PROBLEMY SPOŁECZNE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO- … · Wprowadzony w Polsce po II wojnie światowej ustrój socjalistyczny był okresem negacji potrzeby istnienia zinstytucjonalizowanej

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Olsztyn, 2014 r.

PROBLEMY SPOŁECZNE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-

MAZURSKIEGO W LATACH 2001, 2005-2013 W UJĘCIU STATYSTYCZNYM

Materiały porównawcze na

podstawie sprawozdań MPiPS-03

OBSERWATORIUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

2 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wykaz skrótów DPS Dom Pomocy Społecznej GUS Główny Urząd Statystyczny MPiPS-03 Sprawozdanie półroczne i roczne z udzielonych świadczeń z systemu

pomocy społecznej – pieniężnych, w naturze i usługach dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

OIS Obserwatorium Integracji Społecznej OPS Ośrodek Pomocy Społecznej PCPR Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie ROPS Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego

Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie WUP Wojewódzki Urząd Pracy


Dokument opracowany przez Obserwatorium Integracji Społecznej w ramach

Projektu 1.16 „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji” współfinansowanego ze środków

Europejskiego Funduszu Społecznego Działanie 1.2 Wsparcie systemowe instytucji pomocy

i integracji społecznej Priorytet I Zatrudnienie i integracja społeczna

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013

Cytowanie oraz wykorzystywanie danych jest dozwolone z podaniem źródła


Spis tre ści Wykaz skrótów ........................................................................................................... 2 Spis treści ................................................................................................................... 4 W S TĘ P ................................................................................................................... 6 1 . C H A R A K T E R Y S T Y K A W O J E W Ó D Z T W A W A R M I Ń S K O -M A Z U R S K I E G O ....................................... ......................................................... 8 2 . P O D S T A W Y P R A W N E P O M O C Y S P O Ł E C Z N E J .............. ....... 9 3 . P O M O C S P O Ł E C Z N A W W O J E W Ó D Z T W I E W A R M I Ń S K O -M A Z U R S K I M ......................................... ............................................................ 11

3.1 Charakterystyka ogólna problemów społecznych w województwie warmińsko-mazurskim ............................................................................... 11

3.2 Struktura organizacyjna pomocy społecznej .............................................. 12 3.3 Infrastruktura pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim 13 3.4 Zatrudnienie w wybranych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej

……...……………………………………………………………………………..14 3.4.1 Zatrudnienie pracowników socjalnych w ośrodkach pomocy społecznej ... 18 3.4.2 Zatrudnienie pracowników socjalnych w powiatowych centrach pomocy

rodzinie ...................................................................................................... 20 4 . O P I S P R O B L E M Ó W S P O Ł E C Z N Y C H W Y S T Ę P U J ĄC Y C H W W O J E W Ó D Z T W I E W A R M I Ń S K O - M A Z U R S K I M ....................... 22

4.1. Natężenie korzystania z pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim ................................................................................................. 22

4.2. Powody udzielania pomocy w województwie warmińsko-mazurskim ........ 23 4.2.1 Ubóstwo ..................................................................................................... 29 4.2.2 Sieroctwo ................................................................................................... 30 4.2.3 Bezdomność .............................................................................................. 31 4.2.4 Potrzeba ochrony macierzyństwa .............................................................. 32 4.2.5 Bezrobocie ................................................................................................. 33 4.2.6 Niepełnosprawność ................................................................................... 34 4.2.7 Długotrwała lub ciężka choroba ................................................................. 35 4.2.8 Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego .......................................................................... 36 4.2.9 Przemoc w rodzinie ................................................................................... 37 4.2.10 Potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi ........................................................ 38 4.2.11 Alkoholizm ................................................................................................. 39 4.2.12 Narkomania ............................................................................................... 40 4.2.13 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego ... 41 4.2.14 Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej

placówki opiekuńczo-wychowawcze .......................................................... 42 4.2.15 Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy ................... 42 4.2.16 Zdarzenia losowe ....................................................................................... 43 4.2.17 Sytuacja kryzysowa ................................................................................... 44 4.2.18 Klęska żywiołowa lub ekologiczna ............................................................. 45


4.3. Wybrane struktury i typy rodzin objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim..................................................... 47

4.3.1 Rodziny objęte pomocą społeczną z podziałem na liczbę osób w rodzinie .......................................................................................................... 47 4.3.2 Rodziny z dziećmi ................................................................................. 50 4.3.3 Rodziny niepełne .................................................................................. 54 4.3.4 Rodziny rencistów i emerytów............................................................... 57

5 . ŚR O D K I F I N A N S O W E P R Z E Z N A C Z O N E N A R E A L I Z A C J Ę Z A D A Ń P O M O C Y S P O Ł E C Z N E J ................................ .......................... 60

5.1. Zadania gmin ............................................................................................. 61 5.1.1 Zadania własne gmin ............................................................................ 61 5.1.2 Zadania zlecone gminom przez administrację rządową ........................ 62

5.2. Zadania powiatów ...................................................................................... 64 5.2.1 Zadania własne powiatów ..................................................................... 64 5.2.2 Zadania zlecone powiatom przez administrację rządową ..................... 65

P O D S U M O W A N I E .......................................................................................... 67 Spis tabel i wykresów ............................................................................................... 70


WSTĘP Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz.

182, ze zm.) określa pomoc społeczną jako instytucję polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Jednym z zadań polityki społecznej jest ocena zjawisk mających wpływ na zmianę wielkości zapotrzebowania na świadczenia z systemu pomocy społecznej. W ocenie tej niezbędne staje się zbieranie i analizowanie danych statystycznych, które pozwalają na:

• wyznaczanie strategicznych kierunków działań, • planowanie środków finansowych na kolejny rok, • planowanie programów społecznych, • dokonywanie ewaluacji realizowanych projektów.

Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie dokonuje corocznie od 1999 roku, analizy problemów społecznych województwa na podstawie danych przedstawiających liczbę świadczeń z systemu pomocy społecznej udzielanych mieszkańcom województwa. Analizę tę przeprowadza się w oparciu o dane statystyczne pozyskane z formularzy sprawozdawczych MPiPS-03 ze wszystkich ośrodków pomocy społecznej oraz powiatowych centrów pomocy rodzinie. Dane pobierane są z Systemu Informatycznego POMOST (od 2008 roku dostępnego w zasobach Systemu Informatycznego SYRIUSZ). Na potrzeby niniejszego dokumentu dokonano analizy danych MPiPS-03 w przekroju lat 2001, 2005-2013, ponieważ w tym okresie struktura formularza była ujednolicona, co pozwoliło na statystyczne zestawienie danych. Niniejszy dokument jest kontynuacją pogłębionych analiz prowadzonych cyklicznie przez Obserwatorium Integracji Społecznej od 2010 roku. Z uwagi na potrzebę czytelnego przedstawienia informacji dotyczących pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim, dokonano zawężenia danych poprzez pominięcie w analizie lat 2002-2004. Należy jednak zaznaczyć, że dane za te lata poddane są analizie w dokumentach opracowanych w latach poprzednich tj. 2010-20121.

Niniejsze opracowanie ma na celu zobrazowanie dominujących powodów przyznawania pomocy osobom korzystającym ze świadczeń z systemu pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013, przedstawienie wybranych struktur i typów rodzin objętych pomocą społeczną oraz

1 „Problemy społeczne województwa warmińsko-mazurskiego 2001-2009 w ujęciu statystycznym. Materiały porównawcze na podstawie sprawozdań MPiPS-03” – dokument opracowany w roku 2010; „Problemy społeczne województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001-2010 w ujęciu statystycznym. Materiały porównawcze na podstawie sprawozdań MPiPS-03” – dokument opracowany w roku 2011; „Problemy społeczne województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001-2011 w ujęciu statystycznym. Materiały porównawcze na podstawie sprawozdań MPiPS-03” – dokument opracowany w roku 2012; „Problemy społeczne województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2012 w ujęciu statystycznym. Materiały porównawcze na podstawie sprawozdań mpips-03” – dokument opracowany w roku 2013.


uwidocznienie wielkości środków finansowych przeznaczanych na realizację zadań pomocy społecznej na Warmii i Mazurach.


1. CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-

MAZURSKIEGO Województwo warmińsko-mazurskie jest jednym z 16 województw w podziale

administracyjnym Polski. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Stolicą województwa jest miasto Olsztyn, w którym mieszczą się siedziby Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Zarządu Województwa oraz Wojewody Warmińsko-Mazurskiego. Miasto liczy 174.675 mieszkańców2.

W skład województwa wchodzi 19 powiatów ziemskich, 2 miasta na prawach powiatów – Olsztyn i Elbląg oraz 116 gmin, w tym: 16 miejskich, 33 miejsko-gminnych i 67 gminnych.

Województwo warmińsko-mazurskie zajmuje pod względem wielkości 4 miejsce w kraju (24 tys. km², co stanowi 7,7% powierzchni Polski). Region zamieszkuje 1.446.915 mieszkańców, w tym 738.437 kobiet i 708.478 mężczyzn. Średni wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi 60 osób/km2. W miastach żyje 857.353 osoby, a na wsiach 589.562 osoby. Spośród ogółu ludności, 19,0% stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym, 64,7% w wieku produkcyjnym oraz 16,3% w wieku poprodukcyjnym3.

Województwo warmińsko-mazurskie należy do regionów słabo uprzemysłowionych. W gospodarce dominuje produkcja mebli (szerzej przemysł drzewno-meblarski), produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, produkcja artykułów spożywczych, produkcja maszyn i urządzeń, a także uprawa roślin i hodowla zwierząt, budownictwo, handel i naprawy pojazdów samochodowych oraz turystyka4.

Region Warmii i Mazur wyróżnia się w skali kraju i Europy bogactwem środowiska przyrodniczego, na które składają się: urozmaicona rzeźba terenu, liczne jeziora (około 2600), zwarte kompleksy leśne oraz czyste powietrze. Połowę obszaru województwa stanowią obszary objęte prawną ochroną przyrody, w tym o randze międzynarodowej. Na terenie województwa wyróżnione są obszary ostoi przyrody o znaczeniu europejskim (NATURA 2000, CORINNE). Całe województwo warmińsko-mazurskie występuje w obrębie obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski5. Z uwagi na powyższe należy zaznaczyć, że to środowisko przyrodnicze jest jednym z czynników determinujących, w wielu przypadkach, zachowania przedsiębiorców, postawy społeczne, czy charakter i rodzaje relacji między człowiekiem a gospodarką6.

Jednym z dominujących problemów społecznych województwa jest wysoka stopa bezrobocia7, która ma wpływ na niski stopień zamożności mieszkańców regionu, jej skutkiem jest również znaczna liczba osób pobierających świadczenia z pomocy społecznej.

2 Wg GUS: stan na 31.12.2013 r. 3 Wg GUS: stan na 31.12.2013 r. 4 "Konkurencyjność Warmii i Mazur - diagnoza problemowa", opracowanie na zlecenie Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2012, s.26 5 Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007-2013, s. 8-9. 6 „Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025”, s. 8 7 Wg GUS: stopa bezrobocia – procentowy udział liczby bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo (tzn. pracującej i bezrobotnej).


2. PODSTAWY PRAWNE POMOCY SPOŁECZNEJ

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. postawiło przed władzami

kraju nowe wyzwania w zakresie realizacji polityki społecznej. Prace nad ujednoliceniem systemu opieki i pomocy społecznej zakończone zostały uchwaleniem dnia 16 sierpnia 1923 r. ustawy o opiece społecznej (Dz. U. z 1923 r., Nr 92, poz. 726).

Wprowadzony w Polsce po II wojnie światowej ustrój socjalistyczny był okresem negacji potrzeby istnienia zinstytucjonalizowanej pomocy społecznej i dopiero w roku 1989, kiedy w kraju zaczęły zachodzić zmiany polityczne oraz społeczno-gospodarcze, przystąpiono do prac nad nową ustawą regulującą zadania polityki społecznej państwa. 29 listopada 1990 r. Sejm RP uchwalił ustawę o pomocy społecznej (Dz. U. z 1990 r., Nr 87, poz. 506). W kolejnych latach ustawa ta była wielokrotnie nowelizowana, co ściśle związane było ze zmieniającą się sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju. Jedną z najistotniejszych zmian, mających wpływ na kształtowanie się wysokości środków finansowych wypłacanych z systemu pomocy społecznej było wyłączenie 1 października 2003 r. z katalogu świadczeń renty socjalnej, która stała się świadczeniem wypłacanym przez ZUS na mocy ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2003 r., Nr 135, poz. 1268, ze zm.). Przyczyniło się to do zmniejszenia wysokości środków finansowych wypłacanych na zadania pomocy społecznej realizowane przez gminy, co znalazło swoje odzwierciedlenie również w sprawozdaniach MPiPS-03.

Proces wchodzenia Polski do Unii Europejskiej wymagał dostosowania prawa krajowego do prawa unijnego. Miało to wpływ na uchwalenie dnia 12 marca 2004 r. ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182, ze zm.). Ponadto z dniem 1 maja 2004 r. część świadczeń przeniesiona została z ustawy o pomocy społecznej do systemu świadczeń rodzinnych wprowadzonych do polskiego prawodawstwa ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 228, poz. 2255, ze zm.). Zmiany społeczno-gospodarcze dokonujące się w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej, w tym otwarcie granic z państwami członkowskimi, miały wpływ na regulacje prawne pomocy społecznej Polski. W roku 2007, na mocy ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. z 2007 r., Nr 48, poz. 320), dodano do art. 7, punkt 7a, wprowadzający nowy powód, z jakiego może być przyznana pomoc socjalna, tj. potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi (ustawa ze zmianami weszła w życie z dniem 1 kwietnia 2007 r.).

Od 13 czerwca 2009 r. w związku z wejściem w życie ustawy z 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r., Nr 220, poz. 1431), gminy uzyskały dodatkowe zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, tj. wypłatę wynagrodzenia za sprawowanie opieki8.

Art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz. U. z 2009 r., Nr 92, poz. 753, ze zm.) wprowadził zmiany w art. 17 i 18 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362, ze zm.), polegające na przekształceniu charakteru wykonywanych

8 Najnowsze wydanie ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy opublikowano w Dz. U. z 2012 r., poz. 788.


zadań przez gminę. W związku z tym, od 1 lipca 2009 r. wypłacanie zasiłków stałych oraz opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, znalazło się w zadaniach własnych gminy (art. 20 ustawy o pomocy społecznej). W myśl tego zapisu powiaty i gminy otrzymują z budżetu państwa dotacje na realizację przejmowanych zadań własnych, które dotychczas były realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, jako zadania z zakresu administracji rządowej. Dotacje te są ustalane zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa do określania wydatków podobnego rodzaju.

Zagadnienia z zakresu opieki nad rodziną i dzieckiem do końca 2011 r. ujęte były w zapisach ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Od dnia 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2011 r., nr 149, poz. 887, ze zm.), na podstawie której obowiązek wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz organizacji pieczy zastępczej, w zakresie ustalonym ustawą, spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego i na organach administracji rządowej.

W ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej sprecyzowano zadania własne samorządu województwa (art. 183), według których samorząd województwa prowadzi interwencyjne ośrodki preadopcyjne i regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne. Ustawa nałożyła także na samorząd województwa realizację nowego zadania zleconego z zakresu administracji rządowej (art. 184) w zakresie organizowania i prowadzenia ośrodków adopcyjnych. W związku z tym, marszałkowie województw mieli obowiązek utworzenia do dnia 31 grudnia 2011 r. ośrodków adopcyjnych.

Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego podjął Uchwałę Nr XII/216/11 z dnia 29 listopada 2011 r. w sprawie utworzenia wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej pod nazwą „Warmińsko-Mazurski Ośrodek Adopcyjny w Olsztynie”. Warmińsko-Mazurski Ośrodek Adopcyjny w Olsztynie z dwiema filiami w Ełku i Elblągu utworzony został w dniu 31 grudnia 2011 roku. Jednostka przejęła wszystkie procedury adopcyjne zlikwidowanych z końcem 2011 roku publicznych i niepublicznych ośrodków adopcyjno-opiekuńczych z województwa warmińsko-mazurskiego, kontynuując jednocześnie prowadzenie banku danych o dzieciach z terenu Województwa Warmińsko-Mazurskiego oczekujących na przysposobienie. Ustawa określa również nowe zadania własne i zlecone samorządu gminy (art. 176 i art. 177) i powiatu (art. 180 i art. 181) w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.

Kolejne zmiany w ustawie o pomocy społecznej zostały wprowadzone ustawą z dnia 22 lutego 2013 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 509). Nowelizacja, która weszła w życie z dniem 11 maja 2013 r., wprowadziła liczne zmiany do ustawy o pomocy społecznej, mające zarówno charakter merytoryczny, jak i wyłącznie redakcyjny. Jedną z istotnych zmian było rozszerzenie katalogu zadań samorządu województwa o diagnozowanie i monitorowanie wybranych problemów społecznych w regionie oraz koordynowanie działań na rzecz sektora ekonomii społecznej.


3. POMOC SPOŁECZNA W WOJEWÓDZTWIE WARMI ŃSKO-

MAZURSKIM 3.1 Charakterystyka ogólna problemów społecznych w województwie warmi ńsko-mazurskim

Województwo warmińsko-mazurskie od lat należy do najbiedniejszych w kraju.

Ubóstwo wielu rodzin, pomimo coraz większych nakładów finansowych przeznaczonych na pomoc społeczną, należy do największych i najpowszechniejszych problemów społecznych w regionie. Jest ono w dużej mierze wynikiem najwyższego w Polsce wskaźnika stopy bezrobocia. Brak zatrudnienia nie pozwala wielu rodzinom i osobom zaspokoić potrzeb niezbędnych do ich samodzielnej egzystencji. Jest ono również przyczyną powstawania dysfunkcji w\ rodzinach, degradacji społecznej środowisk rodzinnych, a nawet patologii. Z uwagi na to, że województwo warmińsko-mazurskie obejmuje swym zasięgiem rozległe tereny popegeerowskie, jego mieszkańcy w szczególnym stopniu narażeni są na występowanie negatywnych zjawisk społeczno-ekonomicznych, począwszy od degradacji biologicznej i społecznej osób ubogich oraz ich rodzin, poprzez ich marginalizację i wykluczenie społeczne, a skończywszy na zachowaniach patologicznych takich, jak np. alkoholizm, narkomania, czy przestępczość. Wpływ na pogłębianie się procesu marginalizacji mają takie czynniki, jak: wzrost kosztów eksploatacji mieszkań, wzrost kosztów związanych z ochroną zdrowia, leczeniem i edukacją, niskie dochody mieszkańców regionu oraz wzrost liczby osób starszych wiekiem i wiele innych. Pomimo obserwowanego na przestrzeni lat 2001-2013 spadku ogólnego poziomu bezrobocia w województwie, w powiatach gdzie występowały wielkoobszarowe Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR), problem braku pracy jest nadal główną przyczyną ubożenia społeczeństwa.

Sytuację bezrobocia w województwie w latach lat 2001, 2005-2013 obrazuje poniższy wykres.


Wykres nr 1. Stopa bezrobocia w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 – wg danych na koniec grudnia ka żdego roku

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych WUP

Z powyższego wykresu zaobserwować można spadek stopy bezrobocia

w latach 2001-2008 w województwie warmińsko-mazurskim z poziomu 28,9% do 16,8% oraz jego wzrost do poziomu 21,7% w 2013 roku. 3.2 Struktura organizacyjna pomocy społecznej

Pomoc społeczna, obok przyznawania i wypłacania przewidzianych ustawą świadczeń z systemu pomocy społecznej – pieniężnych oraz niepieniężnych, przewiduje również inne formy wsparcia, takie jak, np.: praca socjalna, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa oraz prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej.

Zadania pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim realizowane są przez jednostki wszystkich szczebli samorządu terytorialnego, a także administrację rządową. Zalicza się do nich: • na poziomie gminy – 116 ośrodków pomocy społecznej, • na poziomie powiatu – 19 powiatowych centrów pomocy rodzinie

i 2 miejskie ośrodki pomocy społecznej w mieście Olsztyn i Elbląg, realizujące zadania powiatów,

• na poziomie województwa: - ze strony administracji samorządowej – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej

Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, - ze strony administracji rządowej – Wydział Polityki Społecznej Warmińsko-

Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie. Warto podkreślić, iż skuteczność wykonywania zadań i rozwiązywania

problemów społecznych w dużym stopniu zależy od współpracy pomiędzy różnymi instytucjami pomocy społecznej oraz partnerami społecznymi.


Ważnym elementem struktury pomocy społecznej w województwie są organizacje pozarządowe. III sektor9 przyczynia się do realizacji zadań polityki społecznej, które mogą być im zlecane, zarówno poprzez świadczenie usług, środowiskową aktywizację społeczną, jak i rzecznictwo potrzeb i praw obywatelskich. Według danych Urzędu Statystycznego w Olsztynie, w województwie na dzień 31 grudnia 2013 r. zarejestrowanych było 4307 stowarzyszeń i 333 fundacji – łącznie 4.640 podmiotów10.Rozwój III sektora przyczynił się także do federalizacji tych organizacji. 3.3 Infrastruktura pomocy społecznej w województwie warmi ńsko-mazurskim

Infrastrukturę pomocy społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego przedstawia poniższa tabela.

Tabela nr 1. Infrastruktura pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-mazurskim,

stan na 31.12.2013

Lp. Rodzaj placówek

Liczba placówek na terenie

województwa

Liczba miejsc

1. Domy pomocy społecznej 44 + 2 filie 3.828 2. Rodzinne domy pomocy 10 50 3. Placówki zapewniające opiekę całodobową osobom

niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku

11 367

4. Ośrodki adopcyjne11 1 + 2 filie - 5. Placówki świadczące usługi w zakresie interwencji

kryzysowej 26 152

6. Jednostki i punkty poradnictwa specjalistycznego, w tym rodzinnego

37 -

7. Mieszkania chronione 53 - 8. Mieszkania rówieśnicze 5 21

Ośrodki wsparcia 9. Środowiskowe domy samopomocy, w tym: 62 + 4 filie 2.799 a) Ponadgminne środowiskowe domy samopomocy 26 + 1 filia 1.224 b) Gminne środowiskowe domy samopomocy 36 + 3 filie 1.575 10. Dzienne domy pomocy 21 930 11. Domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w

ciąży 4 + 2 filie 58

9 III sektor – to nazwa stosowana wobec ogółu organizacji pozarządowych. Określenie nawiązuje do podziału dzielącego aktywność społeczno-gospodarczą nowoczesnych państw demokratycznych na trzy sektory. Obok instytucji państwa (administracji publicznej, sektora państwowego – I sektor) oraz podmiotów nastawionych na zysk (biznesu, sektora prywatnego – II sektor) istnieją organizacje, które ani nie są nastawione na zysk (non-profit), ani nie stanowią elementu struktury państwa (III sektor). Źródło: http://media.ngo.pl. 10 „Sprawozdanie z monitoringu Programu współpracy Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami określonymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w roku 2013”. http://bip.warmia.mazury.pl/urzad_marszalkowski/. 11 Zgodnie z Ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 r., uległy likwidacji z dniem 31 grudnia 2011 r. publiczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze oraz te z ośrodków niepublicznych, które nie spełniły wymogów wynikających z powyższej ustawy (czyli w województwie warmińsko-mazurskim wszystkie siedem placówek).


Lp. Rodzaj placówek

Liczba placówek na terenie

województwa

Liczba miejsc

Placówki opieku ńczo-wychowawcze 10. Całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze: a) socjalizacyjne 37 962 b) rodzinne 10 75 c) interwencyjne 7 63 d) specjalistyczno-terapeutyczne - - 11. Placówki wsparcia dziennego: a) opiekuńcze, w tym:

- koła zainteresowań - świetlice - kluby - ogniska wychowawcze

106 2.732

b) specjalistyczne (świetlice terapeutyczne i socjoterapeutyczne) 23 782

c) praca podwórkowa 1 100 12. Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy

w rodzinie 3 65

Źródło: opracowanie ROPS (Biuro ds. pomocy i integracji społecznej) na podstawie danych otrzymanych z OPS i PCPR

3.4 Zatrudnienie w wybranych jednostkach organizacy jnych pomocy społecznej

Zatrudnienie w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej województwa warmińsko-mazurskiego wzrastało systematycznie do roku 2011, natomiast w latach 2012-2013 odnotowano jego spadek, co było związane z rozpoczęciem obowiązywania z dniem 1 stycznia 2012 roku ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej i wyjściem z systemu pomocy społecznej pewnych zadań wcześniej realizowanych przez kadrę pomocy i integracji społecznej. Sytuację tę obrazują tabela nr 2 oraz wykresy nr 2-6.

W 2013 roku na terenie województwa warmińsko-mazurskiego zatrudnionych było 5.659 pracowników, tj. o 702 osoby więcej w porównaniu do roku 2001, ale o 29 mniej w stosunku do roku 2012.


Tabela nr 2. Zatrudnienie w pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013

lata

zatrudnienie w pomocy społecznej

ogółem

w tym 12:

w OPS

% liczby osób zatrudnionych

w OPS w stosunku do

ogólnej liczby osób

zatrudnionych w pomocy społecznej

w PCPR


w PCPR w stosunku do



w DPS


w DPS w stosunku do



w placówkach opieku ńczo-

wychowawczych

% liczby osób zatrudnionych w

placówkach opieku ńczo-

wychowawczych w stosunku do ogólnej liczby

osób zatrudnionych w

pomocy społecznej

w ośrodkach wsparcia

% liczby osób zatrudnionych w ośrodkach wsparcia w

stosunku do ogólnej liczby

osób zatrudnionych

w pomocy społecznej

2001 4.957 1.892 38,17 141 2,84 1.825 36,82 678 13,68 330 6,66 2005 5.609 2.087 37,21 197 3,51 2.104 37,51 724 12,91 416 7,42 2006 5.819 2.216 38,08 218 3,75 2.105 36,17 751 12,91 445 7,65 2007 6.183 2.339 37,83 226 3,66 2.175 35,18 793 12,83 557 9,01 2008 6.286 2.465 39,21 241 3,83 2.222 35,35 705 11,22 543 8,64 2009 6.601 2.627 39,80 258 3,91 2.207 33,43 731 11,07 645 9,77 2010 6.820 2 688 39,41 282 4,13 2.231 32,71 771 11,30 715 10,48 2011 6.230 2.625 42,13 273 4,38 1.960 31,46 713 11,44 516 8,28 2012 5.688 2.712 47,68 311 5,47 2.031 35,71 - - 533 9,37 2013 5.659 2.715 47,98 303 5,35 1 979 34,97 - - 561 9,91

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03

12 Zatrudnienie w wybranych instytucjach pomocy społecznej województwa warmińsko-mazurskiego.


Wykres nr 2. Zatrudnienie w pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w o środkach pomocy społecznej w latach

2001, 2005-2013


Analizując powyższy wykres można zauważyć, że pracownicy zatrudnieni

w ośrodkach pomocy społecznej stanowią znaczną część zatrudnionych ogółem w pomocy społecznej – 47,98% w 2013 roku. W latach 2001-2013 wzrosła liczba pracowników w OPS z 1.892 w 2001 roku do 2.715 osób w roku 2013.

Wykres nr 3. Zatrudnienie w pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-

mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w powiatowych centrach pomocy rodzinie w latach 2001, 2005-2013



W latach 2001-2013 wzrosła liczba pracowników zatrudnionych w powiatowych centrach pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim o 162 osoby.

Wykres nr 4. Zatrudnienie w pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w domach pomoc y społecznej w latach 2001,

2005-2013


Liczba osób zatrudnionych w domach pomocy społecznej w województwie

warmińsko-mazurskim w latach 2001-2013 wzrosła o 154 pracowników.


Wykres nr 5. Zatrudnienie w pomocy społecznej w woj ewództwie warmi ńsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w o środkach wsparcia w latach 2001, 2005-

2013


Zatrudnienie w ośrodkach wsparcia w województwie warmińsko-mazurskim

w latach 2001-2013 wzrosło o 231 pracowników.

3.4.1 Zatrudnienie pracowników socjalnych w o środkach pomocy społecznej

Spośród ogółu kadry zatrudnionej w pomocy społecznej, pracownik socjalny to

zawód, w którego zakresie leży działalność w środowiskach rodzinnych i społecznych tam, gdzie znajdują się jednostki wymagające pomocy. Dlatego w niniejszym opracowaniu zwrócono szczególną uwagę na tę grupę zawodową.

Poniższa tabela oraz wykres obrazują zatrudnienie pracowników socjalnych w ośrodkach pomocy społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.


Tabela nr 3. Zatrudnienie w o środkach pomocy społecznej ogółem, w tym zatrudnieni e pracowników socjalnych w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-

2013

lata

pracownicy zatrudnieni

w OPS ogółem

pracownicy

socjalni

% pracownikó

w socjalnych w stosunku do ogólnej

liczby zatrudnionych w OPS

w tym:

st. specjalista pracy

socjalnej

specjalista pracy

socjalnej

st. pracownik socjalny

pracownik socjalny

pracuj ący w

rejonach opieku ńcz

ych

2001 1.892 689 36,42 24 101 344 220 576

2005 2.087 700 33,54 27 140 309 224 596

2006 2.216 697 31,45 19 145 317 216 615

2007 2.339 732 31,30 24 184 294 230 645

2008 2.465 790 32,05 29 204 282 275 688

2009 2.627 835 31,79 51 245 234 304 697

2010 2.688 859 31,96 56 278 212 313 694

2011 2.625 867 33,03 68 281 207 311 746

2012 2.712 871 32,12 85 295 189 300 763

2013 2.715 879 32,38 93 296 193 295 775 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03

Wykres nr 6. Zatrudnienie pracowników socjalnych w ośrodkach pomocy społecznej

(z podziałem na zajmowane stanowisko) w województwi e warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013


Liczba osób zatrudnionych na stanowisku pracownik socjalny w ośrodkach

pomocy społecznej w 2013 roku wyniosła 879 osób, czyli o 190 więcej w porównaniu z rokiem 2001. Spośród ogółu zatrudnionych pracowników socjalnych w OPS w województwie warmińsko-mazurskim, najliczniejszą grupę w 2013 roku stanowili specjaliści pracy socjalnej (296 osób) oraz pracownicy socjalni (295 osób),


a następnie starsi pracownicy socjalni (193 osoby). Najmniej liczną grupę stanowili starsi specjaliści pracy socjalnej (93 osoby).

3.4.2 Zatrudnienie pracowników socjalnych w powiato wych centrach

pomocy rodzinie Liczba pracowników socjalnych, zatrudnionych w powiatowych centrach

pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001-2012 wzrosła, natomiast w 2013 roku – spadła. Dane te przedstawia poniższa tabela.

Tabela nr 4. Zatrudnienie w powiatowych centrach po mocy rodzinie, w tym

zatrudnienie pracowników socjalnych w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013

lata

pracownicy zatrudnieni

w PCPR ogółem

pracownicy socjalni

% pracowników socjalnych w stosunku do

ogólnej liczby zatrudnionych

w PCPR

w tym:

st. specjalista pracy

socjalnej

specjalista pracy

socjalnej

st. pracownik socjalny

pracownik socjalny

2001 141 30 21,28 5 6 1 18

2005 197 54 27,41 9 7 1 37

2006 218 64 29,36 8 8 3 45

2007 226 59 26,11 5 6 8 40

2008 241 58 24,07 5 8 5 40

2009 258 66 25,58 12 5 3 46

2010 282 73 25,89 11 8 3 51

2011 273 70 25,64 10 9 3 47

2012 311 68 21,86 8 7 4 49

2013 303 65 21,45 9 8 4 44 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03

Wykres nr 7 przedstawia zatrudnienie pracowników socjalnych w powiatowych

centrach pomocy rodzinie z podziałem na zajmowane stanowisko.


Wykres nr 7. Zatrudnienie pracowników socjalnych w powiatowych centrach pomocy rodzinie (z podziałem na zajmowane stanowisko) w wo jewództwie warmi ńsko-

mazurskim w latach 2001, 2005-2013


Liczba osób zatrudnionych na stanowisku pracownik socjalny w powiatowych

centrach pomocy rodzinie w 2013 r. wyniosła 65 pracowników, czyli o 35 osób więcej w porównaniu z rokiem 2001. Spośród ogółu zatrudnionych pracowników socjalnych w PCPR w województwie warmińsko-mazurskim, najliczniejszą grupę w 2013 roku stanowili pracownicy socjalni (44 osoby), następnie starsi specjaliści pracy socjalnej (9 osób) oraz specjaliści pracy socjalnej (8 osób). Najmniej liczną grupę stanowili starsi pracownicy socjalni (4 osoby).


4. OPIS PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W WOJEWÓDZTWIE WARMI ŃSKO-

MAZURSKIM 4.1. Natężenie korzystania z pomocy społecznej w województwie warmi ńsko-mazurskim

Informacje zawarte w tym podrozdziale przedstawiają liczbę rodzin i osób

korzystających z różnych rodzajów świadczeń z systemu pomocy społecznej (bez względu na rodzaj, formę i źródło finansowania) w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013.

Tabela nr 5. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej w województwie

warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 13

lata

liczba ludno ści w

województwie (ogółem)

liczba rodzin, którym

udzielono pomocy

liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy

% ludno ści pobieraj ącej świadczenie w stosunku

do ogólnej liczby ludno ści w

województwie 2001 1.428.469 87.261 308.616 21,60 2005 1.428.601 85.198 278.005 19,46 2006 1.426.883 88.304 279.594 19,59 2007 1.426.155 83.452 257.430 18,05 2008 1.427.073 77.749 230.985 16,19 2009 1.427.118 80.376 232.103 16,26 2010 1.427.241 80.003 225.004 15,76 2011 1.452.596 78.117 212.877 14,65 2012 1.450.697 76.800 205.836 14,19 2013 1.446.915 79.848 211.625 14,63

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03 Jak wynika z tabeli nr 5, procent ludności pobierającej świadczenie z systemu

pomocy społecznej (bez względu na rodzaj, formę i źródło finansowania), w stosunku do ogólnej liczby ludności w województwie warmińsko-mazurskim zmalał z 21,60% w roku 2001 do 14,63% w 2013 roku. W porównaniu z rokiem 2001, do roku 2013 zmniejszyła się liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej o 96.991 oraz liczba tych rodzin o 7.413.

13 Liczby zawarte w tabeli obejmują osoby i rodziny otrzymujące wsparcie z systemu pomocy społecznej w formie świadczeń realizowanych przez OPS-y i PCPR-y, zarówno w ramach ustawowych zadań własnych, jak i zleconych. Nie uwzględniają one osób i rodzin, którym pomoc została udzielona wyłącznie w formie pracy socjalnej.


Wykres nr 8. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013


Wykres nr 9. Liczba rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej w województwie

warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013


Z powyższych zestawień wynika, że liczba osób i rodzin korzystających

z pomocy społecznej w latach 2001-2013 zmalała. Czynnikami mającymi wpływ na to były m.in. zachodzące w tym okresie zmiany prawne. Z dniem 1 października 2003 r., z systemu pomocy społecznej została wyłączona renta socjalna, która stała się świadczeniem wypłacanym przez ZUS.

4.2. Powody udzielania pomocy w województwie warmi ńsko-mazurskim

Zgodnie z art. 7 ustawy o pomocy społecznej z 2004 r. (Dz. U. z 2013 r., poz.

182, ze zm.), wsparcia udziela się osobom i rodzinom z następujących powodów: 1) ubóstwo; 2) sieroctwo; 3) bezdomność;


4) bezrobocie; 5) niepełnosprawność; 6) długotrwała lub ciężka choroba; 7) przemoc w rodzinie;

7a) potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi; 8) potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; 9) bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

10) brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze (uchylony przez art. 218 pkt 2 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012 r.);

11) trudność w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy; 12) trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13) alkoholizm i narkomania; 14) zdarzenie losowe i sytuacja kryzysowa; 15) klęska żywiołowa lub ekologiczna.

Tabele nr 6, 7, 8 i 9 przedstawiają liczbę osób i rodzin otrzymujących wsparcie z pomocy społecznej, a także procent osób korzystających z pomocy społecznej w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców i ogólnej liczby osób korzystających z pomocy społecznej z podziałem na powody jej przyznania w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmińsko-mazurskim.


Tabela nr 6. Liczba rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim z podziałem na powody przyznania

pomocy Powody udzielenia

świadcze ń z systemu pomocy

społecznej

Liczba rodzin, którym udzielono pomocy

2001 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ubóstwo 40.318 41.828 41.484 37.660 34.785 37.451 37.240 37.660 39.174 43.378 sieroctwo 241 103 103 98 78 79 114 85 74 108 bezdomność 712 1.144 1.150 1.150 1.153 1.303 1.432 1.479 1.632 1.703 potrzeba ochrony macierzyństwa 9.654 4.977 5.230 4.515 6.338 6.998 7.679 8.119 8.282 8.786

bezrobocie 47.691 50.419 50.462 45.561 39.922 42.185 45.706 44.819 46.079 49.645 niepełnosprawność 18.430 18.234 20.559 22.645 22.748 23.126 23.921 23.582 23.537 24.423 długotrwała lub ciężka choroba 16.263 13.510 14.504 16.863 18.273 18.400 20.291 20.400 20.906 22.173

bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego

20.223 15.225 16.680 16.570 15.048 14.323 14.360 12.947 12.743 13.505

przemoc w rodzinie - 821 1.103 910 788 930 967 747 842 969 potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi - - - - 80 0 1 2 1 30

alkoholizm 5.803 4.869 5.578 5.138 4.870 4.972 5.313 5.016 4.770 5.028 narkomania 239 255 255 197 231 211 229 207 220 221 trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

804 803 845 875 924 1.110 1.232 1.300 1.410 1.493

brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo-wychowawcze

- 125 158 188 151 137 119 192 -* -*

trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy

- 0 1 3 4 36 6 7 8 7

zdarzenie losowe - 344 337 580 342 338 288 269 360 296 sytuacja kryzysowa - 397 603 796 555 561 382 346 335 404 klęska żywiołowa lub ekologiczna 0 0 0 55 0 143 32 19 929 23

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03 * powód uchylony


Tabela nr 7. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim z podziałem na powody

przyznania pomocy Powody

udzielenia świadcze ń z

systemu pomocy

społecznej

Liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy

2001 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ubóstwo 143.822 138.282 132.024 120.519 103.516 109.325 106.184 119.098 104.340 114.399 sieroctwo 784 374 297 296 216 209 290 225 176 206 bezdomność 830 1.366 1.390 1.407 1.318 1.527 1.734 1.790 1.960 2.061 potrzeba ochrony macierzyństwa 42.498 23.137 23.578 20.167 30.937 34.263 37.304 39.757 39.890 41.956

bezrobocie 173.878 178.109 171.129 156.098 132.507 133.780 140.996 133.844 135.553 142.369 niepełnosprawność 52.859 48.609 54.138 55.692 54.903 53.868 54.310 52.014 51.532 52.774 długotrwała lub ciężka choroba 48.999 36.980 38.934 43.404 43.535 42.805 45.557 44.269 44.315 47.432


92.702 66.613 70.217 69.574 61.333 56.368 57.147 49.226 47.662 48.957

przemoc w rodzinie - 3.310 4.465 3.372 2.962 3.033 3.082 2.670 2.785 3.204 potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi - - - - 243 0 5 6 3 96

alkoholizm 15.835 13.193 13.837 12.335 11.036 17.240 11.052 9.958 8.951 8.943 narkomania 563 516 555 375 399 324 355 322 319 319 trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

1.478 1.351 1.340 1.385 1.340 1.594 1.723 1.812 1.919 2.117


- 186 209 265 265 280 206 295 -* -*


- 0 1 7 7 99 9 19 24 27

zdarzenie losowe - 979 845 1.495 1.072 997 855 808 992 796 sytuacja kryzysowa - 1.221 1.939 2.621 1.650 1.648 1.158 1.073 971 1.205 klęska żywiołowa lub ekologiczna

0 0 0 194 0 377 113 52 2.396 92



Tabela nr 8. Procent osób, którym udzielono pomocy, w stosunku do ogólnej liczby mieszka ńców województwa warmi ńsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2013 14,

z podziałem na powody przyznania pomocy Powody udzielenia

świadcze ń z systemu pomocy

społecznej

% osób, którym udzielono pomocy, w stosunku do ogól nej liczby mieszka ńców województwa

2001 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ubóstwo 10,07 9,68 9,25 8,45 7,25 7,66 7,44 8,20 7,19 7,91 sieroctwo 0,05 0,03 0,02 0,02 0,02 0,01 0,02 0,02 0,01 0,01 bezdomność 0,06 0,10 0,10 0,10 0,09 0,11 0,12 0,12 0,14 0,01 potrzeba ochrony macierzyństwa 2,98 1,62 1,65 1,41 2,17 2,40 2,61 2,74 2,75 2,90

bezrobocie 12,17 12,47 11,99 10,95 9,29 9,37 9,88 9,21 9,34 9,84 niepełnosprawność 3,70 3,40 3,79 3,91 3,85 3,77 3,81 3,58 3,55 3,65 długotrwała lub ciężka choroba 3,43 2,59 2,73 3,04 3,05 3,00 3,19 3,05 3,05 3,28


6,49 4,66 4,92 4,88 4,30 3,95 4,00 3,39 3,29 3,38

przemoc w rodzinie - 0,23 0,31 0,24 0,21 0,21 0,22 0,18 0,19 0,22 potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi - - - - 0,02 0,00 0,00 0,00 0,0002 0,01

alkoholizm 1,11 0,92 0,97 0,86 0,77 1,21 0,77 0,69 0,62 0,62 narkomania 0,04 0,04 0,04 0,03 0,03 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

0,10 0,09 0,09 0,10 0,09 0,11 0,12 0,12 0,13 0,15


- 0,01 0,01 0,02 0,02 0,02 0,01 0,02 -* -*


- 0,00 0,00 0,00 0,00 0,01 0,00 0,00 0,002 0,002

zdarzenie losowe - 0,07 0,06 0,10 0,08 0,07 0,06 0,06 0,07 0,06 sytuacja kryzysowa - 0,09 0,14 0,18 0,12 0,12 0,08 0,07 0,07 0,08 klęska żywiołowa lub ekologiczna 0,00 0,00 0,00 0,01 0,00 0,03 0,01 0,00 0,17 0,01


14 Liczba ludności województwa warmińsko-mazurskiego: 2001 – 1.428.469; 2005 – 1.428.601; 2006 – 1.426.883; 2007 – 1.426.155; 2008 – 1.427.073; 2009 – 1.427.118; 2010 – 1.427.241; 2011 – 1.452.596; 2012 – 1.450.697, 2013 – 1.446.915.


Tabela nr 9. Procent osób, którym udzielono pomocy, w stosunku do ogólnej liczby osób, obj ętych pomoc ą społeczn ą w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach

2001, 2005-201315, z podziałem na powody przyznania pomocy

Powody udzielenia świadcze ń z systemu pomocy społecznej

% osób, którym udzielono pomocy w ramach danego pow odu, w stosunku do ogólnej liczby osób obj ętych pomoc ą społeczn ą

2001 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ubóstwo 46,60 49,74 47,22 46,82 44,82 47,10 47,19 55,95 50,69 54,06 sieroctwo 0,25 0,13 0,11 0,11 0,09 0,09 0,13 0,11 0,09 0,10 bezdomność 0,27 0,49 0,50 0,55 0,57 0,66 0,77 0,84 0,95 0,97 potrzeba ochrony macierzyństwa 13,77 8,32 8,43 7,83 13,39 14,76 16,58 18,68 19,38 19,83

bezrobocie 56,34 64,07 61,21 60,64 57,37 57,64 62,66 62,87 65,85 67,27 niepełnosprawność 17,13 17,48 19,36 21,63 23,77 23,21 24,14 24,43 25,04 24,94 długotrwała lub ciężka choroba 15,88 13,30 13,93 16,86 18,85 18,44 20,25 20,80 21,53 22,41


30,04 23,96 25,11 27,03 26,55 24,29 25,40 23,12 23,16 23,13

przemoc w rodzinie - 1,19 1,60 1,31 1,28 1,31 1,37 1,25 1,35 1,51 potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi - - - - 0,11 0 0,00 0,00 0,001 0,045

alkoholizm 5,13 4,75 4,95 4,79 4,78 7,43 4,91 4,68 4,35 4,23 narkomania 0,18 0,19 0,20 0,15 0,17 0,14 0,16 0,15 0,15 0,15 trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

0,48 0,49 0,48 0,54 0,58 0,69 0,77 0,85 0,93 1,00


- 0,07 0,07 0,10 0,11 0,12 0,09 0,14 -* -*


- 0,00 0,00 0,00 0,00 0,04 0,00 0,01 0,01 0,01

zdarzenie losowe - 0,35 0,30 0,58 0,46 0,43 0,38 0,38 0,48 0,38 sytuacja kryzysowa - 0,44 0,69 1,02 0,71 0,71 0,51 0,50 0,47 0,57 klęska żywiołowa lub ekologiczna 0,00 0,00 0,00 0,08 0,00 0,16 0,05 0,02 1,16 0,04


Z powyższych tabel wynika, że dominującym powodem przyznawania pomocy

społecznej w latach 2001-2013 było bezrobocie, ubóstwo, niepełnosprawność oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego.

W dalszej części tego podrozdziału omówione zostanie natężenie korzystania z pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2013, z podziałem na powody jej przyznawania, zgodnie z kolejnością określoną w ustawie o pomocy społecznej.

15 Liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy w województwie warmińsko-mazurskim: 2001 – 308.616; 2005 – 278.005; 2006 – 279.594; 2007 – 257.430; 2008 – 230.985; 2009 – 232.103; 2010 – 225.004; 2011 – 212.877, 2012 – 205.836, 2013 – 211.625.


4.2.1 Ubóstwo Ubóstwo jako samodzielna przesłanka udzielenia pomocy społecznej nie

występuje. Łącznie z ubóstwem musi wystąpić inna przesłanka udzielenia świadczenia, określona w art. 7 ustawy o pomocy społecznej.

Ubóstwo jest jednym z głównych powodów udzielenia świadczeń z systemu pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim. Jak wynika z poniższej tabeli i wykresu, liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa zmalała na przestrzeni lat 2001-2013. W 2013 roku wyniosła 114.399 osób, tj. o 29.423 mniej w porównaniu z rokiem 2001. W 2013 roku procent ludności pobierającej świadczenie z ww. powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób, objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, wyniósł 50,06% i mimo mniejszej, niż w 2001 roku rzeczywistej liczby osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu ubóstwa, wzrósł on w stosunku do roku 2001 o 7,46 punktu procentowego16.

Tabela nr 10. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu

UBÓSTWA w latach 2001, 2005-2013 w województwie war mińsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym

udzielono pomocy (ogółem)

liczba ludno ści w


liczba rodzin liczba osób w

rodzinach, którym

udzielono pomocy z

ww. powodu

% ludno ści pobieraj ącej świadczenie w stosunku do ogólnej

liczby ludno ści

woj.

% ludno ści pobieraj ącej świadczenie w stosunku do

ogólnej liczby osób obj ętych

pomoc ą społeczn ą

ogółem w tym na wsi

2001 308.616 1.428.469 40.318 20.714 143.822 10,07 46,60 2005 278.005 1.428.601 41.828 21.909 138.282 9,68 49,74 2006 279.594 1.426.883 41.484 19.700 132.024 9,25 47,22 2007 257.430 1.426.155 37.660 18.485 120.519 8,45 46,82 2008 230.985 1.427.073 34.785 17.482 103.516 7,25 44,82 2009 232.103 1.427.118 37.451 18.547 109.325 7,66 47,10 2010 225.004 1.427.241 37.240 19.068 106.184 7,44 47,19 2011 212.877 1.452.596 37.660 19.144 119.098 8,20 55,95 2012 205.836 1.450.697 39.174 19.995 104.340 7,19 50,69 2013 211.625 1.446.915 43.378 21.803 114.399 7,91 54,06


16 Wynika to ze zmniejszenia ogólnej liczby osób w rodzinach, którym udzielono pomocy z 308.616 osób w 2001 roku do 211.625 osób w 2013 roku.


Wykres nr 10. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu UBÓSTWA w latach 2001, 2005-2013 w wojewód ztwie warmi ńsko-mazurskim


4.2.2 Sieroctwo

W 2013 roku z powodu sieroctwa z pomocy społecznej skorzystało 206 osób

w rodzinach, czyli o 578 mniej w porównaniu z rokiem 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu sieroctwa, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, wyniósł w 2013 roku 0,10% i zmalał o 0,15 punktu procentowego w stosunku do roku 2001.

Tabela nr 11. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu SIEROCTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie w armińsko-mazurskim

lata

liczba osób w rodzinach,

którym udzielono pomocy (ogółem)

liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.

% ludno ści pobieraj ącej świadczenie w stosunku do ogólnej liczby osób

objętych pomoc ą

społeczn ą

ogółem

w tym na wsi

2001 308.616 1.428.469 241 141 784 0,05 0,25 2005 278.005 1.428.601 103 69 374 0,03 0,13 2006 279.594 1.426.883 103 57 297 0,02 0,11 2007 257.430 1.426.155 98 60 296 0,02 0,11 2008 230.985 1.427.073 78 52 216 0,02 0,09 2009 232.103 1.427.118 79 48 209 0,01 0,09 2010 225.004 1.427.241 114 49 290 0,02 0,13 2011 212.877 1.452.596 85 40 225 0,02 0,11 2012 205.836 1.450.697 74 29 176 0,01 0,09 2013 211.625 1.446.915 108 48 206 0,01 0,10



Wykres nr 11. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu SIEROCTWA w latach 2001, 2005-2013 w wojew ództwie warmi ńsko-

mazurskim


4.2.3 Bezdomno ść

Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu

bezdomności w ostatnich latach wzrosła. W 2013 roku wyniosła 2.061 osób, czyli o 1.231 więcej w porównaniu z rokiem 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu bezdomności, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, wyniósł w 2013 roku 0,97%, czyli wzrósł od 2001 roku o 0,70 punktu procentowego.

Tabela nr 12. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu BEZDOMNOŚCI w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w


liczba rodzin

liczba osób w

rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą

ogółem

w tym na wsi

2001 308.616 1.428.469 712 140 830 0,06 0,27 2005 278.005 1.428.601 1.144 190 1.366 0,10 0,49 2006 279.594 1.426.883 1.150 209 1.390 0,10 0,50 2007 257.430 1.426.155 1.150 216 1.407 0,10 0,55 2008 230.985 1.427.073 1.153 251 1.318 0,09 0,57 2009 232.103 1.427.118 1.303 325 1.527 0,11 0,66 2010 225.004 1.427.241 1.432 390 1.734 0,12 0,77 2011 212.877 1.452.596 1.479 377 1.790 0,12 0,84 2012 205.836 1.450.697 1.632 410 1.960 0,14 0,95 2013 211.625 1.446.915 1.703 439 2.061 0,01 0,97



Wykres nr 12. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu BEZDOMNO ŚCI w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-

mazurskim


4.2.4 Potrzeba ochrony macierzy ństwa

W 2013 roku z powodu potrzeby ochrony macierzyństwa z pomocy społecznej

skorzystało 41.956 osób w rodzinach, tj. o 542 mniej w porównaniu z rokiem 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z ww. powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, wyniósł w 2013 roku 19,83%, czyli o 6,06 punktu procentowego więcej w porównaniu z rokiem 2001.

Tabela nr 13. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu POTRZEBY OCHRONY MACIERZYŃSTWA w latach 2001, 2005-2013 w województwie

warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 9.654 5.754 42.498 2,98 13,77 2005 278.005 1.428.601 4.977 3.337 23.137 1,62 8,32 2006 279.594 1.426.883 5.230 3.405 23.578 1,65 8,43 2007 257.430 1.426.155 4.515 2.494 20.167 1,41 7,83 2008 230.985 1.427.073 6.338 3.816 30.937 2,17 13,39 2009 232.103 1.427.118 6.998 4.328 34.263 2,40 14,76 2010 225.004 1.427.241 7.679 4.953 37.304 2,61 16,58 2011 212.877 1.452.596 8.119 5.023 39.757 2,74 18,68 2012 205.836 1.450.697 8.282 5.068 39.890 2,75 19,38 2013 211.625 1.446.915 8.786 5.217 41.956 2,90 19,83



Wykres nr 13. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu POTRZEBY OCHRONY MACIERZY ŃSTWA w latach 2001, 2005-2013

w województwie warmi ńsko-mazurskim


4.2.5 Bezrobocie

Od wielu lat bezrobocie jest dominującą przyczyną udzielania świadczeń

z systemu pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim, co związane jest z najwyższą w kraju stopą bezrobocia oraz niskim wskaźnikiem aktywności zawodowej mieszkańców.

Jak wynika z poniższych danych, w 2013 roku procent ludności pobierającej świadczenie z powodu bezrobocia, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, wyniósł 67,27% i wzrósł w stosunku do roku 2001 o 10,93 punktu procentowego. W 2013 roku z powodu bezrobocia z pomocy społecznej skorzystało 142.369 osób w rodzinach, czyli o 31.509 osób mniej w porównaniu z rokiem 2001.

Tabela nr 14. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu BEZROBOCIA w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata



liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu




ogólnej liczby osób obj ętych

pomoc ą społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 47.691 25.490 173.878 12,17 56,34 2005 278.005 1.428.601 50.419 27.636 178.109 12,47 64,07 2006 279.594 1.426.883 50.462 27.335 171.129 11,99 61,21 2007 257.430 1.426.155 45.561 24.592 156.098 10,95 60,64 2008 230.985 1.427.073 39.922 21.954 132.507 9,29 57,37 2009 232.103 1.427.118 42.185 22.869 133.780 9,37 57,64 2010 225.004 1.427.241 45.706 24.076 140.996 9,88 62,66 2011 212.877 1.452.596 44.819 23.152 133.844 9,21 62,87 2012 205.836 1.450.697 46.079 23.748 135.553 9,34 65,85 2013 211.625 1.446.915 49.645 25.461 142.369 9,84 67,27



Wykres nr 14. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu BEZROBOCIA w latach 2001, 2005-2013 w woje wództwie warmi ńsko-

mazurskim


4.2.6 Niepełnosprawno ść

W 2013 roku w województwie warmińsko mazurskim ze wsparcia z pomocy

społecznej z powodu niepełnosprawności skorzystały 52.774 osoby w rodzinach i było to o 85 osób mniej niż w roku 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 24,94% i wzrósł o 7,81 punktu procentowego w porównaniu z rokiem 2001.

Tabela nr 15. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-

mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 18.430 8.637 52.859 3,70 17,13 2005 278.005 1.428.601 18.234 7.728 48.609 3,40 17,48 2006 279.594 1.426.883 20.559 8.594 54.138 3,79 19,36 2007 257.430 1.426.155 22.645 9.555 55.692 3,91 21,63 2008 230.985 1.427.073 22.748 9.713 54.903 3,85 23,77 2009 232.103 1.427.118 23.126 9.602 53.868 3,77 23,21 2010 225.004 1.427.241 23.921 9.937 54.310 3,81 24,14 2011 212.877 1.452.596 23.582 9.962 52.014 3,58 24,43 2012 205.836 1.450.697 23.537 9.900 51.532 3,55 25,04 2013 211.625 1.446.915 24.423 10.317 52.774 3,65 24,94



Wykres nr 15. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu NIEPEŁNOSPRAWNO ŚCI w latach 2001, 2005-2013 w województwie



4.2.7 Długotrwała lub ci ężka choroba

W 2013 roku 47.432 osoby w rodzinach z terenu Warmii i Mazur uzyskało

pomoc społeczną z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby. Było to o 1.567 mniej w porównaniu z rokiem 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z ww. powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 22,41% i wzrósł o 6,53 punktu procentowego w porównaniu z rokiem 2001.


DŁUGOTRWAŁEJ LUB CI ĘŻKIEJ CHOROBY w latach 2001, 2005-2013 w województwi e warmi ńsko-mazurskim

lata



liczba ludno ści w


liczba rodzin , którym udzielono

pomocy liczba osób

w rodzinach ,

którym udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 16.263 6.518 48.999 3,43 15,88 2005 278.005 1.428.601 13.510 5.489 36.980 2,59 13,30

2006 279.594 1.426.883 14.504 5.487 38.934 2,73 13,93 2007 257.430 1.426.155 16.863 6.270 43.404 3,04 16,86 2008 230.985 1.427.073 18.273 6.978 43.535 3,05 18,85 2009 232.103 1.427.118 18.400 6.870 42.805 3,00 18,44 2010 225.004 1.427.241 20.291 7.354 45.557 3,19 20,25 2011 212.877 1.452.596 20.400 6.933 44.269 3,05 20,80

2012 205.836 1.450.697 20.906 7.019 44.315 3,05 21,53 2013 211.625 1.446.915 22.173 7.757 47.432 3,28 22,41



Wykres nr 16. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu DŁUGOTRWAŁEJ LUB CI ĘŻKIEJ CHOROBY w latach 2001, 2005-2013



4.2.8 Bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych

i prowadzenia gospodarstwa domowego Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia

gospodarstwa domowego jest jedną z istotnych przyczyn udzielania pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim. W 2013 roku 48.957 osób w rodzinach zostało objętych pomocą z tego tytułu (spadek o 43.745 w porównaniu z rokiem 2001), co stanowiło 23,13% ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną. W 2001 roku wskaźnik ten wynosił 30,04%.


BEZRADNOŚCI W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO w latach 2001, 2005-2013 w wo jewództwie


lata



liczba ludno ści w



pomocy liczba osób

w rodzinach ,

którym udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 20.223 11.241 92.702 6,49 30,04 2005 278.005 1.428.601 15.225 8.526 66.613 4,66 23,96 2006 279.594 1.426.883 16.680 8.748 70.217 4,92 25,11 2007 257.430 1.426.155 16.570 8.449 69.574 4,88 27,03 2008 230.985 1.427.073 15.048 7.673 61.333 4,30 26,55 2009 232.103 1.427.118 14.323 6.650 56.368 3,95 24,29 2010 225.004 1.427.241 14.360 7.022 57.147 4,00 25,40 2011 212.877 1.452.596 12.947 6.162 49.226 3,39 23,12 2012 205.836 1.450.697 12.743 5.993 47.662 3,29 23,16 2013 211.625 1.446.915 13.505 6.149 48.957 3,38 23,13



Wykres nr 17. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu BEZRADNO ŚCI W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO w latach 2001, 2005-2013



4.2.9 Przemoc w rodzinie

Przemoc w rodzinie jest powodem przyznania pomocy społecznej, który został

uwzględniony po raz pierwszy w ustawie z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362, ze zm.) oraz ujęty w sprawozdawczości od 2004 roku.

W 2013 roku 3.204 osoby w rodzinach objęto pomocą społeczną z ww. powodu, czyli o 106 mniej w porównaniu z rokiem 2005. Procent ludności pobierającej świadczenie z powodu przemocy, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 1,51% i wzrósł o 0,32 punktu procentowego w porównaniu do roku 2005.

Tabela nr 18. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu PRZEMOCY W RODZINIE w latach 2001, 2005-2013 w woje wództwie warmi ńsko-

mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w


liczba rodzin , którym

udzielono pomocy

liczba osób w

rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 821 513 3.310 0,23 1,19 2006 279.594 1.426.883 1.103 469 4.465 0,31 1,60 2007 257.430 1.426.155 910 481 3.372 0,24 1,31 2008 230.985 1.427.073 788 398 2.962 0,21 1,28 2009 232.103 1.427.118 930 391 3.033 0,21 1,31 2010 225.004 1.427.241 967 401 3.082 0,22 1,37 2011 212.877 1.452.596 747 347 2.670 0,18 1,25 2012 205.836 1.450.697 842 376 2.785 0,19 1,35 2013 211.625 1.446.915 969 446 3.204 0,22 1,51



Wykres nr 18. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu PRZEMOCY W RODZINIE w latach 2001, 2005-20 13 w województwie



4.2.10 Potrzeba ochrony ofiar handlu lud źmi

Na mocy ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o zmianie ustawy o pomocy

społecznej (Dz. U. z 2007 r., Nr 48, poz. 320) dodano do art. 7, punkt 7a wprowadzający nowy powód, z jakiego może być przyznana pomoc społeczna, tj. potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi.

Z powodu potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, w 2008 roku skorzystały z pomocy społecznej 243 osoby w rodzinach, co daje 0,11% spośród ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną. W roku 2013 w województwie warmińsko-mazurskim z ww. powodu przyznano pomoc 96 osobom.


POTRZEBY OCHRONY OFIAR HANDLU LUD ŹMI w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



pomocy

liczba osób w

rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu




liczby osób, objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 - - - - - 2006 279.594 1.426.883 - - - - - 2007 257.430 1.426.155 - - - - - 2008 230.985 1.427.073 80 50 243 0,02 0,11 2009 232.103 1.427.118 0 0 0 0,00 0,00 2010 225.004 1.427.241 1 0 5 0,00 0,00 2011 212.877 1.452.596 2 0 6 0,00 0,00 2012 205.836 1.450.697 1 0 3 0,0002 0,0015 2013 211.625 1.446.915 30 29 96 0,01 0,045



4.2.11 Alkoholizm W latach 2001-2009 wzrosła liczba osób w rodzinach z terenu województwa

warmińsko-mazurskiego otrzymujących wsparcie z powodu uzależnienia od alkoholu. Natomiast liczba ta od 2010 systematycznie spada. W 2013 roku liczba ta wyniosła 8.943 osób, czyli o 6.892 mniej w porównaniu z rokiem 2001. Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z ww. powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 4,23% i obniżył się o 0,90 punktu procentowego w porównaniu z rokiem 2001.

Tabela nr 20. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu ALKOHOLIZMU w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w


liczba rodzin , którym

udzielono pomocy

liczba osób w

rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


ogólnej liczby osób,

objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 5.803 2.203 15.835 1,11 5,13 2005 278.005 1.428.601 4.869 2.007 13.193 0,92 4,75 2006 279.594 1.426.883 5.578 2.164 13.837 0,97 4,95 2007 257.430 1.426.155 5.138 1.873 12.335 0,86 4,79 2008 230.985 1.427.073 4.870 1.641 11.036 0,77 4,78 2009 232.103 1.427.118 4.972 1.531 17.240 1,21 7,43 2010 225.004 1.427.241 5.313 1.615 11.052 0,77 4,91 2011 212.877 1.452.596 5.016 1.653 9.958 0,69 4,68 2012 205.836 1.450.697 4.770 1.556 8.951 0,62 4,35 2013 211.625 1.446.915 5.028 1.552 8.943 0,62 4,23


Wykres nr 19. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu ALKOHOLIZMU w latach 2001, 2005-2013 w woj ewództwie warmi ńsko-

mazurskim



4.2.12 Narkomania Zmniejszyła się liczba osób w rodzinach objętych pomocą społeczną

w województwie warmińsko-mazurskim z powodu narkomanii między 2001 rokiem (563 osób) a 2013 rokiem (319 osób). Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z tego powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 0,15%, tj. o 0,03 punktu procentowego mniej w porównaniu z rokiem 2001.

Tabela nr 21. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu NARKOMANII w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w


liczba ro dzin , którym udzielono

pomocy

liczba osób w

rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 239 23 563 0,04 0,18 2005 278.005 1.428.601 255 50 516 0,04 0,19 2006 279.594 1.426.883 255 64 555 0,04 0,20 2007 257.430 1.426.155 197 36 375 0,03 0,15 2008 230.985 1.427.073 231 35 399 0,03 0,17 2009 232.103 1.427.118 211 21 324 0,02 0,14 2010 225.004 1.427.241 229 26 355 0,02 0,16 2011 212.877 1.452.596 207 23 322 0,02 0,15 2012 205.836 1.450.697 220 21 319 0,02 0,15 2013 211.625 1.446.915 221 19 319 0,02 0,15


Wykres nr 20. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu NARKOMANII w latach 2001, 2005-2013 w woje wództwie warmi ńsko-

mazurskim



4.2.13 Trudno ści w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

W ostatnich latach na terenie województwa warmińsko-mazurskiego wzrosła

liczba osób pobierających świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu trudności w przystosowaniu po zwolnieniu z zakładu karnego. W 2013 roku procent ludności korzystającej ze wsparcia z ww. powodu, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną, wyniósł 1,00%, czyli o 0,52 punktu procentowego więcej w porównaniu z rokiem 2001. Liczba osób w rodzinach objętych pomocą społeczną wyniosła 2.117 w 2013 roku, czyli o 639 więcej w porównaniu do roku 2001.


TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO w latach 2001, 2005-2013 w województwie war mińsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 804 266 1.478 0,10 0,48 2005 278.005 1.428.601 803 237 1.351 0,09 0,49 2006 279.594 1.426.883 845 247 1.340 0,09 0,48 2007 257.430 1.426.155 875 249 1.385 0,10 0,54 2008 230.985 1.427.073 924 284 1.340 0,09 0,58 2009 232.103 1.427.118 1.110 378 1.594 0,11 0,69 2010 225.004 1.427.241 1.232 382 1.723 0,12 0,77 2011 212.877 1.452.596 1.300 368 1.812 0,12 0,85 2012 205.836 1.450.697 1.410 424 1.919 0,13 0,93 2013 211.625 1.446.915 1.493 446 2.117 0,15 1,00


Wykres nr 21. Liczba rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO w latach 2001, 2005-2013 w województwie war mińsko-mazurskim



4.2.14 Brak umiej ętności w przystosowaniu do życia młodzie ży opuszczaj ącej placówki opieku ńczo-wychowawcze

Brak umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej

placówki opiekuńczo-wychowawcze był powodem przyznania pomocy społecznej, który został uwzględniony po raz pierwszy w ustawie o pomocy społecznej oraz ujęty w sprawozdawczości od 2004 roku. W wyniku wprowadzenia ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej został on wyłączony z powodów udzielania wsparcia w ramach systemu pomocy społecznej, tak więc rok 2011 był ostatnim rokiem udzielania świadczeń w ramach tego powodu.


BRAKU UMIEJ ĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKU ŃCZO-WYCHOWAWCZE w latach 2001, 2005-

2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 125 22 186 0,01 0,07 2006 279.594 1.426.883 158 21 209 0,01 0,07 2007 257.430 1.426.155 188 17 265 0,02 0,10 2008 230.985 1.427.073 151 35 265 0,02 0,11 2009 232.103 1.427.118 137 14 280 0,02 0,12 2010 225.004 1.427.241 119 16 206 0,01 0,09 2011 212.877 1.452.596 192 23 295 0,02 0,14 2012 205.836 1.450.697 - - - - - 2013 211.625 1.446.915 - - - - -


4.2.15 Trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy

Trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy jest powodem

przyznania pomocy, który został uwzględniony po raz pierwszy w ustawie o pomocy społecznej oraz ujęty w sprawozdawczości od 2004 roku.

Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu trudności w integracji osób, które otrzymały status uchodźcy w województwie warmińsko-mazurskim, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 0,01%, tj. 27 osób w rodzinach.


Tabela nr 24. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHOD ŹCY

w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu




objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 0 0 0 0,00 0,00 2006 279.594 1.426.883 1 0 1 0,00 0,00 2007 257.430 1.426.155 3 1 7 0,00 0,00 2008 230.985 1.427.073 4 0 7 0,00 0,00 2009 232.103 1.427.118 36 1 99 0,01 0,04 2010 225.004 1.427.241 6 0 9 0,00 0,00 2011 212.877 1.452.596 7 2 19 0,00 0,01 2012 205.836 1.450.697 8 6 24 0,002 0,01 2013 211.625 1.446.915 7 7 27 0,002 0,01


4.2.16 Zdarzenia losowe Zdarzenie losowe jest powodem przyznania pomocy społecznej, który został

uwzględniony po raz pierwszy w ustawie o pomocy społecznej oraz ujęty w sprawozdawczości od 2004 roku.

Dane przedstawione w poniższej tabeli pokazują, że liczba ludności korzystającej ze wsparcia pomocy społecznej z powodu zdarzenia losowego stanowiła 0,38% w 2013 roku w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną tj. o 0,05% mniej w porównaniu z rokiem 2005. Z tej formy pomocy w 2013 roku skorzystało 796 osób w rodzinach, czyli o 183 odbiorców pomocy społecznej mniej w porównaniu z rokiem 2005.


Tabela nr 25. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu ZDARZENIA LOSOWEGO w latach 2001, 2005-2013 w wojew ództwie warmi ńsko-

mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 344 173 979 0,07 0,35 2006 279.594 1.426.883 337 142 845 0,06 0,30 2007 257.430 1.426.155 580 416 1.495 0,10 0,58 2008 230.985 1.427.073 342 179 1.072 0,08 0,46 2009 232.103 1.427.118 338 197 997 0,07 0,43 2010 225.004 1.427.241 288 182 855 0,06 0,38 2011 212.877 1.452.596 269 192 808 0,06 0,38 2012 205.836 1.450.697 360 254 992 0,07 0,48 2013 211.625 1.446.915 296 190 796 0,06 0,38


Wykres nr 22. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu ZDARZENIA LOSOWEGO w latach 2001, 2005-201 3 w województwie



4.2.17 Sytuacja kryzysowa

Sytuacja kryzysowa jest powodem przyznania pomocy społecznej, który został

uwzględniony po raz pierwszy w ustawie o pomocy społecznej oraz ujęty w sprawozdawczości od 2004 roku.

Procent ludności pobierającej świadczenie z systemu pomocy społecznej z powodu sytuacji kryzysowej w województwie warmińsko-mazurskim, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną, wyniósł w 2013 roku 0,57%, czyli o 0,07 punktu procentowego więcej w porównaniu z rokiem 2005. W 2013 roku z tego tytułu z pomocy skorzystało 1.205 osób w rodzinach, czyli o 16 odbiorców pomocy społecznej mniej niż w roku 2005.


Tabela nr 26. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu SYTUACJI KRYZYSOWEJ w latach 2001, 2005-2013 w woje wództwie warmi ńsko-

mazurskim

lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu


liczby ludno ści

woj.


objętych pomoc ą

społeczn ą


2001 308.616 1.428.469 - - - - - 2005 278.005 1.428.601 397 161 1.221 0,09 0,44 2006 279.594 1.426.883 603 292 1.939 0,14 0,69 2007 257.430 1.426.155 796 364 2.621 0,18 1,02 2008 230.985 1.427.073 555 228 1.650 0,12 0,71 2009 232.103 1.427.118 561 219 1.648 0,12 0,71 2010 225.004 1.427.241 382 166 1 158 0,08 0,51 2011 212.877 1.452.596 346 186 1073 0,07 0,50 2012 205.836 1.450.697 335 94 971 0,07 0,47 2013 211.625 1.446.915 404 108 1.205 0,08 0,57


Wykres nr 23. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu SYTUACJI KRYZYSOWEJ w latach 2001, 2005-20 13 w województwie



4.2.18 Klęska żywiołowa lub ekologiczna

Z pomocy społecznej z powodu klęski żywiołowej lub ekologicznej najwięcej

osób w rodzinach z terenu Warmii i Mazur z pomocy społecznej w 2013 roku skorzystały 92 osoby, co stanowiło 0,04% osób pobierających świadczenie z systemu pomocy społecznej w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną. Z tego tytułu nie zaszła potrzeba przyznania pomocy społecznej w latach: 2001, 2005, 2006, 2008, co przedstawia poniższa tabela i wykres.


Tabela nr 27. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej z powodu KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ LUB EKOLOGICZNEJ w latach 2001, 2005-2013


lata

liczba osób w

rodzinach, którym


liczba ludno ści w



rodzinach , którym

udzielono pomocy z

ww. powodu




objętych pomoc ą

społeczn ą

ogółem w tym

na wsi

2001 308.616 1.428.469 0 0 0 0,00 0,00 2005 278.005 1.428.601 0 0 0 0,00 0,00 2006 279.594 1.426.883 0 0 0 0,00 0,00 2007 257.430 1.426.155 55 55 194 0,01 0,08 2008 230.985 1.427.073 0 0 0 0,00 0,00 2009 232.103 1.427.118 143 130 377 0,03 0,16 2010 225.004 1.427.241 32 29 113 0,01 0,05 2011 212.877 1.452.596 19 17 52 0,00 0,02 2012 205.836 1.450.697 929 299 2.396 0,17 1,16 2013 211.625 1.446.915 23 23 92 0,01 0,04


Wykres nr 24. Liczba osób w rodzinach korzystaj ących z pomocy społecznej z POWODU KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ LUB EKOLOGICZNEJ w latach 2001, 2005-2013




4.3. Wybrane struktury i typy rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą w województwie warmi ńsko-mazurskim

W tym rozdziale przedstawione zostaną analizy niektórych struktur i typów

rodzin korzystających z pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013.

4.3.1 Rodziny obj ęte pomoc ą społeczn ą z podziałem na liczb ę osób w rodzinie

Największy procent rodzin korzystających z pomocy społecznej

w województwie warmińsko-mazurskim stanowią rodziny jednoosobowe. W roku 2013 ich liczba wyniosła 34.552 i wzrosła, w porównaniu do roku 2001, o 12.452. Procent rodzin jednoosobowych korzystających z pomocy społecznej, w stosunku do ogólnej liczby rodzin otrzymujących wsparcie w 2013 roku, wyniósł 38,72% i wzrósł, w porównaniu z rokiem 2001, o 18,18 punktu procentowego.

Najmniejszy procent wśród rodzin korzystających z pomocy społecznej stanowią rodziny sześcio- i więcej osobowe. W 2013 roku ww. wskaźnik wyniósł 6,31% i zmalał w stosunku do 2001 roku o 5,81 punktu procentowego. Rodzin sześcio- i więcej osobowych było w 2001 roku 13.040, natomiast w 2013 o 7.408 mniej.


Tabela nr 28. Typy rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą z uwzgl ędnieniem liczby osób w rodzinie w latach 2001, 2005 -2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

Licz

ba r

odzi

n ko

rzys

tają

cych

z

pom

ocy

społ

eczn

ej n

a te

reni

e w

ojew

ództ

wa

war

miń

sko-

maz

ursk

iego

(og

ółem

)17

rodziny 1 osobowe rodziny 2 osobowe rodziny 3 osobowe rodziny 4 osobowe rodziny 5 osobowe rodziny 6 i > osobowe lic

zba

rodz

in

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ając

ej

świa

dcze

nie

w s

tosu

nku

do

ogól

nej l

iczb

y ro

dzin

obj

ętyc

h po

mocą

społ

eczną

2001 107.605 22.100 22.100 20,54 16.940 33.880 15,74 19.466 58.398 18,09 20.711 82.844 19,25 15.348 76.740 14,26 13.040 95.589 12,12 2005 104.312 26.107 26.107 25,03 16.102 32.204 15,44 18.323 54.969 17,57 19.618 78.472 18,81 13.523 67.615 12,96 10.639 76.033 10,20 2006 107.050 28.629 28.629 26,74 16.974 33.948 15,86 19.447 58.341 18,17 19.942 79.768 18,63 12.188 60.940 11,39 9.870 69.374 9,22 2007 100.695 29.223 29.223 29,02 16.404 32.808 16,29 17.446 52.338 17,33 17.708 70.832 17,59 10.925 54.625 10,85 8.989 63.097 8,93 2008 96.015 30.851 30.851 32,13 16.287 32.574 16,96 15.847 47.541 16,50 15.717 62.868 16,37 9.870 49.350 10,28 7.443 51.950 7,75 2009 95.891 32.208 32.208 33,59 15.710 31.420 16,38 15.902 47.706 16,58 15.342 61.368 16,00 9.315 46.575 9,71 7.414 51.220 7,73 2010 94.336 33.332 33.332 35,33 15.739 31.478 16,68 15.039 45.117 15,94 14.690 58.760 15,57 8.815 44.075 9,34 6.721 46.465 7,12 2011 90.649 34.217 34.217 37,75 14.500 29.000 16,00 14.164 42.492 15,63 13.548 54.192 14,95 8.091 40.455 8,93 6.129 42.015 6,76 2012 87.607 33.695 33.695 38,46 14.249 28.498 16,26 13.138 39.414 15,00 13.169 52.676 15,03 7.674 38.370 8,76 5.682 38.894 6,49 2013 89.145 34.552 34.552 38,72 14.443 28.886 16,18 13.523 40.569 15,15 13.392 53.568 15,01 7.603 38.015 8,52 5.632 38.951 6,31


17 Liczby zawarte w tabeli obejmują rodziny otrzymujące wsparcie z systemu pomocy społecznej w formie świadczeń realizowanych przez OPS-y i PCPR-y, zarówno w ramach ustawowych zadań własnych, jak i zleconych oraz w formie pracy socjalnej.


Wykres nr 25. Typy rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą z uwzgl ędnieniem liczby osób w rodzinach w województwie war mińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013



4.3.2 Rodziny z dzie ćmi W latach 2001-2013 zmniejszyła się liczba rodzin z dziećmi korzystających

z pomocy społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. W 2013 roku wynosiła ona 38.123 rodziny, tj. o 23.663 mniej niż w roku 2001. Zmniejszył się również procent rodzin z dziećmi otrzymujących wsparcie w stosunku do ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną. W 2013 roku wskaźnik ten wyniósł 42,77%, czyli o 14,65 punktu procentowego mniej niż w roku 2001.

Wśród rodzin z dziećmi korzystających ze wsparcia pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim, najliczniejszą grupę, uwzględniając typ rodziny, stanowiły rodziny z jednym dzieckiem. Ich liczba w 2013 roku wyniosła 14.425, natomiast w 2001 roku wyniosła 16.789 (spadek o 2.364 rodzin). Procent rodzin z jednym dzieckiem objętych pomocą społeczną, w stosunku do ogólnej liczby rodzin pobierających świadczenie z systemu pomocy społecznej w 2013 roku, wyniósł 16,18%, czyli o 0,58 punktu procentowego więcej niż w roku 2001. Najmniej liczną grupę wśród rodzin z dziećmi stanowiły rodziny z siedmiorgiem i większą liczbą dzieci. W 2013 roku ich liczba wyniosła 190 rodzin i zmniejszyła się, w porównaniu z rokiem 2001, o 1.273 rodziny. Procent rodzin z siedmiorgiem i większą ilością dzieci, w stosunku do ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną, w 2013 roku wyniósł 0,21% i zmniejszył się, w porównaniu z rokiem 2001, o 1,15 punktu procentowego.

Biorąc jednak pod uwagę liczbę osób w rodzinach, to największego wsparcia z systemu pomocy społecznej udzielono osobom z rodzin, w których było dwoje dzieci.


Tabela nr 29. Rodziny z dzie ćmi obj ęte pomoc ą społeczn ą w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 z uwzgl ędnieniem liczby dzieci w rodzinie

lata

liczb

a ro

dzin

ko

rzys

tający

ch z

pom

ocy

społ

eczn

ej (

ogół

em)

ogółem z rodziny z dzie ćmi rodziny z 1 dzieckiem rodziny z 2 dzieci rodziny z 3 dzieci

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

2001 107.605 61.786 274.149 57,42 16.789 48.779 15,60 17.573 67.163 16,33 13.080 62.823 12,16

2005 104.312 56.143 240.702 53,82 17.190 49.695 16,48 17.518 68.027 16,79 11.377 55.568 10,91

2006 107.050 54.766 230.858 51,16 17.739 51.608 16,57 17.525 68.031 16,37 10.347 50.637 9,67

2007 100.695 52.361 217.952 52,00 17.217 49.721 17,10 17.049 66.018 16,93 10.217 49.856 10,15

2008 96.015 45.844 188.620 47,75 15.977 45.994 16,64 14.928 57.951 15,55 8.426 41.403 8,78

2009 95.891 43.854 178.473 45,73 15.899 45.941 16,58 14.341 55.957 14,96 8.085 39.902 8,43

2010 94.336 43.714 174.894 46,34 16.469 47.049 17,46 14.372 55.669 15,23 7.624 37.333 8,08

2011 90.649 40.402 158.935 44,57 15.829 44.433 17,46 13.505 52.400 14,90 6.716 33.170 7,41

2012 87.607 37.642 148.386 42,97 14.604 41.501 16,67 12.761 49.758 14,57 6.358 31.418 7,26

2013 89.145 38.123 150.469 42,77 14.425 41.224 16,18 13.552 52.809 15,20 6.374 31.369 7,15 Źródło: opracowanie własne na postawie sprawozdań MPiPS-03


Tabela nr 30. Rodziny z dzie ćmi obj ęte pomoc ą społeczn ą w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 z uwzgl ędnieniem liczby dzieci w rodzinie

lata

liczb

a ro

dzin

, ko

rzys

tający

ch z

pom

ocy

społ

eczn

ej (

ogół

em)

rodziny z 4 dzieci rodziny z 5 dzieci rodziny z 6 dzieci rodziny z 7 i > dzieci

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób w

rod

zina

ch

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

ogó

lnej

licz

by r

odzi

n ob

jęty

ch p

omoc

ą

społ

eczną

2001 107.605 7.102 40.625 6,60 3.756 25.410 3,49 2.023 15.880 1,88 1.463 13.469 1,36

2005 104.312 5.335 31.306 5,11 2.628 17.870 2,52 1.189 9.521 1,14 906 8.715 0,87

2006 107.050 4.899 28.668 4,58 2.264 15.224 2,11 1.085 8.410 1,01 907 8.280 0,85

2007 100.695 4.395 25.826 4,36 1.880 12.759 1,87 915 7.110 0,91 688 6.662 0,68

2008 96.015 3.819 22.536 3,98 1.545 10.624 1,61 640 5.065 0,67 509 5.049 0,53

2009 95.891 3.381 19.998 3,53 1.221 8.467 1,27 523 4.174 0,55 404 4.034 0,42

2010 94.336 3.143 18.526 3,33 1.219 8.375 1,29 499 4.078 0,53 388 3.864 0,41

2011 90.649 2.762 16.522 3,05 941 6.624 1,04 362 2.932 0,40 287 2.857 0,32

2012 87.607 2.526 14.908 2,88 815 5.743 0,93 345 2.765 0,39 233 2.293 0,27

2013 89.145 2.465 14.957 2,77 798 5.587 0,90 319 2.593 0,36 190 1.930 0,21 Źródło: opracowanie własne na postawie sprawozdań MPiPS-03


Wykres nr 26. Rodziny z dzie ćmi obj ęte pomoc ą społeczn ą w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 z uwzgl ędnieniem liczby dzieci w rodzinie



4.3.3 Rodziny niepełne

Jednym z typów rodzin korzystających ze wsparcia pomocy społecznej są rodziny niepełne. W 2013 roku ich liczba wyniosła 12.346 rodzin i w okresie 2001-2013 zmalała o 1.133 rodzin w porównaniu z 2001 rokiem. Procent rodzin niepełnych pobierających świadczenie z systemu pomocy społecznej, w stosunku od ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną, wyniósł w 2013 roku 13,85 % i wzrósł w porównaniu z rokiem 2001 o 1,32 punktu procentowego.

Spośród rodzin niepełnych otrzymujących wsparcie z pomocy społecznej, najliczniejszą grupę stanowią rodziny z jednym dzieckiem. Ich liczba w 2013 roku wyniosła 5.945 rodzin, tj. o 104 więcej w porównaniu z rokiem 2001. Rodziny niepełne z jednym dzieckiem stanowiły w 2013 roku 6,67% ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. W 2001 roku wskaźnik ten był mniejszy o 1,24 punktu procentowego od tego z 2013 roku. Najmniej liczną grupą spośród rodzin niepełnych są rodziny z czworgiem i większą liczbą dzieci. Ich liczba w 2013 roku wyniosła 887 i zmalała w porównaniu z rokiem 2001 o 465 rodzin. W stosunku do ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną, rodziny niepełne z czworgiem i większą liczbą dzieci stanowiły w 2013 roku 1,00%, natomiast w 2001 roku 1,26% (spadek o 0,26 punktu procentowego).


Tabela nr 31. Rodziny niepełne korzystaj ące z pomocy społecznej z uwzgl ędnieniem liczby dzieci w latach 2001, 2005-2013 w województwie warmi ńsko-mazurskim

lata

liczb

a ro

dzin

, kor

zyst

ający

ch z

po

moc

y sp

ołec

znej

(og

ółem

)

rodziny niepełne (ogółem)

rodziny niepełne z 1 dzieckiem

rodziny niepełne z 2 dzieci

rodziny niepełne z 3 dzieci

rodziny niepełne z 4 i > dzieci

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

og

ólne

j lic

zby

rodz

in

obję

tych

pom

ocą

spo

łecz

ną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

og

ólne

j lic

zby

rodz

in

obję

tych

pom

ocą

spo

łecz

ną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

og

ólne

j lic

zby

rodz

in

obję

tych

pom

ocą

spo

łecz

ną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

og

ólne

j lic

zby

rodz

in

obję

tych

pom

ocą

spo

łecz

ną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej

św

iadc

zeni

e w

sto

sunk

u do

og

ólne

j lic

zby

rodz

in

obję

tych

pom

ocą

spo

łecz

ną

2001 107.605 13.479 42.004 12,53 5.841 12.552 5,43 4.137 12.693 3,84 2.149 8.757 2,00 1.352 8.002 1,26 2005 104.312 14.136 44.286 13,55 6.025 12.784 5,78 4.421 13.629 4,24 2.127 8.747 2,04 1.563 9.126 1,50 2006 107.050 14.649 45.182 13,68 6.293 13.278 5,88 4.647 14.272 4,34 2.176 8.828 2,03 1.533 8.804 1,43 2007 100.695 15.584 48.460 15,48 6.752 14.206 6,71 4.847 15.042 4,81 2.373 9.792 2,36 1.612 9.420 1,60 2008 96.015 15.401 47.447 16,04 6.606 13.738 6,88 4.779 14.536 4,98 2.302 9.337 2,40 1.714 9.836 1,79 2009 95.891 15.440 47.810 16,10 6.946 14.610 7,24 4.645 14.475 4,84 2.225 9.191 2,32 1.624 9.534 1,69 2010 94.336 14.384 43.563 15,25 6.785 14.177 7,19 4.336 13.492 4,60 1.952 8.164 2,07 1.311 7.730 1,39 2011 90.649 13.185 40.543 14,55 6.499 14.312 7,17 3.951 12.780 4,36 1.659 7.063 1,83 1.076 6.388 1,19 2012 87.607 12.287 38.247 14,03 6.114 13.804 6,98 3.661 12.068 4,18 1.600 6.943 1,83 912 5.432 1,04 2013 89.145 12.346 38.212 13,85 5.945 13.370 6,67 3.962 12.835 4,44 1.552 6.693 1,74 887 5.314 1,00



Wykres nr 27. Rodziny niepełne korzystaj ące z pomocy społecznej z uwzgl ędnieniem liczby dzieci w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013



4.3.4 Rodziny rencistów i emerytów

Rodziny rencistów i emerytów w 2013 roku, w stosunku do wszystkich rodzin objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim, stanowiły 14,18%. Wskaźnik ten zmalał w stosunku do 2001 roku o 5,27 punktu procentowego. W 2013 liczba rodzin rencistów i emerytów wyniosła 12.641 i zmalała w porównaniu z rokiem 2001 o 8.292 rodzin.

Wśród ww. typu rodzin objętych wsparciem pomocy społecznej, najliczniejszą grupę stanowią rodziny jednoosobowe. W 2013 roku ich liczba wyniosła 6.669 i, w porównaniu z 2001 rokiem, zmalała o 941 rodzin. Procent rodzin jednoosobowych rencistów i emerytów pobierających świadczenie z systemu pomocy społecznej, w stosunku do ogólnej liczby rodzin objętych pomocą społeczną w 2013 roku, wyniósł 7,48% i wzrósł, w porównaniu z rokiem 2001 o 0,41 punktu procentowego. Najmniej liczną grupą wśród rodzin rencistów i emerytów otrzymujących wsparcie z pomocy społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego były rodziny trzyosobowe. Ich liczba w 2013 roku wyniosła 1.465 i, w porównaniu do roku 2001, zmalała o 2.068 rodzin. Ww. rodziny, w stosunku do ogólnej liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, stanowiły w 2013 roku 1,64%, natomiast w roku 2001 – 3,28% (spadek o 1,64 punktu procentowego).


Tabela nr 32. Rodziny rencistów i emerytów korzysta jące z pomocy społecznej z podziałem na liczb ę osób w rodzinie w latach 2001, 2005-2013

lata

liczb

a ro

dzin

, kor

zyst

ający

ch z

po

moc

y sp

ołec

znej

(og

ółem

) ogółem rodziny 1 osobowe rodziny 2 osobowe rodziny 3 osobowe rodziny 4 i > osobowe

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej ś

wia

dcze

nie

w s

tosu

nku

do o

góln

ej li

czby

ro

dzin

obję

tych

pom

ocą

sp

ołec

zną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej ś

wia

dcze

nie

w s

tosu

nku

do o

góln

ej li

czby

ro

dzin

obję

tych

pom

ocą

sp

ołec

zną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej ś

wia

dcze

nie

w s

tosu

nku

do o

góln

ej li

czby

ro

dzin

obję

tych

pom

ocą

sp

ołec

zną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej ś

wia

dcze

nie

w s

tosu

nku

do o

góln

ej li

czby

ro

dzin

obję

tych

pom

ocą

sp

ołec

zną

liczb

a ro

dzin

liczb

a os

ób

% r

odzi

n po

bier

ają

cej ś

wia

dcze

nie

w s

tosu

nku

do o

góln

ej li

czby

ro

dzin

obję

tych

pom

ocą

sp

ołec

zną

2001 107.605 20.933 52.955 19,45 7.610 7.610 7,07 4.732 9.464 4,40 3.533 10.599 3,28 5.058 25.282 4,70

2005 104.312 17.394 43.768 16,67 6.519 6.519 6,25 3.851 7.702 3,69 2.881 8.643 2,76 4.143 20.904 3,97

2006 107.050 18.315 44.429 17,11 7.106 7.106 6,64 4.213 8.426 3,94 2.974 8.922 2,78 4.022 19.975 3,76

2007 100.695 18.806 44.186 18,68 7.725 7.725 7,67 4.319 8.638 4,29 2.941 8.823 2,92 3.821 19.000 3,79

2008 96.015 18.825 40.802 19,61 8.676 8.676 9,04 4.515 9.030 4,70 2.545 7.635 2,65 3.089 15.461 3,22

2009 95.891 18.605 39.682 19,40 8.831 8.831 9,21 4.251 8.506 4,43 2.511 7.534 2,62 3.012 14.811 3,14

2010 94.336 17.206 34.302 18,24 8.665 8.665 9,19 4.035 8.082 4,28 2.242 6.730 2,38 2.264 10.825 2,40

2011 90.649 14.383 28.667 15,87 7.308 7.308 8,06 3.263 6.534 3,60 1.901 5.721 2,10 1.911 9.104 2,11

2012 87.607 12.945 24.921 14,78 7.035 7.035 8,03 2.811 5.622 3,21 1.423 4.269 1,62 1.676 7.995 1,91

2013 89.145 12.641 24.194 14,18 6.669 6.669 7,48 2.989 5.978 3,35 1.465 4.395 1,64 1.518 7.152 1,70



Wykres nr 28. Rodziny rencistów i emerytów korzysta jące z pomocy społecznej z podziałem na liczb ę osób w rodzinie w latach 2001, 2005-2013



5. ŚRODKI FINANSOWE PRZEZNACZONE NA REALIZACJ Ę

ZADA Ń POMOCY SPOŁECZNEJ

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej dzieli zadania głównych jednostek pomocowych – gminnych ośrodków pomocy społecznej i powiatowych centrów pomocy rodzinie, na własne oraz zlecone przez administrację rządową. Pomoc społeczna jest finansowana ze środków budżetu gminy i powiatu przeznaczonych na realizację zadań własnych oraz budżetu państwa – na realizację i obsługę zadań zleconych.

Od roku 2004 świadczenia z systemu pomocy społecznej finansowane są w głównej mierze ze środków własnych budżetów gmin i powiatów. Poziom pomocy oferowanej mieszkańcom zależy z jednej strony od zasobności lokalnych budżetów, a z drugiej od priorytetów gminnych i powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych.

Wysokość oraz zasady wypłacanych świadczeń pieniężnych z systemu pomocy społecznej w roku 2013 regulowane były ustawą o pomocy społecznej oraz rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2012 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (obowiązujące od 1 października 2012 r.), jak również aktami wykonawczymi do ustawy o pomocy społecznej.

W 2013 roku kwota przeznaczona na realizację zadań własnych i zleconych przez administrację rządową gminom i powiatom województwa warmińsko-mazurskiego wyniosła 239.237.846 zł i wzrosła w porównaniu z rokiem 2001 o 79.795.883 zł. Tabela nr 33. Środki finansowe przeznaczone na realizacj ę zadań, własnych i zleconych przez

administracj ę rządow ą, gmin i powiatów na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2013


lata

Gminy (ogółem) Powiaty (ogółem)

Razem

Kwota świadcze ń w zł

przeznaczona na realizacj ę zadań

własnych

Kwota świadcze ń w zł przeznaczona na realizacj ę

zadań zleconych

Kwota świadcze ń w zł przeznaczona na

realizacj ę zadań własnych

Kwota świadcze ń w zł przeznaczona na realizacj ę zadań

zleconych

2001 38.197.095 104.080.427 17.155.314 9.127 159.441.963 2005 89.287.068 30.492.053 23.627.538 0 143.406.659 2006 112.202.813 51.035.541 25.676.139 0 188.914.493 2007 110.998.689 39.612.134 28.250.974 3.525 178.865.322 2008 125.850.382 38.348.481 29.871.524 18.509 194.088.896 2009 157.729.839 41.278.320 31.342.889 15.038 230.366.086 2010 181.920.014 2.941.903 31.912.965 0 216.774.882 2011 183.750.500 3.163.279 31.659.083 0 218.572.862 2012 196.390.628 7.370.851 475.192 0 204.236.671 2013 235.053.719 3.760.020 424.107 0 239.237.846


Wykres nr 29. Środki finansowe przeznaczone na realizacj ę zadań własnych i zleconych przez administracj ę rządow ą gmin i powiatów na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego

w latach 2001, 2005-2013


5.1. Zadania gmin

5.1.1 Zadania własne gmin Zadania własne gmin z zakresu pomocy społecznej określa art. 17 ustawy o pomocy

społecznej. Należy do nich m.in.: wypłacanie zasiłków okresowych, zasiłków stałych, zasiłków celowych (w tym przeznaczonych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego) oraz pokrywanie wydatków na świadczenia zdrowotne osób nieposiadających dochodu (np. osób bezdomnych). W ramach zadań własnych gminy przyznają także posiłki (zwłaszcza dla dzieci), ubranie i schronienie osobom potrzebującym. Świadczą również usługi opiekuńcze, w tym usługi o charakterze specjalistycznym.

W ostatnich latach zauważyć można stopniowe przesuwanie ciężaru źródła finansowania przyznawanych świadczeń z systemu pomocy społecznej z zadań zleconych na zadania własne gmin. Jest to przyczyną wzrostu środków wypłaconych przez gminy województwa warmińsko-mazurskiego na świadczenia z katalogu zadań własnych. W roku 2013 kwota ta wyniosła 235.053.719 zł.


Tabela nr 34. Świadczenia przyznane w ramach zada ń własnych gmin w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013

lata

liczba ludno ści w


liczba osób, którym

przyznano decyzj ą

świadczenie


udzielono pomocy

liczba osób w

rodzinach, którym

udzielono pomocy

kwota świadcze ń

w zł

% ludno ści pobieraj ącej świadczenie w

stosunku do ogólnej liczby ludno ści w

województwie

2001 1.428.469 84.285 59.935 218.946 38.197.095 15,33 2005 1.428.601 143.543 79.214 265.777 89.287.068 18,60 2006 1.426.883 143.386 80.621 262.050 112.202.813 18,37 2007 1.426.155 134.450 76.115 252.587 110.998.689 17,71 2008 1.427.073 121.874 69.926 227.136 125.850.382 15,92 2009 1.427.118 124.207 74.668 218.727 157.729.839 15,33 2010 1.427.241 125.040 76.118 214.731 181.920.014 15,05 2011 1.452.596 120.770 74.574 204.417 183.750.500 14,07 2012 1.450.697 120.923 76.023 204.013 196.390.628 14,06 2013 1.446.915 126.400 79.013 219.816 235.053.719 15,19


Wykres nr 30. Kwota świadcze ń przeznaczonych na zdania własne gmin w województwi e warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013


5.1.2 Zadania zlecone gminom przez administracj ę rządow ą

Zadania zlecone przez administrację rządową gmin z zakresu pomocy społecznej

określa art. 18 ustawy o pomocy społecznej. Do zadań tych należą m.in.: specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób chorujących psychicznie, przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną, a także pomoc cudzoziemcom.

Kwota świadczeń systemu pomocy społecznej przeznaczonych na realizację zadań zleconych przez administrację rządową gminom w latach 2001-2013 uległa zmianom, co związane było ze zmieniającymi się w tym okresie przepisami prawnymi (patrz str. 25). Wywarło to wpływ na znaczny spadek kosztów przeznaczonych na realizację ww. zadań. W 2013 roku w województwie warmińsko-mazurskim na zadania zlecone gmin wydano łącznie 3.760.020,00 zł, czyli o 100.320.407 zł mniej w porównaniu z rokiem 2001.


Tabela nr 35. Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych gminom w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013 18

lata

liczba ludno ści w



przyznano decyzj ą

świadczenie


udzielono pomocy


którym udzielono pomocy

kwota świadcze ń

w zł


ogólnej liczby ludno ści w

województwie 2001 1.428.469 58.609 55.802 193.141 104.080.427 13,52 2005 1.428.601 10.630 10.475 21.802 30.492.053 1,53 2006 1.426.883 25.482 11.284 22.800 51.035.541 1,60 2007 1.426.155 13.389 11.559 21.997 39.612.134 1,54 2008 1.427.073 11.522 11.332 19.968 38.348.481 1,40 2009 1.427.118 11.963 11.766 19.636 41.278.320 1,38 2010 1.427.241 451 439 699 2.941.903* 0,05 2011 1.452.596 446 436 707 3.163.279* 0,05 2012 1.450.697 1.428 1.376 3.262 7.370.851* 0,22 2013 1.446.915 464 446 770 3.760.020** 0,05

Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-03 * do kwoty świadczeń wliczono świadczenia wypłacone w ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu

zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz zasiłki celowe na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną

** do kwoty świadczeń wliczono świadczenia wypłacone w ramach specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz zasiłki celowe na pokrycie wydatków związanych z klęską

żywiołową lub ekologiczną, a także pomoc cudzoziemcom oraz wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki

Wykres nr 31. Kwota świadcze ń przeznaczonych na zadania zlecone gminom w wojewód ztwie

warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013


18 Tak duży spadek liczby rodzin i osób w rodzinach objętych świadczeniami w ramach zadań zleconych w 2010 roku wynika ze zmian w zapisach ustawy o pomocy społecznej, zgodnie, z którymi dwa świadczenia: zasiłek stały oraz opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, będące zadaniem zleconym realizowanym przez gminy, z dniem 1 kwietnia 2009 r. stały się zadaniem własnym gmin. Dlatego też oba te świadczenia od roku 2010 umieszczane są w formularzu sprawozdawczym MPiPS-03 w Dziale 2B zadania własne (poprzednio w Dziale 2A zadania zlecone).


5.2. Zadania powiatów

5.2.1 Zadania własne powiatów Zadania własne powiatów z zakresu pomocy społecznej określa art. 19 ustawy

o pomocy społecznej. Do zadań własnych powiatów należy m.in. wypłacanie świadczeń:

• z tytułu pomocy na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze;

• pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się. W latach 2001-2011 zauważyć można było wzrost środków przeznaczanych na

zadania własne powiatów. Było to ściśle związane ze wzrostem liczby rodzin zastępczych i liczby dzieci w nich umieszczanych, a co za tym idzie, zwiększeniem zapotrzebowania na środki finansowe przeznaczone na ich utrzymanie. W związku z wprowadzaniem w 2012 r. ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz reorganizacją systemu pomocy społecznej, środki przeznaczone na wsparcie rodzin zastępczych, a także prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych zostały wyodrębnione w ramach nowego systemu pieczy zastępczej.

Na pomoc społeczną mającą na celu życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem osób wymagających takiego wsparcia, powiaty województwa warmińsko-mazurskiego w 2013 roku przeznaczyły łącznie kwotę 424.107 zł.

Tabela nr 36. Świadczenia przyznane w ramach zada ń własnych powiatów realizowane przez

powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie war mińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013

lata liczba ludno ści w


liczba osób, którym przyznano decyzj ą

świadczenie kwota świadcze ń w zł

2001 1.428.469 2.555 17.155.314 2005 1.428.601 3.203 23.627.538 2006 1.426.883 3.451 25.676.139 2007 1.426.155 3.657 28.250.974 2008 1.427.073 3.711 29.871.524 2009 1.427.118 3.924 31.342.889 2010 1.427.241 3.883 31.912.965 2011 1.452.596 3.811 31.659.083 2012 1.450.697 141 475.192 2013 1.446.915 136 424.107



Wykres nr 32. Kwota świadcze ń przeznaczonych na zadania własne powiatu realizowa ne przez powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie war mińsko-mazurskim w latach

2001, 2005-2013


5.2.2 Zadania zlecone powiatom przez administracj ę rządow ą

Zadania zlecone przez administrację rządową powiatom z zakresu pomocy społecznej

określa art. 20 ustawy o pomocy społecznej. Do zadań tych należy m.in. pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne, realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia, a także udzielanie cudzoziemcom pomocy w zakresie interwencji kryzysowej. Katalog zadań zleconych powiatom przez administracje rządową zmieniał się na przestrzeni lat w oparciu o kolejne nowelizacje ustawy o pomocy społecznej.

W roku 2013, podobnie jak w latach 2005-2006 i 2010-2011, nie przeznaczono żadnych środków pieniężnych na realizację ww. zadań. Sytuację tę przedstawiają poniższy wykres i tabela.


Tabela nr 37. Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych powiatom realizowanych przez powiatowe centra pomocy rodzinie w województw ie warmi ńsko-mazurskim w latach

2001, 2005-2013

lata liczba ludno ści

w województwie (ogółem)


przyznano decyzj ą

świadczenie


udzielono pomocy

liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy

kwota świadcze ń w zł

2001 1.428.469 2 2 2 9.127 2005 1.428.601 0 0 0 0 2006 1.426.883 0 0 0 0 2007 1.426.155 1 1 1 3.525 2008 1.427.073 3 3 3 18.509 2009 1.427.118 2 2 2 15.038 2010 1.427.241 0 0 0 0 2011 1.452.596 0 0 0 0 2012 1.450.697 0 0 0 0 2013 1.446.915 0 0 0 0


Wykres nr 33. Kwota świadcze ń przeznaczonych na zadania zlecone powiatowym centr om pomocy rodzinie w województwie warmi ńsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2013



PODSUMOWANIE 1. W latach 2001-2011 nastąpił wzrost liczby osób zatrudnionych w jednostkach

organizacyjnych pomocy społecznej na Warmii i Mazurach (z 4.957 osób zatrudnionych w 2001 roku do 6.230 w 2011 roku, wzrost o 25,68%). Natomiast w roku 2012 nastąpił spadek liczby osób zatrudnionych w ww. jednostkach w ramach systemu pomocy społecznej, co było konsekwencją wprowadzenia ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

2. Zwiększyła się kadra pracowników socjalnych zatrudnionych w ośrodkach pomocy społecznej województwa warmińsko-mazurskiego. W 2013 roku grupa ta liczyła 879 osób, czyli o 190 więcej w porównaniu z rokiem 2001 (wzrost o 27,58%).

3. W latach 2011-2012 odnotowano spadek wielkości środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań pomocy społecznej gmin i powiatów na terenie województwa warmińsko-mazurskiego, co było związane z wyodrębnieniem się systemu pieczy zastępczej po wprowadzeniu ustawy o wsparciu rodziny i systemie pieczy zastępczej (ustawa zaczęła obowiązywać z dniem 1 stycznia 2012 r.) i przeniesieniem części zadań do nowo wyodrębnionego systemu. Natomiast w roku 2013 nastąpił wzrost ww. środków do kwoty: 239.237.846 zł. Uwzględniając jednak lata 2001-2013, kwota przeznaczona na realizację zadań pomocy społecznej w województwie wzrosła o 79.795.883 zł (wzrost o 50,05% w stosunku do roku 2001).

4. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej otrzymujących świadczenia zarówno w ramach ustawowych zadań własnych, jak i zleconych OPS-ów i PCPR-ów pomiędzy rokiem 2001 a 2013 zmniejszyła się o 96.991 oraz liczba rodzin zmniejszyła się o 7.413.

5. Jednym z czynników mających wpływ na zmniejszenie się liczby świadczeniobiorców pomocy społecznej była nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z dnia 1 października 2003 r., na mocy której z katalogu świadczeń pomocy społecznej wyłączona została renta socjalna (stała się świadczeniem wypłacanym przez ZUS na mocy ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej). Ponadto część świadczeń z pomocy społecznej z dniem 1 maja 2004 r. przeniesiona została do systemu świadczeń rodzinnych zgodnie z zapisami ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Kolejnym czynnikiem mającym wpływ na liczbę osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej było wprowadzenie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (wyodrębnienie nowego systemu pieczy zastępczej).

6. Do dominujących powodów przyznawania pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001-2013 należały:

� bezrobocie – w danym okresie (2001, 2005-2013) średnia wielkość procentowa liczby ludności pobierającej świadczenie z ww. powodu w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną wyniosła 61,56% (przy najwyższym wskaźniku w 2013 r. wynoszącym 67,27% i najniższym w 2001 r. wynoszącym 56,34%);

� ubóstwo – w danym okresie (2001, 2005-2013) średnia wielkość procentowa liczby ludności pobierającej świadczenie z powodu ubóstwa, w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną, wyniosła 49,02% (przy najwyższym wskaźniku w 2011 r. wynoszącym 55,95% i najniższym w 2008 r. wynoszącym 44,82%). Należy jednocześnie zaznaczyć, że ubóstwo nie występuje jako samodzielna przesłanka udzielania świadczeń z pomocy społecznej. Łącznie z ubóstwem musi wystąpić inna przyczyna udzielania


świadczeń z pomocy społecznej zawarta w katalogu powodów wymienionych w art. 7 ustawy o pomocy społecznej;

� niepełnosprawno ść – w danym okresie (2001, 2005-2013) średnia wielkość procentowa liczby ludności pobierającej świadczenia z ww. powodu w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną wyniosła 22,11% (przy najwyższym wskaźniku w 2012 r. wynoszącym 25,04% i najniższym w 2001 r. wynoszącym 17,13%);

� bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego – w danym okresie (2001, 2005-2013) średnia wielkość procentowa liczby ludności pobierającej świadczenia z ww. powodu w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną wyniosła 25,18% (przy najwyższym wskaźniku w 2001 r. wynoszącym 30,04% i najniższym w 2011 r. wynoszącym 23,12%).

7. Analiza powodów przyznawania świadczeń z pomocy społecznej pod kątem liczby osób korzystających z tej pomocy zakreśla szczególne obszary interwencji i wsparcia. Do nich należą:

� bezdomno ść – na uwagę zasługuje fakt, że liczba osób objętych wsparciem w ramach tego powodu w latach 2005-2008 utrzymywała się na względnie stałym poziomie (średnia wartość w tym okresie wyniosła 1.370 osób). Podejmowane działania oraz wdrażanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności nie przełożyły się na spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej w ramach ww. powodu. Zauważyć jednocześnie należy, od 2009 r. odnotowuje się wzrost liczby osób w obrębie tej grupy odbiorców pomocy społecznej. W roku 2013 r. liczba ta wyniosła 2.061 osób (wzrost o 50,88% w stosunku do roku 2005);

� potrzeba ochrony macierzy ństwa – analiza statystyczna obejmująca lata 2001, 2005-2013 ukazuje zmienną tendencję w wielkości liczby osób korzystających z pomocy społecznej w ramach tego powodu. Rok 2001 charakteryzuje się najwyższymi wskaźnikami liczbowymi (42.498 osób oraz 13,77% ludności pobierającej świadczenie w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną) w stosunku do całego analizowanego okresu. Lata 2005-2007 przyniosły spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej w ramach ww. powodu do 20.167 osób na koniec 2007 r. (udział procentowy tej kategorii odbiorców w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną był najniższy w całym analizowanym okresie i wyniósł 7,83%). W latach 2008-2013 nastąpił znaczny wzrost liczby osób w ramach tej kategorii odbiorców pomocy społecznej i na koniec 2013 r. wyniósł 41.956 osób. Stanowiło to 19,83% ludności pobierającej świadczenie z ww. powodu w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną. Ta wielkość procentowa była jednocześnie najwyższą w całym analizowanym okresie (lata 2001, 2005-2013);

� niepełnosprawno ść – w latach 2001-2005 następowały znaczne wahania liczby osób korzystających pomocy społecznej w ramach ww. powodu. W latach 2006-2010 wielkość ta, pomimo podejmowanych działań, wdrażanych programów oraz realizowanych projektów, utrzymywała się na względnie stałym poziomie, po czym w latach 2011-2013 zaczęła spadać do poziomu 52.774 osób w roku 2013;

� długotrwała lub ci ężka choroba – w latach 2001-2005 następowały znaczne wahania liczby osób korzystających pomocy społecznej w ramach ww. powodu Natomiast w latach 2007-2012 wielkość ta ustabilizowała się na względnie


stałym poziomie, aby w 2013 roku wzrosnąć do poziomu 47.432 osób korzystających z pomocy społecznej z ww. powodu;

� alkoholizm – w latach 2001-2008 następował systematyczny spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej w ramach ww. powodu (z 15.835 osób w 2001 r. do 11.036 osób w 2008 r.). Rok 2009 przyniósł znaczny wzrost liczby tej kategorii odbiorców pomocy społecznej do 17.240 osób, natomiast od 2010 r. następuje ponowny spadek liczby osób korzystających z pomocy społecznej z powodu alkoholizmu – wielkość ta w 2013 roku wyniosła 8.943 osoby i była o 48,13% niższa w stosunku do roku 2009. W okresie 2001, 2005-2013 średnia wartość procentowa osób pobierających świadczenie z tego tytułu w stosunku do ogólnej liczby osób objętych pomocą społeczną wyniosła 5,00%;

� trudno ści w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego – w latach 2001, 2005-2008 liczba osób korzystających z pomocy społecznej z ww. powodu utrzymywała się na stałym poziomie (średnia liczba osób w tym okresie wyniosła 1.379). Od 2009 r. liczba ta zaczęła wzrastać i w 2013 roku wyniosła już 2.117 osób. Analizując powyższe można wywnioskować, że należy wzmocnić działania resocjalizacyjne, edukacyjne, psychologiczne oraz naukę zawodu podejmowane w zakładach karnych, tak aby miały one przełożenie na zmniejszenie liczby odbiorców pomocy społecznej korzystających ze wsparcia z ww. powodu.

8. Analiza rodzin, odbiorców pomocy społecznej, pod kątem ich charakterystyki i wielkości ukazuje specyficzne tendencje. Należą do nich:

� Największy procent wśród rodzin korzystających z pomocy społecznej stanowią rodziny jednoosobowe – w 2013 roku stanowiły one 37,72% ogólnej liczby rodzin otrzymujących wsparcie. Był to wzrost w porównaniu z rokiem 2001 o 17,18 punktu procentowego;

� Najmniejszy procent wśród rodzin korzystających z pomocy społecznej stanowią rodziny sze ścio- i wi ęcej osobowe . W 2013 roku wskaźnik ten wyniósł 6,31% i zmalał w stosunku do 2001 roku o 5,81 punktów procentowych (z 13.040 rodzin w 2001 r. do 5.632 rodzin w 2013 r.);

� Zmniejsza si ę liczba rodzin z dzie ćmi korzystaj ących z pomocy społecznej na terenie województwa warmińsko-mazurskiego. W 2013 roku wyniosła ona 38.123 rodzin, tj. o 23.663 mniej niż w roku 2001. Istniejąca tendencja jest odzwierciedleniem m.in. zmniejszającej się dzietności rodzin z terenu województwa warmińsko-mazurskiego;

� Zmniejsza si ę liczba rodzin niepełnych ogółem korzystaj ących ze wsparcia pomocy społecznej . W 2013 roku liczba ta wyniosła 12.346 i spadła w porównaniu z 2001 rokiem o 1.133 rodziny;

� Obni ża się liczba rodzin emerytów i rencistów korzystaj ących z pomocy społecznej. W latach 2008-2013 liczba tych rodzin zmalała o 6.184 rodzin, z najwyższego poziomu tego wskaźnika w 2008 roku wynoszącego 18.825 rodzin do liczby 12.641 rodzin w 2013 r.


Spis tabel i wykresów Spis tabel Tabela nr 1. Infrastruktura pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim, stan na

31.12.2012 ............................................................................................................. 13 Tabela nr 2. Zatrudnienie w pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach

2001, 2005-2012 .................................................................................................... 15 Tabela nr 3. Zatrudnienie w ośrodkach pomocy społecznej ogółem, w tym zatrudnienie pracowników

socjalnych w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 ...... 19 Tabela nr 4. Zatrudnienie w powiatowych centrach pomocy rodzinie, w tym zatrudnienie pracowników

socjalnych w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 ...... 20 Tabela nr 5. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej w województwie warmińsko-

mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................................... 22 Tabela nr 6. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2012 w

województwie warmińsko-mazurskim z podziałem na powody przyznania pomocy 25 Tabela nr 7. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2012

w województwie warmińsko-mazurskim z podziałem na powody przyznania pomocy26 Tabela nr 8. Procent osób, którym udzielono pomocy, w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców

województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2012, z podziałem na powody przyznania pomocy ................................................................................................ 27

Tabela nr 9. Procent osób, którym udzielono pomocy, w stosunku do ogólnej liczby osób, objętych pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012, z podziałem na powody przyznania pomocy ............................................................. 28

Tabela nr 10. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu UBÓSTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 29

Tabela nr 11. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej.............................. 30 Tabela nr 12. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZDOMNOŚCI w

latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 31 Tabela nr 13. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu POTRZEBY

OCHRONY MACIERZYŃSTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 32

Tabela nr 14. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZROBOCIA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 33

Tabela nr 15. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 34

Tabela nr 16. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu DŁUGOTRWAŁEJ LUB CIĘŻKIEJ CHOROBY w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 35

Tabela nr 17. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZRADNOŚCI W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim . 36

Tabela nr 18. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu PRZEMOCY W RODZINIE w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ...... 37

Tabela nr 19. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu POTRZEBY OCHRONY OFIAR HANDLU LUDŹMI w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim............................................................................................ 38

Tabela nr 20. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu ALKOHOLIZMU w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 39

Tabela nr 21. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu NARKOMANII w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 40


Tabela nr 22. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ............................................... 41

Tabela nr 23. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu BRAKU UMIEJĘTNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA MŁODZIEŻY OPUSZCZAJĄCEJ PLACÓWKI OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZE w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim............................................................................................ 42

Tabela nr 24. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu TRUDNOŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE OTRZYMAŁY STATUS UCHODŹCY w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................................................ 43

Tabela nr 25. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu ZDARZENIA LOSOWEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .. 44

Tabela nr 26. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu SYTUACJI KRYZYSOWEJ w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim45

Tabela nr 27. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ LUB EKOLOGICZNEJ w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim............................................................................................ 46

Tabela nr 28. Typy rodzin objętych pomocą społeczną z uwzględnieniem liczby osób w rodzinie w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 48

Tabela nr 29. Rodziny z dziećmi objęte pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 z uwzględnieniem liczby dzieci w rodzinie ........................ 51

Tabela nr 30. Rodziny z dziećmi objęte pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 z uwzględnieniem liczby dzieci w rodzinie ........................ 52

Tabela nr 31. Rodziny niepełne korzystające z pomocy społecznej z uwzględnieniem liczby dzieci w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 55

Tabela nr 32. Rodziny rencistów i emerytów korzystające z pomocy społecznej z podziałem na liczbę osób w rodzinie w latach 2001, 2005-2012............................................................. 58

Tabela nr 33. Środki finansowe przeznaczone na realizację zadań, własnych i zleconych przez administrację rządową, gmin i powiatów na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2012 .......................................................................................... 60

Tabela nr 34. Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych gmin w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................................... 62

Tabela nr 35. Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych gminom w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................. 63

Tabela nr 36. Świadczenia przyznane w ramach zadań własnych powiatów realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .............................................................................................................. 64

Tabela nr 37. Świadczenia przyznane w ramach zadań zleconych powiatom realizowanych przez powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .............................................................................................................. 66


Spis wykresów

Wykres nr 1. Stopa bezrobocia w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 – wg danych na koniec grudnia każdego roku ........................................................... 12

Wykres nr 2. Zatrudnienie w pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w ośrodkach pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2012 ....... 16

Wykres nr 3. Zatrudnienie w pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w powiatowych centrach pomocy rodzinie w latach 2001, 2005-2012 16

Wykres nr 4. Zatrudnienie w pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w domach pomocy społecznej w latach 2001, 2005-2012 ........... 17

Wykres nr 5. Zatrudnienie w pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim ogółem, w tym zatrudnienie w ośrodkach wsparcia w latach 2001, 2005-2012........................ 18

Wykres nr 6. Zatrudnienie pracowników socjalnych w ośrodkach pomocy społecznej (z podziałem na zajmowane stanowisko) w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 ............................................................................................................................... 19

Wykres nr 7. Zatrudnienie pracowników socjalnych w powiatowych centrach pomocy rodzinie (z podziałem na zajmowane stanowisko) w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................................................................... 21

Wykres nr 8. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................. 23

Wykres nr 9. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................................... 23

Wykres nr 10. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu UBÓSTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................... 30

Wykres nr 11. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu SIEROCTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................ 31

Wykres nr 12. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZDOMNOŚCI w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim32

Wykres nr 13. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu POTRZEBY OCHRONY MACIERZYŃSTWA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 33

Wykres nr 14. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZROBOCIA w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim 34

Wykres nr 15. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 35

Wykres nr 16. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu DŁUGOTRWAŁEJ LUB CIĘŻKIEJ CHOROBY w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim............................................................................................ 36

Wykres nr 17. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu BEZRADNOŚCI W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .............................................................................................................. 37

Wykres nr 18. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu PRZEMOCY W RODZINIE w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .. 38

Wykres nr 19. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu ALKOHOLIZMU w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim39

Wykres nr 20. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu NARKOMANII w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ........................ 40

Wykres nr 21. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej z powodu TRUDNOŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO ŻYCIA PO ZWOLNIENIU Z ZAKŁADU KARNEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim ............................................... 41


Wykres nr 22. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu ZDARZENIA LOSOWEGO w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim .. 44

Wykres nr 23. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z powodu SYTUACJI KRYZYSOWEJ w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim45

Wykres nr 24. Liczba osób w rodzinach korzystających z pomocy społecznej z POWODU KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ LUB EKOLOGICZNEJ w latach 2001, 2005-2012 w województwie warmińsko-mazurskim............................................................................................ 46

Wykres nr 25. Typy rodzin objętych pomocą społeczną z uwzględnieniem liczby osób w rodzinach w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 ........................... 49

Wykres nr 26. Rodziny z dziećmi objęte pomocą społeczną w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 z uwzględnieniem liczby dzieci w rodzinie ........................ 53

Wykres nr 27. Rodziny niepełne korzystające z pomocy społecznej z uwzględnieniem liczby dzieci w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 ........................... 56

Wykres nr 28. Rodziny rencistów i emerytów korzystające z pomocy społecznej z podziałem na liczbę osób w rodzinie w latach 2001, 2005-2012............................................................. 59

Wykres nr 29. Środki finansowe przeznaczone na realizację zadań własnych i zleconych przez administrację rządową gmin i powiatów na terenie województwa warmińsko-mazurskiego w latach 2001, 2005-2012 .......................................................................................... 61

Wykres nr 30. Kwota świadczeń przeznaczonych na zdania własne gmin w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................................... 62

Wykres nr 31. Kwota świadczeń przeznaczonych na zadania zlecone gminom w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .................................................. 63

Wykres nr 32. Kwota świadczeń przeznaczonych na zadania własne powiatu realizowane przez powiatowe centra pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .............................................................................................................. 65

Wykres nr 33. Kwota świadczeń przeznaczonych na zadania zlecone powiatowym centrom pomocy rodzinie w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2001, 2005-2012 .......... 66

Documents

PROBLEMY SPOŁECZNE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO- … · Wprowadzony w Polsce po II wojnie światowej ustrój socjalistyczny był okresem negacji potrzeby istnienia zinstytucjonalizowanej