

cji w

cent

raln

ym p

olu

graw

itacy

jnym

• ob

jaśni

ć wzó

r na

prac

ę sił

y po

la gr

awita

-cy

jneg

o.

• pr

zepr

owad

zić ro

zum

owan

ie w

yka-

zując

e, że

dow

olne

(sta

tycz

ne) p

ole

gra-

wita

cyjn

e je

st p

olem

zach

owaw

czym

.

7En

ergi

a po

tenc

jalna

ciał

a w

pol

u gr

awita

cyjn

ym•

odpo

wie

dzie

ć na

pyta

nia:

O

d cz

ego

zale

ży g

raw

itacy

jna

ener

gia

pote

n-cja

lna

ciała

w p

olu

cent

raln

ym?

Jak

zmie

nia

się g

raw

itacy

jna

ener

gia

pote

n-cja

lna

ciała

pod

czas

zwię

ksza

nia

jego

odl

egło

ści

od Z

iem

i?

• za

pisa

ć wzó

r na

zmian

ę gr

awita

cyjn

ej e

nerg

ii po

tenc

jalne

j ciał

a pr

zy zm

ianie

jego

poł

ożen

ia w

cent

raln

ym p

olu

graw

itacy

jnym

,•

popr

awni

e w

ypow

iedz

ieć d

efin

icję

graw

ita-

cyjn

ej e

nerg

ii pot

encja

lnej

.

• w

ykaz

ać, ż

e zm

iana

ener

gii p

oten

cjaln

ej

graw

itacy

jnej

jest

rów

na p

racy

wy-

kona

nej p

rzez

siłę

gra

wita

cyjn

ą w

zięte

j ze

znak

iem

„min

us”,

• po

praw

nie

spor

ządz

ić i z

inte

rpre

tow

wyk

res z

ależn

ości

E p(r),

• w

yjaś

nić,

dlac

zego

w p

olac

h ni

ezac

ho-

waw

czyc

h ni

e op

eruj

emy

poję

ciem

en

ergi

i pot

encja

lnej

.

8Dr

uga

pręd

kość

kosm

iczna

• ob

jaśni

ć wzó

r na

war

tość

dru

giej

prę

dkoś

ci ko

smicz

nej,

• ob

liczy

ć war

tość

dru

giej

prę

dkoś

ci ko

smicz

nej

dla

Ziem

i.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a w

arto

ść d

rugi

ej

pręd

kośc

i kos

micz

nej,

• op

isać r

uch

ciała

w p

olu

graw

itacy

jnym

w za

-le

żnoś

ci od

war

tośc

i nad

anej

mu

pręd

kośc

i.

• pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

ru

chu

sate

litów

w p

olu

graw

itacy

jnym

w

zale

żnoś

ci od

war

tośc

i nad

anej

im

pręd

kośc

i.

9St

any

prze

ciąże

nia.

Stan

y ni

eważ

kośc

i i n

iedo

ciąże

nia

• po

dać p

rzyk

łady

wys

tępo

wan

ia st

anu

prze

-cią

żeni

a, ni

edoc

iążen

ia i n

iew

ażko

ści.

• zd

efin

iow

ać st

an p

rzec

iążen

ia, n

iedo

ciąże

nia

i nie

waż

kośc

i,•

opisa

ć (w

ukł

adzie

iner

cjaln

ym i

niei

nerc

jalny

m)

zjaw

iska

wys

tępu

jące

w ra

kiecie

star

tując

ej

z Zie

mi i

poru

szają

cej s

ię z

przy

spie

szen

iem

zw

róco

nym

pio

now

o w

gór

ę.

• w

yjaś

nić,

dlac

zego

stan

nie

waż

kośc

i m

oże

wys

tępo

wać

tylko

w u

kład

ach

niei

nerc

jalny

ch,

• w

yjaś

nić,

na cz

ym p

oleg

a za

sada

wno

waż

nści,

• pr

zygo

tow

ać p

reze

ntac

ję n

a te

mat

w

pływ

u st

anów

prz

eciąż

enia,

nie

do-

ciąże

nia

i nie

waż

kośc

i na

orga

nizm

cz

łow

ieka

.

6. R

uch

post

ępow

y i o

brot

owy

brył

y sz

tyw

nej

1Ilo

czyn

wek

toro

wy

dwóc

h w

ekto

rów

• po

dać p

rzyk

ład w

ielko

ści f

izycz

nej, k

tóra

jest

ilo

czyn

em w

ekto

row

ym d

wóc

h w

ekto

rów.

• za

pisa

ć ilo

czyn

wek

toro

wy

dwóc

h w

ekto

rów,

• po

dać j

ego

cech

y (w

arto

ść, k

ieru

nek,

zwro

t).•

wyj

aśni

ć, co

to zn

aczy

, że

ilocz

yn

wek

toro

wy

jest

ant

yprz

emie

nny.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201522

Page 23: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

2Ru

ch o

brot

owy

brył

y sz

tyw

nej

• w

ymie

nić w

ielko

ści o

pisu

jące

ruch

obr

otow

y,•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcia

mi: s

zybk

ość k

ątow

a śre

dnia

i chw

ilow

a, pr

ędko

ść k

ątow

a śre

dnia

i chw

ilow

a, pr

zysp

iesz

enie

kąt

owe

średn

ie

i chw

ilow

e,•

stos

ować

regu

łę śr

uby

praw

oskr

ętne

j do

wy-

znac

zeni

a zw

rotu

prę

dkoś

ci ką

tow

ej.

• zd

efin

iow

ać: s

zybk

ość k

ątow

ą śre

dnią

i chw

ilow

ą, pr

ędko

ść k

ątow

ą śre

dnią

i chw

ilow

ą, pr

zysp

iesz

enie

kąt

owe

średn

ie

i chw

ilow

e,•

opisa

ć mat

emat

yczn

ie ru

ch o

brot

owy:

jedn

o-st

ajny,

jedn

osta

jnie

prz

yspi

eszo

ny, je

dnos

tajn

ie

opóź

nion

y,•

zapi

sać i

obj

aśni

ć zw

iązek

mię

dzy

war

tośc

iami

skła

dow

ej st

yczn

ej p

rzys

pies

zeni

a lin

iow

ego

i prz

yspi

esze

nia

kąto

weg

o.

• w

ypro

wad

zić zw

iązek

mię

dzy

war

-to

ściam

i skł

adow

ej st

yczn

ej p

rzy-

spie

szen

ia lin

iow

ego

i prz

yspi

esze

nia

kąto

weg

o.

3 En

ergi

a kin

etyc

zna

brył

y sz

tyw

nej

• za

pisa

ć i o

bjaś

nić w

zór n

a en

ergi

ę kin

etyc

zną

brył

y w

ruch

u ob

roto

wym

,•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m m

omen

tu b

ez-

wład

nośc

i.

• po

dać d

efin

icję

mom

entu

bez

wład

nośc

i bry

ły,•

oblic

zać m

omen

ty b

ezw

ładno

ści b

rył

wzg

lęde

m ic

h os

i sym

etrii

, •

oblic

zać e

nerg

ię k

inet

yczn

ą br

yły

obra

cając

ej

się w

okół

osi

sym

etrii

.

• w

ypro

wad

zić w

zór n

a en

ergi

ę kin

e-ty

czną

bry

ły w

ruch

u ob

roto

wym

,•

stos

ować

twie

rdze

nie

Stei

nera

,•

wyj

aśni

ć, dl

acze

go e

nerg

ie k

inet

yczn

e br

yły

obra

cając

ej si

ę z t

aką

sam

ą sz

ybko

ścią

kąto

wok

ół ró

żnyc

h os

i ob

rotu

(rów

nole

głyc

h do

osi

sym

etri

brył

y) są

różn

e.

4Pr

zycz

yny

zmian

ruch

u ob

roto

weg

o.

Mom

ent s

iły•

poda

ć war

unek

zmian

y st

anu

ruch

u ob

ro-

tow

ego

brył

y sz

tyw

nej,

• po

sługi

wać

się

poję

ciem

mom

entu

siły,

• po

dać t

reść

zasa

d dy

nam

iki ru

chu

obro

tow

ego.

• zd

efin

iow

ać m

omen

t siły

,•

oblic

zać w

arto

ści m

omen

tów

sił d

ziała

jącyc

h na

bry

łę sz

tyw

ną, z

najd

ować

ich

kieru

nek

i zw

rot,

• zn

ajdow

ać w

ypad

kow

y m

omen

t sił

dział

a-jąc

ych

na b

ryłę

.

• ro

związ

ywać

zada

nia,

stos

ując

zasa

dy

dyna

miki

ruch

u ob

roto

weg

o.

5M

omen

t pęd

u br

yły

szty

wne

j•

posłu

giw

ać si

ę po

jęcie

m m

omen

tu p

ędu,

• po

dać t

reść

zasa

dy za

chow

ania

mom

entu

du.

• zd

efin

iow

ać m

omen

t pęd

u,•

oblic

zać w

arto

ść m

omen

tu p

ędu

brył

y ob

ra-

cając

ej si

ę w

okół

osi

sym

etrii

, •

zapi

sać i

obj

aśni

ć ogó

lną

post

ać d

rugi

ej za

sady

dy

nam

iki ru

chu

obro

tow

ego.

• ro

związ

ywać

zada

nia,

stos

ując

zasa

zach

owan

ia m

omen

tu p

ędu.

6An

alogi

e w

ystę

pując

e w

opi

sie ru

chu

post

ępow

ego

i obr

otow

ego

• pr

zeds

taw

ić an

alogi

e w

ystę

pując

e w

dyn

a-m

iczny

m o

pisie

ruch

u po

stęp

oweg

o i o

bro-

tow

ego.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201523

Page 24: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

7Zł

ożen

ie ru

chu

post

ępow

ego

i obr

o-to

weg

o –

tocz

enie

• op

isać t

ocze

nie

bez p

ośliz

gu ja

ko zł

ożen

ie

ruch

u po

stęp

oweg

o br

yły

i jej r

uchu

obr

o-to

weg

o w

okół

środ

ka m

asy,

• op

isać t

ocze

nie

jako

ruch

obr

otow

y w

okół

ch

wilo

wej

osi

obro

tu,

• zn

ajdow

ać p

rędk

ość p

unkt

ów to

cząc

ej si

ę br

yły

jako

wyp

adko

pręd

kośc

i jej r

uchu

po-

stęp

oweg

o i o

brot

oweg

o w

okół

środ

ka m

asy,

• ob

licza

ć ene

rgię

kin

etyc

zną

tocz

ącej

się

brył

y, •

zapi

sać r

ówna

nia

ruch

u po

stęp

oweg

o i o

bro-

tow

ego

tocz

ącej

się

brył

y sz

tyw

nej.

Anek

s 1 i

Anek

s 2. N

iepe

wno

ści p

omia

row

e. D

ośw

iadc

zeni

a

Anek

s 1 1–5

Wiad

omoś

ci w

stęp

neN

iepe

wno

ści p

omiar

ów b

ezpo

średn

ich

(pro

styc

h)N

iepe

wno

ści p

omiar

ów p

ośre

dnich

(zł

ożon

ych)

Gr

aficz

ne p

rzed

staw

ianie

wyn

ików

po

miar

ów w

raz z

ich

niep

ewno

ściam

iDo

paso

wan

ie p

rost

ej d

o w

ynikó

w

pom

iarów

• w

ymie

nić p

rzyk

łady

pom

iarów

bez

pośre

dnich

(p

rost

ych)

,•

wym

ieni

ć prz

ykła

dy p

omiar

ów p

ośre

dnich

(zł

ożon

ych)

,•

odró

żnić

błęd

y od

nie

pew

nośc

i,•

odró

żnić

błęd

y gr

ube

od b

łędó

w sy

stem

a-ty

czny

ch,

• w

ymie

nić s

poso

by e

limin

owan

ia bł

ędów

po

miar

u,

• w

skaz

ać źr

ódła

wys

tępo

wan

ia ni

epew

nośc

i po

miar

owyc

h,•

odcz

ytyw

ać w

skaz

ania

przy

rząd

ów p

omia-

row

ych,

• oc

enić

dokł

adno

ść p

rzyr

ządu

,•

przy

goto

wać

zest

aw d

ośw

iadcz

alny

wg

inst

rukc

ji,•

wyk

onać

sam

odzie

lnie

kole

jne

czyn

nośc

i,•

spor

ządz

ić ta

belę

wyn

ików

pom

iaru,

• ob

liczy

ć war

tośc

i śre

dnie

wie

lkośc

i mie

-rz

onyc

h,

• ob

liczy

ć nie

pew

ność

wzg

lędn

ą po

miar

u,•

osza

cow

ać n

iepe

wno

ść p

omiar

u po

średn

iego

m

etod

ą na

jmni

ej ko

rzys

tneg

o pr

zypa

dku,

• pr

zeds

taw

ić gr

aficz

nie

wyn

iki p

omiar

ów w

raz

z nie

pew

nośc

iami,

• do

paso

wać

gra

ficzn

ie p

rost

ą do

pun

któw

po

miar

owyc

h i o

ceni

ć tra

fnoś

ć teg

o po

stę-

pow

ania,

odcz

ytać

z do

paso

wan

ego

graf

iczni

e w

ykre

su

wsp

ółcz

ynni

k kie

runk

owy

pros

tej,

• po

dać p

rzyc

zyny

ew

entu

alnyc

h bł

ędów

syst

e-m

atyc

znyc

h,•

zapr

opon

ować

spos

ób p

ostę

pow

ania

pozw

a-laj

ący

unikn

ąć b

łędó

w sy

stem

atyc

znyc

h,•

osza

cow

ać w

ielko

ść b

łędó

w sy

stem

atyc

znyc

h,•

ocen

ić kr

ytyc

znie

, czy

otr

zym

any

wyn

ik do

świad

czen

ia je

st re

alny,

• sa

mod

zieln

ie sf

orm

ułow

ać w

nios

ki w

ynika

jące

z doś

wiad

czen

ia.

• do

paso

wać

pro

stą

do w

ynikó

w

pom

iarów

,•

oblic

zyć w

spół

czyn

nik

kieru

nkow

y pr

oste

j dop

asow

anej

do

punk

tów

po

miar

owyc

h,•

oblic

zyć o

dchy

leni

e st

anda

rdow

e po

jedy

ncze

go p

omiar

u,•

oblic

zyć o

dchy

leni

e st

anda

rdow

e śre

dnie

j dla

każd

ej se

rii p

omiar

ów,

• po

dać w

ynik

pom

iaru

w p

osta

ci x ± D

x,•

ocen

ić, cz

y ni

epew

ność

pom

iaru

jest

ni

epew

nośc

ią sy

stem

atyc

zną,

• sa

mod

zieln

ie za

prop

onow

ać m

etod

ę w

yzna

czen

ia w

ielko

ści f

izycz

nej.

Anek

s 2 1–6

Opi

suje

my

rozk

ład n

orm

alny

(rozk

ład

Gaus

sa)

Wyz

nacz

amy

war

tość

prz

yspi

esze

nia

w ru

chu

jedn

osta

jnie

prz

yspi

eszo

nym

Ba

dam

y ru

ch p

o ok

ręgu

W

yzna

czam

y w

spół

czyn

nik

tarc

ia kin

etyc

zneg

oSp

raw

dzam

y dr

ugą

zasa

dę d

ynam

iki d

la ru

chu

obro

tow

ego

Bada

my s

pada

nie sw

obod

ne; w

yzna

czam

y w

arto

ść p

rzys

pies

zeni

a zie

msk

iego

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201524

Page 25: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

Lp.

Tem

at le

kcji

Treś

ci p

odst

awow

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci ro

zsze

rzon

eUc

zeń

potr

afi:

Treś

ci d

opeł

niaj

ące

Ucze

ń po

trafi

:

• sp

orzą

dzić

odpo

wie

dni u

kład

wsp

ółrz

ędny

ch

(pod

pisa

ć i w

yska

low

ać o

sie, z

azna

czyć

jed-

nost

ki w

ielko

ści f

izycz

nych

),•

zazn

aczy

ć w u

kład

zie w

spół

rzęd

nych

pun

kty

wra

z z n

iepe

wno

ściam

i,•

zapi

sać w

ynik

pom

iaru

w p

osta

ci x ± D

x.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201525

Page 26: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

VII. PrOCedury OSIąganIa CelóW

1. Zapewnienie przez szkołę jak najlepszych warunków do wszechstronnej aktywności uczniów na lekcjach fizyki i zajęciach pozalekcyjnych:• odpowiednie wyposażenie pracowni fizycznej,• umożliwienie korzystania z materiałów pomocniczych (przeznaczonych do bezpośredniego wykorzystania

podczas lekcji) stanowiących multimedialną obudowę podręczników,• stworzenie uczniom możliwości pracy z komputerem (dostęp do Internetu),• zgromadzenie w bibliotece encyklopedii (także multimedialnych), poradników encyklopedycznych, leksykonów

literatury popularnonaukowej, czasopism popularnonaukowych (np. „Świat Nauki”, „Wiedza i Życie”, „Młody Technik”, „Foton”, „Neutrino”), kaset wideo z filmami edukacyjnymi.

2. Dbałość o efektywność procesu samodzielnego kształcenia się uczniów: uczniowie powinni postępować zgodnie z zasadami organizowania i planowania uczenia się, z którymi zostali zapoznani, rozpoczynając naukę w szkole ponadgimnazjalnej.

3. Systematyczne aktywizowanie uczniów do przeprowadzania wszechstronnych operacji umysłowych. Stwarzanie okazji do rozumowania dedukcyjnego, indukcyjnego i przez analogię.

4. Jak najczęstsze stawianie uczniów w sytuacji problemowej i indywidualizowanie nauczania poprzez różnicowanie problemów dla poszczególnych grup uczniów w zależności od ich aktualnych możliwości intelektualnych.

5. Wymaganie posługiwania się przez uczniów językiem fizyki i dbałość o poprawne definiowanie wielkości fizycz-nych, odczytywanie ich sensu fizycznego ze wzorów definiujących, ustalanie zależności od innych wielkości fizycz-nych, poprawne wypowiadanie treści praw fizycznych i zapisywanie ich w języku matematyki, interpretację praw przedstawionych w matematycznej formie.

6. Stwarzanie uczniom możliwości:• formułowania dłuższych wypowiedzi w języku fizyki, • pisemnego, zwięzłego wyjaśniania zjawisk fizycznych i uzasadniania odpowiedzi na pytania.

7. Zwracanie uwagi na merytoryczną i logiczną poprawność ustnych i pisemnych wypowiedzi.8. Możliwie częste wymaganie od uczniów:• samodzielnego wyszukiwania i gromadzenia materiałów służących do opracowania wybranych zagadnień z fi-

zyki lub tematów interdyscyplinarnych,• korzystania z literatury popularnonaukowej i interaktywnych programów,• sporządzania konspektów, notatek i referatów na zadany temat.

9. Stwarzanie uczniom możliwości prezentowania wyników samodzielnej pracy.10. Planowanie przez uczniów i wykonywanie doświadczeń fizycznych (indywidualnie lub w grupach), opracowywanie

i prezentowanie wyników, szacowanie niepewności pomiarowych.11. Stosowanie różnorodnych metod nauczania ze szczególnym uwzględnieniem metod aktywizujących.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201526

Page 27: PrOgram nauCzanIa - wiewiory.edu.pl rozklad.pdf · – Wytwarzanie fal elektromagnetycznych – Zastosowanie fal elektromagnetycznych • Światło jako fala elektromagnetyczna –

VIII. PrOPOzyCje meTOd OCeny OSIągnIęć uCznIóWJednym z celów uczenia fizyki na poziomie rozszerzonym jest przygotowanie uczniów do egzaminu maturalnego z fizyki i kontynuowania kształcenia na kierunkach ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Kontroli i ocenie powinny więc podlegać wiedza i umiejętności umożliwiające spełnienie standardów egzaminacyjnych, stanowiące podstawę nauki fizyki na poziomie uniwersyteckim.Kontrola i ocena ma na celu dostarczenie uczniom częstej i możliwie pełnej informacji o aktualnym poziomie ich wiedzy i umiejętności, o postępach lub ich braku. Wachlarz umiejętności niezbędnych uczniom uczącym się fizyki na poziomie rozszerzonym jest bardzo szeroki, co pociąga za sobą konieczność stosowania różnorodnych form kontroli zarówno bieżącej, jak i związanej z oceną sumującą.Należy więc planować:1. Sprawdziany pisemne:

a) w formie zbliżonej do stosowanej podczas egzaminów maturalnych • zestawy zadań (także otwartych!) o zróżnicowanym stopniu trudności, zarówno tzw. rachunkowych, w któ-

rych wymagana jest umiejętność przeprowadzenia poprawnej matematycznie, ilościowej analizy problemu, jak i zadań sprawdzających umiejętność jakościowego rozwiązywania problemów, wyjaśniania zjawisk i uza-sadniania stwierdzeń z użyciem poprawnej terminologii i logiczną argumentacją;

• sprawdziany, podczas których uczniowie mogą wykazać się umiejętnością korzystania z samodzielnie zgro-madzonych informacji oraz notatek i konspektów sporządzonych w celu rozwiązania problemów;

• sprawdziany umiejętności studiowania,b) w formie testów (do bieżącej, systematycznej kontroli wiedzy i umiejętności)• wyboru jednokrotnego,• wyboru wielokrotnego,• uzupełnień (luk).

2. Kontrolę umiejętności eksperymentalnej pracy uczniów (planowanej i wykonywanej indywidualnie lub grupowo), analizowania i dokumentowania wyników doświadczeń (np. sporządzania wykresów, diagramów), szacowania niepewności pomiarowych.

3. Kontrolę umiejętności formułowania zwięzłej, poprawnej merytorycznie i logicznie wypowiedzi na zadany temat związany z problemami fizyki, astronomii i zagadnieniami interdyscyplinarnymi.

Ocenianie stanowi nieodłączną część procesu kontroli wiadomości i umiejętności. Ocena może być wyrażona ilościo-wo (liczbą punktów lub oceną szkolną) lub opisowo, w formie słownego komentarza albo w formie pisemnej (np. re-cenzja samodzielnego opracowania lub sprawdzianu) w taki sposób, by uwypuklić osiągnięcia ucznia, wskazać braki lub błędy oraz sposoby ich naprawienia. Ocena powinna też pełnić funkcję motywacyjną. Uczniowie wybierający fizy-kę jako przedmiot realizowany w zakresie rozszerzonym chcą uczyć się jej jak najlepiej. Oceniając ich obiektywne, rze-telnie i sprawiedliwie, w sposób zachęcający do dalszej wytrwałej pracy, mamy szansę wychować przyszłych fizyków.

Fizyka | Z fizyką w przyszłość 1 | Program nauczania Szkoły ponadgimnazjalne

Autorzy: Maria Fiałkowska, Barbara Sagnowska, Jadwiga Salach

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 201527