Prof. Dr. Recai CO · 2010-03-11 · Ancak burada yer alan görüşlerden AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi ... Engelliler ve İstihdam dersini, bu dersi verecek eğitimcilere

Bu proje T.C. Başbakanlık DPT AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı (http://www.ua.gov.tr ) Gençlik Programı kapsamında ve Avrupa Komisyonu'ndan sağlanan hibeyle gerçekleştirilmiştir. Ancak burada yer alan görüşlerden AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı veya Avrupa Komisyonu sorumlu tutulamaz. This project was funded by T.R. Prime Ministry State Planning Organization Center for European Union Education and Youth Programmes, Lifelong Learning Programme under Leonardo da Vinci, (http://www.ua.gov.tr) and European Commission. This publication reflects on the views only the authors and the Center for European Union Education and European Commission cannot be held responsible for any use of which the information may contain therein.

1

“Increasing Employability of Disabled People”

Tutor’s Note “Engellilerin İstihdamının Artırılması”

Eğitici Notları „Invalīdu nodarbinātības uzlabošana”

Pasniedzēja piezīmes „Увеличаване на работните места на лица с увреждания“

Бележки за инструктора Dear Tutor, This manual has been prepared to inform the trainers who will teach the course on Disabled People and Employment for the “Increasing the Employment of Disabled People” within the scope of Leonardo da Vinci Project. Değerli Eğitici, Engelliler ve İstihdam dersini, bu dersi verecek eğitimcilere tanıtmak için hazırlanmış olan bu rehber, “Engellilerin İstihdamının Artırılması” isimli Avrupa Birliği, Leonardo da Vinci projesi kapsamında tasarlanmıştır. Cien. Pasniedzēj, Šī instrukcija ir sagatavota, lai informētu pasniedzējus, kas pasniegs kursus ar nosaukumu „Invalīdi un Nodarbinātība” par tēmu „Invalīdu nodarbinātības uzlabošana” Leonardo da Vinči Projekta ietvaros. Уважаеми инструктори, Настоящият наръчник е изготвен за информиране на инструкторите, които ще проведат курса за лица с увреждания и заетост за „Увеличаване на работните места на лица с увреждания“ в рамките на проекта Леонардо да Винчи. Sakarya, Turkey, 2009

2

(Authors) (Bölüm Yazarları) Seyhan FIRAT Mahmut HIZIROĞLU

Aija-Laura ZIVITERE Ralitza PANDURSKA

Editors (Editörler) Prof. Dr. Recai COŞKUN (Türkiye) Prof. Dr. Marga ZIVITERE (Latvia) Prof. Dr. Svetlana ALEXANDROVA (Bulgaria) Designer (Tasarım) Yusuf DUMANOĞLU (Turkiye) Project Number: LLP-LdV-TOI-2007-TR-039

Six institutions has been cooperated in preparation, execution and implementation processes. Aşağıda belirtilen 6 kurumun işbirliği ile bu proje hazırlanmıştır. Bu kurumlar: Šī projekta sagatavošanas, izveidošanas un ieviešanas procesā sadarbojušās sešas iestādes. Шест институции участваха съвместно процеса на изготвяне, изпълнение и реализация.

• Sakarya University Project co-ordinator (Proje Koordinatörü) • Information System and Management Institute, Latvia, • University of National and World Economy, Bulgaria, • Turkey Disabled’s Education and Solidarity Foundation (Türkiye Özürlüler Eğitim

ve Dayanışma Vakfı), • Republic of Turkey Ministry of Trade and Industry Small and Medium Enterprises

Development Organization (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı),

• Sakarya Chamber of Commerce, Turkey (Sakarya Ticaret ve Sanayi Odası, Türkiye)

ISBN: 978-975-7988-68-7 www.inemdip.sakarya.edu.tr

Published by Sakarya University, 2009

3

Distance Learning Course

Uzaktan Eğitim Dersi

Tālmācības kursi Дистанционен курс за обучение

“Disabled People and

Employment”

“Engelliler ve İstihdam”

„Invalīdi un Nodarbinātība”

„Лица с увреждания и заетост“

Tutor’s Note Eğitici Notları Pasniedzēja piezīmes

Бележки за инструктора

Contents İçindekiler Saturs Съдържание

Tutor’s Note

1. Scope of the course -------------------------------------------------------------------5 2. Aim of the Course------------------------------------------------------------------- 10 3. Duration of the Course ------------------------------------------------------------- 10 4. Target Groups------------------------------------------------------------------------ 11 5. Learning Method -------------------------------------------------------------------- 11 6. Helpful Hints for Trainers --------------------------------------------------------- 12 7. Literature about the Course Notes------------------------------------------------ 20 8. Useful Links -------------------------------------------------------------------------- 31 9. Conclusion---------------------------------------------------------------------------- 32

Eğitici Notları

1. Dersin kapsamı----------------------------------------------------------------------- 34 2. Dersin Amacı------------------------------------------------------------------------- 39 3. Dersin Süresi ------------------------------------------------------------------------- 39 4. Hedef Gruplar------------------------------------------------------------------------ 40 5. Öğrenme Yöntemi------------------------------------------------------------------- 40 6. Eğitimci İçin Faydalı Olacak İpuçları--------------------------------------------- 41 7. Ders Notları Bölümleri İle İlgili Literatür---------------------------------------- 50 8. Faydalı İnternet Bağlantıları-------------------------------------------------------- 61 9. Sonuç ---------------------------------------------------------------------------------- 62

4

Pasniedzēja Piezīmes

1. Kursā tiek ietverti zemāk norādītās nodaļas: ------------------------------------ 64 2. Kursa mērķis ------------------------------------------------------------------------- 69 3. Kursa ilgums-------------------------------------------------------------------------- 69 4. Mērķa Grupas ------------------------------------------------------------------------ 69 5. Mācīšanās Metode ------------------------------------------------------------------- 70 6. Noderīgi padomi pasniedzējiem--------------------------------------------------- 71 7. Literatūra, kas attiecas uz Kursa piezīmēm -------------------------------------- 78 8. Noderīgas Saites --------------------------------------------------------------------- 89 9. Noslēgums ---------------------------------------------------------------------------- 91

Бележки за Инструктора

1. Курсът включва следните глави:------------------------------------------------ 92 2. Цел на курса ------------------------------------------------------------------------- 97 3. Продължителност на курса ------------------------------------------------------ 97 4. Целеви групи------------------------------------------------------------------------ 98 5. Метод на обучение----------------------------------------------------------------- 99 6. Полезни съвети за инструкторите --------------------------------------------- 99 7. Използвана литература за курсовите бележки -----------------------------109 8. Полезни интернет връзки-------------------------------------------------------120 9. Заключение-------------------------------------------------------------------------122

5

“Increasing Employability of Disabled People”

Distance Learning Course

“Disabled People and Employment”

Tutor’s Note

1. Scope of the course-------------------------------------------------------------- 5 2. Aim of the Course --------------------------------------------------------------10 3. Duration of the Course --------------------------------------------------------10 4. Target Groups ------------------------------------------------------------------ 11 5. Learning Method--------------------------------------------------------------- 11 6. Helpful Hints for Trainers ---------------------------------------------------12 7. Literature about the Course Notes----------------------------------------- 20 8. Useful Links---------------------------------------------------------------------31 9. Conclusion --------------------------------------------------------------------- 32

6

1. Scope of the course

The course includes the chapters below:

Introduction

Part I

1. Implemented Politics on the Employment of Disabled People in Turkey, the Responsibilities of the Employers and Promotions by the State

2. European Union Policies Concerning Disabled People

3. Categories of Disability and Professional Life

4. Reality of Disabled Family in Turkey

5. Obstacles that Disabled People Faced in Adopting Social Life and Getting a Profession

6. Employment Obstacles Faced by Disabled People

7. Employment of Disabled People and Inter-Institutional Cooperation

8. Work-Place Design for Disabled Clients and Employees

Part II

1. Case 1:

Foundation of Physically Disabled People and Happy Disabled Call Center Help Project

2. Case 2:

“Their” Stories Narrated by a Volunteer

3. Case 3:

A First Person Story

4. Case 4:

The Foundation of Bizimköy (Our Village) Production Centre for the Disabled

Result and Evaluation

7

Disabled People and Employment course’s notes are composed of 8 chapters, 4 case studies and result and evaluation parts. Content of the course includes different subjects like strategies to increase the awareness about the solution ways concerning the disabled people’s problems, special needs of the disabled people in professional life, helping people change their approach positively to disabled ones, evaluating the national and international legal arrangements concerning the disabled people. The course aims to discuss different dimensions of the subject, so the subject matter of the course; so it would become easier to understand in course format.

This course primarily forms the conceptual frame of the disability and disabled people. Then, the employment policies concerning the disabled people in Turkey and European Union will be analyzed in depth. During the analysis, legal documents and arrangements of the related institutions operating either in Turkey or in the European Union will be used as course materials.

In parallel with legal arrangements, following chapters include the responsibilities of the employees and the promotions by the state, disabled people’s rights for access to employment, obstacles that disabled people faced in adopting social life and getting a profession and finding a job.

Subsequent chapters discuss the problems of disabled people to adopt the social and professional life, the problems in social and inter-family relations, and responsibilities of the related institutions to find solution ways. Then, in order to in depth understanding of the subject matter; the case studies have been discussed.

Thanks to the course the students will;

• Understand and evaluate the developments and changing in the field of employment policies and disabled people’s integration to social life both in Turkey and EU,

• Develop information and strategies on social lives and employment of disabled people,

8

• Have a new perspective about how to relate and cooperate with different segments of society and socially disadvantageous people better,

• Gain awareness about the disability problems both in national and international levels.

Amid the changing economic competitions, the employers could take advantage of employing a disabled person. The students will grasp that a disabled person could work more efficient than a normal person in some fields. But, it is a fact that employers have generally negative feelings towards disabled people. Findings of a field study about the approach of the employers toward disabled persons are presented in the package. The report of the field study will be discussed in detail in order to help students;

• To master the subject and terminology,

• To evaluate the perception of the employers about employing a disabled person and determinant factors of this condition,

• To understand the benefits of employing a disabled person for an employee.

At the same time, the students will have the skills like:

• Observing and analyzing the real situation,

• Understanding different people,

• Defining different problems and setting goals.

During the course, different categories of disability will be talked. The students will have an ability and understanding about how to relate with disabled people, about their needs and problems and about the role of the authorized institutions to position disabled persons as economic actors in society.

9

After reading and discussing the related chapters in the course notes, the students will have knowledge about;

• Basic characteristics of the different categories of disability,

• How to approach towards disabled persons,

• How to design and organize the workplaces of the disabled persons,

• The responsibilities of governments and authorized institutions to include disabled persons in society as economic actors.

Thanks to this, the students will have skills like;

• Being able to make interviews with disabled persons,

• Understanding them better,

• Being able to share their values.

Having an ability to connect with disabled persons and managing their problems more professionally will become functional; when the governments, NGO’s that bring together employers, worker’s representatives, trade unions, unions and foundations of disabled persons cooperate together. International Labour Organization (ILO) promotes related institutions in this matter.

Thanks to the discussions and course notes, the students would have an ability and knowledge to develop ideas about possible social partners of the disabled people in local, national and international level in order to make cooperation with employers. In this respect, it will be easier to find the related institutions and organizations in order to take advices and counseling about the management of the disabled persons in work places. In this framework, it would be easier to evaluate that which problems of the business life could be solved with the help of this institutions and organizations.

At the end of the discussion about the related chapter, the students will develop skills and have knowledge like;

• The partners that would make cooperation about disabled people,

10

• Cooperation ways and methods,

• Role of the education factor in employment.

The students who gained the knowledge mentioned above will have ability;

• To develop new strategies to make cooperation,

• To make new plans for cooperation,

• To make planning for advertisings, campaigns and other initiatives,

• To reach different resources.

2. Aim of the Course

The main aim of the course is to help disabled people getting a job to be included in social life and then to gain them required professional knowledge and skills to stay in work and advance.

3. Duration of the Course

Every person has his/her own peculiar learning style. For this reasons, duration of the learning process changes according to persons. However, the content of the course is prepared supposing that it will be lasted for 14 weeks. That is to say, it is suggested that the trainer will lecture one topic every week in 14 weeks duration.

Because of this course has been prepared based on the distance learning method, there are some advantages in favor of the students. The content of the course will be loaded to the distance learning program weekly. But, if the content of any chapter is founded insufficient by the trainer, the trainer could make attachments. Apart from that, some chapters could be complicated for some students. In this case, the trainer could make a decision to simplify the topic and eliminate some titles. It should be kept in mind that course notes which have been enriched with case studies will need to be updated in time.

11

While making necessary updates, the trainer have the right to simplify the topic or deepen it.

4. Target Groups

This has been prepared to be presented as a selective master course in the fields like social services, social politics, professional relations, educational sciences for graduate studies. The course is prepared to contribute the existent employers and directors as well as students.

Apart from that, the content of the course will be beneficial both for the persons who give services in rehabilitation centers for disabled people professionally and the directors and experts of the related NGO’s.

5. Learning Method

The method of the course is determined as distance learning method. An inexperienced trainer could also apply this method. The books about learning and teaching methods listed below are suggested for both the experienced inexperienced trainers:

• Corder, N., Learning to Teach Adults: An Introduction, London and New York: Ruotledge, 2002.

• Implementing and Managing Flexible Learning: Role of Tutor, London: Pitman Publishing, 1995.

• Tutors Toolkit: An Open Learning Resource for First Time Tutors, Cambridge: National Extension College, 1989.

Distance learning has advantages as compared to traditional classroom learning because it enables the students to reach the course whenever and wherever they want to learn. Because of the students don’t have an obligation to attend the lectures at a particular time and place; the learning process could be expanding to a longer time period. The students will be responsible from

12

their own studies. But, it should be kept in mind that the trainers have to support the students along the learning process. The trainer should consult the students to access the necessary information.

6. Helpful Hints for Trainers

Listed below are some advices for the trainers to make distance learning courses more effective of. In this framework, there are some explanations about the trainer’s duties and responsibilities.

What are the duties of the trainer?

• The duty of the trainer is not only giving a lecture. At the same time, it is expected him/her to guide and orient the students.

• The trainer should present a definitive introduction at the beginning of each lecture. The trainer should prepare a creative introduction to encourage students to think, read, research and solve problems in accordance with the subject matter of the course. In this way, the student will understand that reading the course notes is not sufficient to learn the subject.

• The trainer should enable and promote students to converse the discussion questions at the end of each lecture.

• The trainer should also promote students to discuss the chapters including case studies.

General Trainer Responsibilities

• Preparing and presenting an introduction seminary either will be realized in virtual space or face to face at the beginning of the course,

• Introducing himself/herself and explaining that the responsibility of the course belong to him/her on distance learning platform, giving the

13

necessary information about the course like response papers, examinations and grading after the registration process completed,

• Explaining the vital importance of the introduction seminary and the obligation to attend the seminary for efficiency of the future lectures,

• Establishing good relations with students in order to discuss the topics without hesitation. (The trainer could determine the communication way with students –via the e-mail, phone call or face to face interviews- it is based on trainer’s choice. While determining the communication way, the trainer should keep in mind the special cases of students.),

• Electronic communication should be preferred while handing out the course materials.

• The trainer should participate to the evaluation in person. Evaluating the studies of the students and making feedbacks has a prominent value in making the learning process effective.

• The trainer should rebuild professional relations with students. In this regard, the trainer should support the students intellectually, not emotionally.

First Meeting with Students

First meeting with students should be realized during the introduction seminary. The introduction seminary could be organized either in virtual space or in a hall of a university or an education center as a face to face meeting. First meeting is very important. Because it will be the first coming together with students and first impressions are very important for the future lectures.

Introducing yourself to the students is very critical. So, you should prepare a presentation that introduces yourself to the students. It would be a good idea to talk about your experiences and special skills as well as your professional expertise. The students should respect to your advices and to your style of responding to complex questions. This is your ability to gain respect of them.

14

Besides, you should emphasize that no one know everything, even if you are an expert of your field. You remember that some students could be more experienced and more informed in than you. Apart from this, you can state that some of your colleagues have expertise in different fields and the students also can apply to them in order to take support.

You certainly specify your contact information on the homepage of the course. The students also have problems with administrative affairs and could apply to you for your help. In this case, you should explain that what you are doing is teaching them and then orient them to the staff of the administrative office.

You inform the students about how they could reach to the resources about the subject matter and to the related institutions and libraries.

Basic Characteristics of Students

You keep in mind that the adults who follow the distance learning program are certainly different from the students who get formal education. Basic characteristics of students of distance learning programs could be described as follows:

• Most of the students take the courses and working seriously.

• Some of them could have still a professional life. In this case, they know their needs and aim at practicing the knowledge they took in their professional life.

• Distance learning program is an opportunity for them to improve themselves. For this reason they have high expectations.

• The students who have a professional life aim at having a better career, improving their economic status, having higher wages and developing their social status. The students who are unemployed also want to have a good job. No matter in which category they are included, the students who want to have a better living conditions believe that it is possible with getting a good education.

15

Whatever the reason might be, if their expectations are not met, they feel disappointed. Therefore, they the trainers should fulfill the expectations of the students.

Helping the student at the right time would prevent the possible problems along the learning process.

Possible Problems along the Learning Process

1. Occupational problems

• Job change

• Taking part in specific projects, business trips

• Occupying with other courses and other activities

• Second jobs

2. Educational problems

Deficiencies in understanding the concepts and theories

Incompetence to value the leisure time and unwillingness to discipline him/herself to study

Not to prepare sufficiently for the exams and not to understand the questions of the tests

3. Personal Problems

• Getting ill of the student or his obligation to take care of someone else's patience

• Pregnancy of a married student or wife of a married male students’ pregnancy problem

• Financial problems

• Emotional problems

• Moving the house

16

It would be helpful to know the basic characteristics of the students enrolled in the distance learning program and to support them considering the possible problems in the educational session. In this way, they would feel themselves as part of a collective and will be more ambitious to attend the courses.

Despite the fact that even if they support the students in all spheres, there will be naturally some students who will not attend the courses regularly or withdraw the course or be unsuccessful. In this case, the students have the right to withdraw from the course or to repeat the course.

It will be fair to give them a right to repeat the course in next semester. The underperformance of the student during the previous semester should not be determinant over the next semester. This should be reminded that it can be resulted from many different reasons like professional or personal problems.

Besides, the trainer should keep in mind that a student has the right to withdraw the course or not to repeat the course. In this case, the trainer should inform the student about contacting with the system administrator. The role of the trainer is to support psychologically the unsuccessful student who wants to withdraw the course and to encourage him/her to continue the education.

Supporting Unsuccessful Students

It is important to support the students and making presentations interesting in order to accelerate their performance improvements along the education process. It can be useful to support unsuccessful students by making face to face interviews or providing consultancy by e-mail. During the consultancy, the trainer should find favorable to encourage them. In case of need, the trainer can ask for support to another trainer to help unsuccessful students.

Examinations

It is very critical how to evaluate the examinations of the students who enrolled in a distance learning program. It would be appropriate to make 1

17

midterm exam, 1 final exam and to give 2 response papers. A remarkable proportion of the grading could be determined by the papers.

It would be appropriate to realize midterm exam in virtual space and to organize final exam in a hall of an education center at the same time for all students.

The response papers should be announced via the e-mail and should be submitted to the trainer by e-mail again.

The trainer should promote the students to submit their midterm exams in time. But, in case of a personal excuse, the deadline could be extended. If the student could not be able to submit his/her answers in time, s/he should allege an excuse. With the approval of the trainer, a new deadline is decided. The student has to submit the answers until decided deadline.

It should be reminded that the students have to answer the questions themselves. It is appear that when they answer the questions of the midterm exams themselves, they are able to be more successful in final exam. If there is a plagiarism, the answers will not be accepted by the trainer. It is natural to benefit from other resources. But, when they utilize other resources, they have to refer to the resource they used and they have to make their own interpretations and additions.

If there is a student who make plagiarism during the examination; the trainer should make an interview with him/her and explain that it is a big problem. Then, the trainer should demand him/her to prove that the questions are answered by him/her. If the student could not prove this, the trainer should inform the program coordinator about the situation.

Evaluating the Examinations

The mission of the trainer is to read the answers of the midterm exams carefully and to feedback the students with an electronically-prepared form. Because of the final examination is suggested to be realized in virtual space;

18

the examination results should be announced also by e-mail. Using a similar form and making interpretations to the answers is important for students.

Interpreting the Examinations

The trainer has to interpret the examinations while grading them no matter it is midterm or final exam.

• While making his/her interpretation, s/he should be encouraging and promoting without lowering the student. For example; the statements like “you answered the question quite good...” “I liked your interpretation...” will be honored.

• It is necessary to avoid from general statements. For example; such an answer is not effective: “The student handled the matter here...”

• The trainer should make positive criticisms. If the student is still unsuccessful, the trainer should explain the deficiencies of the student.

• Instead of making only an outcome evaluation, the detailed feedbacks that evaluate all the questions in detail and interpret the answers can be more effective over the student.

• The trainer should send his/her grading and interpretations at most in one week after the submission date.

• If a student object to the exam result, it would be fair to evaluate the exam again by another trainer.

Feedback

A reliable feedback is very important for both the trainer and the students. The content of the course, the quality of the course materials, the education process and evaluation of examinations would be more improved in this way. For feedback, the trainer needs to prepare an evaluation form.

The main duty of the trainer is to explain the importance of filling the evaluation forms and sending them back to the trainer.

19

The trainer should send the photocopies of the forms to the people who organize the lessons and to the experts who prepares the course materials. In this way, the quality of the educational process could be improved.

The feedbacks by students should be under the light of criterias listed below:

• It should be constructive (should not be negative criticism and should have a purpose)

• It should be objective

• It should be definitive

• It should be useful

• It should be made in time

• It should not be rhetorical or it should not include ambiguous statements

• It should be persuasive and it should not be fictitious.

Utilization of the Course Material

Course materials have been prepared as on-line resources. These resources are composed of course notes, PowerPoint presentations and video records. But, the package is available in CD format and hard copy.

The students should be encouraged that they have the right to choose the best method in accordance with their learning style. This choice is based on their past experiences, learning styles, skills, daily habits and perceptions of distance learning method. Special conditions and psychological factors are also an important variable for this choice.

Every student should have a personal user name and a password to access the on-line package. The way to use the distance learning program is based on how the system has been designed. The students could learn to use the system

20

by trial and error. But, the trainer also should support the students to teach the system.

7. Literature about the Course Notes

The books, articles and other materials are listed below concerning the course content. Naturally all resources specified are not required readings. But, these could be used as reference sources in case of need. The resources listed below could be useful when a student needs to make a research in depth.

Chapter 1: Applicable Policies Regarding The Employment Of Disabled People In Turkey; Obligations And Incentives That These Policies Introduce For Employers

Aktaş, Canan vd (2004), Türkiye Korumalı İşyerleri Araştırması, Öz-Veri, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:153-176

Akyiğit, Ercan (2005), Yeni Mevzuata Göre Hazırlanmış İş Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara

Baybora, Dilek (2006), Çalışma Hayatında Özürlülere Karşı Ayrımcılık, Sosyal Siyaset Konferansları, 51 Kitap, İstanbul, s:229-269

Çelik, Nuri (1998), İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınları, İstanbul

Erdiken, Behram (2005), Anadolu Üniversitesi Engelliler Yüksekokulu’ndan Mezun Olmuş İşitme Engelli Öğrencilerin İstihdamı, İş Durumu ve Ayrımcılık, Öz-Veri, Cilt:2, Sayı:1, Ankara, s:389-410

Hasırcıoğlu, Abdullah (2006), İşverenlerin Özürlü İstihdamına Yaklaşımı (Sakarya Örneği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

21

Meşhur, H.Filiz Alkan (2004), Engellilerin Çalışma Yaşamına Katılmalarının Gereği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi, Öz-Veri, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:176-193

Özdemir, Cumhur Sinan (2009), İş Kanunlarında 2009 Yılı İdari Para Cezası Uygulanan Yükümlülükler, Terazi Dergisi, Yıl:4, Sayı:34, Haziran 2009, s:121-133

Seyyar, Ali (2000), “Uluslar arası Boyutuyla Özürlü Kota Sistemi”, Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, Ekim, İstanbul, s:2-15

Seyyar, Ali (2001), Sosyal Siyaset Açısından Özürlüler Politikası (Almanya-Türkiye Mukayeseli), Türdav, İstanbul

Tufan, İsmail ve Özgür Arun (2006), Türkiye Özürlüler Araştırması 2002 İkincil Analiz, TÜBİTAK, Proje No: SOBAG-104K077, Ankara

Uşan, M Fatih (2004), Kamu ve Özel Sektör Açısından Özürlü İşçi İstihdamı, Öz-Veri, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:218-256

Visier, L. (1998), Sheltered Employment for Persons with Disabilities, International Labour Review, 137-3, p:347-365

Yılmaz, Zülal (2004), Çalışan Özürlülerin İş Yaşamında Karşılaştıkları Sorunlar ve Bunları Etkileyen Etmenler, Öz-Veri, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:193-218

Chapter 2: EU Policies For The Employment of Disabled People

Abberley, Paul (2002) “Work, Disabled People and European Social Theory” in Barnes, C., Barton, L. and Oliver, M. (Eds.) Disability Studies Today. Cambridge: Polity. Chapter 7)

Banks, J., Kapteyn, A., Smith, J., van Soest, A. (April 2005) International Comparisons of Work Disability. IZA DP No. 1118. Bonn: Institut zur Zukunft der Arbeit (IZA). Available online at http://www.iza.org

22

Banks, J., Kapteyn, A., Smith, J., van Soest, A. (May 2005) Work Disability is a Pain in the *****, Especially in England, The Netherlands, and the United States. NBER Working Paper No.11558. National Bureau of Economic Research, Inc Available online at http://www.nber.org/papers/W11558

Bourguignon, F. (2004). World Development Report 2006: Equity and Development. Lecture at Cairo University, Cairo, Egypt, on December 19, 2004. Available online at http://econ.worldbank.org

Duran, E.Burcu (2005), Avrupa İstihdam Stratejisi ve Aday Ülkelerin İşgücü Piyasalarının Bu Strateji Açısından Değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Hatipoğlu, M. Alper (2006), Avrupa İstihdam Stratejisi, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü http://www.cdc.gov/nchs/ppt/citygroup/vanoyen_vanburen_vanderberg_bonte.ppt

Kapteyn, A., Smith, J., van Soest, A. (November 2004) “Self-reported Work Disability in the US and The Netherlands”, Labor and Demography 0504006, Economics Working Paper Archive at WUSTL. Available online at http://econwpa.wustl.edu/ http://econwpa.wustl.edu:8089/eps/lab/papers/0504/0504006.pdf

Munich Re Group (2004) Assessing Disability: An International Comparison of Worker’s Compensation Systems. München: Münchener Rückversicherungs-Gesellschaft.

OECD (2003) Transforming Disability into Ability, a dissemination conference organized by the OECD and the European Centre for Social Welfare Policy and Research in Vienna, on 6 and 7 March 2003. Summaries of Presentations. Available on the Conference website: http://www.euro.centre.org/ability

23

Seyyar, A. (2000), Uluslar arası Boyutuyla Özürlüler Kota Sistemi, Kamu İş Dergisi, Sayı:1, Cilt:6

Seyyar, A. (2001), Sosyal Siyaset Açısından Özürlüler Politikası, Türdav Yayınları, İstanbul

Uşan, F. (2003), Mesleki Eğitim ve İstihdam, Devlet Personel Rejimi ve İş Mevzuatı, E- Akademi, Mayıs 2003, Sayı:15

Van Oyen, H., van Buuren, S., van den Berg, J. & Bonte, J. (2002) Language and Cultural Issues in Surveys of the European Union. Paper presented at the United Nation Washington City-group on disability measurement. Washington, Feb 2002. Available online at http://www.cdc.gov/nchs/about/otheract/citygroup/products/vanoyen.htm

Chapter 3: Categories of Disability And Working Life

Comer, J. R. 2002, Fundamentals of Abnormal Psychology: Third Edition. New York: Worth Publishers.

Corley, G., Pring, L., 1996, The Inner Life of Visually Imparied Children \ The Inner Life of Children with Special Needs, ed. By Ved Varma. London: Whurr Publisher, Ltd.

Disabilities. European Commission Conference, in cooperation With the European Disability Forum, December 2004. Final report. Available online at http://europa.eu.int/comm/employment_social/events/2004/eddp/index_en.html

Elfenbein, J.L.M.A. Hardin Jones ve J.M. Davis, 1994, "Oral Communication Skills of Children Who Are Hard of Hearing". Journal of Speech and Hearing Research. 37, s. 216-226.

24

Eripek, S. 1996, Zihinsel Engelli Çocuklar (2. Basım). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

ILO, 2002, Managing Disability in the Workplace. ILO Code of Practice. Geneva, International Labour Organization.

Kiff, P., Bond, D. 1996, The Inner Life of Deaf Children \ The Inner Life of Children with Special Needs, ed. By Ved Varma. London: Whurr Publisher, Ltd.

Konrot, A. 1991, Konuşma Sorunlu Çocuklar ve Eğitimleri, 1. Özel Eğitim Konseyi Ön Raporu, Ankara: MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Dairesi Başkanlığı.

McAnaney, D. and Wynne, R. 2004, Employment and Disability: Back to Work Strategies (Report). EF04115. Dublin: European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Available online at http://www.eurofound.ie/publications/files/EF04115EN.pdf

Özyürek, M. 1995, Görme Yetersizliği Olan Çocuğu Bağımsızlığa Hazırlamak İçin Ana Baba Rehberi. Ankara. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.

Özyürek, M. 1997, Bedensel Yetersizliği ve Süreğen Hastalığı Olan Çocuklar: Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar: Özel Eğitime Giriş (8. Basım). Ankara: Karatepe Yayınları.

Perrin, Burt, 2005, Creating the conditions to promote the employment of People with

Salais, R. 2003, “Work and Welfare: Towards a Capability Approach” in Zeitlin, J. and Trubek, D. (Eds.) Governing Work and Welfare in a New Economy: European and American Experiments. Oxford University Press.

Scholl, G.T. 1986, Foundations of Education for Blind and Visually Handicapped Children and Youth. New York: A.F.B.

25

Simon, C.S. 1991, Communication Skills and Classroom Success: Assessment and Therapy Stratejies for Language and Learning Disabled Students. WI: Thinking Publications.

Smith, N., Middleton, S., Ashton-Brooks, K., Cox, L. and Dobson, B. with Lorna Reith, 2004, Disabled people’s costs of living: More than you would think. York: York Publishing Services in association with Joseph Rowntree Foundation.

Topbaş, S. 1991, Öğrenme Güçlükleri ve Eğitim Yaklaşımları. Engelliler Haftası bildirisi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Tüfekçioğlu, U. 1992, Kaynaştırmadaki İşitme Engelli Çocuklar. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları 627.

Chapter 4: Disabled Family Phenomenon in Turkey

Gür A. Özürlülerin Sosyal Yaşama Uyum Süreçlerinde Sportif Etkinliklerin Rolü, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2001.

Kuz T. Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Tutumların İncelenmesi, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2001.

Okur N. Özürlülere Yönelik Örgütlenmenin İncelenmesi, Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2001.

Ö.Z.İ. (Özürlüler İdaresi Başkanlığı). Ben Ölünce O’na Kim Bakacak, Ankara, 1998.

Ö.Z.İ. 1.Özürlüler Şurası (Çağdaş Toplum, Çağdaş Yaşam ve Özürlüler) Komisyon Raporları ve Genel Kurul Görüşmeleri), Ankara: Takav Matbaacılık, 2000.

Ö.Z.İ. 1.Özürlüler Şurası Kararları, Ankara:Takav Matbaacılık, 2000.

26

Ö.Z.İ. Hareket Engelliler İçin Ulaşımın İyileştirilmesi Rehberi, Avrupa Ulaştırma Bakanları Konferansı (UBAK-ECMT), Ankara, 1999.

Ö.Z.İ. İşitme Engelli Çocukların Ailelerine Öneriler, Ankara, 2002.

Ö.Z.İ. Özürlüler İçin Ülke Raporu (1995-2000), Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2001.

Ö.Z.İ. Özürlüler Şurası Ön Komisyon Raporları, Ankara: Takav Matbaacılık, 2000.

Ö.Z.İ. Rehabilitasyon Bilgi Rehberi , Ankara, 2003.

Ö.Z.İ. Türkiye Özürlüler Araştırması , Ankara, 2004.

Ö.Z.İ. Yaşlılarda Özürlülüğün Değerlendirimine Yönelik Çok Merkezli Çalışma Raporu, Ankara, 2000.

Ö.Z.İ. Zihinsel ve Bedensel Özürlülerde Beslenme (Sorunları ve Çözüm Önerileri), Ankara, 2001.

Chapter 5: Constraints of The Disabled with Regard to Social Life And Vocational Skill Development

Atıcı, İ (2007), Fiziksel Engelliler ve Kentsel Mekan Kullanımı, Basılmamış YüksekLisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Bektaş, H. ve Ç.Yılmaz, (2003), Sivil Toplum Örgütü Olarak Meslek Odalarının Etkinliği, Üyelerinin Beklentileri ve Örgüt Algılama Dereceleri (Uşak’ta Bir Araştırma) http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/06-03.pdf, Erişim:01.07.2009

DPT (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Aile ve Çocuk Yayın No:2562,Ankara:2001

Erkan, G. (1995), Korunmaya Muhtaç Çocuklar, Çocuk Yuvalarında Bir Araştırma, Ankara:1995.

27

Gül, İ.Işık (2006), Fiziksel Engellilerin Uluslararası Hukukta Korunması ve Uluslararası Standartların İç Hukuka Yansıması, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü

Güzel, S.(2008), Çalışma Sosyolojisi Modern İşgücünün Oluşumu, LiteraTurk, İstanbul


Hazer, O. A.Gül (2008), Fiziksel Özürü Bulunan Kadınların Konut Mutfaklarında Karşılaştıkları Sorunlar, Öz-Veri, Cilt:5, Sayı:1, Ankara, s:1195-1213

Karakurt, E. (2004), Sivil Toplum Örgütleri ve Küresel Diriliş Hareketleri İlişkisi, İş-Güç Dergisi, Cilt:6, Sayı:1 10/ No:202

Mesleki Eğitim, Rehabilitasyon Ve İstihdam Sistemlerinde Yaşanan Sorunlar http://www.ozida.gov.tr/projeler/proje%20betul/1.html, Erişim:22.06.2009

Mutluoğlu, L. (2004), Türkiye’de Çıraklık Eğitimi Sisteminde Özürlüler, Öz-Veri, Cilt:1, Sayı:2, Ankara, s:256-287

Oto, R. (1999), Zihinsel Özürlü Çocukların Aileleri: Aile İşlevleri ve Durumluk Kaygı Düzeyleri, H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu, Prof.Dr. Sema Kut’a Armağan, Yayın No:004, Ankara:1999


Söğüt, M. (2006), Sporun Bedensel Engellilerin Sosyalleşmesi Üzerine Etkileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Şahin,H. (2004), Engellilik Kimin Sorunu? Bireyin mi? Toplumun mu? Öze-Veri, Cilt:1, Sayı:1, Ankara

28

Tomambay, İ. (1999), Sosyal Yaklaşımlı Mekansal Kent Düzenlemesi Ankara Bir Kentbilimci: Camillo Sitte, H.Ü. Sosyal Hizmetler Yüksekokulu, Prof.Dr. Sema Kut’a Armağan, Yayın No:004, Ankara:1999

Fleurbaey, M. (2003) “Social Welfare, Priority to the worst-off and the Dimensions of Individual Well-being”, in Farina, F. and Savaglio, E. (Eds.) Inequality and Economic Integration. London: Routledge, 2006. Available online at http://www.univ-pau.fr/~fleurbae/papiers/swims8.pdf

Brock, D. W. (2002) “Fairness and Health” in Murray, Ch., Salomon, J., Mathers, C. and Lopez, A. (Eds.), Summary Measures of Population Health: Concepts, Ethics, Measurement and Applications. Geneva: World Health Organization

Vallentyne, P. (2005) “Debate: Capabilities versus Opportunities for Well-being”, The Journal of Political Philosophy 13 (3).

Rigg, J. and Sefton, T. (2004) Income Dynamics and the Life Cycle. CASEpaper 81. London: Centre for Analysis of Social Exclusion, London School of Economics.

Priestley, M. (2003) Disability: a Life Course Approach. Cambridge: Polity. (Introduction)

Burchardt, T. (2003) Being and Becoming: Social Exclusion and the Onset of Disability. CASEreport 21. London: Centre for Analysis of Social Exclusion, London School of Economics.

Burchardt, T. (2000) “The Dynamics of Being Disabled”. Journal of Social Policy, 29 (4): 645-668.

Chapter 6: Constraints of The Employment of Disabled People

Baker, D., Glyn, A., Howell, D. and Schmitt, J. (2005) “Labor Market Institutions and Unemployment: A Critical Assessment of the Cross-

29

Country Evidence” in Howell, D. (Ed.) Fighting Unemployment. Oxford University Press.

Barrett, A,M. 1964, Thomasan, B. “The Placement Process in Vocational Rehabilitation Counseling”,GTP Bulletin.No.2. Rehabilitation Services. No.545.USA, p.51.

Crawford, C., and T. Martin, 2000, Job Accommodations and Other Employment Measures in Canada: An Examination of Employer Practices and Costs Concerning Employees With Disabilities. Toronto: Roeher Institute.

Finkelstein, V. 1980, The Attitudes of Health Professionals Towards Disabled People, in S. French (ed.) Physiotherapy: A Psycho-Social Approach. Oxford: Butterworth-heinemann.

Howell, D. (2005) “Labor Market Institutions and Unemployment: An Assessment” in Howell, D. (Ed.) Fighting Unemployment. Oxford University Press.

Howell, D. and Huebler, F. (2005) “Wage Compression and the Unemployment Crisis: Labor Market Institutions, Skills, and Inequality-Unemployment Tradeoffs” in Howell, D. (Ed.) Fighting Unemployment. Oxford University Press.

Job Accommodation Network, 2000, Discover The Facts About Job Accommodations [WWW document], URL http://janweb.icdi.wvu.edu/english/accfacts.htm, March 13.

Karataş, K. 2001,“Özürlülerin İstihdamı ve Çalışma Yaşamında Karşılaşılan Sorunlar” Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları”, Görme Özürlüler Eğitim Konferansı, 24-25 Mart 2000,Bildiriler,Körler Federasyonu Yayını No:4. Ankara, ss.147.

30

Labour Market Trends, 2001, Disability and the Labour Market: Results from Summer 2000 Labour Force Survey. London: National Office for Statistical.

McAnaney, D. and Wynne, R. (2004) Employment and Disability: Back to Work Strategies (Report). EF04115. Dublin: European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. Available online at http://www.eurofound.ie/publications/files/EF04115EN.pdf

McInnes, Rob, Diversity World, 2001. www.diversityworld.com/Disability/DN06/DN0611.htm

Meşhur, F. A. 2004, Özürlülerin Çalışma Yaşamına Katılma Gereği ve Uygulanan İstihdam Politikalarının Değerlendirilmesi, Öz-Veri Dergisi, Cilt 1 Sayi: 2.

Roulstone, A. 2004, Employment Barriers and Inclusive Futures?, icinde Disabling Barriers-Enabling Environments, Editiorler, John Swain, Sally French, Colin Barnes ve Carol Thomas, Second edition, London.

Roulstone, A., ve J. Warren. 2006, Applying a barriers approach to monitoring disabled people’s employment: Implications for the Disability Discrimination Act 2005. Disability & Society 21, no. 2: 115–31.

Ryan, J. Ve Thomas, F. 1987, Enabling Technology: Disabled People, Work and New Technology, Buckingham: Open University Press.

Smits, S. (October 2004) “Disability and Employment in the USA: the quest for the best practices” Disability & Society, Vol. 19, No. 6.

Stapleton, D., Burkhauser, R. and Houtenville, A. (2004) Has the Employment Rate of People with Disabilities Declined? Policy Brief. Rehabilitation Research and Training Center for Economic Research on Employment Policy for Persons with Disabilities. Washington, DC: Cornell University Institute for Policy Research.

31

8. Useful Links

Republic of Turkey Prime Ministry Administration for Disabled People

www.ozida.gov.tr

Turkish Employment Organization

http://www.iskur.gov.tr

Social Services and Children Protection Agency

www.shcek.gov.tr

Turkey Disabled's Education and Solidarity Foundation

www.ozevvakfi.org

Istanbul Metropolitan Municipality Health and Social Services Disabled Directorate

http://www.ibb.gov.tr/sites/sdb/Documents/isom/isomindex.htm

Disabled People Human Resources and Career Web Portal, Job Postings, Turkey

www.engelsizkariyer.com

UNDSPD-United Nations, Division for Social Policy and Development, Disabled Program

http://www.un.org/disabilities/

DPI-Disabled Peoples’ International (Main aim of DPI is to support the disabled people on full participation, equality of opportunity and development. More than half developed countries, DPI include 110 member states.)

http://www.dpi.org/

RI-Rehabilitation International (RI is a global federation that composed of national and international institutions and organizations operating in the field

32

of disabled people. RI advocates the equality of opportunity and works for preventing disability.)

http://www.rehab-international.org/

HI-Handicap International (HI supports the programs that are prepared using multi-disciplinary approaches aimed at improving the living conditions of disabled persons and people in need of protection. Handicap International gives priority to the strengthening of local capacities and preventing physical obstacles that people faced and supports innovative and cohesive initiatives and movements.)

http://www.handicap-international.org/

WID-World Institute on Disability (WID is a public interest organization and works to integrate disabled people socially and make them independent persons. WID is founded in 1983 by leaders of the Independent Living Movement and operates for the existent legal arrangements to be implemented practically in daily life.)

http://www.wid.org/

Gladnet InfoBase- Global Applied Disability Research and Information Network on Employment and Training, (Gladnet InfoBase develops strategies implements successful programs in order to rehabilitate disabled persons vocationally and to advance employment opportunities for disabled persons.

http://www.gladnet.org/

9. Conclusion

It may be appropriate to give paper project in place of final examination about “The ways to increase the employment of disabled people in your locality”. Then, the student projects could be discussed in a face to face seminary and good projects could be included in the course package as case studies.

33

Good projects submitted by the students would be included in distance learning program in future semesters as a sign of success of the education process.

We hope that this manual would be helpful for the distance learning courses to be effectively implemented in practice.

Coordinatorship of Increasing the Employment of Disabled People Project

34

“Engellilerin İstihdamının Artırılması Projesi”

Uzaktan Eğitim Dersi

“Engelliler ve İstihdam”

Eğitici Notları

1. Dersin kapsamı ---------------------------------------------------------------- 34

2. Dersin Amacı ------------------------------------------------------------------ 39

3. Dersin Süresi ------------------------------------------------------------------- 39

4. Hedef Gruplar ----------------------------------------------------------------- 40

5. Öğrenme Yöntemi ------------------------------------------------------------ 40

6. Eğitimci İçin Faydalı Olacak İpuçları -------------------------------------41

7. Ders Notları Bölümleri İle İlgili Literatür -------------------------------- 50

8. Faydalı İnternet Bağlantıları -------------------------------------------------61

9. Sonuç ---------------------------------------------------------------------------- 62

35

1. Dersin kapsamı

Bu ders aşağıdaki bölümleri kapsamaktadır:

Giriş

Kısım I

1. Türkiye’de Engellilerin İstihdamı Konusunda Uygulanan Politikalar, Bunların İşverenlere Getirdiği Yükümlülükler ve Teşvikler

2. AB’nin Engelli İstihdamına İlişkin Politikalar

3. Engelli Türleri ve İş Yaşamı

4. Türkiye’de Engelli Aile Gerçeği

5. Engellilerin Sosyal Hayatlarında Ve Meslek Edinmelerinin Önündeki Engeller

6. Engellilerin İstihdamının Önündeki Engeller

7. Engelli Bireylerin İstihdamı Ve Kurumlar Arası İşbirliği

8. Engelli Müşteriler ve Engelli Çalışanlar İçin İşyeri Tasarımı

Kısım II

1. Örnek olay 1:

Fiziksel Engelliler Vakfı Ve Mutlu Engelli Hattı Çağrı Merkezi Projesi

2. Örnek olay 2:

Engelliler ve Aileleri İçin Gönüllü Olmuş Birinin Penceresinden “Onlar”

3. Örnek olay 3:

“Onlar”dan Birinin Öyküsü

4. Örnek olay 4:

Bizimköy Engelliler Üretim Merkezi Vakfı

Sonuç ve değerlendirme

36

Engelliler ve İstihdam dersi için hazırlanan ders notları 8 bolum, 4 örnek olay ve sonuç ve değerlendirme bölümlerinden oluşmaktadır. Ders içeriği, engelliler ile ilgili mevcut sorunların çözüm yollarına ilişkin bilincin artırılması, bu gruba giren vatandaşların iş dünyası ile ilgili özel ihtiyaçlarının farkına varılması, engelsizlerin engellere ilişkin davranışlarının olumlu yönde değiştirilmesi, engelliler ile ilgili yasal ulusal ve uluslararası mevzuatların anlaşılması gibi konuları kapsamaktadır. Her bir bölümde konunun farklı yönlerini ele alan ders bu açıdan “engelliler ve istidam” konusunun daha kolay ve anlaşılır bir şekilde ders formatında ele alınmasına olanak sağlamaktadır.

Bu ders öncelikle engelliler ve engellilik ile ilgili temel kavramsal çerçeveyi ortaya koyduktan sonra özellikle Türkiye`de ve Avrupa Birliği`nde engellilere yönelik istihdam politikalarının analizi yapılacaktır. Bu analiz yapılırken, hem Avrupa Birliği`nde hem de Türkiye`de konu ile ilgili kurumların resmi belgelerinden ve yasal düzenlemelerden yararlanılmıştır.

Söz konusu bu yasal düzenlemelere paralel olarak daha sonraki bölümlerde işverenlerin engelli istihdamına ilişkin yükümlülük ve yararları, engellilerin istihdama katılma hakları, engellilerin istihdamının önündeki engeller ve engellilerin eğitim ve meslek edinmelerinin önündeki engeller konularına değinilmiştir.

Daha sonraki bölümlerde ise, daha çok engellilerin iş yaşamına ve sosyal yaşama dahil olma, onların çevreleriyle ve aileleri ile olan ilişkilerinde yaşanan sorunlar, bu sorunları çözmede kurumlara düşen sorumluluklar ele alınmıştır. Daha sonra da bütün bu bölümlerde anlatılan konuların daha iyi anlaşılmasını sağlamak üzere örnek olaylar incelenmiştir.

Bu ders öğrencilerin;

• Türkiye`de ve Avrupa Birliği`nde engellilerin sosyal yaşama entegrasyonu ve istihdam politikaları alanındaki gelişmeleri anlamasına ve değerlendirmesine yardımcı olacaktır,

• Engellilerin sosyal yaşamı ve istihdamı ile ilgili enformasyon ve strateji geliştirmelerine olanak sağlayacaktır,

37

• Farklı çevrelerle nasıl işbirliğine girmeleri gerektiğine dair bir perspektif kazandıracaktır,

• Ulusal ve uluslararası alanda engelliler ile ilgili sorunlar hakkında farkındalık kazanacaktır.

İşyerlerinde engelli çalıştıran işverenlerin, yeni ekonomideki rekabet koşullarında, engelli çalışanların engelsizlerden daha verimli çalışabildiği alanlar konusunda bilgi sahibi olarak, onlarında verimliliğinden faydalanarak rekabet güçlerinin artırmanın olanaklı olacağını görecektir. Ancak işverenlerin engelli çalıştırma konusunda negatif düşüncede oldukları bir gerçektir. İşverenlerin engelli çalıştırma konusunda ne düşündüklerine dair yapılan alan çalışmasının sonuçları ders notlarında yer almaktadır. Bu sonuçların üzerinde yapılacak bir tartışma ile öğrencilerin;

• İlgili terminolojiye hakim olmaları,

• İşverenlerin engelli çalıştırma konusundaki algısı ve bu algıyı nelerin belirlediği,

• Engelli çalıştıran işverenlerin ne tur faydalara sahip olabileceği anlaşılabilecektir.

Öğrenciler ayni zamanda su becerilere sahip olabilecektir:

• Gerçek durumu analiz etme kabiliyeti,

• Farklı insanları anlama becerisi,

• Farklı problemleri tanımlayabilme ve hedef koyabilme becerisi.

Ders notları içerisinde farklı engel türlerinin temel karakteristikleri anlatılarak engelli insanlarla nasıl iletişime girilebileceği, onların ne tür desteklere ve yardıma ihtiyaç duydukları ve yetkili kurum ve kuruluşların engellilerin toplumda ekonomik birer aktör olarak nasıl yer alabileceklerine dair de çıkarsamalar yapılabilecektir.

38

Ders notlarındaki ilgili bölümler okunduktan ve konu tartışıldıktan sonra öğrenciler;

• Farklı engel türlerinin temel özellikleri,

• Engellilere nasıl davranılması gerektiği,

• Engellilerin çalıştığı iş yerinde nasıl bir örgütlenmeye gidilmesi gerektiği ve işlerin nasıl organize edilebileceği,

• Hükümetlerin ve ilgili kurum ve kuruluşların engelli insanları ekonomik aktivite yoluyla topluma nasıl kazandırabilecekleri konularında bilgi sahibi olacaktır.

Bu sayede öğrencilerin aşağıdaki becerileri geliştirmeleri mümkün olabilecektir;

• Engellilerle mülakat yapma becerisi,

• Engellileri daha iyi anlama becerisi,

• Engellilerin değerlerini paylaşabilme becerisi,

Engellilerle iletişim ve engelli sorunlarının yönetme uygulamaları; hükümetler, işverenlerin üye olduğu sivil toplum kuruluşları, işçi temsilcileri, sendikalar ve engelli dernek, vakıf ve temsilcileri arasında olumlu iş birliğine dayalı olduğu zaman etkili olacaktır. Dünya Çalışma Örgütü de (ILO) ilgili kurum ve kuruluşları bu yönde tevsik etmektedir.

Öğrencilerin, bu ders notları ve buna bağlı tartışma konuları sayesinde ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde engellileri temsilen işverenlerle işbirliği yapacak sosyal ortakların kimler olduğuna ve bu sosyal ortakların nasıl davranmaları gerektiğine dair fikir geliştirmeleri de sağlanabilecektir. Bu bakımdan, engellilerin işyerinde nasıl yönetilebileceklerine dair bilgilendirilmeleri, danışmanlık almaları için hangi kurumların ve organizasyonların rol alabilecekleri anlaşılmış olacaktır. Bu çerçevede, bu kurum ve

39

organizasyonların işverenlerle hangi sorunları birlikte çözebilecekleri de değerlendirilmiş olur.

İlgili bölüme ilişkin yapılacak tartışma sonucunda öğrencilerin;

• Engelliler konusunda işbirliğinde bulunabilecek taraflar,

• İşbirliği yolları

• İstihdamda eğitimin rolü gibi konularda bilgi sahibi olmaları sağlanacaktır.

Bu bilgilerle donatılan öğrencilerin;

• İşbirliği yollarını değerlendirme,

• İşbirliği için planlar geliştirmek,

• Reklamlar, kampanyalar ve diğer girişimler için planlar hazırlamak,

• Farklı kaynaklara ulaşabilmek gibi becerilerini geliştirmeleri mümkün olacaktır.

2. Dersin Amacı

Bu dersin temel amacı öğrencilerin; engellilerin sosyal yasama dahil olmaları konusunda yardımcı olmak için iş dünyasında istihdam edilmesi ve edildikten sonra yönetilebilmesi için gerekli profesyonel yönetsel bilgi ve becerileri edinmesini sağlamaktır.

3. Dersin Süresi

Her bireyin kendine özgü öğrenme tarzı vardır. Bu nedenle konu ile ilgili bilgi ve becerilerin kazanılma suresi kişiden kişiye değişir. Bununla birlikte, ders içeriği 14 haftalık dönem esas alınarak hazırlanmıştır. Bu sebeple, 14 haftalık sure içinde her hafta bir konu ele alınmak suretiyle ders planı hazırlanabilir.

40

Ayrıca, bu ders uzaktan eğitim kapsamında hazırlanan bir ders olduğu için bilgi ve becerilerin öğrencilere kazandırılmasında bazı avantajlar da söz konusudur. Ders içerikleri haftalık bölümler halinde uzaktan eğitim platformuna konulacaktır. Ancak, eğer bölümlerin içeriği öğrenci hedef grubu için basit kalırsa, eğitimci eklemeler yapabilir. Bunun dışında, farklı eğitim arka planlarına sahip öğrencilerin bir kimsi için de ders içerikleri ağır olabilir. Bu durumda dersin içeriğini hafifletmek, bazı bölümleri yüzeysel geçmek veya bazılarını konu dışında tutmak eğitimcinin başvurabileceği yöntemler olabilir. Unutulmaması gereken nokta, örnek olaylarla beslenmiş ders notları zamanla güncellenmeye ihtiyaç duyacaktır. Eğitimcinin söz konusu güncellemeleri yaparken dersin içeriğini öğrenci profiline göre daha kolay hale getirmesi yada zenginleştirmesi mümkün olabilecektir.

4. Hedef Gruplar

Bu ders üniversitelerde sosyal hizmetler, sosyal politikalar, işletmecilik, çalışma ilişkileri, eğitim bilimleri gibi alanlarda master eğitimi yapan öğrencilere yönelik seçimlik ders olarak okutulmak üzere hazırlanmıştır. Ancak öğrenciler için olduğu kadar mevcut girişimciler ve yöneticilere da katkı sağlamak üzere tasarlanmıştır.

Bunun dışında, hali hazırda profesyonel olarak engellilere yönelik rehabilitasyon merkezlerinde görev yapan profesyoneller ve farklı engelli türlerini temsil eden dernek yönetici ve uzmanları içinde faydalı olacak içeriğe sahiptir.

5. Öğrenme Yöntemi

Uzaktan eğitim yöntemi bu dersin yürütülmesinde kullanılan bir yöntemdir. Daha önce bu konuda eğitim vermiş olan eğitimciler olabileceği gibi, ilk kez bu dersi verecek eğitimciler de olması muhtemeldir. Hem daha önce bu konuda eğitim vermiş olan eğitimciler hem de ilk kez bu konuda eğitim verecekler için

41

aşağıdaki kaynak kitaplar öğrenme ve öğretme metotları için tavsiye edilmektedir:



• Tutors Toolkit: An Open Learning Resource for First Time Tutors, Cambridge: National Extension College, 1989.

Uzaktan eğitim öğrencilerin istediği yer ve zamanda öğrenmelerine imkan verdiği için orgun eğitime göre avantajları olan bir sistemdir. Öğrencilerin derslere veya seminerlere katılma zorunluluğu olmadığı için öğrenmeyi geniş bir zaman dilimine yayma imkanı verir. Öğrenciler kendi çalışma sonuçlarından sorumludurlar. Ancak unutulmaması gereken nokta, eğitimcilerin öğrencilerin çalışmaları boyunca gereken desteği onlara vermek zorunda olduğudur. Eğitimci, bilgiye erişme konusunda öğrencilere danışmanlık yapmak durumundadır.

6. Eğitimci İçin Faydalı Olacak İpuçları

Aşağıda eğitimcinin uzaktan eğitim sisteminde daha basarili olması için izlemesi gereken yollara dair bazı tavsiyeler yer almaktadır. Bu çerçevede ne tür görev ve sorumlulukları olduğu açıklanacaktır.

Eğitimcinin Görevleri Nelerdir?

• Eğitimcinin görevi sadece öğretmek değildir. Aynı zamanda öğrencilerin çalışmalarına rehberlik etmesi de beklenir.

• Eğitimci dersin içeriğinde dersi tanıtıcı bir giriş yapması gerekir. Bu çerçevede düşünmeyi, okumayı, araştırma yapmayı ve problem çözmeyi teşvik edici bir ders giriş hazırlaması gerekir. Böylece

42

öğrencinin gerekli bilgi ve beceriyi kazanmasının yolunun sadece ders notları olmadığının onlara anlatılması gerekir.

• Her bolumun sonunda verilen tartışma sorularını öğrencilerin tartışmasına olanak vermelidir. Bu konuda onları teşvik etmelidir.

• Örnek olayların ele alındığı bölümlerde, eğitimci söz konusu örnek olayları tartışma konularına da dönüştürmesi beklenir.

Eğitimcinin Genel Sorumlulukları

• Dersin başında internette görüntülü ya da okulda yüz yüze yapılacak bir giriş semineri hazırlamak ve bunu sunmak,

• Öğrenciler kayıt olduktan sonra, uzaktan eğitim platformunda kendini tanıtmak, dersin sorumluluğunun kendisinde olduğunu, dersin gerekliliklerinin, ödev ve sınav sisteminin neler olduğunu anlatmak,

• Öğrencilerin giriş seminerinde mutlaka hazır bulunmaları gerektiğini, bu seminerin çok önemli olduğunu, dersin gereklilikleri ile ilgili olduğunu belirtmek,

• Öğrencilerin eğitimciye aşina olması, her konuyu çekinmeden sorabilmeleri için sıkı bir iletişim içinde olmak, İletişim yöntemi eğitimcinin kendisinin iletişim tarzına göre ister telefonla, ister online veya e-posta aracılığıyla isterse yüz yüze görüşme seklinde gerçekleşebilir. Öğrencilerle kurulacak iletişim yönteminin öğrenciler için de uygun olmasına dikkat edilmelidir,

• Ders materyaline ulaşılmak isteniyorsa elektronik iletişim tercih edilmelidir,

• Değerlendirmelere bizzat eğitimcinin de katılması gerekir. Öğrencilerin çalışmalarının değerlendirilmesi ve onlara çalışmaları konusunda geri beslemelerin yapılması öğrenme ve beceri düzeyinin geliştirilmesi açısından önemlidir.

43

• Öğrencilerle ilişkilerin kişisel olmaktan çok profesyonel olmasına dikkat edilmelidir. Bu çerçevede öğrencilere sağlanan destek duygusal olmaktan çok entelektüel olmalıdır.

Öğrencilerle İlk Tanışma

Öğrencilerle ilk tanışmanın yapılacak olan giriş seminerinde olması gerekir. Bu giriş semineri sanal bir ortamda olabileceği gibi, üniversitede ya da bir eğitim merkezinde yüz yüze bir toplantı seklinde de gerçekleşebilir. İlk toplantı oldukça önemlidir. Çünkü öğrencilerle olan ilişkinizin ilk başladığı yer olacaktır ve ilişkinin bundan sonraki seyri açısından önem taşımaktadır.

Öğrencilerinize kendinizi tanıtmanız oldukça önem taşımaktadır. Kendiniz hakkında kısa bir sunum hazırlayın ve bunu dersinizin ana sayfasına mutlaka koyun. Teorik uzmanlık alanınız kadar deneyimlerinizi ve becerilerinizi de ekleyin. Öğrenciler sizin tavsiyelerinize ve karmaşık soruları yanıtlama becerinize saygı duymalıdırlar. Bu saygıyı onlarda uyandırmak sizin görevinizdir. Ayrıca, kimsenin her konuda mutlak bir uzmanlık alanına sahip olmadığını da vurgulayın. Öğrenciler arasında bazı konularda sizden daha fazla bilgi ve deneyime sahip olabileceğini unutmamanız gerekir. Bunun dışında, akademik çevrenizde bazı çalışma arkadaşlarının konu ile ilgili farklı uzmanlık bilgi ve becerisine sahip olduğunu ve öğrencilerinizin bu eğitimcilerden de faydalanabileceğini belirtebilirsiniz.

İletişim bilgilerinizi dersin ana sayfasına mutlaka koyun. Öğrenciler aynı zamanda eğitimle ilgili idari konularda da sorun yasayabilir ya da bu konularda bilgilenmek isteyebilir. Sizin sadece eğitimden sorumlu olduğunuzu vurgulamakla birlikte, idari konularda kimlerden ne şekilde bilgi alabilecekleri konusunda onlara yol gösterin.

Öğrencilere kaynak eserleri nerede bulabileceklerini, konunuzla ilgili diğer kurum ve kuruluşların hangileri olduğunu, kütüphane olanaklarını belirtmeniz gerekir.

44

Öğrencilerin Temel Karakteristikleri

Uzaktan eğitime katılacak olan yetişkinlerin örgün eğitimde ya da tam zamanlı eğitimde yer alan öğrencilerden tamamen farklı bir kitle olduğunu unutmamak gerekir. Uzaktan eğitim öğrencilerinin temel karakteristikleri aşağıdaki şekilde ifade edilebilir:

• Öğrencilerin büyük çoğunluğu derslerini ve çalışmalarını çok ciddiye alır.

• Öğrencilerin bazıları profesyonel is hayatinin içinden geliyor olabilir. Bu durumda ne tur bilgiye ihtiyaç duyduklarını bilirler ve öğrendiklerini iş hayatında pratiğe dönüştürmek isterler.

• Uzaktan eğitim programı bu tür öğrenciler için kendilerini geliştirmek için bir fırsattır. Bu fırsatın farkında olan öğrenciler sistemin nitelikli olması konusunda bir beklenti içindedir.

• Iş hayatında yer alan öğrenciler daha iyi bir kariyer sahibi olmak, ekonomik durumlarını iyileştirmek, daha yüksek ücretler alabilmek ve sosyal statülerini geliştirmek isterler. İş hayatında yer almayan öğrenciler ise iyi iş imkanlarından faydalanmak isterler. Hangi kategoride olursa olsun, mevcut koşullarını iyileştirmek isteyen öğrenciler bunun daha kaliteli bir eğitimle mümkün olduğunu düşünürler.

Her ne sebeple olursa olsun, beklentileri karşılanmaya ulaşamayan öğrenciler hayal kırıklığına uğrarlar. Dolayısıyla eğitimcilerin eğitim kalitesi konusunda ogrenci beklentilerini karşılayacak şekilde kendilerine düşen görevleri yerine getirmelidirler.

Eğitimcinin öğrenciye zamanında yardımcı olması öğrenim süresince ortaya çıkabilecek sorunların üstesinden gelmeye yardımcı olabilir.

Öğrenim Süresince Ortaya Çıkabilecek Sorunlar

1. İş ile ilgili problemler

45

• İş değişikliği

• Özel projelerde yer alma, iş seyahatleri

• Diğer derslerle meşgul olma ve iş dışındaki faaliyetler

• Ek işler

2. Öğrenim ile ilgili sorunlar

• Kavram ve teorileri anlamakta eksiklik

• Boş zamanların iyi değerlendirilememesi ve öğrencinin ders için kendini disipline edememesi

• Sınavlara iyi hazırlanamama ve test sorularının iyi anlaşılamaması

3. Kişisel Problemler

• Öğrencinin hastalanması yada aileden birinin hastalığı ile ilgilenmesi

• Evli bayan öğrencilerin hamileliği yada evli erkek öğrencilerin eslerinin hamilelik sorunları

• Finansal problemler

• Duygusal problemler

• Evini taşıma

Uzaktan eğitim öğrencilerin temel karakteristiklerini bilip onların eğitimi suresinde ortaya çıkabilecek sorunları da dikkate alarak öğrencilere destek olmak, onların eğitimci tarafından önemsendiklerini anlamalarına ve grubun bir üyesi olarak eğitim surecine aktif olarak katılmalarına yardımcı olur.

Eğitimcilerin uzaktan eğitim sistemindeki öğrencilere her konuda destek olmalarına rağmen derse devamsızlık yapabilecek, dersten başarısız olabilecek, ya da donem sonunu getiremeyecek öğrenciler elbette çıkacaktır. Bu durumda dersi tekrar etme ya da dersi bırakma taleplerinde bulunabilirler.

46

Dersi sonraki dönem tekrar etmek isteyen öğrencilere bu hak verilmelidir. Bir önceki eğitim döneminde öğrencinin sergilemiş olduğu düşük performans, sonraki dönemin belirleyicisi olmamalıdır. Unutulmamalıdır ki, dersten başarısız olan öğrencilerin bu başarısızlıklarının kaynağı, yukarıda sayılan iş ile ilgili, öğrenim ile ilgili ya da kişisel sorunlar olabilir.

Öte yandan dersi bırakmak isteyen ve bir daha tekrar etmek istemeyen öğrencinin de bu talebinin en doğal hakkı olduğu bilinmeli ve dersi bırakmak için sistem yöneticisi ile irtibata geçmesi söylenmelidir. Eğitimcinin rolü dersi bırakmak isteyen ya da başarısız olan öğrencilere psikolojik destek vermek ve onu başarabileceği konusunda teşvik etmektir.

Başarısız Öğrencilerle Çalışmak

Eğitim suresi boyunca öğrencilerin performanslarının yükselmesi için onlara destek olunmalı ve ilgilerini çekecek şekilde onlara bilgi aktarılmalıdır. Başarısız öğrencilerle gerektiğinde yüz yüze görüşmeler yaparak ya da e-mail aracılığıyla ek danışmanlık yaparak onlarla ilgilenmek uygun bir yöntem olabilir. Bu danışmanlık suresince başarısız öğrencilere olumlu yaklaşarak onları cesaretlendirmek gerekir. Gerektiğinde, bir uzmandan başarısız öğrenciler konusunda destek istenebilir.

Sınavlar

Uzaktan eğitim kapsamında eğitim alan öğrencilerin nasıl değerlendirileceği oldukça önemlidir. Bu dersi alan öğrencilere 1 vize ve 1 final yapılması, bunun yanı sıra 2 ödev konusu verilerek bu ödevlerin de yüksek bir katkı payı ile değerlendirilmeye alınması tavsiye edilir.

Öğrencilerin vize sınavının e-mail yoluyla yapılması, buna karşılık final sınavının ise orgun eğitimde olduğu gibi öğrencilerin hepsinin hazır bulunduğu bir sınav merkezinde yapılması uygun olacaktır.

Ödevlerin ise yine e-mail yoluyla öğrencilere bildirilmesi ve ödevlerin yine bilgisayar ortamında e-mail yoluyla toplanıp değerlendirilmeye alınması gerekir.

47

Eğitimci, öğrencilerin vize sınavı için verilen sorularının yanıtlarını zamanında teslim etmeleri için onları teşvik etmelidir. Ancak özel bir durum söz konusu olduğunda sınav yanıtlarının teslim süresi uzatılabilir. Öğrenci, zamanında sınav yanıtlarını teslim edemeyecekse, bunun için hakli bir gerekçe sunmalıdır. Eğitimcinin de onayıyla sınav cevaplarını ne zaman teslim edeceği kararlaştırılır ve sure uzatmak isteyen öğrenci son teslim tarihinde sınav yanıtlarını teslim etmelidir.

Öğrencilere sınav sorularının kendileri tarafından cevaplandırılması gerektiği hatırlatılmalıdır. Vize sınavında soruları kendileri yanıtlayanların final sınavında başarı ortalaması da daha yüksek olmaktadır. Sınav sorularına verilecek cevapların intihal seklinde olması kabul edilemez bir durumdur. Elbette öğrenciler soruları cevaplarken başka kaynaklardan yararlanabilirler. Ancak, başka kaynaklardan yararlanırken referans göstermek zorunda oldukları, ve gösterdikleri kaynaklara ek olarak kendi bilgi ve yorumlarını da katmaları gerektiği onlara hatırlatılmalıdır.

Eğer sınav sorularını yanıtlarken intihal yaptığı tespit edilen öğrenciler varsa, eğitimci kendileri ile konuşmalı, bunun büyük bir sorun olduğu ifade edilmeli ve kendisinden verilen cevapların kendisi tarafından verildiğinin ispati istenmelidir. Eğer öğrenci cevapların kendisi tarafından verildiğini ispatlayamıyorsa, eğitimci program koordinatörüne durumu bildirmelidir.

Öğrencilerin Sınavlarının Değerlendirilmesi

Eğitimcinin görevi, vize sınavı ile ilgili öğrencilerin verdikleri cevapları dikkatli bir şekilde okumak ve elektronik ortamda hazırlanmış olan bir form aracılığıyla öğrencilere geri beslemede bulunmaktır. Final sınavının bir sınav merkezinde yapılması önerildiğinden, öğrencilerin aldıkları başarı sonuçlarının da kendilerine yine e-mail aracılığıyla ulaştırılması gerekir. Benzer bir form kullanarak ve yine önemli açıklamalarda bulunarak, her bir öğrenci için geri beslemede bulunmak önemlidir.

48

Öğrencilerin Çalışmalarını Yorumlamak

İster vize veya final sınavı, ister ödevler olsun, eğitimcinin öğrencilerin çalışmalarını ya da sınav sonuçlarını yorumlaması gerekir.

• Bu yorumları yaparken, incitmeden, teşvik ederek ve cesaretlendirici ifadeler de bulunmak gerekir. Örneğin; “oldukça başarılı bir şekilde yorumlamışsın...” “Bu cevabini çok beğendim...” gibi ifadeler öğrenciyi onore edecektir.

• Buna karşılık genel ifadelerden kaçınmak gerekir. Örneğin; “Öğrenci burada konuyu şu şekilde ele almış:….” gibi ifadeler etkili olmayacaktır.

• Sürekli olumlu şekilde yorumlar yapılmalı, yeterli cevaplar verilmemişse, öğrencinin daha iyi sonuç alması için hangi konularda eksiğinin olduğu uygun bir dille belirtilmelidir.

• Sadece bir sonuç değerlendirmesi yapmak yerine, öğrencinin verdiği bütün cevapları detaylı değerlendiren, her bir paragrafı yorumlayan geri beslemeler daha etkili olacaktır.

• Öğrenci sınav sonuçları ya da ödevlerini gönderdikten ya da final sınavı yapıldıktan en geç bir hafta içinde sonuçları ve yorumları öğrenciye göndermek gerekir.

• Öğrencinin sınav ya da ödev sonuçlarına itirazı olursa, bir başka eğitimci tarafından yeniden değerlendirilmesi uygun olacaktır.

Geri besleme

Hem eğitimci açısından hem de öğrenci açısından sağlıklı bir geri besleme sistemi oldukça önemlidir. Ders içeriği, ders materyallerinin kalitesi, eğitim sureci ve sınav değerlendirme sureci sürekli geri besleme ile en uygun hale getirilebilir. Geri besleme için bir değerlendirme formu hazırlanmalıdır.

Eğitimcinin temel görevi, öğrencilere bu değerlendirme formlarının doldurulup eğitimciye göndermelerinin ne kadar önemli olduğunu anlatmaktır.

49

Eğitimci, bu değerlendirme formlarının fotokopilerini dersi organize eden kişilere ve ders materyallerini hazırlayan uzmanlara göndermelidirler. Böylece eğitim surecinin kalitesi daha da geliştirilebilir.

Öğrenciler tarafından yapılan geri beslemenin aşağıdaki kriterler ışığında olması gerekir:

• Yapıcı olmalıdır (Negatif olmamalı, sırf eleştiri olsun diye yapılmış olmamalı)

• Objektif olmalıdır

• Tanımlayıcı olmalıdır

• Faydalı olmalıdır

• Zamanında yapılmalıdır

• Retorik ya da muğlak ifadeler olmamalıdır

• İnandırıcı olmalıdır, uydurma şeyler olmamalıdır

Ders Materyalinin Kullanımı

Ders materyalleri on-line kaynaklar seklinde hazırlanmıştır. Bu kaynaklar ders notları, Powerpoint sunumlar ve video çekimlerinden oluşmaktadır. Ancak, dersin CD formatında ve basılı kitap versiyonunu da temin etmeniz mümkündür.

Öğrenciler, kendileri için en uygun çalışma yöntemini benimsemeleri ve ders materyalini kendi öğrenme tarzına göre değerlendirmeleri gerektiği konusunda cesaretlendirilmelidir. Bu seçimleri, öğrencilerin kendi deneyimleri ve öğrenme tarzları, becerileri, alışkanlıkları ve uzaktan eğitim sistemini algılama biçimlerine bağlıdır. Kişisel durumları ve psikolojik faktörler de bu seçimlerinde etkilidir.

On-line materyali kullanmak için her öğrencinin kendine ait kullanıcı adı ve şifresi olmalıdır. Uzaktan eğitim platformunun nasıl kullanılacağı sistemin nasıl tasarlandığına bağlıdır. Her öğrenci bu sistemi deneme yanılma yoluyla çözebilir. Ancak eğitimci de bu konuda öğrencilere yardımcı olmalıdır.

50

7. Ders Notları Bölümleri İle İlgili Literatür

Aşağıda ders notlarının her bir bölümü ile ilgili kaynak kitap, makale ve diğer eserler yer almaktadır. Öğrencilerin bu kaynakların hepsini okumaları elbette beklenemez. Ancak ihtiyaç duyulduğunda başvuracakları eserler olarak eğiticinin onları yönlendirmesi mümkün olabilir. Öğrencinin ilgi duyduğu alanda derinlemesine bir araştırma yapmak istemesi halinde aşağıda verilen eserler faydalı olacaktır.

Bölüm 1: Türkiye’de Engellilerin İstihdamı Konusunda Uygulanan Politikalar, Bunların İşverenlere Getirdiği Yükümlülükler ve Teşvikler








51




Seyyar, Ali ve Cihan Selek Öz (2007), İnsan Kaynakları Terimleri Ansiklopedik Sözlük, Değişim Yayınları, Sakarya





Bölüm 2: AB’nin Engelli İstihdamına İlişkin Politikalar



52








53





Bölüm 3: Engelli Türleri ve İş Yaşamı





54











55





Bölüm 4: Türkiye’de Engelli Aile Gerçeği







56









Bölüm 5: Engellilerin Sosyal Hayatlarında Ve Meslek Edinmelerinin Önündeki Engeller





57












58









Bölüm 6: Engellilerin İstihdamının Önündeki Engeller

Aydın, Y. 1991, Sakatların İstihdamı Hakkında Tüzük Uygulaması Açısından Sakatların Çalışma Sorunlarının İncelenmesi ve Zonguldak Örneği,

59

(Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Baker, D., Glyn, A., Howell, D. and Schmitt, J. (2005) “Labor Market Institutions and Unemployment: A Critical Assessment of the Cross-Country Evidence” in Howell, D. (Ed.) Fighting Unemployment. Oxford University Press.







Karataş, K. 2001,“Özürlülerin İstihdamı ve Çalışma Yaşamında Karşılaşılan Sorunlar” Görme Özürlüler İçin Rehabilitasyon Deneyimleri, Yeni Rehabilitasyon Politikaları ve Meslek Tanımları”, Görme Özürlüler

60

Eğitim Konferansı, 24-25 Mart 2000,Bildiriler,Körler Federasyonu Yayını No:4. Ankara, ss.147.









Stapleton, D., Burkhauser, R. and Houtenville, A. (2004) Has the Employment Rate of People with Disabilities Declined? Policy Brief. Rehabilitation Research and Training Center for Economic Research on

61

Employment Policy for Persons with Disabilities. Washington, DC: Cornell University Institute for Policy Research.

8. Faydalı İnternet Bağlantıları

Türkiye başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı

www.ozida.gov.tr

Türkiye İş ve İşçiBulma Kurumu


Sosyal Hizmetler Ve Çocuk Esirgeme Kurumu

www.shcek.gov.tr

Türkiye Özürlüler Eğitim ve Dayanışma Vakfı

www.ozevvakfi.org

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Özürlüler Müdürlüğü


Engelliler İnsan Kaynakları ve Kariyer Portalı, İş İlanları, Türkiye


UNDSPD-Birleşmiş Milletler, Sosyal Politika ve Kalkınma Birimi, Özürlüler Programı (United Nations, Division for Social Policy and Development)


DPI-Disabled Peoples’ International, DPI’ın amacı özürlü bireylerin haklarını tam katılım, fırsat eşitliği ve gelişim konularında desteklemektir.DPI yarısından fazlası gelişmekte olan ülkelerden olmak üzere 110 üye ülkeye sahiptir.

http://www.dpi.org/

62

RI-Rehabilitation International, dünya çapında özürlülerin ve ailelerinin adına toplumda bu bireylere fırsat eşitliği yaratılması, özürlülerin rehabilitasyonu ve özürlülüğün önlenmesine yönelik çalışan ulusal ve uluslararası kurum, kuruluş ve organizasyonların oluşturduğu bir federasyondur.


HI-Handicap İnternational, korunmaya muhtaç ya da engellerle karşılaşan bireylerin yaşam şartlarının iyileştirilmesine yönelik çoklu disipliner yaklaşımlarla hazırlanan programları destekler.Handicap International yerel kapasitelerin güçlendirilmesi, gelişim ve bütünleştirici hareketlerin desteklenmesi ve özüre bağlı engellerin önlenmesine yönelik çalışmalara öncelik vermektedir.


WID-World Institute on Disability WID, özürlü bireylerin toplumla tam olarak bütünleşmesi ve bağımsızlıklarının artırılmasına yönelik çalışmalar yapan, kamu yararına çalışan bir kuruluştur.1983 yılında Bağımsız Yaşam/Vatandaşlık Hakları Hareketi liderleri tarafından kurulan WID oluşturulan politikaların uygulanmasına yönelik çalışmalarda bulunmaktadır.

http://www.wid.org/

Gladnet InfoBase- Global Applied Disability Research and Information Network on Employment and Training, Gladnet InfoBase’de özürlü bireylerin mesleki rehabilitasyonu ve istihdamına yönelik bilgiler, ulusal yasalar, programlar ve başarılı uygulamalar ve etkin stratejiler yer almaktadır.


9. Sonuç

Öğrencilere final sınavı olarak ya da nihai ödevde “Bulunduğunuz şehir ya da bölgede engellilerin istihdamının nasıl artırılabileceği” konusunda bir proje

63

hazırlamaları istenebilir. Daha sonra bu proje sınıfta yüz yüze tartışılabilir ve iyi hazırlanmış projeler örnek olaylar seklinde sisteme dahil edilebilir.

Umarız bu rehber notlar uzaktan eğitim sisteminde öğrencilerle etkin bir ders yapmanız için yardımcı olur.

Engellilerin İstihdamını Artırma Projesi Koordinatörlüğü

64

„Invalīdu nodarbinātības uzlabošana”

Tālmācības kursi

„Invalīdi un Nodarbinātība”

Pasniedzēja piezīmes

1. Kursā tiek ietverti zemāk norādītās nodaļas: ----------------------------- 64

2. Kursa mērķis ------------------------------------------------------------------- 69

3. Kursa ilgums ------------------------------------------------------------------- 69

4. Mērķa Grupas------------------------------------------------------------------ 69

5. Mācīšanās Metode ------------------------------------------------------------ 70

6. Noderīgi padomi pasniedzējiem --------------------------------------------71

7. Literatūra, kas attiecas uz Kursa piezīmēm ------------------------------ 78

8. Noderīgas Saites -------------------------------------------------------------- 89

9. Noslēgums ----------------------------------------------------------------------91

65

1. Kursā tiek ietverti zemāk norādītās nodaļas:

Ievads

I Nodaļa

1. Turcijā ieviesta politika saistībā ar invalīdu nodarbinātību, darba devēju pienākumi un motivējoši pasākumi no valsts puses

2. Eiropas Savienības politika attiecībā uz invalīdiem

3. Invaliditātes kategorijas un profesionālā dzīve

4. Reālā situāciju invalīdu ģimenēs Turcijā

5. Invalīdu piedzīvotie šķēršļi pielāgojoties sabiedriskajai dzīvei un iegūstot profesionālu izglītību

6. Invalīdu nodarbinātības apstākļi

7. Darbvietas izkārtojums invalīdiem – klientiem un darbiniekiem

II Nodaļa

1. Gadījums:

Foundation of Physically Disabled People (Invalīdu Fonds) un Happy Disabled Call Center Help (Invalīdu palīdzības centrs)

2. Gadījums:

„Viņu” Stāsti, stāsta brīvprātīgi

3. Gadījums:

Stāsts par sevi

4. Gadījums

Bizimköy (Mūsu ciemats)

Rezultāti un Novērtējums

66

Kurss ar nosaukumu „Invalīdi un Nodarbinātība” sastāv no 8 nodaļām, 4 gadījumu analīzēm un rezultātiem, kā arī vērtējuma daļām. Kursa saturā ir ietvertas dažādas tēmas, piemēram, stratēģijas, kā uzlabot izpratni par risinājumu iespējām saistībā ar invalīdu problēmām, invalīdu īpašajām vajadzībām profesionālajā dzīvē, palīdzot mainīt uz pozitīvo pusi cilvēku izpratni un pieeju invalīdiem, novērtējot valsts un starptautiskās tiesiskās normas attiecībā pret invalīdiem. Šī kursa mērķis ir izvērtēt šīs tēmas atšķirīgos aspektus, lai būtu vienkāršāk saprast šī kursa nozīmi.

Pirmkārt šis kurss nosaka invaliditātes un invalīdu konceptuālo saturu. Pēc tam tiek noteikta nodarbinātība politika attiecībā pret invalīdiem Turcijā un Eiropas Savienībās valstīs, kā arī analizēta tās piesātinātība. Analīzes laikā, kā kursa materiāli tiks izmantoti Turcijā vai Eiropas Savienībā attiecīgās iestādēs izmantotā tiesiskā dokumentācija un līgumi.

Paralēli tiesiskajiem līgumiem, nākamajā nodaļā tiks noteikti darbinieka pienākumi un atbalsts no valsts puses, invalīdu tiesības attiecībā uz nodarbinātību, šķēršļi , ar kādiem saskaras invalīdi pielāgojoties sabiedriskajai dzīvei un iegūstot profesiju un meklējot darbu.

Sekojošos paragrāfos tiek apskatītas invalīdu problēmas pielāgojoties sabiedriskajai un profesionālajai dzīvei, problēmas attiecībās ar ģimeni un sabiedrību, un attiecīgu iestāžu atbildība, meklējot risinājumus. Pēc tam, lai padziļinātu izpratni par šo tēmu, tiek apspriestas dažādu gadījumu analīzes.

Pateicoties kursam, studenti:

• Sapratīs un spēs novērtēt attīstību un izmaiņas nodarbinātības politikas jomā un invalīdu integrāciju sabiedrībā gan Turcijā, gan Eiropas Savienībā,

• Veicināt informācijas pieejamību un stratēģiju izveidi attiecībā uz invalīdu sabiedrisko dzīvi un nodarbinātību;

67

• Aptvert jaunas iespējas, kā labāk sadarboties ar dažādiem sabiedrības slāņiem un tiem, kuri piedzīvo nelabvēlīgus dzīves apstākļus,

• Veicināt izpratni par invalīdu problēmām gan valsts, gan starptautiskos līmeņos.

Mainot ekonomisko konkurenci, darba devēji varētu iegūt nodarbinot invalīdus. Studenti aptvers, ka invalīdi dažās jomās varētu strādāt efektīvāk par citiem cilvēkiem. Taču fakts ir tāds, ka kopumā darba devēju nostāja attiecībā pret invalīdu nodarbinātību ir negatīva. Šajā komplektā tiek piedāvāts atrast pieeju, kā darba devēji var attiekties pret invalīdiem.

• Lai apgūtu tēmu un terminoloģiju,

• Lai novērtētu darba devēju izpratni par invalīdu nodarbināšanu un šo apstākļu noteicošajiem faktoriem

• Lai izprastu, kādas iespējas gūst darba devējs, nodarbinot invalīdu

Vienlaicīgi studentiem būs jāpielieto sekojošas prasmes:

• Reālu situāciju apskatīšana un analizēšana

• Dažādu cilvēku izprašana

• Dažādu problēmu noteikšana un mērķu uzstādīšana

Kursa laikā tiks runāts par dažādām invaliditātes kategorijām. Studenti iemācīsies, kā attiekties pret invalīdu, par viņa nepieciešamībām un problēmām, par pilnvarotas iestādes nozīmi, veicinot invalīdu integrāciju darba tirgū.

Pēc attiecīgu kursa pierakstu nodaļu izlasīšanas un apspriešanas, students būs ieguvis zināšanas par;

• Dažādu invaliditātes kategoriju raksturīpašībām,

• Kā izturēties pret invalīdiem,

• Kā izkārtot un organizēt invalīdu darbavietas,

68

• Par pašvaldību un pilnvarotu iestāžu saistībām, ietverot invalīdu sabiedrībā, kā ekonomikas dalībnieku.

Pateicoties šim kursam, students gūs šādas prasmes:

• Intervēt invalīdus

• Labāk tos izprast,

• Spēt dalīties vērtībās

Spēja komunicēt ar invalīdiem, risināt viņu problēmas profesionālāk, būs iespējams lietderīgi izmantot brīžos, kad pašvaldības, NVO, kas apvieno darba devējus, darbinieku pārstāvji, tirdzniecības apvienības, invalīdu apvienības un fondi sadarbosies. Starptautiskā Darba organizācija (ILO) šādiem jautājumiem izvirza atbilstošas institūcijas.

Pateicoties diskusijām un kursu pierakstiem, studenti būs ieguvuši prasmes un zināšanas, kā attīstīt idejas par iespējamiem invalīdu sabiedrības partneriem vietējā, valstiskā un starptautiskā mērogā, lai varētu sadarboties ar darba devējiem. Šādā veidā būs vienkāršāk atrast saistītas iestādes un organizācijas, lai gūtu labumu un varētu sniegt padomus par invalīdu darbaspēka vadīšanu darbavietās. Izveidojot šādu struktūru, būtu vienkāršāk novērtēt, kuru no problēmām būtu iespējams atrisināt ar institūciju un organizāciju palīdzību.

Diskusijas beigās par līdzīgu nodaļu, students būs attīstījis sekojošas prasmes un guvis šādas zināšanas:

• Ar kādiem partneriem veidot sadarbību attiecībā pret invalīdiem,

• Sadarbības veidi un metodes,

• Izglītības nozīme nodarbinātībā.

Studentiem, kuri būs guvuši šīs zināšanas, būs sekojošas prasmes

• Izveikto jaunas stratēģijas sadarbības veidošanai

69

• Izveidot jaunus plānus kooperācijai

• Plānot reklamēšanas iespējas, kampaņas un citas darbības,

• Gūt dažādus resursus.

2. Kursa mērķis

Šī kursa galvenais mērķis ir palīdzēt invalīdiem darba meklēšanas jautājumos un pēc tam palīdzēt tiem iegūt profesionālas zināšanas un prasmes, lai spētu noturēt darbu.

3. Kursa ilgums

Katram cilvēkam ir savs mācīšanās stils. Tādēļ šī kursa apmācības procesa garums ir atkarīgs no katra paša. Taču kursa saturs ir izveidots tā, lai tas ilgtu aptuveni 14 nedēļas. Tas nozīmē, ka ieteicamā metode būt darbaudzinātājam izklāstīt pa vienai tēmai , katru nedēļu 14 nedēļu garumā.

Tā kā šis kurss ir izveidots pamatojoties uz tālmācības metodes, studentiem ir arī savas priekšrocības. Kursa saturs tiks izsniegts katru nedēļu. Taču, ja kāda no nodaļām darbaudzinātājs uzskata par neapmierinošu, viņš/viņa varētu veikt labojumus. neatkarīgi no tā, dažas nodaļas studentiem var šķist arī neizpildāmas. Šādos gadījumos pasniedzējam jāpieņem lēmums, kā vienkāršot tēmu. Jāpatur prātā, ka kursa pieraksti, kuri ir bagātināti ar gadījumu analīzēm laika gaitā ir jāatjauno. Veicot nepieciešamos atjaunošanas pasākumus, darbaudzinātājam ir tiesības vai nu vienkāršot tēmu vai padziļināt to.

4. Mērķa Grupas

Tās ir izveidotas, lai pasniegtu izvēles kursys tādās jomās kā sabiedriskie pakalpojumi, sabiedrības politika, profesionālās attiecības, izglītība aspirantiem.

70

Kurss ir izveidots tā, lai atbilstu esošajiem darba devējiem un direktoriem, kā arī studentiem.

Turklāt šī kursa saturs būs izdevīgas gan personai, kas sniedz profesionālus pakalpojumus invalīdiem rehabilitācijas centros un direktoriem, kā arī ar NVO saistīties ekspertiem.

5. Mācīšanās Metode

Šis kursa metode ir tālmācības metode. Šo metodi pielietot varētu arī nepieredzējuši darbaudzinātāji. Zemāk norādītās grāmatas par mācīšanās un mācīšanas metodēm ir ieteicamas gan pieredzējušiem, gan nepieredzējušiem pasniedzējiem:



• Tutors Toolkit: An Open Learning Resource for First Time Tutors, Cambridge: National Extension College, 1989

Salīdzinot ar tradicionālo mācīšanās metodi klases telpās, tālmācībai ir zināmas priekšrocības, jo tā nodrošina studentiem iespējas mācīties kad un kur vien viņi vēlas. Tā kā studentiem nav obligāti noteikts apmeklēt lekcijas noteiktā vietā un laikā, mācību process var tikt izvērsts uz ilgāku laika periodu. Studenti būs atkarīgi paš no savām mācībām. Taču jāatceras, ka darbaudzinātājiem mācību procesā ir jāatbalsta savi studenti. Darbaudzinātājam jākonsultējas ar studentiem, lai piekļūtu nepieciešamajai informācijai.

71

6. Noderīgi padomi pasniedzējiem

Zemāk izveidots saraksts, lai tālmācības kursus izveidotu vēl efektīvākus. Šajā struktūrā norādīti daži skaidrojumi par darbaudzinātāja pienākumiem un atbildību.

Kādi ir darbaudzinātāja pienākumi?

• Darbaudzinātāja pienākumi nav tikai pasniegt lekcijas. Vienlaicīgi tiek sagaidīts, ka viņš/viņa sniegts padomus un virzīs studentus.

• Katra lekcija darbaudzinātājam būtu jāuzsāk ar īsu, konkrētu ievadu. Darbaudzinātājam būtu jāsagatavo radošs ievads, lai rosinātu studentus domāt, lasīt, pētīt un risināt problēmas saistībā ar kursa tēmu. Šādā veidā student kursa pierakstu izlasīšana vien nepietiek, lai apgūtu priekšmetu.

• Darbaudzinātājam būtu jāiedrošina studentus lekcijas beigās diskutēt par jautājumiem.

• Darbaudzinātājam būtu jāiedrošina studentus diskutēt arī par nodaļas ietverto gadījumu analīzēm.

Vispārējas darbaudzinātāja saistības

• Sagatavot un prezentēt kursa ievada semināru vai nu piedāvājot to virtuālajā vidē vai tiekoties ar studentiem.

• Stādīt sevi priekšā un paskaidrot, ka viņš ir atbildīgs par tālmācības kursu, sniedzot nepieciešamo informāciju par pašu kursu, piemēram, pēc reģistrācijas procesa beigām, apskatīt pieņemtos dokumentus, pārbaudīt tos un novērtēt.

• Izskaidrot ievada semināra nozīmi un nepieciešamību apmeklēt semināru, tā efektīvā ietekme uz tālāko mācību procesu.

• Labu attiecību nodibināšana ar studentiem, lai bez kautrēšanās apspriestu tēmas. (Darbaudzinātājs varētu noteikt komunikācijas veidu

72

ar studentiem – ar e-pasta palīdzību, telefona palīdzību, vai sarunām klātienē, izvēle atkarīga no darbaudzinātāja. Izvēloties saskarsmes veidu, darbaudzinātājam būtu jāņem vērā īpašus gadījumus studentu vidū),

• Izdalot kursa materiālus, priekšroka būtu dodama elektroniskai komunikācijai.

• Darbaudzinātājam būtu jāpiedalās cilvēku novērtēšanas procesā. Novērtējot studentu mācību procesu un sniedzot komentārus tiek nodrošināts efektīvs mācīšanās process.

• Darbaudzinātājam nepieciešams izveidot profesionālas attiecības ar studentiem. Lai to panāktu, darbaudzinātājam studentus jāatbalsta intelektuāli, nevis emocionāli.

Pirmā tikšanās ar studentiem

Pirmā tikšanās ar studentiem notiek ievadlekcijā. ievadlekciju iespējams organizēt vai nu virtuālā vidē vai universitātē vai mācību centrā, tiekoties klātienē. Pirmā tikšanās ir ļoti svarīga. Tādēļ, ka tā būs pirmā reize, komunicējot ar studentiem un pirmais iespaids ir ārkārtīgi svarīgs turpmākajā mācību procesā.

Izšķirošs brīdis ir sevis priekšāstādīšana studentiem. Tas nozīmē, ka jums būtu jāizveido prezentācija, lai iepazītos ar studentiem. Laba ideja būtu pastāstīt par savu pieredzi un īpašām prasmēm, kā arī profesionālo pieredzi. Jūs jāiegūst studentu cieņu pret jūsu padomiem un stilu, kā jūs atbildat uz sarežģītiem jautājumiem. Šādi jūs varēsiet iegūt cieņu no viņiem. Turklāt jums būtu jāuzsver, ka neviens nezina pilnīgi visu, pat, ja esi eksperts attiecīgajā jomā. Atcerieties, ka daži studenti var būt pieredzes bagātāki un informētāki, nekā jūs. Tādā gadījumā jūs variet uzsvērt, ka jūsu kolēģi ir pieredzējuši citās atšķirīgās jomās un studenti var vērsties arī pie viņiem, ja vēlas gūt atbalstu.

Noteikti būtu nepieciešams izklāstīt kontaktinformāciju kursa mājas lapā. Studentiem arī var rasties problēmas ar administratīvām lietām un viņi vēlētos

73

vērsties pie jums pēc palīdzības. Šādos gadījumos jums būtu jāpaskaidro, ka jūsu darbs ir apmācīt viņus un pēc tam ieteikt viņiem vērsties pārvaldes birojā.

Nepieciešams informēt studentus kā viņi varētu iegūt nepieciešamos materiālus attiecīgās iestādēs un bibliotēkās.

Studentu pamatīpašības

Ņemiet vērā, ka pieaugušais, kurš mācīsies tālmācības kursu programmu noteikti atšķirsies no studentiem, kuri iegūst oficiālu izglītību. Tālmācības studentu pamatīpašības ir sekojošas:

• Lielākā daļa studentu kursus un darbu uztver ļoti nopietni.

• Dažiem no viņiem joprojām varētu būt profesionāla dzīve. Šajā gadījumā viņi zinās savas vajadzības un mērķus un praksē pielietos savas profesionālās zināšanas.

• Tālmācības programma ir iespēja viņiem uzlabot savas zināšanas. Tādēļ viņi varētu gaidīt ko īpašu.

• Studentiem, kuriem ir profesionālā dzīve viens no mērķiem varētu būt karjeras uzlabošanas iespējas, ekonomiskā statusa uzlabošanas iespējas, augstāku algu iespējas un sabiedriskā stāvokļa uzlabošanas iespējas. Studenti –bezdarbnieki arī vēlas iegūt darbu. neatkarīgi no tā, pie kuras kategorijas students pieder, students, kurš vēlas labākus dzīves apstākļus, tic, ka to ir iespējams iegūt ar labu izglītību.

Neatkarīgi no iemesla, ja viņu prasības netiek apmierinātas, viņi jutīsies vīlušies. Tāpēc viņu trenerim būtu jāpiepilda savu studentu cerības.

Palīdzot studentiem pareizajā brīdī, varētu novērst iespējamās problēmas mācību procesā.

Iespējamās problēmas mācību procesa laikā

1. Profesionālas problēmas

• Izmaiņas darbā

74

• Piedalīšanās īpašos projektos, biznesa ceļojumi

• Piedalīšanās citos kursos un citas aktivitātes

• Otrs darbs

2. Izglītības problēmas

• Grūtības saprast jēdzienus un teoriju

• Nespēja novērtēt brīvo laiku un nevēlēšanas piespiest sevi mācīties

• Nav pietiekami sagatavojies eksāmenam un nesaprot testa jautājumus

3. Personīgas problēmas

• Students saslimst vai viņam jāaprūpē kāds pacients

• Precētas studentes grūtniecība, vai precēta studenta sievas grūtniecības problēmas

• Finansiālas problēmas

• Emocionālas problēmas

• Pārcelšanās

Noderīgi būtu uzzināt studentu galvenās raksturīpašības un atbalstīt viņus, gadījumā, ja mācību laikā rodas problēmas. Tā viņi sajutīsies, kā daļa no kolektīva un būs ieinteresētāki apmeklēt kursus.

Neskatoties uz to, ka studenti visās jomās tiks atbalstīti, vienmēr būs studenti, kuri kursus apmeklēs neregulāri vai pārtrauks kursus vai arī neapgūs tos veiksmīgi. Šādos gadījumos studentiem ir visas tiesības pārtraukt kursus vai atkārtot tos no jauna.

Būs godīgi ļaut viņiem atkārtot kursu nākamajā semestrī. Studenta neveiksmīgā mācīšanās vienā semestrī, nevajadzētu būt noteicošai nākamajā semestrī. Jāņem vērā, ka iemesli var būt dažādi, piemēram, profesionālas vai personīgas problēmas.

75

Turklāt pasniedzējam jāņem vērā, ka studentam ir visas tiesības pārtraukt kursu un neatkārtot to. Šādā gadījumā pasniedzējam būtu jāinformē studentu par sazināšanos ar sistēmas administratoru. Pasniedzēja uzdevums ir psiholoģiski atbalstīt neveiksmīgos studentus, kuri vēlas pārtraukt kursus, un iedrošināt viņus turpināt mācības.

Neveiksmīgu studentu atbalstīšana

Ir svarīgi sniegt studentiem atbalstu un izveidot prezentācijas interesantas, lai mācību procesa laikā veicinātu arī viņu sniegumu uzlabošanos. Noderīgi būtu atbalstīt neveiksmīgos studentus, rīkojot pārrunas klātienē vai nodrošinot konsultāciju ar e-pasta palīdzību. Konsultāciju laikā pasniedzējam būtu veids, kā iedrošinās viņus. ja nepieciešams, pasniedzējs var lūgt palīdzību citam pasniedzējam, palīdzēt ar neveiksmīgiem studentiem.

Pārbaudes

Ļoti uzmanīgi jāizvēlas veids, kā pārbaudīt tālmācības studentu zināšanas. Vispiemērotāk būtu noteikt vienu pārbaudi mācību vidū, vienu gala eksāmenu un izsniegt divas atbilžu lapas. Noteicošāko atzīmes daļu varētu sastādīt atbilžu lapas.

Mācību vidus pārbaudi vispiemērotāk būtu veikt elektroniski – virtuālā vidē, savukārt gala eksāmenu – mācību centra hallē, visiem studentiem vienlaicīgi.

Atbilžu lapas būtu jāsaņem ar e-pasta palīdzību un arī jāiesniedz pasniedzējam ar e-pasta palīdzību.

Pasniedzējam būtu jāmudina studentus iesniegt mācību vidus pārbaudi laikā. Taču personīgu iemeslu dēļ, termiņu iespējams arī pagarināt. ja students nespēj iesniegt savu atbilžu lapu laikā, viņam jānorāda iemesls. Pasniedzējs apstiprinās jauno termiņu. Studentam jāiesniedz atbildes līdz termiņa beigām.

Jāatgādina, ka studentiem pašiem jāatbild uz jautājumiem. Ir pierādījies, ka tad, ja students pats atbild uz mācību vidus jautājumiem, tad viņš/viņa veiksmīgāk spēs nolikt gala eksāmenus. Ja tiek konstatēts plaģiātisms, pasniedzējs atbildes nepieņems. Ir tikai normāli gūt labumu no citiem avotiem. Bet, ja tiek

76

izmantoti citi avoti, ir jānorāda tie, un jāizveido pašiem sava interpretācija un papildinājumi.

Ja eksāmenā laikā kāds cenšas norakstīt, pasniedzējam būtu jārunā ar viņu un jāpaskaidro, ka tas rada lielas problēmas. Tad pasniedzējam ir jāpalūdz studentu pierādīt, ka tieši viņš/viņa ir atbildējis uz jautājumiem. ja students nespēs to pierādīt, pasniedzējam par šo situāciju jāinformē programmas koordinators.

Eksāmenu novērtēšana

Pasniedzēja uzdevums ir uzmanīgi izlasīt mācību vidus eksāmena atbildes un jāiesniedz komentāri studentiem, elektroniskā veidā. Tā kā gala eksāmenu iespējams nokārtot virtuāli, arī rezultātus būtu jāiesniedz virtuāli. Svarīgi ir izmantot līdzīgu veidu un sniegt atbilžu skaidrojumus.

Eksāmena skaidrojums

Pasniedzējam ir jāsniedz skaidrojums par savu vērtējumu, neatkarīgi no tā vai tas ir mācību vidus pārbaudes darbs vai gala eksāmens.

• Sniedzot skaidrojumus viņam/viņai būtu jāiedrošina un jāizvairās novērtēt studentus pārāk zemu. Piemēram, tādus apgalvojumus, kā „tava sniegtā atbilde ir ļoti laba....” „Man patīk tevis sniegtais variants....” būs pagodinoša.

• Ir svarīgi izvairīties no vispārējiem apgalvojumiem. Piemēram, šāda atbilde nebūt nav efektīva: „Students šeit stāsta par...”

• Pasniedzējam jāsniedz pozitīva kritika. Ja students joprojām nespēj neveiksmīgi atbild uz jautājumiem, pasniedzējam būtu jāpaskaidro par esošajiem trūkumiem.

• Tā vietā, lai sniegtu kopējo novērtējumu, svarīgi ir sniegt detalizētus komentārus, novērtējot visus jautājums un sniegtās atbildes.

• Pasniedzējam jāpaziņo vērtējums un jāiesniedz savi skaidrojumi vismaz vienas nedēļas laikā pēc iesniegšanas datuma.

77

• Ja students iebilst eksāmena rezultātiem, būtu tikai godīgi, ja eksāmena rezultātus atkārtoti novērtētu cits pasniedzējs.

Komentārs

Godīgs un patiess komentārs ir ļoti svarīgs gan pasniedzējam, gan studentam. Šādā veidā būtiski tiktu uzlabota kursa kvalitāte, kursa materiālu kvalitāte, izglītības process un pārbaužu novērtēšana. Lai sniegtu komentāru, pasniedzējam jāizveido novērtēšanas forma.

Galvenais pasniedzēja pienākums ir izskaidrot novērtēšanas formas aizpildīšanas nozīmi un to iesniegšanu pasniedzējam.

Pasniedzējam būtu jānosūta formu fotokopijas personām, kuras organizē apmācības un ekspertiem, kuri sagatavo kursa materiālu. Šādā veidā būtu iespējams uzlabot izglītības procesu.

Studentu komentāru formai būtu jāietver sekojošus kritērijus:

• Tam jābūt konstruktīvam (bez negatīvas kritikas un pamatots)

• Tam jābūt objektīvam

• Tam jābūt konkrēti definētam

• Tam jābūt lietderīgam

• Tam jābūt laikus paveiktam

• Tas nedrīkst būt retorisks un nedrīkst ietvert divdomīgus apgalvojumus

• Tam būtu jābūt pārliecinošam un tas nedrīkst būt nepatiess.

Kursa materiāla izmantošana

Kursa materiālu jāsagatavo, kā tiešsaistē iegūstamu materiālu. Resursi sastāv no kursa pierakstiem, PowerPoint prezentācijas un video ierakstiem. Taču komplekts ir pieejams CD formātā vai cietās kopijas veidā.

78

Studentus ir jāiedrošina izmantot tiesības, izvēlēties labāko metodi atkarībā no viņu mācīšanās stila. Izvēle tiek balstīta uz viņu pagātnes pieredzi, mācīšanās stilu, prasmēm, ikdienas ieradumiem un izpratnes par tālmācības metodi. Šo izvēli nosaka arī īpaši apstākļi un psiholoģiskie faktori.

Katram studentam jābūt lietotājvārdam un parolei, lai piekļūtu tiešsaistē esošajam mācību komplektam. Studenti varētu apgūt mācīšanās sistēmu, kas balstīta uz atlases metodi. Taču pasniedzējam būtu jāatbalsta studenti un jāiemāca šī sistēma.

7. Literatūra, kas attiecas uz Kursa piezīmēm

Zemāk izveidots grāmatu, rakstu un citu materiālu saraksts, atbilstoši kursa saturam. Protams, visi norādītie resursi nav obligātā literatūra. Taču nepieciešamības gadījumā, šie materiāli var tikt izmantoti atsaucēm. Zemāk norādītie uzziņas avoti var tikt izmantot, ja studentiem nepieciešama padziļināta izpēte.

I Nodaļa: Invalīdu Nodarbınātības Polıtıkas Pıemērošana Turcıjā; Saıstības Un Motıvācıja, Nepıecıešama, Laı Šo Polıtıkas Plānu Iesnıegtu Darba Devējıem





79












80

2. Nodaļa: Es Noteıktā Polıtıka Par Invalīdu Nodarbınātību








81







3. Nodaļa: Invalıdıtātes Kategorıjas Un Darba Dzīve



82










83








4. Nodaļa: Invalīdu Ģımenes Turcıjā




84












5. Nodaļa: Invalīdu Ierobežojumı Attıesībā Uz Sabıedrısko Dzīvı Un Profesıonālo Iemaņu Attīstību


Bektaş, H. ve Ç.Yılmaz, (2003), Sivil Toplum Örgütü Olarak Meslek Odalarının Etkinliği, Üyelerinin Beklentileri ve Örgüt Algılama

85

Dereceleri (Uşak’ta Bir Araştırma) http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/06-03.pdf, Erişim:01.07.2009











86











87


6.Nodaļa: Invalīdu Nodarbınātības Ierobežojumı

Aydın, Y. 1991, Sakatların İstihdamı Hakkında Tüzük Uygulaması Açısından Sakatların Çalışma Sorunlarının İncelenmesi ve Zonguldak Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.







88










89



8. Noderīgas Saites

Republic of Turkey Prime Ministry Administration for Disabled People

www.ozida.gov.tr

Turkish Employment Organization


Social Services and Children Protection Agency

www.shcek.gov.tr

Turkey Disabled's Education and Solidarity Foundation

www.ozevvakfi.org

Istanbul Metropolitan Municipality Health and Social Services Disabled Directorate


Disabled People Human Resources and Career Web Portal, Job Postings, Turcija


UNDSPD-United Nations, Division for Social Policy and Development, Disabled Program


90

DPI-Disabled Peoples’ International (Galvenais DPI mērķis ir atbalstīt invalīdus, lai tiem sniegtu pilntiesības līdzdalības, vienlīdzības iespējas un attīstības iespējas. Vairāk, kā puse attīstītu valstu, DPI ietver 110 dalībvalstis..)

http://www.dpi.org/

RI-Rehabilitation International (RI ir vispasaules federācija, kas sastāv no valstiskām un starptautiskās institūcijām un organizācijām, kuras darbijas invalīdu jomā. RI pārstāv invalīdu iespēju un darba vienlīdzību.)


HI-Handicap International (HI atbalsta programmas, kuras tiek sagatavotas dažādas disciplinējošas pieejas ar mērķi uzlabot invalīdu dzīves apstākļus un to cilvēku dzīves apstākļus, kuriem nepieciešama aizsardzība. Handicap International prioritātes ir lokālo iespēju nostiprināšana un fizisku šķēršlu novēršana, ar kuriem saskarās cilvēki un atbalstīt inovācijas un saistošas iniciatīvas un kustības.)


WID-World Institute on Disability (WID ir sabiedrības interesēs darbojoša organizācija un viņu darbība ir vērsta, lai palīdzētu iekļauties invalīdiem sbiedrībā un izveidot viņus par neatkarīgiem cilvēkim. WID tika dibināts 1983. gadā un tās vadītājs bija kustība Independent Living Movement, tā darbojas, lai paplašinātu tiesiskās normas un ieviestu tās praksē ikdienas dzīvē.)

http://www.wid.org/

Gladnet InfoBase- Global Applied Disability Research and Information Network on Employment and Training, (Gladnet InfoBase attīsta stratēģijas, kā ieviest veiksmīgas programmas, lai rehabilitētu invalīdu darba spējas un uzlabotu invalīdu darba iespējas.


91

9. Noslēgums

Gala eksāmena vietā studentiem var uzdot projekta izstrādi, par tēmu „Veidi, kā mūsu apkaimē palielināt invalīdu nodarbinātību”. Pēc tam studentu projektus iespējams pārrunāt klātienes seminārā un veiksmīgus projektus iespējams ietvert kursa komplekta gadījumu analīžu daļā.

Veiksmīgi izstrādāti studentu projekta darbi tiks iekļauti tālmācības programmā nākamajiem semestriem, kas būs kā liecība veiksmīgajam izglītība procesam.

Mēs ceram, ka šī instrukcija būs noderīgs materiāls tālmācības kursu efektīvai pielietošanai praksē.

Invalīdu Nodarbinātības Uzlabošanas projekta koordinatori

92

„Увеличаване на работните места на лица с увреждания“

Дистанционен курс за обучение

„Лица с увреждания и заетост“

Бележки за Инструктора

1. Курсът включва следните глави:----------------------------------------- 92

2. Цел на курса ------------------------------------------------------------------ 97

3. Продължителност на курса ----------------------------------------------- 97

4. Целеви групи ----------------------------------------------------------------- 98

5. Метод на обучение ---------------------------------------------------------- 99

6. Полезни съвети за инструкторите -------------------------------------- 99

7. Използвана литература за курсовите бележки---------------------- 109

8. Полезни интернет връзки ------------------------------------------------ 120

9. Заключение ------------------------------------------------------------------ 122

93

1. Курсът включва следните глави:

Въведение

Глава I

1. Прилагана политика по наемане на работа на лица с увреждания в Турция, отговорности на работодателите и стимули от държавата

2. Политики на Европейския съюз относно лица с увреждания

3. Групи увреждания и кариери

4. Реалността на семейства с лица с увреждания в Турция 5. Препятствия, които лицата с увреждания срещат при

приемането на обществен живот и намирането на професия

6. Препятствия за наемане на работа, пред които лицата с увреждания се изправят

7. Наемане на работа на лица с увреждания и вътреинституционално съдействие

8. Дизайн на работното място за клиенти и служители, които са с увреждания

Глава II

1. Пример 1:

Фондация за лица с телесни увреждания и помощен проект „Телефонен център за щастливи лица с увреждания“ (Happy Disabled Call Center Help Project)

2. Пример 2:

„Техните“ истории, разказ от доброволец

3. Пример 3:

Лична история

4. Пример 4:

Производствен център за лица с увреждания на фондация Bizimköy (нашето село)

Резултати и оценки

94

Курсовите бележки по програмата за лица с увреждания и заетост са организирани в 8 глави, 4 примера и раздели за резултати и оценки. Съдържанието на курса включва различни теми, като стратегии за повишаване на осведомеността относно възможните решения, свързани с проблемите на лицата с увреждания, специалните им нужди в професионалния живот, подпомагане на хората да създадат положително отношение спрямо тях, оценка на националните и международните правни споразумения, свързани с лица с увреждания. Курсът цели да разгледа различни измерения на проблема, както и неговата материя; така форматът на курса ще бъде по-лесно разбираем.

Настоящият курс основно формулира концептуалната рамка на уврежданията и лицата с увреждания. След това политиките за наемане на работа относно лица с увреждания в Турция и Европейския съюз ще бъдат подробно анализирани. По време на анализа правните документи и споразумения на свързаните с тях институции, работещи в Турция или в рамките на Еропейския съюз, ще бъдат използвани като курсови материали.

За сравнение с правните споразумения, следващите глави включват отговорностите на служителите и повишенията от държавата, правата на лицата с увреждания за достъп до работа, препятствията, с които те се сблъскват при водене на обществен живот, изграждане на на професия и намиране работа.

Следващите глави разглеждат проблемите на лицата с увреждания да водят обществен и професионален живот, проблемите в обществените и вътрешно-семейни взаимоотношения и отговорността на институциите да намерят методи за решенията им. След това, с цел задълбочаване разбирането на материята, са разгледани конктретни примери.

Благодарение на курса, студентите ще:

• Придобият разбиране и оценят развитието и промените в областта на политиките за възлагане на работа и интеграцията на

95

лица с увреждания в обществената сфера както в Турция, така и в ЕС,

• Разработят информация и стратегии за обществения живот и работата на лица с увреждания,

• Придобият нова представа как по-добре да се свържат и обединят с различни слоеве от обществото и лицата с увреждания,

• Получат осведоменост относно проблемите на лицата с увреждания както на национално, така и на международно ниво.

Сред променящата се икономическа конкуренция, работодателите трябва да получават предимства за наемането на лица с увреждания. Студентите ще разберат, че в някои области лицата с увреждания могат да работят по-ефективно от други хора. Но е факт, че работодателите имат отрицателно отношение към тях като цяло. Резултатите от полевото изследване за подхода на работодателите към лица с увреждания е представен в материалите. Докладът от полевото изследване ще бъде дискутиран подробно с цел да помогне на студентите:

• Да овладеят предмета и терминологията,

• Да оценят мисленето на работодателите относно наемането на работа на лице с увреждания и определящи фактори за неговото състояние,

• Да разберат ползите от наемането на лица с увреждания за служител.

В същото време, курсистите ще имат умения като:

• Наблюдение и анализ на реална ситуация,

• Разбиране на различни хора,

• Определяне на различни проблеми и поставяне на цели.

96

По време на курса ще бъдат обсъдени различни групи увреждания. Студентите ще получат способност и разбиране как да се отнасят към лицата с увреждания и техните нужди и проблеми и относно ролята на упълномощените институции, които да назначат лица с увреждания като икономически участници в обществото.

След прочитане и разглеждане на главите в курсовите бележки, студентите ще получат знания за:

• Основните характеристики на различните групи увреждания,

• Подхода към лица с увреждания,

• Как да проектират и организират работното място на лица с увреждания,

• Задълженията на правителствата и упълномощените институции да включат лица с увреждания в обществото като икономически лица.

Благодарение на това, студентите ще придобият умения като:

• Да интервюират лица с увреждания,

• Да ги разбират по-добре,

• Да споделят техните ценности.

Способността да се поставят на мястото на лица с увреждания и да управляват техните проблеми по-професионално ще бъде от значение, когато правителствата и НПО, които обединяват работодатели, работнически представители, синдикати, профсъюзи и фондации за лица с увреждания работят заедно. Международната организация по труда (МОТ) популяризира подобни институции по този въпрос.

Благодарение на дискусиите и курсовите бележки, студентите ще получат способност и знания да развиват идеи за възможните обществени партньори на лицата с увреждания на местно, национално и международно ниво с цел създаването на сътрудничество с

97

работодателите. Във връзка с това, намирането на подобни институции и организации ще е по-лесно с цел получаване на съвети и консултации относно ръководството на работните места за лица с увреждания. В тази рамка ще е по-лесно да се оцени кои проблеми на бизнес живота могат да бъдат разрешени с помощта на тези институции и организации.

В края на дискусията към тази глава, студентите ще притежават умения и знания като:

• Партньорите, които биха съдействали на лица с увреждания,

• Начини и методи на съдействие,

• Роля на образователния фактор в наемането на работа.

Студентите, които са придобили знанията, описани по-горе, ще имат способността:

• Да развият нови стратегии за създаване на сътрудничество,

• Да разработят нови планове за сътрудничество,

• Да планират реклами, кампании и други инициативи,

• Да намерят различни ресурси.

2. Цел на курса

Основната цел на курса е да подпомогне лицата с увреждания, търсещи работа, да бъдат включени в обществената сфера на живот и след това да получат необходимата за това професионална квалификация и умения, за да останат на работа и занапред.

3. Продължителност на курса

Всеки човек има свой собствен стил на обучение. Поради това се очаква продължителността на обучителния процес да варира. Въпреки това,

98

съдържанието на курса е изготвено с предположението, че той ще продължи 14 седмици. Тоест, на инструктора се препоръчва да преподава по една тема всяка седмица за периода на продължителност от 14 седмици.

Поради факта, че настоящият курс е изготвен на основата на метода за дистанционно обучение, студентите могат да се ползват с някои предимства. Съдържанието на курса ще бъде зареждано в програмата за дистанционно обучение всяка седмица. В случай че инструкторът намери съдържанието на някоя глава за неизчерпателно, той може да прикачва приложения. Освен това, някои глави могат да бъдат допълнени от студентите. В този случай, инструкторът може да вземе решението да опрости темата и да премахне някои заглавия. Трябва да се вземе под внимание, че курсовите бележки, които не са били допълнени с примери, ще трябва да бъдат актуализирани през определено време. При извършване на необходимата актуализация, инструкторът ще има възможността да опрости или задълбочи съответната тема.

4. Целеви групи

Настоящият документ бе изготвен за презентация като изборен магистърски курс в областите като обществени услуги, социална политика, професионални взаимоотношения, образователни науки за специализация. Курсът е изготвен, за да помогне на съществуващите работодатели и директори, както и за студенти.

Освен това, съдържанието на курса ще бъде полезно както за лица, които предоставят професионални услуги в рехабилитационни центрове за лица с увреждания, така и за директори и специалисти на подобни НПО.

99

5. Метод на обучение

Методът в курса е определен като дистанционен метод за обучение. Той може да бъде прилаган и от инструктор, който няма много опит. Литературата за обучителни и образователни методи, изложена по-долу, се препоръчва както на инструктори с дългогодишен опит, така и на по-неопитни инструктори.

• Кордър, Н., Как да преподаваме на възрастни; Въведение, Лондон и Ню Йорк; Раутледж, 2002 г.

• Реализация и управление на гъвкаво обучение; Ролята на преподавателя, Лондон; Издателска къща Питман, 1995 г.

• Способите на преподавателя; Образователни ресурси за нови преподаватели, Кеймбридж; Национален свободен колеж, 1989 г.

Дистанционното обучение има предимства в сравнение с традиционните курсове в учебна стая, защото то позволява на студентите да научат от курса каквото поискат по всяко време и на всяко място. Тъй като курсистите нямат отговорността да присъстват на лекции в определено време и място, обучителният процес може да бъде продължен за по-дълъг период от време. Студентите носят отговорност за своите знания. Въпреки всичко, трябва да се има предвид, че инструкторите трябва да им помагат по време на обучителния процес. Инструкторът ще трябва да помага на студентите в намирането на необходимата информация.

6. Полезни съвети за инструкторите

Някои съвети за инструкторите, посочени по-долу, имат за цел да направят дистанционните курсове по-ефективни. В тази рамка има някои обяснения относно задълженията и отговорностите на инструктора.

100

Какви са задълженията на инструктора?

• Сред задълженията на инструктора не са само четенето на лекцията. Междувременно от него/нея се очаква да насочва и ориентира студентите.

• Инструкторът трябва да представи разработено въведение в началото на всяка лекция. Той трябва да подготви интересно въведение, за да стимулира студентите да разсъждават, четат, изследват и решават проблеми в съответствие с материята на курса. По този начин, студентът ще разбере, че прочитането на курсовите материали не е достатъчно за научаването на предмета.

• Инструкторът трябва да даде възможност и да насърчи студентите да дискутират въпросите в края на всяка лекция.

• Инструкторът също така трябва да насърчи студентите да обсъдят отделните глави, както и примерите.

Основни отговорности на инструктора

• Подготовка и презентация на въвеждащ семинар, който трябва да бъде реализиран или във виртуалното пространство, или лице в лице със студентите в началото на курса,

• Инструкторът трябва да се представи и да обясни своята отговорност за дистанционния курс, да предостави необходимата за курса информация като например рецензии, изпити и оценяване след приключване на процеса по регистрация,

• Да обясни значимостта на въвеждащия семинар и задължението да се присъства на семинара за по-нататъшна ефективност на бъдещите лекции,

• Да установи добри взаимоотношения със студентите с цел осигуряване на обсъждане на темите без колебание от тяхна страна. (Инструкторът може да определи начина на комуникация с тях – чрез електронна поща, телефонен разговор или срещи

101

лице в лице – горепосоченото е по избор на инструктора. При определяне на начина на комуникация, той трябва да има предвид положението на всеки студент),

• Електронната комуникация е за предпочитане при предаване на курсовите материали.

• Препоръчително е инструкторът лично да участва в оценяването. Оценяването на наученото от студентите и създаването на обратна връзка има забележителна стойност за ефективността на образователния процес.

• Инструкторът трябва да изгради професионални взаимоотношения с курсистите. В тази връзка, той трябва да им помага на интелектуално ниво, а не на емоционално.

Първа среща със студентите

Първата среща със студентите трябва да бъде реализирана по време на въвеждащия семинар. Той може да бъде организиран или във виртуалното пространство, или в университетски или образователен център като среща лице в лице. Първата среща е много важна поради факта, че това ще бъде първото събиране със студентите, а първите впечатления са много важни за бъдещите лекции.

Изключително важно е да се представите на студентите. Трябва да приготвите презентация, която ви представя. Ще бъде добра идея да споменете за вашия опит и специални умения, както и за професионалните ви знания. Студентите трябва да уважават вашите съвети и стил на отговори на сложни въпроси. Това е вашата възможност да получите тяхното уважение. Освен това, трябва да подчертаете, че няма абсолютни знания, дори и да сте специалист във вашата област. Не забравяйте, че някои от студентите може да имат повече опит и да са по-добре информирани от вас. Освен това, може да отбележите, че вашите колеги имат знания в различни области и студентите могат да се обръщат и към тях с цел да получат помощ.

102

Изрично посочете вашата информация за контакти на страницата на курса. Понякога студентите също имат проблеми с административните процедури и могат да се обърнат към вас за помощ. В този случай, трябва да обясните, че това което правите е да ги обучавате и да ги насочите към персонала на административната служба.

Информирайте ги за това как биха могли да намерят ресурсите относно материята и за подобните институции и библиотеки.

Основни характеристики на студентите

Имайте предвид, че възрастните хора, които участват в дистанционна програма за обучение, със сигурност са различни от учениците и студентите, които получават официално образование. Основните характеристики на студентите, които участват в дистанционни програми за обучение, могат да бъдат описани както следва:

• Повечето от тях се отнасят към курса и работата сериозно.

• Някои от тях все още могат да имат професионални задължения. В този случай, те са наясно с нуждите си и целят да упражнят знанията си, които са натрупали в по време на кариерата си.

• Програмата за дистанционно обучение е възможност за тях да подобрят уменията си. Поради тази причина, те имат високи очаквания.

• Студентите имат професионална цел да израснат в своята кариера, да подобрят своето икономическо положение, да получават по-високи заплати и да подобрят социалното си положение. Безработните студенти също желаят да намерят добра работа. Без значение в коя категория са включени, тези, които желаят да имат по-добри условия за живот, вярват, че това е възможно чрез получаването на по-добро образование.

103

Каквато и да бъде причината, ако на техните очаквания не бъде отговорено, те ще се почувстват разочаровани, поради което техните инструктори трябва да оправдаят очакванията им.

Оказването на помощ на студенти в правилния момент би предотвратило възможни проблеми по време на обучителния процес.

Възможни проблеми по време на обучителния процес

2. Проблеми, свързани с професията

• Смяна на работа

• Участие в определени проекти, командировки

• Участие в други курсове и дейности

• Допълнителна работа

2. Образователни проблеми

Липса на разбиране на идеите и теориите

Неспособност за оценка на свободното време и липса на желание за редовно обучение

Недостатъчна подготовка за изпити и неразбиране на тестовите въпроси

3. Лични проблеми

• Заболяване на студента или задължение да се грижи за друг пациент

• Бременност или проблем, свързан с бременност, на омъжена студентка или съпруга на студент

• Финансови проблеми

• Емоционални проблеми

• Смяна на местоживеенето

104

Полезно е да сте запознати с основните характеристики на записаните в дистанционната програма за обучение студенти и да им помагате във връзка с възможните проблеми по време на образователната програма. По този начин, те ще добият чувството, че са част от колектива и ще станат по-амбициозни да посещават курса.

Въпреки факта, че те ще получават подкрепа във всички сфери, естествено е да има група сред тях, които няма да присъстват на курса редовно или ще се отпишат от него, или няма да постигнат добри резултати. В този случай, студентите имат право да се отпишат от курса или да го повторят.

Ще бъде справедливо да им се даде шанс да повторят курса следващия семестър. Слабите резултати на студенти по време на предишния семестър не трябва да имат отрицателен ефект върху тях през следващия семестър. Трябва да се припомни, че тези резултати са били повлияни от разнообразни причини, като например професионални или лични проблеми.

Освен това, инструкторът ще трябва да помни, че студентът има правото да се отпише от курса без да го повтори. В този случай, инструкторът трябва да предложи на студента да се свърже със системния администратор. Ролята на инструктора е да оказва психологическа помощ на слабите студенти, които обмислят да се отпишат от курса, и да ги стимулира да продължат тяхното образование.

105

Оказване на помощ на слаби студенти

Важно е да се оказва помощ на студентите и да се правят интересни презентации с цел ускоряване придобиването на знания по време на образователния процес. Може да е полезно да се оказва помощ на слаби студенти чрез срещи лице в лице или предоставяне на съвети по електронна поща. По време на консултациите инструкторът трябва да намери приемлив за тях начин да ги стимулира. В случай на нужда, инструкторът може да поиска съдействие от негов колега, с когото да окажат помощ на слаб студент.

Изпити

От особено значение е как ще се оценят изпитните работи на студенти, които са записани в дистанционна програма за обучение. Подходящо е да се направи 1 междинен изпит, 1 заключителен изпит и 2 реферата. Изключително голяма част от поставянето на оценки може да бъде определено от рефератите.

Освен това е препоръчително междинният изпит да се проведе във виртуалното пространство, а заключителният изпит да се организира в аудитория на образователния център по едно и също време за всички студенти.

Рефератите трябва да бъдат зададени по електронна поща и да бъдат изпратени на инструктора по същия начин.

Инструкторът трябва да насърчи студентите да предадат междинните изпити навреме. В случай, че някой студент се извини на инструктора, че не може да предаде изпита си навреме, крайният срок може да бъде удължен. Ако студентът не може да изпрати своите отговори на време, той трябва да уведоми за това своя инструктор. Със съгласието на инструктора ще се постави нов краен срок. Студентът трябва да изпрати отговорите си в рамките на определения срок.

106

Трябва да се напомни, че студентите трябва да отговорят на въпросите самостоятелно. Ако те отговорят на въпросите от междинния изпита самостоятелно, те ще са в състояние да се справят още по-успешно на окончателния изпит. В случай на плагиатство, отговорите няма да бъдат приети от инструктора. Естествено е да се ползват чужди материали, но когато използват чужди материали, студентите трябва да се позоват източника, който са използвали, и да направят свое тълкуване и допълнения.

Ако има студент, който е използвал подобен тип чужда информация по време на изпит, инструкторът трябва да уреди среща с него/нея и да обясни, че това е голям проблем. След това инструкторът трябва да изиска от него/нея да докаже, че студентът действително е отговорил на въпросите самостоятелно. В случай, че студентът не може да докаже това, инструкторът трябва да информира програмния координатор относно създалата се ситуация.

Оценка на изпитите

Задачата на инструктора е да прегледа отговорите от междинния изпит и да изпрати коментари на студентите в електронна форма. Тъй като се препоръчва окончателният изпит да се проведе във виртуалното пространство, изпитните резултати също трябва да бъдат обявени по електронна поща. Използването на подобен формуляр и разясняването на отговорите е важно за студентите.

Тълкуване на изпитите

Инструкторът трябва да направи тълкуване на изпитите, когато ги оценява, независимо дали става въпрос за междинен или окончателен изпит.

• При своето тълкуване, той/тя следва да стимулира и насърчава студента, без да го унижава. Например, коментари от рода на „Отговорили сте на въпроса много добре...“ „Харесах вашето тълкуване...“ ще бъдат посрещани добре.

107

• Необходимо е избягването на общи изявления. Например, подобен отговор не е ефективен: „Студентът се е справил с материята...“

• Инструкторът трябва да критикува конструктивно. Ако студентът все още показва слаби резултати, инструкторът трябва да обясни недостатъците на студента.

• Вместо предоставяне единствено на оценка на резултатите, за студента може да е по-полезна подробната обратна връзка, в която се оценяват всички въпроси и се тълкуват отговорите.

• Инструкторът трябва да изпрати своята оценка и тълкуване си в срок от една седмица след датата на предаване на изпита.

• Ако някой студент не е съгласен с резултата от изпита, неговата работа може да бъде оценена повторно от друг инструктор.

Обратна връзка

Надеждната обратна връзка е много важна както за инструктора, така и за студентите. Съдържанието на курса, качеството на курсовите материали, образователния процес и оценка на изпитните работи ще бъде подобрено по този начин. За обратна връзка, инструкторът трябва да приготви формуляра за оценка.

Основното задължение на инструктора е да обясни важността от попълването на формулярите за оценка и обратното им изпращане до него.

Инструкторът трябва да изпрати фотокопия от формулярите до лицата, организиращи курса, и до специалистите, които са подготвили курсовите материали. По този начин ще бъде подобрено качеството на образователния процес.

Обратната връзка от студентите трябва да бъде според критериите, описани по-долу:

108

• Трябва да бъде конструктивна (не трябва да бъде отрицателна критика и трябва да има цел)

• Трябва да бъде обективна

• Трябва да бъде окончателна

• Трябва да бъде полезна

• Трябва да бъде изготвена навреме

• Не трябва да бъде реторична или да включва двусмислени коментари

• Трябва да бъде убедителна и реална.

Използване на курсовите материали

Курсовите материали са изготвени като онлайн ресурси. Те са съставени от курсови бележки, презентации на PowerPoint и видео записи, но комплектът може да се намери на компактдиск или на хартиен носител.

На студентите трябва да се обясни, че те имат правото да изберат най-добрия метод според техния стил на обучение. Настоящият курс е основан на техния предишен опит, стил на обучение, умения, всекидневни навици и начин на възприемане на метода за дистанционно обучение. Специалните условия и психологическите фактори също са важна променлива за този избор.

Всеки студент трябва да има лично потребителско име и парола за достъп до онлайн материалите. Начинът на употреба на програми за дистанционно обучение е основан на това как системата е проектирана. Студентите биха могли да се научат да използват системата на принципа „проба—грешка“, но инструкторът трябва да подкрепя студентите да се научат да боравят с нея.

109

7. Използвана литература за курсовите бележки

Книгите, статиите и другите материали, посочени по-долу, касаят съдържанието на курса. Разбира се, посочените материали не са задължителна литература, но те биха могли да бъдат използвани като справочна литература в случай на нужда. Материалите, посочени по-долу, биха могли да бъдат полезни на студентите за задълбочени анализи.

Глава 1: Действащи Политики Относно Наемането На Работа На Лица С Увреждания В Турция; Задължения И Стимули, Които Тези Политики Представят На Работодателите








110









Глава 2: Политики На Ес Относно Заетостта На Лица С Увреждания



111








112





Глава 3: Категории Увреждания И Професионален Живот





113











114





Глава 4: Случаи На Семейства На Лица С Увреждания В Турция







115









Глава 5: Препятствия Пред Лицата С Увреждания По Отношение На Обществения Живот И Развитието На Професионални Умения





116












117








Глава 6: Ограничения При Заетостта На Лица С Увреждания


118









119









120

8. Полезни интернет връзки

Администрация на министър-председателя на Република Турция за лица в неравностойно положение

www.ozida.gov.tr

Турска организация по наемане на работа


Агенция за социални услуги и защита на децата

www.shcek.gov.tr

Турска фондация за образование и солидарност на лица с увреждания

www.ozevvakfi.org

Дирекция за здравни и социални услуги за лица с увреждания на столична община Истанбул


Уеб портал за кариери и човешки ресурси и обяви за работа за лица с увреждания, Турция


UNDSPD – Обединени нации, подразделение за социална политика и развитие, програма за лица с увреждания


DPI – Международно сдружение на лица с увреждания (Основната цел на DPI е да подпомага лица с увреждания и осигурява пълна заетост, равенство на избора и развитие. Има центрове в повече от половината развити страни, DPI има 110 държави-членки).

http://www.dpi.org/

RI – Международен център за рехабилитация (RI е глобална федерация, която се състои от национални и международни институции и

121

организации, работещи в областта на лица с увреждания. RI защитава равенството на избор и работи за предотвратяване на увреждания).


HI – Handicap International Международно сдружение за лица с увреждания (HI подкрепя програми, които са изготвени с използването на мултидисциплинарни подходи, целящи да подобрят условията за живот на лица с увреждания и лица, нуждаещи се от защита. Международното сдружение за лица с увреждания има за приоритет подсилването на местните компетенции и предотвратяване на физически препятствия, които хората срещат, и подкрепя иновативните и съвместните инициативи и движения).


WID – Световен институт за инвалидност (WID е организация с обществен интерес, работи за социалната интеграция на лица с увреждания и ги прави независими личности. WID е основан през 1983 г. от лидерите на Движението за независим живот и работи за създаването на законови споразумения, които да бъдат практически реализирани във всекидневния живот).

http://www.wid.org/

Gladnet InfoBase – Глобална приложна мрежа за изследвания и информация за наемане на работа и обучение на лица с увреждания, (Gladnet InfoBase разработва стратегии, реализиращи успешни програми с цел рехабилитацията на лица с увреждания и създаването на възможности за наемане на работа).


122

9. Заключение

Предаването на проект на хартия може да бъде по-подходящо вместо окончателния изпит на тема „Методи за повишаване на степента на заетост на лица с увреждания във вашия район“. След това, студентските проекти могат да бъдат разглеждани по време на семинари лице в лице и добрите проекти могат да бъдат включени в курсовите материали като учебни примери.

Добрите проекти, предадени от студентите, могат да бъдат включени в бъдещи семестри в програмата за дистанционно обучение като резултат от успеха на образователния процес.

Надяваме се, че настоящият наръчник ще бъде полезен за дистанционния курс, който да бъде успешно реализиран практически.

Проект за координиране с цел увеличаване на степента на наемане на работа на лица с увреждания