Embed Size (px)
Citation preview
TEMA :
SIGURIMI I BIZNESIT DHE PASURISE.
PUNUAN:
VIRJOLA XHOKOLA
BEKIM KARAJ
Sigurimi i biznesit është një produkt i integruar sigurimi që mbulon një gamë të gjerë e të plotë të rreziqeve që kërcënojnë ushtrimin e qetë të biznesit përgjatë ushtrimit të aktivitetit në fushen e prodhimit, sherbimit,tregtimit.
NOCIONI I SIGURIMIT .
Me blerjen e policave te sigurimit,individët dhe bizneset mund të marrin kompensim për humbjet për shkak të:
aksidenteve rrugore, vjedhje të pasurisë,zjarrit, dëmtime të stuhise, shpenzimet mjekësore, dhehumbje të të ardhurave për shkak të paaftësisë
ose vdekjes.
Demshperblimi per humbjet gjenerohet nga fondi i sigurimeve….
STATISTIKE
“Nga katër miliard njerëz sot në bote, të cilët jetojnë me më pak se dy dollarë në ditë, më pak se dhjetë million kanë akses në sigurim’’.
Burimi:Churchill Craig, në Konferencën e Microinsurance në Mynih
NE SHQIPERI
Verehet qe perveç prefektures se Tiranes pjesa tjeter e prefekturave kane nje perqindje shpenzimesh disa here me te vogel per sigurimet.
Burimi:INSTAT
Gjatë 5 viteve të fundit, mesatarja e raportit të dëmeve të paguara kundrejt primeve të përfituara nga shoqëritë e
sigurimeve për tregun e sigurimit të jo-jetës rezulton :
LLOJE SIGURIMESH PER
PASURINE DHE BIZNESIN
1.Sigurimi nga Vjedhja.
2.Sigurimi nga te gjitha rreziqet ne ndertim .
3.Sigurimi nga te gjitha rreziqet ne montim.
4.Sigurimi i Makinerive.
5.Sigurimi i parave ne kasaforte dhe ne udhetim
6.Sigurimi i pergjithshem i Bankave
• Sigurimi i biznesit të sipermarresit është një produkt i integruar sigurimi që mbulon një gamë të gjerë e të plotë të rreziqeve që kërcënojnë ushtrimin e qetë të biznesit të sipërmarrësit (ortak i vetëm) ose sipërmarrjes që mund të jetë një kompani përgjatë ushtrimit të aktivitetit në fushen e prodhimit, sherbimit,tregtimit.
Sigurimi konsiston në mbulimin e pasojave financiare dhe interesave të tjera pasurore të të Siguruarit në rast ndodhjeje të aksidenteve dhe fatkeqësive të tjera që kërcënojnë ushtrimin e aktivitetit të çdo biznesi dhe përmblidhen në:
Shkatërrim, dëmtimin ose zhdukjen e pronës, dëmet materiale;
Pasojat qe rrjedhin nga Përgjegjësia Civile e sipërmarrësit/kompanisë;
Avaritë e makinave
Aksidentet personale të punonjesve.
ÇFARË SIGUROHET DHE NGA CILËT RREZIQE MBULOHET, OBJEKTI I SIGURUAR?
I. Dëmet, shkatërrimet ose humbjet në çdo artikull e objekt material të siguruar që përfshin si pasurinë e paluajtshme ashtu edhe atë të luajtshme të materializuarnë:- ndërtesën ose godinën, makineritë e pajisjet e instaluara, lënden e parë dhe produktin e përfunduar, inventarin ekonomike çdo artikull tjetër në shërbim të aktivitetit.
Rreziqet e sigurimit të mbuluara me këtë kontratë sigurimi, janë të një game të tillë që përbën risi për tregun shqiptar të sigurimeve, pasi përveç rreziqeve tradicionale të sigurimit të pronës, si Zjarri, Rrufeja, Eksplozioni, ose rënia e Avionit, pjesëve ose ngarkesës së tij, mbulon edhe:
- stuhinë, bresherin, ortekun e dëborës ose dëmet nga pesha e dëborës, rënien e pemëve, dëme nga persona të dhunshëm pjesmarrës në manifestime e tubime, dëmtime të fasadave nga njerëz të papërgjegjshëm me shkarravitje apo njollosje të tyre, vjedhja e grabitja, rrjedhja e ujrave utilitare dhe penetrimi i ujrave të shiut.
II. Përgjegjësinë Civile që rrjedh nga ushtrimi i aktivitetit të sipërmarrësit/kompanisë, për dëme që pasojnë aksidente të ndodhur në ambjentet e të Siguruarit dhe prekin pronën rrethuese dhe jeten e personave të tjerë.
III. Avaritë e Makinerive ose humbjet financiare që pëson i Siguruari nga aksidentet në të gjitha llojet e makinerive, impianteve, pajisjeve mekanike dhe aparateve (shkurt makineri), të cilat janë montuar, kanë kaluar periudhen e provës dhe garancinë, pra janë në punë.
IV. Aksidentet Personale të Punonjesve, kjo kontrate mbulon humbjet financiare të punonjësit si pasojë e pësimit të aksidentit në ndërrmarrjen ku ushtron detyren, profesionin apo kudo tjetër, që shoqërohet me pamundësinë e tij për ushtrimin e detyrave profesionale.
SIGURIMI NGA ZJARRI DHE RREZIQET SHTESË
SIGURIMI I KULTURAVE BUJQËSORE NË FUSHË TË HAPUR
MBULIMI=> ofron mbulimin e dëmeve në kulturat bujqësore, nga rreziku i rënies së breshërit, si dhe rreziqet e tjera shtesë si:
• Stuhi• Shtrëngatë• Përmbytje.
Me kulture bujqësore në kuptimin e këtij sigurimi nënkuptojmë të gjitha kulturat bujqësore dhe/ose bimët, kulturat dru frutore, agrumet, ullirin dhe vreshtat e mbjella në fushë të hapur.Është parakusht i sigurimit që sipërfaqja më e vogël e mbjellë me të njëjtën kulturë bujqësore nuk mund të jetë më pak se 2 dynym (2,000m²).
DOKUMENTAT NË RAST DËMI
• Njoftimi i menjëhershëm me shkrim për dëmin e pësuar, rrezikun që e shkaktoi dhe shkallen e tij;
• Dokumentacioni i kërkuar nga Siguruesi për trajtimin e demit.
• Kërkesa me shkrim për dëmshpërblim, ku veç të tjerave të përshkruajë ngjarjen e sigurimit (dëmin e pësuar nga një rrezik i mbuluar) dhe shumën e dëmshpërblimit të kërkuar.
SIGURIMI NGA VJEDHJA
Ky sigurim ofron sigurimin nga vjedhja e: vilave, bizneseve, enteve spitalore, linjave të prodhimit
MBULIMI:
… mbulon humbjet dhe dëmet që pëson i Siguruari nga vjedhja në objektet e siguruara, nga keqbërës që nuk janë vetë i Siguruari, të afërm apo punonjës të tij.
Me vjedhje sipas kësaj kontrate sigurimi do të kuptohet tërësia e veprimeve të keqbërësve me qëllim përfitimi të objekteve të siguruara pas mbylljes së njësive apo ambjenteve ku gjenden këto objekte, si dhe dëmet ndaj të njëjtave, gjatë tentativës për kryerjen e vjedhjes.
OBJEKTET E SIGURUESHME
• pajisje e sende shtëpiake;• pajisje zyre;• makineri e pajisje teknologjike;• mallra;• objekte të vlefshme;• sende me vlerë;• letra me vlerë.
DOKUMENTAT NË RAST DËMI
Polica origjinale e sigurimit;
Njoftimi i Siguruesit për ndodhjen e dëmit dhe përshkrimin e ngjarjes;
Kërkesa për dëmshpërblim;
Kopje e njoftimit në Organet e Policisë ose në Prokurori;
Kërkesa për dëmshpërblim nga i Siguruari, shoqëruar me listën e plotë të objekteve te humbura ose dëmtuara, dhe vlerën përkatëse të shumës së kërkuar, për tu dëmshpërblyer.
MBULIMI ME SIGURIM I MALLRAVE NË TRANSPORT … ofron mbulim për humbjet dhe dëmet që pësojnë mallrat gjatë transportimit të tyre, të destinuara për tu tregtuar, ose transferuar në pronarë të rinj. Në këtë konteksti I Siguruari duhet të ketë Interes të sigurueshëm në mallin ose mallrat objekt sigurimi, në momentin e ndodhjes së dëmit.
Ky sigurim fillon që nga koha që mallrat lëvizin (të ngarkuara në mjetin e parë të transportit), nga magazina ose vendi I magazinimit në vendin e përcaktuar në kontratë për fillimin e transportimit ose tranzitit, vazhdon përgjate kursit të zakonshëm të tranzitit dhe përfundon me dorëzimin e tyre te Pritësi I mallit në magazinen përfundimtare ose vendin e magazinimit në destinacionin e përcaktuar në kontrate, për përfundimin e transportimit.
Ofron sigurimin e mallit në transport në 3 nivele të ndryshme mbulimi në funksion të përzgjedhjes nga I Siguruari, si më poshtë:
Niveli i mbulimit “A” All Risks, përfshin të gjitha dëmet që pëson malli, të shkaktuara nga ngjarje që përcaktohen si të rastit,te paparashikuara, aksidentale dhe të papritura.
Niveli i mbulimit “B” përfshin dëmet që i shkaktohen mallit nga shkaqet e emërtuara vijuese:
zjarr, eksplozion, aksidente te mjeteve te transportit (perplasje me nje mjet tjeter çfaredo, nxjerrje ne breg, fundosje, permbysje, dalje nga shinat),
shkatërrim i ngarkesës(mallit) nga renia prej vinçit e çdo kolie gjatë ngarkim-shkarkimit,
rënia e ujit të lumit, liqenit, detit ne bord te mjetit transportues.
Niveli i mbulimit “C” përfshin dëmet që i shkaktohen mallit nga shkaqet e emertuara vijuese:
zjarr,eksplozion, aksidente te mjeteve te transportit (njelloj si
pershkruar ne nivelin e mesiperm “B”), shpenzimet takuese të mallit përcaktuar prej Avarise së Përgjithshme dhe Shpenzimeve të Shpëtimit.
DOKUMENTAT NË RAST DËMI Polica origjinale e sigurimit; Njoftimi i Siguruesit; Provat për humbjen ose dëmtimin e mallit; Çertifikata e origjinës së mallit; Fletë ngarkesa; Protesta detare e kapitenit të anijes; Proces-verbali i autoriteteve për ndodhjen dhe pasojat e ngjarjes
së jashtëzakonshme; Proces-verbalet e transportuesve; Raporti i Ekspertit ose raporti i Survejorit kur është ndryshe nga
Siguruesi; Përllogaritja e madhësisë së dëmit; Proces-verbali i rivlerësimit të mallrave të dëmtuara që mund të
përdoren etj.
Metodika e marrjes ne sigurim dhe trajtimit te demeve dhe rreziqeve shtese.
1.MARRJA NE SIGURIM
Rekomandime ,per vleresimin e kerkesave te marrjes ne sigurim nga zjarri.
Plotesimi I kerkesave minimale per tu marre ne sigurim ka te beje me identifikimin e disa elementeve teknike dhe ligjore qe minimalisht duhet te plotesoje nje objekt I dhene qe te konsiderohet potencialisht I sigurueshem.
a.KRYERJA NORMALE E FUNKSIONIT
1.Kerkohet qe objekti
te kryeje e plotesoje normalisht dhe ne menyre te qendrueshme funksionin per te cilin eshte ndertuar dhe/ose pershtatur.
2.Nuk mund te sigurohen objekte qe per
-nga permasat-natyra e materialeve te perdorura
etj,nuk mund te kryejne normalisht
funksionin per te cilin jane ndertuar, si :
1. Shtepi,2. Dyqane,3. Linje prodhimi.
b.GJENDJA FIZIKE E OBJEKTIT
1.mosha shume e vjeter e nje objekti e nderthurur me mungesen e riparimeve te pjesshme ose teresore.
2.Keto objekte mund te dallohen lehte nga :
Shkalla e larte e amortizimit, Natyra jo standarte e instalimeve
elektrike etj.
c.ELEMENTE LIGJORE
1.Objektet e ndertuara ne territore te urbanizuara dhunshem,ku nuk shihet ndonje perspektive per legalizimin e tyre nga pushteti,si rregull duhen te shmangen nga sigurimi.
2. Pra ,eshte detyre e cdo specialisti marrja ne sigurim me bashkepunim me pushtetin vendor,te:
identifikoje dhe perjashtoje zona te tilla nga objekti I
punes se tij dhe po ashtu te :
• Udhezoje• Drejtoje dhe • Kontrolloje punen e agjenteve perkates
NE RASTET KUR GJYKOHET NGA SIGURUESI OSE AGJENTI I TIJ PER :
• objektet jashte vijave te verdha egzistuese ose
• Kur planimetrite e organizimit te administrimit te territorit urban nuk egzistojne ose jane te paqarta dhe /ose
• Ne cdo rast dyshimi mbi ligjshmerine e ngritjes se objektit te dhene
• Te kerkohet informacion shtese me shkrim qe I bashkangjitet pyetesor-kerkeses te plotesuar nga klienti.
Mbi verifikimin dhe vleresimin e dokumentacionit te nevojshem para marrjes ne:
• sigurim,• konsiderate te natyres se
objektit qe do te sigurohet • vecorive te administrimit te
pasurise dhe statusit te Siguruarit
A. PER BANESAT…• Apartamente• Shtepi dhe/ose• Vila banimi
Duke konsideruar mangesite evidente te pajisjes se qytetareve me Vertetimet e Pronesise nuk eshte e domosdoshme venia ne dispozicion te Siguruesit dhe/ose punonjesit te tij e ketij dokumenti per verifikim.
B)
• Per firma(pesona juridike),• Persona fizike,• Organizata jo fitim prurese etj
1.KERKOHEN DOKUMENTA QE:
paraqesin interesin e sigurueshem per pasurine qe kerkohet te sigurohet dhe qe vertetojne te drejten e pronesise ose perdorimit te pasurise.
Duhet te vleresohet me kujdes cdo mangesi ne dokumentacion.
Te behet nje vleresim qofte dhe I pergjithshem I gjendjes financiare te klientit.
Si :Gjendja e llogarise humbje/fitimGjendja kontabel e mjeteve kryesoreMardheniet me Autoritetin Tatimor etj
…
Te vleresohet:
Gjendja mesatare e produkteve te gatshme,
Lendeve te para ne magazine,ne depo ose repart,
Vlerat e tyre respektive nese kerkohen te sigurohen.
Kontrollohet Inventarizimi fizik I mjeteve kryesore dhe/ose inventari kontabel.
Duke pare se me cfare vlere ato jane kontabilizuar me vleren fillestare ose me vleren e mbetur
PER ENTET PUBLIKE Pervec rekomandimeve te dhena me siper per
verifikimin e vlersimin e te dhenave pershkruese dhe identifikuese te pasurise,mbeten te njejtat edhe per entet publike,
Siguruesi ne cdo rast qe e gjykon te nevojshme ,kur pasuria ne administrim te entit publik qe merret ne sigurim ,nuk eshte e rivlersuar ,eshte I lire te rivlersoje vete pasurine ,mbi bazen e vleres aktuale,duke u mbeshtetur ne rregullat e Rekomandimet e Pergjithshme te te vlersimit te pasurise
Per klientet kredimarres,ose kliente me status te vecante.
Per kredimarresit ,qe kerkojne te sigurojne pasurine e hipotekuar ne favor te kredidhenesit,do te verifikohen ,vlersohen dhe konsiderohen
• Dokumentat e rregullshmerine e shlyerjes se kredise
• Te meren ne sigurim vetem ato raste kur objekti per tu siguruar ,ploteson kushtet e marrjes ne sigurim
• Objektet e kredise do te merren ne sigurim vetem per vleren e tyre reale dhe jo per ate qe kerkon kliente apo banka sepse ne mjaft raste per te perputhur vleren e kredise me ate te objektit te hipotekuar rritet artificialisht vlera e tij
• Ne fshat do te meren ne sigurim vetem objektet e reja
Rekomandime,mbi percaktimin e shumave te sigurimit.
A) Ne raset e objekteve ,pervec atyre te reja ose ne gjendje si te reja ,percaktimi I shumes se sigurimit te objekteve ,behet pasi te jete zbritur vlera e amortizimit (koeficenti I amortizimit rekomandohet 1% ne vit,duke u nisur nga viti I ndertimit dhe kryerjes se riparimeve teresore ne objektin e dhene.
B)Ne zonat rurale apo kudo tjeter ,ku nuk ka treg te konsoliduar objektesh ndertimore,si banesa,dyqane,lokale sherbimi etj eshte me e vogel se kosto lokale e ndertimit ,si rregull objektet e mira apo ato qe ne gjuhen e sigurimit konsiderohen si rreziqe te mira ,mund dhe duhen te merren ne sigurim ,me vleren lokale te shitjes,te objekteve te ngjashme .
C)kerkesat qe vijne nga zonat rurale ku nuk ka treg te objekteve te ndertimit,pra ne zonat me terren kodrinor e malor nuk rekomandohet te te shtrihet sigurimi I zjarrit vecanerisht ne objekte si dyqane shtepi.
Inspektimi I objektit
• A) Si rregull do te inspektohen te gjitha objektet qe merren ne sigurim te gjithe objektet qe merren ne sigurim pike se pari ,ose kur kane pesuar ndryshime te dukshme strukturore ,pergjate viteve te sigurimit ,fotografohen perpara marrjes ne sigurim ose rinovimit te kerkeses.
• Lidhur me sa u tha me siper bejne perjashtim apartamentet e banimit,ne pallate.cdo objekt duhet te fotografohet ne menyre qe te jape nje pamje te plote te pasurise qe do te merret ne sigurim.
Objekti duhet te inspektohet duke u bazuar ne kerkese-pyetesoret e gjykuar te nevojshem per rastin e dhene . Midis te tjerash duhet te theksohet ne menyre te vecante:
a )vlera e nderteses(pra vlersohet shkalla e amortizimit.)
b)vlera e makinerive dhe pajisjeve ,saktesohen tipi,marka ,viti I prodhimit
c )sasia dhe vlera e lendeve te para gjendje d)sasia dhe vlera e mallit
1.te verifikohen cmimet e paraqitura vlera mesatare ose maksimale qe mund te jete ose zakonisht jane ne magazine te deklaruara nga klienti dhe pranuar per tu marre ne sigurim kjo vlere perben kufirin maksimal per tu demshperblyer ,me vertetimin e rastit te sigurimit.
2.masat e mbrojtjes nga zjarri ,masat e sigurimit dhe ruajtjes,sigurimit teknik elektrik .
3. ne kuader te vlersimit perfundimtar te kerkeses,te shihen te lidhura ngushte si rreziku fizik ashtu dhe ai moral.
2.Plotesimi I polices se sigurimit
1.Plotesimi I polices se sigurimit behet pasi eshte marre nga klienti kerkese-pyetesori I plotesuar sakte e te firmosur nga I siguruari se bashku me dokumenta te tjera te nevojshme .
2 plotesimi I polices se sigurimit do te behet me shtyp,ne raste te vecanta I cili duhet te jete I rregullt dhe I qarte.
3 polica e sigurimit firmoset nga drejtori I deges,specialisti perkates ,I siguruari dhe vuloset
4 ne police shenohen elementet identifikues e mandatit te arketimit ,urdher te xhirimit apo cekut.
5.per rastet e pagesave te primit me me shume se nje kest ,per kestet e tjera vijues,behet shenimi ne police per shumen e arketuar si dhe numeri,vleradhe koha e pagimit te cdo kesti.
6. numri I polices te jete me numerin rendor te saj,ne rregjistrin perkates ,qe mban cdo dege. Numri serial I polices te jete ne vazhdimsi.ne rastin e anullimit te polices ,ne rregjister te shkruhet ‘’anullohet’’dhe te vazhdohet me numrin tjeter te rregjistrit.policat e anulluara dorezohen ne sektorin e administrimit te policave,sipas rregullave perkatese
3. PERIUDHA E SIGURIMIT
oGjate periudhes se sigurimit duhet pasur parasysh :
A. Kontrolli ne vazhdimesi I odjekteve per :
1) Ndryshimin e rrezikut2) Zbatimin e rregullave te MNZ dhe sigurimit3) Plotesimi I detyrave te lena me pare nga
siguruesi ose punonjesit e tij
B.Anullimi I kontrates se sigurimit,duhet te behet me njoftim me shkrim te Siguruesit.
4.TRAJTIMI I DEMIT
Cdo dokument I praktikes se demit do te kete te shenuar daten perkatese te hartimit te tij .
Dokumentat e domosdoshme ne nje praktike demi jane:
1.Praktika e marrjes ne sigurim:
Polica Pyetesor-kerkesa Dokumenta te tjera te arshivuara Mandat arketimi Foto indetifikuese te objektit para
marrjes ne sigurim etj, ….
2.Njoftimi I klientit ne degen trajtuese per ndodhine e demit si dhe pershkrimi I ngjarjes.
3.Kallezim ne prokurori dhe Njoftimin e Organeve te Policise nga I Siguruari me rastin e vertetimit te ngjarjes se sigurimit.
4. Njoftimi I menjehershem te deges trajtuese ne sektorin e Demeve.
5.Kerkesa per demshperblim bere nga I Siguruari ,ku pershkruhet ngjarja hollesisht.
6.Proces verbal I mbajtur nga Komisioni I Ngritur nga Dega trajtuese ne vend ngjarje.
7.Fotografimi ose filmimi I objektit te demtuar.
8.Deklarata te personave deshmitare te ngjarjes
9.Vleresimi I demit I bere nga nje specialist I demeve ose ekspert I jashtem.
10.Relacion perfundimtar.
