1

INSTALACJE KANALIZACYJNE

dr inż Iwona Polarczyk

Rodzaje instalacji kanalizacyjnych

1 Kanalizacja sanitarna (bytowo ndash gospodarcza)

2 Kanalizacja deszczowa

3 Kanalizacja technologiczna

ścieki przed wprowadzeniem do kanalizacji

sanitarnej wymagają wstępnego oczyszczenia

w specjalnych urządzeniach

Odprowadzenie ściekoacutew z nieruchomości może być

realizowane na dwa sposoby

systemem ogoacutelnospławnym (zbiorczym)

lub systemem rozdzielczym

Kanalizacja ogoacutelnospławna odprowadza zaroacutewno

ścieki sanitarne (bytowe) jak i deszczowe

W kanalizacji rozdzielczej ścieki sanitarne

i deszczowe odprowadzane są rozdzielnie

Schemat kanalizacji ogoacutelnospławnej

KS1 KS2

Kanał ogoacutelnospławny

RD1 RD2

linia regulacyjna

ST1

ST2

Schemat kanalizacji rozdzielczej

KS1 KS2

Kanał sanitarny

Kanał deszczowy

RD1 RD2

linia regulacyjnaST1

ST2

SD1

SD2

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Rodzaje instalacji kanalizacyjnych

1 Kanalizacja sanitarna (bytowo ndash gospodarcza)

2 Kanalizacja deszczowa

3 Kanalizacja technologiczna

ścieki przed wprowadzeniem do kanalizacji

sanitarnej wymagają wstępnego oczyszczenia

w specjalnych urządzeniach

Odprowadzenie ściekoacutew z nieruchomości może być

realizowane na dwa sposoby

systemem ogoacutelnospławnym (zbiorczym)

lub systemem rozdzielczym

Kanalizacja ogoacutelnospławna odprowadza zaroacutewno

ścieki sanitarne (bytowe) jak i deszczowe

W kanalizacji rozdzielczej ścieki sanitarne

i deszczowe odprowadzane są rozdzielnie

Schemat kanalizacji ogoacutelnospławnej

KS1 KS2

Kanał ogoacutelnospławny

RD1 RD2

linia regulacyjna

ST1

ST2

Schemat kanalizacji rozdzielczej

KS1 KS2

Kanał sanitarny

Kanał deszczowy

RD1 RD2

linia regulacyjnaST1

ST2

SD1

SD2

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odprowadzenie ściekoacutew z nieruchomości może być

realizowane na dwa sposoby

systemem ogoacutelnospławnym (zbiorczym)

lub systemem rozdzielczym

Kanalizacja ogoacutelnospławna odprowadza zaroacutewno

ścieki sanitarne (bytowe) jak i deszczowe

W kanalizacji rozdzielczej ścieki sanitarne

i deszczowe odprowadzane są rozdzielnie

Schemat kanalizacji ogoacutelnospławnej

KS1 KS2

Kanał ogoacutelnospławny

RD1 RD2

linia regulacyjna

ST1

ST2

Schemat kanalizacji rozdzielczej

KS1 KS2

Kanał sanitarny

Kanał deszczowy

RD1 RD2

linia regulacyjnaST1

ST2

SD1

SD2

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Schemat kanalizacji ogoacutelnospławnej

KS1 KS2

Kanał ogoacutelnospławny

RD1 RD2

linia regulacyjna

ST1

ST2

Schemat kanalizacji rozdzielczej

KS1 KS2

Kanał sanitarny

Kanał deszczowy

RD1 RD2

linia regulacyjnaST1

ST2

SD1

SD2

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Schemat kanalizacji rozdzielczej

KS1 KS2

Kanał sanitarny

Kanał deszczowy

RD1 RD2

linia regulacyjnaST1

ST2

SD1

SD2

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Podział instalacji kanalizacyjnej

Instalację kanalizacyjną można podzielić na

zewnętrzną (na terenie nieruchomości lecz poza budynkiem)

wewnętrzną (w budynku)

Podział ten wydaje się oczywisty ale jest istotny przy doborze materiału instalacyjnego - nie każdy materiał sprawdzający się wewnątrz nadaje się do stworzenia instalacji zewnętrznej

Granicą między instalacją wewnętrzną a zewnętrzną jest tzw czyszczak głoacutewny (rewizja głoacutewna)

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanalik (przyłącze kanalizacyjne) ndash jest to odcinek ktoacutery łączy kanalizację na terenie nieruchomości z siecią kanalizacyjną

Najczęściej przykanalik włączany jest do studzienki (rewizyjnej lub włazowej) ktoacutera stanowi uzbrojenie sieci Możliwe jest też przyłączenie przez wpust boczny lub złącze siodłowe

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Przewody domowej

instalacji kanalizacyjnej

Przykanaliki oznaczane są znakami informacyjnymi Na znaku podana jest średnica (w mm) spadek przyłącza (w promilach) oraz jego długość (w m) Granicą między siecią a instalacją jest położona w pobliżu granicy nieruchomości pierwsza studzienka licząc od strony budynku

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Sieć i przykanalik

w przypadku istnienia studzienki rewizyjnej

przykanalikstudzienka rewizyjna

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

instalacja

zewnętrzna

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Sieć i przykanalik

w przypadku braku studzienki rewizyjnej (wg nowych przepisoacutew w przypadku braku studzienki rewizyjnej

przykanalik to odcinek biegnący od granicy budynku do granicy

nieruchomości)

linia

reg

ulac

yjnastudzienka kanalizacyjna

sieć kanalizacyjna

budy

nek

przykanalik

sieć kanalizacyjna

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Instalacja kanalizacyjna składa się z

1 poziomoacutew (przewodoacutew odpływowych) ndash są to przewody

prowadzone z odpowiednim spadkiem ktoacutere odprowadzają

ścieki z pionoacutew wpustoacutew podłogowych itp do przykanalika

lub sieci zewnętrznej

2 pionoacutew (przewodoacutew spustowych) ndash są to przewody prowadzone

przez jedną lub kilka kondygnacji odprowadzające ścieki

z podejść kanalizacyjnych wpustoacutew dachowych lub rynien

do przewodoacutew odpływowych

3 podejść kanalizacyjnych ndash przewody odprowadzające ścieki

z przyboroacutew i urządzeń sanitarnych do pionoacutew lub poziomoacutew

kanalizacyjnych

podejścia pojedyncze

podejścia zbiorowe

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Kanalizacja sanitarna grawitacyjna

Odprowadza wodę zanieczyszczoną (ścieki) w wyniku jej wykorzystania odpływającą z ustępoacutew spłukiwanych natryskoacutew wanien bidetoacutew zlewoacutew umywalek wpustoacutew podłogowych i innych urządzeń występujących w gospodarstwie domowym

Projektowanie kanalizacji sanitarnej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 2 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 2 Kanalizacja sanitarna projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Podejścia kanalizacyjne ndash łączą odpływ

z pionem kanalizacyjnym

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Podejścia

niewentylowane - należy montować ze spadkiem wynoszącym od 2 do 15

wentylowane ndash można zastosować tu mniejsze spadki zgodnie z przywołaną normą ale wymagają dodatkowego przewodu wentylującego

Najczęściej projektuje się podejścia niewentylowane Ich długość w typowym rozwiązaniu stosowanym w Polsce nie powinna przekraczać 30 m a w przypadku miski ustępowej 10 m po długości przewodu

W przypadku dłuższych podejść albo zwiększa się średnicę albo projektuje się podejścia wentylowane za pomocą np zaworoacutew napowietrzających

Nowa norma wprowadza cztery typy systemoacutew kanalizacyjnych jakie można spotkać w poszczegoacutelnych krajach Unii Europejskiej

W Polsce stosuje się tradycyjnie system I

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

System Nazwa Cechy

I

System pojedynczego pionu z

podejściami częściowo

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 50

II System pojedynczego pionu z

podejściami o mniejszej średnicy

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 70

III

System pojedynczego pionu z

podejściami całkowicie

wypełnionymi

bull jeden pion kanalizacyjny

bull wypełnienie przewodoacutew 100

bull każde urządzenie podłączone

oddzielnie do pionu

IV System oddzielnych pionoacutew

kanalizacyjnych

bull dwa piony ndash jeden odprowadzający

ścieki czarne z ustępoacutew spłukiwanych

i pisuaroacutew i drugi odprowadzający

pozostałe ścieki

bull wypełnienie przewodoacutew jak dla

systemoacutew I II lub III

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Średnice nominalne podejść pojedynczych dobiera się w zależności od typu przyłączonego przyboru sanitarnego lub urządzenia w typowych

rozwiązaniach w Polsce wg tabeli Urządzenie DN [mm]

Umywalka bidet 40

Zlewozmywak

zmywarka pralka

wanna natrysk

50

Miska ustępowa 100

DN Lmax

[m] H [m]

trzy zmiany

kierunku

40

50 30 lt10

70 50 lt10

100 50 lt30

Minimalna średnica podejścia pojedynczego zdeterminowana jest przez jego długość wysokość spadania i ilość zmian kierunku zgodnie z tabelą

H

L

Jeśli powyższe wymiary są przekroczone lub istnieje konieczność zastosowania więcej niż trzech zmian kierunku prowadzenia przewodoacutew należy wybrać kolejną większą średnicę nominalną

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Średnice nominalne podjeść zbiorowych

Zależą od natężenia przepływu ściekoacutew w projektowanym

podejściu i od zastosowanego systemu Wybierając system

należy kierować się dostępnymi na rynku przyborami trudno

bowiem wyobrazić sobie podłączanie przyboru sanitarnego

z odpływem np 40 mm do przewodu o średnicy mniejszej

Utrudniałoby to swobodny odpływ ściekoacutew z tego przyboru

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Natężenie przepływu ściekoacutew sanitarnych Qww

wyznacza się dla danego odcinka instalacji zgodnie

z zależnością

]sl[DUKQww gdzie K ndash wspoacutełczynnik częstości

DU ndash odpływ jednostkowy [ls] z urządzenia

UWAGA Qww DUmax jeśli nie to Qww = DUmax

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odpływy jednostkowe DU

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odpływy jednostkowe DU -cd

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Typowe wspoacutełczynniki częstości K

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Piony kanalizacyjne należy prowadzić bez zmiany średnicy i kierunku na całej długości w szachtach sanitarnych

U podstawy każdego pionu przed przejściem w przewoacuted odpływowy należy zamontować otwoacuter rewizyjny (czyszczak) umożliwiający dostęp do wnętrza przodu

W przypadku kanalizacji sanitarnej każdy pion musi być wentylowany w celu wyroacutewnania ciśnienia w instalacji

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Piony kanalizacyjne ndash łączą podejścia z przewodami

odpływowymi

Wentylację pionu zapewnia

przewoacuted wentylacyjny zakończony rurą wywiewną wyprowadzoną ponad połać dachu

zawoacuter napowietrzający ndash rozwiązanie dozwolone do stosowania w przypadku braku możliwości wyprowadzenia pionu ponad dach można takie rozwiązanie stosować przy spełnieniu następujących warunkoacutew

piony mają wysokość 4 do 5 kondygnacji

ostatni pion licząc od najdalszego w stosunku do kanału oraz co piąty w budynku jest zakończony rurą wywiewną

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Elementy pionu kanalizacyjnego

troacutejniki doprowadzające ścieki z podejść kanalizacyjnych

czyszczak prze zmianą kierunku prowadzenia ściekoacutew ndash około 05 nad posadzką przed przejściem w przewoacuted odpływowy

rura prosta o niezmiennej średnicy na całej długości

zawoacuter napowietrzający lub rura wywiewna

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

W systemie kanalizacji sanitarnej wyroacuteżnić można

piony z wentylacją głoacutewną ndash zakończone rurą wywiewną lub zaworem napowietrzającym

piony z wentylacją obejściową ndash piony z dodatkowym przewodem wentylacyjnym prowadzonym obok pionu spustowego i połączonym z rurą wywiewną

Średnica pionu zależy od wybranego systemu wentylacji i obliczonego natężenia przepływu ściekoacutew dla całego pionu

Należy pamiętać o tym że minimalna średnica pionu nie może być mniejsza od średnicy największego podejścia

W typowych rozwiązaniach w Polsce minimalna średnica pionu wynosi 70mm a dla pionoacutew prowadzących ścieki z misek ustępowych 100mm

Oczywiście w tabelach należy sprawdzić czy średnicy nie należy zwiększyć ze względu na obliczoną wartość Qww

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Piony z wentylacją głoacutewną

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Piony z wentylacją obejściową

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Wśroacuted przewodoacutew odpływowych wyroacuteżniamy przewoacuted głoacutewny oraz przewody drugorzędne Każdy przewoacuted drugorzędny powinien być oddzielnie podłączony do głoacutewnego pod kątem 45deg

Wszystkie przewody prowadzone są najkroacutetszą drogą przeważnie wzdłuż przegrody budowlanej oraz koniecznie z zachowaniem odpowiedniego spadku

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Przewody odpływowe

(poziomy kanalizacyjne)

Spadek powinien być jednakowy na całej długości co zapewnia samooczyszczanie się przewodu

Przyjęte jest że rury układa się kielichem w kierunku przeciwnym do spływu ściekoacutew

Rewizje kanalizacyjne powinno się montować

co 15 m na rurach średnicy od 100 do 150 mm

przed każdym uskokiem poziomu

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Rury prowadzone przez murowane ścianki muszą być ułożone prostopadle do przegrody

Na przewody z tworzyw sztucznych powinno się w miejscach przejść dodatkowo nałożyć tuleje ochronne Umożliwią one rurom pewien ruch zabezpieczając instalację przed uszkodzeniami mechanicznymi Przestrzeń pomiędzy tuleją a rurą powinno się zabezpieczyć izolacją Jeśli przewody kanalizacyjne z tworzyw sztucznych układane są w sąsiedztwie przewodoacutew wydzielających ciepło powinny być osłonięte otulinami izolacyjnymi w celu zabezpieczenia przed przegrzewaniem

Przewody poziome i przykanaliki powinny być ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu czyli na głębokości 80-140 cm zależnie od regionu kraju

Jeśli przewody prowadzone są w pomieszczeniach w ktoacuterych temperatura może spadać poniżej 0degC muszą być odpowiednio zabezpieczone przed przemarzaniem Dla przewodoacutew prowadzonych na zewnątrz budynku należy pamiętać że warstwa gruntu pokrywającego rury kanalizacyjne powinna być o 10-20 cm większa od głębokości przemarzania gruntu jeśli przewody układa się wyżej to powinny być zaizolowane termicznie

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Rury kanalizacyjne układane na zewnątrz budynku powinny być oddalone

od innych przewodoacutew co najmniej

15 m od przewodoacutew gazowych i wodociągowych

08 m od kabli energetycznych

05 m od kabli telekomunikacyjnych

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qww z uwzględnieniem następujących zasad

1 dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 05

2 dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 07

3 minimalna prędkość przepływu ściekoacutew wynosi 07 ms stąd

wynika prowadzenie przewodoacutew z odpowiednim do średnicy

spadkiem w kierunku sieci zewnętrznej

4 minimalna średnica przewodu zewnętrznego wynosi 010m a

przykanalika 015m

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Dobierając średnice przewodoacutew odpływowych można stosować

tabelę z wartościami natężenia przepływu Q0 i prędkości

przepływu v0 dla przewodoacutew o przekroju kołowym przy pełnym

wypełnieniu i wykres Manninga

=QQ0

=vv0

hd

Q

v

(hd)

1

23

4

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Przykład obliczeniowy Obliczeniowe natężenie sciekoacutew sanitarnych wynosi Qww= 50 ls Na podstawie tabeli 1 QwwQ0 = 50 2014 = 025 Z wykresu odczytujemy

V = 085V0 = 085114 = 097 ms przy napełnieniu hd = 037

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Zakresy dopuszczalnych spadkoacutew przewodoacutew odpływowych

DN 0100 m ndash i = 20 - 100

DN 0150 m ndash i = 15 - 150

Urządzenia dodatkowe w kanalizacji sanitarnej

W przypadku odprowadzania ściekoacutew bytowo gospodarczych do zewnętrznej sieci typu ogoacutelnospławnego w pomieszczeniach położonych na najniższych kondygnacjach w budynku może dojść do zalania spowodowanego wstecznym przepływem ściekoacutew w wyniku intensywnych opadoacutew deszczu Dlatego też w tego typu instalacjach na przewodach kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z pomieszczeń na najniższej kondygnacji stosować należy zasuwy burzowe ktoacutere chronią instalację przed przepływem zwrotnym

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Kanalizacja deszczowa Odprowadza wody opadowe z dachoacutew i terenoacutew przyległych do nieruchomości (podjazdy tarasy parkingi itp)

Projektowanie kanalizacji deszczowej odbywa się w oparciu o normę

PN ndash EN 12056 ndash 3 grudzień 2002

Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz budynkoacutew

Część 3 Przewody deszczowe Projektowanie układu i obliczenia

oraz w przypadku braku informacji o normę

PN ndash 92B ndash 01707 Instalacje kanalizacyjne Wymagania w projektowaniu

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odprowadzanie wody z dachu stromego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew niskich (do 5 kondygnacji) ktoacutere mają odpowiednie nachylenie (przyjmuje się że powyżej 8) najczęstszym sposobem odprowadzania wody deszczowej jest zastosowanie systemu rynnowego

Zadaniem deszczowej instalacji kanalizacyjnej jest zebranie wody z dachu i odprowadzenie jej do sieci kanalizacji deszczowej lub do gruntu System rynnowy polega na naturalnym (grawitacyjnym) spływie woacuted po połaci dachowej skąd jest przejmowana przez system rur System ten roacutewnież pracuje grawitacyjnie Umowną granicą instalacji deszczowej jest wylewka z ktoacuterej woda może być skierowana do sieci kanalizacji deszczowej (ogoacutelnospławnej) lub na grunt

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Podstawowe elementy

instalacji kanalizacji deszczowej

Rynny - przewody o przekroju otwartym (okrągłym prostokątnym eliptycznym trapezowym okapowym) biegnące wzdłuż krawędzi dachu Zadaniem rynien jest zebranie wody opadowej Rynny prowadzone są z lekkim spadkiem w kierunku narożnikoacutew budynku dzięki czemu woda nie wylewa się za krawędzie tylko płynie w kierunku rur spustowych

Instalacja kanalizacji deszczowej składa się z następujących elementoacutew

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Rury spustowe ndash pionowe odcinki przewodoacutew o przekroju zamkniętym (najczęściej okrągłym lub prostokątnym) Zadaniem rur spustowych jest zebranie wody płynącej rynnami i odprowadzenie ich poza budynek

Odpływy ndash elementy za pomocą ktoacuterych rynny przechodzą w rury spustowe Odpływ jest odcinkiem rynny w ktoacuterym wykonany jest obrobiony otwoacuter odpowiedniego kształtu pozwalający na włączenie rury spustowej Można wyroacuteżnić odpływy przelotowe oraz odpływy końcowe ( na narożnikach pomieszczeń) Pozwalają na mocowanie rur spustowych

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Narożniki do rynien ndash umożliwiają połączenie rynien w narożnikach budynku Właściwy montaż narożnikoacutew jest bardzo ważny dla właściwej pracy rynien (ruchoacutew pod wpływem temperatury) Wylewki ndash kształtki ktoacuterymi kończy się rura spustowa Wylewka może być włą- czona do kanalizacji deszczowej bądź znajdować się nad gruntem

Łączniki do rynien - złączki zwykłe uszczelkowe i korekcyjne Ponieważ montaż rynien wymaga pozostawiania tzw dylatacji (odstępoacutew) złączki korekcyjne lub uszczelkowe umożliwiają wykonanie takich połączenia z dylatacją

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Łączniki do rur spustowych - kolana troacutejniki redukcje mufy mufy redukcyjne Mufy służą do włączania rur spustowych do odpływoacutew zadaniem muf redukcyjnych jest połączenie rury spustowej i odpływu o roacuteżnych średnicach Kolana pozwalają na zmianę kierunku rury spustowej Troacutejniki umożliwiają włączanie do rur spustowych wyposażenia dodatkowego

Haki i obejmy - zadaniem tych elementoacutew jest mocowanie rynien i rur spustowych do dachoacutew i ścian

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Elementy wykończeniowe i dodatkowe

- zadaniem tych elementoacutew jest

wykończenie systemu lub uzupełnienie

jego pracy Przykładami mogą tu być

dekiel służący do zakończenia rynny

filtr siatkowy montowany na rurze

spustowej zatrzymujący

zanieczyszczenia

czyszczak (rewizja)

umożliwiający przegląd i czyszczenie rury

spustowej (na zdjęciu)

odprowadzenie do kanalizacji

deszczowej

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Jednym ze sposoboacutew odprowadzenia wody jest podłączenie systemu rynnowego do kanalizacji deszczowej

Woacutewczas na dolnym odcinku rury spustowej mniej więcej 03-08 m ponad terenem należy zamontować rewizję (czyszczak) Rewizja ma wewnątrz kratkę na ktoacuterej zbierają się liście i inne zanieczyszczenia spływające z rynny

Rura spustowa z rewizją przyłączona jest do przewodoacutew odpływowych a te łączą się z kanalizacją Średnica przewodoacutew musi być co najmniej roacutewna średnicy rur spustowych i najczęściej wynosi 100-150 mm Głębokość na jakiej powinno się układać rury zależy od strefy przemarzania i wynosi 1-14 m System taki nie ma blokady przedostawania się zapachoacutew dlatego lepiej nie podłączać go do kanalizacji ogoacutelnospławnej

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Innym sposobem odprowadzenia wody bezpośrednio do kanalizacji jest podłączenie rury spustowej do osadnika rynnowego Wyposażony jest on w klapkę ktoacutera stanowi blokadę zapachową i wyciągany kosz w ktoacuterym gromadzą się większe zanieczyszczenia takie jak liście

Gdy brak sieci kanalizacji deszczowej lub ogoacutelnospławnej woda deszczowa powinna być bezpiecznie rozprowadzona po terenie posesji ale tak żeby nie spływała na sąsiednie działki

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

W przypadku dachoacutew budynkoacutew wysokich (powyżej 5 kondygnacji) oraz dachoacutew o małym nachyleniu (przyjmuje się że poniżej 8) najczęstszym sposobem odprowa-dzania wody deszczowej jest system odwadniania oparty na wpustach dachowych Wpusty dachowe pełnią rolę dachowych odwodnień punktowych tzn zbierają wodę z pewnej powierzchni w jednym punkcie

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Odprowadzanie wody z dachu

płaskiego

Woda jest odprowadzana do rury spustowej biegnącej wewnątrz budynku a stamtąd do kanalizacji deszczowej lub poza budynek do gruntu Aby odwodnienie dachu płaskiego pracowało prawidłowo wpust powinien znaleźć się w najniższym punkcie dachu a spadek w jego kierunku powinien wynosić co najmniej 3 Oproacutecz zasadniczego wpustu powinien być wpust awaryjny ktoacutery przejmie wodę w przypadku zatkania wpustu głoacutewnego Na dachu powinna być co najmniej jedna para wpustoacutew Zasady projektowania moacutewią że wpusty należy rozmieszczać co 25 m

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Obliczanie kanalizacji deszczowej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qr (qd) [ls]

rAC

10000

IAQr

gdzie

- ψ lub C ndash wspoacutełczynnik spływu przyjmowany wg nowej normy jako 10 (w starej zależny od nachylenia dachu i rodzaju powierzchni odwadnianej)

- A ndash efektywna powierzchnia dachu lub powierzchnia odwadniana [m2]

- I ndash w starej normie miarodajne natężenie deszczu [l(sha)] przyjmowane I 300 l(sha)

- r ndash natężenie opadoacutew atmosferycznych [l(sm2)] przyjmowane albo na podstawie danych statystycznych albo wg tabeli 1 w nowej normie po przemnożeniu przez wspoacutełczynnik ryzyka podany w tabeli 2

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Wymiarowanie rynien i rur spustowych

1 Przewody spustowe ndash średnicę należy dobrać tak aby obliczona wartość odpływu ściekoacutew Qr nie przekraczała wartości Qrmax (qdmax) a powierzchnia odwadniana A powierzchni Amax zestawionych w tabeli w normie PN ndash 92B ndash 01707

2 Wg starej normy rynny powinny mieć średnice minimum 150 mm (dotyczy to budynkoacutew wielorodzinnych)

Dla budynkoacutew jednorodzinnych średnice rynien i przewodoacutew

spustowych można określić w oparciu o efektywną powierzchnię dachu

wg tabeli

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Efektywna

powierzchnia dachu

odwadniana przez

rynnę A [m2]

Szerokość rynny [mm] Średnica rury

spustowej [mm]

poniżej 20 70 50

20 ndash 57 100 (lub 125) 70

57 ndash 97 125 100

97 - 170 150 100

170 - 243 180 125

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Średnice poziomoacutew i przykanalikoacutew

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się na podstawie obliczonej wartości natężenia przepływu ściekoacutew Qr z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla wszystkich przewodoacutew prowadzonych wewnątrz budynku i na zewnątrz do pierwszej studzienki rewizyjnej oraz dla przewodoacutew zewnętrznych o średnicy DNlt015m obliczeniowe napełnienie przewodu hd 07

b) dla przewodoacutew zewnętrznych z wyjątkiem wymienionych wyżej obliczeniowe napełnienie hd 09

c) i d) jak dla kanalizacji sanitarnej

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Doboacuter średnic przewodoacutew następuje w oparciu o obliczoną wartość natężenia odpływu woacuted opadowych Qt (qog) [ls]

Qww ndash natężenie odpływu ściekoacutew sanitarnych

Qr ndash natężenie odpływu ściekoacutew deszczowych

Kanalizacja ogoacutelnospławna to ten fragment ktoacutery odprowadza i ścieki sanitarne i deszczowe do zewnętrznej sieci ogoacutelnospławnej

rwwt QQQ

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Obliczanie kanalizacji ogoacutelnospławnej

Średnice przewodoacutew odpływowych określa się z uwzględnieniem następujących zasad

a) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt spełnione powinny być warunki

a) i b) jak dla ściekoacutew deszczowych

b) dla obliczonego odpływu ściekoacutew Qt obliczeniowa prędkość przepływu

ściekoacutew nie może przekraczać wartości dopuszczalnej ktoacutera wynosi

80 ms ndash dla rur żeliwnych i innych metalowych

40 ms ndash dla rur kamionkowych betonowych i z tworzyw sztucznych

c) dla odpływu tylko ściekoacutew sanitarnych Qww prędkość przepływu

ściekoacutew nie może być mniejsza od vmin = 07 ms

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

bullRynny z PVC-U

bullRynny z blachy aluminiowej

bullRynny miedziane

bullRynny z blachy stalowej

bullRynny cynkowo-tytanowe

Przekroje rynien a b c) poacutełokragłe d) trapezowy e f) trapezoidalny g) prostokatny h) poacutełokragły leacy

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca

Rodzaje rynien a) okapowa b) koszowa c) gzymsowa d) leaca