1 | Materia nauczania komentarz do programu

Maria Litwin Szarota Styka-Wlazlo

To jest chemia

Program nauczania chemii w zakresie rozszerzonym

dla liceum oglnoksztaccego i technikum

Spis treciSpis treciSpis treciSpis treci

1. Wstp charakterystyka programu, zaoenia dydaktyczne i wychowawcze

2. Oglne i szczegowe cele edukacyjne ksztacenia i wychowania 3. Materia nauczania komentarz do programu 4. Ocena osigni ucznia propozycje metod oceniania 5. Propozycja rozkadu materiau nauczania

Prezentowane materiay s obj te ochron prawno-autorsk , w zwi zku z czym jest zabronione:

pobieranie materiaw w celu ich rozpowszechniania (w tym sprzeda y) udost pnianie materiaw na innych portalach internetowyc h Powy sze zasady maj zastosowanie tak e do tre ci zmodyfikowanych przez korzystaj cego.

Zamanie tych zasad mo e narazi naruszyciela na odpowiedzialno karn i cywiln .

1.1.1.1. WWWWstpstpstpstp charakterystyka programu, zaoenia dydaktyczne charakterystyka programu, zaoenia dydaktyczne charakterystyka programu, zaoenia dydaktyczne charakterystyka programu, zaoenia dydaktyczne i wychowawczei wychowawczei wychowawczei wychowawcze

Program nauczania chemii w zakresie rozszerzonym jest przewidziany do realizacji w ramach 240 godzin chemii240 godzin chemii240 godzin chemii240 godzin chemii (po zrealizowaniu 30 godzin chemii w zakresie podstawowym), w wymiarze 5 godzin tygodniowo w klasie drugiej5 godzin tygodniowo w klasie drugiej5 godzin tygodniowo w klasie drugiej5 godzin tygodniowo w klasie drugiej (chemia oglna i nieorganiczna) i 3 godzin i 3 godzin i 3 godzin i 3 godzin tygodniowo w klasie trzeciejtygodniowo w klasie trzeciejtygodniowo w klasie trzeciejtygodniowo w klasie trzeciej (chemia organiczna).

Treci nauczania zawarte w programie s:

zgodne z Podstaw programow ksztacenia oglnego z chemii w zakresie rozszerzonym (DzU z 2009 r. Nr 4, poz. 17),

zgodne z aktualnym stanem wiedzy chemicznej. Nauczanie chemii w zakresie rozszerzonym naley traktowa jako zaawansowany kurs

przygotowujcy do studiw na kierunkach wymagajcych solidnych podstaw z tej dziedziny nauk przyrodniczych. Dlatego te wikszy nacisk (ni podczas nauki w gimnazjum czy w klasie 1. szkoy ponadgimnazjalnej) naley pooy na samoksztacenie umiejtno absolutnie niezbdn na studiach wyszych. Nie naley jednak nadmiernie obcia uczniw prac domow, a raczej tak organizowa prac na lekcjach, by mc ksztatowa t cenn umiejtno. Zdobywanie wiedzy przez analiz i przetwarzanie informacji (przedstawionych w rnej formie) umoliwia rozwijanie umiejtnoci krytycznego mylenia oraz ksztatuje wiatopogld naukowy.

Niezwykle wanym elementem ksztacenia chemicznego jest samodzielne projektowanie, przeprowadzanie i dokumentowanie dowiadcze chemicznych, dlatego tak bardzo wane jest by lekcje chemii odbyway si w niezbyt licznych zespoach uczniowskich. Nauczyciel na takich lekcjach powinien by przede wszystkim przewodnikiem i doradc ucznia.

2. 2. 2. 2. Oglne i sOglne i sOglne i sOglne i szczegowe cele edukacyjne ksztacenia zczegowe cele edukacyjne ksztacenia zczegowe cele edukacyjne ksztacenia zczegowe cele edukacyjne ksztacenia i wychowaniai wychowaniai wychowaniai wychowania Wymagania oglneWymagania oglneWymagania oglneWymagania oglne celw ksztacenia to:

wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacjiwykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacjiwykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacjiwykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji ucze korzysta z chemicznych tekstw rdowych, pozyskuje, analizuje, ocenia i przetwarza informacje pochodzce z rnych rde, ze szczeglnym uwzgldnieniem mediw w tym internetu,

rrrrozumowaozumowaozumowaozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemwnie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemwnie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemwnie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwizywania problemw ucze zdobywa wiedz w sposb badawczy: obserwuje, sprawdza, weryfikuje, wnioskuje i uoglnia; wykazuje zwizek skadu chemicznego, budowy i waciwoci substancji z ich zastosowaniami; posuguje si zdobyt wiedz chemiczn w yciu codziennym, w kontekcie dbaoci o wasne zdrowie i ochron rodowiska przyrodniczego,

oooopanowanie czynnoci praktycznychpanowanie czynnoci praktycznychpanowanie czynnoci praktycznychpanowanie czynnoci praktycznych ucze bezpiecznie posuguje si sprztem laboratoryjnym i odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza dowiadczenia chemiczne.

Wyodrbnienie szczegowych (operacyjnych) celw ksztacenia z celw oglnych (poznawczych, ksztaccych i wychowawczych) umoliwia nauczycielowi waciwe skonstruowanie narzdzi kontroli, korekt pracy wasnej z uczniem oraz motywowanie uczniw do pracy. Operacjonalizacja celw nauczOperacjonalizacja celw nauczOperacjonalizacja celw nauczOperacjonalizacja celw nauczaaaanianianiania to zamiana celw oglnych na zbir rwnowanych celw operacyjnych, wyraonych jako spodziewane osignicia uczniw.

Cele operacyjne s to zadania dydaktyczno-wychowawcze, ktre okrelaj, co ucze powinien wiedzie, rozumie i umie po zakoczeniu procesu nauczania. Tworzc skal celw nauczania, naley przy ich klasyfikacji zachowa hierarchi, tzn. porzdkowa cele od najniszych do najwyszych. Taka hierarchiczna klasyfikacja nosi nazw taksonomii celw taksonomii celw taksonomii celw taksonomii celw nauczanianauczanianauczanianauczania (tabela 1.) i polega na tym, e osignicie celu wyszego jest poprzedzone osi-gniciem celu niszego.

Tabela Tabela Tabela Tabela 1111.... Taksonomia celw nauczania1111

PoziomPoziomPoziomPoziom Kategoria celwKategoria celwKategoria celwKategoria celw ZakresZakresZakresZakres Cele Cele Cele Cele nauczania nauczania nauczania nauczania wyraone wyraone wyraone wyraone

wieloznaczniewieloznaczniewieloznaczniewieloznacznie

Cele naCele naCele naCele nauczania uczania uczania uczania wyraone za pomoc wyraone za pomoc wyraone za pomoc wyraone za pomoc

czasownikw czasownikw czasownikw czasownikw operacyjnychoperacyjnychoperacyjnychoperacyjnych

I. Wiadomoci A zapamitanie wiadomoci

znajomo poj chemicznych, faktw, praw, zasad, regu itp.

wiedzie

nazwa... zdefiniowa... wymieni... wyliczy...

B zrozumienie wiadomoci

umiejtno przedstawiania wiadomoci inaczej ni ucze zapamita, wytumaczenie wiadomoci i ich interpretacja

rozumie

wyjani... streci... rozrni... zilustrowa...

II. Umiejtnoci C stosowanie wiadomoci w sytuacjach Typowych podob-nych do wicze szkolnych

umiejtno zastosowania wiadomoci w sytuacjach typowych

stosowa wiadomoci

rozwiza... zastosowa... porwna... sklasyfikowa okreli... obliczy...

D stosowanie wiadomoci w sytuacjach problemowych

umiejtno formuowania problemw, dokonywania analizy i syntezy nowych zjawisk

rozwizywa problemy

udowodni... przewidzie... ocenia... wykry... zanalizowa...

Podobnie do taksonomii celw nauczania mona przedstawi taksonomi celw taksonomi celw taksonomi celw taksonomi celw

wychowaniawychowaniawychowaniawychowania, ktra dotyczy ksztatowania u uczniw waciwych potrzeb, postaw i wartoci. Stosowanie operacjonalizacji celw nauczania umoliwia nauczycielowi:

zwikszenie znaczenia celw nauczania oraz odpowiedzialnoci za ich osiganie, dobr waciwych metod, rodkw i treci ksztacenia, podwyszenie poziomu motywacji uczniw i waciwe jej ukierunkowanie. Treci nauczania zostay podzielone na 13 dziaw tematycznych, jednak jest moliwy

take inny podzia i przenoszenie treci do innych dziaw. Nauczyciele przygotowujcy uczniw do egzaminu maturalnego z chemii powinni wygospodarowa czas na powtarzanie, utrwalanie oraz czste sprawdzanie poziomu wiadomoci i umiejtnoci uczniw. Naley przy tym pamita, e na egzaminie maturalnym jest sprawdzana wiedza ze wszystkich etapw nauczania. W zwizku z tym zadania przygotowujce do matury powinny obejmowa peny kurs chemii (rwnie z gimnazjum i z klasy 1. szkoy ponadgimnazjalnej). 1111

Niemierko B., Midzy ocen szkoln a dydaktyk, Warszawa 1991, WSiP.

3333.... Materia nauczania komentarz do programu W nauczaniu chemii ogromn rol odgrywaj badania, obserwacje, eksperymenty oraz

analiza danych przedstawianych w tabelach, na wykresach czy schematach. Konieczno wyksztacenia u uczniw sposobu radzenia sobie z chaosem informacyjnym, czyli wywiczenie umiejtnoci wyszukiwania wartociowych informacji, wymaga od nauczyciela waciwego okrelenia celw nauczania, elastycznoci i gotowoci do zmian. W programie nauczania chemii w zakresie rozszerzonym To jest chemia znalazy si propozycje zaj aktywizujcych, takich jak: projektowanie eksperymentw i dowiadcze, wykonywanie pomiarw, analizowanie wynikw i odczytywanie danych z wykresw oraz porzdkowanie wiadomoci i nabywanie potrzebnych umiejtnoci. Podzia treci nauczania zosta przedstawiony w tabeli 2. Tabela Tabela Tabela Tabela 2222.... Podzia treci nauczania

Nr Nr Nr Nr dziaudziaudziaudziau

TytuTytuTytuTytu dziau dziau dziau dziau Liczba godzinLiczba godzinLiczba godzinLiczba godzin na realizacjna realizacjna realizacjna realizacj

1. Budowa atomu. Ukad okresowy pierwiastkw chemicznych 23

2. Wizania chemiczne 17

3. Systematyka zwizkw nieorganicznych 20

4. Stechiometria 10

5. Reakcje utleniania-redukcji. Elektrochemia 14

6. Roztwory 12

7. Kinetyka chemiczna 10

8. Reakcje w wodnych roztworach elektrolitw 22

9. Charakterystyka pierwiastkw i zwizkw chemicznych 36

10. Chemia organiczna jako chemia zwizkw wgla 2

11. Wglowodory 30

12. Jednofunkcyjne pochodne wglowodorw 30

13. Wielofunkcyjne