Subjekti građanskopravnog odnosa-PRAVNA LICA-

Predmet:Građansko pravo

Student: Mentor:Tamara Karalić Prof. dr Duško Medić

Decembar 2009.

SADRŽAJ

1. UVOD2. POJAM SUBJEKTA3. PRAVNA LICA U STAROM RIMU4. PRAVNA LICA U MODERNOM PRAVU 4.1. ORGANIZACIJE SA SVOJSTVOM PRAVNOG LICA 4.2. FUNKCIJE PRAVNOG LICA 4.3. OSNOVNA OBILJEŽJA PRAVNOG LICA 4.3.1. PRAVNO LICE JE UREĐENO PRAVILIMA

4.3.2. PRAVNO LICE IMA ORGANE4.3.3. OSTVARENJE DOZVOLJENOG CILJA4.3.4. PRAVNO LICE IMA IMOVINU4.3.5. IDENTIFIKOVANJE PRAVNOG LICA

5. VRSTE PRAVNIH LICA 5.1. JAVNOPRAVNA I PRIVATNOPRAVNA LICA 5.2. JEDNOSVOJINSKA I MJEŠOVITA PRAVNA LICA 5.3. KOMERCIJALNA I NEKOMERCIJALNA PRAVNA LICA 5.4. UDRUŽENJA 5.5. USTANOVE 5.6. ZADUŽBINE6. PRAVNA I POSLOVNA SPOSOBNOST PRAVNOG LICA7. POSTANAK I PRESTANAK PRAVNOG LICA8. ZAKLJUČAK9. LITERATURA

2

1. UVOD

Pravno lice je tvorevina pravnog poretka, isto kao I fizičko lice. Ova organizacija

proizvodi pravni značaj samo kao cjelina koja se razlikuje od članova koji je čine.

Stvarna je jer postoji kao I što postoji čovjek tj. fizičko lice. Naime, pravno I fizičko lice

počivaju na pravnoj apstrakciji, koja važi za bilo kojeg čovjeka, odnosno bilo koju

organizaciju kojoj pravo priznaje status pravnog lica. U našem pravu fizičko lice postaje

subjekat prava rođenjem, dok pravno lice kao organizacija nastaje ispunjenjem nekoliko

pretpostavki. Zato je I opravdano mišljenje da u pravu postoje dva subjekta: prosta

ličnost (čovjek) I složena ličnost (pravno lice).

Zadatak ovog seminarskog rada je da upoyna njegovog čitaoca sa kompleksnom

strukturom pravnog lica, da ga uputi u sve oblike, vrste kao I ovlašćenja istog. Pravna lica

naizgled mogu da izgledaju jednostavno ali kao I većina stvari u pravu, krije svoje

nejasnoće I dvosmislenosti koje zahtjevaju pravne vještine.

3

2. POJAM SUBJEKTA

Subjekti (personae) građanskog odnosa su imaoci pravne sposobnosti.

Ova sposobnost se priznaje fizičkim licima i određenim organizacijama fizičkih lica koja

se označavaju pravnim licima, da bi mogli učestvovati u pravnim poslovima.

Druga bića nemaju pravnu sposobnost kao npr. životinje ali se pojavljuju kao objekti

građansko-pravnog odnosa. Fizička lica stiču poslovnu sposobnost-sposobnost da sama

preduzimaju pravne poslove sa određenim uzrastom, a pravna lica istovremeno kad i

pravnu sposobnost. Za pravnog subjekta (imaoca pravne sposobnosti) koristi se još i izraz

imaonik.

3. PRAVNA LICA U STAROM RIMU

Iako je rimsko pravo znalo za pravna lica, o njima nije stvorilo pravnu teoriju.

Pravna teorija o pravnim licima je djelo srdnjeg vijeka i modernog doba. Grupa ljudi koja

vodi neki spor ponekad se nazivala i kao univertas-da bi se označilo kao jedno lice na

pravnoj sceni. Municipijum Rimskog Carstva (gradovi i naselja gradskog tipa), na čijem

čelu su bila dvojica magistrata, imali su sopstvenu svojinu i sopstvena prava i vodili

sporove u sopstveno ime, što je izričito dopuštao pretorov edikt. Shodno tome,

municipijumi su imali obilježja pravnog lica.

U Rimskoj državi, osim toga, bilo je mnoštvo asocijacija sa sličnim obilježjima kao što su

udruženja zanatlija ili pogrebna društva. U doba poznog hrišćanskog carstva svojstvo

pravnog lica imale su crkve i dobrotvorne ustanove (piae causae). One su mogle

primati poklone i zaostavštinu, ali i učestvovati u sporovima. Osim toga, neki bogovi su

mogli na osnovu odluke Senata ili konstitucija imperatora dobiti svojstvo naslednika

imovine.

Teoriju o pravnim licima uobličavaju glosatori u srednjem vijeku, polazeći

prvenstveno od shvatanja katoličke crkve. Ona je često Boga i svece priznavala kao

pravne subjekte. Ovi subjekti su se razlikovali od svoji vijernika, sveštenstva i njenog

osnivača Isusa Hrista. Ističe se da je Bartolus prvi prvi upotrijebio izraz fiktivno lice,

Doma i Potje pravna lica izjednačili sa fizičkim licima.

4

4. PRAVNA LICA U MODERNOM PRAVU

Pravno lice je organizacija ljudi (grupa ljudi) koju pravo smatra kao cjelinu; lice koje ima prava i obaveze koje se razlikuju od prava i obaveza pojedinaca koji ga sastavljaju. Takva organizacija je subjekat zato što mu pravni poredak propisuje iuvjesna prava i obaveze koje se tiču interesa njenih članova, ali ona nisu prava i obaveze članova organizacije, nego same te organizacije. Nužni uslov za nastanak pravnog lica nije postojanje "kolektiva ljudi", kako to ističu pojedini pravni pisci. Naime, može postojati i pravno lice sa samo jednim članom (npr. privredno društvo sa jednim vlasnikom) ako predstavlja organizaciju.

4.1. ORGANIZACIJE SA SVOJSTVOM PRAVNOG LICA

U većini savremenih prava (pa tako i u našem) svaki čovjek je od rođenja do smrti

fizičko lice-subjekt prava. Nasuprot tome, nema svaka organizacija svojstvo pravnog lica.

Status pravnog lica stiču organizacije koje:

a) imaju imovinu,

b) nisu zabranjene,

c) pravni sistem im priznaje da mogu biti imaoci prava i obaveza.

Postojanje imovine neodvojivo je od pravnog subjektiviteta. Pravni subjekat je samo

onaj koji može imati prava i obaveze i odgovarati svojom imovinom za preuzete obaveze.

Nije, pri tome, relevantno da li organizacija, pored određene imovine, mora ili ne mora

imati minimalni osnovni kapital.

Svojstvo pravnog lica mogu imatis amo one organizacije koje nisu zabranjene

imperativnim propisima. Shodno tome, nisu dozvoljena udruženja fizičkih i pravnih lica

čiji je cilj vršenje krivičnih dijela, raspirivanje nacionalne, rasne i vjerske mržnje, itd....

Pravno lice je ono koje pravni sistem izričito prizna. Kada neka organizacija ima

imovinu, a nije zabranjena, to nije dovoljno da bi bila pravno lice. Državni organi kao što

su sud, tužilaštva ili organi uprave nemaju svojstvo pravnog lica a ni građanski ortakluk,

porodična zajednica baez obzira na veličinu, bračna zajednica i sl. Vrsta i broj pravnih

organizacija koje mogu steći svojstvo pravnog lica određuju se imperativnim propisima

poimenično-numerus clausus.

5

4.2. FUNKCIJE PRAVNOG LICA

Organizacijom koja ima status pravnog lica ljudi postižu ciljeve koje ne mogu

ostvariti ili bi teže ostvarili pojedinačno ili u skupinama koje nemaju to svojstvo. Zbog

toga se među važnije funkcije pravnog lica mogu uvrstiti: ostvarenje trajnijeg

postavljenog cilja, pogodnije obavljanje pravnog prometa i veća zaštita povjerilaca.

Za ostvarenje određenih ciljeva pojedincu i određenim grupama često nedostaje

snage, vremena, imovine, znanja ili sposobnosti ili se oni lakše mogu ostvariti preko

organizacija koje imaju status pravnog lica. Imovina pravnog lica je čvršće vezana za cilj

in a nju presudno ne mogu uticati osnivači i učesnici. Osim toga, pravno lice se, po

pravilu, osniva da traje neodređeno vrijeme, decenijama i stotinama godina. Ono

nadživljuje fizičko lice bez obzira na određene promjene učesnika.

Sva fizička lica koja su učesnici pravnog lica čine jednu cjelinu. Pravno lice je imalac

prava i obaveza bez obzira na njegovu veličinu, a ne svaki njegov učesnik. U pravnom

prometu se pojavljuje pravno lice, a ne svaki njegov član pojedinačno, što ubrzava

zaključenje, ispunjenje i izvršenje pravnih poslova.

Pravno lice najčešće ima veću imovinu sa kojom, po pravilu, odgovara neograničeno,

zbog čega je pouzdaniji dužnik od fizičkog lica. Pravno lice se onemogućava da preuzima

pravne poslove putem ustanove stečaja. Osnivači i učesnici ne odgovaraju za obaveze

pravnog lica svojom imovinom nego samo onom imovinskom masom koju su unijeli u to

lice. U određenim slučajevima, kod društava lica, sigurnost povjerilaca da se naplate je

pojačana obavezom osnivača, odnosno učesnika da za obaveze društava supsidijarno

odgovaraju i svojom sopstvenom imovinom.

4.3. OSNOVNA OBILJEŽJA PRAVNOG LICA

Organizacija ima svojstvo pravnog lica samo ako ima sledeća osnovna obilježja:

1. da je uređena pravilima;2. da ima organe;3. da teži ostvarenju dozvoljenog cilja;4. da ima imovinu;5. da se može identifikovati u pravnom prometu(naziv, državljanstvo i

sjedište);

6

6. da je postala subjekat prava i stekla pravnu, poslovnu i deliktnu sposobnost.

4.3.1. PRAVNO LICE JE UREĐENO PRAVILIMA

Pravno lice može nastati samo na osnovu prethodnog akta (odluke ili ugovora o

osnivanju) ili akta nadležnog organa, odnosno jedinice lokalne samouprave i statuta ako

je propisima određeno. Tim aktima se odeđuje naziv, sjedište i organi pravnog lica,

njegova djelatnost, zastupanje, način promjene oblika pravnog lica, prestanak itd. Ako

pravno lice nema statut1, ovi odnosi se regulišu osnivačkim aktom.

4.3.2. PRAVNO LICE IMA ORGANE

Organi pravnog lica su fizička lica čije izjave volje direktno proizvode dejstvo za

pravno lice. Nekada je samo jedno fizičko lice organ pravnog lica, ali češće se pojavljuje

veći broj fizičkih lica. Nije moguće da pravno lice preuzima pravne ili faktičke radnje,

osim preko fizičkih lica-organa. Organi pravnog lica, međutim ,nisu njegovi zastupnici

osim ako je to izričito propisano zakonom ili osnivačkim aktom. Organ pravnog lica je

njegov sastavni dio, dok je zastupnik samostalno lice.

4.3.3. OSTVARENJE DOZVOLJENOG CILJA

Pravno lice se može osnivati samo radi postizanja dozvoljenog cilja. Cilj koji

pravno lice želi postići mora biti naveden u osnivačkom aktu, odnosno statute. Za

odrđena pravna lica ciljevi su određeni zakonom.

4.3.4. PRAVNO LICE MA IMOVINU

Pravno lice može nastati samo ako ima određenu imovinu koja je namjenjena

ostvarivanju postavljenih ciljeva. Imovina pravnog lica se može sastojati od stvarnih

prava, obligacionih prava, intelektualne svojine i autorskog prava.

4.3.5. IDENTIFIKOVANJE PRAVNOG LICA

Ime neprofitnog pravnog lica je naziv, dok profitna pravna lica imaju firmu.

1 Kao što je slučaj sa ortačkim društvom i društvom sa ograničenom odgovornošću. Akcionarsko društvo ima statut.

7

Sjedište pravnog lica je mjesto za koje se pretpostavlja da se u njemu pravno lice nalazi.

Državljanstvo pravnog lica je njegova veza sa državom.

5. VRSTE PRAVNIH LICA

Postoji veliki broj klasifikacija pravnih lica. One uglavnom izgledaju ovako:

1. javnopravna I privatno pravna lica;

2. jednosvojinska ili mješovita (prema obliku svojine u kome se nalazi);

3. komercijalna (lukrativna) i nekomercijalna (neprofitna ili idealna) s obzirom

na djelatnost koju obavljaju;

Prema djelatnosti pravna lica se mogu podjeliti na preduzeća sa jedne strane te

udruženja, ustanove i zadužbine sa druge.

5.1. JAVNOPRAVNA I PRIVATNOPRAVNA LICA

Zapadna pravna teorija razlikuje pravna lica javnog prava I privatnog prava.

Upravo do tog razlikovanja zavisi nadležnost sudova ili državnih organa, pravni položaj

organa pravnog lica, uživanje određenih povlastica itd.

Pravna lica javnog prava ispunjavaju javne ciljeve I njihov nastanak počiva na aktu

donesenom od strane države, opštine ili su stvore na osnovu nekog zakona.

U pravna lica javnog prava spadaju prije svega država, opštine I javne ustanove

(univerziteti, bolnice, škole, trgovačke komore…) Za sva ova lica je zajedničko da imaju

državnopravna ovlašćenja, da podliježu državnoj kontroli, I da za njih striktno važi

princip specijaliteta u pogledu pravne I poslovne sposobnosti. To znači da mogu

preduzimati samo one poslove zbog kojih su osnovani.

Pravna lica privatnog prava su privatne tvorevine većeg broja osnivača (privatna lica).

Nemaju nikakve javne zadatke kao javnopravna lica slede privatne ciljeve I osnivački akt

I pravila su rezultat saglasnosti većeg broja lica koja se udružuju.

Tu spadaju razna preduzeća, trgovačka društva koji su samostalni nosioci prava I obaveza

u prometu I bave se uglavnom komercijalnom djelatnošću, kao I udruženja (asocijacije).

8

5.2. JEDNOSVOJINSKA I MJEŠOVITA PRAVNA LICA

Uzimajući u obzir postojanje tri ravnopravna oblika svojine, imovina preduzeća

može biti u režimu društvene, državne, zadružne I privatne svojine. Ako su sva sredstva

pravnog lica u jednom režimu onda je pravno lice jednosvojinsko:državno, društveno,

zadružno ili privatno pravno lice. Kada za sredstva pravnog lica važe dva režima onda je

ono mješovito:privatno-državno, privatno-društveno pravno lice…

Vrste svojinskih odnosa u pravnom licu vrlo su značajna jer neke vrste pravnih

lica se ne mogu osnivati u svim oblicima svojine.

5.3. KOMERCIJALNA I NEKOMERCIJANA PRAVNA LICA

Komercijalna (profitna ili dobitna) organizacija djeluje u cilju ostvarivanja dobiti

na tržištu. Neprofitna (nedobitna) organizacija nema takav lukrativni, već idealni cilj. I

privredna I neprivredna djelatnost mogu se vršiti radi radi dobiti ali I bez dobiti.

U privredi su nekomercijalne organizacije proizvidne I stambene zadruge.

Nekomercijalne organizacije mogu biti I javne (bolnice, škole, muzeji…)

Komercijalne organizacije se organizuju kao preduzeća I za njih postoji sloboda izbora

između tipova pravnih lica. Poseban oblik pravnog lica za nekomercijalnu organizaciju je

ustanova. Privredni sudovi su uvijek nadležni za sporove iz odnosa komercijanih pravnih

lica.

5.4. UDRUŽENJA

Udruženja su pravna lica koja nastaju kada se više lica udruži radi ostvarenja

nekih neprivrednih ciljeva. U ovu grupu neprofitnih organizacija spadaju brojna

9

udruženja građana (udruženja književnika, pravnika, razna naučna, stručna društva I

slično…)

Udruženje je pravno lice I to svojstvo stiče upisom u registar kod nadležnog državnog

organa. Osnivanje se uređuje zakonom, koji propisuje koji je najmanji broj građana-

osnivača. Osnov za nastanak udruženja je osnivački akt, koji se donosi na osnivačkoj

skupštini zainteresovanih lica. O udruženjima se vode registri kod nadležnog organa

uprave. Udruženje je dužno da u određenom roku od dana osnivanja podnese prijavu za

upis kod nadležnog organa.

Iz prirode udruženja I važećeg principa odlučivanja proizilazi načelna jednakost svih

članova, ukoliko statutom nisu predviđeni izuzeci. Ovo pravo na jednak tretman svih

članova ne može se izmjeniti naknadnom promjenom statuta bez saglasnosti svih

članova. Izlazak iz članstva je slobodan. Međutim, statutom se može odrediti da je

prestanak članstava moguć tek na kraju jedne poslovne godine ili po isteku određenog

roka za otkaz.

5.5. USTANOVE

Ustanova je neprofitna organizacija sa svojstvom pravnog lica, čija imovina služi

ostvarivanju interesa I zadovoljenju potreba korisnika, u skladu sa aktom osnivanja I

zakonom.

Sredstva za rad ustanove trajno obezbjeđuje osnivač. Propisi o ustanovama su

javnopravne prirode, pogotovo ako se radi o javnim ustanovama.

Osnivači javne ustanove mogu biti: federacija, republika, autonomna pokrajina,

grad I opština. Oni je osnivaju zakonom, uredbom, odlukom ili upravnim aktom u

granicama svojih nadležnosti. Ostala pravna I fizička lica mogu da osnuju javnu

ustanovu sopstvenim aktom o osnivanju uz dozvolu nadležnog organa uprave.

Kod ustanove lica služe imovini ustanove da bi se ostvarili ciljevi kojima je imovina

namjenjena, pa je stoga imovina u prvom planu.

Organi javne ustanove su: savjet, poslovodni organ I nadzorni odbor. Sredstva za

rad javne ustanove obezbjeđuje osnivač iz budžeta, fondova ili dugih izvora.

10

Javna ustanova može prestati da postoji u postupku likvidacije ili stečaja I u tom slučaju

se primjenjuju propisi o prestanku preduzeća.

5.6. ZADUŽBINE

Zadužbina je privatnopravna ustanova, stvorena privatnom izjavom volje.

Zadužbina posjeduje samostalnu pravnu sposobnost radi postizanja trajnog cilja-

kulturnih, humanitarnih I drugih društveno korisnih ciljeva. Ona se ne sastoji od skupa

lica vwć od određene imovine kojom se ostvaruju ciljevi utvrđeni aktom o osnivanju.

Suština zadužbine sastoji se u vezivanju imovine za ostvarenje ciljeva koje je odredio

osnivač. Ti ciljevi mogu biti unapređenje I pomaganje obrazovanja, kulturnog,

umjetničkog I naučnog stvaralaštva, zaštita siromašnih, starih, bolesnih, djece, socijalno

ugroženih I sl.

Zadužbina je isključivo dobrotvorna ustanova koju može osnovati I fizičko lice

testamentom ili izjavom volje u vidu isprave ovjerene na sudu.

U naše, pravu zadužbina se javlja u dva oblika: kao zadužbina u užem smislu I kao

fondacija (fond).

Zadužbinu u užem smislu osniva samo jedno ili više fizičkih lica testamentom ,

jednostranim pravnim poslom inter vivos, ugovorom ili zajedničkim aktom o osnivanju,

od sredstava u privatnoj svojini. Njome upravlja osnivač ili fizičko lice kome on to

povjeri. om

Fondacija je posebna vrsta zadužbine koju osniva pravno lice opštim aktom. Ona

se može osnivati I ugovorom Ili drugim zajedničkim aktom više pravnih lica.

Zadužbina I fondacija prestaje sa radom ako se ostvare njeni ciljevi, ako ciljevi postanu

neostvarivi ili ako sredstva za ostvarenje ciljeva postanu nedovoljna , a nije odnesena

odluka o promjenama ciljeva zadužbine ili fondacije.

Nije dozvoljeno spajanje dvije zadužbine da bi nastala treća.

11

6. PRAVNA I POSLOVNA SPOSOBNOST PRAVNOG LICA

Pravna sposobnost pravnog lica znači sposobnost da ono bude nosilac takvih

prava I obaveza koja su u saglasnosti sa ciljem pravnog lica I njegovom djelatnošću

određenom u zakonu I njegovom statute. U nekim pravnim sistemima važi načelo

jednake pravne sposobnosti ili načelo opšte pravne sposobnosti. Prema tom načelu pravna

lica mogu biti nosioci svih prava I obaveza, isto kao I fizička lica, osim onih prava koja

su isključivo vezana za fizičko lice (porodična prava, nesledna prava za slućaj smrti…)

Prema jednom drugom shvatanju, načelu specijalne pravne sposobnosti, pravno

lice ima određeno područje rada tj. može raditi samo za određeni namjenu. Tako je po

ultra vires doktrini engleskog prava za pravnu sposobnost mjerodavan cilj ili namjena

koju ima pojedino pravno lice I koja je određena u statutu ili aktu o osnivanju. U

francuskom, kao I ruskom, pravu važi slično načelo specijalnosti.

Poslovnu sposobnost pravno lice stiče sa svojom pravnom sposobnošću I ona je u

načelu jednaka sa pravnom sposobnošću. Njen obim se određuje prema obimu pravne

sposobnosti pravnog lica. Obzirom da je poslovna sposobnost mogućnost jednog subjekta

da svojim izjavama volje stiče prava I obaveze, postavlja se pitanje ko će za pravno lice

izjavljivati volju I da lit e ijave vezuju neposredno pravno lice. Pravno lice djela I

zaključuje pravne poslove preko svojih organa. Radnje koje preduzme organ pravnog lica

tretiraju se kao radnje samog pravnog pravnog lica. Ovakvo shvatanje je opšte

prihvaćeno.

Jedno pravno lice ima različite organe. Razgraničenje njihove nadležnosti vrši se

zakonom ili statutom. Vrlo često statut ili zakon organe pravnog lica označavaju

pogrešno kao zastupnike pravnog lica. Organi pravnog lica mogu biti inokosni I

kolektivni. Pravno lice ima svoje ime I prebivalište.

Pravno lice ima svoju nacionalnost, odnosno državnu pripadnost. Državljanstvo pravnog

lica određuje se prema državi u kojoj se nalazi sjedište pravnog lica. O određivanju

pojma državljanstva pravnog lica govori se u međunarodnom privatnom pravu.

12

7. POSTANAK I PRESTANAK PRAVNIH LICA

Na pitanje kada nastaje jedno pravno lice I kada stiče pravnu sposobnost mogu se

dati različiti odgovori. Ne može svaki kolektiv ljudi sa organizacionim jedinstvom I

imovinskom masom automatski steći pravni subjektivitet. Neophodno je da ga pravni

poredak prizna za subjekta. Ovo priznanje od strane pravnog poretka moguće je putem

prijave (sistem slobodnog obrazovanja pravnih lica), putem odobrenja (tzv.koncesioni

sistem) ili putem sistema normativnog određivanja uslova koji su potrebni da se steknu

da bi nastalo pravno lice.

Takozvani si sistem prijave ili slobodnog obrazovanja pravnog lica postoji onda

kada je priznavanje pravnog lica od strane pozitivnog prava potrebno da se to pravno lice

prijavi određenom državnom organu. Državni organ prima na znanje postojanje pravnog

lica, sem ukoliko sum u ciljevi protivzakoniti ili nemoralni.

Po koncesionom sistemu o pitanju nastanka pravnog lica odlučuje državni organ

uprave, koji putem koncesionog akta dodjeljuje pravnu sposobnost jednoj organizaciji.

Nesigurnost koja je karakteristična za system prijave sa jedne strane I eventualna

zloupotreba slobodne ocjene državnog organa u sistemu koncesije sa druge, otklonjena je

u sistemu normativnog određivanja uslova. Po ovom sistemu pozitivno pravo određuje

uslove za nastanak pravnog lica I kada su oni ispunjeni, državni organ je dužan da

dozvoli takvoj organizaciji da se upiše u poseban registar koji vode sudovi za pravna lica.

Momentom upisa nastaje pravno lice.

Pošto je za nastanak pravnog lica bilo potrebno da postoji organizovan skup ljudi

I posebna imovina koju je pravni poredak priznao za posebnog subjekta u pravu, pravno

lice nastaje kada nema više ovih elemenata, neophodnih za njegovu egzistenciju.

Sa prestankom pravnog lica njegova imovina prelazi na druge subjekte. Ovaj

prelaz vrši se putem univerzalne sukcesije (kada sva prava I obaveze jednog pravnog lica

prelaze na drugo) ili putem singularne sukcesije kada se imovinska masa pravnog lica

likvidira (stečaj). Pravno lice prestaje da postoji tek sa konačnom raspodjelom njegove

imovine. O postupku likvidacije I stečaja opširnije se raspravlja u privredom pravu.

13

8. ZAKLJUČAK

Ustanova pravnog lica nije mlad pojam ali je kao I mnoge druge pravne ustanove

redukovana tokom vremena. Pravno lice, baš kao I fizičko, posjeduje svoja prava I

obaveze ali dok fizičko lice egzistira samim rodjenjem pravno postoji tek kada se fizička

lica udruže I stvore ga. Razlozi kao I vrste pravnih lica su mnogobrojni. Ali svakako

najvažniji razlog jeste mogućnost lakšeg ostvarivanja ciljeva putem pravnog lica koje bi

jedno fizičko lice mnogo teže upriličilo. Kao što smo imali priliku vidjeti nastanak

pravnih lica nije tako jednotavan niti svaka organizacija može da se nazove pravnim

licem.

Pravila, propisi I načini rada uredovani su raznim zakonima, aktima, odredbama,

statutima I sl. koji omogućuju lakši rad pravnog lica a u isto vrijeme sprečavaju njegovu

zloupotrebu.

14

9. LITERATURA

Babić, I., Građansko pravo, Banja Luka, 2008.

Stojanović, D., Uvod u građansko pravo, Beograd, 1996.

Živanović, M., Skripta građanskog prava, Banja Luka, 2005.

Internet: http://www.moyak.com/papers/cataloguing-AACR2.html

http://www.crockers.co.nz/services/bc/faq/index.html

15