If you can't read please download the document
Upload
vonhan
View
263
Download
22
Embed Size (px)
Citation preview
INSTITUCIONI I AVOKATIT T POPULLIT
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR
AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
Prishtin, 2016
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
2
PRMBAJTJA
PARATHNIE..............6
PRISHTIN, M 16 JANAR 2015................................................................................7
ANKESA. NR: 542/2013................................................................................7 Lnda: Rekomandim lidhur me ankesat pr pezullimin e krkesave pr realizimin e t drejtave q burojn nga Ligji pr Statusin e Dshmorve, Invalidve t Lufts,
Veteranve, Pjestarve t Ushtris lirimtare t Kosovs, Viktimave Civile dhe
Familjeve t Tyre Ligjin Nr. 04/L-054...................................................................................7
PRISHTIN, M 29 JANAR 2015...............................................................................22
ANKESA NR. 221/2013........22 shtja: Zvarritjet procedurale nga gjykata n vendosjen e lnds C.nr.899/2012, q ka t bj me ndrprerjen e marrdhnies s puns....................22
PRISHTIN, M 18 SHKURT 2015..........36
RASTI NR. 518/2014.......................................................................................................36 shtjen e regjistrimit t studentve t kategorive t dala nga Lufta e UK-s n
Universitetin e Prishtins Hasan Prishtina pr vitin akademik 2014/2015.......36
PRISHTIN, M 19 SHKURT 2015...........................................................................102
ANKESA NR. 369/2014.................................................................................................102 shtja: Rekomandim, prkitazi me zvarritjen e procedurs pr shqyrtimin e
krkess s z. S. K., z. Rr. M, dhe z. A. H., t dats 17 mars 2014, lidhur me
kompensimin e shpenzimeve t udhtimit dhe t mosbashkpunimit t
MPMS me Avokatin e Popullit...................................................................................................102
PRISHTIN, M 23 SHKURT 2015......................113
ANKESA NR. 302/2012..................................................................................................113 shtja: Zvarritja procedurale nga Dhoma e Posame e Gjykats Supreme t Kosovs n vendosjen e lnds SR-11-0315/C-III-12-1993, q ka t bj me
dorzimin e patundshmris nga KBI Progres n Prizren.........113
PRISHTIN, M 12 MARS 2015......124
ANKESA.NR:125/2013..................................................................................................124
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
3
Lnda: Rekomandime lidhur me ankesat pr moszbatimin e vendimeve prfundimtare t Komisionit pr shtje Pronsore Banesore t Drejtoris
pr shtje Pronsore Banesore, n Komunn e Mitrovics s veriut........124
PRISHTIN, M 6 MAJ 2015.............141
ANKESA NR.435/2013..................................................................................................141 Lnda: Rekomandim n lidhje me ankesn pr mosekzekutimin e vendimit t
Gjykats Kushtetuese KI 187/13, t dats 16 prill 2014..................................................141
PRISHTIN, M 7 MAJ 2015..................................................................................153
RASTI NR. 251/2012.....................................................................................................153 Lnda: Rekomandime pr lirimin e hapsirs publike n rrugn ndarse n mes t
objekteve t banimit dhe Parkut Arkeologjik t Kosovs, n rrugn Ilir Konushefci,
p.n., n pjesn e mbrojtur t Komuns s Prishtins......................................................153
PRISHTIN, M 13 MAJ 2015................................................................................164
ANKESA NR: 602/2014.................................................................................................164 Lnda: Rekomandim lidhur me ankesn e z. S. R., pr shkak t mosrealizimit t s drejts n arsim, sipas Ligjit pr Ekzekutimin e Sanksioneve Penale, Nr.04/L-149.........164
PRISHTIN, M 29 MAJ 2015................................................................................176
RASTI NR. 498/2014....................................................................................................176 Lnda: Ngritja e Parkut t Paqes, Sheshit Car Lazar, Sheshit UK dhe Sheshit Adem Jashari, n komunn e Mitrovics s Veriut........................................................176
PRISHTIN, M 22 SHTATOR 2015........................................................................213
ANKESA NR. 337/2014.................................................................................................213 shtja: Zvarritjet procedurale nga gjykata n vendosjen e lnds C.nr.702/03, q ka t bj me vrtetimin dhe dorzimin e pronsis.................................................213
PRISHTIN, M 16 TETOR 2015.............................................................................223
RASTI NR. 517/2015....................................................................................................223 Procedurn gjyqsore pr ankesat kundr vendimeve preliminare pr
shpronsimin e prons s paluajtshme...........................................................................223
PRISHTIN, M 23 TETOR 2015............................................................................248
ANKESA NR. 201/2015.................................................................................................248 Lnda: Rekomandime lidhur me zbatimin e nenit 8, paragrafit 2 t Ligjit Nr.04/L-054, pr Statusin dhe t drejtat e dshmorve, invalidve, veteranve, pjestarve t
Ushtris lirimtare t Kosovs, viktima civile dhe familjeve t tyre...............................248
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
4
PRISHTIN, M 30 TETOR 2015.............................................................................255
ANKESA NR. 23/2014...................................................................................................255 Lnda: Mosemrimi i antarve t Bordit t Drejtorve t Agjencis Kosovare t Privatizimit .................................................................................................................255
PRISHTIN, M 3 NNTOR 2015...........................................................................265
ANKESA NR: 89/2015...................................................................................................265 lidhur me t drejtn n jet............................................................................................265
PRISHTIN, M 6 NNTOR 2015...........................................................................286
ANKESA NR. 66/2015...................................................................................................286 lidhur me kohzgjatjen e procedurs gjyqsore t Gjykats Themelore n Prishtin,
Dega n Graanic..........................................................................................................286
PRISHTIN, M 6 NNTOR 2015...........................................................................299
ANKESA NR. 305/2015.................................................................................................299 Lidhur me mos ekzekutimin e vendimit t plotfuqishm n rastin E.nr.193/2008, t
dats 18 mars 2008, nga Gjykata Themelore n Prishtin.............................................299
PRISHTIN, M 24 NNTOR 2015.........................................................................308
ANKESA NR. 124/2015.................................................................................................308 Lnda: Rekomandim lidhur me moszbatimin e vendimit t Trupit Ekzekutiv t Inspektoratit t Puns nr.09/442, t dats 15 prill 2015, sipas t cilit ishte anuluar
vendimi i kryetarit t Komuns s Parteshit nr.54/15, i dats 10 shkurt 2015, q
ka t bj me ndrprerjen e marrdhnies s puns.....................................................308
PRISHTIN, M 25 NNTOR 2015.........................................................................318
ANKESA NR. 290/2015.................................................................................................318 Ministris s Punve t Brendshme, Departamenti pr Shtetsi, Azil dhe Migrim
(DSHAM).........................................................................................................................318 Komisioni i ankesave pr shtetsi (KASH).......................................................................318
PRISHTIN, M 16 DHJETOR 2015........................................................................333
REKOMANDIM..............................................................................................................333 Strategjit pr mbrojtjen e drejtave dhe lirive t njeriut t hartuara nga Zyra pr
Qeverisje t Mir / ZKM..................................................................................................333
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
6
PARATHNIE
N kt prmbledhje jan prfshir t gjitha raportet me rekomandime t cilat Avokati i Popullit i ka publikuar gjat vitit 2015, e q pasqyrojn situatn e t drejtave dhe lirive t njeriut n vend pr periudhn janar - dhjetor 2015.
Qllimi sht q nprmjet ksaj prmbledhjeje t raporteve me rekomandime, t publikuara gjat vitit 2015, t gjith qytetarve, grupeve t interesit dhe autoriteteve publike tu ofrohet qasje m e leht n punn njvjeare t Institucionit t Avokatit t Popullit..
Gjithashtu, Avokati i Popullit ka pr qllim tu ofroj ndihm prfaqsuesve t popullit si dhe profesionistve ligjor n institucionet e Republiks s Kosovs, n nivel qendror dhe lokal t vendit, n kryerjen e detyrave prkatse lidhur me rekomandimet e Avokatit t Popullit.
Rekomandimet e prmbledhura jan mbshtetur n praktikn gjyqsore t Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe Standardet Ndrkombtare t zbatueshme n sistemin ton juridik. Prandaj, shpresojm q ky material tju shrbej, jo vetm pr referim n punn e tyre, por edhe pr njohje m relevante dhe m praktike me t drejtat e njeriut.
Duke konsideruar se Avokati i Popullit, si institucion kombtar pr t drejtat e njeriut, po krijon pozit t qndrueshme n mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t njeriut n vend, besojm fuqishm n rivendosjen e t drejtave t individve, t cilt kan prjetuar shkelje t t drejtave t njeriut, dhe n prmirsimin e puns s administrats dhe autoriteteve prgjegjse pr shkeljet e shkaktuara.
Avokati i Popullit mbetet me shpres q kjo prmbledhje tju shrbej t gjithve e sidomos studiuesve n fushat e t drejtave t njeriut, me synim t krijimit t vetdijes sa m e lart pr t drejtat dhe lirit themelore t njeriut n shoqrin ton.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
7
Prishtin, m 16 janar 2015
RAPORT ME REKOMANDIME
Ankesa. nr: 542/2013
H. B.
A. nr: 4/2014
S. C.
A. nr: 85/2014
Xh. A.
kundr
Ministris s Puns dhe Mirqenies Sociale (MPMS)
Pr: Z. Nenad Rashiq, ministr i Ministris s Puns dhe Mirqenies Sociale
Lnda: Rekomandim lidhur me ankesat pr pezullimin e krkesave pr realizimin e t drejtave q burojn nga Ligji pr Statusin e Dshmorve, Invalidve t Lufts, Veteranve, Pjestarve t Ushtris lirimtare t Kosovs, Viktimave Civile dhe Familjeve t Tyre Ligjin Nr. 04/L-054
Baza ligjore: Kushtetuta e Republiks s Kosovs, neni 135, paragrafi 3 Ligji pr Avokatin e Popullit, neni 16
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
8
Qllimi i raportit
1. Qllim i ktij raporti sht trheqja e vmendjes s Ministris s Puns dhe Mirqenies Sociale (m tutje: MPMS), prkatsisht ministrit t MPMS-s z. Nenad Rashiq pr vendimin 171, t lshuar m 9.6.2011 (m tutje: vendimi), lidhur me rekomandimet pr veprime q duhet ndrmarr Departamenti pr Familjet e Dshmorve, Invalidve t Lufts dhe Viktimat Civile (m tutje: DFDIL) dhe q t rekomandohet shfuqizimi i tij.
Kompetenca e Avokatit t Popullit
2. Bazuar n nenin 16, paragrafi 1.2 t Ligjit pr Avokatin e Popullit Nr. 03/L-195, Avokati i Popullit sht i autorizuar:
t trheq vmendjen pr rastet kur institucionet e Republiks s
Kosovs i shkelin t drejtat e njeriut dhe t bj rekomandim q tu
jepet fund rasteve t tilla dhe kur sht e domosdoshme t shpreh
mendimin e vet mbi qndrimet dhe reagimet e institucioneve
prkatse n lidhje me rastet e tilla.
Prshkrimi i shtjes
3. Ky raport sht bazuar n tri ankesa t ndara, t paraqitura n Institucionin e Avokatit t Popullit (IAP), nga znj. H. B., znj. S. C. dhe nga z. Xh. A. Ankesat jan paraqitur kundr DFDIL-it t MPMS-s, lidhur me krkesat pr njohjen e statusit dhe realizimin e t drejtave q burojn nga Ligji Pr Statusin dhe t Drejtat e Dshmorve, Invalidve, Veteranve, Pjestarve t Ushtris lirimtare t Kosovs, Viktima Civile dhe Familjet e Tyre pr vlerat e lufts.
Prmbledhja e fakteve
4. Faktet, dshmit dhe informatat me t cilat posedon IAP, mund t prmblidhen si n vijim:
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
9
Rasti i znj. H. B.
5. M 28 tetor 2013, znj. H. B. ka paraqitur ankes n IAP kundr MPMS-s pr mospranimin e dokumentacionit, lidhur me krkesn pr realizimin e t drejts n pension pr viktima civile t lufts pr vajzn e saj gjashtmuajshe K. B. Sipas pohimeve t ankueses, vajza e saj ka ndrruar jet m 16 prill 1999, gjat lufts n Kosov, ditn kur ajo se bashku me bashkshortin e saj dhe nj grup fshatarsh po dboheshin me dhun nga fshati Koliq.
6. M 10 dhjetor 2013, ankuesja ka informuar IAP-n q ajo ishte takuar me drejtorin e DFDIL-it pr t dorzuar krkesn pr realizimin e t drejts n pension, mirpo drejtori i DFDIL-it nuk i ka pranuar dokumentet, me arsyetimin se qeveria e Kosovs e ka ndaluar regjistrimin e rasteve t reja.
Rasti i znj. S.C.
7. N mnyr q t realizoj t drejtat q burojn nga Ligji pr Vlerat e Lufts, znj. S. C. pohuar se disa her ka provuar t paraqes krkes n DFDIL t MPMS-s pr njohje t statusit dhe pr t drejtat e prcaktuara me ligj, si familjare e bashkshortit dhe t birit t saj, viktima civile t lufts, t cilt jan konsideruar t zhdukur deri n vitin 2002, respektivisht vitin 2003, kur ata jan gjetur dhe jan rivarrosur. DFDIL ka refuzuar t pranoj krkesn
8. N shkurt t vitit 2013, znj. S. C., pas shum prpjekjesh t dshtuara, ka arritur t paraqes krkes n DFDIL (krkesa nr.05-10/2592) pr njohje t statusit t viktimave civile t lufts. Mirpo, krkesa e znj. S. C. sht refuzuar nga DFDIL, me vendimin e dats 18 tetor 2013, me arsyetimin se t gjitha krkesat q jan pranuar pas dats 31 maj 2011 nuk do t shqyrtohen deri n
nxjerrjen e nj vendimi t ri politik.
9. M 28 tetor 2013, znj. S. C. ka ushtruar ankes kundr vendimit t DFDIL-it t dats 18 tetor 2013, n sektorin e ankesave t DFDIL-it. Si prgjigje ndaj ankess, ajo ka pranuar nj njoftim t dats 19
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
10
nntor 2013, nga menaxheri i Sektorit t ankesave n DFDIL. N kt prgjigje t DFDIL thuhet se ankesa kundr vendimit t shkalls s par nuk mund t shqyrtohet, sepse me vendimin i cili sht ende n fuqi, rekomandohet q:
numri i aplikuesve pr pensione dhe beneficione, sipas Ligjit pr vlerat e lufts t prmbyllet me gjendjen e dats 31 maj 2011; T
mos pranohet asnj krkes e re pr realizimin e pensioneve t
parapara me Ligjin pr vlerat e lufts, si dhe t mos pranohet asnj
krkes pr njohjen e asnj t drejte deri n nxjerrn e nj vendimi
t ri politik na ana e ministrit t MPMS-s.
10. M 9 janar 2014, nga ana e IAP sht kontaktuar drejtori i DFDIL-it n MPMS, lidhur me shtjen e ngritur nga znj. S. C. Sipas drejtorit, DFDIL-i sht duke e br verifikimin e t gjitha rasteve dhe posa t prfundoj kjo faz, ministri i MPMS-s do t nxjerr nj vendim pr pranimin e aplikacioneve t reja pr pensione dhe beneficione, sipas Ligjit pr Vlerat e Lufts q i takojn ksaj kategorie.
11. M 29 janar 2014, IAP e ka krkuar me shkrim nga Zyra pr Informim e MPMS-s nj kopje t vendimit.
12. M 30 janar 2014, Zyra pr Informim e MPMS-s i ka drguar IAP-s kopjen e vendimit, sipas krkess s IAP-s.
13. M 6 shkurt 2014, prfaqsuesit e IAP-s jan takuar me drejtorin e DFDIL-it t MPMS-s pr t marr informata shtes lidhur me vendimin. Drejtori i DFDIL-it ka vrtetuar se vendimi sht ende n fuqi dhe q nuk ka ndonj ndryshim sa i prket pranimit t krkesave t reja. Ai m tutje pohoi se jan gjithsej 13.500 prfitues nga skema e parapar me Ligjin pr Vlerat e Lufts dhe, sipas disa vlersimeve, jan edhe s paku 1000 paraqits potencial t krkesave, t cilat si t tilla nuk mund t pranohen pr shkak se n fuqi sht vendimi.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
11
14. M 28 shkurt 2014, sht zhvilluar nj takim midis prfaqsuesve t IAP-s dhe Zyrs Ligjore t MPMS-s. Prfaqsuesja e Zyrs Ligjore t MPMS-s ka mohuar q vendimi t ket ndonj ndikim n t drejtat e kategoris s viktimave civile t lufts. Mirpo, zyrtart e IAP-s i paraqitn atyre njoftimin, i cili i sht drguar ankueses ku thuhet se krkesa e saj nuk mund t shqyrtohet pr shkak se n fuqi sht vendimi, i cili si i till pamundson rregullimin e statusit dhe realizimin e t drejtave t prcaktuara me Ligjin pr Vlerat e Lufts.
Rasti i z. Xh. A.
15. M 28 shkurt 2014, z. Xh. A. ka paraqitur ankes n IAP, n emr t t afrmes s tij znj. F. K. Z. Ai ka pohuar se znj. F. K. ka dorzuar dokumentacionin e krkuar n MPMS, pr njohjen e statusit dhe realizimin e t drejtave t prcaktuara me ligj, n emr t bashkshortit t saj t ndjer, i cili sht viktim civile e lufts n Kosov. Z. Ademi, m tutje, ka pohuar se krkesa sht dorzuar n MPMS n vitin 2011 dhe q prej asaj kohe ai vazhdimisht sht interesuar pr rastin, por pa ndonj rezultat dhe pa ndonj prgjigje konkrete.
16. M 24 mars 2014, IAP ka kontaktuar z. A. pr tu informuar nse ai ose znj. F. K. kan marr ndonj njoftim me shkrim nga ana e MPMS-s, lidhur me krkesn pr realizimin e t drejtave. Ai pohoi se asnjher nuk ka marr letr apo njoftim me shkrim nga MPMS-ja. Ai m tutje pohoi se gjat bisedave me zyrtart e MPMS-s ka marr informata se shtja ka t bj me nj vendim t ministrit pr mospranim t krkesave.
Baza ligjore
17. Kushtetuta e Republiks s Kosovs, n nenin 31 prcakton se: dokujt i garantohet mbrojtje e barabart e t drejtave n
procedur para gjykatave, organeve t tjera shtetrore dhe
bartsve t kompetencave publike.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
12
18. Kushtetuta e Republiks s Kosovs, n nenin 24 po ashtu prcakton se: T gjith jan t barabart para ligjit. dokush gzon t drejtn e mbrojtjes s barabart ligjore, pa diskriminim.
19. Konventa Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut dhe Protokollet e Saj (KEDNJ), n nenin 6 prcakton se:
do person ka t drejt q shtja e tij t dgjohet, publikisht dhe brenda nj afati t arsyeshm nga nj gjykat e pavarur dhe e
paanshme, e krijuar me ligj, e cila do t vendos si pr
mosmarrveshjet n lidhje me t drejtat dhe detyrimet e tija t
natyrs civile [...]
20. Sipas nenit 14 t KEDNJ:
Gzimi i t drejtave dhe lirive t njohura n kt Konvent duhet t sigurohet, pa asnj dallim t bazuar n shkaqe t tilla si gjinia,
raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet politike ose do mendim tjetr,
origjina kombtare ose shoqrore, prkatsia n nj minoritet
kombtar, pasuria, lindja ose do situat tjetr.
Analiza ligjore
21. Avokati i Popullit vren se ministri i MPMS-s ka nxjerr vendimin m 9 qershor 2011, si thuhet pas takimit me Fondin Monetar Ndrkombtar (FMN), me t cilat krkon nga DFDIL q numri i paraqitsve t krkesave pr njohjen e statusit sipas Ligjit pr Vlerat e Lufts t prmbyllet me gjendjen e dats 31 maj 2011 dhe deri n nxjerrjen e nj vendimi t ri politik nga Ministri i MPMS-s, t mos pranohet asnj krkes e re pr njohjen dhe realizimin e asnj t drejte t prcaktuar me Ligjin pr Vlerat e Lufts.
22. N kohn kur sht nxjerr vendimi, n fuqi ka qen Ligji nr.02/L-02 Pr Statusin dhe t Drejtat e Familjeve t Dshmorve, Invalidve, Veteranve dhe Pjestarve t UK-s dhe Familjeve
t Viktimave Civile t Lufts, i dats 23 shkurt 2006. Ndrsa, m 8
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
13
dhjetor 2011, Kuvendi ka miratuar Ligjin Nr. 04/L-054 Pr Statusin dhe t Drejtat e Dshmorve, Invalidve, Veteranve,
Pjestarve t Ushtris lirimtare t Kosovs, Viktima Civile dhe
Familjet e Tyre, i cili aktualisht sht n fuqi dhe i cili shfuqizon rregulloret e UNMIK-ut dhe Ligjin nr.02/L-02. Megjithat, vendimi ka vazhduar t mbetet n fuqi, duke pamundsuar kshtu paraqitjen e krkesave pr realizimin e t drejtave t prcaktuara me ligj.
23. N funksion t analizs ligjore t ankesave t parashtruara n IAP dhe veprimeve t DFDIL-it t MPMS-s, Avokati i Popullit konsideron se duhet t bhet krahasimi i Ligjit Nr. 04/L-054 me Ligjin Nr. 02/L-02, prkatsisht dispozitave t cilat prcaktojn t drejtat e paraqitsve t krkesave.
24. Sa i prket t drejts s ankuesve q t paraqesin krkesa pr realizimin e t drejtave si familjar t viktimave civile, Avokati i Popullit vren se Ligji nr.02/L-02 e prkufizon kt kategori prfituesish me nenin 2, pika 6:
Viktim civile e lufts, konsiderohet personi i cili ka vdekur nga
pasojat e lufts n Kosov, prej 27.02.1998 deri m 20.06.1999, si
dhe personat q konsiderohen t zhdukur gjat ksaj periudhe
kohore [...].
25. Ligji Nr. 04/L-054 me nenin 3, pika 1.10 prkufizon se:
Viktim civile e Lufts - personi i cili sht i vrar apo plagosur, nga
forcat e armikut brenda periudhs 27.02.1998 deri me 20.06.1999
[...].
ndrsa me nenin 3, pika 1.14
Person civil i zhdukur personin vendndodhja e t cilit sht e
panjohur pr familjaret e tij/saj dhe i cili n baz t informacionit
t besueshm, sht zhdukur n periudhn mes 1 janarit 1998 dhe
31 dhjetorit 2000, si pasoj e lufts n Kosov n vitet 1998-1999.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
14
26. Kur sht fjala pr viktimat civile t lufts edhe Ligji Nr.02/L-02 edhe Ligjin Nr. 04/L-054 e prkufizojn njjt kt kategori. Ligji Nr.02/L-02 i trajton viktimat civile dhe personat e zhdukur me nj nen t vetm si nj kategori, prderisa Ligji Nr. 04/L-054 i trajton me dy nene t veanta, si dy kategori t ndryshme. Sidoqoft, ankesat e paraqitura n IAP kan t bjn me kategorin e viktimave civile.1
27. Njohja e statusit t viktims civile t lufts sipas nenit 15.2 t Ligjit Nr.02/L-02:
Konstatohet nga Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale (Departamenti pr Familjet e Dshmorve, Invalidt e Lufts dhe
Viktimat Civile) n mbshtetje t dokumentacionit q e lshon
organi kompetent i komuns n prputhje m procedurat
administrative, n baz t krkess s antarit t familjes.
28. Ndrsa neni 15, paragrafi 2 i Ligjit Nr. 04/L-054 prcakton se:
Statusi i viktims civile dhe invalidit t lufts, konstatohet nga
organi prgjegjs i Komuns prkatse, sipas kushteve dhe
kritereve t prcaktuara me aktin nnligjor t nxjerr nga
Qeveria.
29. E drejta pr t paraqitur krkesa pr njohjen e statusit dhe pr realizimin e t drejtave garantohet dhe nuk kufizohet me asnjrin nga t dy ligjet.
30. Avokati i Popullit vren se, arsyetimi q u sht dhn ankuesve me rastin e refuzimit t krkesave t tyre, bazohet n vendimin dhe jo n ndonj fakt tjetr. N vendimin e DFDIL-it, t dats 18 tetor 2013, me t ciln refuzohet krkesa e znj. Suzana Caca, thuhet se:
1 Familjart e ankueses znj. C. jan konsideruar t zhdukur deri n vitet 2002/2003, kur ata jan gjetur dhe jan rivarrosur, prandaj ata konsiderohen viktima civile t lufts.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
15
Pas shqyrtimit t krkess si dhe shkresave n lnd, u vrtetua se krkesa nuk sht e bazuar, sepse duke u bazuar n rekomandimet
pr veprime q duhet ndrmarr nga Ministri i MPMS-s, t gjitha
krkesat q jan pranuar pas dats 31.05.2011 nuk do t
shqyrtohen deri n nxjerrjen e nj vendimi t ri politik.
31. Pr m shum, n njoftimin q znj. C. e ka pranuar, si prgjigje, lidhur me ankesn q ajo e ka ushtruar kundr vendimit t dats 18 tetor 2013, si vendim i shkalls s par, thuhet se ankesa e saj nuk mund t shqyrtohet sepse vendimi sht ende n fuqi.
32. Avokati i Popullit vren se, pezullimi i pranimit t krkesave, zvarrit realizimin e t drejtave, pasi q Ligji Nr.02/L-02 me nenin 16.6 ndr t tjera thot se:
Pensioni familjar, pensioni personal invalidor, pensioni familjar
invalidor, si dhe shtesat pr prkujdesje dhe ndihm personit tjetr,
realizohet nga dita e par e muajit q pason, nga dita e paraqitjes
s krkess, nse jan plotsuar kushtet pr realizimin e t drejts.
[...].
33. Ndrsa Ligji Nr. 04/L-054 me nenin 18 prcakton se:
T drejtat n pensione t prcaktuara n nenin 5 t ktij ligji se dhe shtesat pr prkujdesje dhe ndihm personit tjetr, realizohen
nga dita e paraqitjes s krkess, nse jan plotsuar kushtet dhe
kriteret pr realizimin e ktyre t drejtave.
34. Avokati i Popullit sht vn n dijeni se ministri i MPMS-s, ka nxjerr nj vendim tjetr, Vendimin Nr.10, t dats 21 janar 2013, pr shfuqizimin e pjesshm t Vendimit. Shfuqizimi i vendimit vlen vetm pr familjet e t zhdukurve, t cilat kan filluar t parashtrojn krkesat nga data 15 janar 2013 dhe pr familjet e dshmorve, invalidve t lufts s UK-s dhe veteranve t lufts, t cilt mund t aplikojn pr realizimin e t drejtave t tyre pas prfundimit t procesit t verifikimit t statusit t tyre. Mirpo, vendimi vazhdon t vlej pr kategorin e viktimave civile.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
16
Konstatimi i Avokatit t Popullit
35. Gjat veprimeve t ndrmarra pr t hetuar rastet e siprprmendura, Avokati i Popullit ka vrejtur dhe ka ardhur n prfundim se, paraqitsve t krkesave pr njohjen e statusit t viktimave civile nuk u sht lshuar ndonj vendim individual pr refuzimin e krkesave ose ndonj arsyetim me shkrim lidhur me mospranimin e krkesave, prve n rastin e znj. S. C., e cila e ka marr nj vendim pr refuzimin e krkess s saj.
36. Pr m shum, ankesa e znj. C. kundr vendimit t shkalls s par nuk sht shqyrtuar fare pr shkak t vendimit. Ndrsa, paraqitsit e tjer t krkesave jan njoftuar gojarisht dhe nprmes formave jozyrtare se vendimi e pamundson pranimin e krkesave t reja.
37. Avokati i Popullit konsideron se kto veprime t MPMS-s prbjn shkelje t parimeve t prgjithshme t s drejts dhe parimit t ligjshmris.
38. Parimi i ligjshmris garanton se t gjitha aktet dhe veprimet e ndrmarra nga organet shtetrore dhe institucionet q ushtrojn autoritet publik duhet t jen n pajtim me ligjin.
39. Vendimi i nxjerr nga ministri i MPMS jo vetm q nuk sht n pajtim me ligjin, por vendoset mbi ligjin, duke e penguar n mnyr diskriminuese paraqitjen e krkesave pr realizimin e t drejtave t prcaktuara me ligj.
40. Avokati i Popullit, duke u bazuar n dispozitat e t dy ligjeve konstaton se ministrit t MPMS-s nuk i delegohet ndonj kompetenc pr nxjerrjen e ndonj vendimi, me t cilin do t pezullohej apo pengohej zbatimi i ligjit. Asnj antari t Qeveris, n kt rast as ministrit t MPMS, nuk i delegohet e drejta e kufizimit t drejtave dhe lirive t qytetarve t Republiks s Kosovs, t parapara me ligj dhe me Kushtetut. do kufizim i till mund t bhet vetm me ligj duke u bazuar n Nenin 55 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs. Vendimi apo fardo akti
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
17
tjetr normativ i nj antari t Qeveris s Kosovs dhe i ndonj autoriteti tjetr publik n Republikn e Kosovs, nuk sht i vlefshm nse nuk sht i bazuar n ligj dhe nuk sht ligj.
41. Duhet vrejtur se, asnjri nga ligjet n fjal nuk prcakton ndonj afat apo kufizim kohor sa i prket paraqitjes s krkesave pr njohjen dhe realizimin e ndonj t drejte. Pr m shum, neni 93, pika (4) e Kushtetuts prcakton se Qeveria, pjes prbrse e t cils jan ministrat, ka kompetenc t merr vendime dhe nxjerr akte juridike ose rregullore, t nevojshme pr zbatimin e ligjeve. Vendimi i ministrit t MPMS-s n kt rast nuk ka t bj me zbatimin e ligjit, por ka t bj me pengimin e zbatimit t ligjit.
42. Avokati i Popullit konsideron se vendimi politik i ministrit t MPMS-s v n dyshim parimin e siguris juridike dhe se krijohet prshtypje e nj paqndrueshmrie juridike. Vendimi sht lshuar gjat kohs sa ka qen n fuqi Ligji Nr.02/L-02 dhe n ndrkoh Kuvendi i Kosovs ka miratuar Ligjin Nr. 04/L-054 i cili ka shfuqizuar ligjin paraprak.
43. Avokati i Popullit konsideron se pr paraqitsit e krkesave t cilt kan tentuar t paraqesin krkesa pas nxjerrs s vendimit deri n miratimin e Ligjin Nr. 04/L-054 do t duhej t vlenin dispozitat e Ligjit Nr.02/L-02. Me kt nuk do t thot se Ligjin Nr. 04/L-054 garanton m pak apo m shum t drejta se ligji paraprak, por pr shkak se me kt garantohet sundimi i ligjit dhe mbrohet shteti i s drejts.
44. N teorin e s drejts ekziston rregulli se legjislacioni nuk sht i paracaktuar q t veproj me efekte prapavepruese, ose n nj mnyr t till sa t ndrhyj n t drejtat dhe lirit ekzistuese. Kjo duhet kuptuar n at mnyr q, pr do fakt, ngjarje ose marrdhnie, do t zbatohet ligji q ka qen n fuqi n kohn q ka lindur apo krijuar fakti ose marrdhnia juridike konkrete.
45. Avokati i Popullit, m tutje konsideron se veprimet q i ka ndrmarr DFDIL, t kushtzuara nga vendimi, pamundsojn
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
18
identifikimin e paraqitsve t krkesave dhe prcaktimin e kohs s paraqitjes s krkesave pr arsye se DFDIL nuk ka lshuar vendime individuale pr mospranimin ose refuzimin e krkesave. Pr kt arsye mund t mungojn shnimet lidhur me numrin e paraqitsve t krkesave dhe kohn kur ata kan provuar t paraqesin krkesat.
46. N ann tjetr DFDIL dhe MPMS asnjher dhe n asnj form nuk kan publikuar vendimin, i cili sht trajtuar si nj dokument i brendshm dhe t cilin MPMS dhe DFDIL jan duke e zbatuar nga data 31.5.2011.
47. Mospublikimi i vendimit dhe mos nxjerrja e mosdhnia e vendimeve individuale pr paraqitsit e krkesave, i ka vn n lajthitje si paraqitsit e krkesave, ashtu edhe palt e interesuara t cilat do t mund t krkonin shfuqizimin e vendimit, nprmes procedurave administrative apo gjyqsore.
48. Avokati i Popullit konstaton se veprimet e MPMS-s, prkatsisht Vendimi i MPMPS-s, ka shkelur t drejtat dhe lirit themelore t prcaktuara me Kushtetut dhe me KEDNJ, prkatsisht nenin 31 t Kushtetuts i cili prcakton se dokujt i garantohet mbrojtje e barabart e t drejtave n procedur para gjykatave, organeve t
tjera shtetrore dhe bartsve t kompetencave publike.
49. Po ashtu, veprimet e MPMS paraqesin edhe shkelje t 6 t KEDNJ-s, i cili prcakton se:
do person ka t drejt q shtja e tij t dgjohet, publikisht dhe
brenda nj afati t arsyeshm nga nj gjykat e pavarur dhe e
paanshme, e krijuar me ligj, e cila do t vendos si pr
mosmarrveshjet n lidhje me t drejtat dhe detyrimet e tija t
natyrs civile [...].
50. Avokati i Popullit me t drejt i referohet nenit 6 t KEDNJ-s, pr shkak se lidhur me krkesat e qytetarve nuk vendos n kt rast gjykata, por sht DFDIL, organ ky q ushtron rolin e gjykats kur
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
19
vendoset pr t drejtat dhe detyrimet e paraqitsve t krkesave. Nj qndrim t till e ka pranuar edhe Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut (GJEDNJ), q secili organ i themeluar me ligj, q vendos pr ndonj t drejt t individve mund t konsiderohet si gjykat.2
51. Avokati i Popullit konsideron se nxjerrja e vendimit, me t cilin pezullohet procesi i paraqitjes s krkesave pr njohjen e statusit dhe realizimin e t drejtave m 31 maj 2011, dshmon se gjat procedurs s pranimit t krkesave nuk sht garantuar mbrojtje e barabart pr secilin dhe se mbetja n fuqi i nj vendimi t till pr nj koh aq t gjat zvarrit procedurn dhe dmton interesat e paraqitsve t krkesave.
52. Avokati i Popullit gjithashtu konstaton se me veprimet e MPMS-s sht cenuar neni 24 i Kushtetuts i cili prcakton se:
T gjith jan t barabart para ligjit. dokush gzon t drejtn e mbrojtjes s barabart ligjore, pa diskriminim ndrsa neni 14 i KEDNJ-s prcakton se: Gzimi i t drejtave dhe lirive t njohura n kt Konvent duhet t sigurohet, pa asnj dallim [...].
53. Vendimi mohon t drejtn e njohur me ligj pr parashtrimin e krkesave pas dats 31 maj 2011, duke dalluar kshtu paraqitsit e krkesave t cilt kan aplikuar para dhe pas ksaj date. Personat t cilt kan paraqitur krkesa para dats 31 maj 2011, do t realizojn t drejtat e tyre nga dita e paraqitjes s krkesave, ndrsa realizimi i t drejtave t personave q nuk kan pasur mundsi t paraqesin krkesa para dats 31 maj 2011, do t varet nga vendimi dhe, pr aq koh sa ky vendim t mbetet n fuqi. Rrjedhimisht, MPMS-ja me kt vendim bn diskriminim, sepse jo t gjith personat n situat t njjt trajtohen n mnyr t barabart, sikur
2 Shih Aktgjykimin CASE OF IMMOBILIARE SAFFI v. ITALY (Application no. 22774/93), t dats 8.07.1999.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
20
q sht e prcaktuar me ligj.
54. Shfuqizimi i pjesshm i vendimit (shih pikn 34 t ktij Raporti), jo vetm q e dshmon, por e thellon edhe m shum diskriminimin q iu bhet paraqitsve t krkesave. Kjo, pr shkak se fillimisht trajtimi i pabarabart sht bazuar me nj dat t caktuar dhe i ka ndar paraqitsit e krkesave para dhe pas hyrjes n fuqi t vendimit, pa marr parasysh se a bhet fjal pr persona t zhdukur, viktima civile, veteran t lufts etj. Ndrsa, vendimi pr shfuqizimin e pjesshm t vendimit bhet n mnyr selektive, n baz t kategoris dhe vazhdon t mbetet n fuqi pr kategorin e viktimave civile t lufts.
55. Avokati i Popullit konsideron se vendimi pengon zbatimin e Ligjit pr Vlerat e Lufts, sht kundrligjor dhe kundr-kushtetues, pr shkak se me t pezullohet procesi i paraqitjes s krkesave pr realizimin e t drejtave t prcaktuara me kt ligj. Pr m shum, vendimi ka karakter diskriminues dhe cenon t drejtat dhe lirit themelore t garantuara me Kushtetutn e Republiks s Kosovs dhe me instrumentet ndrkombtare.
56. Avokati i Popullit, bazuar n at q u tha m sipr, n pajtim me nenin 135, paragrafi 3 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs Ka t drejt t bj rekomandime dhe t propozoj masa, nse
vren shkelje t t drejtave dhe lirive t njeriut nga ana e organeve
t administrats publike dhe organeve tjera shtetrore. Sipas kuptimit t nenit 16, paragrafi 1.2 t Ligjit pr Avokatin e Popullit, Avokati i Popullit (..) ka prgjegjsi t trheq vmendjen pr rastet kur institucionet e Republiks s Kosovs i shkelin t drejtat
e njeriut dhe t bj rekomandim q tu jepet fund rasteve t tilla
(), si dhe t rekomandoj[...] nxjerrjen apo ndryshimin e akteve nnligjore dhe administrative nga Institucionet e Republiks
s Kosovs. (neni 16, paragrafi 1.6). Prandaj, Avokati i popullit rekomandon q:
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
21
1. Ministri i MPMS t ndrmerr masa t menjhershme pr
shfuqizimin dhe anulimin e vendimit Nr. 171, t dats 9 qershor
2011.
2. T nxirret nj vendim i ri nga ministri i MPMS, me t cilin do t
riparoheshin dmet e shkaktuara nga pasojat juridike t
Vendimit Nr. 17, i dats 9 qershor 2011, n at mnyr q njohja
e statusit dhe realizimi i t drejtave t zbatohet nga nga data 31
maj 2011.
3. Ky rekomandim tu prcillet t gjitha njsive n kuadr t
Qeveris s Republiks s Kosovs dhe t MPMS, pr zbatimin e
ligjeve n fuqi dhe mundsimin e realizimit t s drejts s
garantuar me Kushtetut dhe ligj t t gjith qytetarve, si dhe
mundsimin e shfrytzimit t mjeteve juridike efektive, pa asnj
dallim.
N pajtim me nenin 132 paragrafi 3 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs dhe nenin 26 t Ligjit pr Avokatin e Popullit nr. 03/L-195, Ju lutemi t na informoni pr veprimet q do t ndrmarr Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale, lidhur me kt shtje, si prgjigje ndaj rekomandimit t lartprmendur. Duke Ju falnderuar pr bashkpunimin, Ju lutem q prgjigjen tuaj, lidhur me kt shtje, ta drgoni brenda nj afati t arsyeshm kohor, por jo m von se deri m 7 gusht 2014. Me nderime,
Sami Kurteshi Avokat i Popullit Kopje: Kryesis s Kuvendit t Republiks s Kosovs,
Z. Hashim Thai, Kryeministr i Republiks s Kosovs, Z. Eshref Shabani, Sekretar i Prgjithshm, MPMS, Z.Bajram Pajaziti, drejtor, Departamenti pr Familjet e Dshmorve, Invalidve t Lufts dhe Viktimave civile.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
22
Prishtin, m 29 janar 2015
RAPORT ME REKOMANDIM
Ankesa nr. 221/2013
A. B.
kundr
Gjykats Themelore n Prizren
shtja: Zvarritjet procedurale nga gjykata n vendosjen e lnds C.nr.899/2012, q ka t bj me ndrprerjen e marrdhnies s puns
Pal prgjegjse: Gjykata Themelore n Prizren Z. Ymer Hoxha, kryetar
Baza ligjore: Kushtetuta e Republiks s Kosovs, neni 135, paragrafi 3 Ligji pr Avokatin e Popullit, neni 15 paragrafi 6
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
23
Qllimi i raportit
1. Qllimi i ktij raporti sht trheqja e vmendjes Gjykats Themelore n Prizren, lidhur me nevojn e ndrmarrjes s veprimeve prkatse pr shqyrtimin dhe vendosjen pr lndn C.nr.899/2012, pa vonesa t mtutjeshme.
2. Ky raport sht i bazuar n ankesn individuale t z. A. B. (n tekstin e mtejm Ankuesi) dhe mbshtetet n faktet dhe provat e ankuesit, si dhe nga shkresat e lnds t cilat i posedon Institucioni i Avokatit t Popullit (IAP), lidhur me zvarritjen e procedurs gjyqsore pr t vendosur lidhur me shtjen e kthimit t ankuesit n pun.
Prmbledhja e fakteve
Faktet, dshmit dhe informatat, t cilat i posedon IAP, t paraqitura nga ankuesi dhe t mbledhura nga hetimi i br mund t prmblidhen si n vijim:
3. Rasti i ankuesit ka filluar t procedohet n gjykata nga 9 dhjetor 2003 dhe deri m sot ende nuk sht vendosur. Pra, ankuesi pr 12 vite sht n pritje t vendimit, lnda e t cilit sillet n gjykata pa u vendosur prfundimisht me vendim meritor. Gjykata e shkalls s dyt vendimet e gjykats s shkalls s par pr tri her me radh ia ka kthyer n rigjykim, e po ashtu edhe Gjykata Supreme e Kosovs, si gjykat e shkalls s tret, dy her radhazi ia ka prishur vendimet e gjykatave t shkallve m t ulta dhe shtjen e ka kthyer n rigjykim.
4. M 20 qershor 2002, ankuesi kishte lidhur kontrat pune me Raiffeisen Bank (n tekstin e mtejm e paditura) pr t kryer detyrn e arktarit. Ndrsa, m 10 tetor 2003, ankuesi njoftohet me shkrim se i sht ndrprer marrdhnia e puns. M 28 tetor 2003, ai ankohet kundr ndrprerjes s marrdhnies s puns, n Raiffeisen Bank, mirpo asnjher nuk merr prgjigje me shkrim.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
24
5. M 9 dhjetor 2003, ankuesi parashtroi padi n Gjykatn Komunale n Prizren, pr kthimin n vendin e puns dhe kompensimin e t ardhurave personale pr periudhn e largimit nga puna.
6. M 1 korrik 2004, Gjykata Komunale n Prizren, lidhur me shtjen e ankuesit nxjerr aktgjykimin C.nr.769/03, me t cilin miratohet krkespadia e ankuesit, pr kthim n vendin e puns.
7. Kundr aktgjykimit t Gjykats Komunale n Prizren C.nr.769/2003 t dats 1 korrik 2004, e paditura ushtron ankes n Gjykatn e Qarkut n Prizren, e cila me aktvendim Ac.nr.361/2004 t dats 9 dhjetor 2004, e hedh posht ankesn si t pasafatshme dhe e vrteton aktgjykimin e Gjykats Komunale n Prizren C.nr.769/2003, t dats 1 korrik 2004.
8. M 24 mars 2005, Gjykata Supreme e Kosovs e pranon revizionin e t paditurs, me aktvendim Rev.nr.51/2005 t dats 24 mars 2005, e prish aktvendimin e Gjykats s Qarkut n Prizren Ac.nr.361/2004, t dats 9 dhjetor 2004, dhe lndn ia kthen s njjts n rivendosje.
9. M 10 gusht 2005, Gjykata e Qarkut n Prizren e prish aktgjykimin e Gjykats Komunale n Prizren C.nr.769/03 t dats 1 korrik 2004 dhe lnda i kthehet Gjykats s Shkalls s par pr rivendosje.
10. M 26 tetor 2006, pr t dytn her Gjykata Komunale n Prizren vendos me aktgjykim C.nr.681/2005, t dats 26 tetor 2006, n favor t ankuesit.
11. M 19 janar 2007, Gjykata e Qarkut n Prizren me aktgjykimin Ac.nr.523/2006 t dats 19 janar 2007, e refuzon si t pabaz ankesn e t paditurs dhe pr t dytn (2) her vendos n favor t ankuesit, vrtetohet aktgjykimi i Gjykats Komunale n Prizren C.nr.681/05, i dats 26 tetor 2006.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
25
12. M 28 shkurt 2007, e paditura ushtron revizion n Gjykats Supreme t Kosovs, kundr aktgjykimit t Gjykats s Qarkut n Prizren Ac.nr.523/2006, t dats 19 janar 2007, pr shkelje esenciale t dispozitave t procedurs kontestimore dhe zbatim t gabuar t s drejts materiale.
13. M 31 mars 2007, edhe prfaqsuesja e ankuesit, ushtron kundr prgjigje ndaj revizionit t t paditurs, n Gjykatn Supreme t Kosovs, duke propozuar q Gjykata Supreme e Kosovs ta hedh posht revizionin dhe t vrtetoj aktgjykimin e Gjykats s Qarkut n Prizren, Ac.nr.523/2006.
14. M 10 korrik 2008, Gjykata Supreme e Kosovs pranon revizionin e t paditurs, me aktvendim Rev.nr.99/2007 t dats 10 korrik 2008, prish aktgjykimin e Gjykats s Qarkut n Prizren Ac.nr.523/2006 t dats 19 janar 2007, si dhe aktgjykimin e Gjykats Komunale n Prizren C.nr.881/2005, t dats 26 tetor 2006 dhe lndn e kthen n shkall t par pr rigjykim.
15. M 24 shtator 2010, Gjykata Komunale n Prizren, me aktgjykim C.nr.697/2008 t dats 24 shtator 2010, pr t tretn (3) her vendos n favor t ankuesit, duke e obliguar t paditurn q ta kthej n vendin e mparshm t puns dhe ti kompensoj t ardhurat personale.
16. M 10 shtator 2012, Gjykata e Qarkut n Prizren, me aktvendim Ac.nr.666/2010 t dats 10 shtator 2012, aprovon ankesn e t paditurs, prish aktgjykimin e Gjykats Komunale n Prizren C.nr.697/2008 t dats 24 shtator 2010 dhe lnda pr t tretn (3) her i kthehet gjykats s shkalls s par pr rigjykim.
17. M 4 prill 2013, ankuesi paraqet ankesn e tij n IAP, lidhur me zvarritjen e procedurs pr shqyrtimin e lnds s tij, nga Gjykata e Themelore n Prizren.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
26
18. M 23 prill 2013, Kshilltari Ligjor i IAP e kshilloi ankuesin q ti parashtroj urgjenc Gjykats Themelore n Prizren, pr shpejtimin e procedurs n shqyrtimin e lnds.
19. M 25 prill2013, ankuesi njoftoi se ka br urgjenc n Gjykatn Themelore n Prizren, lidhur me shqyrtimin e lnds s tij.
20. M 2 gusht 2013, ankuesi njoftoi se lnda e tij i sht caktuar gjyqtarit A. B.
21. M 21 gusht 2013, Avokati i Popullit i drgoi nj letr Gjykats Themelore n Prizren, n t ciln krkoi informata pr veprimet e ndrmarra ose ato q planifikonte t ndrmerrte q rasti i ankuesit t shqyrtohej brenda nj afati t arsyeshm bazuar n ligj.
22. M 2 shtator 2013, Avokati i Popullit mori prgjigje nga kryetari i Gjykats Themelore n Prizren, ku u njoftua se Lnda pasi sht anuluar nga gjykata e shkalls s dyt, ka marr numr t ri
C.nr.899/2012, por pas biseds me gjyqtarin e shtjes, na sht
premtuar se e njjta do t shqyrtohet, kah fundi i muajit shtator,
apo fillimi i tetorit 2013.
23. M 18 shtator 2013, ankuesi u takua me zvendsin e Avokatit t Popullit, n ditn e hapur me qytetar n Prizren, ku paraqiti ankesat e tij, lidhur me zvarritjet gjyqsore.
24. M 24 shtator 2013, ankuesi u takua me Avokatin e Popullit n ditn e hapur me qytetart n Prishtin, ku paraqiti shqetsimet e tija dhe krkesn q prfaqsuesi i IAP-s ti monitoroj seancat gjyqsore.
25. M 23 dhjetor 2013, prfaqsuesi i IAP-s monitoroi seancn, ku gjyqtari i shtjes u dha koh t mjaftueshme palve pr t arritur nj marrveshje mes tyre, pr t ciln palt u pajtuan. Gjyqtari i shtjes seancn e radhs e caktoi pr 6 janar 2014.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
27
26. M 9 janar 2014, ankuesi njoftoi se palt nuk kan arritur marrveshje dhe se pr kt e kan njoftuar gjyqtarin e shtjes pr procedim t mtejm t rastit.
27. M 21 maj 2014, ankuesi u takua me zvends Avokatin e Popullit n ditn e hapur me qytetart e Prizrenit, paraqiti shqetsimet se edhe pas deponimit n gjykat t shums prej 150 eurosh, lidhur me pagimin e ekspertit financiar dhe pr vonesa n caktimin e ekspertit financiar nga gjykata.
28. M 9 korrik 2014, prfaqsuesi i IAP-s bisedoi me gjyqtarin e lnds, i cili e njoftoi at se eksperti sht caktuar dhe se pr rastin do t vendoset shpejt.
29. M 20 nntor 2014, ankuesi u takua me zvendsin e Avokatit t Popullit, dhe ngriti shqetsimin e tij lidhur me at se edhe pas 12 viteve pr rastin e tij nuk ka nj vendim meritor, ai krkoi q prfaqsuesi i IAP t bisedoj me gjyqtarin.
30. M 8 dhjetor 2014, prfaqsuesi i IAP-s bisedoi me gjyqtarin e shtjes, i cili deklaroi se pr rastin do t vendos brenda disa ditsh, para prfundimit t vitit 2014.
Instrumentet ligjore t zbatueshme n Republikn e Kosovs
31. Kushtetuta e Republiks s Kosovs, n nenin 31 prcakton: do kujt i garantohet mbrojtje e barabart e t drejtave n procedur para gjykatave, organeve t tjera shtetrore dhe
bartsve t kompetencave publike.
32. Konventa Evropiane pr t Drejtat e Njeriut (KEDNJ) sht dokument ligjor i zbatueshm drejtprdrejt me Kushtetutn e Republiks s Kosovs dhe ka prioritet n rast konflikti, ndaj dispozitave e ligjeve dhe akteve t tjera t institucioneve publike. Prandaj, paragrafi 1 i nenit 6 t KEDNJ, garanton q: N prcaktimin e t drejtave dhe detyrimeve civile, do njeri ka t
drejt pr nj proces t drejt dhe t hapur brenda nj afati t
arsyeshm.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
28
33. Ndrsa neni 13 i KEDNJ prcakton: do njeri, t cilit i jan shkelur t drejtat dhe lirit e garantuara me kt Konvent, ka t
drejt pr mjetet ligjore efektive pr rivendosjen e s drejts nga
nj autoritet kombtare, pavarsisht se shkelja mund t jet br
nga persona q veprojn n prmbushje t funksioneve t tyre
zyrtare.
34. Ligji pr Procedurn Kontestimore nr. 03/L-006, n nenin 1. prcakton rregullat procedurale n baz t t cilave gjykata i shqyrton dhe zgjidh kontestet nga marrdhniet juridiko-civile t
personave fizik dhe juridik, po q se me ligj t posam nuk
sht prcaktuar ndryshe.
35. Sipas nenit 10, paragrafi 1 t po ktij ligji Gjykata ka pr detyr t prpiqet q procedura t zhvillohet pa zvarritje dhe me sa m
pak shpenzime, si dhe t bj t pamundur do shprdorim t t
drejtave procedurale q u takojn palve sipas ktij ligji.
36. Neni 12 i ktij ligji obligon gjykatn q Procedura e shkalls s par, si rregull, prbhet prej dy seancave: a) seancs
prgatitore; b) seancs pr shqyrtimin kryesor t shtjes.
37. Paragrafi 3 i nenit 190 i ktij ligji prcakton se si duhet t veproj gjykata e shkalls s dyt, pas anulimit pr her t dyt (2) t aktgjykimit t shkalls s par:
Gjykata e shkalls s dyt do t caktoj shqyrtimin e drejtprdrejt t shtjes edhe po qe se aktgjykimi i shkalls s
par anulohet dy her dhe kur n seancn e kolegjit vlerson se
aktgjykimi kundr t cilit sht paraqitur ankimi sht bazuar n
shkeljet esenciale t dispozitave t procedurs kontestimore, apo
n gjendjen faktike t konstatuar gabimisht apo n mnyr jo t
plot.
38. Neni 420, paragrafi 2 i LPK prcakton mnyrn e caktimit t seancs pr shqyrtimin kryesor t shtjes: Seanca kryesore do t mbahet, si rregull, m s voni brenda afatit tridhjet (30) dit
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
29
nga dita n t ciln sht mbyllur seanca prgatitore. Ndrsa n paragrafin 4 po t nenit 420 thuhet: Po q se gjykata mon se shqyrtimi kryesor do t zgjat m tepr se nj dit, seanca do t
konvokohet pr aq dit m radh sa sht e domosdoshme q
shqyrtimi t bhet n vazhdimsi.
39. Po sipas ktij ligji, neni 293, Gjykata mund ta dnoj me gjob deri n 1000 euro ekspertin q pa ndonj shkak t arsyeshm nuk
e dorzon brenda afatit t caktuar konstatimin dhe mendimin e
vet, apo q pa arsye nuk vjen n seanc edhe pse sht thirrur
rregullisht.
40. Gjithashtu tek rastet kur palt nuk merren vesh pr caktimin e ekspertit, neni 357, paragrafi 3 thot se Po qe se palt nuk merren vesh pr personin q do t bj ekspertizn si dhe pr
objektin dhe vllimin e tij, vendimin pr kt do ta jap gjykata.
41. Ndrsa neni 441, paragrafi 1, shprehimisht prcakton se: Seanca pr shqyrtimin kryesor t shtjes nuk mund t shtyhet pr koh t
pa caktuar. Dhe paragrafi 2 i po t njjtit prcakton po ashtu se: Seanca kryesore dgjimore nuk mund t shtyhet m shum se tridhjet (30) dit, []
42. Neni 442 prcakton Po qe se seanca e filluar nuk mund t prfundoj brenda nj dite, gjyqtari do ta prcaktoj vazhdimin e
seancs pr ditn e ardhshme t puns (vazhdimi i seancs).
43. Ndrsa n pjesn e tret, kur flet pr Procedurat e Posame Kontestimore, Kreu XXVI, n nenin 475,lidhur me Procedurat n kontestet nga marrdhnia e puns, ky ligj precizon: N konteste nga marrdhnia e puns, e sidomos me rastin e caktimit t
afateve dhe konvokimit t seancave gjyqsore, gjykata gjithmon
do t ket parasysh nevojn e zgjidhjes s ngutshme t kontesteve
nga marrdhnia e puns.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
30
Konstatimet e Avokatit t Popullit
44. Nisur nga analiza e informatave, dshmive dhe fakteve q posedon, Avokati i Popullit konstaton se ka pasur shkelje t s drejts pr proces t rregullt gjyqsor, brenda nj afati t arsyeshm, t garantuar me aktet ligjore t lartprmendura; se ka pasur shkelje t s drejts pr mjete efektive juridike, duke dshtuar gjyqsori (tri nivelet gjyqsore) n vendosjen e lnds s ankuesit nga marrdhnia e puns, pr m shum se 11 vite, procedurat e s cils jan iniciuar q nga viti 2003, dhe ende nuk jan vendosur prfundimisht deri n ditn e nxjerrjes s ktij raporti (janar 2015); se zvarritje t tepruara t procedurave gjyqsore dhe pa nj vendim prfundimtar t forms s prer, jan n kundrshtim me t drejtn pr nj proces t drejt gjyqsor, brenda nj afati t arsyeshm, t garantuar me paragrafin 31 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs dhe paragrafin 1 t nenit 6 t KEDNJ dhe nenin 10.1 t LPK.
45. Q n fillim, Avokati i Popullit ua prkujton se shtjet nga marrdhnia e puns dhe ushtrimit t profesionit konsiderohen t jen t drejta civile, pr qllime t nenit 6 t KEDNJ, i cili pr kt arsye sht i aplikueshm n procedurat e rastit n fjal.
46. Avokati i Popullit prkujton q, e drejta precedentale e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut (GJEDNJ) ka vrtetuar q n rastet ku prfshihet prcaktimi i t drejts civile, zgjatja e procedurs normalisht llogaritet nga koha e inicimit t procedurs gjyqsore (shih aktgjykimin Girolomi kundr Italis, m 19 shkurt 1991 dhe aktgjykimin Boddaert kundr Belgjiks, m 12 tetor 1995). Pr rastin n fjal, procedura gjyqsore ishte filluar n Gjykatn Komunale n Prizren, m 9 dhjetor 2003 dhe vazhdon ende n vitin 2015.
47. Po ashtu, Avokati i Popullit prkujton se neni 6 (1) i KEDNJ nuk parashkruan ndonj afat absolut pr prcaktimin e arsyeshmris s kohzgjatjes s procedurs. Ai prcaktim varet nga rrethanat e
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
31
veanta t rastit, veanrisht nga ndrlikueshmria e rastit, sjellja e palve dhe autoriteteve t prfshira, si dhe prej asaj se far sht n interes pr ankuesin.
48. Mirpo, sipas GJEDNJ-s, sht e domosdoshme t bhet nj vlersim i prgjithshm i procedurave me qllim t prcaktimit t arsyes pr zgjatje t procedurs. Kjo do t thot q, vonesat e caktuara lidhur me nj pjes t procedurave mund t mos prbjn shkelje nse zgjatja e trsishme e procedurs nuk ka qen e tepruar. Nga provat dhe dshmit e prezantuara, Avokati i Popullit nuk gjen arsye pr zvarritje t procedurs, ngase n rastin konkret nuk kemi t bjm me nj proces t ndrlikuar.
49. Avokati i Popullit vren se pr rastin n fjal, periudha prkatse pr tu shqyrtuar lnda e ankuesit fillon prej 9 dhjetorit 2003, data kur ankuesi paraqiti padin e tij n Gjykatn Komunale n Prizren. Pasi ende nuk sht marr vendim prfundimtar lidhur me rastin, lnda tani gjendet pr rigjykim n Gjykatn Themelore n Prizren. Data e fundit e hetimit t ktij rasti n shqyrtim, konsiderohet data e publikimit t ktij raporti. Prandaj, Avokati i Popullit konstaton se procedurat kan zgjatur mbi 11 (njmbdhjet) vite.
50. Lidhur me sjelljen e autoriteteve gjyqsore, Avokati i Popullit vren se, q nga muaji dhjetor i vitit 2003 e deri n vitin 2012, Gjykata Komunale n Prizren, kishte nxjerr tri (3) aktgjykime n favor t ankuesit: aktgjykimin C.nr.769/03, aktgjykimin C.nr.681/05 dhe aktgjykimin C.nr.697/08, por q m von t atakuar me ankes, Gjykata e Qarkut n Prizren tri her i kishte prishur vendimet gjykats s shkalls s par dhe Gjykata Supreme e Kosovs dy her i kishte prishur vendimet e gjykatave t shkalls par dhe asaj t dyt, duke i kthyer n rigjykim: Me arsyetimin se aktgjykimet e atakuara kan shkelje thelbsore t
dispozitave t procedurs kontestimore, njeherit edhe gjendja
faktike sht vrtetuar gabimisht, e si pasoj edhe e drejta
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
32
materiale sht zbatuar gabimisht. Kjo vendimmarrje e gjykatave/gjyqtarve paraqet nj dshtim t tyre n vendosjen prfundimtare t rastit, n dm t ankuesit dhe paraqet dshtim pr mbrojtje gjyqsore t drejtave t njeriut t garantuara me nenin 54 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs.
51. Po ashtu, Avokati i Popullit vren se sht keqprdorim i pushtetit dhe paprgjegjsi e gjyqtarit t shtjes, duke mos e siguruar raportin e ekspertit financiar q nga marsi 2014, e deri n publikimin e ktij raporti, pra, nga 6 marsi 2014, gjykata nuk ka mbajtur m asnj seanc, me arsyetimin se sht duke pritur raportin e ekspertit financiar dhe ky veprim i gjykats sht n kundrshtim me nenet 293, 357 edhe 441 t LPK, t cilat caktojn afatet ligjore pr mbajtjen e seancave gjyqsore n afate t caktuara ligjore dhe jo zvarritje deri n pafundsi, si dhe t detyrimit t gjyqtarit pr caktimin e ekspertit financiar. Avokati i Popullit ka gjetur se mossigurimi pr mbi dhjet (10) muaj nga gjykata i ekspertit financiar, ka pr pasoj q ende t mos t ket nj vendim meritor nga Gjykata Themelore n Prizren.
52. Lidhur me fushn e zbatueshmris s nenit 13 t KEDNJ-s, Avokati i Popullit prkujton se GJEDNJ, n disa raste shprehimisht e ka theksuar se vonesat e mdha n administrimin e drejtsis, prbjn nj krcnim serioz pr sundimin e ligjit t vendit. Kufizimet e theksuara n nenin 13 t KEDNJ, GJEDNJ i komenton kshtu: Pr sa i prket dshtimit t supozuar pr t siguruar seanc brenda nj afati t arsyeshm, nuk mund t
shquhet asnj kualifikim i till n fushn e nenit 13. N t
kundrtn, vendi i nenit 13 n skemn e mbrojtjes s t drejtave t
njeriut t parapar me konvent, m shum favorizon mbajtjen n
minimum t kufizimeve t nnkuptuara me nenin 13.
53. Neni 13 i KEDNJ-s, duke theksuar n mnyr t veant dhe shprehimisht obligimin e shtetit q, n radh t par t mbroj t drejtat e njeriut prmes sistemit t tij ligjor, ofron garanci shtes
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
33
pr nj individ q ai apo ajo gzon kto t drejta n mnyr efektive. Krkesat e nenit 13 prkrahin dhe prforcojn ato t nenit 6 t KEDNJ. Pra, neni 13 garanton nj mjet efektiv ankimi pran nj autoriteti vendor, pr nj shkelje t pohuar t krkesave, sipas kuptimit t nenit 6, pr ta shqyrtuar nj rast brenda nj kohe t arsyeshme. Meqense rasti i z. B. ka t bj me ankesn lidhur me kohzgjatjen e procedurs, neni 13 i KEDNJ-s sht i zbatueshm.
54. Avokati i Popullit prkujton se gjykata ka pr detyr q procedura gjyqsore t zbatohet, pa ndonj zvarritje t paarsyeshme. Nga informatat n dispozicion nuk mund t konstatohet se ankuesi, me veprimet/mosveprimet e tij, ka kontribuar n fardo zvarritje t procedurs, ndrsa ka indikacione se (mos)veprimet apo veprimi i kundrligjshm i tri niveleve t gjyqsorit, i kan kontribuar shkeljeve t drejtave pr mbrojtje gjyqsore, n dm t ankuesit, t garantuara me nenin 54 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs.
55. Avokati i Popullit vren se asnj mnyr apo rrug e veant ligjore nuk ka ekzistuar dhe nuk i sht vn n dispozicion ankuesit, prmes s cils ai do t kishte mundur t ankohet pr zvarritje t procedurs, me parashikimin apo shpresn pr ta arritur fardo lehtsimi n form t parandalimit t padrejtsis apo kompensimit pr padrejtsin e prjetuar. Kjo mnyr e veprimit t gjykats dshmon pr mohimin e drejtsis dhe
ligjshmris nga vet gjykata.
56. Avokati i Popullit konstaton q ka pasur shkelje t s drejts pr proces t rregullt gjyqsor, brenda nj afati t arsyeshm, t garantuar me aktet ligjore t lartprmendura dhe se ka pasur shkelje t s drejts pr mjete efektive juridike ndaj vendimeve gjyqsore, duke u trajtuar rasti i tij nga ana e gjykatave/gjyqsorit n nj rreth t vendimeve t pafundme.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
34
57. Prandaj, Avokati i Popullit, n pajtim me nenin 135, paragrafi 3 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, [...] ka t drejt t bj rekomandime dhe t propozoj masa, nse vren
shkelje t t drejtave dhe lirive t njeriut nga ana e organeve t
administrats publike dhe organeve t tjera shtetrore, dhe nenin 15, paragrafi 6 t Ligjit pr Avokatin e Popullit, sipas t cilit Avokati i Popullit nuk do t ndrhyj n rastet dhe n procedura tjera ligjore q jan duke u zhvilluar para gjykatave,
prve n raste t zvarritjeve t paarsyeshme apo keqprdorimit
t dukshm t pushtetit, bazuar n analizn ligjore t msiprme, n cilsin e rekomanduesit, duke iu referuar argumenteve t lartprmendura, me qllim t prmirsimit t puns n sistemin gjyqsor t Kosovs, Rekomandon
Gjykatn Themelore n Prizren
1. T marr masa t menjhershme pr shqyrtimin dhe
vendosjen meritore, pa vones t mtutjeshme, t lnds
gjyqsore t z. A. B., lnda C.nr.899/2012.
2. T garantoj shqyrtimin e rasteve pr t gjitha palt brenda
nj afati t arsyeshm kohor, n pajtim edhe me nenet 6 dhe
13 t KEDNJ-s.
Zyrn e Prokurorit Disiplinor
1. T merren masa ndaj mosveprimeve/keqprdorimeve eventuale t gjyqtarve prkats, n t tri nivelet e gjyqsorit,
t cilat kan trajtuar rastin e z. B., pr zvarritjen e
paarsyeshme t procedurs gjyqsore, n rastin e A. B.
Kshillin Gjyqsor t Kosovs
1. Q gjyqsori t zbatoj nenin 190, paragrafi 3, t Ligjit pr Procedurn Kontestimore q, pas anulimit pr her t dyt t
aktgjykimeve t gjykatave t shkalls s par, t mos i rikthej
shtjet n rigjykim, por t vendosen n mnyr meritore.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
35
N pajtim me nenin 132 paragrafi 3 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs dhe nenin 26 t Ligjit pr Avokatin e Popullit, nr. 03/L-195, Ju lutemi t na informoni pr veprimet q do t ndrmarr Gjykata Themelore n Prizren, lidhur me kt shtje, si prgjigje ndaj rekomandimeve t lartprmendura.
Duke Ju falnderuar pr bashkpunim, Ju lutem q prgjigjen tuaj, pr kt shtje, ta drgoni brenda nj afati t arsyeshm kohor, por jo m von se m 2 mars 2015.
Me nderime,
Sami Kurteshi Avokat i Popullit
Kopje: - Kshilli Gjyqsor i Kosovs, kryesues z. Enver Peci.
- Gjykats Supreme t Kosovs, kryetar z. Fejzullah Hasani.
- Gjykata e Apelit t Kosovs, kryetar z. Sali Mekaj.
- Zyra e Prokurorit Disiplinor t Kshillit Gjyqsor dhe Kshillit Prokurorial t Kosovs, drejtor z. Zef Prendrecaj.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
36
Prishtin, m 18 shkurt 2015
Ex officio
Rasti Nr. 518/2014
RAPORT
I AVOKATIT T POPULLIT T REPUBLIKS S KOSOVS
n lidhje me
shtjen e regjistrimit t studentve t kategorive t dala nga Lufta e UK-s n Universitetin e Prishtins Hasan Prishtina pr vitin
akademik 2014/2015
Drejtuar:
Prof. Dr. Ramadan Zejnullahu, Rektor i Universitetit t Prishtins
Hasan Prishtina
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
37
QLLIMI I RAPORTIT
Ky raport ka tri qllime kryesore: (1) t vlersoj ligjshmrin e t gjitha veprimeve (dhe mosveprimeve) t Universitetit t Prishtins dhe Qeveris s Republiks s Kosovs, lidhur me regjistrimin e kandidatve nga kategorit e dala nga Lufta e UK-s n vitin akademik 2014/2015; (2) t vlersoj kushtetutshmrin e prparsis n regjistrim pr kandidatt e ktyre kategorive dhe; (3) tu jap rekomandime Universitetit t Prishtins, Qeveris s Republiks s Kosovs dhe Kuvendit t Republiks s Kosovs, n baz t ktyre vlersimeve.
BAZA LIGJORE
Sipas nenit 135, par. 3 t Kushtetuts, Avokati i Popullit ka t drejt t bj rekomandime dhe t propozoj masa, nse vren shkelje t t drejtave dhe lirive t njeriut nga ana e organeve t administrats publike dhe organeve t tjera shtetrore. Gjithashtu, Ligji Nr. 03/L-195 pr Avokatin e Popullit, neni 16, par. 1 prcakton se Avokati i Popullit, mes t tjerash, ka edhe kto prgjegjsi:
t trheq vmendjen pr rastet kur institucionet e Republiks s Kosovs i shkelin t drejtat e njeriut dhe t bj rekomandim q tu jepet fund rasteve t tilla dhe kur sht e domosdoshme t shpreh mendimin e vet mbi qndrimet dhe reagimet e institucioneve prkatse n lidhje me rastet e tilla (pika 2);
t bj t njohura t drejtat e njeriut dhe prpjekjet pr t luftuar t gjitha format e diskriminimit prmes ngritjes s vetdijesimit, posarisht prmes informimit dhe edukimit edhe me an t mediave (pika 3);
t njoftoj Qeverin, Kuvendin dhe institucionet tjera kompetente t Republiks s Kosovs pr shtjet q kan t bjn me avancimin dhe mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t njeriut (pika 4);
ti publikoj njoftimet, mendimet, rekomandimet, propozimet
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
38
dhe raportet e veta (pika 5);
t rekomandoj . . . ndryshimin e ligjeve q jan n fuqi (pika 6);
t prgati[s] raporte . . . mbi gjendjen e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut n Republikn e Kosovs (pika 7);
t rekomandoj harmonizimin e legjislacionit t Kuvendit me standardet ndrkombtare pr t drejtat dhe lirit e njeriut si dhe zbatimin e tyre efektiv (pika 8).
Me drgimin e ktij raporti tek institucionet publike prgjegjse, si dhe publikimin e tij n media, Avokati i Popullit synon t kryej kto prgjegjsi ligjore.
PRMBLEDHJA E FAKTEVE
A. Miratimi i ligjeve q rregullojn t drejtn pr prparsi n
regjistrim n institucione arsimore pr kandidatt e
kategorive t dala nga lufta
Ligji i par q ka prcaktuar t drejta t veanta pr kategorit e dala nga Lufta e UK-s, ka qen Ligji Nr. 02/L-2 pr statusin dhe t drejtat e familjeve t dshmorve, invalidve, veteranve dhe pjestarve t UK-s dhe familjeve t viktimave civile t lufts (n tekstin e mtejshm: Ligji i 2006). Nj ndr t drejtat e veanta q e prcaktoi Ligji i 2006 ishte e drejta pr prparsi n regjistrim n institucione arsimore:
Prparsia e regjistrimit n institucione arsimore sht e drejt t ciln e realizojn personat q jan antar t familjeve
t dshmorve t rn t UK-s, invalidt [e UCK-s],
veterant dhe pjestart e UK-s, antart e familjeve t
veteranve t UK-s dhe invalidt civil, me kusht q t
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
39
kalojn pragun e poenve n provimet pranuese (neni 5, par. 2, pika 14).3
Si vrehet n tekstin e cituar, Ligji i 2006 prkufizon n dy dimensione t drejtn pr prparsi n regjistrim. N dimensionin e par, prcaktohet se cilt jan prfituesit e s drejts: antart e familjeve t dshmorve t UK-s, invalidt e UK-s, veterant dhe pjestart e UK-s, antart e familjeve t veteranve t UK-s dhe invalidt civil. N dimensionin e dyt, prcaktohet se cili sht kushti i prfitimit: antart e kategorive t prcaktuara gzojn prparsi vetm nse kalojn pragun minimal t pikve n provimet pranuese.
Mirpo, n vitin 2011 dhe 2014, Kuvendi i Republiks s Kosovs miratoi dy ligje t reja pr t rregulluar shtjen e prparsis n regjistrim. Kto ishin Ligji 04/L-054 pr statusin dhe t drejtat e dshmorve, invalidve, veteranve, pjestarve t Ushtris lirimtare t Kosovs, viktimave civile dhe familjeve t tyre (n tekstin e mtejshm: Ligji i 2011), dhe Ligji Nr. 04/L-261 pr Veterant e Lufts s Ushtris lirimtare t Kosovs (n tekstin e mtejshm: Ligji i 2014). Qllimet e Ligjeve t 2011 dhe 2014 prcaktohen n nenin 1 t secilit ligj dhe jan afrsisht njsoj. N Ligjin e 2011 prcaktohet se: Qllimi i nxjerrjes [s] ktij ligji sht prcaktimi i statusit dhe prkrahja financiare prmes pensioneve dhe beneficioneve t veanta pr kategorit e dala nga lufta e UK-s, t cilat me sakrificn dhe kontributin e tyre ishin faktor vendimtar pr lirin dhe lirimin e vendit, ndrsa n Ligjin e 2014 prcaktohet se Qllimi i nxjerrjes s ktij ligji sht prcaktimi i t drejtave n benificione t Veteranve t Ushtris lirimtare t Kosovs (UK-s), t cilt, me
3 Termi antar t familjes, si prdoret n kt ligj, sikur edhe n kt raport, nnkupton antar t familjes s ngusht: bashkshorti, bashkshortja, fmijt, fmijt jashtmartesor, fmijt e adoptuar (birsuar), thjeshtri, thjeshtra, prindrit, njerku, njerka, si dhe bashkshorti/ bashkshortja jashtmartesore (id., neni 2, par. 11).
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
40
sakrificn, angazhimin dhe kontributin e tyre t muar, n Luftn lirimtare t Kosovs, ishin faktor vendimtar pr sjelljen e liris dhe pavarsis pr popullin e Kosovs. Gjithashtu, t dy ligjet i arsyetojn beneficionet e veanta, duke prfshir t drejtn pr prparsi n regjistrim, me kontributin e dhn n luftn e UK-s (Ligji i 2011, neni 4, dhe Ligji i 2014, neni 15). Ligji i 2011 dhe Ligji i 2014 jan ende n fuqi.
Kto ligje rezultuan me disa ndryshime t rndsishme n prkufizimin e s drejts pr prparsi n regjistrim. Sa u prket prfituesve t s drejts, kemi par q kategorit t cilave u ishte dhn kjo e drejt sipas Ligjit t 2006 ishin: antart e familjeve t dshmorve t UK-s, invalidt e UK-s, veterant e UK-s, antart e familjeve t veteranve t UK-s dhe invalidt civil. Prej ksaj liste, Ligji i 2011 dhe Ligji i 2014, lexuar bashkrisht, hoqn kategorin e invalidve civil dhe shtuan dy kategori t tjera: antart e familjeve t invalidve t UK-s dhe antart e familjeve t t zhdukurve t UK-s. (shih Ligjin e 2011, nenin 6, par. 7).4
4 Dy vrejtje: (1) Prcaktimi i antarve t familjeve t invalidve t UK-s si kategori prfituese nuk mund t quhet prcaktim krejt i ri, sepse edhe n Ligjin e 2006, ata mund t prfshihen n kategorin veterant dhe pjestart e UK-s, familjet e t cilve gzonin prparsi n regjistrim. (2) Ka edhe nj ndryshim t vogl midis Ligjit t 2006 dhe Ligjit t 2014. Sipas Ligjit t 2006, prfitojn veterant dhe pjestart e UK-s, nj kategori q prkufizohet si n vijim: Veteran dhe pjestar i UK-s, sht qytetari i Kosovs dhe shtetasi i huaj i cili sht radhitur n radht e UK-s dhe sht regjistruar si ushtar nga komandat (shtabet e zonave operative t UK-s, prkatsisht Shtabi i Prgjithshm i UK-s, brenda periudhs 30.12.1991 deri m 20.06 1999 (Ligji i 2006, neni 2, par. 5). Ndrsa, sipas Ligjit t 2014, prfitojn veterant lufttar, nj kategori q prkufizohet si n vijim: Veteran lufttar[] i UK s sht qytetari i Kosovs dhe shtetasi i huaj i cili sht radhitur n radht e UK-s, dhe sht regjistruar si ushtar i armatosur dhe i uniformuar nga komandat, shtabet e zonave operative t UK-s, prkatsisht Shtabi i Prgjithshm i UK s, dhe i cili ka qen aktiv deri n prfundimin e lufts (Ligji i 2014, neni 3, par. 1, pika. 3.2, theks i shtuar). Si sht e dukshme nga frazat e theksuara t tekstit,
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
41
Sa u prket kushteve t prfitimit, Ligji i 2006 kishte prcaktuar q antart e kategorive prfituese do t gzonin prparsi n regjistrim me kusht q t kalojn pragun e poenve n provimet pranuese (Ligji i 2006, neni 5, par. 2, pika 14). Ndrsa n Ligjin e 2011 dhe Ligjin e 2014, kjo pjes sht fshir dhe, n vend t saj, prcaktohet se kategorit prfituese do t gzonin prparsin n regjistrim dhe pranim n institucione arsimore publike n kushte t barabarta me t tjert (Ligji i 2011, neni 8, par. 1, pika 3, theks i shtuar; shih gjithashtu id., neni 9, par. 1, pika 9, dhe Ligjin e 2014, neni 30). Nj pasqyr e t gjitha ndryshimeve relevante midis Ligjit t 2006 dhe Ligjeve t 2011 dhe 2014 paraqitet n Tabeln 1, posht.
prkufizimi i veteran lufttar n Ligjin e 2014 sht pak m i ngusht se prkufizimi i veteran dhe pjestar i UK-s n Ligjin e 2006. Megjithat, jan mjaft afr njri-tjetrit dhe prandaj mund tu referohemi t dy kategorive me t njjtin emr: veterant. Gjithashtu, ia vlen pr t prmendur se Ligji i 2014 prkufizon nnkategori t tjera t veteranve prve veteranve lufttar, por n kt raport, termi veteran do t nnkuptohet prkatsisht si veteran lufttar, sipas prkufizimit t ktij termi.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
42
Tabela 1: Pasqyr e ndryshimeve midis Ligjit t 2006 dhe Ligjeve t
2011 dhe 2014 n prkufizimin e s drejts pr prparsi n
regjistrim t kategorive t dala nga Lufta e UK-s
Ligji i 2006 Ligjet e 2011 dhe 2014
Kategorit q gzojn t drejtn pr prparsi n regjistrim
antart e familjeve t dshmorve t UK-s
invalidt e UK-s
veterant e UK-s
antart e familjeve t veteranve t UK-s
invalidt civil
antart e familjeve t dshmorve t UK-s
invalidt e UK-s
antart e familjeve t invalidve t UK-s
veterant e UK-s
antart e familjeve t veteranve t UK-s
antart e familjeve t t zhdukurve t UK-s
Kushtet n t cilat
kategorive u jepet
prparsi
Me kusht t kalimit t pragut t pikve n provimet pranuese
N kushte t barabarta me t tjert
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
43
B. Nnshkrimi i Memorandumit t Bashkpunimit midis
Universitetit t Prishtins dhe shoqatave t kategorive t
dala nga lufta, dhe praktika e mhershme e zbatimit t tij,
pr regjistrimin e kandidatve t ktyre kategorive
N shtator t vitit 2009, tri vite pas hyrjes n fuqi t Ligjit t 2006, ish-rektori i Universitetit t Prishtins, Prof. Dr. Muj Rugova, nnshkroi nj Memorandum Bashkpunimi (n tekstin e mtejshm: Memorandumi), n emr t Universitetit t Prishtins, me tri shoqata t kategorive t dala nga lufta: Organizata e Veteranve t Lufts s UK-s, Shoqata e Invalidve t Lufts s UK-s dhe Shoqata e Familjeve t Dshmorve t UK-s. Ky Memorandum u lidh [m]e qllim t vendosjes s bashkpunimit afatgjat, pr t ofruar ndihma pr kategorit e prfaqsuara nga shoqatat: familjet e dshmorve, invalidt e lufts, veterant e lufts dhe fmijt e invalidve e veteranve t lufts (Memorandumi, hyrja dhe pika 1). Sipas Memorandumit, Universiteti i Prishtins merr pr obligim t ndihmoj kto kategori n pes fusha t caktuara, njra prej t cilave sht n regjistrimin si student[] t rregullt dhe me korrespondenc (id., pika 2), nj obligim t cilin, megjithat, Ligji i 2006 e kishte prcaktuar mjaft qart tri vite m par. Memorandumi prcakton gjithashtu nj detyrim reciprok pr tri shoqatat nnshkruese, sipas t cilit ato do t obligohen pr drgimin e listave t studentve . . . q do t prfitojn nga ndihmesat e UP-s (id., pika 3). Megjithat, sa u prket procedura[ve] [t] ofrimit t ndihms reciproke, Memorandumi i l kto t paprcaktuara, duke parashikuar q palt nnshkruese do ti prcaktonin [m]e vendime t veanta (id., pika 4).
Praktika e zbatimit t Memorandumit, q nga nnshkrimi i tij n vitin 2009, deri n vitin akademik 2013/2014, ka ndjekur dy hapa. Fillimisht, aplikantt hyjn n teste pranuese, dhe pastaj, [p]rkundr q nuk tregojn rezultate t mira emrat e tyre drgohen n rektorat pr
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
44
regjistrim n fakultetet ku i jan nnshtruar testeve.5 Pr shembull, n vitin akademik 2013/2014, tri shoqatat nnshkruese dorzuan nj list me 649 emra . . . , numr ky i cili sht drguar vetm n afatin e dyt, pasi q nuk kishin prmbushur kriteret e prcaktuara n konkursin e afatit t par.6 Nj pasqyr e ksaj praktike t mhershme paraqitet n Tabeln 2, posht.
C. Qasja e re e Universitetit t Prishtins pr regjistrimin e
kandidatve t kategorive t dala nga lufta pr vitin
akademik 2014/2015 dhe ndalja e praktiks s mhershme
t zbatimit t Memorandumit
N vitin akademik 2014/2015, Universiteti i Prishtins vendosi t ndal praktikn e mhershme t zbatimit t Memorandumit. M 30 maj 2014, Senati i Universitetit t Prishtins shpalli konkursin e afatit t par pr pranimin e studentve n vitin e par t studimeve themelore-bachelor n vitin akademik 2014/2015. Paragrafi i tret i shpalljes prcakton tri kategori q do t trajtoheshin n mnyr t veant prej kandidatve t tjer: (1) familje e ngusht e dshmorit (fmij ose bashkshkort/e);
5 M. Krasniqi, UP-ja Regjistron Qindra Student Jasht Kritereve, Gazeta Jeta n Kosov, 25 nntor 2013, n http://gazetajnk.com/?cid=1,979,7086. 6 Id. Praktika e pranimit t kandidatve jasht kritereve nuk ishte e re n vitin 2009: Kt veprim pr pranimin e studentve q nuk arrijn t tregojn rezultate t mira n teste, universiteti m i madh publik n Kosov e ka br q nga pas luft[s] . . . . Zbatimi i nj memorandumi t till ishte ndrprer vetm gjat periudhs 20072009. Por, praktika sht vn srish n jet, me tu br rektor Muj Rugova n korrik t 2009-s (id.). E vetmja ndrprerje n kt praktik ndodhi gjat udhheqjes s ish-rektorit Enver Hasani, i cili pohoi n at koh q [k]rkesa pr t regjistruar n at mnyr studentt sht kundr do ligji dhe kundr do etike (id., duke cituar deklaratn e ish-rektorit Hasani pr gazetn Koha Ditore m 10 korrik 2007).
http://gazetajnk.com/?cid=1,979,7086
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
45
(2) veteran/e i/e lufts; (3) invalid/e i/e lufts.7 Sipas kritereve t caktuara n shpalljen e konkursit, kandidatt e
Tabela 2: Pasqyr e praktiks s zbatimit t Memorandumit nga viti
akademik 2009/2010 deri n vitin akademik 2013/2014
Kategorit q gzojn t drejtn
pr prparsi n regjistrim antart e familjeve t
dshmorve t UK-s invalidt e UK-s fmijt e invalidve t UK-s veterant e UK-s fmijt e veteranve t UK-
s Kushtet n t cilat kategorive u
jepet prparsi
Me kusht t nnshtrimit (por jo edhe t kalimit) t provimeve pranuese
ktyre kategorive fillimisht duhet t arrijn pragun minimal t kalueshmris n provimet pranuese. Pragu minimal pr vitin akademik 2014/2015 ishte 30% nga numri i pikve t parapara pr provim pranues. Ata t cilt e arrijn kt prag do ti nnshtrohen konkurrencs brenda nj kuote t prcaktuar nga Universiteti i Prishtins n bashkpunim me MASHT-in dhe shoqatat prkatse.
Duke e ndjekur praktikn e viteve t mhershme t prshkruar m sipr, tri shoqatat nnshkruese t Memorandumit, n fund t gushtit 2014, nj muaj pas shpalljes s rezultateve t afatit t par, drguan tek Rektorati i Universitetit t Prishtins listat e kandidatve q kishin aplikuar pr regjistrim n Universitetin e Prishtins. Sipas shoqatave, kandidatt n kto lista bnin pjes n kategorit e dala nga Lufta e UK-s dhe, pr rrjedhoj, kishin t drejt pr tu regjistruar, edhe pa prmbushur kriteret e shpallura. N tri listat e drguara, t cilat Avokati i Popullit i
7 Faktikisht, prkufizimi i prdorur ktu pr frazn familje e ngusht sht pak m i ngusht sesa prkufizimi i prdorur n ligj. Shih supra, fn. 1.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
46
ka siguruar nga Rektorati i Universitetit t Prishtins, paraqiten gjithsej 848 emra.8
M 26 shtator 2014, Senati i Universitetit t Prishtins shpalli konkursin plotsues pr pranimin e studentve n afatin e dyt. N tekstin e ksaj shpalljeje vrehen dy ndryshime nga kriteret e konkursit t afatit t par. S pari, sipas kritereve t afatit t dyt, vetm njra prej tri kategorive t privilegjuara n konkursin e par (antart e familjeve t dshmorve), do t gzonin prparsi n regjistrim. S dyti, n vend q tu jepej kandidatve t ksaj kategorie prparsi prmes konkurrencs brenda nj kuote t veant, pr konkursin e dyt prcaktohet q ata do t ken nj bonus prej 5 piksh n pikt e prgjithshme me rastin e aplikimit. Por, [k]andidatt . . . q nuk arrijn t kalojn pragun minimal prej 30% t provimit pranues . . . do t konsiderohen t refuzuar, bashk me ata t cilt edhe prkundr bonusit prej 5 piksh nuk arrijn t kualifikohen n listn e kandidatve t pranuar.
Pastaj, m 16 tetor 2014, Senati i Universitetit t Prishtins vendosi t ndryshonte edhe kriteret e konkursit n afatin e par. Sipas ktij vendimi, kandidatt e tri kategorive t prmendura n shpalljen e konkursit t par nuk do ti nnshtroheshin m konkurrencs brenda nj kuote t vecant, ashtu si ishte planifikuar. N vend t ksaj, Senati vendosi t pranonte t gjith kandidatt q kishin aplikuar n afatin e par t cilt i takojn familjes s ngusht t dshmorve . . . e t cilt e kan kaluar pragun prej 30% t pikve nga provimi pranues n afatin e par t konkursit (pika I), pa pasur nevoj ti nnshtrohen konkurrencs s mtejshme. Por, prve kandidatve q i takojn familjes s ngusht t dshmorve, dy kategorive t tjera q do t duhej t prfitonin sipas kritereve t shpallura pr afatin e par (veteranve t
8 Pr dallim, n letrn e rektorit Zejnullahu t dats 9 janar 2015, llogaritet q shoqatat kan krkuar regjistrimin e m shum se 1,050 kandidatve.
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
47
lufts dhe invalidve t lufts), n fund nuk u dha asnj prparsi, as brenda nj kuote t veant, as n ndonj mnyr tjetr. Prandaj, ndryshe nga praktika e mhershme, krkesat e drguara nga tri shoqatat nnshkruese t Memorandumit jan zbatuar vetm pjesrisht pr vitin akademik 2014/2015, dhe vetm pr nj kategori t dal nga lufta. Nj pasqyr e t gjitha ndryshimeve midis tri vendimeve t Senatit t Universitetit t Prishtins, n konkursin e vitit akademik 2014/2015, paraqitet n Tabeln 3, posht.
D. Vendimi i Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis
pr regjistrimin e kandidatve t kategorive t dala nga
lufta, n linj me praktikn e mhershme t zbatimit t
Memorandumit, dhe moszbatimi i ktij vendimi nga ana e
Universitetit t Prishtins
M 13 nntor 2014, ministri i athershm i Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis, z. Ram Buja, vendosi t ndrhynte n procesin e regjistrimit t studentve, duke nxjerr Vendimin nr. 178/01B Pr regjistrimin e fmijve t kategorive t dala nga Lufta e UK-s n Universitetin e Prishtins Hasan Prishtina n vitin akademik 2014/2015 (n tekstin e mtejshm: Vendimi i MASHT-it). Ky vendim urdhroi nj rikthim n praktikn e mhershme t zbatimit t Memorandumit. N linj me kt praktik, Vendimi i MASHT-it krkoi q [t] regjistrohen fmijt e kategorive t dala nga Lufta e UK-s, sipas Memorandumit t Bashkpunimit,9 por vetm ata kandidat t cilt i jan nnshtruar provimeve pranuese sipas afateve zyrtare t shpallura nprmjet konkurseve pr vitin akademik
9 Megjithat, ka nj ndryshim t vogl midis kategorive prfituese t prcaktuara n Memorandum dhe ato q prmenden n Vendimin e MASHT-it. Vendimi i MASHT-it flet vetm pr fmijt e kategorive t dala nga Lufta e UK-s, kurse Memorandumi prfshin jo vetm fmijt e kategorive, por edhe vet invalidt dhe veterant e lufts, si dhe antart e tjer t familjes s ngusht t dshmorve. (Shih supra, Tabeln 2).
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
48
2014/2015 (par. 12), pa marr parasysh nse arritn t kalonin ose jo pragun minimal. Pr m tepr, vendimi prcakton se: N pamundsi
Tabela 3: Pasqyr e kritereve t prcaktuara nga Senati i
Universitetit t Prishtins sa i prket s drejts pr prparsi n
regjistrim t kategorive t dala nga Lufta e UK-s pr vitin
akademik 2014/2015
Konkursi i par
Vendimi i Senatit i
dats 30
maj 2014
Konkursi i dyt
Vendimi i Senatit i
dats 26
shtator 2014
Ndryshimi i kritereve t Konkursit t par
Vendimi i Senatit i
dats 17
tetor 2014
Kategorit q gzojn t drejtn pr prparsi n regjistrim
antart e familjeve t dshmorve t UK-s
invalidt e UK-s
veterant e UK-s
antart e familjeve t dshmorve t UK-s
antart e familjeve t dshmorve t UK-s
Kushtet n t cilat kategorive u jepet prparsi
Kalimi i pragut minimal n provimet pranuese
Suksesi n konkurrenc brenda nj kuote t veant
Kalimi i pragut minimal n provimet pranuese
Suksesi n konkurrenc me kandidatt e tjer, me nj bonus prej 5 piksh
Kalimi i pragut minimal n provimet pranuese
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
49
eventuale q t regjistrohen n programe ku kan aplikuar, t regjistrohen n programe t prafrta (par. 3).
Universiteti i Prishtins vendosi t mos e zbatonte Vendimin e MASHT-it. N nj letr drejtuar ish-ministrit Buja, fill pas nxjerrjes s vendimit, rektori i Universitetit t Prishtins, Prof. Dr. Ramadan Zejnullahu (n tekstin e mtejshm: Rektori), shpreh mospajtimin e tij me praktikn e mhershme t zbatimit t Memorandumit. Sipas interpretimit t Rektorit, kjo praktik nuk kishte qen e detyruar nga prmbajtja e vet Memorandumit: Memorandumi i Mirkuptimit n mes t Universitetit t Prishtins dhe Shoqatave t dala nga lufta . . . parasheh lehtsime pr regjistrimin e kandidatve q u prkasin kategorive t lartprmendura, por nuk prcakton kritere, procedura, apo kuota q do t aplikohen pr kto raste. N t njjtn letr, Rektori citon disa arsye pse nuk mund t marr[] prgjegjsi pr rritjen e numrit t studentve sipas krkess [s ish-ministrit Buja]. Nj ndr arsyet e cituara nga Rektori ishte q [r]ritja eventuale e numrit t studentve do ta rndonte procesin msimor i cili po zhvillohet n munges t infrastrukturs hapsinore e laboratorike dhe do t ndrhynte n fillimin e vitit shkollor e si pasoj do ta dmtonte cilsin n procesin msimor.
E. Drgimi dhe ridrgimi i krkess s Avokatit t Popullit pr
mas t prkohshme dhe pezullimin e menjhershm t
Vendimit t MASHT-it, dhe mosprgjigjia ndaj ksaj krkese
nga ana e Qeveris s Republiks s Kosovs
M 2 dhjetor 2014, Avokati i Popullit vendosi t krkoj mas t prkohshme dhe pezullimin e menjhershm t Vendimit t MASHT-it, deri n prfundimin e hetimeve nga Institucioni i Avokatit t Popullit. Avokati i Popullit ia drejtoi kt krkes ish-ministrt Buja, si dhe ish-kryeministrit, z. Hashim Thai. Baza ligjore e krkess s Avokatit t Popullit ishte neni 16, par. 5, i Ligjit Nr. 03/L-195 pr Avokatin e Popullit, i cili prcakton se: Nse gjat hetimeve, Avokati i Popullit konstaton se ekzekutimi i ndonj vendimi administrativ mund t ket pasoja t pariparueshme pr personin fizik apo juridik, mund t
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
50
rekomandoj q autoriteti kompetent ta pezulloj ekzekutimin e vendimit n fjal deri n prfundimin e hetimeve lidhur me kt shtje nga ana e Avokatit t Popullit. Duke vlersuar seriozisht brengn dhe pohimet e Rektorit rreth pasojave t mundshme negative q do t mund t rezultonin nga zbatimi i Vendimit t MASHT-it, Avokati i Popullit konstatoi q, kto pohime t Rektorit paraqesin dshmi t mjaftueshme q ekzekutimi i [ktij] vendimi administrativ mund t ket pasoja t pariparueshme pr studentt aktual t Universitetit t Prishtins, dhe prandaj, kriteri ligjor pr krkesn pr mas t prkohshme sht prmbushur qartazi n rastin konkret. Megjithat, Avokati i Popullit theksoi se rekomandimi pr mas t prkohshme nuk paragjykon n asnj mnyr meritat e shtjes ose rezultatet e . . . hetimeve.
N ndrkoh, m 9 dhjetor 2014, Kuvendi votoi Qeverin e re t Republiks s Kosovs, me z. Isa Mustafa n krye t saj dhe z. Arsim Bajrami si ministri i ri i Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis. M 10 dhjetor, ish-ministri Buja i dorzoi detyrn ministrit t ri Bajrami, kurse m 12 dhjetor, ish-kryeministri Thai i dorzoi detyrn kryeministrit t ri Mustafa.10 Meqense Avokati i Popullit nuk mori asnj prgjigje prej ish-ministrit Buja dhe ish-kryeministrit Thai, para se ata t dorzonin detyrat tek pasardhsit e tyre, Avokati i Popullit, m 15 dhjetor 2014, iu drejtua kryministrit Mustafa dhe ministrit Bajrami me krkesa prsritse pr mas t prkohshme dhe pezullimin e menjhershm t Vendimit t MASHT-it. N t dyja letrat, Avokati i Popullit shprehu mirnjohjen e tij pr fjalimin inaugurues t kryeministrit Mustafa me rastin e nominimit t tij, n t cilin ai theksoi se Qeveria do ti vendos t drejtat e njeriut
10 Shih Buja i dorzon detyrn Arsim Bajramit, Zri, 10 dhjetor 2014: http://zeri.info/aktuale/10486/buja-i-dorezon-detyren-arsim-bajramit/. Shih po ashtu Sot, Thai i dorzon detyrn Mustafs, Telegrafi, 12 dhjetor 2014: http://www.telegrafi.com/lajme/sot-thaci-i-dorezon-detyren-mustafes-2-55109.html.
http://www.telegrafi.com/lajme/sot-thaci-i-dorezon-detyren-mustafes-2-55109.html
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
51
lart n axhendn e saj politike dhe do t siguroj q rekomandimet e Ombudspersonit t adresohen n mnyr adekuate.
Megjithat, deri m sot, Avokati i Popullit nuk ka marr asnj prgjigje prej ministrit Bajrami dhe kryeministrit Mustafa, sa i prket rekomandimit t tij pr mas t prkohshme pr kt shtje. N vend q ti kthente Avokatit t Popullit prgjigje t drejtprdrejt, ministri Bajrami, n mbledhjen e pest t Qeveris, m 29 dhjetor 2014, ka theksuar se do t mbshtes[] palt, Universitetin e Prishtins Hasan Prishtina dhe shoqatat e dala nga lufta, q t arrijn nj zgjedhje t pranueshme pr situatn e krijuar, por njkohsisht ka theksuar mbshtetjen pr autonomin[] institucionale t Universitetit t Prishtins . . . , duke shtuar se qeveria dhe ministria nuk mund t jen adresa pr zgjidhjen e ktij problemi.11 Gjithashtu, ministri Bajrami ka nxjerr edhe deklarata t tjera, m 6 janar 2015 n faqen e tij t rrjetit social Facebook, si dhe m 16 janar n emisionin Argument Plus n RTK, duke ritheksuar besimin e tij n autonomin e Universitetit t Prishtins.
Kto komunikata sugjerojn se, ministri Bajrami dhe kryeministri Mustafa nuk kan ndrmend t detyrojn Universitetin e Prishtins q ta zbatoj Vendimin e MASHT-it, megjithse Avokati i Popullit nuk ka marr asnj informat q e konfirmon kt, dhe nuk ka marr asnj informat q ata e kan pezulluar, revokuar ose shfuqizuar kt vendim.
F. Komunikimet e mtejshme midis Ministris s Arsimit,
Shkencs dhe Teknologjis, Universitetit t Prishtins dhe
shoqatave t kategorive t dala nga lufta, dhe shkputja e
Memorandumit nga ana e Universitetit t Prishtins
11 Qeveria zhvilloi mbledhjen e 5-t, t rregullt, prmbledhje e publikuar n uebfaqen e kryeministrit m 29 dhjetor 2014, n http://www.kryeministri-ks.net/?page=1,9,4607.
http://www.kryeministri-ks.net/?page=1,9,4607http://www.kryeministri-ks.net/?page=1,9,4607
PRMBLEDHJE E RAPORTEVE DREJTUAR AUTORITETEVE PRGJEGJSE GJAT VITIT 2015
52
Gjat javve n vijim, pas deklarats s ministrit Bajrami n mbledhjen e Qeveris, u zhvillua nj sr komunikimesh midis ministrit Bajrami, zyrtarve t Universitetit t Prishtins dhe tri shoqatave nnshkruese. M 5 janar 2015, Rektori i drejtoi ministrit Bajrami nj letr rreth situats s krijuar lidhur me kategorit e dala nga lufta. N kt letr, Rektori shprehu mendimin e tij q Memorandumi midis Universitetit t Prishtins dhe tri shoqatave nnshkruese sht nj dokument mirkuptimi me t cilin Universiteti ka shprehur vullnetin e mir q tu ndihmoj kategorive t dala nga lufta pr regjistrim n Universitet. Mirpo, [n]j dokument mirkuptimi, sipas praktiks dhe parimeve juridike, nuk mund t paraqes referenc ligjore q obligon palt. Pr m tepr, Rektori prsrit mendimin e shprehur n letrn e tij t mparshme, q i kishte drejtuar ish-ministrit Buja, se [m]emorandumi nuk prcakton asnj modalitet t konkretizimit t ktij vullneti t mir, ndrsa ligjet n fuqi parashohin prparsi pr regjistrimin e . . . kategorive [prkatse] n institucione arsimore publike, por n kushte t barabarta (theks n origjinal).
Sa i prket konkursit t afatit t par, Rektori pranon q edhe pse ishte parapar prcaktimi i nj kuote pr kandidatt q u takojn kategorive t lufts dhe kan arritur pragun minimal t kalueshmris, kjo kuot sht anashkaluar. Justifikimi i ktij anashkalimi ishte q krkesa e vetme e sh