PROGRAM I ZBORNIK - Sava · PDF fileProf. dr Nikola Burić , Oralna i maksilofacijalna hirurgija, Klinika za stomatologiju u Nišu, Srbija Doc. dr Lejla Redžepagić Vražalica, Ortodoncija,

PROGRAM I ZBORNIK

16. Kongres stomatologa Srbijesa međunarodnim učešćem

Beograd, Sava Centar

21-23. septembar 2017. godineРепублика Србија

МИНИСТАРСТВО ЗДРАВЉА

16. KONGRES STOMATOLOGA SRBIJE SA MEĐUNARODNIM UČEŠĆEM

21 - 23. septembar 2017. godineSava Centar, Beograd

II 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

16. KONGRES STOMATOLOGA SRBIJE SA MEĐUNARODNIM UČEŠĆEM21 - 23. septembar 2017. godine, Sava Centar, Beograd

PREDSEDNIK KONGRESA: Vitomir S. Konstantinović

Tehnički sekretar: Ljubinko Đorđević

ORGANIZACIONI ODBOR:

Predsednik: Zoran R. Vulićević

Sekretar OO: Jasmina Tekić

Vojkan Lazić

Zoran Aleksić

Milica Popović

Aleksandar Predojević

Tomislav Živanović

Dušan Kosanović

Miloje Stefanović

Čedomir Pantelić

Dragan Vučković

Mladen Behara

Olivera Bojić

NAUČNI ODBOR:

Predsednik: Aleksandar Kiralj

Miroslav Vukadinović

Obrad Zelić

Nikola Burić

Dubravka Marković

Tatjana Puškar

Katarina Bjelić

Nenad Nedeljković

Saša Janković

Radojica Dražić

Tatjana Kanjevac

Slobodan Anđelković

Igor Ristić

SEKRETARIJAT KONGRESA:Nikoleta ZeljkovićJP Sava Centar, Sektor za kongresno konferencijsku [email protected] i izlagači: Janko Tejić [email protected]

III16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

Poštovane koleginice i kolege, dragi prijatelji,

U organizaciji Stomatološke Komore Srbije, Stomatološkog Fakulteta u Beogradu, Klinike za Stomatologiju Vojvodine i Kliničkog centra Vojvodine, organizovan je pod pokroviteljstvom Ministarstva zdravlja Republike Srbije: 16. KONGRES STOMATOLOGA SRBIJE SA MEĐUNARODNIM UČEŠĆEM. Kongres kao suorganizatiori podržavaju Hrvatska komora dentalne medicine, Stomatološka komora Republike Makedonije i Stomatološka komora Larise. Takođe, podršku Kongresu daju Udruženje stomatologa Srbije, Lekarska komora Srbije, Farmaceutska komora Srbije i Komora medicinskih sestara i zdravstvenih tehničara Srbije.

Posle velikog uspeha 15. Kongresa na kome je bilo prisutno preko 1000 učesnika, Stomatološka Komora Srbije je na dobrom putu da obnovi instituciju Kongresa stomatologa Srbije, jer je i ove godine intresovanje izuzetno.

U sklopu 16. Kongresa akreditovana su još tri naučna Simpozijuma, te je na taj način SKS svojim članovima - stomatolozima, saradnicima, ali i lekarima i farmaceutima omogućila da prisustvuju kvalitetnim predavanjima sa ciljem sticanja novih saznanja i usavršavanja u oblasti zdravstvene delatnosti kojim se bave. Od značaja je da će oni koji budu prisustvovali, moći da sakupe veliki broj bodova u okviru KME za veoma pristupačnu cenu kotizacije.

Prilika za dragocenu razmenu iskustava, pogotovo među kolegama sa ovih prostora koji žive i rade u sličnim uslovima omogućena je kroz oralne prezentacije koje će, siguran sam biti dobro posećene, s obzirom na intresantne teme.

U okviru Kongresa i ove godine organizovan je i veliki broj zanimljivih radionica, kurseva i kratkih simpozijuma.

Posebnu zahvalnost dugujemo pozvanim predavačima, kojih će ove godine biti preko 50. Pored eminentnih stručnjaka iz zemalja u okruženju, Evrope, Amerike, i Kanade, veoma smo ponosni i na predavače iz Srbije čije prisustvo garantuje veoma visok naučni nivo kongresa.

Bez sponzora, naravno ne bi bilo moguće organizovati ovako veliki skup za relativno nisku cenu kotizacije, tako da im se i ovim putem zahvaljujemo i nadamo se da će nas i ubuduće, na obostrano zadovoljstvo i korist podržati.

Koristim ovu prilku i da najavim 17. Kongres Stomatologa Srbije koji će biti održanod 27-29. septembra 2018. godine, takođe u Beogradu.

Želim Vam da se za vreme Kongresa prijatno osećate i nadam se da ćete steći nova, korisna saznanja.

Srdačno,

Predsednik Kongresa

Prof. dr Vitomir S. Konstantinović Direktor stomatološke komore Srbije

IV 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

PREDAVAČI NA KONGRESU:16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

� Prof. dr Miroslav Andrić, Oralna hirurgija, Stomatološki fakultet Univerzitet u Beogradu, Srbija � Spec. farm. Roland Antonić, Farmacija, Visoka medicinska i poslovno-tehnološka škola strukovnih studija, Šabac, Srbija � Prof. dr Christian Berger, Implantology, President of the European Association of Dental Implantologists (BDIZ EDI) & President of the Bavarian Dental Chamber, Germany � Prof. dr Duška Blagojević, Dečja i preventivna stomatologija, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija � Prof. dr Larisa Blažić, Bolesti zuba i endodocija, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija � Prof. dr Nikola Burić, Oralna i maksilofacijalna hirurgija, Klinika za stomatologiju u Nišu, Srbija �Doc. dr Lejla Redžepagić Vražalica, Ortodoncija, Stomatološki fakultet sa klinikama Univerziteta u Sarajevu, BIH � Prof. dr Stylianos Dalampiras, Oral & Maxillofacial Surgery, Aristotle University of Thessaloniki, Greece �Dr Rosanna Jenkins, USA �Dr Jelena Juloski, Dečja i preventivna stomatologija, Klinika za dečju i preventivnu stomatologiju Beograd, Srbija � Prof. dr Hrvoje Jurić, Dečja stomatologija, povrede zuba, endodoncija mlečnih i mladih trajnih zuba, Stomatološki fakultet sveučilišta u Zagrebu, Zavod za dječju i preventivnu stomatologiju, Hrvatska � Prof. emerit. dr Ljubo Marion, Odsek Dentalna medicina, Stomatološka klinika UKC, Medicinski fakultet Univerzitet u Ljubljani, Slovenija � Prof. dr Marco Meleti, Oral Surgery, Oral Medicine, University of Parma, Italy �Doc. dr Ilijana Adžisankova-Muratovska, Kariologija i Endodoncija, Klinika za dentalnu patologiju Skoplje, R. Makedonija � Prof. dr Anastassios I. Mylonas, Oral and Maxillofacial Surgery, Metropolitan Hospital, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Greece � Prof. dr Siniša Mirković, Oralna hirurgija, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija � Prof. dr Ana Pucar, Oralna medicina i pacijenti rizika, Stomatološki fakultet Univerzitet u Beogradu, Srbija � Prof. dr Hani A. Salam, Oral & Maxillofacial Surgery, McGill University of Toronto, Canada � Prof. dr William Saunders, Endodontics, Emeritus Professor of Endodontology, University of Dundee, Scotland �Doc. dr Neda Stefanović, Ortopedija vilica, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija

V16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

�Dr Boyd Tomasetti, Oral & Maxillofacial surgery, Private Practice Tomasetti, McLain and Plevnia OMS, USA �Doc. dr Branka Trifković, Kompjuterizovana stomatologija, boja u stomatologiji, estetska Stomatologija, Klinika ya stomatološku protetiku, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija �Dr Apostolos I. Tsolakis, Orthodontics, National and Kapodistrian University of Athens, Greece

Predkongresni simpozijum sa međunarodnim učešćem: Estetika u ortognatskoj hirurgiji

� Prof. dr Predrag Vučinić, Ortopedija vilica, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija �Doc. dr Stojan Ivić, Ortopedija vilica, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija � Asist. dr Zoran Jezdić, Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija � Prof. dr Aleksandar Kiralj, Maksilofacijalna hirurgija, Klinički Centar Vojvodine, Klinika za Maksilofacijalnu hirurgiju, Medicinski fakultet Novi Sad, Srbija � Prof. dr Reha Kisnisci, Oral & Maxillofacial Surgery, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Ankara University, Turkey � Prof. dr Vitomir Konstantinović, Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija � Prof. dr Dragan Krasić, Maksilofacijalna hirurgija, Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet Niš, Srbija �Doc. dr Jelena Nikolić, Hirurgija-plastična hirurgija, Klinički centar Vojvodine, Medicinski fakultet u Novom Sadu, Srbija �Dr Bea Povignac, Srbija, privatna praksa, Beograd, Srbija � Prof. dr Srboljub Stošić, Maksilofacijalna hirurgija, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju - Vojnomedicinska Akademija Beograd, Srbija � Prof. dr Vedran Uglešić, Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet u Zagrebu, KB Dubrava, Zagreb, Hrvatska

Simpozijum sa međunarodnim učešćem: Regenerativna dentalna medicina na osnovu matičnih ćelija

� Prof. dr sc Miomir Knežević, Biotehnolog, Ass. Profesor na Univerzitetu u Ljubljani, Slovenija � Prof. dr Dejan Marković, Dečja i preventivna Stomatologija, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za dečju i preventivnu stomatologiju, Srbija � Prof. dr sc Stephen Minger, Pathology, Director of SLM Blue Skies Innovations Ltd, United Kingdom � Prof. dr sc Primož Rožman, Specialist in transfusion medicine, Professor at Medical Faculty, University of Ljubljana, Slovenia �Dr. sc. Boris Simončić, Parodontologija, Simed Zobozdravstvo d.o.o., Slovenija

VI 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

Postkongresni simpozijum: Ultra simpozijum - Sterilizacija i dezinfekcija u stomatologiji

� Ass. dr Drago Jelovac, Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet Beograd, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija � Spec. struk. ms Olivera Bojić, Specijalista metodike nastave zdravstvene nege -strukovna medicinska sestra, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija � Prof. dr Vesna Mioljević, Specijalista epidemiolog, Klinički centar Srbije, Služba za bolničku epidemiologiju i higijenu ishrane, Srbija �Dejan Petrović, Inženjer mašinstva, Direktor DND Commerce doo, Srbija �Doc. dr Milan Petrović, Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet Beograd, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija � Prim. dr sci. Jasmina Tekić, Dečja i preventivna Stomatologija, Stomatološki fakultet Beograd, Zavod za stomatološku zdravstvenu zaštitu, Srbija � Petar Trojančević, Elektrotehničar elektronike, DND Commerce doo, Srbija

Simpozijum: “Novi horizonti u zubnoj tehnici” � Saša Bulić �Milan Čalić � Igor Galić

� ZT Aleksandar Gečević � Nenad Mandić � Predrag Matić

� ZT Danijela Modrić � Laslo Svoboda �Dr Branka Trifković

VII16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

OPŠTE INFORMACIJE

REGISTRACIJARegistracioni pult se nalazi u holu svečanog A ulaza Sava CentraRadno vreme registracije:Četvrtak, 21. septembar 2017. god. 11:00-19:00Petak, 22. septembar 2017. god. 08:30-19:30Subota, 23. septembar 2017. god. 09:00-14:00

KOTIZACIJA ZA KONGRES - na licu mesta(Svi prateći simpozijumi su uključeni u cenu kotizacije Kongresa)Stomatolozi, lekari i farmaceuti 6.000 dinaraStomatološke medicinske sestre i tehničari 3.500 dinaraSpecijalizanti/doktoranti* 3.500 dinara* Potvrdu o specijalizaciji/doktorskim studijama ili kopiju indeksa je neophodno doneti na registracioni pult kako bi bio prihvaćen naznačeni iznos kotizacije.

Kotizacija za Kongres obuhvata:Prisustvo naučnom programu Kongresa, pratećim simpozijumima, ulaz na izložbu, kongresnu torbu i kongresni materijal, sertifikate o učešću, koktel dobrodošlice, kafe pauze.

KOTIZACIJA ZA SIMPOZIJUME - na licu mestaPredkongresni simpozijum (21.09.2017.) 3.000 dinаraSimpozijum (matične ćelije) (22.09.2017.) 3.000 dinaraPostkongresni simpozijum (23.09.2017.) 2.000 dinara

SVEČANO OTVARANJE KONGRESA21. septembar 2017. godine, 19:00-19:30 Sava Centar, Sala 1

�Đoakino Rosini - arija Figara iz opere “Seviljski berberin” � Volfgang Amadeus Mocart - arija Papagena iz opere “Čarobna frula” �Numera iz muzičko-scenskog komada “Više”

� Izvođači: Marko Pantelić, bariton Milica Ilić, klavir

GALA VEČERA – Hotel Crowne Plaza, 22. septembar 2017. god. 20:30-23:30Gala večera nije uključena u cenu kotizacije. Broj mesta je ograničen.Vaučer za večeru: 6.000 dinara

VIII 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

AKREDITACIJA

Zdravstveni savet Srbije akreditovao je:

� 16. KONGRES STOMATOLOGA SRBIJE SA MEĐUNARODNIM UČEŠĆEM pod brojem V-1024/17-II za stomatologe, farmaceute, medicinske sestre-tehničare, zdravstvene tehničare, stomatološke sestre i oralne higijeničare (predavači 15 bodova, oralna prezentacija 13, pasivno učešće 10).

� Predkongresni međunarodni simpozijum sa temom: ESTETIKA U ORTOGNATSKOJ HIRURGIJI pod brojem V-1023/17-II za lekare, stomatologe, medicinske sestretehničare, zdravstvene tehničare, stomatološke sestre i oralne higijeničare (predavači 10 bodova, pasivno učešće 6 bodova).

� Postkongresni Simpozijum sa temom ULTRA SIMPOZIJUM- STERILIZACIJA I DEZINFEKCIJA U STOMATOLOGIJI pod brojem V-1025/17-II za stomatologe, medicinske sestre-tehničare, zdravstvene tehničare, stomatološke sestre i oralne higijeničare (predavači 8 bodova, pasivno učešće 4 boda).

� Međunarodni simpozijum sa temom: REGENERATIVNA DENTALNA MEDICINA NA OSNOVU MATIČNIH ĆELIJA pod brojem V-1046/17-II za lekare, stomatologe i farmaceute (predavači 10 bodova, pasivno učešće 6 bodova.

BEDŽBedž se dobija prilikom registracije na registracionom pultu, nakon izvršene uplate kotizacije i obavezan je za prisustvo Naučnom programu i na izložbi. U slučaju gubitka bedža, novi se izdaje samo uz ponovnu uplatu kotizacije.

BOJA BEDŽAOrganizacioni/Naučni odbor crvena Predavači po pozivu zelena Učesnici Kongresa plava Izlagači žuta

ZVANIČNI JEZIK KONGRESAZvanični jezik Kongresa je srpski. Predavači po pozivu iz inostranstva će svoja predavanja imati na engleskom jeziku. Neće biti simultanog prevođenja.

POTVRDA O UČEŠĆUSvi registrovani učesnici dobiće Sertifikat o učešću na naučnom skupu za koji su se registrovali i kojem su prisustvovali.

IX16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

Sertifikat za učešću na Kongresu učesnici će moći da preuzmu u petak 22.09.2017. godine posle 16:00h i u subotu, 23.09.2017. godine u periodu od 10:00 do 12:00. Učesnici su u obavezi da popune i predaju evaluacione liste na registracioni pult, nakon čega će im biti uručen sertifikat.Sertifikati za predkongresni simpozijum, postkongresni simpozijum i simpozijum “Regenerativna dentalna medicina na osnovu matičnih ćelija” će biti deljeni nakon završetka svakog pojedinačnog simpozijuma. Učesnici su u obavezi da popune i predaju evaluacioni list na registracioni pult, nakon čega će im biti uručen sertifikat.

Za učesnike 15. Kongresa stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem obezbeđen je besplatan pristup bežičnom internetu u prostoru izložbe i u prostorima služenja kafe pauza. Naziv mreže: KONGRES 2017Šifra: beograd2017

GARDEROBAGarderoba se nalazi u neposrednoj blizini registracionog pulta.

PRVA POMOĆU slučaju nastanka hitnog ili nepredviđenog događaja kontaktirajte registracioni pult. U neposrednoj bilizini kongresne sale nalazi se ambulanta lekara opšte prakse.

IZLOŽBAIzložba farmaceutskih kuća, stomatoloških proizvoda i opreme biće otvorena sve vreme trajanja Naučnog programa, od 21.09.2017. u 12.30 časova do 23.09.2017. u 19 časova.

OSIGURANJEOrganizatori Kongresa se ne mogu smatrati odgovornim u slučaju odlaganja ili prekida Kongresa zbog političkih, socijalnih ili ekonomskih razloga ili bilo kojih druguh nepredviđenih razloga koji su izvan njihove kontrole. Takođe, organizator Kongresa neće biti odgovoran za povrede učesnika Kongresa, kao i gubitak ili oštećenje njihove imovine tokom Kongresa ili svih drugih pratećih dešavanja tokom Kongresa. Registracija učesnika podrazumeva prihvatanje ovih uslova.

MOBILNI TELEFONIUpotreba mobilnih telefona je strogo zabranjena u kongresnoj sali u kojoj se održava Naučni program. Molimo Vas da proverite da li ste isključili svoje mobilne telefone pre ulaska u salu.

PUŠENJEPušenje je strogo zabranjeno u svim delovima kongresnog centra.

Sala

3/0

MU

ŠKI

TOAL

ET

ŽEN

SKI

TOAL

ET

KAFE

BAR

Esca

lato

r B

Gar

den

SC

Sveč

ani u

laz

ASl

užbe

ni u

laz

Sala

2/0

Obj

ekat

A

Sala

1

deo

priz

emlja

anek

s a

anek

s b

Informativni pult

Resto

ran

DJ

9sa

lon

Bar

sala

3/I

sala

4/I

sala

5/I

sala

6/I

Hal

l 15/

I

Japa

nski

Obj

ekat

Ade

o I g

aler

ije

salo

n

Zahvaljujemo seDND COMMERCE

CURAPROX - ORALENT PROBOTANIC MYLAN

TIM Co. 3M Science. MEDIPRO Applied to Life.

GlaxoShmitCline DENTAL SM LISTERINE

PHARMANOVA APEXIMDENT MIKODENTAL

MEDIS PHARMA MEDICAL QUEEN

MEDIA OGLED BIMIDA - CLINELL PRIZMA

ROTO DENT UNIQUE DENTAL

PROGRAM

ČETVRTAK, 21. septembar 2017. godine

11.00-19.30 Registracija učesnika

Sala 1

12.45-19.00 PREDKONGRESNI SIMPOZIJUM - S ESTETIKA U ORTOGNATSKOJ HIRURGIJI

16.00-16.15 Kafe pauza

19.00-19.30 SVEČANO OTVARANJE KONGRESA

19.30-21.30 Koktel dobrodošlice

PETAK, 22. septembar 2017. godine


Sala 1 Aneks B Sala 5/I

09.30-11.00 PREDAVANJA PO POZIVU - PP

11.00-11.20 PROBOTANIC - SPONZORSKO PREDAVANJE - SP

11.20-11.40 Kafe Pauza


13.00-13.20 3M - SPONZORSKO PREDAVANJE - SP

13.20-14.00 Pauza za ručak


Simpozijum “Regenerativna

dentalna medicina na osnovu matičnih ćelija”

Simpozijum “ORALENT” Preventivna stomatologija

15.30-16.00 TIM Co. - SPONZORSKO PREDAVANJE - SP



18.10- 20.05 USMENE PREZENTACIJE STRUČNIH I NAUČNIH RADOVA

OP1 OP2

20.30 - 23.30 Gala večera

SUBOTA, 23. septembar 2017. godine


Sala 1 Japanski salon Sala 5/I Sala 6/I


Simpozijum “Novi horizonti u zubnoj tehnici”12.10-12.55 MYLAN - SPONZORSKA PREDAVANJA - SP

Hani SalamSimpozijum “Research in

Dentistry. From Boring to Exciting“

Workshop Tim Co.

“3D CBCT – radionica”

13.20-19.30 POSTKONGRESNI SIMPOZIJUM - S STERILIZACIJA I DEZINFEKCIJA U STOMATOLOGIJI


XV16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

ČETVRTAK, 21. septembar 2017. godine

PREDKONGRESNI SIMPOZIJUM - ESTETIKA U ORTOGNATSKOJ HIRURGIJI SALA 1

Predsedavajući: Aleksandar Kiralj, Srboljub Stošić12.45-13.00 Pozdravna reč Aleksandar Kiralj, Srbija13.00-13.30 Priča o ljudskom licu Predrag Vučinić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S1 13.30-14.00 Uloga ortodonta u timskom zbrinjavanju teških skeletnih deformiteta lica Stojan Ivić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S214.00-14.30 Surgical Correction of Facial Deformities During Growth Reha Kisnisci, Turska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S314.30-15.00 Ortognatska hirurgija - funkcija ili estetika Srboljub Stošić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S415.00-15.30 Skeletne displazije i asimetrije kostiju lica Vedran Uglešić, Hrvatska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S515.30-16.00 Korekcija deformiteta II klase Vitomir Konstantinović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S6


16.15-16.45 Optimization Orthognathic Surgery Outcome Reha Kisnisci, Turska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S716.45-17.15 Bimaksilarna hirurška korekcija mandibularnog prognatizma Zoran Jezdić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S817.15-17.45 Mogućnosti nehirurške rejuvenacije lica-trend, rizici i komplikacije Jelena Nikolić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S917.45-18.15 Asimetrični deformiteti lica Aleksandar Kiralj, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S1018.15-18.45 Hirurški aspekti tretmana pacijenata sa hipoplazijom gornje vilice nakon rascepa nepca Dragan Krasić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S1118.45-19.00 Estetska medicina u stomatologiji Bea Povignac, Srbija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S12

19.00-19.30 SVEČANO OTVARANJE KONGRESA

19.30-21.30 Koktel dobrodošlice

XVI 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem


09.30-11.20 PREDAVANJA PO POZIVU SALA 1

Predsedavajući: Dragoslav Stamenković, Predrag Nikolić09.30-10.00 Izbor načina adhezijskog cementiranja Ljubo Marion, Slovenija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP110.00-10.20 Protetska rehabilitacija pacijenata sa Ektodermalnom displazijom u dečijem uzrastu Duška Blagojević, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP210.20-10.40 Bijeli zubi – nisu uvijek poželjni, neželjeni efekti ortodontske terapije i kako ih spriječiti Lejla Redžepagić Vražalica, Bosna i Hercegovina . . . . . . . . . . . . . . . .PP310.40-11.00 Impaktirani maksilarni očnjaci Neda Stefanović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP411.00-11.20 SPONZORSKO PREDAVANJE - PROBOTANIC Naučni izazovi u primeni prirodnih oralnih antiseptika Jelena Spasić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SP1



Predsedavajući: Vladimir Ivanović, Nevenka Teodorović11.40-12.20 Obturating the root canal - concepts for the busy general dental practitioner William Saunders, Škotska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP512.20-12.40 Impact of dentin desinfectants on dentin adhesion Ilijana Adžisankova-Muratovska, Republika Makedonija . . . . . . . . . .PP612.40-13.00 Ortogradni endodontski tremani – faktori uspeha Larisa Blažić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP713.00-13.20 Sponzorsko predavanje - 3M Estetski aspekti kompozitnih ispuna Jugoslav Ilić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SP2

13.20-14.00 Pauza za ručak

XVII16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem


Predsedavajući: Zoran Aleksić, Vojkan Lazić14.00-14.30 Short Implants – Indications and Usage Boyd Tomasetti, SAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP814.30-14.50 Criteria for success – what, when, why Christian Berger, Nemačka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .PP914.50-15.10 The experience from the use of software diagnostics in implant surgery Stylianos Dalampiras, Grčka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1015.10-15.30 CAD/CAM tehnologije u implantolosko-protetskoj terapiji, perspektive i dostignuća Branka Trifković, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1115.30-16.00 Sponzorsko predavanje - TIM Co. Influence of implant planning on esthetic dentistry, failures and pitfalls. Is CAD/CAM technology the key to success!! Jörg Mudrak, Nemačka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SP3

14.00-20.00 SIMPOZIJUM ANEKS B “Regenerativna dentalna medicina na osnovu matičnih ćelija”

Predsedavajući: Zoran R. Vulićević Početne misli Boris Simončić, Slovenija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S13 Blue Skies Innovation in Healthcare – the Future of medicine Stephen Minger, Velika Britanija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S14 Ćelijski nosaći u osealnoj i endodontskoj regenerativnoj terapiji Dejan Marković, Srbija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S15 CD34 + ENRICHED CELL GRAFTS Primož Rožman, Slovenija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S16 AdipoArt tehnologija za pripremu matičnih ćelija iz masnog tkiva Miomir Knežević, Slovenija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S17 Klinička primjena rekonstrukcije oralnih tkiva pomoću matičnih ćelija Boris Simončić, Slovenija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S18

SPONZORSKO PREDAVANJE “ORALENT” SALA 5/114.00-15.00 Kontrola biofilma ključ prevencije oralnih oboljenja Mirjana Ivanović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SP4


XVIII 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem



Predsedavajući: Vitomir Konstantinović, Siniša Mirković16.20-16.40 Augmentacione procedure u oralnoj hirurgiji i implantologiji Siniša Mirković, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1216.40-17.00 Wisdom Teeth: Should they be extracted? An Evidence-Based Approach Hani Salam, Kanada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1317.00- 17.20 Minimally invasive Temporomandibular Joint Surgery: The past revisited or redesigning the future? Anastassios Mylonas, Grčka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1417.20- 17.40 Managing Class III malocclusion problems The limits between orthodontic and orthognathic surgical treatment Apostolos Tsolakis, Grčka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1517.40- 18.00 Hirurgija kraniofacijalnih skeletnih malokluzija – neophodan korak ka lepom licu? Nikola Burić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP16

18.10-19.45 USMENE PREZENTACIJE SALA 1

Predsedavajući: Ružica Kozomara, Ana Pucar18.10-18.15 Laser removal of hyperplastic changes in the oral cavity by stages Lj. Simjanovska, S. Simjanovski, N. Stavreva, M. Markovska Arsovska, G. Todorovska, O. Kokocheva Ivanovska, Republika Makedonija. . . . OP118.15-18.20 NobelProcera implantološki koncept u zbrinjavanju totalne bezzubosti M. Rodić, Lj. Stojčev Stajčić, Z. Stajčić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP218.20-18.25 Influence of oral microflora in BRONJ development M. Markovska Arsovska, Lj. Simjanovska, D. Popovic Monevska, A. Kaftandjieva, N. Stavreva, Z.Arsovski, Republika Makedonija . . . . OP318.25-18.30 Measurement of strain and displacement in experimental and numerical models composed of implants with different geometric features Merenje napona i pomeranja u eksperimentalnim i numeričkim modelima sastavljenim od implanta sa različitim geometrijskim osobinama D. Šarac, I. Tanasić, N. Mitrović, A. Milić Lemić, Lj.Tihaček Šojić, Srbija OP418.30-18.35 Comparison of two medications for treating dry socket S. Simjanovska, S.Simjanovski, O. Temelkov, Republika Makedonija . OP518.35-18.40 Značaj primene i poštovanja osnovnih načela Endodoncije D. Medved, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP6

XIX16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

18.40-18.45 Antiinflamatorni efekat lasera male snage na hronični gingivitis kod dece M. Igić, Lj. Kesić, D. Mihailović, R. Obradović, K. Todorović, Srbija. . . . OP718.45-18.50 Craniofacial implant placement points micro CT bone evaluation F. Ivanjac, V. Konstantinović, M. Đurić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP818.50-18.55 Sanacija usne duplje postresekcionom protezom nakon parcijalne ili totalne maksilektomije Lj. Džambas, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP918.55-19.00 Telemedicina u oralnoj hirurgiji M. Miladinović, B. Mihailović, D. Živković, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . OP1019.00-19.05 Plan and Therapy for saving an impacted molar K. Jaćimović Tasevska, S. Simjanovska, P. Aleksova, A. Miovska, A. Trajkovski, R. Pecanovski, Republika Makedonija . . . . . . . . . . . . OP1119.05-19.10 What are the costs of oral cancer in Serbia? M. Gajic Stevanović, D. Bankovic Lazarević, Srbija. . . . . . . . . . . . . . OP1219.10-19.15 Test formiranja sfera ćelija oralnog skvamocelularnog karcinoma M. Lazarević, M. Milošević, M. Petrović, J. Milašin, Srbija . . . . . . . . . OP 33 19.15-19.20 Migratorni i proliferativni potencijal kancerskih matičnih ćelija bazocelularnog karcinoma kože lica M. Milošević, M. Lazarević, B. Toljić, M. Petrović, J. Milašin, Srbija. . . OP34 19.20-19.25 Rana odložena ugradnja implantata u ekstrakcionu alveolu prezerviranu fibrinom bogatim trombocitima (PRF) D. Donfrid, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP3519.25-19.30 Primena ortodontskih alajnera u terapiji hipodoncije maksilarnih lateralnih sekutića P. Pandjaitan Donfrid, D. Donfrid, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP3619.30-19.45 Diskusija

18.10-20.05 USMENE PREZENTACIJE SALA 5/I

Predsedavajući: Tatjana Puškar, Jugoslav Ilić 18.10-18.15 Correlation between different marginal designs and fracture resistance at all-cerramic restorations in posterior region N. Stavreva , B. Kapusevska, A. Mijoska, E. Zabokova Bilbilova, O. Kokocheva Ivanovska, Lj. Simjanovska, Republika Makedonija OP1318.15-18.20 Strain analysis of the dental composite cements Analiza deformacija dentalnih kompozitnih cemenata I. Tanasić, A. Mitrović, N. Mitrović, M. Milošević, D. Antonović, Srbija OP1418.20-18.25 Protective effect of CPP-ACP agents on enamel during orthodontic treatment E. Zabokova Bilbilova, Z. Georgiev, A. Sotirovska Ivkovska, O. Kokoceva Ivanovska, D. Gligorova, A. Mijovska, Republika Makedonija OP15

XX 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

18.25-18.30 Prevalencija simptoma i znakova meko-tkivnih oboljenja usne duplje osoba sa mentalnim poremećajima V. Đorđević, M. Jovanović, J. Kolar, A. Malešević, S. Đukić Dejanović, Lj. Todorović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP1618.30-18.35 Chemical treatmet for improving intraoral cementation of zirconia A. Mijoska, N. Stavreva, E. Zabokova Bilbilova, N. Gigovski, V. Korunoska Stevkovska, K. Mitić, Republika Makedonija . . . . . . . . OP1718.35-18.40 Prevalencija i faktori rizika parodontopatije u hospitalizovanih osoba sa shizofrenijom B. Stošić, M. Jovanović, V. Stefanović ,G. Đokić, V. Đorđević, Lj. Todorović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP1818.40-18.45 Mogućnosti stomatološkog zbrinjavanja dece sa poremećajima autističkog spektra (PAS) Z. Smiljkić, N. Glumbić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP1918.45-18.50 Benefits of preventive measures in pediatric dentistry in children of sixth grade G. Todorovska, Lj. Simjanovska, O. Kokoceva Ivanovska, K. Todorovska, S. Simjanovska, S. Simjanovski, Republika Makedonija. . . . . . . . . . OP2018.50-18.55 Uticaj niskotemperaturne atmosferske plazme na površinska svojstva dentina J. Stašić, N. Selaković, M. Miletić, N. Puač, V. Miletić, Srbija. . . . . . . . OP2118.55-19.00 Direktno prekrivanje ledirane i obolele pulpe biomaterijalom – studija na eksperimentalnim životinjama D. Živković, M. Živković, A. Mitić, M. Miladinović, V. Matvijenko, Lj. Šubarić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP2219.00-19.05 Doprinos poboljšanju mehaničkog kvaliteta akriltnih materijala postpolimerizacionim procedurama M. Kostić, N. Krunić, D. Petković, N. Gligorijević, M. Igić, Srbija . . . . . OP2319.05-19.10 Clinical examination of oral hygiene index in early childhood caries O. Kokoceva Ivanovska, E. Zabokova Bilbilova, A. Mijoska, N. Stavrova, Lj. Simjanovska, G. Todorovska, Republika Makedonija . . . . . . . . . OP2419.10-19.15 Endodontic treatment is not only the elimination of infection but also preventing reinfection of the treated root canal system D. Gligrorova, I. Adjisanova Muratovska, O. Kokocheva Ivanovska, Sh. Alili, Republika Makedonija . . . . . . . . OP2519.15-19.20 Protetska terapija kod nepovoljnog oblika alveolarnog nastavka – prikaz slučajeva Z.Popović, M. Đuričković, Crna Gora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP2619.20-19.25 Monitoring i prevencija oralnih komplikacija kod djece na hemodijalizi A. Vuković, Crna Gora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP2719.25-19.30 Koncentraciono-zavisni citotoksični efekat alfa trikalcijum fosfata u ćelijskoj kulturi fibroblasta L929 miša D. Stojanović, Z. Kojić, Srbija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP28

XXI16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

19.30-19.35 Uticaj alfa-trikalcijum fosfata na učestalost genomskih ozleda: Test „komete“ u kulturi humanih limfocita M. Stevanović, Đ. Janačković, Srbija. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP2919.35-19.40 Procena oralne higijene dece uzrasta od 12 do 15 godina na teritoriji grada Kragujevca - Sudija preseka M. Vasović, M. Radović, M. Sekulić, S. Živanović, A. Acović, M. Papić,Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP3019.40-19.45 Ekstrakcije zuba zbog karijesa i parodontopatije O. Nikolić, B. Nikolić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . OP3119.45-19.50 Uticaj oralnog zdravlja na svakodnevne aktivnosti školske dece uzrasta 12-15 godina u Kragujevcu T. Kanjevac, J. Erić, Lj. Bjelović, M. Vasović, M. Sekulić, M. Radović, Srbija OP3219.50-20.05 Diskusija

20.30 - 23.30 Gala večera

XXII 16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

SUBOTA, 23. septembar 2017. godine


Predsedavajući: Mirjana Ivanović, Ljiljana Stojčev Stajčić09.30-09.50 Čudesni svet dečje stomatologije Jelena Juloski, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1709.50-10.10 Ozljeda zuba – kako do dugotrajnog uspjeha u liječenju? Hrvoje Jurić, Hrvatksa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1810.10-10.40 Lasers in Oral Medicine and Surgery Marco Meleti, Italija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP1910.40-11.00 Neželjeni efekti lekova - oralne manifestacije koje viđamo u kliničkoj praksi Ana Pucar, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP2011.00-11.20 Racionalna primena antibiotika u stomatološkoj praksi Roland Antonić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP2111.20-11.40 Savremeni principi lečenja keratocističnih odontogenih tumora Miroslav Andrić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP2211.40-12.10 Explosive Growth - Social Media and Short Implants! Rosanna Jenkins, SAD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PP2312.10-12.55 Sponzorsko predavanje - Mylan Terapija bola i rana u stomatologiji Miroslav Andrić, Ljiljana Janković. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SP5

09:30-15:00 SIMPOZIJUM JAPANSKI “NOVI HORIZONTI U ZUBNOJ TEHNICI” SALON

Predsedavajući: Laslo Svoboda, Saša Bulić9.30-10.00 Ples na Margini - bezmetalna vs. metalokeramika sa rubom u keramici Aleksandar Gečević . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S1910.00-11.00 ESCD STREAMING” Danijela Modrić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2011.00-11.30 Mobilne stomatološke nadoknade, trenutne mogućnosti Predrag Matić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S21


11.45-12.30 Protokol u izradi estetskih fiksnih nadoknada Nenad Mandić. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2212.30-13.15 “All on 4 - prikaz slucaja”, timsko predavanje lekar-zubni tehničar Igor Galić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2313.15-13.45 Efikasna komunikacija između klinike i laboratorije, ključ uspeha za rad bez stresa Branka Trifkovic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S24

XXIII16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

13.45-14.15 Opposite Holywood Smile” Milan Čalić . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2514.15-15.00 “Survey Monkey” anketa o komunikaciji u svakodnevnom radu između stomoatologa i zubnog tehničara, očekivanja, želje i realnost Saša Bulić, Laslo Svoboda i prijatelji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S26

SIMPOZIJUM SALA 5/I

12.00-13.30 Research in Dentistry: From Boring to Exciting Hani Salam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S27

WORKSHOP TIM Co. SALA 6/I

12.00-15.00 “3D CBCT – radionica”

POSTKONGRESNI SIMPOZIJUM - STERILIZACIJA I DEZINFEKCIJA U STOMATOLOGIJI SALA 1

Predsedavajući: Milan Petrović13.20-13.30 Pozdravna reč13.30-14.15 Značaj protokola pranja i sterilizacije instrumenata u stomatologiji Vesna Mioljević, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2814.15-15.00 Uvod u sterilizaciju – sterilizacija nije “dugme” već nauka Petar Trojančević, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S2915.00-15.30 Sigurnost na prvom mestu: ultra sonične kade i mašinsko pranje instrumenata Petar Trojančević, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3015.30-16.15 Ultra pakovani materijal za sterilizaciju i protokoli procesa kontrole sterilizacije Dejan Petrović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3116.15-16.30 Diskusija

16.30-16.45 Kafe pauza16.45-17.15 Kontrola i prevencija krvno prenosivih infekcija u stomatologiji Drago Jelovac, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3217.15-18.00 Rukovođenje kvalitetnom sterilizacijom Jasmina Tekić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3318.00-18.30 Zašto komplikovano i nesigurno kada možemo savršeno sigurno Milan Petrović, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3418.30-19.00 Nekad i sad: Evolucija sterilizacije na klinici za maksilofacijalnu hirurgiju Stomatološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu Olivera Bojić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3519.00-19.30 Rezime procesa sterilizacije i dezinfekcije Olivera Bojić, Srbija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . S3619.30-19.45 Diskusija 19.45-20.00 Evaluacioni list, podele sertifikata

ZBORNIK SAŽETAKA

3

16. Kongres stomatologa Srbije sa međunarodnim učešćem

PP1 IZBOR NAČINA ADHEZIJSKOG CEMENTIRANJA

Prof. emerit. dr Ljubo Marion Odsek Dentalna medicina, Stomatološka klinika UKC, Medicinski fakultet Univerzitet u Ljubljani, Slovenija

U kliničnu praksu orientirano predavanje predstavit će tri vrste adhezivnih sistema cementiranja fiksnoprotetskih restavracija iz laboratorijskih kompozita i različitih suvremenih dentalnih keramika.

Sistemi adhezivnog cementiranja na bazi mikromehaničke veze, koji omo-gučavaju vezivanje organskog dentina sa anorganskom keramikom a time i savremenu estetsku protetiku na bazi minimalne preparacije su:

1. Sistem Jetkaj in speri (Etch-and- rinse, Total etch)2. Samojetkajuči sistem (Self-etch)3. Samoadhezivni sistem (Self-adhesive)

Prikazani če biti njihov sastav, mehanizam delovanja, trdnost veze, njihove in-dikacije i načini primene sa kliničkim primerima.

PP2 PROTETSKA REHABILITACIJA PACIJENATA SA EKTODERMALNOM DISPLAZIJOM U DEČIJEM UZRASTU

Prof. dr Duška Blagojević Dečja i preventivna stomatologija, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija

Ektodermalna displazija (ED) predstavlja klinički i genetički heterogenu grupu oboljenja, karakterističnu odsustvom ili nekompletnim razvojem jednog ili više ektodermalnih tkiva. ED sindrom se javlja podjednako kod oba pola, svih rasa i et-ničkih grupa, a prevalenca ovog oboljenja je 7 na 10.000 porodjaja. Osobe obolele od ED mogu imati preko 170 različitih kliničlih simptoma, a najčešće su zahvaćena sva ektodermalna tkiva ( kosa, koža, nokti, znojne žlezde, zubi). Veoma često oso-be obolele od ED imaju karakterističan izgled.

Oralne manifestacije ED mogu biti različite, najčešće se radi o hipo ili anodon-ciji zuba mlečne i stalne denticije koje mogu kompletno da narušavaju estetsku i mastikatornu funkciju, a prisutni zubi su često morfološki izmenjeni ( koničnog oblika). Značaj rane dijagnostike i uključivanje stomatologa u dijagnostici i ter-apiji ovakvih pacijenata je veoma bitan, posebno sa aspekta očuvanja zuba koji postoje.S obzirom da oligodoncija i kompletna hipodoncija dovode do atrofi-je alveolarne kosti, proteska rehabilitacija kod ovih pacijenata ima veliki značaj

Beograd, Sava Centar, 21-23. septembar 2017. godine

4

kako u očuvanju funkcije tako i prihološki i psihosocijalni značaj. Istovremeno, nerazvijenost alveolarnih grebena predstavlja dodatni problem u smislu retenci-je i stabilizacije protetskih nadoknada. Protetsku rehabilitaciju treba započeti u predškolskom uzrastu, da bi se nastavila u odraslom dobu. Mada postoje slučajevi u literaturi o ugradnji implanata u ranijem životnom dobu, ovu mogućnost treba pažljivo razmatrati, s obzirom na period rasta i razvoja.

U radu će biti prikazani slučajevi mogućnosti protetskog rešavanja u smislu mobilnih protetskih nadoknada kod dece uzrasta 4 i 7 godina, kao i praćenje us-pešnosti tretmana.

PP3 BIJELI ZUBI – NISU UVIJEK POŽELJNI, NEŽELJENI EFEKTI ORTODONTSKE TERAPIJE I KAKO IH SPRIJEČITI

Doc. dr Lejla Redžepagić Vražalica Ortodoncija, Stomatološki fakultet sa klinikama Univerziteta u Sarajevu, BIH

Bijela mrlja predstavlja početnu karijesnu leziju koja nastaje kao posljedica prisustva plaka i njegove metaboličke aktivnosti. Radi se o optičkom fenomenu koji nastaje uslijed različite refrakcije svjetla između kristala hidroksiapatita, vode i vazduha. Postavom fiksnog ortodontskog aparata povećava se broj plak reten-cionih mjesta, smanjuje se mogućnost samočišćenja vestibularnih površina i ujedno se otežava provođenje oralne higijene što može doprinijeti razvoju bijelih mrlja koje predstavljaju neželjene efekte fiksnog ortodontskog tretmana, kako s aspekta oralnog zdravlja tako i s aspekta estetike lica. Posebno je potrebno nagla-siti da osim porasta incidence bijelih mrlja kod pacijenata s fiksnim ortodontskim aparatom ovako nastale bijele mrlje pokazuju rezistentnost na procese reminer-alizacije. Osnovni cilj ortodontskog tretmana je postizanje maksimalnih rezultata s funkcionalnog i estetskog aspekta okluzije. Bijele mrlje prema svojoj lokalizaciji ugrožavaju estetsku komponentu ortodontskog tretmana i kao takve su predmet mnogih istraživanja.

PP4 IMPAKTIRANI MAKSILARNI OČNJACI

Doc. dr Neda Stefanović Ortopedija vilica, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija

Zubi čije nicanje značajno kasni ili se na osnovu kliničkih i radiografskih nalaza ne očekuje da niknu u potpunosti, smatraju se impaktiranim zubima. Posle umn-jaka, najčešće impaktirani zubi su maksilarni očnjaci. Učestalost ovih impakcija

5


kreće između 1% i 3% u opštoj populaciji. Očnjaci su izuzetno važni zbog estetike osmeha i funcionalne okluzije.

Impaktirani očnjaci mogu biti locirani labijalno, intra-alveolarno ili palatinalno. Najčešće su postavljeni palatinalno, i tada razlikujemo jednostavne i kompleksne im-pakcije. Etiologija impakacija još uvek nije u potpunosti razjašnjena, a dijagnostika je značajno napredovala uvođenjem CBCT snimaka u svakodnevnu ortodontsku praksu.

Prevencija impakcija maksilarnih očnjaka podrazumeva pravovremenu ek-strakciju mlečnih očnjaka, uz eventualnu ekstrakciju prvog mlečnog molara ili dodatnu upotrebu određenih ortodontskih aparata. Ukoliko se preventivnim merama ne postignu zadovoljavajući rezultati, terapija impakcija očnjaka u većini slučajeva podrazumeva hirurško oslobadjanje zuba uz ortodontsku vuču.

U okviru predavanja će biti izneti opšti podaci vezani za etiologiju i dijagnos-tiku impakcija očnjaka u zavisnosti od njihove lokacije, a posebna pažnja biće posvećena njihovoj prevenciji i lečenju.

PP5 OBTURATING THE ROOT CANAL - CONCEPTS FOR THE BUSY GENERAL DENTAL PRACTITIONER

Prof. dr William Saunders Endodontics, Emeritus Professor of Endodontology, University of Dundee, Scotland

Whatever cleaning and shaping has taken place during root canal treatment, the quality of the root filling is judged by the radiographic appearance of the ob-turation, usually by density of the fill and its relationship to the radiographic apex of the root. This lecture will review the way obturation has been carried out over the years and the materials used. A more biological protocol to generate sustaina-ble healing will be proposed. The lecture will present a narrative review.

PP 6 IMPACT OF DENTIN DESINFECTANTS ON DENTIN ADHESION

Doc. dr Ilijana Adžisankova-Muratovska Kariologija i Endodoncija, Klinika za dentalnu patologiju Skoplje, R. Makedonija

Recurrent or secondary dental caries has been proven to be one of the most common complications following tooth restoration. Microorganisms left in the prepared cavity could survive for a long period of time and this problem may be magnified by microleakage of composite resin at margins. To solve this problem, the use of an antimicrobial solution has been suggested. Disinfectant materials


6

that have been used to disinfect cavities include sodiumhypochlorite (NaOCl), chlorhexide gluconate (CHX), hydrogenperoxide (H2O2) and iodine-based oral disinfectants. On the other hand, antibacterial components such as antibiotics, dodecylamine, bipyridine, tannic acid derivatives, polyhexanide, amphilic lipids, silver, and fluorides have been added to dental resins. However, they all could compromise the mechanical and bonding properties of the restorative material. The aim of the lecture is to present the antibacterial activity of current most com-mon dentin desinfectants and dentin primers containing antibacterial monomer and their influence on bonding stability of adhesive systems. Class I deep cavities prepared on the oclusal surface were used in different combinations of desinfect-ants sodiumhypochlorite and chlorhexide gluconate (CHX), restored with prim-ers which contain and doesn’t contain antibacterial monomer. Based upon the evidences, desinfectants are effective with no influence on bond strength, and it is considered that the bonding durability of the system can be improved by incor-porated antibacterial monomers.

PP7 ORTOGRADNI ENDODONTSKI TREMANI – FAKTORI USPEHA

Prof. dr Larisa Blažić1, Tijana Lainović2

1 Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad Klinika za stomatologiju Vojvodine 2 Univerzitet u Novom Sadu, Medicinski fakultet Novi Sad, Srbija

Obolenja zubne pulpe uglavnom su uzrokovana infekcijom; te se i lečenje sprovodi sa ciljem kontrole iste u sistemu kanala korena zuba. Sledstvena peria-peksna obolenja predstavljaju inflamatorni odgovor u datoj anatomskoj regiji na prisutnu intraradikularnu infekciju i mogu biti prevenirana adekvatno sproveden-om endodontskom terapijom.

Izlaganje se bazira na kondenzovanom prikazu aktuelnih saznanja u vezi sa uspešnom realizacijom ortogradnih endodontskih tretmana. Poslednjih decenija, principi endodontskog lečenja zasnivaju se na usvajanju stručno-naučnih meto-da definisanih kliničkim strategijama koje su podržane istraživačkim nalazima. U skladu sa navedenim; prezentuju se praktični kriterijumi i sistematizovani procesi u cilju olakšavanja donošenja odluke o očuvanju zuba primenom ortogradnog en-dodontskog tretmana. Preporuke koje se iznose zasnovane su na najboljoj dostup-noj literaturnoj evidenciji i ekspertskim stavovima, kao i iskustvu specijalista endo-doncije i restaurativne stomatologije u svetu. Akcentuju se faktori značajni za ishod primarnih ortogradnih tretmana, kao što su: uticaj etioloških faktora sa isticanjem kliničkih faktora koji dovode do neuspeha u lečenju, a uz apostrofiranje slučajeva kada adekvatno tretirani zubi rezultuju neuspehom. Iznose se saznanja o: uzroci-ma perzistitajućih apeksnih parodontitisa, uzrocima ponovnog nastanka apeksnih

7


parodontitisa, kao i planu terapije zuba sa perzistirajućim i novonastalim apeksnim patozama. Na osnovu sistemske evaluacije i razmatranja najboljih opcija lečenja, sugerišu se modaliteti tretmana; a u cilju favorizovanja zadržavanja endodontski kompromitovanih zuba. Dat je i osvrt na, danas posebno aktuelan, klinički vek zuba nakon ortogradnih endodontskih tretmana, zatim nalaze zbog čega se u struci pr-ihvataju lečenja koja su ispod ustanovljenih standarda, kao i na ulogu elektronskih medija u informisanosti pacijenata o endodontskim ortogradnim lečenjima.

PP8 SHORT IMPLANTS – INDICATIONS AND USAGE

Dr Boyd Tomasetti Oral & Maxillofacial surgery, Private Practice Tomasetti, McLain and Plevnia OMS, USA

Dental implants have been successfully used for over 40 years. They were orig-inally developed as an aide in retaining dentures. The traditional implants, de-veloped by Branemark, were 13 – 16 mm in length. As experience and research progressed, implant lengths began to lessen. We now have short and ultra-short implants that are 5 – 8 mm long. The short and ultra-short implants have over a 25 year history of clinical success. These implants are now an alternative to bone augmentation and traditional length implants. They are being used successfully in adolescent patients and have been shown, in certain circumstances, to assist in crestal bone growth. Current literature now recognizes the use of short and ultra-short implants in virtually all clinical situations. The recent EU Consensus Conference on Short Implants verified their clinical use as a viable alternative to augmentation and traditional length implants.

PP9 CRITERIA FOR SUCCESS – WHAT, WHEN, WHY?

Prof. dr Christian Berger Implantology, President of the European Association of Dental Implantologists (BDIZ EDI) & President of the Bavarian Dental Chamber, Germany

Unlike other dental disciplines, implant therapy is not to start until severe defi-cits have already been existing: loss of teeth, damage of hard and soft tissue. The lecture will provide an overview of the options on how to avoid risks in an early state and to prevent and manage complications:

• Risk assessment using the 2012 Cologne ABC Risk Score • Classifying bone deficiencies with the 2013 CCARD (Cologne Classifica-

tion of Alveolar Ridge Defects)


8

• Proper prosthetic treatment planning to avoid implant malpositioning / how can complications be avoided caused by inadequate planning?

Today, there is to pay close attention that therapeutic options are not to be judged solely by the dentist’s individual therapeutic spectrum. Without the co-operation between clinician, dental technician and patient neither functional nor aesthetical success can be reached or preserved.

In this respect oral implantology is the top-class discipline related to recon-structing red-white aesthetics. As a matter of fact close-to-nature restorations re-quire teamwork.

For risk assessment the European Consensus Conferences of BDIZ EDI devel-oped the Cologne ABC Risk Score in 2012. The Cologne Risk Score is using a simple ABC system, possibly and attractively visualized in the three colors of the traffic light, clinicians are given the opportunity to rate the planned implant treatment. The Risk Score consists of four partial scores: Medical history, Local findings, Sur-gical subsection and Restorative subsection. Each of these partial scores is calcu-lated by itself, with the results – like the criteria – expressed in terms of the colours green, yellow and orange, corresponding to A, B and C (“Always” – “Between” – “Complex”). If two or more criteria for a partial score are assessed as yellow (for B, medium risk), the entire partial score is deemed to be B (yellow, medium risk). Similarly, four yellow or two orange criteria result in an overall partial score of C (orange, increased risk). The ABC classification is defined as follows:

• A = “Always“ lowest assessed risk green area• B = “Between“ medium risk yellow area• C = “Complex“ increased risk orange areaRed is reserved for cases where the risk assessment shows that treatment at

issue may not be recommended which is not the same as being contraindicated.The overall patient assessment according to the Cologne ABC Risk Score works

as follows: • If all partial scores are green, the patient case as a whole is assessed as

low-risk (A for “Always”). • If at least two of the four partial scores are yellow, the patient case as a

whole is assessed as medium-risk (B for “Between”). • If all partial scores are yellow, the patient case is assessed as increased-risk

(C for “Complex”). The same is true if at least two of the four partial scores are or-ange and yellow.

Focusing traumatic bone loss or advanced atrophic bone, hard-tissue augmen-tation is necessary to reach successful aesthetical oral rehabilitation. For many decades autologous bone augmentation had been considered the gold standard in regenerative surgery – besides distraction osteogenesis. Socket preservation plays an increasing role when extracting the tooth in order to avoid extensive bone resoption of the alveolar ridge, and to keep the buccal bone plate accord-

9


ingly. Nevertheless, extensive bone defects can not always be avoided expecially after traumatic tooth loss.

The Cologne Classification of Alveolar Ridge Defects (CCARD) classifies volume deficiencies of the alveolar process regardless of their aetiology as vertical, hori-zontal and combined defects (H, V, C), possibly in conjunction with a sinus area de-fect (+S). It takes into account the extent of the augmentation needed (1: < 4 mm, 2: 4-8mm, 3: > 8 mm) and the relation of the graft to the surrounding morphology (i: intern, inside the ridge contour vs. e: extern, outside the ridge contour) and makes recommendations on possible treatment approaches based on the cur-rent literature. These CCARD-recommendations are intended to serve as a general guideline only, in cases of healthy soft tissue and good general conditions. They can be departed from in exceptional cases (e.g. previous surgery, co-morbidity, compromised bone quality, softtissue deficiencies), based on the Cologne ABC Risk Score, and if the treatment is performed by designated specialists.

Poor prosthetic treatment planning and/or its execution may lead to malpo-sitioning of implants. How can complications be avoided caused by inadequate planning? This lecture will give an overview of treatment planning systems – be-ginning with three-dimensional diagnostics in oral implantology in combina-tion with new CAD/CAM-systems and new systems to integrate both virtual and prosthetic options. Recommendations for the prevention of damage to adjacent structures will be given. Malpositioning has been reported in the literature as oc-curring in than 1% of cases (Goodacre, 2003). It should be noted, however, that only malpositioning on a larger scale (with therapeutic consequences) may have been included in the relevant considerations. The literature also suggests that the anterior region, and in particular single-tooth replacements in single-tooth or extended edentulous spaces, present the greatest challenges with regard to the correct three-dimensional positioning of implants. The lecture includes comput-er-assisted treatment planning as well as surgical navigation systems to describe their benefits from a scientific and clinical point of view. Diligent evaluation of all findings are prerequisite for avoiding numerous potential complication of im-plant treatment before the fact.

Focusing traumatic bone loss or advanced atrophic bone, hard-tissue augmen-tation is necessary to reach successful aesthetical oral rehabilitation. For many decades autologous bone augmentation had been considered the gold standard in regenerative surgery – besides distraction osteogenesis. Socket preservation plays an increasing role when extracting the tooth in order to avoid extensive bone resoption of the alveolar ridge, and to keep the buccal bone plate accord-ingly. Nevertheless, extensive bone defects can not always be avoided expecially after traumatic tooth loss. Literature reports that bone augmentation procedures are still difficult to perform, unpredictable in results and may be associated with complications. Following the Cologne Classification of Alveolar Ridge Defects (CCARD) the different methods of reconstruction possibilities of the alveolar pro-


10

cess are showed in combination with the different grafting materials used for augmentation. Each method takes into account the extent of the augmentation needed and the relation of the graft to the surrounding morphology.

Even though survival rate of Implants can be referred to as high, biological and technical complications occur. This means that a remarkable proportion of treat-ment time has to be accepted by patient, dentist, insurance and society in generell in order to repair and maintain already fixed restorations. Up to now, there are few studies existing over a 10-year-run and more, therefore, little can be said about the data interpretation for several specific fabrication models after this time frame.

On the other hand more and more, patients nowadays will not be treated by one single dentist only but by different specialists. At the same time, there is to pay close attention that therapeutic options are not to be judged solely by the dentist’s individual therapeutic spectrum.

PP10 THE EXPERIENCE FROM THE USE OF SOFTWARE DIAGNOSTICS IN IMPLANT SURGERY

Dr Stylianos Dalampiras MD, DDS, EBOMFS Oral & Maxillofacial Surgery, Dental School – Aristotle University, Thessaloniki-Greece

Introduction

Implant placement in the maxilla is often very difficult , due to advanced at-rophy of the bone. Thus, flapless surgery or an immediate loading protocol can be performed only in a limited number of patients.

Planning in such cases must be prepared, with the optimal information about the availability of bone, which can only be achieved by the latest tools of imaging, the well known, cone beam scan tomography.

This three dimensional imaging of the maxilla allows the determination of the best implant position and the best surgical and prosthetic solution for the patient. More than that the use of a computer program, in order to obtain a surgical splint for implant positioning is proven to be a reliable and safe procedure.

Materials and Methods

A female patient, 55 years old, with a severe perioprosthetic problem in the maxilla was presented in a private practice consultation. The cause was an obvious chronic trauma from an old metalloceramic restoration in the upper arch. The prosthesis was mobile and the case was urgent due to the inability of the patient to perform a normal mastication and feeding.

11


A decision was made to remove all the upper teeth in order to perform a plan for a total restoration using dental titanium implants.

Given to the fact that this case was considered to be of a high risk, due to the severe loss of alveolar bone, the planning was based in the use of a new computer program named DIAGNOSTIX, in order to have an assistance in the determination of implant positioning and of course to benefit the prosthetic outcome. A surgical splint was fabricated according to the data collected from the cone beam radiographic imaging. The placement of eight implants in the maxilla was successful and after four months of osseointegration a full-mouth metalloceramic restoration was fabricated.

Results

The use of the software DIAGNOSTIX was a very useful tool for the plan-ning and for the surgery. A very important point is that the control postop-erative imaging revealed an image identical to the initial planning.

The patient is now in a follow-up and after five years of use the restoration is in optimal condition.

PP11 CAD/CAM TEHNOLOGIJE U IMPLANTOLOSKO-PROTETSKOJ TERAPIJI, PERSPEKTIVE I DOSTIGNUĆA

Doc. dr Branka Trifković Kompjuterizovana stomatologija, boja u stomatologiji, estetska Stomatologija, Klinika ya stomatološku protetiku, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija

Uvod: Prošlo je oko 40 godina od kada su CAD-CAM tehnologije počele da se primenjuju u stomatologiji. Danas sa sigurnošću možemo da konstatujemo da ne postoji ni jedan segment savremene stomatologije u kojoj kompjuterske i CAD-CAM tehnologije nisu zastupljene. Njihova primena u implantologiji i stom-atološkoj protetici predstavlja posebnu oblast u okviru koje su 3D digitalizacija, kompjutersko dizajniranje i izrada nadoknada postale deo uobičajenog postup-ka izrade nadoknada. Cilj: Predavanje ima za cilj da prikaže mogućnosti primene CAD-CAM i kompjuterskih tehnologija u svim oblastima implantološko-protetske terapije. Metode: Kroz prikaz različitih kliničkih slučajeva koji pokazuju sve seg-mente uobičajenog implatološko-protetskog protokla, od dijagnostike i plan-iranja terapije, ugradnje implantata po principu navigacione implantologije, do izrade privremenih i definitivnih nadoknada predavanje prikazuje sve mogućnos-ti primene kompjuterskih i CAD-CAM tehnologija u svakoj od pomenutih oblasti. Diskusija i zaključak: Imajući u vidu na aktuelne trendove u razvoju CAD-CAM tehnologija, njihovu sve veću primenu i pristupačniju komercijalnu dostupnost, sa sigurnošću možemo da konstatujemo da su iste već sada postale deo svakod-


12

nevnog uobičejenog terapijskog protokola, koji omogućava preciznu i brzu izradu izuzetno kvalitetnih protetskih nadoknada. Prikazani postupci i rezultati ukazuju na činjenicu da pravilna i dobro planirana primena CAD-CAM tehnologija i obav-ezna zajednička saradnja implantolga i stomatoloških protetičara predstavljaju jedini ispravan put ka uspešnoj terapiji.

PP12 AUGMENTACIONE PROCEDURE U ORALNOJ HIRURGIJI I IMPLANTOLOGIJI

Prof. dr Siniša Mirković Oralna hirurgija, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija

U svakodnevnoj kliničkoj praksi srećemo se sa relativno velikim brojem pacije-nata koji zahtevaju implantološko-protetski tretman a kod kojih je gubitkom jed-nog, više ili svih zuba došlo do značajnog deficita kosti rezidualnog alveolarnog grebena. U ovakvim situacijama je neophodna nadoknada izgubljenih koštanih struktura radi obezbedjivanja optimalnih uslova za ugradnju dentalnih implanta-ta i sledstvenu protetsku rehabilitaciju. Savremenim kliničarima na raspolaganju stoje brojne operativne metode kao i veliki broj različitih materijala koji se koriste u rekonstrukciji koštanih defekata gornje i donje vilice. S obzirom na veliku brzinu naučno-tehloškog razvoja implantologije 21.veka, zadatak svakog praktičara je da prati savremenu stručnu literaturu, informiše se o novim rezultatima i radi na svo-joj kontinuiranoj edukaciji kako bi svojim pacijentima obezbedio, kroz optimalnu implantološko-protetsku rehabilitaciju, povećanje nivoa kvaliteta života.

PP13 WISDOM TEETH: SHOULD THEY BE EXTRACTED? AN EVIDENCE-BASED APPROACH

Prof. dr Hani A. Salam Oral & Maxillofacial Surgery, McGill University of Toronto, Canada

Dento-alveolar surgery is one of the most common procedures in general den-tistry and oral and maxillofacial surgery. These procedures may vary in their com-plexity from simple single or multiple extractions to surgical removal of impacted teeth.

Controversies still exist related to the need to extract wisdom teeth. Evi-dence-based review of the literature is necessary in order to highlight the deci-sion-making process related to their extraction.

13


PP14 MINIMALLY INVASIVE TEMPOROMANDIBULAR JOINT SURGERY: THE PAST REVISITED OR REDESIGNING THE FUTURE?

Prof. dr Anastassios I. Mylonas Oral and Maxillofacial Surgery, Metropolitan Hospital, Department of Oral and Maxillo-facial Surgery, Greece

Minimally invasive Temporomandibular Joint Surgery (MITMJS) is a treatment modality for patients suffering from temporomandibular disease (TMD), particu-larly TMJ internal derangement (ID) and osteoarthrosis, who have not respond-ed to conservative and pharmacologic treatment. It is considered as a defini-tive surgical tool for alleviating pain and function, without the surgical risks and long-term recovery of open joint surgery (TMJ disk plication, arthroplasty, and replacements), and with minimal expected morbidity as well. MITMJS includes TMJ arthrocentesis and TMJ arthroscopy, combined in both cases with lysis and lavage, the latter being performed either without direct visualization of the joint or arthroscopically.

Decision making for MITMJS is primarily based upon the combination of the clinical and radiological findings. Cardinal clinical signs of TMJ dysfunction include acute or chronic orofacial pain, limitation of mandibular movement along with pain associated with mandibular function, and joint clicking or popping sounds. Radiological findings (MRI) of major concern refer to disk form, disk location dur-ing the neutral position, reduction with movement, range of motion, joint effu-sion, structure of the articular surfaces, and bone marrow anomalies.

Indications for arthrocentesis include: a) acute and subacute limitation of opening (closed lock) of the TMJ, because of anteriorly displaced disk without re-duction of less than 3 months evolution, b) chronic pain with good range of mo-tion and anterior disk displacement with reduction, c) degenerative osteoarthritis, and d) TMJ open lock condition where condyle is entrapped anterior to a lagging disk.

Arthroscopy is recommended: a) for the treatment of chronic closed lock of the TMJ, usually of more than 3 months evolution, b) ID of the TMJ, mainly Wilkes stag-es II, III, and IV, c) degenerative joint disease (osteoarthritis), d) synovitis, e) painful hypermobility or recidivist luxation of discal cause, and f ) hypomobility caused by intra-articular adherences.

MITMJS seems to be a safe, simple, and effective alternative surgical method for the treatment of TMJ dysfunction, having limited potential complications dur-ing or immediately after the procedure, the oral and maxillofacial surgeon must be aware of. Future trends for MITMJS include computer-assisted arthroscopy, navigation and arthroscopy, improvements in camera and optical lens technolo-gy, designing of smaller and more flexible scopes as well as of nonhuman synthet-ic models for training in MITMJS.


14

PP15 MANAGING CLASS III MALOCCLUSION PROBLEMS THE LIMITS BETWEEN ORTHODONTIC AND ORTHOGNATHIC

SURGICAL TREATMENT

Dr Apostolos I. Tsolakis Orthodontics, National and Kapodistrian University of Athens, Greece

Class III orthodontic problems appear with the four following distinct types of malocclusions 1. Pseudo Class III 2. midface deficiency 3. true mandibular prog-nathism and 4. midface deficiency and mandibular prognathism. Diagnosis and differential diagnosis is essential for the application of the appropriate treatment protocol.

Orthodontic treatment possibilities may include equilibration by selective grinding of tooth interferences, application of acrylic inclined plane, removable appliances in the upper jaw, chin cups, functional appliances, facemask for the orthopedic forward translation of the maxilla, fixed orthodontic appliances or the combination of all the above appliances.

Reestablishment of normal function and occlusion is considered the most im-portant treatment approach to prevent excessive mandibular growth or midface deficiency that results in a Class III malocclusion. Treatment of Class III orthodon-tic problems is a must from the early mixed dentition period. Normal occlusion should be established from the age of 6 years in order to a. prevent progressive unfavorable bone and soft tissue growth, b. provide a more favorable environ-ment for normal growth, c. improve function of the stomatognathic system and d. eliminate the probability for future surgery.

In the case that the Class III malocclusion remains untreated till puberty a dif-ferential diagnosis between Orthodontic Camouflage and Orthognathic Surgery must be done. Treatment Criteria for Orthodontic Camouflage are as follows: OC1.Average or short facial pattern, OC2.Mild anteroposterior jaw discrepancy, OC3.Crowding < 4-6 mm, OC4. Normal soft tissue features (nose, lips, chin), OC5. No transverse skeletal problem. On the other hand the treatment criteria for Orthog-nathic Surgery are the following: OS1.Long vertical facial pattern, OS2.Moderate or severe anteroposterior jaw discrepancy, OC3.Crowding > 4-6 mm, OC4.Exag-gerated soft tissue features and OC5.Transverse skeletal component of problem.

Clinical cases of the four different Class III types with the treatment protocols are presented.

15


PP16 HIRURGIJA KRANIOFACIJALNIH SKELETNIH MALOKLUZIJA – NEOPHODAN KORAK KA LEPOM LICU?

Prof. dr Nikola Burić, Mirjana Burić* Medicinski fakultet-Klinika za Stomatologiju, Odelenja oralne i maksilofacijalne hirurgije, * Odelenje ortodoncije, Nis, Srbija,

Hirurgija dentofacijalnih skeletnih anomalija je započela pre više od 150 godina, kada je Američki hirurg Hullihen 1848 godine, uradio prvu operaciju deformiteta vilica. Od tog doba do danas, razvile su se mnoge hirurške tehnike za ispravljanje dentalnih i kraniofacijalnih deformiteta. Sa planiranim osteotomijama mandibule, maksile, i uz primenu distrakcione ostegeneze mandibule sa višesmernim distrak-torom u lečenju teških skeletnih malokluzija, danas se postiže visoki procenat us-peha u ispravljanju kraniofacijalnih anomalija. Pravilan pre-operativni ortodont-ski tretman dentofacijalnih anomalija predstavlja uvod u postizanje optimalnog završnog rezultata. Planirane osteotomije maksile zbog maksilarnog retrognatiz-ma, mandibule zbog mandibularnog prognatizma i kombinovane maksilo-man-dibularne osteotomije kao i distrakcione(kalus) osteogoneze, omogućuju fascina-tan klinički rezultat. Završni ortodontski tretman omogućuje postizanje normalne okluzije. Estetski ukupni izgled kao i funkcija kranio-mandibulo-maksilarnog kom-pleksa pacijenata, se koriguju do nivoa normalnog izgleda lica i Angleove klase I, čime se omogućuje potpuna funkcionalna rehabilitacija deformisane anatomske regije i puna socijalizacija pacijenata

PP17 ČUDESNI SVET DEČJE STOMATOLOGIJE

Dr Jelena Juloski Dečja i preventivna stomatologija, Klinika za dečju i preventivnu stomatologiju Beograd, Srbija

Osnovno pravilo u radu sa decom je da stroga pravila ne postoje. Svaki prist-up bi trebalo da bude individualan, jer je svako dete jedinstveno. Takođe, treba uvek imati u vidu da deca nisu male odrasle osobe. Njihovo telo i njihov mozak funkcionišu na drugačiji način u odnosu na odrasle osobe. Najveći izazov u stom-atološkom radu sa decom je uspostaviti dobru komunikaciju sa detetom i steći njegovo povrenje.

Prva poseta stomatologu trebalo bi da bude u toku prve godine života deteta. U tom periodu, kao mnogo godina nakon toga, dete je u svakom smislu zavisno od roditelja. Oralna higijena i oralno zdravlje deteta, kao i navike koje dete stiče, zavise isključivo od roditelja. Stoga je neophodno uspostaviti adekvatan odnos sa roditeljima još pre detetovog rođenja i dati im blagovremeno prave savete i uputstva kako da obezbede dobro oralno zdravlje svog deteta. Međutim, jedna


16

od specifičnosti dečje stomatologije je i ta da odonos sa roditeljima u velikoj meri utiče na odnos stomatologa i deteta, kao i na uspeh planirane stomatološke inter-vencije.

Značajnu ulogu u konzervativnom zbrinjavanju mlečnih zuba imaju glas jon-omer cementi i kompomeri. Specijalno namenjeni restauraciji mlečnih zuba, na tržištu stomatoloških materijala prisutni su i svetlosno polimerizujući kompomeri u više različitih boja sa svetlucavim efektom. Izbor određene boje ispuna pre sve-ga ima za cilj da motiviše dete da prihvati potrebnu stomatološku intervenciju ali i da kasnije brine o svojim zubima i ispunima. Odabirom boje ispuna dozvoljava-mo detetu da aktivno učestvuje u procesu lečenja, što često detetu pomaže da prevaziđe strah i anksioznost, a sa druge strane, stomatologu obezbeđuje bolje uslove za rad. Kad imaju mogućnost da biraju šta im se sviđa, deca vrlo rado prih-vataju odlazak kod stomatologa.

Kod starije dece, u mešovitoj i stalnoj denticiji često se dešavaju povrede pred-njih stalnih zuba, što predstavlja izuzetno veliki funkcionalni, ali i estetski prob-lem. Kod preloma krunice stalnih zuba neophodno je nadoknaditi nedostajući deo zuba, tako da oblik i boja nadoknade u što većoj meri odgovaraju prirodnom zubu, što uvek predstavlja veliki izazov. Takođe, korekcija oblika ili boje prednjih stalnih zuba radi bolje estetike česte su intervencije u dečjoj stomatologiji. Zbog toga su neophodni kvalitetni estetski materijali koji dugoročno ispunjavaju sve funkcionlne, ali i estetske zahteve pacijenata. Deca i adolescenti koji se nalaze u veoma burnom periodu psihofizičkog razvoja su veoma zahtevni pacijenti, svesni su svih estetskih nedostataka, a osećaj nezadovoljstva može uticati na njihovo samopouzdanje i psihički razvoj. Stoga je odgovornost dečjeg stomatologa velika. Kompozitni materijali i materijali na bazi Ormocer® tehnologije imaju nezamenlji-vo mesto u zrbinjavanju povreda stalnih prednjih zuba, preoblikovanju atipičnih stalnih prednjih zuba, kao i u lečenju karijesa kaviteta klase I, II, III, IV i V, kako na prednjim tako i na bočnim zubima.

Rad sa decom zahteva veliko znanje, spretnost, brzinu i strpljenje. Izuzetno je težak, zahtevan i iscrpljujuć, ali su iskren osmeh, poverenje, zadovoljsvo i zahval-nost koje dete pruža za uzvrat, neprocenjivi.

17


PP18 OZLJEDA ZUBA – KAKO DO DUGOTRAJNOG USPJEHA U LIJEČENJU?

Prof. dr Hrvoje Jurić Dečja stomatologija, povrede zuba, endodoncija mlečnih i mladih trajnih zuba, Stomatološki fakultet sveučilišta u Zagrebu, Zavod za dječju i preventivnu stomatologiju, Hrvatska

Cilj ovog predavanja jest dati svim sudionicima detaljne upute o tome kako treba postupati od samog prijema traumatiziranog pacijenta pa sve do planiranja dugoročne terapije koja će ispuniti i pacijentove i Vaše želje kako za funkcijom tako i za estetikom.

Prvi korak trebao bi uvijek biti pravilan prijem traumatiziranog pacijenta, od prvog kontakta do liječenja u ordinaciji. Uzimanje anamnestičkih podataka, od-nosno uzimanje heteroanamneze (od osoba koje dolaze u pratnji maloljetne osobe), iznimno je bitan faktor u procjeni psihofizičkog stanja traumatiziranog pacijenta. Element koji svakako treba diferencijalno dijagnostički razmotriti radi li se o maloljetnim pacijentima jest i aspekt fizičke traume u smislu zlostavljanja ili zanemarivanja.

Klinički pregled kao sljedeći korak, rendgen dijagnostika traume i ispitivanje vi-taliteta neposredno prethode dijagnostičkoj procjeni nakon koje ste dužni pružiti pacijentu optimalni oblik liječenja, jer je taj prvi hitni zahvat na traumatiziranom zubu od neprocjenjive važnosti za daljnji tijek terapije.

Definitivni dugoročan plan terapije pacijentu možete izložiti nakon što sami sagledate sve elemente procjene, a ona nerijetko uključuje i neizbježnost suradn-je s drugim specijalističkim granama, osobito protetikom i ortodoncijom.

U ovom predavanju obradit će se i teme koje podrazumijevaju izradu splinta u svrhu stabilizacije ozlijeđenih zuba te nadoknadu izgubljenog tvrdog zubnog tki-va adhezijskim postupcima pomoću kompozitnih materijala uz sve endodontske aspekte traumatiziranog trajnog zuba kao i mogućnosti u prevenciji nastanaka dentalnih ozljeda.


18

PP19 LASERS IN ORAL MEDICINE AND SURGERY

Prof. dr Marco Meleti Oral Surgery, Oral Medicine, University of Parma, Italy

Lasers have been widely employed in the management of many conditions affecting the oral cavity. Different wavelengths can interact selectively with hard or soft tissues offering a wide range of option to the clinician.

Neodymium Yttrium Aluminium Garnet (Nd:YAG) and Erbium (Er):YAG lasers has been reported to be useful for treatment of benign, vascular and potentially malignant disorders (PMDs) of the oral mucosa as well as for a number of dis-ease of the jawbones. Some controversies of laser surgery concern the accuracy of pathological diagnosis as well as the control of thermal damage on the target tissue. However, if precise operative procedures and the appropriate power and frequency parameters are used it seems possible to reduce thermal injuries and support the wound healing processes.

Good haemostasis with less peripheral tissue injury and post-operative pain than cold blade and electrosurgery and a more rapid recovery are reported in the literature for both these wavelengths. Because of intra-operative control of bleed-ing and anti-bacterial and bio-stimulating properties, Nd:YAG and Er:YAg lasers undoubtedly offers a chance for the surgical treatment of PMDs.

Quantic Molecular Resonance (QMR scalpel) is a new technique that applies high frequency waves and it is indicated for several surgical treatments. It is a re-markable advance from conventional electrosurgery, and consists of non-traumat-ic cutting of tissue and possibly contemporary coagulation. The cut is achieved by the explosion of intracellular and infracellular liquids resonating with a special frequency.

The lecture is focused on long-term experience of the surgical treatment of dis-ease of the oral mucosa and jawbones through new technologies such as Nd:Yag and Er:Yag lasers and QMR scalpel.

PP20 NEŽELJENI EFEKTI LEKOVA - ORALNE MANIFESTACIJE KOJE VIĐAMO U KLINIČKOJ PRAKSI

Prof. dr Ana Pucar Oralna medicina i pacijenti rizika, Stomatološki fakultet Univerzitet u Beogradu, Srbija

Napredak medicine i farmaceutske industrije donosi nam mogućnosti lečenja brojnih sistemskih oboljena ali sa tim i sve veći broj pacijenata koji svakodnevno uzimaju jedan a često i više lekova u terapiji hroničnih bolesti. Suočeni smo sa

19


činjenicom da pacijenti sve češće koriste lekove koji se mogu kupiti bez lekarskog recepta, ali, svedoci smo i česte zloupotrebe lekova. Na žalost, lekovi imaju i svoje neželjene efekte koji se mogu maanifestovati u usnoj duplji.

Manfestacije neželjenog efekta lekova su brojne i raznovrsne, često kobinovane udruženim dejstvom leka, mikroorganizama oralne mikroflore i lokalnim faktori-ma sredine. Neželjeni efekti lekova su u nekim slučajevima blagi, posebno kada govorimo o terapijama akutih oboljenja, pa se pacijenti mogu žaliti na promen-jen ukus u ustima, suvoći ili što je dosta često, razvoj oralne kandidioze. Sa druge strane, hronične terapije mogu imati prilično teške neželjene efekte koji zahtva-ju dugotrajnu terapiju u više faza i obično podrazumevaju i zamenu postojećeg leka, u okvirima mogućnosti i kontrole sistemskog oboljenja. U kliničkoj praksi se susrećemo sa neželjenim efektima koji se manifestuju na sluzokoži usta i jezika, potpornom aparatu zuba, pljuvačnim žlezdama, neuropatijama, poremećajima ukusa, pigmentacijama, infekcijama i oticanjima orfacijalnog regiona.

Sve je jasnije da kao stomatolozi moramo znati koje lekove u terapiji hroničnih oboljenja pacijenti uzimaju, kakve neželjene efekte možemo očekivati i na koji način moramo modifikovati planiranu terapiju u slučaju da je lek uzročnih neželjenog efe-kta neophodan u očuvanju stabilnog zdravstvenog stanja našeg pacijenta.

Ovo predavanje pruža pregled najčešćih oralnih manifestacija neželjenog de-jstva lekova u usnoj duplji, simptome i promene koji nam pomažu u pravilnoj di-jagnostici kao i terapijskim mogućnostima ovakvih komplikacija.

PP21 RACIONALNA PRIMENA ANTIBIOTIKA U STOMATOLOŠKOJ PRAKSI

Roland Antonić, spec. farm. Visoka medicinska i poslovno-tehnološka škola strukovnih studija Šabac, Srbija

Antibiotici su su jedna od najznačajnijih grupa lekova, naročito kada se procen-juje njihov opšti doprinos zdravlju ljudi. Antibiotici omogućavaju uspešnu terapi-ju velikog broja infekcija, ali je potreban racionalan pristup da se takva efikasnost održi. Uprkos ogromnom značaju antibiotika za sve oblasti medicine, nesumnjivo je da se ovi lekovi upotrebljavaju daleko češće nego što je to opravdano. Iako anti-biotici ispoljavaju selektivnu toksičnost u odnosu na mikroorganizme, ipak, lekovi iz ove grupe ispoljavaju i neželjene reakcije, pa pacijente, bez opravdanog razloga, ne treba izlati nepotrebnim rizicima.

Prekomerna, a naročito neopravdana upotreba antibiotika dovodi do sve veće rasprostranjenosti rezistencije među mikroorganizmima, što danas predstavlja ogroman terapijski problem. Rezistencija na antibiotike predstavlja otpornost uzročnika infekcije na lekove na koje su ranije bili osetljivi. Infekcije uzrokovane


20

rezistentnim bakterijama ne reaguju na standardnu terapiju, traju duže, razvija se veći broj komplikacija, u nekim slučajevima mogu imati smrtni ishod a pov-ećavaju se i troškovi lečenja. Najčešći uzroci nastanka rezistencije na antibiotike su neracionalno propisivanje, samolečenje antibioticima, lečenje virusnih infek-cija antibioticima, nepoštovanje propisane dužine antibiotske terapije, primena neadekvatnih doza. Mere za kontrolu i sprečavanje rezistencije na antibiotike obuhvataju racionalnu primenu antibiotika, primenu koncepta rezervnih antibi-otika, prevenciju infekcija (higijenske mere, vakcinacija), edukaciju (pacijenata i zdravstvenih radnika), istraživanje i razvoj novih antibiotika.

Veoma je važan racionalan pristup u primeni antibiotika, dobro poznavanje mehanizma dejstva, spektra dejstva, toksičnosti, farmakokinetskih osobina ovih lekova, međusobnog sinergizma i antagonizma, što sve zajedno može da do-prinese unapređenju farmakoterapije. Optimalna primena antimikrobnih lekova podrazumeva prethodnu bakteriološku identifikaciju, ispitivanje senzitivnosti izolovanog uzročnika na lekove i na osnovu takvih podataka, bira se efikasan an-timikrobni lek najužeg spektra dejstva, sa najnižom toksičnošću, najpogodnijim načinom primene, u optimalnoj dozi i dužini trajanja terapije i najnižom cenom.

U stomatološkoj praksi, propisivanje antibiotika je opravdano samo ako posto-je dokazi o širenju infekcije (celulitis, otečeni lokalni limfni čvorovi i dr.), kada pos-toje sistemski simptomi (povišena temperatura, malaksalost i dr.), odnosno kod težih oblika dentalnih apscesa, nekrotizirajućeg ulceroznog gingivitisa, pericoro-nitisa i sinuzitisa. Ne preporučuje se primena antibiotika nakon rutinskih stoma-toloških i hirurških intervencija.

U terapiji dentalnih apscesa kod odraslih, ukoliko je neophodno, preporučuje se primena antibiotika prve linije, amoksicilina ili fenoksimetilpenicilina u trajanju od 5 dana. Ukoliko je uzročnik infekcije anaerobna bakterija ili je pacijent alergičan na peniciline, preporučuje se primena metronidazola. Ukoliko pacijent ne reaguje na antibiotike prve linije a imamo sigurne znake bakterijske infekcije, preporučuje se primena klindamicina, kombinacije amoksicilin/klavulanska kiselina ili klaritro-micina. U terapiji nekrotizirajućeg ulceroznog gingivitisa i pericoronitisa, lek izbo-ra je metronidazol a alternativa može biti amoksicilin.

Profilaktička primena antibiotika u stomatologiji se preporučuje samo kod rizičnih pacijenata (prethodno preležali endokarditis; ugrađene veštačke valvule; kongenitalne srčane mana; stečene valvularne mane), pri intervencijama koje uk-ljučuju tkivo gingiva, koje su u periapikalninom regionu zuba ili pri kojima dolazi do perforacije oralne mukoze. Profilaksa bakterijskog endokarditisa obuhvata pri-menu antibiotika, oralno, 30 do 60 min pre intervencije u jednoj dozi.

Ne postoji najbolji antibiotik, postoji samo odgovarajući antibiotik, a to je lek najužeg spektra dejstva na koga su uzročnici osetljivi.

21


PP22 SAVREMENI PRINCIPI LEČENJA KERATOCISTIČNIH ODONTOGENIH TUMORA

Prof. Dr Miroslav Andrić Klinika za oralnu hirurgiju, Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Srbija

Keratocistični odontogeni tumori (KCOT) su benigne ali lokalno agresivne lezi-je, koje imaju veliki potencijal za nastanak recidiva nakon hirurškog uklanjanja. Zbog toga je danas prihvaćeno da jednostavna enukleacija ne predstavlja opti-malnu metodu za njihovo lečenje. Sa druge strane, postoji potreba da se nađe ravnoteža između potrebe da se mogućnost nastanka recidiva svede na najman-ju moguću meru i da se, istovremeno, sačuva integritet zahvaćene vilice i time obezbedi puna funkcionalna i estetska rehabilitacija pacijenta.

Zbog toga su uz enukleaciju predložene brojne dopunske metode za smanjen-je učestalosti recidiva, kao što su periferna ostektomija i tretiranje koštanog defe-kta Karnojevim rastvorom, zatim marsupijalizacija i dekompresija sa uklanjanjem ostatka lezije u drugom hirurškom aktu i, najzad, resekcija zahvaćene vilice.

U dostupnoj naučnoj literaturi upaljiv je nedostatak prospektivnih, ran-domizovanih studija koje bi uporedile rezultate navedenih metoda, te i pored velikog broja objavljenih naučnih članaka, još uvek nije moguće ni jedan od ovih postupaka izdvojiti kao standardan u lečenju KCOT.

Najzad, u prethodnim godinama pojavile su se i nove mogućnosti za lečenje ovih tumora, kao što je tretiranje tumorskog kaviteta 5-fluorouracilom, primena Karnojevog rastvora bez hloroforma i terapija inhibitorima Sonic hedgehog puta.

Ključne reči: keratocistični odontogeni tumor, odontogena keratocista, enukleacija

PP23 EXPLOSIVE GROWTH - SOCIAL MEDIA AND SHORT IMPLANTS!

Dr Rosanna Jenkins, USA

Explosive growth for your dental practice is a direct result of social media de-sign, implementation and consistent Marketing to your patients and referrals. Learn to assess social media platforms, choosing the right ones for your individual practice. And, most of it is FREE!


22

S1 PRIČA O LJUDSKOM LICU

Prof. dr Predrag Vučinić Ortopedija vilica, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija

Složene skeletne anomalije vilica i lica, narušavajući estetiku i funkcije oro-facijalnog sistema, predstavljaju veliki hendikep za same pacijente, a veliki izazov za lekara. Nezadovoljstvo spoljašnjim izgledom i želja za uspostavljanjem har-moničnih odnosa orofacijalne regije predstavlja jedan od primarnih razloga koji dovodi pacijenta kod nas. S toga je neophodno pravilno proceniti trenutno stanje pojedinih komponenata lica, njihova odstupanja od normale i što je još značajnije njihov međusobni balans i harmoniju.

S obzirom na visoke estetske standarde koje danas pacijenti postavljaju pred nas, savremeno lečenje ovih anomalija se ne može zamisliti bez multidisciplinar-nog pristupa ovom problemu. Uzimajući u obzir gore navedene činjenice jasno je što se u današanje vreme insistira na što detaljnijem i preciznijem planiranju ovakvog tipa lečenja.

Preduslov za pravilnu dijagnostiku i evaluaciju svih aspekata postojeće ne-pravilnosti, predstavlja dobro poznavanje kako osnovnih, svima jasno prepoznatl-jvih odlika ljudskog lica tako i suptilnih, da tako kažemo pomalo “skrivenih” znako-va koji mogu ukazivati na samu prirodu problema, ponekad ih čeneći izraženijim, a u drugim slučajevima ublažavajći njihovu ekspresiju.

Analiza lica predstavlja skup metoda koje koristimo za procenu karakteristika lica, analizirajući njegove proporcije, dimenzije, izgled, simetriju i prisustvo de-formiteta. Ona obuhvata klinički pregled, fotokefalometrijsku analizu i rendgen-kefalometrijsku analizu.

• Značaj analize estetike lica • Uticaj pomeranja skeletnih i dentoalveolarnih struktura na promenu izgle-

da mekih tkiva nije linearan • Različite nepravilnosti pojedinih struktura mogu biti ukomponovane u

harmoničnu celinu • Sva obeležja lica nemaju jednak uticaj na opšti utisak i izgled lica • Pravljenje individualnog plana lečenja

(...lepota je individualna kategorija...) • Izbor optimalne metode lečenja

(maksimalni estetski efekti uz minimalna pomeranja)Analizu lica najčešće delimo u tri segmenta:

• Osnovna (kvalitativna) analiza lica • Kvantitativna analiza mekih tkiva

23


• Angularne mere • Linearne mere • Proporcije

• Rendgenkefalometrijska analiza skeletnih i dentoalveolarnih strukturaU okviru predavanja biće predstavljene osobenosti najčešćih skeletnih deform-

iteta kao i veliki broj fotokefalometrijskih i rendgenkefalometrijskih parametara lica koje možemo koristiti za pravilnu detekciju i definisanje osnovnih i najupečat-ljivijih obeležja lica svakog pacijenta, a čijom će se korekcijom na najjednostvaniji i najefikasniji način uravnotežiti izgled i neutralisati postojeća anomalija.

S2 ULOGA ORTODONTA U TIMSKOM ZBRINJAVANJU TEŠKIH SKELETNIH DEFORMITETA LICA

Doc. dr Stojan Ivić Ortopedija vilica, Medicinski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, Klinika za stomatologiju Vojvodine, Srbija

Teški deformiteti lica predstavljaju izazov u dijagnostici, planiranju i izvođen-ju terapije. Po pravilu, neophodan je timski pristup i saradnja terapeuta različitih specijalnosti– ortodonta, maksilofacijalnog i oralnog hirurga, parodontologa, otorinolaringologa itd. Uprkos dobroj i uhodanoj praksi, javljaju se i slučajevi koji odstupaju od uobičajenih i zahtevaju pristup u planiranju terapije donekle različit od najčešće primenjivanih procedura. Ovakav pristup omogućava da se u najvećoj meri ublaže posledice pridruženih stanja, uvaže ograničenja zadata biološkim sist-emom, ortodontskim i hirurškim tehnikama. Stepen saradnje i očekivanja pacije-nata nas takođe suočavaju sa potrebom da se naprave modifikacije i kompromisi u odnosu na zadate protokole lečenja.

Rukovodeći se individualnim pristupom svakom pojedinačnom pacijentu, u ovom radu prikazani su slučajevi izvan uobičajenih terapijskih protokola kliničke prakse, kod kojih je planiranje terapije moralo da se modifikuje u skladu sa prisutnim stanjem, pridruženim nepravilnostima, kao i ograničenjima datim od strane samih pacijenata. Prikazani su: lečenje recidiva posle ranije obavljenog ortognato–hiru-rškog lečenja, zahtevi estetike osmeha kod nepovoljnog nagiba baze gornje vilice, opstruktivni prekid disanja u toku sna usled konstrikcije gornje vilice kod pacijenta koji je izvan optimalne životne dobi povoljne za brzu ekspanziju nepca, progenija uz rascep usne, vilice i nepca sa retencijom zuba, izražena deformacija gornjeg zub-nog luka sa velikom dislokacijom premaksilarnog dela i distalnim zagrižajem kod primarno nezbrinutog obostranog rascepa usne, vilice i nepca.

Klinička iskustva timskog rada u toku zbrinjavanja teških deformiteta lica opravdala su potrebu fleksibilnog multidisciplinarnog pristupa.


24

S3 SURGICAL CORRECTION OF FACIAL DEFORMITIES DURING GROWTH

Prof. dr Reha Kisnisci Oral & Maxillofacial Surgery, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Ankara University, Turkey

Deformities of the facial skeleton may necessitate surgical intervention before adulthood for various reasons. The major drive is the long-standing presence of the deformities throughout the teenage period but may also exceed into the ear-ly adulthood therefore defer until skeletal maturity may not be the right choice. Esthetic, functional and psychological needs may be pressing to seek for earlier surgical intervention otherwise such cases would be treated at later stages. The interventions can be as early as from early childhood to to early adulthood with ongoing growing patterns. In order to have a favorable outcome growth char-acteristics and available corrective modalities should be well understood. Once decided to perform surgical management most often times the cases may include disproportionate growth of jaws, obstructive sleep apnea, facial asymmetries and clefting disorders It is intended to discuss indications, surgical options and effects of surgery.

S4 ORTOGNATSKA HIRURGIJA - FUNKCIJA ILI ESTETIKA

Prof. dr Srboljub Stošić Maksilofacijalna hirurgija, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju - VMA Beograd, Srbija

Ortognatska hirurgija koriguje urođene i stečene deformitete lica i vilica koji su praćeni poremećajima jedne ili više funkcija i smetnjama estetskog karaktera, što za pacijenata predstavlja stalno psihičko opterećenje, bez obzira na pol i doba života. Srazmera pacijentovog opterećenja najčešće ne odgovara stvarnom obimu problema, jer su pod uticajem socijalnih opšteprihvaćenih vrednosti skloniji mi-norizovanju funkcionalnih i agraviranju estetskih nesklada.

Dizgnatija kao pojam pućuje na deformitet koji u osnovi ima poremećaj među-viličnih odnosa, gde podrazumevamo nenormalan izgled lica i poremećaj zagriža-ja sa ili bez poremećenih odnosa vilica prema bazi lobanje. Dizgnatija može biti simetrično ili asimetrično zastupljena. Uzroci nastanka dizgnatija su mnogobro-jni, tako da je ponekad nemoguće ustanoviti koji su etiološki faktori – urođeni ili stečeni, imali presudan uticaj. Kao što su različiti po svojoj etiologiji, tako se deformiteti lica i vilica klinički različito manifestuju, pa i vremenski se javljaju u različito životno doba.

25


Uzrok dizgnatija u različitom stepenu može da bude samo gornja, samo don-ja ili obe vilice formirajući tako u različitom stepenu ispoljen jasno prepoznatljiv deformitet. Neke se dizgnatije ispoljavaju vrlo rano: nedovoljno razvijena donja vilica (Pierre-Robin sindrom) uočava se i smesta zbrinjava kod novorođenčadi. U drugih se prvi simptomi manifestuju u toku razvitka vilica, naročito u periodu mlečne i stalne denticije.

Deformiteti vilica su po pravilu praćeni jače ili slabije izraženim poremećajem zagrižaja, ali korekcija okluzije ne rešava sve manifestacije pojedinih dizgnatija.

Kod pacijenata s vidljivo poremećenom farmonijom lica i psihosocijalnim problemima koji iz toga proizlaze, gotovo uvek su estetski razlozi presudni za spremnost da se podvrgnu hirurškom lečenju, možda i stoga što nemaju iskus-tvo s prednostima normalne okluzalne funkcije. Tako ovi pacijenti kao povod za traženje hirurške pomoći navode poremećenu funkciju žvakanja, poremećenu funkciju govora, probleme s disanjem, sklonost ka oboljenjima parodoncijuma, poremećaj u funkciji viličnog zgloba i olakšavanje protetskog zbrinjavanja, jer zaista češće imaju stomatološka oboljenja. Iza ovih brojnih i objektivnih povoda, ostaje glavni motiv - izgled lica.

Cilj svakog hirurga je da koristeći operativne metode koje daju zadovoljava-juće funkcionalne rezultate pre svega reši funkcionalne smetnje, kao što su smet-nje u govoru, disanju i žvakanju

Kod svih dizgnatija važno je pravilno odrediti vreme intervencije. Danas se mnogi poremećaji zuba i okluzije na dentoalveolarnom segmentu uspešno konzervativno leče i kod dece i kod odraslih. Hirurške metode lečenja primenjuju se tek po završetku rasta i podrazumevaju osteotomije skeleta lica i vilica s ciljem da se uspostave normalni okluzioni i artikulacioni odnosi, uz istovremeno pobol-jšanje i estetskog izgleda lica.

S5 SKELETNE DISPLAZIJE I ASIMETRIJE KOSTIJU LICA

Vedran Uglešić Klinika za kirugiju lica, čeljusti i usta, KB Dubrava, Zagreb, Hrvatska

Displazije kostiju lica možemo podijeliti na dentoalveolarne, sekeletne i den-toskeletne. Dentoalveolarne displazije su u domeni ortodonata i nisu u fokusu maksilofacijalnih kirurga, a u liječenju dentoskelatnih displazija učestvuju orto-donti i maksilofacijalni kirurzi.

Skeletne displazije karakterizira uredan ili kompenzirani zagriz i poremećeni odnos kostiju lica. Moramo naglasiti da uredan zagriz nije garancija dobrog izgle-da bolesnika. Karakteristika bolesnika sa sletenim dispazijama su da imaju habitu-alno ili ortodontski urednu okluziju, da nisu zadovoljni svojim izgledom i da nakon


26

liječenja njihova okluzija odgovarati onoj prije zahvata. Liječenje ovih bolesnika najčešće zahtijeva bimaksilarnu operaciju te rotaciju čeljusti. Na primjerima bole-snika sa skeletnim displazijama pokazati će se planiranje zahvata i postoperativni rezultati.

Asimetrije lica mogu imati urednu ili kompenziranu okluziju, a mogu biti udružene s dentoskeletnim displazijama. Problemi koji se javljaju kod planiranja ovih zahvata su odrediti sagitanu i horizontalnu ravninu. Odrediti koja strana je uredna po visini. Odrediti otklon gornje i donje čeljusti od sagitalne i horizontalne ravnine. Odrediti odnos mentona prema centralnoj okluziji te na kraju anteropos-teriorni odnos gornje i donje čeljusti.

Na primjerima će se prikazati analiza i planiranje zahvata koristeći AP i LL ke-falometriju te planiranje zahvata s 3D softverom i 3D modelima. Na kraju će se prikazati primjeri liječenja i rezultati asimetrija lica skeletnih i dentoskeletnih dis-plazija.

S6 CORRECTION OF MANDIBULAR DEFICIENCY DEFORMITIES

Prof. dr Vitomir Konstantinović Clinic of Maxillofacial Surgery, Faculty of Dental medicine, University of Belgrade, Serbia

Mandibular DEFICIENCY is a frequently encountered craniofacial discrepancy and can be classified into three groups: congenital, developmental, and acquired.

Usually, the majority of congenital group is associated with syndromes. Al-though mandibular hypoplasia is a common craniofacial anomaly, patients mani-festing nonsyndromic congenital mandibular hypoplasia are a rare subgroup.

The diminutive or retro-positioned mandible, while conceptually a simple problem, poses significant challenges for the surgeon pursuing the restoration of form and function. Some options for treatment are common regardless of cause; in other cases, the most accurate possible diagnosis will be critical for predicting natural course and staging treatment appropriately. Distraction osteogenesis is an important option for the treatment of mandibular hypoplasia. The technique of distraction has revolutionized the treatment of mandibular hypoplasia; howev-er, presently large mandibular deficiency still requires orthognatic surgery which comprise of mandibular advancement with or without use of bone grafts. Micro-vascular grafting is also used in adults. Conversely, in paediatric reconstruction, nonvascularized rib grafts remain standard. Adequate combination of techniques allows early intervention, limits graft resorption, and improves airway control.

Ankylosis, which also cause mandibular hypoplasia is condition that cause se-vere facial asymmetry mainly in children because of the lack of function in tem-poromandibular joint/s. The most often etiologic factors associated with true

27


ankylosis are obstetric trauma and intracapsular condylar head fractures during early childhood. The treatment goal is to establish normal jaw motion and to cor-rect deformity. Of course, definitive surgery comprised of final correction of facial asymmetry and occlusion by means of orthognatic surgery.

More than 20 years of experiences with treatment of patients with mandibular hypoplasia will be presented.

S7 OPTIMIZATION OF ORTHOGNATHIC SURGERY OUTCOME

Prof. dr Reha Kisnisci Oral & Maxillofacial Surgery, Department of Oral and Maxillofacial Surgery, Ankara University, Turkey

Systematic and integrated approach became the standard of care for the over-all management of the patients with orofacial deformities. The mainstay of the correction of dentofacial deformities requires the active involvement and exper-tise of an oral and maxillofacial surgeon throughout almost all treatment phases. An optimal and favourable outcome in orthognathic surgery patients includes preoperative, operative and postoperative phases. Surgical factors hence should cover all issues related from diagnosis to intraoperative adjunctive procedures in order to maximize in reaching functionally stable and esthetically pleasing results as well as to avoid or to address secondary problems. Some issues that will be dis-cussed will include anatomical pitfalls, reduction of treatment duration, adjunc-tive procedures and stability.

S8 BIMAKSILARNA HIRURŠKA KOREKCIJA MANDIBULARNOG PROGNATIZMA

Asist. dr Zoran Jezdić Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija

Mandibularni prognatizam je skeletni deformitet koji se karakteriše pre-komernim uvećanjem donje vilice, kako u sagitalnom tako i u transverzalnom pravcu. Može biti razvojna ili stečena anomalija. Prve pokušaje hirurške korekci-je mandibularnog prognatizma izveo je Hullihen 1849. god. Hirurška korekcija ovog skeletnog deformiteta je najzastupljenija u ortognatskoj hirurgiji i čini jednu trećinu svih intervencija.


28

Hirurške intervencije samo na donjoj vilici dominirale su do pre 30 godina. Više od 4/5 osoba sa mandibularnim prognatizmom su tretirane na ovaj način. Pošto je dokazano da je mandibularni prognatizam kod najvećeg broja ovakvih pacijenata praćen hipoplazijom maksile, nametnula se potreba za bimaksilarnim hirurškim zahvatima. Mid 1970.g. je uradio prvu hiruršku korekciju skeletnog deformiteta sa intraoralnim pristupom na obe vilice

Prednosti bimaksilarnih osteotomija u korigovanju mandibularnog prognatiz-ma su brojne. Jedna od najvažnijih je suštinska promena skeletnih odnosa koja obezbeđuje bolje estetske rezultate kod operisanih pacijenata. Klinička iskustva ukazuju na to da se funkcije daleko brže normalizuju nakon maksilarnih i bimak-silarnih korekcija. Veća stabilnost postoperativnih rezultata takođe se navodi kao prednost ovih hirurških intervencija, ali su mišljenja o tome još uvek podeljena. Sveukupna promena mekih tkiva srednje trećine lica je izraženija nakon bimak-silarnih hirurških zahvata u poređenju sa zahvatima na jednoj vilici, posebno u regiji brade, donje usne i nazolabijalne brazde. Postizanje optimalne funkcije i es-tetike kod ovih pacijenata zahteva kombinovani ortodontsko - hirurški pristup. Najveći nedostatak je svakako kompleksnost i težina samog hirurškog zahvata, mogućnost postoperativnog krvavljenja, nestabilnost položaja gornje vilice pri pozicioniranju, kao i postoperativna rotacija donje vilice.

S9 MOGUĆNOSTI NEHIRURŠKE REJUVENACIJE LICA-TREND, RIZICI I KOMPLIKACIJE

Doc. dr Jelena Nikolić, , Janjić Z Hirurgija-plastična hirurgija, Klinički centar Vojvodine, Medicinski fakultet u Novom Sadu, Srbija

Uvod i cilj. Savremeno društvo postavlja visoke standarde „večite“ mlados-ti i lepote pred pojedinca. Potreba da se zadovolje ovakve norme, uz brz tempo života nameće nužne promene i u estetskim hirurškim tretmanima zahtevajući da procedure traju kratko, da je postoperativni morbiditet minimalan, a efekat ne-posredan. Trend 21 veka zato čine nehirurške procedure rejuvenacije kao što je primena botulinog toksina, hijaluronskih filera, niti, hemijskih pilinga, lipolitika, PRP i drugo. Prikazali smo mogućnosti pojedinih tehnika, njihove limite, rizike i moguće komplikacije kako bi ukazali na uslove koji su neophodni za bezbedno izvođenje procedura.

Metodologija. Prikazane su najčešće nehirurške procedure rejuvenacije lica (primena botulinog toksina, hijaluronski fileri, suspenzionih niti, PRP), a pregle-dom kroz literaturu i prikazom slučajeva sagledani su rizici i komplikacije.

29


Rezultat. Zajedničko za sve ove procedure je da nije potrebna kompleksna priprema za intervenciju, pacijenti se neposredno nakon tretmana otpuštaju kući, bez upadljivih zavoja i rana, sa mogućnošću da nastave uobičajene aktivnosti. „Mini invazivne“ metode daju i manje efekte i zahtevaju učestalije ponavljanje kako bi se željeni efekat održao. Isto tako procedure nisu bez komplikacija, a one mogu značajno naružiti pacijenta, trajati dugo i predstavljati značajan problem za pacijenta.

Zaključak. Neophodno je da se pacijentima jasno objasni šta će se dešava-ti nakon intervencije, šta je“normalno“, šta mogu da očekuju i koji su limiti ovih procedura. Stručna aplikacija od strane lekara, poznavanje anatomije lica, meh-anizama dejstva preparata koji se koriste, kontraindikacija, neželjenih dejstava i mogućih komplikacija neophodno je za adekvatan odabir optimalne procedure za konkretan problem na koji pacijent ukazuje, a samim ti i za postizanje željenog rezultata.

S10 ASIMETRIČNI DEFORMITETI LICA I VILICA

Prof. dr Aleksandar Kiralj Maksilofacijalna hirurgija, Klinički Centar Vojvodine, Klinika za Maksilofacijalnu hirurgiju, Medicinski fakultet Novi Sad, Srbija

Klinička forma manifestacije jednostranih deformitet lica i vilica nije jednos-tavna, i zbog toga je i njihova jasna definicja prilično otežana. Ovakompleksan problem, samim tim iziskuje veoma kompleksnu dijagnostiku, preoperativnu poripremu, hirurško i konzervativno lečenje.

Sama definicija i pokušaj postavljanja algoritama i dijagnostici je veoma kom-plikovan i opisan je od više autora (Obwegesser et all). Istorijski gledano hirurške tehnike su pratile razvoj medicinske tehnologije i aparata, te je evolucija išla od najjednostavnijih operativnih tehnika u početku( kondilektomija) do sadašnjih operativnih tehnika koje su veoma kompleksne i izvode se na naizu koštanih struktura lica i vilica.

U ovom saopštenju će biti prikazane istorijske tehnike i jiihov razvoj do današn-jih dana, kao i pacijenti na našoj klinici koji su operisani različitim hirurškim teh-nikama. Rezultati lečenja će takođe biti sažeto prikazati.

Kao rezultat dugogodišnjeg bavljenja lečenja deformiteta, smatramo da svakom pacijentu individualno, treba prilagoditi hiruršku tehniku, kako bi se do-bio najbolji estetski i funkcionalni rezltat.


30

S11 HIRURŠKI ASPEKTI TRETMANA PACIJENATA SA HIPOPLAZIJOM GORNJE VILICE NAKON RASCEPA NEPCA

Prof. dr Dragan Krasić Maksilofacijalna hirurgija, Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet Niš, Srbija

Ciljevi: Prikaz našeg iskustva i protokola koje smo koristili u tretmanu maksi-larnih hipoplazija kod pacijenata nakon tretmana rascepa primarnog i sekunda-rnog nepca.

Bolesnici i metode: U period od 2010 do 2017 na Klinici za Stomatologiju, maksilofacijalna hirurgija, tretirano je 14 bolesnika s maksilarnom hipoplazijom nakon plastike primarnog i sekundarnog palatuma. Oni su praćeni klinički od strane maksilofacijalnog hirurga i ortodonta. Svaka tri meseca nakon hiruškog lečenja rascepa odlučivano je o intenzivnom ortodonskom tretmanu konzili-jarnim sagledavanjem uz adekvatanu radiološku dijagnostiku (OPTG, telerengen ), analizu individualnog modela. Nakon završenog ortodontskog tretmana i rasta kostiju lica i vilica, prikazivani su Konzilijumu za urođene i stečene deformitete radi hirurškog lečenja. Kod svih bolesnika je incizalna stepenica bila 8 mm ili manje. Tretirani su tradicionalnom ortognatskom hirurgijom koja se sastojala u Lee Fort I osteotomiji i antepoziciji gornje vilice. U 5 bolesika je rađena i bilateralna sag-italna osteotomija (BSSO) donje vilice, kada je to uz pomoć telerengen analiza indikovano. Time je dobijana adekvatna okluzija.

Rezultati: Pet pacijenata podvrgnutih bimaksilarnom ortognatskom tretmanu su nakon toga tretirana ortodontski još prosečno dve godine. Bolesnici kod ko-jih je tretirana samo gornja vilica bili su podvrgnuti ortodontskom tretmanu još prosečno 14,5 meseci. Kod 5 bolesnika je bila potrebna osteoplastika na spoju premaksile i maksile. Recidiva nije bilo.

Zaključak: Tretman bolesnika sa rascepom je dugotrajan i naporan proces koji zahteva posvećenost tima koji učestvuje u tretmanu, kao i veliku upornost roditel-ja i same dece. Adekvatan timski rad je neophodan kako bi se dobila zadovoljav-ajuća priprema ovih bolesnika za hirurški tretman. Lee Fort I osteotomija i BSSO su uz dobru ortodonciju neophodni za adekvatan funkcionalni i estetski rezultat.

31


S12 ESTETSKA MEDICINA U STOMATOLOGIJI

Dr Bea Povignac, Privatna praksa, Beograd, Srbija

Osim stomatologije, koja je grana medicine koja se bavi zbrinjavanjem funkcije i estetike zuba pojavila se nova grana medicine koja se bavi estetikom orofacijalne regije.

Naše interesovanje se fokusira na ulepšavnju nazolabijalnih bora i usana.Još od vremena Egipta gde su stavljali vosak na usne i bojili ih pigmentom bil-

jaka, pa do 16og veka kada je pod vladavinom kraljice Elizabete I izmišljen karmin, uvećanje usana se praktikovalo svakodnevno.

U renesansi se pojavljuje kulturalni pokret idealnih proporcija nacrtan od strane Mikelanđela i Da Vinčija.

Idealne proporcije se prepoznaju u Golden Ratio-u koji je korišćen u slikarstvu za definisanje malo povećane veličine donje usne u odnosu na gornju.

Mona Liza je primer iz tog perioda.Početak ubrizgavanja raznih produkata datira od 1900. godine sa upotrebom

parafina i bilo je neuspešno. 1960. je ubrizgavan tečni silikon, ali je ubrzo ukinut usled velikih komplikacija. Ubrizgavanje sopstvene masti u usne je počelo jos 1893. i unapređen je sa pojavom liposukcije 1970. Ova procedura je doživela znat-no poboljšanje 1990-te kroz rad Sydney Coleman-a.

Međutim ne prevaziđeni rezultati su postignuti pojavom hijaluronskih filera 1980. godine. Bez operativne procedure, ulepšavnjem usana dobija se prirodni efekat. Hijaluronska kiselina koja je pakovana u sterilnim špricevima sadrži kola-gen, protein zaslužan za elastičnost i turgor kože.

Važnost razumevanja potrebe za ulepšavanjem usana se ogleda u tome da od svih estetskih tretmana koji se služe primenom hijaluronske kiseline u svetu 50% su tretmani usana.

Tretmani usana se uglavnom koriste u 3 svrhe 1. korekcija usana2. vidljivost posledica starenja3. uvećanje usana koje su nativnom obliku bile pretankeUsne su deo centralnog facijalnog trougla povezane sa očima i ustima. Ključ

za uspešno postizanje i očuvanje atraktivnih usana je čvrsto povezan sa pozna-vanjem, razumevanjem i poštovanjem anatomije, estetike i ostalim faktorima koji utiču na njihove promene. Neophodno je poznavanje procesa starenja usana.

Značaj estetskog tretmana hijaluronskim filerima usana je za nas stomatol-oge veliki. Mi znamo koliko je sem funkcije estetika bitna za naše pacijente. Usne su deo lepog osmeh. Lep osmeh utiče na raspoloženje i mentalno zdravlje naših pacijenata.


32

S14 BLUE SKIES INNOVATION IN HELATHCARE- THE FUTURE OF MEDICINE

Prof. dr sc Stephen Minger Pathology, Director of SLM Blue Skies Innovations Ltd, United Kingdom

This talk will focus on current technologies in cellular therapy and regenerative medicine for a myriad of human disorders. However there are a number of con-vergent new technologies that will fundamentally change human healthcare in the near term and beyond that will have profound implications for health, aging, re-generation/rejuvenation and our conception of what is being human is or could be.

Educational benefits:

Insight at current knowledge in regenerative medicine and its potential in near future. Beside new technologies there will be presented possible new terapeutic procedures in human healthcare.

S15 ĆELIJSKI NOSAĆI U OSEALNOJ I ENDODONTSKOJ REGENERATIVNOJ TERAPIJI

Prof. dr Dejan Marković Dečja i preventivna Stomatologija, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za dečju i preventivnu stomatologiju, Srbija

Ćelijski nosaći – skafoldi, predstavljaju važan deo mozaika uspešne primene matičnih ćelija u terapiji koštanih defekata. Njihov dizajn i hemijske i fizičke ka-rakteristike imaju presudan značaj u uspešnosti terapjiskih postupaka, kako sa as-pekta manipulativne efikasnosti hirurških procedura, tako i iz ugla prežvljavanja matičnih ćelija, njihove adherentnosti za podlogu i uopšte ispoljavnja pozitivnog terapeutskog učinka.

Savremena endodontska terapija sve više pažnje poklanja regenerativnim procedurama, oslanjajući se na dokazani potencijal periapikalnog tkiva, čak i u fazama kada je oboljenje pulpe u uznapredovalim fazama destrukcije. Posebna pažnja posvečuje se regenerativnim procedurama u terapiji mladih stalnih zuba. Dizajniranje novih ćelijskih nosaća, primena matičnih ćelija, fotodinamska terapi-ja kao i primena lasera pružaju ohrabrujuće rezultate na polju unaprdjenja terapi-jskih procedura iz ove oblasti.

33


Edukacijska uloga:Uvođenje novih materiala u hirurške postupke regeneracijskih tehnika pot-

vrđene sa naučno istraživačkim radom. Primjena novih matreriala, koji imaju pot-vrđenu biostimulacijsku karakteristiku, znaći sigurniju prognozu uspjeha terapije.

Uvođenje novih regenerativnih postupaka u lečenju pulpita je veliki napredak u toj grani stomatologije. Upoznavanje novih endodontskih regenerativnih teh-nika znaći velik napredak u specialnoj kao i u opčoj stomatologiji.

S16 CD34 + ENRICHED CELL GRAFTS

Prof. dr sc Primož Rožman Specialist in transfusion medicine, Professor at Medical Faculty, University of Ljubljana, Slovenia

CD34+ enriched cell grafts have been used for the treatment of many target organs. The aim of present talk is to present the methods to analyze the subpopu-lation composition of CD34+ enriched cell grafts. Classically, these are the count-ing, viability and functional potential testing, and testing of removal of toxic cry-oprotectant DMSO. In addition, in order to elucidate the biological stemness of the CD34+ enriched cell products, expression analyses at the mRNA and protein level were carried out, epigenetic and telomere length analysis of CD34+ cells, the potential of CD34+ cells to form hematopoietic, mesenchymal and endothelial colonies, composition subpopulations based on CD markers, and the composi-tion of the cytokines secreted by CD34+ cell grafts.

Educational benefits:

The public wil learn about the mechanisms of adult progenitor cells at sites of cell injection that may allow us to improve application and clinical outcomes of cell-based therapies. They will see which cell subpopulations are associated with better clinical outcome. The techniques and methods mentioned will constitute the key medical activity in the future.


34

S17 ADIPOART TEHNOLOGIJA ZA PRIPREMU MATIČNIH ĆELIJA IZ MASNOG TKIVA

Prof. dr sc Miomir Knežević, Univerzitet u Ljubljani, Slovenija

Priprema transplantata matičnih ćelija iz različitih područja tela postala je dio nauke vezane uz terapije matičnim ćelijama. Sama izolacija matičnih ćelija i trans-plantacija na donor mesto znaći veliki doprinos poboljšanju kliničkih rezultata terapije. AdipoArt znaći pripremu transpalantata na osnovu poslednjih naučnih dostignuća.

Edukacijska uloga:

U predavanju razmotrit ćemo naučna dostignuća u laboratorijskim postupci-ma i kako se ona mogu upotrebiti u kliničkoj praksi.

S18 KLINIČKA PRIMJENA REKONSTRUKCIJE ORALNIH TKIVA POMOĆU MATIČNIH ĆELIJA

Dr. sc. Boris Simončič Parodontologija, Simed Zobozdravstvo d.o.o., Slovenija

Golemi gubitak tvrdih i mekanih parodontalnih tkiva predstavlja jednu od težih prepreka u savremenom i estetski složenom pristupu zbrinjavanja takvih slučajeva. Na osnovu kliničkog primjera razmotrit ćemo mogućnosti regener-artivnog zahvata sa matičnim ćelijama. Prikazat ćemo pripremu transplantata za primjenu, operativnu tehniku i postupke 3D rekonstrukcije oštečenog tkiva. Složeni i stručno poduprti postupci regeneracije omogučavaju predvidjeni rezul-tat, koji omogučava konačno funkcionalno i estetsko rešenje.

Edukacijska uloga:

Prikazane tehnike pripreme transplantata matičnih ćelija su state of the art savremene regenerativneoralno – parodontalne hirurgije. Slušatelji će vidjeti pos-tupke stabilizacije transplantata i protokol operacione tehnike. Prikazani će biti i operacioni kao i protetični postupci estetskog zbrinjavanja posle uspješne regen-eracije mekog i tvrdog oralnoog tkiva.

Research could be viewed as the vertebral column of current clinical practices. Various types of research contribute to the knowledge in the dental field. Howev-er, appropriate design of experiments or clinical studies would allow the closest generalization of the results to real clinical scenarios.

35


S27 RESEARCH IN DENTISTRY: FROM BORING TO EXCITING

Prof. dr Hani A. Salam Oral & Maxillofacial Surgery, McGill University of Toronto, Canada

Research could be viewed as the vertebral column of current clinical practices. Various types of research contribute to the knowledge in the dental field. Howev-er, appropriate design of experiments or clinical studies would allow the closest generalization of the results to real clinical scenarios.

S28 ZNAČAJ PROTOKOLA PRANJA I STERILIZACIJE INSTRUMENATA U STOMATOLOGIJI

Prof. dr Vesna Mioljević Klinički centar Srbije, Služba za bolničku epidemiologiju i higijenu ishrane, Srbija

Uvod: Razvoj medicinskih nauka i savremena tehnologija danas su neras-kidivo povezani.. Moderna stomatologija danas zahteva primenu savremenih dijagnostičkih i terapijskih procedura, ali istovremeno i adekvatan i suguran proces sterilizacije instrumenata i opeme a u cilju obezbedjivanja zaštite paci-jenata i kontrole širenja infekcija. Zaštita pacijenta ali I stomatoloških radnika postiže se opštim i specifičnim merama prevencije. Opšte mere zaštite zahteva-ju sprovođenje dezinfekcije i sterilizacije, primenu potrošnog materijala za jed-nokratnu upotrebu u toku dijagnostičkih i terapijskih postupaka, dok specifične mere prevencije podrazumevaju primenu različitih mera prevencije u odnosu na pojedine procese rada.

Metodologija: Preporuke Centra za kontrolu i prevenciju bolesti, Altanta, (www.cdc.gov/getsmart/healthcare. Centers for Disease Control and Preven-tion. Summary of Infection Prevention Practices in Dental Settings: Basic Expec-tations for Safe Care. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention, US Dept of Health and Human Services; 2016.www.cdc.gov/oralhealth;infec-tioncontrol/guidelines/index.htm);www.osha.gov/SLTC/dentistry/index.html. Accessed August 2006

Rezultati: Protokoli pranja i sterilizacije stomatoloških instrumenata treba da sadrže: protokol za transport i rukovanje instrumentima koji mogu biti kontam-inirani krvlju i sekretom; protocol korišćenja opreme za jednokratnu upotrebu; protokol pranja stomatoloških instrumenata sa preciznim uputstvima od strane proizvođača pojedinih sredstava u pogledu koncentracije i vremena ekspozicije; protokol pravilnog pakovanja instrumenata za process sterilizacije; protokol ster-ilizacije – vrsta procesa i njeno trajanje; protocol transpotra i čuvanja sterilisanog materijala; adekvatna kontrola procesa sterilizacije.


36

Zaključak: Protokoli pranja i sterilizacije instrumenata u stomatologiji moraju postati deo svakodnevne prakse zdravstvenih radnika u stomatologiji. Važna je edukacija zdravstvenih radnika na temu sterilizacije i usvajanje novih znanja iz ove oblasti, Samo na ovaj način može se obezbediti bezbednost rada osoblja zaposle-nog u stomatologiji , obezbediti zaštita pacijenata i konrola širenja infekcija.

Ključne reči: stomatologija, sterilizacija, preporuke

S29 UVOD U STERILIZACIJU – STERILIZACIJA NIJE “DUGME” VEĆ NAUKA

Petar Trojančević DND Commerce doo, Srbija

Sterilizacija je proces kojim se potpuno odstranjuju ili uništavaju svi mikroor-ganizmi i njihove spore s predmeta, instrumenata i materijala.

Uspeh sterilizacije zavisi od načina pripreme materijala za sterilizaciju, is-pravnog odabira metoda sterilizacije, procene da li se izvesni materijal može steri-lisati, načina čuvanja sterilisanog materijala, kao i mnogih drugih faktora.

Uspešan ciklus sterilizacije nije garancija sterilnosti materijala. Naime, ukoliko je materijal koji se steriliše predhodno nedovoljno očišćen (npr. instrumenti koji se ručno peru - ostatci tkiva u zglobnim površinama) - sterilnost je pod znakom pitanja. Validacija je jedini metod provere efikasnosti svakog programa ciklusa sterilizacije. Loš kvalitet pare i propusnost u komori su stanja koja sterilizator ne registruje, te se moraju proveravati pomoću određenih testova.

S30 SIGURNOST NA PRVOM MESTU: ULTRA SONIČNE KADE I MAŠINSKO PRANJE INSTRUMENATA

Petar Trojančević DND Commerce doo, Srbija

Pre dobijanja sterilisanog proizvoda kao krajnjeg produkta proizvodnje u služ-bi centralne sterilizacije, neophodno je sprovesti niz drugih postupaka i mera, a u cilju visokokvalitetnog načina rada. Sterilizacija je metod izbora u kontroli svih do sada poznatih uzročnika bolesti. Ona sama po sebi nije dovoljna, već u mnogome zavisi, kada je reč npr. o instrumentima, od predhodno sprovedenih postupaka čišćenja i dezinfekcije.

37


Detaljnim ispitivanjem se došlo do zaključka da primena ultrazvučnog čišćenja daje mnogo bolje efekte u poređenju sa drugim sistemima za čišćenje na polju medicine.

Ultrazvučno čišćenje je zakonska norma i standardna procedura kako u svet-skim, tako i u standardima EU.

Ultrazvučno čišćenje instrumenata u medicini je značajno zbog takozvanog grubog pranja veoma zapraljanih instrumenata kao i lumenskih instrumenata. In-strumenti koji su potrtopljeni u vodi i deterdžentu se ispiraju slanjem ultrazvučnih talasa proizvedenim od strane elektronskog generatora.

Mašinska akcija je jedan od glavnih elemenata za efikasnost ćišćenja procesa pranja.

S31 ULTRA PAKOVANI MATERIJAL ZA STERILIZACIJU I PROTOKOLI PROCESA KONTROLE STERILIZACIJE

Dejan Petrović DND Commerce doo, Srbija

Prezentacija obuhvata ceo proces sterilizacije – zlatni krug – čišćenje i dezinfe-kcija instrumenata, kontrola i priprema materijala za sterilizaciju, pakovanje, steri-lizacija, skladištenje i transport.

ULTRA® pakovni materijal za sterilizaciju je novi tip SBS* sistema, koji će izvršiti preokret u procedurama i performansama pakovanja.

ULTRA® je napravljena od jednog sloja 90 gramskog netkanog materijala i do-datnog sloja posebno razvijenog laminiranog filma, koji obezbeđuje optimalne karakteristike otvaranja.

Koncept ULTRA® donosi brojne prednosti i unapređenja, kao na primer: ušteda vremena u odnosu na dvostruko umotavanje, smanjenje i upravljanje ri-zicima od neusklađenosti, garancija aseptičnog otvaranja i izvlačenja sadržaja na mestu upotrebe, kontrola i delotvornost mikrobne barijere prema standardu ISO 11607-2.

Poštovanje protokola procesa kontrole sterilizacije, kao i normi i procedura, veoma je važno za efikasnu sterilizaciju i prevenciju infekcija.


38

S32 KONTROLA I PREVENCIJA KRVNO PRENOSIVIH INFEKCIJA U STOMATOLOGIJI

Ass. dr Drago Jelovac Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet Beograd Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija

Osnovni preduslov za sprovođenje mera kontrole i prevencije krvno prenosiv-ih infekcija u stomatologiji jesu sterilizacija i dezinfekcija, odnosno primena mera asepse i antisepse. Virusi koji se najčešće prenose krvlju i koji predstavljaju rizik od infekcije su: virus hepatitisa B (HBV), virus hepatitisa C (HCV) i virus humane imunodeficijencije (HIV virus).

Infekcije krvno prenosivim virusima predstavljaju veoma aktuelan problem u medicini. One nastaju putem krvi u bolnici ili nekoj drugoj zdravstvenoj ustanovi, kod kojih je krv poslužila kao put prenošenja infektivnog agensa.

Iako se primenom opštih i specifičnih mera prevencije i postekspozicione pro-filakse ove infekcije među zaposlenima u zdravstvu mogu gotovo u potpunosti sprečiti, što je slučaj u razvijenim zemljama, infekcije krvno prenosivim virusima među radnicima u zdravstvu su i dalje prisutne u Srbiji.

Zahvaljujući najnovijim saznanjima iz oblasti krvno-prenosivih bolesti, kontakt sa biološkim tečnostima- fluidima (krv, pljuvačka, plazma, sektret iz disajnih puteva, itd.) ili sa kontaminiranim instrumentima naizgled zdrave individue u svakodnevnoj stomatološkoj praksi se smatra visoko rizičnom. Teoretski, izlaganje kontaminiranom biološkom materijalu za posledicu može imati transmisiju, tj. prenos infekcije direkt-no sa pacijenta na stomatologa, sa stomatologa na pacijenta ali i indirektno sa paci-jenta na pacijenta preko neadekvatno sterilisanih tj. kontaminirananih instrume-nata. Postoji veoma mala verovatnoća prenosa ove vrste infekcije sa stomatologa na pacijenta. Takođe, postoji veoma mali rizik transmisije infekcije sa pacijenta na stomatologa, međutim taj rizik ne bi trebalo zanemarivati . Potreban je rigoroznan nadzor i kontrola mera prevencija infekcije u stomatološkim ambulantama kako bi se zaustavio-sprečio prenos infekcije sa pacijenta na pacijenta. Pravilnim procedura-ma se može izvšiti prevencija transmisije infekcije.

S obzirom na veliki značaj prenosa infekcija u stomatologiji trebalo bi uves-ti postodoktorski kontinuirani program koji bi imao za cilj da se stomatolozima omogući unapređivanje veština i znanja u vezi sa epidemiologijom krvno preno-sivih bolesti. Podizanje nivoa svesti i dalje izučavanje epidemiološkog procesa omogućuje stomatologu da u svakodnevnoj praksi izbegne pogrešne stavove i obrasce ponašanja.

Uprkos mogućnostima savremene specifične zaštite zdravstveni radnici su pod povećanim rizikom od izloženosti infektivnim bolestima koje se prenose putem krvi i drugim telesnim tečnostima. Prevencija ekspozicije je i dalje primarna strategija za smanjenje profesionalno nastalih infekcija.

39


S33 RUKOVOĐENJE KVALITETNOM STERILIZACIJOM

Prim. dr sci. Jasmina Tekić Dečja i preventivna Stomatologija, Stomatološki fakultet Beograd Zavod za stomatološku zdravstvenu zaštitu, Srbija

Reprocesiranje medicinskih sredstava, poput celog zdravstvenog sistema, podvrgava se zahtevima kvaliteta organizacije i proizvoda, tj. pruženih usluga, koji se neprestano menjaju.

Mere upravljanja kvalitetom, koje se danas primenjuju praktično u svim kom-panijama i organizacijama, takođe pružaju rukovodiocu institucije, rukovodstvu i zaposlenima osećaj organizacione bezbednosti.

Dok se ranije korićen termin ,,garancija kvaliteta’’ odnosio na očuvanje odgova-rajućeg standarda, danas je glavni fokus ,,upravljanja kvalitetom’’ obezbeđivanje konstantnog razvoja organizacije i njeno prilagođavanje zahtevima koji se stalno menjaju.

Svaki korak u ciklusu obrade materijala je od ključnog značaja za garanciju kvaliteta!

Garancija kvaliteta u sterilizaciji je stabilan, projektovan i fokusiran proces u poboljšanju procesa u ciklusu pripreme sterilnog materijala.

Rukovođenje kvalitetnom sterilizacijom podrazumeva kvalitetno upravljanje svakim korakom u zlatnom krugu sterilizacije – transport, čišćenje i dezinfekcija, pakovanje, sterilizacija, kontrola i skladištenje.

S34 ZAŠTO KOMPLIKOVANO I NESIGURNO KADA MOŽEMO SAVRŠENO SIGURNO

Doc. dr Milan Petrović Maksilofacijalna hirurgija, Stomatološki fakultet Beograd Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija

Cela istorija hirurgije povezana je sa borbom protiv infekcije i ona predstavlja čest izvor neuspeha. Danas svaka hirurška diciplina pristupa pacijentu kao po-tencijalnom izvoru infekcije . To znači da svi članovi tima moraju sprovoditi sve higijensko - preventivne mere kako bi zaštitili svakog od svojih pacijenata ali i sebe same. Tehnike sterilizacije potiču još iz antičkiog doba. Razvijaju se tokom vekova da bi prava saznanja o njihovoj vrednosti i njihov puni razvoj dostrigle u 19. i u 20.veku. I pored savremenih i dostupnih sredstava i aparata za sterilizaciju danas se na nekim mestima i dalje koriste zastarele i nesigurne metode sterijizacije.


40

S35 NEKAD I SAD: EVOLUCIJA STERILIZACIJE NA KLINICI ZA MAKSILOFACIJALNU HIRURGIJU STOMATOLOŠKOG FAKULTETA

UNIVERZITETA U BEOGRADU

Spec. struk. ms Olivera Bojić Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Srbija

Kontinuirano praćenje svetskih normi i standarda, kao i stalna briga kako za pacijenta, tako i za zaposlene na Klinici za maksilofacijalnu hirurgiju, doveli su do evolucije u sterilizaciji i uvođenja protokola i promene čitavog naćina funkcion-isanja Klinike.

Trudom i radom zaposlenih uvedena su pakovanja prema važećim svetskim standardima, počelo se sa korišćenjem sistema pakovanja, kontrolom sterilizaci-je, napisani su protokoli.. Ulaganjem u prevenciju infekcija, troškovi povezani sa postoperativnim infekcijama svedeni su na minimum.

Evolucijom sterilizacije zaštitili smo i pacijente i zdravstvene radnike.

41


OP1 LASER REMOVAL OF HYPERPLASTIC CHANGES IN THE ORAL CAVITY BY STAGES

Ljuba Simjanovska, Sinisha Simjanovski, Natasha Stavreva, Mirjana Markovska Arsovska, Gordana Todorovska, Olga Kokocheva Ivanovska Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Clinic of Oral Surgery Ss. Cyril and Methodius Skopje Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Clinic of Prosthetics Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Clinic of Oral Surgery Health Center - Skopje Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Clinic of Pediatric Dentistry

Aim: The aim of this study is to show the positive effect of the laser in the pre prosthetic surgery, while removing the duplicate of the hyperplastic changes.

Materials and methods: We present 10 cases with hyperplastic changes which are result of inappropriate prosthesis. Because the hyperplastic changes were attached to the alveolar ridge with the wide base and were like duplicate, their removal was made in two phases with Er – Yag Laser.

In the second phase, deepening was made on the alveolar ridge.Results: After the therapy the result was more than evident. The change was

removed and also we got good height of the alveolar ridge which is needed for the future prosthetic construction.

Conclusion: Although the therapy is in two phases, the time interval is insig-nificantly longer for the making of the prosthesis, but the benefit of the laser re-moval of the changes is significantly greater.

OP2 NOBELPROCERA IMPLANTOLOŠKI KONCEPT U ZBRINJAVANJU TOTALNE BEZZUBOSTI

Marko Rodić, Lj. Stojčev Stajčić *, Z. Stajčić Specijalistička ordinacija za maksilofacijalnu hirurgiju Beograd-Centar * Klinika za oralnu hirurgiju, Stomatološki Fakultet Beograd

Cilj rada: Opis NobelProcera koncepta, procena efikasnosti, prednosti i mane, kao i procena efikasnosti.

Metodologija: NobelProcera koncept primenjen u 12 pacijenata, od kojih 10 pacijenata je rešavana totalna bezzubost, a u dva pacijenta instalirano je 6 solo procera kruna na implantima.

Postupak: Posle perioda osteointegracije, otisak je uzet preko rigidno splinti-ranih transfer analoga modifikovanom otvorenom kašikom.


42

U tehnici je izrađena konstrukcija od voska, koja je testirana na implantima u ustima pacijenta, posle korekcija u vosku, skenira se NobelProcera skenerom, na kraju skeniranja izabrana je opcija u pogledu konstrukcije (most, prečka ili solo kruna) odnosno vrste materijala (Titan ili cirkon) za totalnu bezzubost.

Konstrukcija je modelovana hladnom obradom u centralnoj laboratoriji u New Jersey-u, USA, i potom testirano prijanjanje na implante u ustima pacijenta. Krune su izrađivane od različitih materijala u zavisnosti od indikacije ( E-Max, keramika).

Rezultat: Za totalnu bezzubost izrađeno je 8 konstrukcija od Titana, jedna od cirkona i jedna hibridna prečka. Za pojedinačnu bezzubost urađeno je šest solo procera kruna. Sve suprastrukture retinirane su zavrtnjima za implante. U svim slučajevima postignuta je apsolutna preciznost u spojevima. U jednom slučaju hibridne prečke, ista je izrađena iz dva dela zbog povećanog razmaka između im-planata.

Zaključak: Primenom NobelProcera implantološke rehabilitacije bilo je mo-guće ostvariti preciznost i kvalitet protetske rehabilitacije uz mali procenat po-teškoća.

OP3 INFLUENCE OF ORAL MICROFLORA IN BRONJ DEVELOPMENT

Mirjana Markovska Arsovska, Ljuba Simjanovska, Danica Popovic Monevska, Ana Kaftandjieva, Natasa Stavreva, Zoran Arsovski Stomatological clinical center, Clinic for oral surgery, Faculty of dentistry, Clinic for maxillofacial surgery, Institute for microbiology and parasitology, Clinic for prosthetic, PZU DENTART

Aim: Osteonecrosis of the jaw is one of the worst complications for patients under bisphosphonate treatments. Its ethiopathogenesis is unclear, but one of the factor responsible for its initiation is presence of microflora and this study was undertaken to determine the bacterial colonization of jawbone associated with BRONJ ( Bisphosphonate related osteonecrosis of the jaw).

Methodology: In this clinical study 20 patients under bisphosphonate thera-py and clinical signs of BRONJ were included. Osteonecrosis was classified on the basis of the degree I, II or III. The samples of the microflora around osteonecrosis were colonized in VITEK 2. Results were statistical processed.

This study was attended by Clinic for oral surgery, Clinic for maxillofacial sur-gery and Institute for microbiology and parasitology in Skopje.

Results: Our results shows that echerihia colli and eneroccocus plays an im-portant role in the acute infections in the patients with BRONJ.

Conclusion: Oral microflora plays an important role in the development of acute infections in patients with BRONJ.

43


OP4 MERENJE NAPONA I POMERANJA U EKSPERIMENTALNIM I NUMERIČKIM MODELIMA SASTAVLJENIM OD IMPLANTA SA

RAZLIČITIM GEOMETRIJSKIM OSOBINAMA

Dušan Šarac1 *, Ivan Tanasić2, Nenad Mitrović1, Aleksandra Milić-Lemić2, Ljiljana Tihaček-Šojić2 1 Univerzitet u Beogradu, Mašinski fakultet, 11000 Beograd, Srbija 2 Univerzitet u Beogradu, Stomatološki fakultet, 11000 Beograd, Srbija

Deformacija koja se javlja u blizini implantata pored zubnog implanta zavisi i od nekoliko faktora mešu kojima prednjači geometrija tela implantata.

Cilj: Ova studija je imala za cilj da proceni uticaj geometrije implantata na prenos sila tokom aksijalnog opterećenja zubnog implanta. Ispitivana su dva bi-omehanička parametra: polja pomeranja i deformacija.

Metode: U pojedinačnim blokovima polimetil metakrilata (PMMA) dimenzija 68 X 25 X 9 mm postavljeno je deset zubnih implantata Strauman 4,8 X 14 mm i Strauman 4,0 X 12 mm sa geometrijskim razmatranjem. Uzorci su postavljeni u tri tačke savijanja. Aksijalna opterećenja su primenjena na implantatima koristeći intenzitet do 600 N. Metode Digitalne Korelacije Slika (DIC) i Analize Konačnim Elemenatima (FEA) su korišćene za merenje deformacija i pomeranja. FE modeli su razvijeni prema eksperimentalnim modelima pomoću softvera Anzis.

Rezultati: pokazali su najviše vrednosti Von Mises deformacija/ pomeranja u predelu vrata implantata (cervikalni region), u gornjem dijelu PMMA bloka. Ek-sperimentalni rezultati pokazuju Von Mises deformacije u opsegu od 0,4-0,8%. Numerički modeli su prikazali Von Mises deformacije u opsegu od 0.4-0.6%. Vred-nosti pomeranja su bile u rasponu od 0.10 do 0.14 mm za sve modele. Eksperi-mentalni i numerički modeli pokazali su tendenciju smanjenja deformacija/po-meranja u apikalnoj trećini implantata. Niže vrednosti defromacija/pomeranja u eksperimentalnoj i numeričkoj analizi zabeležene su za implant Strauman 4,8 X 14 mm.

Zaključak: FEA i DIC modeli pokazali su sličnosti u raspodeli deformacija/po-meranja. Implantati sa većom kontaktnom površinom su uzrokovali distribuciju manjih deformacija.

Ključne reči: Polimetil-metakrilat, zubni implant, 3D digitalna korelacija slike, Von Mises deformacije, aksijalno opterećenje


44

MEASUREMENT OF STRAIN AND DISPLACEMENT IN EXPERIMENTAL AND NUMERICAL MODELS COMPOSED OF IMPLANTS WITH

DIFFERENT GEOMETRIC FEATURES

Dušan Šarac1*, Ivan Tanasić2, Nenad Mitrović1, Aleksandra Milić Lemić2, Ljiljana Tihaček-Šojić2

1University of Belgrade, Faculty of Mechanical Engineering, 11000 Belgrade, Serbia 2University of Belgrade, Faculty of Dental Medicine, 11000 Belgrade, Serbia

Strain adjacent to dental implant depends on several factors highlighting im-plant geometry as the major factor.

Aim: This study aimed to assess the effect of implant geometry on the load transfer during axial loading of dental implant. Two biomechanical parameters were investigated: strain and displacement fields.

Methods: Ten dental implants, Strauman 4.8 x 14 mm and Strauman 4.0 x 12 mm, with geometric consideration, were placed in individual blocks of polym-ethyl methacrylate (PMMA) with dimensions of 68 x 25 x 9 mm. Samples were placed in the three point bending support. Axial loads were applied on the im-plants using intensity up to 600 N. The Digital Image Correlation method and the Finite Element Analysis were used for strain and displacement measuring. The FE models were developed according experimental models using software Ansys.

Results: have shown the highest values of Von Mises strain/displacement val-ues in the region of the implant neck (cervical), in the upper part of the PMMA block. Experimental results show Von Mises strain in the range of 0.4–0.8 %. Nu-merical models visualized Von Mises strains in the range of 0.4–0.6 %. Displace-ment values were ranged from 0.10 to 0.14 mm for all models. Experimental and numerical models indicated tendency of strain/displacement decrease in the api-cal region of the implant. Lower strain/displacement values in experimental and numerical analysis were observed for Strauman 4.8 x 14 mm.

Conclusion: FEA and DIC models have shown similarities in stran/displace-ment distribution. The implants with greater contact surface transfered lower strain.

Keywords: polymethyl-methacrylate, dental implant, 3D Digital Image Correlation,

Von Mises strain, axial loading

45


OP5 COMPARISON OF TWO MEDICATIONS FOR TREATING DRY SOCKET

Simona Simjanovska, Sinisha Simjanovski, Oliver Temelkov PHI Picasso Dental Studio, Faculty of Dentistry Ss. Cyril and Methodius, Skopje, PHI D-r Snezana Temelkova

Aim: Dry socket is the most common postexstraction complication followed with intensely strong pain. Our goal is to point out the most appropriate and most efficient medication for soothing the pain.

Materials and methods: We performed examinations in 20 patients who were diagnosed with dry socket. In 10 patients, iodoform drain with Solutio Chlumsky was applied to sooth the pain sensations. In the other half, Oleum Caryophylli drain was applied in the dry socket. The reduction of the pain was measured ac-cording to the analogue scale (Visual Analogue Scale, VAS).

Results: After the provided treatment with both medications, the results were more than evident. According to VAS from 0 to 10, reduction of pain when iodo-form drain with Solutio Chlumsky was applied, was from 3 to 6 and the scale when Oleum Caryophylli drain was applied was over 5. Some of the patients even high-lighted scale of 10. The time interval of soothing the pain using Oleum Caryophylli drain was 2-5 min. unlike the time interval of soothing the pain using iodoform drain with Solutio Chlumsky which was 7-15 min.

Conclusion: The best preventive treatment for a dry socket is certainly a healthy coagulum, but when a dry socket has already occurred the best medica-tion for soothing the pain is Oleum Caryophylli.

OP6 ZNAČAJ PRIMENE I POŠTOVANJA OSNOVNIH NAČELA ENDODONCIJE

Dragica Medved - doktor stomatologije Stomatološka ordinacija Medadent, Beograd

Cilj rada je bio da se efikasnim konzervativno-endodontskim zbrinjavanjem spasu dva zuba kod pacijenta.

Metodologija: Početkom 2004. godine pacijent se obratio zbog subjektivnih tegoba-bol sa desne strane donje vilice, dosadnog, tupog, ponekad samog od sebe slabijeg intenziteta i tada podnošljivog a ponekad i jakog intenziteta, što odaje sliku akutne egzacerbacije. Zubi 47 i 48 su bili perkutorno osetljivi, na termo


46

tetsove pulpa je slabije reagovala nego pulpa zdravog zuba. Elektrotestom prag nadražaja je bio povišen u odnosu na zdrave zube.

Na digitalnom ortopantomografskom snimku zub 47 je imao amalgamski is-pun i karijes distalno. Zub 48 suspektan karijes mezijalno a na malom retroalveo-larnom snimku se videlo proširenje periodoncijumskog prostora.

Analizom okluzije utvrdila sam da postoji i traumatska okluzija.U međuvremenu, dok se čekao efekat mandibularne anestezije, uklonjenje

se tvrde i meke zubne naslage sa obolelih i drugih zuba. Obezbedilo se realtivno suvo radno polje sa vaterolanama i aspiratorom.

Na zubu 47 je uklonjen stari amalgamski ispun i uradjena preparacija kaviteta II klase okluzalno distalno. Nakon trepanacije pristupilo se, prema Prof. dr Mirosalvu Pajiću, a i u svetu, nazvana hirurška intervencija na pulpi. Uklanjaju se primese koje bi ometale difuziju i delovanje leka–dentinske strugotine, koagulum, oštrim ekskavatorom se uklanja još razmekšanog dentina ili odabirom odgovarujućeg svrdla. Postavila sam na otvorenu površinu pulpe na zubu 47 bezarsenski medika-ment Caustinerf.

U međuvremenu je, nakon preparacije kaviteta II klase, na isti način se posat-vio Caustinerf na zubu 48, što je olakšalo dalji endodontski rad na ovom zubu.Unutrašnje morfologije gornjih i donjih molara mogu biti veoma atipične sa pris-ustvom više kanala sa različitim varijacijama, sporednih kanala sa međusobnim komunikacijama, kao i prisustvo većeg broja kanala nepravilnog položaja i nejed-nakih dimenzija, pristup stomatologa ovim zubima je težak, mogu a i ne moraju da budu u visini zubnog niza i da imaju svog antagonistu... i sve su to vrlo šesto razlozi što se većina stomatologa odluči na ekstrakcije osmice. Po mom mišljenu treba pokušati spasiti svaki zub.

Oba zuba su izvedena iz trumatske okluzije.Kod oba zuba, za vreme uklanjanja karijesnog dentina dezinfikovani su kaviteti

kavipranom ili drugim antiseptikom npr 3% hidrogenom ili 70% alkoholom kao i gingive čije se tkivo nije njihovom primenom ugrozilo.

Nakon mortalne ekstirpacije sondirala sam i pronalazila kanale korenova.Na zubu 47 sam utvrdila tri kanala korena, jedan distalni, mb i ml.Na zubu 48, četiri kanala korenova, tri u mezijalnom a jedan u distalnom ko-

renu.Napravljeni su odontometrijski snimci. Na osnovu radnih dužina sa pristupila

ručnoj mehaničkoj medikamentoznoj obradi kanala korena.Shodno kliničkoj slici korišćen je hlorphenol camphor, jodophorm chlum-

sky, antibitik Lincocin pomešan sa AD kapima, privremeni ispun citadur, irigans fiziološki rastvor, a definitivna opturacuja kanala korenova endomtezaon i guta-perka poeni.

47


Za vreme stajanja određenog leka u zubu, obrađeni su parodontalni džepovi sa te strane i drugi, isparni fiziološkim rastvorom i Hexoralom, istretirani dexam-etazon neomycinom, Takođe, uradila sam obuku pacijenta za pravilno držanje čet-kice i tehnike pranja zuba, korišćenje interdentalnog konca, proxabrush četkice kao i lična provera da li pacijent razumeo donošenjem četkice koja mu je rečena da kupi i svih ostalih sredstava za održavanja oralne higijene. Jedno rečju, kako će održavati i higijenu ova dva lečena zuba.

Iz finansijskih razolga,pacijent nije bio u mogućnosti da protetski zbrine tu stranu, s obzirom na nedostatak zuba 36 i pacijenta sam upoznala sa posledicama sa, da će zubi trpeti pritisak koji se razvija prilikom žvakanja za sebe i preko sebe na kost i desni i plus pritisak za nedostajući zub 36.

Zamoljena sam da ih konzervativno zbrinem, što sam učinila amalgamom uz poštovanje kontaktne tačke dva zuba.

Ove godine, početkom 2017. pacijentu je pukao lingvalni zid. Opet iz finansi-jskih razolga nije zbrinut zub, opet zamoljena da “dopunim” zub nečim, šta sam učinila uz prethodnu rtg kontrolu zuba, amalgamom.

Svo vreme, do danas, zovem pacijenta na redovne kontrole, čišćenje zuba, proveru održavanaj oralne higijene, održavanje parodontalnih džepova i polira–njem postojećih ispuna.

Rezultat: Motivacija pacijenta da se sam javlja na kontrolne preglede.Zaključak: Pridržavanjem osnovnih i školskih načela Endodoncije sa redovnim

kontrolama stomatologa, može se produžiti vremensko trajanje ova dva zuba od 2004.godine.

OP7 ANTIINFLAMATORNI EFEKAT LASERA MALE SNAGE NA HRONIČNI GINGIVITIS KOD DECE

Marija Igić 1, Lj. Kesić 2, D. Mihailović 3, R. Obradović 2, K. Todorović 4 1Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Preventivna i dečja stomatologija 2Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Oralna medicina i parodontologija 3 Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Institut za patologiju 4Univerzitet u Nišu, Medicinski fakultet, Oralna hirurgija

Cilj rada je bio da se ispita antiniflamatorni efekat lasera male snage na hronični gingivitis kod dece.

Metodologija: Istraživanjem su obuhvaćeno 60 dece sa stalnom denticijom kod koje je dijagnostikovan hronični kataralni gingivitis i 30 dece sa zdravom gingivom (kontrolna grupa). Ispitanici sa kataralnim gingivitisom su podeljeni u dve grupe: kod I grupe (30 ispitanika) – u lečenju gingivitisa primenjena je bazična terapija;


48

kod II grupe (30) ispitanika) – u lečenju gingivitisa je iz bazičnu terapiju primenjena i terapija laserom male snage. Terapijski efekat praćen je kariometrijskom analizom i odgovarajućim indeksima (plak indeks –PI, indeks krvarenja – IKR i CPITN).

Rezultati: Kariometrijskom analizom dobijena je statistički značajna razli-ka (p<0,001) između grupa I i II i kontrolne grupe. Takođe je dobijena statistički značajna razlika (p<0,001) između vrednosti PI, IKR i CPITN u ispitivanim grupama.

Zaključak: Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da laser male snage pokazuje izuzetan antiinflamatorni efekat na hronični gingivitis kod dece.

OP8 CRANIOFACIAL IMPLANT PLACEMENT POINTS MICRO CT BONE EVALUATION

Dr sci. Filip Ivanjac, Prof. Dr Vitomir Konstantinović, Prof. Dr Marija Đurić

Introduction: The most important factor for successful implant therapy is good implant stability in the bone tissue. It is equally important for every type of implants, so EO (extra oral), craniofacial implants are not an exception. To achieve satisfactory implant stability bone tissue quality is one of the most important fac-tors. Bone quality is determined by it’s microarchitectural parameters.

The aim of this study was to evaluate bone tissue microarchitectural parame-ters in targeted points for craniofacial implant placement.

Methodology: Micro CT method was used on cadaver model, to determine optimal localisation for implant placement, based on bone density. Implant place-ment points were periorbital, perinasal and the auricular region. Each bone sam-ple was scanned in dry state at a resolution of 10 μm using microcomputerized tomography (SkyScan 1172 x-Ray Microtomography, SkyScan, Kontich, Belgium). Acquisitions were performed on 85 kV voltages, 118 μA pipe current, 1000ms time exposure, 0.5 mm thick aluminum and copper filter, and 180 ° rotation. The ob-tained images were reconstructed using NRecon v.1.6.9.8 software with a beam hardening correction of 25%, a ring artefact with a correction of 18%, and a re-duction of 2. The images were then analyzed using CTAn 1.14.4.1 software. The parameters of the microarchitecture of the cortical bone that were measured in-cluded: cortical thickness (Ct.Th mm), cortical porosity (Ct.Po,%), pore diameter (Po.Dm mm), and pore separation (Po.Sp mm).

Results: According to Micro CT at the the glebella region, the smallest poros-ity of the cortical bone was determined (Ct.Po 4,13mm), the largest pore sepa-ration (Po.Sp. 0,49mm), and the smallest pore diameter (Po.Dm.0,09mm), the cortical thickness also showed high values (1,49mm) and high implant stability values for disc implants.the highest (Ct.Th 2,72mm) was found at the Zygomatic region. Also, in the orbital region the thickness of the cortex was very high (Ct.Th.1,89mm), although the porosity of the cortical bone was somewhat higher (Ct.Po. 6,72). By examining the microarchitecture of the cortical bone at localisations:

49


bone orbital bone, glabella, peripheral region of the aperture piriformis, maxil-lary process of the zygomatic bone, the qualitative value of bone tissue in these localizations, was optimal for insertion of disc implants. The mastoid part of the temporal bone in the control group showed the smallest thickness of the cortical bone (Ct.Th.1,25mm) and also a small porosity ( Ct.Po. 4,30mm) that justified the use of the screw implants.

Conclusion: Bone quality paremeters were satisfactory on implant insertion localisatons. Every implant type was adequate in shape and size for the intended localisation and it’s bone microarchitectural parameters.

Key words: craniofacial implant, microarchitecture, bone quality, micro ct

OP9 SANACIJA USNE DUPLJE POSTRESEKCIONOM PROTEZOM NAKON PARCIJALNE ILI TOTALNE MAKSILEKTOMIJE

Prof. dr stom. sc Ljubiša Džambas Univerzitet u Novom Sadu Medicinski Fakultet, Klinika za Stomatologiju Vojvodine

Uvod: Najveći procenat pacijenata koji iziskuje sanaciju usne duplje gorn-jo-viličnom postresekcionom protezom se u poslednjih pet godina povećao.

Cilj: Osnovni cilj sanacije pacijenata nakon operativnog tretmana (zloćudni tu-mori) jeste pomoći pacijentu i poboljšati koliko toliko njihov kvalitet života. Tu po-drazumevamo uspostavljanje artikulacione, mastikacione, fonetske funkcije, kao i u što većem procentu psihičko poboljšanje pacijenta.

Metodologija: Nakon anamneze, kliničkog pregleda kao i dodatne dijagnos-tike (OPT snimak, CT snimak, IMR, PH nalaza) pristupalo se operativnom uklanjan-ju tkiva a time se stvarala oroantralna, oronazalna ili kombinovana komunikacija zbog nedostatka koštanog i mekog tkiva, koja se morala “zatvoriti’’ veštačkim ma-terijalima najčešće na bazi akrilata.

Prvo sa akrilatnom pločom a potom i sa postresekcionim delom i veštačkim kruničnim delom zuba. Od 34 pacijenta kod 27 pristupilo se samo radioterapiji a kod 7 pacijenata se pristupilo i zračnoj terapiji i hemoterapiji.

Rezultati: Imperativno je pristupiti ovakvim pacijentima timskim radom u svrhu što kvalitetnije i brže sanacije pacijenata. Rezultati kod 34 pacijenta prih-vatanja postresekcione proteze i psihičkog oporavka, poboljšanja artikulacije, mastikacije i fonacije biće putem tabela i grafikona prikazani u radu in extenso.

Zaključak: Rana dijagnoza predstavlja suštinu što kvalitetnijeg i bržeg izlečen-ja pacijenata sa ovom patologijom. Ali na žalost pacijenti često lutaju od lekara do lekara i time gube dragoceno vreme, kako bi se postiglo njihovo izlečenje. Ovakve pacijente moramo uključiti što pre u njihovu životnu i radnu sredinu. Uz redovne kontrole i pravilnu stomatoprotetičku sanaciju, na izvestan način vraćamo pono-vo osmeh na lice.


50

OP10 TELEMEDICINA U ORALNOJ HIRURGIJI

Milan Miladinović, Branko Mihailović, Dušan Živković

Medicinski fakultet Priština – Kosovska Mitrovica, Klinika za stomatologiju

Udaljena konsultacija se se sve više primenjuje u svim oblastima medicine. Razvoj Interneta, mobilne telefonije i pratećih sistema bezžične telekomunikacije omogućuju brzu i efikasnu konsultaciju te postavlja kao metoda izbora u kritičnim situacijama kada je potrebna oralni hirurška konsultacija.

Ovo izlaganje ima za cilj da informiše slušaoce o najnovijim dostignućima tele-medicine u oralnoj hirurgiji.

Pokazuju se prihvaćene metodološke forme telemedicinske konsultacije u oralnoj hiurgiji. Navode se primeri urgentnih digitalnih konsultacije kod den-togenih infekcija i udaljenog planiranja implantološke intervencije u pacijenata sa posebnim potrebama. Navode se mogućnosti primene kroz širu interspecijalistič-ku konsultaciju oralnog hirurga.

Na osnovu do sada dobijenih rezultata daje se preporuka budućih studija.

OP11 PLAN AND THERAPY FOR SAVING AN IMPACTED MOLAR

Kristina Jacimovic Tasevska, Simona Simjanovska, Pavlina Aleksova, Aneta Miovska, Aleksandar Trajkovski, Ruse Pecanovski Private dental Office Kumanovo, PHI Picasso Dental Studio, Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Department for Restorative Dentistry and Endodontics Faculty of Dentistry, Ss. Cyril and Methodius, Skopje, Clinic of Prosthetics PHI D-r Aleksandar Trajkovski, Clinic of Maxilofacial surgery

Aim: Our aim is to show that with right plan and surgical treatment, one of two impacted molars can be spared from extraction and can be aligned in the teeth row.

Materials and methods: We present a case where 13 year old patient with impacted second and third molar in the lower jaw. We diagnosed the condition based on the anamnesis, clinical examination and RTG. With consultation with orthodontic specialist we extracted the second molar and with that we gave the third molar a chance to align in the teeth row.

Results: After the extraction, orthodontic treatment is included for the third molar to get in line of the second molar. This result we got after a year and a half from the surgical and orthodontic treatment and the third molar was at the place of the second molar.

Conclusion: We must take care about the impacted teeth and their resolving and also if its needed we must include orthodontic specialist. Not every impacted tooth must be extracted.

51


OP12 WHAT ARE THE COSTS OF ORAL CANCER IN SERBIA?

Doc. dr sc. med. Milena Gajic-Stevanovic 1,2, Doc. dr sc.med, Dusica Bankovic-Lazarevic 1,2

1 Stomatoloski fakultet Pancevo, Univerzitet Privredna Akademija Novi Sad 2 Institut za javno zdravlje Srbije’’Dr Milan Jovanovic Batut’’

The aim of this study was to determine the costs of the oral cancer treatment as a part of overall public health care costs in the Republic of Serbia, over the pe-riod 2005-2015.year.

Methodology: A retrospective, comparative analysis of healthcare statistics of oral cancers from the database of the Institute of Public Health of Serbia and financial indicators provided by the National Health Insurance Fund in the period 2005–2015. was performed. Descriptive statistics was used. Financial indicators and data on hospital services, outpatient services, home health care, ancillary health care services, drug consumption and consumer goods in healthcare were analyzed using System of health accounts methodology.

A literature review on economic aspects of oral cancer treatment was per-formed and compared with this research data.

Results showed that Oral cancer accounts for about 2% of all cancer cases, but costs per those patients were twelve times more than average treatment costs for epidemiologically similar patients, with other type of cancer. Oral cancers leave a great deal of mutilation and affect negatively not only the quality of life of the patients, but also from the economic point of view, they represent a great burden, both for the individual and for the whole society. Treatment of oral cancer per patient per year in the public health providers in Serbia is estimated at 360.000,00 RSD, which totals costs of $3300 per patient per year.

Conclusion : Costs of the treatment of oral cancers in the Republic of Serbia in the period 2005-2015 increased three times, as well as costs of overall public health care. In order to get more comprehensive picture on economic aspects of the oral cancer treatment in Serbia, the accesability of data on private health sec-tor should be improved.

Keywords: oral cancer costs; health spending; healthcare costs; cost of the disease.


52

OP13 CORRELATION BETWEEN DIFFERENT MARGINAL DESIGNS AND FRACTURE RESISTANCE AT ALL-CERRAMIC RESTORATIONS IN

POSTERIOR REGION

Natasha Stavreva 1, Biljana Kapusevska 1, Aneta Mijoska 1, Efka Zabokova Bilbilova 2, Olga Kokocheva Ivanovska2, Ljuba Simjanovska3 1 Department of Prosthetics, Faculty of Dentistry Skopje, Macedonia 2 Department of Pediatric and Preventive Dentistry, Faculty of Dentistry Skopje, Macedonia 3Department of Oral Surgery, Faculty of Dentistry Skopje, Macedonia

Aim: Development of science and technology, more intense need of high aes-thetic and biocompatibility, and materials with high strength and resistance to chewing forces lead to development and use of all-ceramic systems. The aim of this study was to correlate the effect of different marginal designs (chamfer and shoulder) on the fracture resistance of zirconia all-ceramic restorations.

Materials and methods: The stainless steel dies prepared with two different designs (chamfer and shoulder) were used as in vitro premolars. 20 zirconia cop-ings of each type with wall thickness of 0,6 mm were fabricated, cemented with glass-ionomer cement and then loaded until fracture on universal testing ma-chine Uniframe Controls. To simulate the conditions in the oral cavity, the samples were kept in water bath on 37’С for a period of 24 hours.

Results: The mean values of fracture resistance of the different marginal de-signs (chamfer and shoulder) were 888,9±84,3 N and 624,2±116,3 N respective-ly. Student’s t-test showed statistically significant differences between the two groups.

Conclusion: The different marginal designs (chamfer and shoulder) offer high fracture resistance, which is higher than the physiological masticatory force in posterior region. This is why both preparation can be used, but the recommended is the chamfer preparation, since the fracture resistance of this preparation design is significantly higher. Besides from mechanical, this preparation is recommended also from the periodontal point of view.

Kew words: fracture resistance, all-ceramic restorations, marginal design

53


OP14 STRAIN ANALYSIS OF THE DENTAL COMPOSITE CEMENTS

Ivan Tanasić*, Aleksandra Mitrovićb, Nenad Mitrovićb, Miloš Miloševićc, Dušan Antonovićd a Assistant Research Professor at University of Belgrade, Faculty of Dental Medicine, Serbia; Medical Health Center Obrenovac, Serbia bUniversity of Belgrade, Faculty of Mechanical Engineering, Serbia cUniversity of Belgrade, Innovation Center of Faculty of Mechanical Engineering, Serbia dUniversity of Belgrade, Faculty of technology and metallurgy, Serbia

Composite resins have become the most widely used direct restorative ma-terials in meeting the patient demand due to its superior esthetics and ability to adhere to the tooth with proper application of bonding agents. However, the polymerization contraction that accompanies the chain-growth polymerization of dimethacrylate monomers remains one of the major concerns for the clinical performance of composite restorations. This generates stress at the tooth and composite interface. Debonding occurs at the interface when the shrinkage stre-ss exceeds the bond strength. The aim: was to measure and analyze strain field of fourdental composite cements during polymerization in light-cure mode using experimental technique, 3D Digital Image Correlation (DIC) method. Methods: Cements were irradiated with a LED-curing unit (LEDition, Ivoclar-Vivadent, Sc-haan, Liechtenstein) for 20 s. Three 5 × 1 mm sized samples of each cement were prepared by filling metal ring-type molds. Data were statistically analyzed by one-way ANOVA with Tukey’s post hoc test. RelyX U200 (3M ESPE, St. Paul, MN, USA), MaxCem Elite (Kerr, Orange, CA, USA), Multilink Automix (Ivoclar Vivadent, Schaan, Liechtenstein) and Set PP (SDI, Australia) were tested. All measurements were per-formed at room temperature. The results: of these investigation for all tested ma-terials are compared and discussed. Visible differences between the tested mate-rials were observed. Conclusions: Set PP and Multilink shown higher strain values than MaxCem and RelyX when considered peripheral interfaces.

Keywords: Resinbased cements, 3D Digital Image Correlation, self-cured cements, du-al-cured cements

ANALIZA DEFORMACIJA DENTALNIH KOMPOZITNIH CEMENATA

Kompozitne smole postale su najčešće korišćeni direktni materijali za rekon-strukciju koji ispunjavanju potrebe pacijenta zbog superiorne estetike i sposob-nosti da se vezuju za zub uz pravilnu primenu adhezivnih supstanci. Međutim, polimerizaciona kontrakcija koja prati polimerizaciju lanaca dimetakrilatnih mon-omera ostaje jedna od glavnih prepreka za postizanje kliničke performanse kom-pozitnih restauracija. Ona stvara napon na kontaktnoj površini zuba i kompozit-nog materijala. ,,Debonding” se javlja na kontaktnoj površini usled pojave napona koji premašuje jačinu veze.


54

Cilj ove studije je bio: merenje i analiziranje naponskog polja četiri tipa dental-nih kompozitnih cementa tokom njihove polimerizacije u režimu lakog osušivanja koristeći eksperimentalnu tehniku, 3D metod digitalne korelacije slika (DIC).

Materijal i Metod: Cementi su polimerizovani LED lampom (LEDition, Ivo-clar-Vivadent, Schaan, Lihtenštajn) tokom 20 s. Tri veličine uzorka od 5 × 1 mm svakog cementa pripremljene su ispunjavanjem metalnih prstenastih kalupa. Podaci su statistički analizirani koristeći ANOVU sa post hoc testom. Testirani su RelyX U200 (3M ESPE, St. Paul, MN, USA), MakCem Elite (Kerr, Orange, CA, USA), Multilink Automik (Ivoclar Vivadent, Schaan, Lihtenštajn) i Set PP (SDI, Australija). Sva merenja su izvršena na sobnoj temperaturi.

Rezultati: ove studije za sve testirane materijale su upoređeni i razmatrani. Uočene su vidljive razlike između testiranih materijala.

Zaključci: Set PP i Multilink pokazali su veće vrednosti deformacija od Max-Cem i RelyX kada su u pitanju periferni slojevi.

OP15 PROTECTIVE EFFECT OF CPP-ACP AGENTS ON ENAMEL DURING ORTHODONTIC TREATMENT

Efka Zabokova-Bilbilova1*, Zlatko Georgiev1, Ana Sotirovska-Ivkovska1, Olga Kokoceva-Ivanovska1, Dragica Gligorova1, Aneta Mijovska2 1Department of Pediatric and Preventive Dentistry, Faculty of Dental Medicine, “Ss Cyril and Methodius” University, Skopje, R. Macedonia 2Department of Prosthodontics, Faculty of Dental Medicine, “Ss Cyril and Methodius” University, Skopje, R. Macedonia

The formation of white spot lesions, or enamel demineralization, around fixed orthodontic attachments is a common complication during and following fixed orthodontic treatment, which marks the result of a successfully completed case.

The aim of the study was to examine the effect of casein phosphopep-tide-amorphous calcium phosphate (CPP-ACP) on the white spot lesion (WSL) formation in patients with fixed orthodontic appliances.

Material and Methods: In this randomized clinical trial, 80 patients undergo-ing or scheduled for fixed orthodontic treatment were divided into two groups of 40 patients each. Group 1 (control) received no preventive intervention. In group 2, Tooth Mousse was applied every day over the examination period. The clinical examination for WSL took place at baseline, after 6, 12 months and after debond-ing the fixed orthodontic appliances. WSL formation was assessed by WSL index.

Results: The WSL values between both groups were comparable at baseline (test: 1.23±0.21; control: 1.19±0.22) and after 6 months (test: 1.26 ±0.25; con-trol: 1.23±0.23). After 12 months (test: 1.24±0.23; control: 1.27±0.26), and after

55


debonding appliances (1.21± 0.28 vs. 1.32±0.33), the values of WSL were signifi-cantly lower in the test group vs. control group.

Conclusion: Two-year use of CPP-ACP-containing significantly reduced the in-cidence of white spot lesion formation, compared to standard oral hygiene meas-ures and thus supports the aesthetic outcome of the orthodontic therapy.

Oral hygiene along with CPP-ACP applications during the examenation period reduced the WSL index.

Key words: WSL, fixed orthodontic appliance

OP16 PREVALENCIJA SIMPTOMA I ZNAKOVA MEKO-TKIVNIH OBOLJENJA USNE DUPLJE OSOBA SA MENTALNIM POREMEĆAJIMA

Vladan Đorđević1,2, Mila Jovanović3, Jovo Kolar4, Adam Malešević4, Slavica Đukić Dejanović5, Ljubomir Todorović2

1 Klinika za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“ Beograd, Srbija 2 Farmaceutsko-zdravstveni fakultet, Univerzitet u Travniku, Bosna i Hercegovina 3 Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija 4 Stomatološki fakultet u Pančevu, Privredna akademija u Novom Sadu, Srbija 5 Vlada Republike Srbije, Beograd, Srbija

Cilj: S obzirom na sve veću zastupljenost mentalnih poremećaja u domaćoj populaciji, cilj istraživanja bio je da se odredi prevalencija simptoma i znakova me-ko-tkivnih oboljenja usne duplje osoba sa mentalnim poremećajima.

Metodologija: Istraživanje je sprovedeno kao epidemiološka, opservaciona studija, u periodu od 15. januara do 17. marta 2017. godine, a u istraživanju je učestvovalo 84 hospitalizovanih osoba sa mentalnim poremećajima (48 osoba muškog pola i 36 osoba ženskog pola, prosečne starosti 42,3 ± 17,8 godina, od 19 do 60 godina), lečenih u Klinici za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“ (prema MKB-10, dijagnoza F00-F99), odabranih metodom slučajnog uzorka. Na osnovu anamneze i kliničkog pregleda ispitanika, registrovano je prisustvo/odsustvo ra-zličitih simptoma i znakova oboljenja mekih tkiva usne duplje, dok su socio-de-mografske karakteristike ispitanika i podaci o mentalnom poremećaju dobijeni iz medicinske dokumentacije (istorije bolesti).

Rezultati: Među ispitanicima, predominantna dijagnoza mentalnog poremećaja je bila iz kategorije shizofrenija, shizoidnih poremećaja i sumanutih oboljenja (54,8%). Ispitanici su imali ukupno 187 registrovanih simptoma i znako-va meko-tkivnih bolesti usne duplje (prosečno 1,93 ± 1,78, od 0 do 7). Kada je reč o distribuciji oralnih simptoma, najzastupljeniji su bili suvoća usta (43,2%) i zadah iz usta (32,1%). U slučaju znakova oboljenja mekih tkiva usne duplje, najveći broj ispitanika je imao rekurentne oralne ulceracije (15,4%) i lichen planus (12,6%).


56

Zaključak: Pacijenti sa mentalnim poremećajima imaju veliku prevalenciju simptoma i znakova oboljenja meko-tkivnih struktura usne duplje, što može biti posledica neadekvatnog održavanja ili neodržavanja oralne higijene, kao i nežel-jenih dejstava lekova koji se koriste u lečenju mentalnog poremećaja.

OP17 CHEMICAL TREATMET FOR IMPROVING INTRAORAL CEMENTATION OF ZIRCONIA

Aneta Mijoska1, Natasha Stavreva1, Efka Zabokova-Bilbilova2, Nikola Gigovski1, Vesna Korunoska-Stevkovska1, Kristina Mitic3 1Deoartment for Prosthodontic- Skopje, Faculty of Dentistry, UKIM-Skopje, Republic of Macedonia, Skopje 2Department for Pediatric and Preventive Dentistry – Skopje, Faculty of Dentistry, UKIM- Skopje, R. of Macedonia, 3Department of oral pathology and periodontology, Faculty of Dentistry UKIM- Skopje, R. of Macedonia

Aim: Long-term bonding of zirconia and tooth abutment is very important for restoration success and durability. The aim of the paper is to evaluate the in – vit-ro effect of two ceramic primers on shear bond strength (SBS) between zirconi-um dioxide ceramic and resin cement.

Methods: Thirty-six Y-ZTP ceramic specimens made of Cercon base (Degu-Dent) were manufactured, sandblasted (50 µ/ 2, 5 bars) and divided into three groups. Control group without primers and groups coated with Monobond S (Ivo-clar Vivadent) and Rely X ceramic primer (3M ESPE) cemented with Filtec Supreme XT (3M ESPE). The shear bond strength of zirconia ceramic specimens with resin composite, was tested using a notched edge blade at a crosshead speed of 0.2 mm/min. The load at failure was recorded and converted to shear bond strength expressed in MPa.

Results: A higher shear bond strength was found in both groups with liner, values between zirconia ceramic and resin composite using various primers were not significantly different. Scanning electron microscope image of specimen, showed adhesive failure to zirconia. Failure mode was adhesive at the interface zirconia/bonding agent.

Conclusion: The combination of sandblasting and MDP ensures both me-chanical adhesion in the micro-roughness and chemical adhesion between zirco-nia dioxide and MDP. A primer is easy to apply, cost-effective, and does not require the use of a proprietary tool.

Key words: zirconia, surface treatment, sandblasting

57


OP18 PREVALENCIJA I FAKTORI RIZIKA PARODONTOPATIJE U HOSPITALIZOVANIH OSOBA SA SHIZOFRENIJOM

Branimir Stošić1, Mila Jovanović2, Vesna Stefanović3 ,Gorica Đokić3, Vladan Đorđević1,3, Ljubomir Todorović1 1 Farmaceutsko-zdravstveni fakultet, Univerzitet u Travniku, Bosna i Hercegovina 2 Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu, Srbija 3 Klinika za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“ Beograd, Srbija

Cilj: S obzirom da osobe obolele od shizofrenije zauzimaju više od polovine posteljnih kapaciteta u psihijatrijskim zdravstvenim ustanovama u našoj zem-lji, cilj ove studije bio je da odredi prevalenciju parodontopatije u hospital-izovanih osoba sa shizofrenijom, kao i da ispita moguće faktore rizika koji doprinose postojećem stanju potpornog aparata zuba odabrane populacije.

Metodologija: Istraživanje je sprovedeno kao epidemiološka, klinička studi-ja, tokom 2016. godine, a u istraživanju je učestvovalo 190 hospitalizovanih oso-ba sa shizofrenijom (95 osoba muškog pola i 95 osoba ženskog pola, prosečne starosti 43,6 ± 12 godina, od 19 do 67 godina), lečenih u Klinici za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“. CPITN indeks određivan je na osnovu sistematskih stomatoloških pregleda ispitanika, dok su socio-demografske karakteristike ispi-tanika dobijeni iz medicinske dokumentacije (istorije bolesti).

Rezultati: Srednja vrednost CPITN indeksa hospitalizovanih osoba sa shizof-renijom iznosila je 2,24 ± 0,98 (od 0 do 4). Među ispitanicima najveći je broj bio onih kojima je bilo potrebno ukloniti čvrste naslage sa zuba, motivisati ih i obučiti kako da pravilno održavaju oralnu higijenu (46,8%). U multivarijantnom regresionom modelu, kao statistički značajni prediktori su se izdvojili izdvojili broj hospitalizacija, ukupan broj korišćenih antipsihotika na dnevnom nivou, protetska zbrinutost pacijenta, pranje zuba pre hospitalizacije, kao i pranje zuba tokom bolničkog lečenja.

Zaključak: U hospitalizovanih osoba sa shizofrenijom utvrđena je visoka prevalencija parodontopatije, a na osnovu dobijenih faktora rizika, može se reći da shizofrenija indirektno utiče na zdravlje parodoncijuma - smanjujući motivaciju i svest osoba sa shizofrenijom o značaju zdravlja usta i zuba, što se posebno potencira u bolničkim uslovima.


58

OP19 MOGUĆNOSTI STOMATOLOŠKOG ZBRINJAVANJA DECE SA POREMEĆAJIMA AUTISTIČKOG SPEKTRA (PAS)

Dr Zorica Smiljkić1, Prof. Nenad Glumbić2 1 spec. ortodoncije; Specijalistička stomatološka ordinacija “Alegra Dent” Beograd 2Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju Univerziteta u Beogradu

Cilj rada: Cilj ovog istraživanja je bio da se, pregledom stručne literature i kroz praktični rad, ispita da li je moguće kod dece sa poremećajima autističkog spektra sprovesti stomatološki tretman, koju vrstu terapije, u kom obimu i na koji način.

Materijal i metode: Poremećaj autističkog spektra je razvojni i doživotni neuropsihijatrijski poremećaj čiju kliničku sliku čine: 1. Postojani deficiti u soci-jalno-komunikacionim interakcijama, 2. Ograničeni, repetitivni oblici ponašanja, interesovanja ili aktivnosti, 3.Simptomi moraju postojati u ranom detinjstvu, i 4. Ispoljeni simptomi zajedno ograničavaju i oštećuju svakodnevno funkcionisanje. Učestalost pojave je 2-6 dece na 1000 novorođenih. Četiri puta više su pogođeni dečaci od devojčica.Etiologija je multifaktorijalna. S obzirom na specifične karak-teristike u razumevanju, reakciji i ponašanju u odnosu spoljašnje inpute kod ove dece, razvijen je poseban TEACCH protokol kako bi se sproveo stomatološki, pa i ortodontski tretman. TEACCH protokol (Treatment and Education of Autistic and related Communication-handicapped Children) je pedagoška strategija namen-jena osobama sa PAS i njihovim porodicama,koja se koristi u kliničke svrhe. Razvi-jena je 1972.god na Univerzitetu Severne Karoline od strane Erika Šoplera. Sadrži 10 konsekutivnih koraka,koji se sprovode kroz najmanje 5 seansi tokom nekoliko nedelja.

Rezultati: Koristeći TEACCH model, sprovode se preventivni i konzervativni stomatološki postupci kod 6 dečaka sa PAS. Pacijenti su različitog uzrasta,stoma-tološkog i opšteg statusa,inteligencije i pod različitim tretmanima svog osnovnog oboljenja,kao i trajanja stomatološkog tretmana. Zajedničko je da je kod svakog pacijenta postignut uspeh u stomatološkom tretmanu različitog obima,od uklan-janja mekih i čvrstih naslaga,pa do kompletnog stomatološkog i ortodontskog zbrinjavanja.

Zaključak: Stomatološki pregled, ortodontsku dijagnostiku i jednostavni-je stomatološke i ortodontske tretmane moguće je sprovesti kod pacijenata sa lakšim oblikom PAS koji su na redovnom tretmanu svog bazičnog poremećaja.

59


OP20 BENEFITS OF PREVENTIVE MEASURES IN PEDIATRIC DENTISTRY IN CHILDREN OF SIXTH GRADE

Gordana Todorovska1, Ljuba Simjanovska2, Olga Kokoceva-Ivanovska2 , Katerina Todorovska2 , Simona Simjanovska3, Sinisha Simjanovski2

1JZU Zdravstven dom Skopje, Specialist in Pediatric and Preventive Dentistry, 2Faculty of Stomatology Skopje, 3PZU Pikaso

Objective: To emfasize the importance of preventive methods in pediatric dentistry, thus achieving good oral health and reducing dental decay in children.

Material and methods: Control dental examinations were made in 110 stu-dents aged eleven in school in Skopje. Oral education, dental examinations, den-tal check ups and sealing pits and fissures of molars and premolars were imple-mented in these children.

Results: The dental exams we showed: good oral hygiene, decay on 31 perma-nent teeth, 89 restored permanent teeth and only 4 lost permanent molars due to decay. DMFT was 1.20. Adequate nutrition and controled consumption of sugar, good oral hygiene, usage of fluorides, sealing fissures of all permanent teeth, reg-ular dental cheks ups played a very important role in the oral helth.

Conclusion: Future generations can have it both: oral and general health with implementing preventive methods in pediatric dentistry. Children can gain the nessesery knowledge for maintaining oral and general health. The mouth is the mirror of health and there is no completely healthy body without healthy mouth.

OP21 UTICAJ NISKOTEMPERATURNE ATMOSFERSKE PLAZME NA POVRŠINSKA SVOJSTVA DENTINA

Jovana Stašić1, N. Selaković2, M. Miletić1, N. Puač2, V. Miletić1 1 Univerzitet u Beogradu, Stomatološki fakultet, Beograd, Srbija 2 Institut za fiziku Beograd, Univerzitet u Beogradu, Beograd, Srbija

Cilj rada: Izmeriti kontaktne uglove referentnih tečnosti i odrediti površinsku energiju dentina nakon tretmana niskotemperaturnom plazmom.

Materijal i metode: U eksperimentu je korišćeno 185 intaktnih, humanih mo-lara. Dijamantskom testerom je od svakog zuba isečen dentinski disk debljine 1 mm u predelu ekvatora krunice. Uzorci su tretirani plazma iglom, izvorom nisko-temperaturne plazme, koja radi na frekvenciji od 13,56 MHz. Kao radni gas koristili smo helijum i smeše helijuma i kiseonika. Diskovi su podeljeni u tri grupe prema korišćenim smešama gasova: 100%_He, 99%_He+1%_O2 i 98,5%_He+1,5%_O2. U svakoj grupi formirane su po četiri podgrupe prema snazi predatoj plazmi (1 W ili


60

3 W) i udaljenosti vrha plazma igle od površine dentina (2 mm ili 4 mm). Nakon 30 s tretmana meren je kontaktni ugao referentnih tečnosti (destilovana voda, etilen-glikol i dijod-metan) i izračunata površinska energija dentina. Rezultati su analizirani trofaktorskom ANOVA-om sa međugrupnim poređenjima (α=0,05).

Rezultati: Kontaktni uglovi sve tri referentne tečnosti su bili manji nakon plaz-ma tretmana u odnosu na kontrolne netretirane dentinske diskove, a najveća ra-zlika uočena je za destilovanu vodu. U kontrolnoj grupi registrovan je kontaktni ugao destilovane vode θ=84,24°±2,61° (srednja vrednost±standardna devijacija), a površinska energija dentina γ=42,79±3,01 mJ/m2. U grupi 98,5%_He+1,5%_O2_3W_4mm registrovan je najmanji kontaktni ugao destilovane vode i najveća površinska energija dentina (θ=5,62°±1,13° i γ=96,20±1,31 mJ/m2, respektivno). Površinska energija je bila obrnuto proporcionalna vrednostima kontaknog ugla, a najveći porast je uočen u grupi 98,5%_He+1,5%_O2_1W_2mm (θ=9,46°±1,01° i γ=97,16±0,11 mJ/m2).

Zaključak: Niskotemperaturna plazma dovodi do smanjenja kontaktnog ugla referentnih tečnosti i povećanja površinske energije u odnosu na netretiranu pov-ršinu dentina.

OP22 DIREKTNO PREKRIVANJE LEDIRANE I OBOLELE PULPE BIOMATERIJALOM – STUDIJA NA EKSPERIMENTALNIM

ŽIVOTINJAMA

Dušan Živković, Milan Živković, Aleksandar Mitić, Milan Miladinović, Vladimir Matvijenko, Ljiljana Šubarić Univerzitet u Prištini, Medicinski fakultet Priština – sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici

Uvod/Cilj: Podaci o primeni hidroksiapatita u terapiji vitalne pulpe su veo-ma oskudni i često kontraverzni. Idealno terapijsko sredstvo treba da stimuliše stvaranje tercijalnog dentina da deluje brzo izazivajući minimalne inflamatorne promene i da se lako metaboliše i eliminiše tokom procesa zarastanja. Sintetski hidroksiapatit (neresorptivni keramički biomaterijal) može uspešno da zameni koštano tkivo i olakša stvaranje nove kosti. Poli (laktid-co-glikolid) je bioresorbilni polimer koji je pokazao dobra svojstva kao nosač koštanog morfogenog proteina (BMP) neophodnog za regeneraciju koštanog tkiva.

Cilj ove eksperimentalne studije bio je da se ispiта dentinogenetska efikas-nost biomaterijala kalcijum hidridroksiapatita/poli (lactid-co-glikolida) HAp/PLGA kod direktnog prekrivanja pulpe u stvaranju novoformiranog tvrdog tkiva u viidu dentinskog mosta na zubima eksperimentalnog modela.

61


Metode: Istraživanje je obavljeno na 10 zečeva vrste činčila. Nakon trepanacije pulpnog prostora sterilnim čeličnim svrdlom, pulpa je prekrivena kalcijum hid-ridroksiapatitom / poli(lactid-co-glikolidom) HAp/PLGA (eksperimentalna grupa zuba, n=60), kontrolna grupa zuba (n=20) intaktni zubi. Eksperiment je obavljen u opštoj anesteziji. Nakon aplikacije biomaterijala kaviteti zatvarani su glasjonomer cemnetom i amalgamom. Životinje održavane u životu 3, 6 i 12 meseci. Ekstrahi-rani zubi su pripremljeni za posmatranje skening elektronskom mikroskopijom.

Rezultati: Skening elektronskom mikroskopijom (SEM) dokazano da je broj zuba sa prisustvo novoformiranog tvrdog tkiva u vidu dentinskog mosta veći 12 meseci u odnosu 3 meseca nakon tretmana.

Zaključak: Direktnim prekrivanjem pulpe dolazi do zatvaranja arteficijelno ot-vorene pulpe i stvaranje dentinskog mosta-reparatornog dentina tubularne struk-ture u toku perioda posmatranja od tri meseca.

Кljučne reči: direktno prekrivanje pulpe, HAp/PLGA, dentinski most, zečevi činčila

OP23 DOPRINOS POBOLJŠANJU MEHANIČKOG KVALITETA AKRILTNIH MATERIJALA POSTPOLIMERIZACIONIM PROCEDURAMA

Milena Kostić, Nebojša Krunić, Dušan Petković, Nikola Gligorijević, Marko Igić

Uvod: Pločaste zubne proteze i mobilni ortodontski aparati izrađuju se od akrilata. Mehanička svojstva ovih materijala u potpunosti ne zadovoljavaju uslove koje je pred njih postavlila struka, te se nalaze različiti načini kako bi se ona pobol-jšala i izbegle frakture zubnih nadoknada. Literaturni podaci ukazuju da mehanič-ka svojstva akrilata zavise od tipa i načina polimerizacije materijala.

Cilj rada bio je komparativna analiza mehaničkih svojstava (otpornosti na sav-ijanje i modula elastičnosti) različitih akrilatnih materijala pre i posle postpolimer-izacionih tretmana.

Materijal i metode: Istraživanje je uključilo dva hladno i dva toplo polimeri-zovana akrilata. Od svake grupe materijala napravljeno je po 30 uzoraka, podel-jenih u 6 eksperimentalnih grupa. Otpornost na savijanje i modul elastičnosti su određivani neposredno nakon polimerizacije, nakon tople i mikrotalasne post-polimerizacije, kao i nakon potapanja u vodeno kupatilo sobne temperature u trajanju od 1,7 i 30 dana. Otpornost na savijanje uzoraka određivana je pomoću three-point bending testa na univerzalnoj mašini za testiranje.

Rezultati: Primenjene postpolimerizacione metode dovele su do porasta ot-pornosti na savijanje i modula elastičnosti u odnosu na inicijalne vrednosti za sve ispitivane materijale. Statistički signifikantno povećanje vrednosti otpornosti na savijanje uočeno kod hladno polimerizovanih akrilata. Hladna polimerizacija je nepotpunija u odnosu na onu u ključaloj vodi, te postoji i veći potencijal za dodat-


62

no vezivanje rezidualnog monomera. Sa porastom dužine potapanja u vodeno kupatilo mehanička svojstva svih ispitivanih materijala su se poboljšavala.

Zaključak: Predložene postpolimerizacione metode mogu se koristiti u svrhu poboljšanja mehaničkog kvaliteta akrilatnih proteza i mobilnih ortodontskih aparata, posebno ukoliko postoji povećani rizik od frakture.

OP24 CLINICAL EXAMINATION OF ORAL HYGIENE INDEX IN EARLY CHILDHOOD CARIES

1 Olga Kokoceva–Ivanovska, Efka Zabokova- Bilbilova1, Aneta Mijoska2, Natasa Stavrova2, Ljuba Simjanovska3, Gordana Todorovska 1 Department for Pediatric and Preventive Dentistry – Skopje, Faculty of Dentistry, R. of Macedonia, UKIM- Skopje 2 Department for Prosthodontic- Skopje, Faculty of Dentistry, R. of Macedonia, UKIM- Skopje 3Department for oral surgery Skopje, Faculty of Dentistry, R. of Macedonia, UKIM- Skopje Department for oral surgery

Introduction: The main objective of this clinical examination was to deter-mine the correlation between oral hygiene (shown with OHI-index) and the initial stages of early childhood caries initial lesion and superficial form, before and after topical fluoride treatment.

Material and Method: For determining the OHI-index among our examinee we used the method of Green-Vermillion. It was determined twice, during the first visit and immediately before physiological replacement of deciduous teeth, at 117 examinee. This method allows us in a simple way to investigate and determine the numerical presence of soft plaque and classified into four classes from 0 to 3. Patients were aged two to three years, diagnosed with initial stages of early child-hood caries and amino fluoride solution was applied once a week, for 6 months. Total number of examinee with the initial lesion was 61, of which 31 untreated (control group) and 30 treated with a topical fluoride treatment. We examined and 53 patients with superficial form of circular cavities, of those 30 treated and 26 non-treated (control group).

Results: Among treated subjects from both major groups, we obtained statis-tically significant improvement of OHI-index at the end of the test. A comparison between the untreated subjects from both major groups, showed statistically sig-nificant difference of improvement of OHI index, from initial lesion.

Conclusions: We can conclude that the level of oral hygiene was correlated with the progression of changes in enamel. Oral hygiene and improved diet re-gime significantly affected the lowering of the soft layers and OHI index.

Keywords: OHI-index, early childhood caries, initial lesion, superficial lesion, fluoride treatment

63


OP25 ENDODONTIC TREATMENT IS NOT ONLY THE ELIMINATION OF INFECTION BUT ALSO PREVENTING REINFECTION OF THE

TREATED ROOT CANAL SYSTEM

Dragica Gligorova*, Ilijana Adžisankova-Muratovska1, Olga Kokocheva-Ivanovska1, Shevale Alili2 1Department of Pediatric and Preventive Dentistry, Faculty of Dental Medicine, “Ss Cyril and Methodius” University, Skopje, R. Macedonia 2Department of Prosthodontics, Faculty of Dental Medicine, “Ss Cyril and Methodius” University, Skopje, R. Macedonia

The reduction of the population of microorganisms after the endodontic treat-ment is a key step in its success. Generally, it has been accepted that the peria-pical inflammation is a result of bacterial infection. The aim of the study was to examine the effect of sealers with an antimicrobial activity can be considered advantageous, in order to eliminate the remaining microbes present in the root canal after chemomechanical preparation of the root canal system and to prevent reinfection.

Materials and methods: Four commercial endodontic sealers were used in the analyses: Endomethasone N (Specialites-Septodont, Saint Maur-des-Fosses, Cedex, France) N2 (Hager&Werken GmbH&Co.KG), Aprexit Plus (Ivoclar Vivadent AG, Schaan, Liechtenstein) and AH Plus. Three set of 12 samples (6 per each time interval) were prepared from each material, without antimicrobial agent, with 2% CPC and with 2% BC. The samples without addition of an antimicrobial agent were prepared by mixing the components according to the manufacturers’ in-structions, while the samples with antimicrobial agents were prepared by mixing 2% by mass of the antimicrobial (CPC or BC, respectively) into the mixed cement.

Results: The release of BC was highest in Endomethasone N (163,630 (7,997) and 459,828 (17,590) after Week 1 and Week 4, respectively); while the lowest level of BC release was registered in Apexit Plus (28,321 (1,840) and 28,321 (1,840) after Week1 and Week 4, respectively).

Conclusion: Previously, it has been investigated the positive effect of incorpo-ration of antimicrobial agents into glass ionomer cements. These substances have the potential for use in clinical endodontics.


64

OP26 PROTETSKA TERAPIJA KOD NEPOVOLJNOG OBLIKA ALVEOLARNOG NASTAVKA – PRIKAZ SLUČAJEVA

Zorica Popović, Mirjana Đuričković Medicinski fakultet u Podgodici – Odsjek za stomatologiju, Crna Gora

CILJ: Cilj rada je da se prikaže protetska terapija kod pacijenata sa nepovoljnim oblikom rezidualnog alveolarnog nastavka.

METODOLOGIJA: Pacijent (1953) sa defektom alveolarnog nastavka u gornjoj vilici, koji je nastao kao posledica hirurške intrevencije urađene prije dvije godine, javio se radi izrade totalnih proteza. Pacijentkinja (1958) sa obostrano bočno elon-giranim rezidualnim alveolarnim nastavkom u gornjoj vilici i nedostatkom seku-tića, premolara i molara u donjoj vilici javila se zbog izrade gornje totalne i donje parcijalne proteze. Pacijenti nisu prihvatili predloženu predprotetsku oralno-hiru-ršku pripremu. Pristupilo se izradi nadoknada. Pri planiranju nadoknada, uzimanju otisaka, određivanju međuviličnih odnosa, izboru i postavci zuba i probi modela proteza poštovani su osnovni pricipi retencije i stabilizacije proteza. Primjenjen je koncept bileteralno uravnotežene okluzije u oba slučaja. Tokom izrade nadok-nada korišćen je artikulator srednjih vrijednosti. Kontrolni pregledi obavljeni su nakon 48 sati, šest mjeseci i godinu od predaje nadoknada.

REZULTAT: Nadoknađena su izgubljena tkiva i izvršena je rekonstrukcija oklu-zalnog kompleksa čime su pacijentima vraćene funkcije i postignut zadovoljava-jući estetski učinak. Pacijenti su se relativno brzo adaptirali na nove nadoknade.

ZAKLJUČAK: Oblik rezidualnog alveolarnog nastavka u velikoj mjeri utiče na uspjeh protetske terapije. Oralno-hirurška predprotetska priprema može znatno da olakša i učini uspješnijim protetski tretman. Međitim i u nepovoljnim situaci-jama zadatak ljekara je da uz poštovanje osnovnih principa, korišćenjem odgova-rajućih materijala uz pravilnu primjenu artikulatora izradi estetski i funkcionalnu vrijednu nadoknadu.

65


OP27 MONITORING I PREVENCIJA ORALNIH KOMPLIKACIJA KOD DJECE NA HEMODIJALIZI

Anđela Vuković

Uvod: Hemodijaliza kao metod odstranjivanja otpadnih produkata iz organiz-ma sama po sebi je težak i komplikovan postupak koji utiče na svakodnevni život pacijenata u bilo kom životnom dobu, a posebno u djetinjstvu. Zbog ozbiljnosti i težine osnovne bolesti pacijenti zaboravljaju i zanemaruju oralno zdravlje u ve-likom broju slučajeva. To su vrlo specifični stomatološki pacijenti. Značaj roditelja (staratelja) kod ovakve vrste pacijenata je vrlo važan, a mi kao doktori moramo im predočiti značaj prevencije komplikacija stomatoloških oboljenja i učiniti sve da do njih ne dođe. To zahtijeva multidisciplinarni pristup. Posebna saradnja treba da bude između dječijeg stomatologa i pedijatra-nefrologa u načinu aplikacije pojedinih medikamenata i anestezije, vrsti i koncetraciji koja odgovara ovoj kate-goriji pacijenata.

Cilj: Osnovna svrha ovog prije svega, informativnog rada je praćenje i spreča-vanje komplikacija, ovih medicinsko kompromitovanih pacijenata i koliko god je to moguće poboljšanje kvaliteta njihovog života sa stomatološkog aspekta.

Zaključak: Pacijente i roditelje(staratelje) treba informisatio o značaju i vri-jednostima oralnog zdravalja, upozoriti na moguće komplikacije, a uloga samog dječijeg stomatologa u samomovom procesu je izuzetno velika i odnosi se na:

-davanje savjeta o pravilnoj oralnoj higijeni-uklanjanje plaka i mekih gingivalnih naslaga sa zuba najmanje jednom u toku

mjesec dana-vađenje zaostalih korijenova-sanacija svih potencijalnih karioznih lezija-aplikacija gel chlorhexidina jednom u 3 mjeseca-savjeti o dijetetskoj ishraniKljučne riječi: monitoring, prevencija, hemodijaliza,dječija stomatologija


66

OP28 KONCENTRACIONO-ZAVISNI CITOTOKSIČNI EFEKAT ALFA TRIKALCIJUM FOSFATA U ĆELIJSKOJ KULTURI FIBROBLASTA L929

MIŠA

Stojanović Dobrica1, Kojić Zvezdana2 1 Stomatološka ordinacija „Dr Dobrica“ 2 Institut za medicinsku fiziologiju, Medicinski fakultet, Beograd

U cilju prevazilaženja negativnih svojstava kalcijum fosfatnih cemenata in-ovativnom hidrotermalnom tehnologijom sintetisan je alfa trikalcijum fosfat (αTCP) koji u SBF formira nanostrukturne kristale kalcijum deficitarog hidroksia-patita. Cilj rada: Ispitali toksični potencijal novosintetisanog biomaterijala αTCP. Metodologija: U ćelijskoj kulturi fibroblasta L929 miša ispitivane su različite kon-centracije αTCP u medijumu RPMI 1640 sa goveđim serum albuminom (10%), glutaminom (2 mM), penicilinom (100 IU/ml) i streptomicinom (0,5%). Parametar biokompatibilnosti je bila viabilnost ćelija, koja je određena upotrebom faznog mikroskopa. Broj živih ćelija određen je testom tripan-plavog u hemocitometru. Rezultati: Između ispitivanih koncentracija αTCP-a je bilo značajnih razlika (p<0.05). U prvom eksperimentu (kvalitativna i kvantitativna analiza) visoke kon-centracije αTCP (200 mg/ml i 20 mg/ml) su ispoljile izrazit, dok su njegove niže koncentraciji (2 mg/ml) ispoljile blag citotoksičan efekat. U eksperimentu broj 2 (kvalitativna analiza), αTCP u koncentracijama 100 mg/ml, 50 mg/ml i 10 mg/ml je ostvario izrazito citotoksičan efekat; u koncentracijama 10 mg/ml, 5 mg/ml i 1 mg/ml umereni citotoksični efekat; u koncentracijama 0.5 mg/ml i 0.1 mg/ml blagi citotoksični efekat, dok njegove koncentracije 0.05 mg/ml i 0.01 mg/ml nisu bile citotoksične. U eksperimentu broj 3 (Test metaboličke aktivnosti L929 ćelija), ek-strakt αTCP-a (50%, 75% i 100%) je imao umereni citotoksični efekat, dok u nižim koncentracijama (<50%) nije imao merljivi citotoksični efekat. Zaključak: U će-lijskoj kulturi fibroblasta L929 miša αTCP ima koncentraciono zavisni citotoksični efekat, koji je predominantno posledica inhibicije rasta ćelija.

67


OP29 UTICAJ ALFA-TRIKALCIJUM FOSFATA NA UČESTALOST GENOMSKIH OZLEDA: TEST „KOMETE“ U

KULTURI HUMANIH LIMFOCITA

Stevanović Marija1, Janačković Đorđe2 1 Stomatološka ordinacija „Dr Dobrica“, 2 Tehnološko-Metalurški fakultet, Beolgrad

Kalcijum fosfat je neorganska komponenta bioloških čvrstih tkiva, kao što su kosti, zubi i tetive, gde se pojavljuje u obliku nanokristala kacijum-deficitarnog hidroksiapatita (CDHAP). Modifikovanom hidrotermnalnom tehnologijom sinte-tisan je alfa-trikalcijum fosfat (αTCP) koji u SBF formira nanokristale CDHAP. Hi-poteza je bila da sintetski nanokristali CDHAP su slični biološkim nanokristalima CDHAP. Cilj rada: Ispitati da li u direktnom kontaktu sa humanim ćelijama αTCP ispoljava genotoksični efekat. Metodologija: Genotoksičnost αTCP ispitivana je u testu “komete” u kulturi humanih limfocita. Test “kometa” koristi tehniku mikrogel elektroforeze koja detektuje oštećenja i popravke DNA u pojedinačnim ćelijama. Reziltati: Rezultati ispitivanja stepena oštećenja DNK primenom testa „komete“ ukazuju da αTCP dovodi do značajnog povećanja migracije DNK humanih limfo-cita pri svim analiziranim koncentracijama (0,1, 0,5, 1, 5 i 10 mg/ml) osim pri najni-žoj koncentraciji (0,05 mg/ml). Kod negativne kontrole prisutno je 92% ćelija bez oštećenja DNK, a ovaj procenat se smanjuje sa porastom koncentracije αTCP. Pri najvišoj upotrebljenoj koncentraciji (10 mg/ml) on iznosi svega 52,5%. Pozitivna kontrola (100 µM H2O2) ima još izraženiji genotoksični efekat te dovodi do toga da samo 30% ćelija nije imalo oštećenje molekula DNK (klasa A, stepen oštećenja <5%). Zaključak: αTCP u koncentracijama većim od 0.05 mg/ml je ispoljio kon-centraciono zavisni genotoksični efekat. Najniža koncentracija αTCP koja izaziva genotoksični efekat (LOAEL) je 0.05 mg/ml. Novosintetisani αTCP nije u potpu-nosti biokompatibilan.

OP30 PROCENA ORALNE HIGIJENE DECE UZRASTA OD 12 DO 15 GODINA NA TERITORIJI GRADA KRAGUJEVCA - SUDIJA PRESEKA

Miroslav Vasović, Mirjana Radović, Miona Sekulić, Suzana Živanović, Aleksandar Acović, Miloš Papić

Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za stomatologiju

Cilj ovog rada bio je da se izvrši procena oralne higijene kod dece školskog uzrasta na teritoriji grada Kragujevca.

Metodologija: Ispitivanje je obuhvatilo 167 dece, oba pola, uzrasta od 12 do 15 godina i izvedeno je na Fakultetu medicinskih nauka, Univerziteta u Kraguje-


68

vcu. Za procenu oralne higijene, stanja i stepena inflamacije gingive korišćeni su plak indeks po Green Vermillion-u i gingivalni indeks po Loe-Silnessu-u.

Rezultati: Od ukupnog broja ispitanika 65 su bili muškog, a 102 ženskog pola. Prosečna vrednost plak indeksa bila je 1,15±5,62. Kod ispitanika muškog pola je bila 1,08±0,54, a kod ispitanika ženskog pola 1,77±7,18.

U odnosu na mesto stanovanja, kod dece iz urbane sredine prosečna vrednost plak indeksa je iznosila 1,11±2,6, a kod dece iz ruralne sredine 9,26±22,93. Utvrđe-na je značajna razlika vrednosti praćenih indeksa u obe grupe. Prosečna vrednost gingivalnog indeksa kod dece iz urbane sredine je bila 0,87±2,44, dok je kod dece iz ruralne sredine 0,85±0,46.

Na osnovu dobijenih rezultata, evidentno je da postoji razlika između dece iz urbane u odnosu na decu iz ruralne sredine, što ukazuje na lošije održavanje oralne higijene kod dece iz ruralne sredine.

Zaključak: Utvrđeno stanje oralne higijene i stanje parodoncijuma kod ispi-tivane populacije ukazuje na neophodnost intenziviranja edukacije i motivacije pacijenata o održavanju oralne higijene, kao i primene preventivno-profilaktičkih mera sa ciljem poboljšanja i unapređenja zdravlja usta i zuba. Na osnovu dobi-jenih rezultata možemo zaključiti da je kod dece i roditelja iz ruralne sredine man-ja informisanost o značaju oralnog zdravlja u odnosu na njihove vršnjake koji žive u razvijenijim sredinama.

OP31 EKSTRAKCIJE ZUBA ZBOG KARIJESA I PARODONTOPATIJE

Olivera Nikolić1, Blažo Nikolić2

1Dom zdravlja Kovin, 2Klinika za neurologiju i psihijatriju za decu i omladinu Beograd

Delimična ili totalna bezubost pacijenata je u stalnom porastu, a glavni uz-ročnici ekstrakcije zuba su karijes i parodontopatije. Etiološki faktor nastanka ovih oboljenje je dentalni plak i njegov patogeni potencijal.

Cilj: je da se prikaže uzrok gubitka zuba kod pacijenata oba pola, različite sta-rosne dobi.

Metodologija: u Domu zdravlja u Kovinu u periodu od 2014. godine do 2016. godine vođeni su podaci o polu, starosti pacijenta i dijagnozi zbog koje su zubi ekstrahovani. Na osnovu ovih podataka pacijenti su svrstani i tri grupe. Karijes i njegove posledice, parodontopatije i protetski razlozi. Statistička obrada rezultata je urađema metodama deskriptivne statistike.

Rezultati: prikupljeni su podaci od 670 pacijenata oba pola kod kojih su ek-strahovani zubi. U ispitanoj grupi bilo je 395 žena što čini 58,95% i 275 muškaraca 275 (41,05% ). Karijes kao uzrok ekstrakcije zuba bio je kod pacijenata mlađih od

69


50 godina, a parodontopatije su učestalije kod pacijenata starihih od 50 godina. Ekstrakcije iz protetskih razloga nisu bile povezane sa starosnom dobi.

Zaključak: analiza ovih podataka ukazuje da su karijes i parodontopatija, glavni uzročnici gubitka zuba. Karijes je uzročnik ekstrakcija kod mlađih pacije-nata, a parodontopatija kod starijih. Ovi rezultati ukazuju da oboljenje usta i zuba predstavljaju značajan zdravsteni problem i neophodno je znatno više pažnje posvetiti prevenciji i zdravstveno-vaspitnom prosvećivanju u cilju smanjenja ka-rijesa i parodontopatije, a time i samnjenje broja ekstrakcija.

OP32 UTICAJ ORALNOG ZDRAVLJA NA SVAKODNEVNE AKTIVNOSTI ŠKOLSKE DECE UZRASTA 12-15 GODINA U

KRAGUJEVCU

Tatjana Kanjevac1, Jelena Erić2, Ljiljana Bjelović3, Miroslav Vasović1, Miona Sekulić1, Mirjana Radović1 1Univerzitet u Kragujevcu, Fakultet medicinskih nauka, Katedra za stomatologiju 2Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Katedra za oralnu rehabilitaciju 3Univerzitet u Istočnom Sarajevu, Medicinski fakultet Foča, Katedra za dentalnu patologiju

Cilj: Cilj rada je bio da se ispita uticaj oralnog zdravlja na uobičajene dnevne aktivnosti školske dece uzrasta 12-15 godina u Kragujevcu.

Metodologija: Studijom preseka je obuhvaćeno 167 učenika, oba pola, čitave teritorije opštine Kragujevac. Za procenu uticaja oralnog zdravlja na dnevne aktivnosti korišćena je srpska verzija Child-Oral Impacts on Daily Performances (C-OIDP)-indeksa. Ispitivan je uticaj na jelo, govor, pranje zuba, spavanje, smejan-je, emocionalno stanje, učenje i socijale kontakte. Procena stanja oralnog zdravlja vršena je na osnovu kliničkog pregleda prema kriterijumima Svetske zdravstvene organizacije. Studija je sprovedena na Fakultetu medicinskih nauka u Kragujevcu.

Rezultati: Od ukupnog broja ispitanika, kod 36,5% je zabeleženo prisus-tvo makar jedne ili više poteškoća u uobičajenim dnevnim aktivnostima uslov-ljenih stanjem oralnog zdravlja. Prisustvo oralnih tegoba najčešće je uticalo na konzumiranje hrane (25,7%), zatim na pranje zuba (16,8%) i emocionalno stanje (10,2 %), a najmanji uticaj je imalo na govor (0,6%), dok na učenje nije bilo uticaja. Kada je u pitanju intenzitet uticaja, emocionalno stanje (50%) i ishrana (15,4%) su bile aktivnosti kod kojih je najčešće bio prisutan veoma izražen uticaj. Ukupan C-OIDP skor je bio 2,69±5,47. Kod dečaka je bio viši (3,46±6,65), u odnosu na devo-jčice (2,19±4,53), kao i kod dece iz ruralne sredine (3,3±4,13) u odnosu na urbanu (2,66±5,54). Od 167 učenika, 38 učenika je imalo sve zdrave stalne zube, prosečna vrednosti KEP indeksa bila je 3,2. Prosečan broj karijesnih zuba bio je 1,82±2,19. Postoji značajna korelacija između broja karijesnih zuba i ukupnog C-OIDP skora


70

(r=0,612). Ispitanici koji su sopstveno stanje oralnog zdravlja procenili kao dobro imali su niži ukupan C-OIDP skor.

Zaključak: Stanje zdravlja usta i zuba u značajnoj meri utiče na svakodnevne aktivnosti dece školskog uzrasta. Prisustvo karijesa imalo je značajan uticaj na ukupan C-OIDP. Uputno bi bilo pojedinačno naknadno raditi na svakom od para-metara.

OP 33 TEST FORMIRANJA SFERA ĆELIJA ORALNOG SKVAMOCELULARNOG KARCINOMA

Miloš Lazarević1,2, Maja Milošević 1,2, Milan Petrović1, Jelena Milašin2

1Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu 2Institutski predmeti- Humana Genetika, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu

CILJ: Cilj ove studije je bio da ispita sposobnost karcinomskih matičnih ćelija (KMĆ) da formiraju sfere nakon prve i pete pasaže. Jedan od načina njihove izol-acije je test formiranja sfera jer se smatra da je formiranje sfera jedna od karakter-istika KMĆ.

MATERIJAL I METOD: Neposredno nakon hirurške intervencije, deo tumora poda usne duplje je uzet za analizu i transportovan u transfer medijumu. Nakon 10 min, sitnjenje tkiva do veličine od 1mm3 rađeno je skalpelom u Petri šolji. Ćelije su čuvane sa medijumom (DMEM, 10%FBS, Penicilin-Streptomycin) u inkubatoru (37°C, 0.5%CO₂). Medijum je menjan na svaka 2-3 dana, do uspostavljanja konflu-entnosti od 75-85%. Nakon trideset dana nulte pasaže, urađena je prva pasaža ćelija, dok je peta pasaža urađena nakon 5 meseci. Površina ploče je presvuče-na slojem 1% agaroze, u cilju formiranja sloja koji će sprečiti adherentnost ćeli-ja. Zasejano je po 10000 ćelija. Mikroskopske slike su rađene četvrtog, sedmog i sedamnaestog dana. Broj sfera je procenjiva mikroskopski, dok je prečnik sfera određivan pomoću softvera Scope Image 9.0.

REZULTATI: Broj sfera tumorskih ćelija prve pasaže 4. i 7. dana je bio manji u odnosu na sfere ćelija pete pasaže (9,5 i 28,25). Osim toga, veličina sfera ćelija pete pasaže (88,5 µm) je značajno veća u odnosu na sfere ćelija prve pasaže (36,3 µm). Sedamnaestog dana došlo je do dezintegracije sfera ćelija prve i pete pasaže.

ZAKLJUČAK: Uspostavljen je adekvatan protokol testa formiranja sfera ko-rišćenjem agaroze, pri čemu su pronađene razlike u broju i veličini sfera KMĆ prve i pete pasaže.

71


OP34 MIGRATORNI I PROLIFERATIVNI POTENCIJAL KANCERSKIH MATIČNIH ĆELIJA BAZOCELULARNOG KARCINOMA KOŽE LICA

Maja Milošević1,2, Miloš Lazarević1,2, Boško Toljić2, Milan Petrović1, Jelena Milašin2

1 Klinika za maksilofacijalnu hirurgiju, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu 2 Humana genetika, Stomatološki fakultet, Univerzitet u Beogradu

Cilj. Kancerske matične ćelije mogu voditi poreklo od posebne populacije ćeli-ja čija je glavna uloga u samoobnavljanju kože i u procesu zarastanja rane. Cilj ovog istraživanja je ispitivanje proliferativne i migratorne sposobnosti matičnih ćelija poreklom iz carcinoma kože i tkiva margine.

Metod i materijal. Ćelije su izolovane iz pet različitih uzoraka tumorskog tkiva bazocelularnog carcinoma (BCC) kože lica i njihove histopatološki čiste margine. U cilju određivanja proliferativnog kapaciteta ćelije su zasejane u plastične ploče sa šest bunarića u koncetraciji od 4x104 ćelija po bunariću. Ćelije su kultivisane pod standardnim uslovima i ukupan broj čelija je određivan treceg, petog i sed-mog dana od zasejavanja. Za određivanje migratorne sposobnosti korišćen je test zarastanja rane. U ploču sa 24 bunarića ćelije su zasejane u koncentraciji od 1x104 ćelija po bunariću. Po postizanju konfluentnosti sterilnim instrumentom naprav-ljena je ogrebotina u monosloju nakon čega je brzina kretanja ćelija merena na svaka 24h do potpunog zatvaranja.

Rezultat. Zapažen je statistički značajno veći proliferativni kapacitet ćelija tu-mora u odnosu na ćelije margine. Takođe, ćelija tumorskog tkiva su pokazale veću migratornu sposobnost i to između 24 i 48h (22.9 µm/h) u odnosu na ćelije mar-gine (16.9 µm/h).

Zaključak. Ćelije tumora pokazuju veću migratornu i proliferativnu sposob-nost u odnosu na ćelije margine što ukazuje na agresivnije ponašanje kancerskih ćelija.

OP35 RANA ODLOŽENA UGRADNJA IMPLANTATA U EKSTRAKCIONU ALVEOLU PREZERVIRANU FIBRINOM BOGATIM

TROMBOCITIMA (PRF)

Dr Dejan Donfrid Stomatološka ordinacija “ORTO”, Beograd

Prezervacija ekstrakcione alveole u cilju očuvanja volumena alveolarnog nas-tavka često se primenjuje u svakodnevnoj oralno-hirurškoj praksi, u slučajevima kada imedijatna ugradnja implantata nije moguća. Iako za ovu proceduru postoje brojni protokoli, metod u kome se kao materijal za prezervaciju koristi isključivo


72

fibrin bogat trombocitima (PRF) izdvaja se od ostalih brojnim benefitima koje ima, kako za pacijenta tako i za hirurga.

MATERIJAL I METOD: Kod pacijenta starosti 65 godina, indikovana je ekstrak-cija donjeg levog prvog molara zbog prisutne frakture. Analiza CBCT snimka uka-zala je na nemogućnost imedijatne ugradnje implanta, stoga je nakon minimalno invazivne ekstrakcije alveola zuba ispunjena sa komprimovanim PRF ugrušcima i pasivno ušivena. Nakon 6 nedelja, u regiji izvađenog zuba po jednofaznom pro-tokolu ugrađen je dvodelni implantat (AlphaBio, ATID). Nakon tri meseca zarastan-ja, implantat je opterećen definitivnom protetskom nadoknadom.

REZULTATI: Inicijalno zarastanje ekstrakcione rane proteklo je bez komplikacija. Tokom drugog hirurškog akta primećeno je značajno koštano zarastanje alveole što je omogućilo postavljanje dentalnog implanta na protetski adekvatnu pozici-ju. Kontrolni RTG snimci načinjeni su nakon 3 meseca zarastanja implanta i nakon 6 i 12 meseci, 2, 3 i 4 godine nakon funkcionalnog opterećenja. Na snimcima se vidi uspešna oseointegracija implanta, uz očuvanje vertikalne i horizontalne di-menzije alveolarnog grebena. Estetski rezultat nadoknade ostaje više nego zado-voljavajući.

ZAKLJUČAK: Prezervacija ekstrakcione alveole PRF-om ima izuzetan uticaj na brzinu zarastanja mekih i čvrstih tkiva, značajno skraćuje vreme potrebno do ugradnje implanta i sledstveno tome ubrzava tok rehabilitacije pacijenta, sve to uz manje troškova i olakšanu hiruršku proceduru sa manjim stepenom komplikacija.

OP36 PRIMENA ORTODONTSKIH ALAJNERA U TERAPIJI HIPODONCIJE MAKSILARNIH LATERALNIH SEKUTIĆA

Dr Paulina Pandjaitan Donfrid, Dr Dejan Donfrid Vojno-medicinska Akademija, Beograd,, Stomatološka ordinacija “ORTO”, Beograd

Hipodoncija maksilarnih lateralnih sekutića, ortodontska anomalija sa rela-tivno visokom stopom učestalosti u populaciji, predstavlja veoma značajan funk-cionalni i estetski problem za pacijente. Terapija ove malokluzije može se uspešno sprovesti na više različitih načina. Veoma je važno u saradnji sa pacijentom izabe-rati terapijski pristup koji će proizvesti željeni estetski rezultat, kao i da se odabra-ni, najčešće multidisciplinarni plan lečenja sa preciznošču sprovede.

CILJ: Rad prikazuje primenu ortodontske alajner terapije kao pripremne terapi-jske faze u sklopu ortodontsko-protetske rehabilitacije pacijenta sa hipodoncijom maksilarnih lateralnih sekutića.

MATERIJAL I METOD: Kod pacijenta starosti 23 godine, sa kongenitalnim ne-dostatkom maksilarnih lateralnih sekutića, dubokim preklopom, pomerenom sredinom gornjeg zubnog luka, ektopičnim zubom 35, teskobom u donjem zub-

73


nom luku i malpozicijom pojedinih zuba u obe vilice, sprovedena je ortodontska terapija alajnerima (NivellIpso, CH) u cilju zatvaranja dijastema u gornjoj vilici i pravilnog 3D pozicioniranja zuba unutar oba dentalna luka.

REZULTATI: Ortodontska alajner terapija trajala je 14 meseci. Postignuto je zat-varanje prostora, nivelacija i derotacija zuba obe vilice, korekcija dubine zagrižaja i poklapanje sredina zubnih lukova. U nastavku terapije, nakon perioda retencije, planirano je preoblikovanje centralnih sekutića, očnjaka i prvih premolara mini-malno invazivnim protetskim nadoknadama u cilju estetskog uravnoteženja linije osmeha.

ZAKLJUČAK: Primenom ortodontske alajner terapije postignuti su svi željeni estetski rezultati, uz značajno poboljšanje funkcije zubnog aparata pacijenta. Ovaj vid terapije, pored svih ostalih prednosti koje sa sobom nosi, zbog mogućnosti virtuelne vizuelizacije finalnog rezultata predstavlja i veoma korisno pomoćno sredstvo pri izboru terapijskog modaliteta.


74

INDEX AUTORA I KOAUTORAAAcović A. OP30Adžisankova Muratovska I. PP6, OP25Aleksova P. OP11Alili Sh. OP25Andrić M. PP22, SP5Antonić R. PP21Antonović D. OP14Arsovski Z. OP3

BBanković Lazarević D. OP12Berger C. PP9Bjelović Lj. OP32Blagojević D. PP2Blažić L. PP7Bojić O. S35, S36Bulić S. S26Burić N. PP16

ČČalić M. S25

DDalampiras S. PP10Donfrid D. OP35, OP36

ĐĐokić G. OP18Đorđević V. OP16Đorđević V. OP18Đukić Dejanović S. OP16Đurić M. OP8Đuričković M. OP26

DžDžambas Lj. OP9

EErić J. OP32

GGajic Stevanović M. OP12Galić I. S23Gečević A. S19Georgiev Z. OP15Gigovski N. OP17Gligorijević N. OP23Gligorova D. OP15, OP25Glumbić N. OP19

IIgić M. OP7, OP23Ilić J. SP2Ivanjac F. OP8Ivanović M. SP4Ivić S. S2

JJaćimović Tasevska K. OP11Janačković Đ. OP29Janković Lj. SP5Jelovac D. S32Jenkins R. PP23Jezdić Z. S8Jovanović M. OP16, OP18Juloski J. PP17Jurić H. PP18

KKaftandjieva A. OP3Kanjevac Tatjana OP32Kapusevska B. OP13Kesić Lj. OP7Kiralj A. S10Kisnisci R. S3, S7Knežević M. S17Kojić Z. OP28Kokoceva Ivanovska O. OP1, OP13, OP15, OP20, OP24, OP25Kolar J. OP16Konstantinović V. S6, OP8Korunoska Stevkovska V. OP17Kostić M. OP23Krasić D. S11Krunić N. OP23

LLazarević M. OP33, OP34

MMalešević A. OP16Mandić N. S22Marion Lj. PP1Marković D. S15Markovska Arsovska M. OP1, OP3Matić P. S21Matvijenko V. OP22Medved D. OP6Meleti M. PP19Mihailović B. OP10Mihailović D. OP7Mijoska A. OP11, OP13, OP15, OP17, OP24Miladinović M. OP10, OP22Milašin J. OP33, OP34Miletić M. OP21Miletić V. OP21Milić Lemić A. OP4Milošević M. OP33, OP34Milošević M. OP14Minger S. S14Mioljević V. S28

75


Mirković S. PP12Mitić A. OP22Mitić K. OP17Mitrović A. OP14Mitrović N. OP4, OP14Modrić D. S20Mudrak J. SP3Mylonas A. PP14

NNikolić B. OP31Nikolić J. S9Nikolić O. OP31

OObradović R. OP7

PPandjaitan Donfrid P. OP36Papić M. OP30Pecanovski R. OP11Petković D. OP23Petrović D. S31Petrović M. S34, OP34Popovic Monevska D. OP3Popović Z. OP26Povignac B. S12Puač N. OP21Pucar A. PP20

RRadović M. OP30 ,OP32Redžepagić Vražalica L. PP3Rodić M. OP2Rožman P. S16

SSalam H. PP13, S27Saunders W. PP5Sekulić M. OP30, OP32Selaković N. OP21Simjanovska Lj. OP1, OP3, OP13, OP20, OP24Simjanovska S. OP5, OP11, OP20Simjanovski S. OP1, OP5, OP20Simončić B. S13, S18Smiljkić Z. OP19Sotirovska Ivkovska A. OP15Spasić J. SP1

Stajčić Z. OP2Stašić J. OP21Stavreva N. OP1, OP3, OP13, OP17, OP24Stefanović N. PP4Stefanović V. OP18Stevanović M. OP29Stojanović D. OP28Stojčev Stajčić Lj. OP2Stošić B. OP18Stošić S. S4Svoboda L. S26

ŠŠarac D. OP4Šubarić Lj. OP22

TTanasić I. OP4, OP14Tekić J. S33Temelkov O. OP5Tihaček Šojić Lj. OP4Todorović K. OP7Todorović Lj. OP16, OP18Todorovska G. OP1, OP20, OP24Todorovska K. OP20Toljić B. OP34Tomasetti B. PP8Trajkovski A. OP11Trifkovic B. PP11, S24Trojančević P. S29, S30Tsolakis A. PP15

UUglešić V. S5

VVasović M. OP30, OP32Vučinić P. S1Vuković A. OP27

ZZabokova Bilbilova E. OP13, OP15, OP17, OP24

ŽŽivanović S. OP30Živković D. OP10, OP22Živković M. OP22

ZA KORAK ISPRED

SVIH

JER MI IMAMO ODGOVOR

DND COMMERCE d.o.o.Cara Dušana 266,

11080 Zemun-Beogradtel/fax: +381 (0) 11 3196 706

tel: +381 (0) 64 168 43 43

[email protected]

Documents

PROGRAM I ZBORNIK - Sava · PDF fileProf. dr Nikola Burić , Oralna i maksilofacijalna hirurgija, Klinika za stomatologiju u Nišu, Srbija Doc. dr Lejla Redžepagić Vražalica, Ortodoncija,