Predavanje 10 Internet.ppt - lejla-bm.com.ba · 5/23/2013 1 10 TEMATSKA CJELINA. INTERNET I WWW ARPANET ARPANET agencija za napredne istraživačke projekte (Advanced Research Projects

5/23/2013

1

1010

TEMATSKA CJELINATEMATSKA CJELINA

10.10.

INTERNET I WWW

ARPANETARPANET

ARPANET agencija za napredne istraživačke projekte (Advanced Research Projects Agency NET k) j t č I t tNETwork) je preteča Interneta: Projekt Pentagona namijenjen za vojne svrhe Počeo je s radom 1969. godine Zasnivao se na peer-to-peer mrežnoj filozofiji i protokolima koji

su kasnije preuzeti od strane ostalih računarskih mreža 80-ih godina

Prestala je s radom 1990. godine, ostvarujući svoju istraživačku misiju, ali je ova tehnologija omogućila Internet

2

5/23/2013

2

INTERNETINTERNET

Svjetska mreža za prijenos podataka – WAN mreža

Mreža servera koji su povezani optičkim kablovima, radio relejnim ili satelitskim linkovima

Obuhvata hiljade podmreža i milione računara

U osnovi Interneta je mreža s paketnim slanjem

3

SAVREMENE INTERNET USLUGESAVREMENE INTERNET USLUGE

Krajem 1990. godina pojava novih tehnologija i usluga Pretraživači Interneta (search engine) Internet telefonija Elektronska trgovina (e-commerce) Portali On-line bankarstvo Prijenos slike i zvuka uživo Itd.

4

5/23/2013

3

UNUTAR INTERNETAUNUTAR INTERNETA

Internet Protokoli

TCP/IP protokol TCP/IP protokol (Transmission Control Protocol/Internet Protocol) Predstavlja srce Interneta

Omogućava komunikaciju između mreža

5

TCP/IP PROTOKOLTCP/IP PROTOKOL

TCP razlaže poruku na pakete Svaki paket ima IP adrese izvorišta do odredišta Sistemi nazvani routeri vrše usmjeravanje (rutiranje) paketa

IP adresa paketa Svaki host računar na Internetu ima jedinstvenu IP adresu IP adresa ima dva dijela:

Identifikacija mreže Identifikacija računara u mreži

Svaka adresa se sastoji od četiri skupa brojeva odvojenih tačkama, na primjer 123.23.168.22 (IPv4 standard)

6

, p j ( )

5/23/2013

4

RouterRouter

● Routeri su specijalizirani računari koji uređuju saobraćaj između različitih mreža koje čine Internet

● Router konektuje dvije ili više mreže i prosljeđuje pakete između mreža na osnovu tabele za prosljeđivanje (kao na slici)na osnovu tabele za prosljeđivanje (kao na slici)

● Prosljeđivanje se vrši tako što router ekstrahuje destinacijsku adresu iz paketa i zatim u tabeli nalazi na kojem segmentu globalne mreže se nalazi destinacijski računar te u taj segment i proslijeđuje paket

IP ADRESEIP ADRESE

Statičke (stalne) adrese Posjeduju ih serveri koji opslužuju korisnike Ove adrese se rijetko mijenjaju radi lakšeg pronalaženja na

Internetu

Dinamičke adrese Imaju ih korisnici koji pristupaju Internetu putem dial-up

konekcije koristeći PPP protokol Njima nije potrebna stalna IP adresa jer oni svoje servise traže

od Internet posrednika

8

5/23/2013

5

DOMENIDOMENI

Pamćenje zapisa IP adresa je nepraktično - kao pomoć je uveden servis za dodjelu domena - DNS (Domain N S i )Name Service) Omogućuje konverziju korisnicima razumljivog oblika zapisa u

numerički zapis - potreban računaru za komunikaciju

Simbolička adresa može da ima više dijelova:ime_servisa + ime_servera + ime_domena + ime_root_domena

9

IP adresa Teško se pamti ([email protected])

DNSDNS

p ( p @ ) Promjenom e-mail servera na drugi računar, mijenja se i IP

adresa

Tekstualna imena – zamjena za IP adrese [email protected])

10

5/23/2013

6

SIMBOLIČKA ADRESASIMBOLIČKA ADRESA

Ime servisa www skraćenica za web servis smtp skraćenica za mail servis ftp skraćenica za ftp servis

Ime servera Ime servera može biti proizvoljno Zavisi samo od raspoloženja i mašte server administratora Obično opisuje radno mjesto ili servis koji server opslužuje

11


Ime domena To je naziv kompanije koja se bavi određenim poslom Ovaj domen se registruje i jedino je korisnik koji ga je

registrovao u mogućnosti da ga koristi Ime domena je unikatno ne može se pojaviti na Internetu dva

puta

12

5/23/2013

7


Ime root domena (top level) Ono se dodjeljuje na osnovu profila organizacije koja zakupljuje

diš j i dgodišnje pravo na ime domena Svi kodovi država u geografskoj šemi se sastoje od dva znaka,

a imena domena u negeografskoj šemi su dužine tri znaka Dužina posljednjeg dijela imena određuje da li ime potpada pod

geografski ili negeografski sistem imena

Organizacija dalje sama dodjeljuje imena server računarima

Sama organizacija odlučuje da li želi geografsko ili

13

g j j g gnegeografsko ime domena

DOMENIDOMENI

Top-level domeni: .edu – edukacijski sajtovi .com – komercijalni sajtovi .gov – vladini sajtovi .mil – vojni sajtovi .net – sajtovi administratora mreža .org – neprofitabilne organizacije .co.yu – komercijalna prezentacija .ac.yu – prezentacija akademskog profila

14

5/23/2013

8

DOMENIDOMENI

Svaka zemlja ima svoju dvoslovnu oznaku. S njom se završavaju adrese web prezentacija koje potiču iz te

ljzemlje. Te oznake odgovaraju standardu ISO 3166 i nazivaju se

nacionalni domeni najvišeg nivoa (country code top level domain)

Primjeri: .yu – Srbija i Crna Gora .ba – Bosna i Hercegovina

de Njemačka

15

.de – Njemačka .hr – Hrvatska .sl – Slovenija .mk – Makedonija

EE--mailmail

E – mail je usluga koja omogućava razmjenu elektronske pošte sa ostalim korisnicima Interneta bez obzira na njihovu jlokaciju

Struktura svake E-mail adrese je sastavljena iz dva dela: Prvi deo je username, koji korisnik bira sam. Mora biti unikatan

kod jednog provajdera Drugi deo E-mail adrese je ime provajdera.

Osim kod lokalnih provajdera nalog za E-mail adresu se može otvoriti i kao webmail kod komercijalnih sajtova kao što su:otvoriti i kao webmail kod komercijalnih sajtova kao što su: google, yahoo, hotmail...

5/23/2013

9

EE--mail adresamail adresa

email adresa se sastoji od: [email protected]@hostname.sub.dom username je lično “poštansko

sanduče” hostname je ime host računara

iza koga sledi jedan ili više domena odvojenih tačkama: host.domen host.subdomen.domen host.subdomen.subdomen.do

men

EE--mail adresamail adresa

Korisnik ppetrovic čiji je mail smešten

[email protected]

Korisnik ppetrovic čiji je mail smešten na host domenu singidunum čiji je root domen .ac.yu

E-mail adresa korisnikappetrovic otvorena na komercijalnom sajtu yahoo

[email protected]

komercijalnom sajtu yahoo

5/23/2013

10

EE--mailmail

Najrašireniji protokol za slanje e-pošte je SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) Prenosi poruke u tekstualnom

sedmobitnom ASCII koda

Protokol za preuzimanje poruka sa servera je najčešće POP3 (Post Office Protocol version 3) Ne može manipulisati porukama dok

su još na serveru

Preporučljivo je da se kod Preporučljivo je da se kod pisanja mail-ova uvek koriste jednostavna ASCII slova (Plain Text)

Pristup Pristup InternetInternetuu

Načini pristupa Internetu Direktan (namjenski) pristupDirektan (namjenski) pristup

Računar ima sopstvenu IP adresu i priključen je na LAN

Nema potrebe za pozivanjem (dial up) Fajlovi se smeštaju na vašem računaru Kratko vrijeme odziva

Konekcija biranjem Ograničena konekcija pomoću modema Potpuni pristup biranjem koristi PPP Potpuni pristup biranjem koristi PPP

protokol preko modema

5/23/2013

11


Širokopojasni pristup

DSL Servis

Noviji, brži i jeftiniji od ISDN

Vrši podjelu frekvencijskog opsega telefonske parice za potrebe govorne komunikacije i prenosa podataka

Povezivanje preko kablovskog modema

Omogućava pristup Internetu korišćenjem TV kablova

Može da pre a iđe br in DSL a Može da prevaziđe brzinu DSL-a

Asimetričan uplink i downlink


Satelitsko povezivanjeOmogućava povezivanje pomoću

i k li k iklj kDirektnog TV satelitskog priključka Bežični širokopojasni pristup

Omogućava istovremeno povezivanje više računara na baznu stanicu korišćenjem radio talasa.

Internet Service Providers (ISPs) Lokalni ISP obezbedjuju priključenje preko

lokalnih telefonskih linija Nacionalni ISP nude povezivanje na

nacionalnom nivou

5/23/2013

12

Unutar Unutar InternetInternetaa

Internet Serveri

E-mail serveri se ponašaju kao lokalne pošte za pojedinačne E mail serveri se ponašaju kao lokalne pošte za pojedinačne Internet hostove preduzeća, organizacije ili ISP

Fajl serveri su zajednički u okviru jednog LAN-a

Koriste se za zajedničko korišćenje programa, media fajlova i drugih podataka sa Interneta

Web strana (page)

Fajl koji sadrži tekst, slike i sl. i linkove ka drugim stranama i sajtovima

Usluge InternetaUsluge Interneta

FTP (File Transfer Protocol) – omogućava razmjenu fajlova u oba pravcaWWW (World Wide Web)- koristi se za čitanje i pretraživanje

dokumentacije na InternetuE-mail –omogućuje razmenu elektronske pošte između korisnikaTELNET- služi za logovanje na udaljeni računar na mrežiCHAT (Internet Relay Chat) koristi za online učestvovanje u

diskusijamaNEWSGROUPS – koristi za offline učestvovanje u diskusijamaNEWSGROUPS koristi za offline učestvovanje u diskusijama

putem elektronske pošte

5/23/2013

13


WWW World Wide WebNajpopularnija upotreba Interneta je da se preko njega zahtevaju iNajpopularnija upotreba Interneta je da se preko njega zahtevaju i

isporučuju Web stranice WWW predstavlja viši protokol, odnosno program koji rukuje

Web stranicamaWWW je distribuirani sistem za čitanje i pretraživanje prema

kome se svakom Internet dokumentu dodeljuje jedinstvena adresaWWW sistem je organizovan po principu klijent server


WWW World Wide WebKlijentski programi:Klijentski programi: Npr. Interent Explorer ili Netscape koji se nalaze na računarima korisnika. Ovi programi se nazivaju browsers ili brauzeri Prosleđuju zahteve serverima. Prihvataju odgovor servera, interpretiraju HTML kod i prikazuju Web

stranu na računaru klijenta

5/23/2013

14


WWW World Wide WebServeri - web serveri ili HTTP serveri čuvaju WWW stranice i na zahtev brauzera ih prosleđuju.

Protokol koji omogućuje komunikaciju brauzera i web servera naziva se HTTP (Hipertext Transfer Protokol)


WWW World Wide WebOdziv servera – poslata web strana: Format web strane je univerzalno prihvatljiv i pisan u jeziku

koji se naziva HTML (Hipertext Markup Language) Nezavisno od tipa računara svi brauzeri razumeju HTML jezik. Da bi se pristupilo bilo kojoj adresi mora se posedovati njena

adresa odnosno URL (Uniform Resource Locator). Univerzalnost URL-a i HTML-a omogućuje korisniku iz bilo Univerzalnost URL-a i HTML-a omogućuje korisniku iz bilo

kojeg djela planete da pristupi bilo kojoj web stranici.

5/23/2013

15


WWW World Wide Web Razvitkom Interneta i povećanjem broja WWW stranica došlo je do pojave

pretraživača koji u sebi sadrže alate za pretraživanje raznih baza podataka

Ove stranice su znatno olakšale pretraživanje resursa i pronalaženje željenih informacija na Internetu a najpoznatije su :

Google, Yahoo, Altavista, Krstarica itd.

URL adresaURL adresa

Format URL-aprotokol : // adresa web servera / putanja / ime _ datotekep p j _

Primer:http : // www.beograd.org.yu. / english / index.htm

5/23/2013

16

UnutarUnutar WebWeb--aa

Telnet Telnet je servis Interneta koji omogućava logovanje na udaljeni

č (k i l) i k išć j k ji i li iračunar (kao terminal) i korišćenje programa koji su instalirani na tom računaru

Ovaj servis je takođe interesantan u biznisu jer omogućuje trenutni uvid u poslovanje udaljenih filijala firme

Drugo ime za ovaj proces je remote login ( logovanje na daljinu )

UnutarUnutar WebWeb--aa

Publikovanje na Web Programi koji konvertuju formatirajuća svojstva dokumenata u HTML kodove:

Microsoft Word PowerPoint FileMaker Microsoft Word, PowerPoint, FileMaker

Programi za kreiranje Web stranica: Macromedia Dreamweaver, Adobe GoLive, Microsoft FrontPage

By expanding the number of people who have the power to transmit knowledge, the Web might trigger a power shift that

changes everything.—Howard Rheingold, Virtual Communities

5/23/2013

17

DDiinaminamičkički Web Web sajtovisajtovi

Početak razvoja web-a – statičke strane (gotove datoteke)

Danas se stranice ne isporučuju direktno sa diska web servera, već se p j ,generišu na zahtjev

Sadržaj se može generisati na serverskom ili klijentskom računaru


Serverska strana Skriptovi za obradu zahtjeva i generiranje HTML strane PHP (Hypertext Preprocesor) – usmjeren na komuniciranje između

weba i serverskih BP JSP (Java Server Pages) – slično PHP-u, ali se dinamički dio piše

programom JAVA ASP (Active Server Pages) – primjenjuje se Microsoftov jezik za

skripte

5/23/2013

18


Klijentska strana Dijelovi HTML-a – skripte – koje se izvršavaju kod korisnika, tj.

interaguju sa korisnikom Najpopularniji je JavaScript JVM (Java Virtual Machine) – ugradnja apleta u HTML stranicu, koji

se interpretira u čitačima ActiveX controls – programi prevedeni na mašinski jezik Pentium

procesora, koji se hardverski izvršavaju

UnutarUnutar Web Web aapliplikkaacijacija

Pretraživači (Search Engines) Služe za olakšano pronalaženje

potrebnih informacija na Webu Web Krauleri ili pauci

Softverski roboti koji sistematskipretražuju Web

Neki pretraživači koriste ključne riječii Bulovu logiku za obavljanje pretrage

Neki drugi pretraživači koriste u pretrazi hijerarhijske direktorije ili stablo sadržaja

5/23/2013

19


Portali Ulazni sajtovi na Webu koji omogućavaju brz i

jednostavan pristup različitim servisimajednostavan pristup različitim servisima

Potrošački portali obuhvataju pretraživač,e-mail servis, sobe za chatanje, reference, novosti i sportske vijesti, virtualne prodavnice i druge servise

Korporacioni portali na intranetu služe da zaposlenima u datoj korporaciji pruže različite servise

Vertikalni portali obuhvataju više članova jedne specifične industrijske grane ili ekonomskog sektora


Intranet, ekstranet i elektronska trgovina Intranet: zasebna unutarorganizacijska mreža koja obezbjeđuje

e-mail, diskusijske grupe, transfer fajlova, Web publikovanje i druge servise slične Internetu

Mnoge kompanije kreiraju svoj lični Intranet, manju mrežu korišćenjem TCP/IP protokola.

Intranet predstavlja mrežu koja koristi TCP/IP protokol ali je zatvorenog karaktera, odnosno ne dozvoljava korištenje mreže nikome izvan mreže.

5/23/2013

20


Intranet Intranet je veoma jeftin i popularan način da se načini distribuirana mreža.

Zasnovana je na modelu klijent-server, Internet načinu pristupanja fajlovima, dokumentima.

Intranet takođe može koristiti web browsere, internet protokole kao što su TCP/IP, FTP, HTML, telnet, itd.

Kompatibilnost intraneta i interneta omogućuje jednostavnu razmjenu podataka.

FirewallFirewall

Intranet je često povezan sa internetom preko posebnog priključka koji predstavlja najranjivije mjesto u mreži.

Ovakva mjesta se najčešće osiguravaju softverski ili hardverski pomoći Firewalla.

Firewall je uređaj ili program koji štiti intranet od neželjenog upada s mreže.

NeprijateljNeprijatelj

Prijatelj

5/23/2013

21


Extranet Extranet je intranet koji proširen sa mogućnošću da neko spolja (autorizovani

korisnik) može da koristi tu mrežu, kao što su na primjer poslovni partneri, kupci ili potrošači

Predstavlja dobro osigurane mreže koje povezuju velike kompanije sa svojim dobavljačim, poslovnim partnerima i drugim autorizovanim korisnicima.

Extranet može biti javna mreža, osigurana privatna mreža ili virtuelna privatna mreža (Virtual Private Network VPN).

Extranet se može ostvariti preko Interneta korišćenjem standardnog TCP/IP protokola.protokola.


Elektronska razmena podataka (Electronic data interchange - EDI): deceniju star skup specifikacija za naručivanje, fakturisanje i plaćanje roba i usluga preko p p j j j p j g pprivatnih mreža

Elektronska trgovina se odnosi na poslovne transakcije preko elektronskih mreža Business-to-business (B2B) e-commerce: transakcije izmedju preduzeća, koje obuhvataju

proizvode i servise Business-to-consumer (B2C) e-commerce: transakcije izmedju potrošača-kupaca i

preduzeća-prodavaca posredstvom Interneta

5/23/2013

22


Web Servisi Web servisi obuhvataju novu vrstu aplikacija

i jzasnovanih na Webu, koje se mogu brzo asemblirati korišćenjem postojećih softverskih komponenti

Primjeri: Uključivanje šoping korpe- komponente na postojeći Web

sajt

Dizajniranje aplikacija kojima se može pristupiti preko različitih uredjaja sa mogućnošću pristupa Web-u

Razvoj Razvoj InternetInternetaa

Internet2 i sljedeća generacija Interneta

Internet2 je uveden od strane države i različitih korporacija 1998 u cilju obezbjedjivanja brže mrežne komunikacije za potrebe univerziteta i istraživačkih institucija

Internet naredne generacije (Next Generation Internet -NGI) će se sastojati od svjetske mreže optičkih vlakana integrisanih sa inteligentnim softverom za održavanje konekcija velike brzine

5/23/2013

23

Razvoj Razvoj InternetInternetaa

Sajberspejs: elektronske granice

Pisci naučne fantastike sugerišu da će nas sutrašnja mreža odvesti preko Interneta u vještačku realnost koja je postala poznata pod nazivom sajberspejs

Današnje računarske mreže su još uvek daleko od ove futurističke vizije

Documents

Predavanje 10 Internet.ppt - lejla-bm.com.ba · 5/23/2013 1 10 TEMATSKA CJELINA. INTERNET I WWW ARPANET ARPANET agencija za napredne istraživačke projekte (Advanced Research Projects