ZBIGNIEW CYBULSKI JAKO IKONA

ZBIGNIEW CYBULSKI JAKO AKTOR

Wrd sprzecznoci, ktre budoway legend Cybulskiego, najistotniejsza dotyczya istoty jego aktorstwa. By dyplomowanym aktorem (studia ukoczy w Krakowie w 1953 r.), a jednoczenie, wanie jako aktor, nic nie umia jak powiedzia Jan Kreczmar, jego partner z Szyfrw Wojciecha Hasa.

Waciwie wszyscy, ktrzy pracowali z Cybulskim, potwierdzaj, e nie mia warsztatu aktorskiego. Niechtnie uczy si roli, unika wdziewania na siebie kostiumw, nie mia dononego gosu, nie zdarzyo mu si chyba zagra identycznie w kolejnych powtrkach danego ujcia, tzw. dublach. To dlatego pozosta aktorem gwnie filmowym.

Na scenie odnis tylko dwa sukcesy w Kapeluszu penym deszczu Michaela Gazzo i Dwojgu na hutawce Williama Gibsona. Na planie filmowym mg si myli w poszczeglnych scenach, ale mia zawsze dopracowan caociow koncepcj granej postaci. Tylko w ostatnim swoim filmie Morderca zostawia lad Aleksandra cibora-Rylskiego (1967), ktry wszed na ekrany ju po mierci aktora , by moe j przeczuwa w ogle nie interesowa si rol, ktr gra.

Cybulski rekompensowa braki warsztatowe niespoyt inwencj twrcz. Sypa pomysami inscenizacyjnymi jak z rkawa i bez koca zmienia dialogi, czym niekiedy doprowadza reyserw do szau. W zamian proponowa aktorstwo nowoczesne, pene naturalnej emocjonalnoci, dalekie od koturnowego, jakie z wyjtkami pokutowao w kinie polskim od czasw midzywojennych. Ten nowy styl gry podpatrzy u Jamesa Deana i Marlona Brando w filmach, ktre obejrza w Paryu w 1957 r., bawic tam na wystpach z teatrem Bim-Bom.

POKOLENIE (1954)

reyseria: Andrzeja Wajdy

dramat wojenny

debiut Cybulskiego

penometraowy debiut Wajdy

rola Cybulskiego bya epizodyczna, zagra niejakiego Kostka

KARIERA (1955)

reyseria: Jan Koecher

sensacyjny

Cybulski zagra pasaera autobusu

nie wymieniony w czowce

TRZY STARTY (1955)

trjka reyserw: Ewa i Czesaw Petelscy oraz Stanisaw Lenartowicz

obyczajowo-sportowy

Cybulski zagra rol Mietka Leniaka w Noweli kolarskiej

WRAKI (1956)

Ewa i Czesaw Petelscy ponownie reyserami

thriller psychologiczny

Cybulski zagra rol nurka Rafaa Grabienia

TAJEMNICA DZIKIEGO SZYBU (1956)

reyseria: Wadim Berestowski

modzieowy, przygodowy

Cybulski ponownie poza filmow czowk

tym razem rola Grnika

KONIEC NOCY (1956)

reyseria: Pawe Komorowski, Walentyna Uszycka i Julian Dziedzina

dramat spoeczny

Cybulski w roli Romka Brzozowskiego jako kierowca w bazie transportowej z kiepsk opini pierwsza gwna rola

SMY DZIE TYGODNIA (1958)

reyseria: Aleksander Ford

dramat, psychologiczny

produkcja: Polska i NRD

Cybulski wcieli si w rol Piotra Terleckiego, chopaka Agnieszki (w tej roli Sonja Ziemann)

kolejna gwna rola Cybulskiego

KRZY WALECZNYCH (1958)

reyseria: Kazimierz Kutz

dramat wojenny, nowela

Cybulski wcieli si w posta Zootechnika Tadeusza Wicka (nowela Wdowa)

POPI I DIAMENT (1958)

reyseria: Andrzej Wajda

dramat, psychologiczny, polityczny

najwybitniejsza kreacja Cybluskiego, ktry zagra posta Maka Chemickiego (mody Akowiec).

Cybulski pojawia si na planie filmowym w swoim codziennym ubraniu, pomimo, e akcja toczy si tu po zakoczeniu wojny. Wajda na to przysta.

Cybulski zaprezentowa aktorstwo nowoczesne, pene naturalnej emocjonalnoci, dalekie od koturnowego, jakie z wyjtkami pokutowao w kinie polskim od czasw midzywojennych.

pierwotnie w posta Chemickiego mia wcieli si Tadeusz Janczar, ale po namowach drugiego reysera Janusza Morgensterna, w tej roli obsadzono Cybulskiego.

Zronity z filmowym wizerunkiem Maka Chemickiego, Cybulski sta si zarazem idolem i symbolem wczesnej generacji.

Cybulski zosta nominowany m.in. do nagrody BAFTA (Brytyjska Akademia Sztuk Filmowych i Telewizyjnych)

POCIG (1959)

reyseria:

Jerzy Kawalerowicz

dramat psychologiczny

Cybulski wcieli si w posta Staszka, byego chopaka jednej Marty, jednej z gwnych bohaterek (w tej roli Lucyna Winnicka)

jak sam Cybulski mwi, nie przepada za pocigami

Zota Kaczka za najlepszy polski film (1960); Zoty Lew dla Lucyny Winnickiej na MFF w Wenecji (1960)

NIEWINNI CZARODZIEJE (1960)

reyseria: Andrzej Wajda

dramat, romans

Cybulski gra rol Edmunda, kolegi Bazylego (Tadeusz omnicki); synna zasada: - Wszystkie kobiety s gupie, tylko niektre adne, a niektre brzydkie.

DO WIDZENIA, DO JUTRA (1960)

reyseria:

Janusz Morgenstern (debiut)

dramat psychologiczny

Autentyczne wtki z ycia Cybulskiego; atmosfera gdaskiego studenckiego teatru Bim-Bom ujta w filmie

Cybulski wciela si w posta Jacka

przesanie tsknoty wczesnej modej inteligencji; niezgoda na nietrwao uczu, w ktrym nie ma miejsca dla romantyzmu

Cybulski jest rwnie scenarzyst tego filmu

HERBATA I MITA (1961)

reyseria i scenariusz: Pierre Kafian (debiut)

krtkometraowy

produkcja francuska

Cybulski wcieli si w rol Modzieca z kawiarni

ROZSTANIE (1961)

reyseria: Wojciech Has

melodramat

Cybulski wcieli si w posta znanego aktora

MIO DWUDZIESTOLATKW (1961)

reyseria: Franois Truffaut, Renzo Rossellini, Shintaro Ishihara, Marcel Ophls i Andrzej Wajda

nowele filmowe, psychologiczne

produkcja: Francja, Japonia, Polska, Wochy, RFN

Cybulski wcieli si w rol Zbyszka w noweli Warszawa

wersja woska, jedynie taka si ostaa w sieci

LALKA (1962)

reyseria: Jacques Baratier

surrealistyczny, groteska filmowa

produkcja: Francja, Wochy

Cybulski kreuje dwie role: krwawego dyktatora i jego sobowtra co ciekawe jeden chce zabi drugiego

JAK BY KOCHAN (1962)

reyseria: Wojciech Has

melodramat

Cybulski wcieli si w rol Wiktora Rawicza, aktora, w ktrym zakochana jest gwna bohaterka Felicia (w tej roli Barbara Krafftwna)

Cybulski za t kreacj zosta nominowany do Zotej Kaczki

ZBRODNIARZ I PANNA (1963)

reyseria: Janusz Nasfeter

krymina

Cybulski wciela si w rol kapitana Jana Zitka (MO)

Cybulski wyjtkowo nie w typowej dla siebie roli "buntownika bez powodu" lecz przystojnego oficera milicji

nominacja Cybulskiego do Zotej Kaczki

ROZWODW NIE BDZIE (1963)

reyseria:

Jerzy Stefan Stawiski

komedia obyczajowa

Cybulski wcieli si w rol Gruszki , (nowela Zdarzenie III)

MILCZENIE (1963)

reyseria: Kazimierz Kutz

psychologiczny

Cybluski wcieli si w rol Romana, chopaka pielgniarki Kazi (w tej roli Elbieta Czyewska), pojawiajc si na epizodycznie pod koniec filmu

ICH DZIE POWSZEDNI (1963)

reyseria: Aleksander cibor-Rylski

komedia obyczajowa

Cybulski wciela si w rol doktora Andrzeja Siennickiego, lekarza pogotowia ratunkowego. Filmow on jest Nitka (Aleksandra lska)

RKOPIS ZNALEZIONY W SARAGOSSIE (1964)

reyseria: Wojciech Has, na podstawie powieci Jana Potockiego

kostiumowy, poetycki, komedia

wedug wielu filmowych mionikw, jeden z najbardziej europejskich polskich filmw

Cybulski wcieli si w posta kapitana Alfonsa Van Wordena, gwnego bohatera, jednego z gwardii krla Hiszpanii

co ciekawe, pierwotnie gwn rol mia zagra wybitny francuski aktor polskiego pochodzenia; Has przed rozpoczciem zdj nie robi prb aktorskich; francuski aktor sobie kompletnie nie radzi, wtedy zupenie przypadkiem na planie pojawi si Cybulski i Has obsadzi Zbyszka w gwnej roli

film po latach zrobi furor w USA

GIUSEPPE W WARSZAWIE (1964)

reyseria: Stanisaw Lenartowicz

komedia wojenna

Cybulski wcieli si w rol Staszka, marzcego o spokoju i pocztkowo odegnujcego si od jakiejkolwiek dziaalnoci konspiracyjnej Polaka, brata wpltanej w ca karabinow sytuacj Marii (Elbieta Czyewska)

film krcono m.in. na Dworcu Gwnym we Wrocawiu

KOCHA (1964)

reyseria: Jrn Donner

dramat

produkcja: Szwecja

Cybulski wcieli si w posta Frederika, mczyzn, ktry kompletnie zawrci w gowie Luizie (w tej roli Hariette Andersson synna szwedzka aktorka)

SAM PORD MIASTA (1965)

reyseria: Halina Bieliska

dramat

Cybulski wciela si w posta Konrada, czterdziestoletniego zagubionego romantyka, ktry nie potrafi odnale swojego miejsca w yciu

niektrzy twierdz, e ten film jest swoistym autoportretem Cybulskiego

SALTO (1965)

reyseria: Tadeusz Konwicki

dramat, psychologiczny

Cybulski wcieli si w posta mczyzny, ktry przedstawia si jako Kowalski Malinowski, wytwarzajcy swoj faszyw legend

plejada wietnych aktorw (Gustaw Holoubek, Zdzisaw Maklakiewicz, Iga Cembrzyska, Andrzej apicki), gwna rola Cybulskiego bya sporego kalibru wyrnieniem

PINGWIN (1965)

reyseria: Jerzy Stefan Stawiski

melodramat

Cybulski wcieli si w posta ukasza Brody, ktry do najgrzeczniejszych z pewnoci nie naley

JUTRO MEKSYK (1965)

reyseria: Aleksander cibor-Rylski

sportowy, psychologiczny

Cybulski wciela si w rol gwnego bohatera, trenera skoczkw do wody Pawa Jaczaka

SZYFRY (1966)

reyseria: Wojciech Has

dramat psychologiczny

Cybulski w roli Maka, syna gwnego bohatera Tadeusza (Jan Kreczmar), ktry wraca po latach do kraju, do rodziny

PRZEDWITECZNY WIECZR (1966)

reyseria: Jerzy Stefan Stawiski oraz Helena Amiradibi-Stawiska

psychologiczny

Cybulski wcieli si w posta Kombatanta, kolegi Andrzeja Zapay (w tej roli Krzysztof Chamiec)

MISTRZ (1966) / ILUZJA (1966)

reyseria: Jerzy Antczak

dramat wojenny

Cybulski w roli reysera Makbeta

nakrcone na potrzebny telewizyjne

reyseria: Konstanty Ciciszwili

krtkometraowy

Cybulski w roli kochanka w opowieci, ktra ma miejsce w wiecie kompletnej iluzji.

nakrcone na potrzeby telewizyjne

CAA NAPRZD (1966)

reyseria: Stanisaw Lenartowicz

komedia, przygodowy

Cybulski w roli gwnej, jako Janek, ktry jest marynarzem

co ciekawe, film by pokazywany na 6 edycji Era Nowe Horyzonty (2006)

JOWITA (1967)

reyseria: Janusz Morgenstern

dramat obyczajowy

Cybulski wcieli si w posta Edwarda Ksiaka, trenera lekkoatletyki gwnego bohatera Marka (Daniel Olbrychski)

MORDERCA ZOSTAWIA LAD (1967)

reyseria: Aleksander cibor-Rylski

krymina

Cybulski wcieli si w posta Rodeckiego

film by krcony we Wrocawiu, Cybulski wracajc z planu, zgin pod koami pocigu

po nakrceniu dokonano tzw. podsynchronw; gos pod posta gran przez Cybulskiego podkada Tadeusz omnicki

Zbigniew Cybulski zagra cznie w 35 filmach.

Dodatkowo zagra w serialu Wojna Domowa, w roli klaszczcego.

Cybulski by rwnie scenarzyst filmu Do widzenia, do jutra.

okulary, kurtka, jeansy

Z programu TVNu Ikony: Jak go bdziemy pamitali? Jako przystojnego, bruneta o szerokim biaym umiechu i charakterystycznych ciemnych okularach.

Zbigniew Cybulski zawsze chodzi w ciemnych okularach. Wacaw Kapusto wspomina,e aktor denerwowa si kiedy mwiono, e te okulary to tylko poza. Sam sprawd. Cybulski zdj je i woy olsztyskiemu fotoreporterowi na nos.Kapusto sprawdzi. To byy silne lecznicze szka.

Cybulski, a Dean

Filmowe ikony

Ich legenda zwizana jest z nag przedwczesn mierci

Ludzie yjcy na krawdzi

Zyma si na porwnania z Jamesem Deanem, ktrego bardzo ceni. Uwaa jednak, e cho graj w podobny sposb, rni si od siebie, e James Dean jest Jamesem Deanem, a Zbigniew Cybulski - Zbigniewem Cybulskim.

W filmie wystpuje nawizanie do studenckiego teatru Bim-Bom, ktry w filmie ukazuje si pod nazw Tik-Tak. Zostaj odsonite kulisy teatru zaangaowania. Manifestem Bim-Bomu byo ywe zainteresowanie rzeczywistoci.

Film nie da mi penej satysfakcji, ale bardzo wiele mnie nauczy. Lubi ten film, cho najwiksze zastrzeenia mam do siebie.

Posta Chemickiego symbolem pokolenia

NAGRODA IMIENIA CYBULSKIEGO

Nagrod im. Zbyszka Cybulskiego, honorujc najlepszych modych polskich aktorw, wrczono po raz pierwszy w 1969 roku, dwa lata po tragicznej mierci jej patrona. Do 2007 roku otrzymao j 40 laureatw.

By jak Cybulski - dokumentacja historii nagrody im. Cybulskiego