ROŽNJAČE

UvodUvod

►Rožnjače primaju i prenosu sva opterećenja sa krovne površine na glavne nosače. Leže u p gkrovnoj ravni i pružaju se paralelno sa podužnom osovinom hale.

►Raspon rožnjača, koji odgovara razmaku glavnih nosača je od 4.0 do 18.0 m g j(uobičajeno 6.0 do 10.0 m).

►Horizontalni razmak rožnjača kreće se od►Horizontalni razmak rožnjača kreće se od 1.5 do 5.0 m (uobičajeno 2.5 do 3.0 m) i zavisi od vrste upotrebljenog krovnog p j g gpokrivača.

RožnjačeRožnjače

Prema svom položaju u krovu rožnjača može biti:

venčanica,

slemenjača,

međurožnjača. međurožnjača.

Rožnjačej

RožnjačeRožnjače

►Prema svom visinskom položaju rožnjače mogu biti:

na gornjem pojasu glavnog nosača,

u istoj ravni sa glavnim j gnosačem,

u visini donjeg pojasa j g p jglavnih nosača (osvetljenje hale).

Rožnjače

►Prema položaju u odnosu

Rožnjače

►Prema položaju u odnosu na krovnu ravan rožnjače mogu biti:

upravne na krovnu ravan,

potpuno vertikalne.p p

RožnjačeRožnjače

►Zavisno od vrste statičkog i konstrukcijskog sistema

ž j č bitirožnjače mogu biti:

proste grede,

kontinualne grede, kontinualne grede,

Gerberove grede,

grede sa kosnicima,

rešetkasti nosači,

nosači sa zategom.

Rožnjače

►R ž j č jč šć

Rožnjače

►Rožnjače se najčešće izvode od punih valjanih profila (I ili U) kao i odprofila (I ili U) kao i od kutijastih profila i to formiranih zavarivanjem odformiranih zavarivanjem od valjanih U profila ili od već gotovih toplo valjanih iligotovih toplo valjanih ili hladno oblikovanih pravougaonih cevnih p gprofila.

Rožnjače od hladno oblikovanih profila

Opterećenje rožnjačaOpterećenje rožnjača

►Opterećenje rožnjača deluje u dve ravni:

▪ sopstvena težina, sneg i slučajno opterećenje radnikom deluje vertikalno,

▪ vetar deluje upravno na krovnu ravan.

Opterećenje rožnjačaOpterećenje rožnjača

►Oznake: gp - jednakopodeljeno opterećenje od težine p

krovnog pokrivača u kN/m2 kose površine krova; gr - jednakopodeljeno opterećenje od sopstvene

t ži ž j č kN/ 2 ktežine rožnjače u kN/m2 osnove krova; s - opterećenje snegom u kN/m2 osnove krova;

t ć j t kN/ 2 k ši w - opterećenje vetrom u kN/m2 kose površine krova;λ horizontalni razmak rožnjača u m; λ - horizontalni razmak rožnjača u m;

α - nagib krovne ravni u stepenima.

Opterećenje rožnjača

Opterećenje rožnjača

Kombinacije opterećenja

Puna prosta gredaPuna prosta greda

►Rožnjače sistema pune proste grede primenjive su za raspone od 4.0 do 6.0 m. Prekidaju se iznad svakog oslonca - vezača.

Rožnjača sistema proste grede, namontirana na glavni nosač u predmontažina glavni nosač u predmontaži

Zakrivljene rožnjačej j

Dimenzionisanjej

Kontrola nosivostiKontrola nosivosti

• Kontrola nosivosti poprečnog preseka Mz,My,Vz,Vy

• Kontrola stabilnosti na bočno torziono izvijanje

• Kontrola stabilnosti interakcija momentataKontrola stabilnosti, interakcija momentata savijanja i aksijalne sile pritiska (rožnjače u sastavu krovnog sprega)

V d t d št ib j f l/200 d l/300 id

Kontrola ugiba

Vrednost dopuštenog ugiba je fdop = l/200 do l/300 za neprovidne krovne pokrivače i fdop = l/500 za providne krovne pokrivače.

Puna kontinualna greda g►Rožnjače sistema pune kontinualne grede

primenjuju se za raspone l = 6.0 do 9.0 m. p j j p►Pri istom rastojanju oslonaca i istom opterećenju u

svim poljima može se rožnjača dimenzionisati primenom globalne teorije plastičnosti sa sledećimprimenom globalne teorije plastičnosti sa sledećim momentima savijanja:

2

krajnja polja 11

lqM

2

e

srednja polja 16

lqM

2

i

16

Puna kontinualna greda►Presečne sile mogu se odrediti i prema poznatim postupcima

teorije elastičnosti:

Puna kontinualna greda

►Rožnjača se dimenzioniše prema momentu savijanja iz

g

j j jsrednjeg polja, a onda se u krajnjem polju ojača za razliku momenta, ali tako da ukupna visina rožnjače ostane ista kao ona u srednjim poljimaostane ista kao ona u srednjim poljima.

►Rožnjača se može ojačati zavarivanjem okruglog čelika, pljošteg čelika , U profila, ugaonika i sl.p j g , p , g

Puna kontinualna greda-ojačanje profilag j j

Puna kontinualna greda g

Kontrola ugiba: 4l

dop

4i

max fI

lqkf

Puna kontinualna greda g

►Nastavljanje rožnjača vrši se u blizini svakog oslonca ili svakog drugog oslonca.

►Udaljenje montažnog nastavka od oslonca je obično 0.15 do 0.20 l tj. u blizini nulte momentne tačke. Montažni nastavak se dimenzioniše prema momentuMontažni nastavak se dimenzioniše prema momentu savijanja:

32

lqM

2i

Puna kontinualna greda-primer montažnog nastavkamontažnog nastavka

Puna kontinualna greda

►Ušteda pri konstruisanju kontinualnih rožnjača može se postići ako se rožnjače ne kontinuiranju

g

može se postići ako se rožnjače ne kontinuiranju duž cele dužine krova nego se puste preko 2 polja.

► Opterećenje srednjih glavnih nosača je sada za► Opterećenje srednjih glavnih nosača je sada za 25% veće pa se rožnjače naizmenično postavljaju preko dva polja. Proračun se vrši prema momentu savijanja od:savijanja od:

lqM

2i

11M

Puna kontinualna greda g

Gerberov nosač

►Gerberovi nosači za rožnjače primenjuju se l 6 0 d 9 0za raspone l = 6.0 do 9.0 m.

► Pošto rožnjače u krovnoj ravni primaju i sile iti k t j iti t t l i l b ipritiska to se ne smeju praviti totalni zglobovi.

Gerberov nosač

►Sa k = a/l u unutrašnjim poljima dobijaju se momenti savijanja:

na mestima oslonaca: 2

kklqM

22

s

u sredini raspona:

2

8

k21lqM

22

m

►Ugibi u sredini unutrašnjih polja računaju se putem izraza:

8

21130k

kk8,41lqf

24

►Za k = 0.1465 oslonački momenti i momenti u polju se izjednačavaju i postaju:

2113,0k 8,76IE

f

izjednačavaju i postaju:

i č j ib16

lqMM

2

ms

lq

f4pri čemu je ugib:

IE192

lqf

Gerberov nosač

►Sistem lanca rožnjača sa prepustima uvek na istu j p pstranu, odnosno sa prepustom u svakom polju, omogućava jednostavnu montažnu, ali mana sistema je to što havarija rožnjače u jednom poljusistema je to što havarija rožnjače u jednom polju izaziva havariju čitavog sistema.

► Osim toga montaža krovnog pokrivača može► Osim toga montaža krovnog pokrivača može početi samo od polja koje nema prepust.

Gerberov nosač

Konstrukcijsko rešenje zgloba

Puni nosač sa kosnicima►Rožnjače sa kosnicima primenjuju se za raspon od

l = 8 0 do 10 0 m pa i do 12 0 ml = 8.0 do 10.0 m, pa i do 12.0 m. ► Upotrebljavaju se najčešće kod rešetkastih glavnih

nosača (veći zahvat kosnika), mada se mogu ( ), gprimeniti i kod punih limenih glavnih nosača (npr. kod okvirnih glavnih nosača gde stabilizuju donji pojas na bočno izvijanje)pojas na bočno izvijanje).

Puni nosač sa kosnicima

K t kti i đ j ž j č k i iKonstruktivno izvođenje rožnjača sa kosnicima

Puni nosač sa kosnicima

"R" - nosač►Rešetkaste rožnjače primenjuju se kod raspona većih

od 8 0 m jer su znatno lakše od punihod 8.0 m jer su znatno lakše od punih.

►Najlakše od svih rešetkastih rožnjača su rožnjače sa ispunom od okruglog čelika takozvane "R" - rožnjačeispunom od okruglog čelika, takozvane R - rožnjače koje se primenjuju za raspone l = 8.0 do 15.0 m.

Rešetkasti nosač

►Rožnjače konstruisane u vidu klasičnog rešetkastog nosača primenjuju se za raspone l = 10.0 do 18.0 m p j j pstatičkog sistema proste grede ili grede sa kosnicima.

►Visina ovakve rešetkaste rožnjače, zavisi od raspona i t ć j i k ć l/10 d l/14i opterećenja i kreće se u opsegu l/10 do l/14.

Nosač sa zategomg

►Ovakav statički sistem može se koristiti za rožnjače raspona do 12 0 mraspona do 12.0 m.

►Sistemi sa zategom se konstruišu tako da se podupiranje vrši obično na jednom mestu (upodupiranje vrši obično na jednom mestu (u sredini) ili na dva.

Savremeni sistemi rožnjača od hladno oblikovanih profila

Sistem kontinualnih rožnjača sa podvezicama (navlakama) Sistem kontinualnih rožnjača sa preklapanjem

Rožnjače od hladno oblikovanih profila

Rožnjače od hladno oblikovanih profila

Primena zatega i ovešenih rožnjačaPrimena zatega i ovešenih rožnjača

Primena zatega i ovešenih rožnjača

►Što se tiče rasporeda zatege u osnovi krova, one se mogu vezati:

za slemenjaču,

za glavnvi nosač.

Uravnoteženje horizontalne jkomponente iz zatege

Presečne sile kod rožnjače sistema proste d i t b t t ćigrede i upotreba zatega u trećinama

raspona

►U pravcu normalnom na krovnu ravan tj oko y y ose rožnjača jeravan, tj. oko y-y ose rožnjača je nosač na dva oslonca tj. prosta greda.g

►U ravni krova tj. oko ose z-z rožnjača je kontinualni nosač

k t i ljpreko tri polja.

Dimenzionisanje zatege►Zatege se računaju prema maksimalnoj sili u

Dimenzionisanje zatege

poslednjem polju. Iz svakog nižeg polja zatega predaje svoju silu zategi višeg polja koja ovu reakciju sa silom iz svog sopstvenog polja predajereakciju sa silom iz svog sopstvenog polja predaje dalje.

► Ako su zatege direktno vezane za slemenjaču to naprezanje krajnje zatege iznosi:

Z2

1nSn

Dimenzionisanje zategeDimenzionisanje zatege

►Ako zatega u poslednjem polju ide koso prema glavnom vezaču, onda naprezanje u kosoj zategi iznosi:

sin

1Z

2

1nSn

gde je: n broj polja pomnožen sa koji daje raspon glavnog vezača L;Z reakcija kontinualnog nosača na mestu zategeZ=1.125 qy a za zategu u polovini raspona;Z=1.1 qy a za zatege u trećinama raspona;Z 1.1 qy a za zatege u trećinama raspona;δ ugao između zatege i rožnjače meren u krovnoj ravni.

Dimenzionisanje zategeDimenzionisanje zatege

►Dimenzije zatege od okruglog čelika sračunava se prema izrazu:

zdop

nj

Sd

4

gde je:

zdop

dj presek jezgra navoja kod zatege;

dopušteni napon na zatezanje materijala zatege.

zdop

g

Postavljanje zategaj j g

Veza povijene zatege za glavni nosačVeza povijene zatege za glavni nosač

Primena zatega i ovešenih rožnjača

Veza krutih zatega za rožnjačug j

Rožnjače sa krutim zategamaj g

Rožnjače sa krutim zategama

Prijem sila u krovnoj ravni upotrebom krutog krovnog pokrivača

a) krut krovni pokrivač

b) mek krovni pokrivač) p

Statičko ponašanje rožnjača pri korišćenjukrutog krovnog pokrivača

►Međurožnjače se dimenzionišu na savijanje oko y-y ose

► Venčanica se dimenzioniše na koso savijanje

► Venčanica se dimenzioniše i na interakciju momenata i aksijalne sile kada je u sastavu podužnog krovnog sprega

Konstruktinvo oblikovanje venčanicaKonstruktinvo oblikovanje venčanica

Veza rožnjača za glavni nosačVeza rožnjača za glavni nosač

Oslanjanje rožnjača I profila na glavni vezač

Veza rožnjača za glavni nosačVeza rožnjača za glavni nosač

Oslanjanje rožnjača U profila na glavni vezač

Veza rožnjača za glavni nosačVeza rožnjača za glavni nosač

Veza rožnjača za glavni nosačj g