Prezentacija Kanal Morava

Corridor Danube, Morava, Vardar, Aegean See Initiative

– mr Dragan Dunčić, Acting Director, Republic Agency for Spatial Planning

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU ISTORIJSKI PREGLED

• Unutrašnja plovidba, jedna od najstarijih ljudskih delatnosti, ujedno i najstariji vid transporta, procenjuje se da je počela od pre 25 do 30 hiljada godina uključujudi Moravu i druge reke na Balkanskom poluostrvu.

• Još 1841. godine pokrenuto je pitanje plovidbe na Moravi, kada su četiri poštanske lađe prošle do Duprije i kada je predloženo da se “Morava premeri i mogudnost plovidbe na istoj izuči” – sto je objavljeno u “Serbskim novinama”

• Za vreme druge vlade kneza Miloša osnovano je “Francusko – Srpsko društvo za plovidbu” u periodu 1844.-1864. godina za organizaciju plovidbe na Dunavu, Savi i Moravi.

• Srbija je pokušala da Moravu osposobi za plovidbu 1867. godine, kada je izvršeno detaljnije ispitivanje Morave u cilju provere njene sposobnosti za plovidbu.

• Zatim je izgrađen poseban mali parobrod “MORAVA” za specijalna ispitivanja i merenja na Velikoj Moravi od ušda u Dunav do Duprije. Ekspediciju je predvodio Anta Aleksid, inženjerski oficir, 1869. godine.

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PREGLED DOKUMENTACIJE

1. Aleksid, A., Morava, njeno sadašnje stanje i mogućnost plovidbe, Glasnik Srpskog učenog društva, Beograd, 1879.

2. Stamenkovid, N., Projekat plovnog puta Dunav – Solun, Američka Inženjerska Kompanija, Beograd, 1909.

3. Projektantski zavod rečnog saobradaju, Idejno rešenje plovnog puta Dunav – Solun, Beograd, 1961.

4. Zavod za vodostopanstvo SR Makedonije, Vodoprivredno rešenje sliva Vardara, Skopje, 1961.

5. Projektantski zavod “Ivan Milutinovid”, Studija plovidbe na Velikoj, Južnoj i Zapadnoj Moravi, Beograd, 1964.

6. Institut za vodoprivredu “Jaroslav Černi”, Studija i problemi saobraćaju u vezi sa uređivanjem sliva Morave, Beograd, 1964.

7. Združeno opšte vodoprivredno preduzede “Morava”, Vodoprivredna osnova vodenog područja sliva Morave, Beograd, 1971.

8. Projektantski zavod “Ivan Milutinovid, Plovni put Morava – Vardar – Aksios, “Dopuna idejnog rešenja”, Beograd, 1973.

9. Izveštaj eksperata Ujedinjenih Nacija, Plovni put Morava – Vardar – Aksios, Beograd, 1973.

10. Energoprojekt-hidroinženjering, Velika Morava: Vodoprivredni, hidroenergetski i plovni sistem, Beograd, 1993.

11. Veličkovid, A., Mitrovid, S., Stamenkovid, N., Dedid, M., Jankovid, Lj., Skriljik, A., Vodeni most Beograd – Solun, Plovni put Morava – Vardar, Nova demokratija, Beograd, 1995.

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PREGLED DOKUMENTACIJE

• Prostorni planovi:

12. PPPPN sistema produktovoda kroz Srbiju (Sombor-Novi Sad-Pančevo-Beograd-Smederevo-Jagodina-Niš)

13. PPPPN transnacionalnog gasovoda “Južni tok”

14. PPPPN međunarodnog plovnog puta E-80- Dunav (Panevropski koridor VII), pripremljen nacrt Prostornog plana za javni uvid

15. RPP Šumadijskog, Pomoravskog, Raškog i Rasinskog upravnog okruka (2013) u čiji sastav ulaze 24 lokalne samouprave, od kojih su sledede u slivu Velike Morave: Svilajnac, Lapovo, Batočina, Jagodina, Duprija, Paradin, Varvarin, Didevac

16. PPPPN prirodnog dobra Beljanica-Kučaj (2012)- obuhvata područje opštine Paradin

17. Prostorni planovi opština: Velika Plana (1986), Svilajnac (1982, 1997, 2009), Lapovo (2009), Batočina (Program za plan 2008), Jagodina (2013), Paradin (2006)

18. Generalni urbanistički planovi: Velika Plana (1990), Svilajnac (1980, izmena 1989, izmena 1991, GUP 1998, dopuna 2006), Lapovo (1975, 1997), Lapovo-Batočina (1982), Batočina (1983, 1998), Jagodina (1999), Paradin (2003)

• Planovi generalne i detaljne regulacije:

19. Velika Plana- Plan generalne regulacije “Centar” Velika Plana (1999)

20. Lapovo- Plan generalne regulacije naselja Lapovo (izrada u toku), Plan detaljne regulacije “Centar” Lapovo (2008), Plan detaljne regulacije Tir-baza u Lapovu (2008), Izveštaj o strateškoj proceni uticaja plana detaljne regulacije komunalno-sanitarne deponije “Vrbak” u Lapovu na životnu sredinu (2007)

21. Batočina-Glavni projekat veze ul. Đure Đakovida sa autoputem Kragujevac-Batočina, sa projektom kišnog kanala (1993), DUP “Centar” u Batočini (1994)

22. Jagodina- Regulacioni plan centra Jagodine (2001)

23. Paradin- Plan detaljne regulacije Radne zone “Zmič” u Paradinu (2005)

RAZVOJ IDEJE O PLOVNOM PUTU PRAVNI OKVIR U REPUBLICI SRBIJI

• Evropski sporazum o glavnim unutrašnjim plovnim putevima od međunarodnog značaja (AGN) OUN- Evropska ekonomska komisija- Komitet za unutrašnji saobradaj, Ženeva, 1996.

• Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/09, 81/09- ispravka, 64/10- US, 24/11 i 121/12)

• Zakon o prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RS“, broj 88/10)

• Zakon o vodama („Službeni glasnik RS“, br. 30/10 i 93/12)

• Vodoprivredna osnova Srbije („Službeni glasnik RS“, broj 11/02)

• Zakon o plovidbi i lukama na unutrašnjim vodama („Službeni glasnik RS“, br. 73/10, 121/12)

• Zakon o energetici („Službeni glasnik RS“, broj 57/11);

• Zakon o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, br. 66/91, 135/04, 36/09, 36/09 – др. закон, 72/09 – dr. zakon, 43/11 - US);

• Zakon o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS“, br. 36/09, 88/10 i 91/10 - ispravka);

• Zakon o zaštiti spomenika kulture(„Službeni glasnik RS“, broj 71/94);

• Zakon o poljoprivrednom zemljištu(„Službeni glasnik RS“, бр. 62/06, 65/08 – dr. zak. 41/09);

• Zakon o šumama („Službeni glasnik RS“, broj 30/10);

• Podzakonski akti i drugi propisi.

AGN sporazum • Određena mreža unutrašnjih plovnih

puteva (sa tehničkim i eksploatacionim karakteristikama)

• Definisani prilozi (nazivi i spisak)

• Određeni:

– Depozitari

– Potpisivanje

– Ratifikacija

– Usvajanje ili potvrđivanje, pristupanje, stupanje na snagu

– Ograničenja u primeni sporazuma

– Regulisanje sporazuma

– Ograničenja

– Unošenje izmena u sporazum

– Unošenje izmena u priloge,

– Raskid sporazuma

– Prestanak važenja,

– Obaveštenja i saopštenja depozitara

– Autentičnost tekstova.

AGN sporazum

•DUNAVSKI – reka Dunav sa

pritokama

•SEVERNO-ZAPADNI –

reke Rajna, Majna, Lab, Odra i Visla

•JUGO-ZAPADNI – reke Rona, Sena,

Marnа

•ISTOČNI – reke Volga,

Dnjepar i Don

Mreža unutrašnjih plovnih puteva u Srbiji

• Reka Dunav prema AGN sporazumu plovni put Е-80

• Sava

• Drina

• Morava (Velika, Zapadna, Južna, deo Nišave)

• Tisa

• Tamiš

• Orijentaciona dužina koridora 1668 km, površina 9857 km2

• Delovi teritorija 14 gradova i 43 opštine koje izlaze na Savu, Drunu, Moravu

Е – 80 DUNAV

DOSADAŠNJE AKTIVNOSTI RS NA REALIZACIJI PROJEKTA KANAL „MORAVA“

• Prof. dr Milan Bačevid, ministar prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja, je, na osnovu ovlašdenja Vlade Republike Srbije, u ime Republike Srbije koju zastupa Vlada, u okviru zvanične posete Narodnoj Republici Kini, dana 26. januara 2013. godine u Pekingu, potpisao Protokol o razumevanju za izradu studije opravdanosti izgradnje plovnog kanala na reci Moravi kroz Republiku Srbiju, sa kineskom državnom kompanijom „Čajna Džezuba Korporejšn“ (China Gezhouba Corporation);

• Na osnovu inicijative Ministarstva prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja, Republička agencija za prostorno planiranje je u skladu sa svojim nadležnostima, započela aktivnosti na pripremi, koordinaciji i pradenju izrade Prostornog plana područja posebne namene za hidrosistem Kanal „Dunav-Morava“;

• U Republičkoj agenciji za prostorno planiranje obavljeni su pripremni sastanci sa predstavnicima svih relevantnih izvođačkih i projektantskih institucija u oblasti hidrotehnike, javnim preduzedima koja su zadužena za upravljanje magistralnim infrastrukturnim sistemima u Republici Srbiji, kao i predstavnicima relevantnih institucija koje izrađuju plansku dokumentaciju u Republici Srbiji, i svi učesnici u izrazili spremnost da se aktivno uključe u predmetni projekat;

• Republička agencija za prostorno planiranje je obavila preliminarnu analizu važedih zakona, podzakonskih akata i drugih propisa od značaja za realizaciju predmetnog projekta;

• Sačinjen je spisak relevantne dokumentacije koja tretira problematiku projekta Kanal „Morava“ ;

• Republički geodetski zavod je na zahtev Republičke agencije za prostorno planiranje započeo pripremu odgovarajudih katastarskih podloga i ortofoto snimaka za predmetno područje.

TEHNIČKE KARAKTERISTIKE PLOVNOG PUTA Izvod iz dokumentacije: Plovni put Morava – Vardar – Aksios, „Dopuna idejnog rešenja”- Projektni institut

Ivan Milutinović PIM, 1973, Beograd i Plovni put Morava-Vardar-Aksios, Izveštaj eksperata UN, 1973

• Ukupna, procenjena dužina plovnog puta je oko 650 km; • Ovaj plovni put zajedno sa glavnim, evropskim plovnim

putem Rajna-Majna-Dunav treba da predstavlja najkradu vezu evropske unutrašnje plovidbe sa istočnim delom Sredozemnog mora, Bliskim Istokom i Sueckim kanalom;

• Plovni put je predviđen da se izgradi za najnižu međunarodnu klasu oznake IV u klasifikaciji EU za unutrašnje plovne puteve;

• Ovako klasifikovan plovni put dozvoljava plovidbu svim vrstama plovila manjih dimenzija od merodavno usvojenog plovila, uključujudi sve vrste plovila nautičkog turizma i ostala tehnička i druga plovila.



• Osnovne dimenzije plovnog puta Morava-Vardar-Aksios su: – Dubina vode u sredini profila: 4,0 m; – Širina na vodenom ogledalu: 43,0 m; – Minimalna širina na nivou gaza: 28,0 m; – Minimalni poluprečnik krivine: 800,0 m; – Minimalne dimenzije ispod mostova:

• slobodna visina iznad normalnog nivoa vode: 5,25-10 m; • slobodan otvor pod mostom: 50,0-70 m;

– Minimalna visina ispod dalekovoda visokog napona: 10,0-13,0 m; – Predviđen broj prevodnica i brodskih liftova/uspinjca:

• broj prevodnica: 58; • broj uspinjaca: 5.



• Plovni put je, uslovno, sa hidrograđevinskog stanovišta podeljen na 5 deonica: I. Ušde Velike Morave do sustava Južne i Zapadne Morave kod Stalada,

dužine 149,6 km- uglavnom korišdenje prirodnog korita Velike Morave;

II. Od Stalada, Južnom Moravom, do vododelnice kod Preševa- 107,6 km prirodnog korita Južne Morave i 88,54 km lateralnog kanala;

III. Od vododelnice do horizontalnog kanala između 2 sliva, dužine 29,68 km;

IV. Od kraja horizontalnog kanala na vododelnici kroz Republiku Makedoniju, do makedonsko-grčke granice, dužine 201,68 km (prirodna korita Vardara i Pčinje- dužine 169,4 km i odvojenog lateralnog kanala- dužine 32,28 km)

V. Od makedonsko-grčke granice do Soluna i Egejskog mora, dužine 73 km (prirodnim koritom Vardara/Aksiosa- dužine 57 km, i lateralni kanal na kraju dužine 17 km do Soluna).



• Osnovni zbirni parametri plovnog puta Morava-Vardar-Aksios su: – Ukupna dužina 650,10 km; – Dužina plovnog puta u moravskom delu 345,74 km; – Dužina plovnog puta u vardarskom delu 274,68 km; – Dužina na vododelnici 29,68 km; – Ukupna dužina regulisanih tokova reka Morave, Vardara-

Aksiosa i Pčinje 483,60 km; – Ukupna dužina lateralnih kanala 166,50 km; – Dužina kraka kanala uz Zapadnu Moravu do Kraljeva 73 km; – Dužina kraka kanala uz Nišavu do Niša 15 km; – Dužina kraka kanala uz Vardar do Skopja 35 km.









• Na plovnom putu Morava-Vardar previđena su slededa pristaništa:

1. Jagodina sa prometom 400.000 – 500.000 t/god,

2. Stalad sa prometom do 250.000 t/god,

3. na Zapadnoj Moravi Kruševac sa prometom 400.000 – 500.000 t/god,

4. na Zapadnoj Moravi Kraljevo sa prometom 400.000 – 500.000 t/god,

5. Niš sa prometom 1.000.000 – 1.500.000 t/god,

6. Leskovac sa prometom 400.000 – 500.000 t/god,

7. Vranje sa prometom 250.000 t/god,

8. Kumanovo sa prometom 400.000 – 500.000 t/god i

9. Skoplje sa prometom 1.000.000 – 1.500.000 t/god.

TEHNIČKE KARAKTERISTIKE PLOVNOG PUTA

• JP Elektroprivreda Srbije i nemački RWE su formirali zajedničko privredno društvo “Moravske HE”;

• U planu je da se od Stalada do ušda Morave u Dunav iskoristi hidroenergetski potencijal izgradnjom 5-7 hidroelektrana;

• Prema dostupnim informacijama Republičkoj agenciji za prostorno planiranje, na osnovu ovog dokumenta je pripremljena Prethodna studija opravdanosti sa Generalnim projektom sistema hidroelektrana na Velikoj Moravi, koja se trenutno nalazi u postupku stručne kontrole tehničke dokumentacije u nadležnom ministarstvu. (Conceptual Design of the HPPs on Velika Morava River within integral use of available Velika Morava River Waters (South East Europe Consultants Ltd. – S.E.E.C, 2010. godine, Beograd))

PERSPEKTIVE PLOVNOG PUTA • Nesumnjive prednosti vodenog transporta;

• Primarni ekonomski značaj u transportnim troškovima po toni po kilometru- drumski:železnički:vodeni(rečni)- 1:1,4:0,2 (investicione jedinice);

• Primarni ekonomski značaj u investicionim ulaganjima- ulaganje u železnički i vodni (rečni) transport po toni ugrađenog kapaciteta 1:0,4 (investicione jedinice);

• Trenutna ograničenja- bududi potencijali;

• Sa tehničko-tehnološkog stanovišta plovni put se može izgraditi po fazama;

• Multifunkcionalne karakteristike (sadržaji): – uređenje slivova (zaštita od poplava i erozije) koje uključuje i bočne vodotokove,

– rešavanje problem navodnjavanja i vodosnabdevanja okolnog prostor,

– hidroenergetski potencijal,

– oživljavanje nautičkog turizma i ruralnog razvoja,

– rečno-kanalski saobradaj.

HVALA NA PAŽNJI www.rapp.gov.rs

www.mprrpp.gov.rs

http://www.rapp.gov.rs/

http://www.mprrpp.gov.rs/

Documents

Prezentacija Kanal Morava