47
Hyrje e “Të bërit biznes 2009” Shtator 2008 2009

2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

  • Upload
    lamtu

  • View
    220

  • Download
    5

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Hyr

jee

“Të

bërit

bizn

es20

09”

Shta

tor2

008

2009

Page 2: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

The

lbës

ore

Treg

uesi

te “

Tëbë

ritbi

znes

”:

•P

ërqe

ndro

hen

terr

egul

latl

idhu

rme

cikl

ine

jetë

ssë

një

bizn

esi

vend

asqë

shko

nng

abi

znes

ii v

ogël

tebi

znes

ii m

esëm

•M

bësh

tete

nte

sken

arë

tëst

anda

rdiz

uart

ëra

stev

e

•M

aten

përq

ytet

inm

ëtë

popu

lluar

tëçd

ove

ndi

•P

ërqe

ndro

hen

tese

ktor

ifor

mal

Page 3: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

•Fi

llim

ii b

izne

sit

•Pu

napë

rliç

ensa

t

•R

egjis

trim

ii p

ronë

s

•B

ërja

treg

tind

ërku

fitar

e

•Sh

lyer

jae

taks

ave

•Zb

atim

ii k

ontr

atav

e

Tre

gues

ite

“Të

bëri

tbi

znes

Treg

uesi

te k

ohës

dhe

lëvi

zjes

Treg

uesi

tqë

përc

akto

jnë

pikë

t(T

regu

esit

ligjo

rë)

•Pu

nësi

mii

pun

ëtor

ëve

•M

arrja

e kr

edis

ë

•M

broj

tjae

inve

stito

rëve

•M

byllj

ae

një

bizn

esi

Page 4: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Stu

dim

etpë

rko

hën

dhe

lëvi

zjen

1.N

diqe

tsip

ërm

arrë

sing

afil

limid

erin

ëfu

nd të

një

tran

saks

ioni

bazë

;2.

Reg

jistr

ohet

çdo

fazë

e pr

oces

it, s

idhe

koha

dhe

kost

oja

shoq

ërue

se;

3.G

rum

bullo

hen

gjith

ëlig

jetp

ërka

tëse

, rre

gullo

ret,

dekr

etet

, ta

bela

te ta

rifav

e.

Shem

buj:

Reg

jistri

mii

pro

nës:

trans

fero

hett

itulli

i të

drej

tës

sëpr

onës

deri

nëpi

kën

kupr

ona

tëm

und

tëpë

rdor

etsi

kola

tera

lose

tëtra

nsfe

rohe

t

Bër

jatre

gtin

dërk

ufita

re:k

oha

dhe

kost

oja

e do

kum

ente

ve,

trans

porti

t, do

ganë

sdh

epo

rteve

, të

nevo

jshm

epë

rim

port/

eksp

ortin

Page 5: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Tre

gues

itlig

jorë

qëpë

rcak

tojn

ëpi

kët

1.Pë

rdor

etsi

bazë

një

rast

i sta

ndar

dizu

ar2.

Përc

akto

hett

regu

esim

e sh

kallë

ne

pikë

ve3.

Gru

mbu

llohe

ngj

ithë

ligje

tdhe

rreg

ullo

retp

ërka

tëse

4.Pë

rcak

tohe

tvle

ranë

bazë

tëlig

jeve

dhe

rreg

ullo

reve

5.Tr

egue

sikr

yeso

rshp

eshh

erë

mer

rfun

ksio

nin

e tr

egue

sve

them

elor

ë

Page 6: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Dok

umen

tetë

tjer

atë

Ban

kës

Bot

ëror

epë

rkl

imën

e in

vest

imev

e

•Vë

zhgi

me

tëB

ERZH

-BB

-së

përM

jedi

sin

e B

izne

sit

dhe

Perf

orm

ancë

ne

Sipë

rmar

rjeve

(i fu

ndit

2005

, i

prits

hmim

ë20

08)

•Vl

erës

imii

Klim

ëssë

Inve

stim

eve

(Shq

ipër

i, de

l në

vjes

htë

2008

)•

Vëzh

gim

i Kos

tos

Adm

inis

trat

ive

dhe

Rre

gulla

tore

(AR

CS

, i fu

ndit

2005

)

Page 7: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

1. F

ILLI

MI I

NJË

BIZ

NE

SI

Page 8: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Filli

mii

një

bizn

esi:

shoq

ëria

•Ë

shtë

shoq

ërim

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

•V

epro

nnë

qyte

tinm

ëtë

popu

lluar

tëve

ndit

•Ë

shtë

100%

ven

dase

dhe

ka 5

pro

narë

, asn

jëri

prej

tëci

lëve

nuk

ësht

ësu

bjek

tlig

jor.

•1

mua

jpas

filli

mit

tëve

prim

tariv

eka

der

i50

puno

njës

, të

gjith

ëng

ave

ndi

•K

a nj

ëak

tpro

nësi

etë

shoq

ëris

ë10

faqe

tëgj

atë

•K

ryen

vepr

imta

ritë

përg

jiths

hme

indu

stria

leos

etre

gtar

e

Page 9: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Proc

edur

at(n

umri)

: •

Çdo

ndër

vepr

imm

e nj

ëpa

lëtë

jash

tme

•Si

proc

edur

atpë

rpar

are

gjis

trim

it, a

shtu

edhe

ato

pas

regj

istri

mit,

tëci

latk

ërko

hen

zyrta

risht

, me

qëllim

qënj

ësi

përm

arrë

stë

drej

tojë

një

bizn

esnë

mën

yrë

tëlig

jshm

e•

Për

çdo

proc

edur

ëca

ktoh

etnj

ëko

hëzg

jatje

min

imal

epr

ej1

dite

•P

ërfs

hihe

nsi

proc

edur

atlig

jore

asht

ued

heat

otë

prak

tikës

sëza

kons

hme

Koh

a(d

itë):

•M

esat

are

•R

egjis

trohe

tnë

ditë

kale

ndar

ike

Kos

toja

(% e

tëar

dhur

ave

përf

rym

ë):

•V

etëm

tarif

atzy

rtare

•R

egjis

trohe

nsi

përq

indj

ee

GN

I-it (

tëar

dhur

atbr

uto

kom

bëta

re) p

ërfry

•As

një

mitm

arrje

apo

mar

rëdh

ënie

e ve

çant

ë

Kap

itali

i pag

uar:

•M

atet

sipë

rqin

dje

e G

NI-i

t për

frym

ë

Mas

apë

rfi

llim

ine

një

bizn

esi:

Page 10: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

•K

ërke

sapë

rkap

italm

inim

al

nom

inal

eos

eze

ro

•Fo

rmul

arë

stan

dard

•M

ospë

rfshi

rjee

gjyk

atav

e

•R

egjis

trim

nërr

ugë

elek

troni

ke

•Ta

rifë

fikse

regj

istri

mi

•N

ukkë

rkoh

etbo

timnë

revi

stë

ligjo

re

Filli

mii

një

bizn

esi–

Cila

tja

në10

tëm

irat

qëka

nëtë

përb

ashk

ëta

Page 11: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

2. P

UN

A P

ËR

LE

JET

E N

RTI

MIT

Page 12: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Pun

apë

rle

jet

e nd

ërti

mit

: mag

azin

a

•N

dodh

etnë

një

zonë

para

qyte

tëse

tëqy

tetit

tëpo

pullu

artë

vend

it.

•N

dodh

etnë

një

parc

elë

toke

pre

j929

m²,

e ci

lazo

tëro

hetn

gash

oqër

ianë

mas

ën10

0% d

heës

htë

e re

gjis

truar

me

sakt

ësin

ëka

dast

ërdh

ehi

pote

kë.

•D

o të

jetë

2-ka

tësh

e dh

etë

mbu

lojë

një

sipë

rfaqe

prej

1.30

0.6

m².

•Ç

doka

tësh

të3

met

rai l

artë

.

•K

a pr

ojek

tetë

plot

aar

kite

ktur

ore

dhe

tekn

ike

dhe

ësht

ëe

sigu

ruar

•Ja

nëbë

rëlid

hjet

elek

trike

, ins

talim

ii u

jit, k

anal

izim

etdh

eka

një

linjë

tele

foni

. Lid

hja

me

çdo

rrjet

tësh

ërbi

mev

epu

blik

edo

tëje

të10

met

rae

gjat

ë.

•D

o të

përd

oret

përm

agaz

inim

ine

regj

istra

ve.

Page 13: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Pun

alid

hur

me

mas

atpë

rle

jet

e nd

ërti

mit

:

Proc

edur

at(n

umri)

•Ç

dond

ërve

prim

me

një

palë

tëja

shtm

e(p

.sh.

: ba

shki

a,

insp

ekto

rët,

shër

bim

etpu

blik

e)

Koh

a(d

itë)

•R

egjis

trohe

tnë

ditë

kale

ndar

ike

•K

ohëz

gjat

jam

esat

are

e çd

opr

oced

ure

•P

eriu

dha

koho

repë

rçd

opr

oced

urë

nis

me

depo

zitim

ine

parë

tëkë

rkes

ësdh

epë

rfund

onpa

sish

oqër

iam

err

doku

men

tinpë

rfund

imta

ros

esh

ërbi

min

e kë

rkua

r

Kos

toja

(% e

tëar

dhur

ave

përf

rym

ë)•

Vet

ëmta

rifat

dhe

taks

atzy

rtare

•R

egjis

trohe

tsi%

e G

NI-i

t

Page 14: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

pj

Cila

tja

në10

tëm

irat

qëka

nëtë

përb

ashk

ëta •

fazë

npë

rpar

am

iratim

it, n

evoj

iten

pak

proc

edur

apë

rpar

am

arrje

ssë

leje

ssë

ndër

timit

•P

ërm

arrje

ne

leje

ssë

ndër

timit,

mirë

ndër

vepr

imim

e nj

ëag

jenc

ises

am

e zy

radh

eag

jenc

itë

ndry

shm

e

•In

spek

time

tëpa

kta

tësh

eshi

ttë

ndër

timit

nga

ana

e au

torit

etev

e

Page 15: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

3. T

RA

NS

FER

IMI I

PR

ON

ËS

Page 16: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Tra

nsfe

rim

ii p

ronë

s: s

hitë

sidh

ebl

erës

i

•Ja

nësh

oqër

ime

përg

jegj

ësit

ëku

fizua

r

•N

dodh

ennë

një

zonë

para

qyte

tëse

tëqy

tetit

tëpo

pullu

artë

vend

it

•10

0% z

otër

imi b

rend

shëm

dhe

priv

at

•K

anë

50 p

unon

jës,

tëgj

ithë

shte

tas

tëve

ndit

•K

ryej

nëve

prim

tari

tëpë

rgjit

hshm

etre

gtar

e

Page 17: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Tra

nsfe

rim

ii p

ronë

s: p

rona

•P

ërbë

hetn

gato

kadh

enj

ëgo

dinë

•N

dodh

etnë

një

zonë

tregt

are

para

qyte

tëse

dhe

nuk

kërk

ohet

ndry

shim

i kla

sifik

imit

tëpë

rdor

imit

tëto

kës

•K

a nj

ëvl

erë

sa50

-fish

i i G

NI-i

t për

frym

ë•

Zotë

rohe

tplo

tësi

shtn

ganj

ësh

oqër

itje

tërv

enda

sem

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

•N

ukka

hua

hipo

teko

renë

ngar

kim

dhe

ka p

atur

tënj

ëjtin

pron

argj

atë

10 v

iteve

tëfu

ndit

•Ë

shtë

mat

ursi

çdu

hetd

heës

htë

depo

zitu

arnë

kada

stër

, ësh

tëre

gjis

truar

nëhi

pote

këdh

enu

kka

kon

flikt

elid

hurm

e tit

ullin

•P

as b

lerje

snu

kdo

t’u

nëns

htro

hetr

esta

urim

eve

apo

nuk

do të

bëhe

ngo

dina

shte

së•

Nuk

ka p

emë,

bur

ime

naty

rore

ujor

e, re

zerv

ana

tyro

reap

om

onum

ente

hist

orik

etë

ndon

jëllo

ji

Page 18: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rtr

ansf

erim

ine

pron

ës:

Proc

edur

at(n

umri)

•Ç

dond

ërve

prim

i shi

tësi

tap

oag

jent

ittë

tijm

e nj

ëpa

lëtë

jash

tme

(d.m

.th.,

bash

ki, i

nspe

ktor

ë, s

hërb

ime

publ

ike)

•Bl

erës

indj

ekrr

ugëz

gjid

hjen

tësh

pejtë

ligjo

re

Koh

a(d

itë)

•R

egjis

trohe

tnë

ditë

kale

ndar

ike

•K

ohëz

gjat

jam

esat

are

e çd

opr

oced

ure

•K

oha

min

imal

epë

rçdo

proc

edur

ëës

htë

1 di

Kos

toja

(% e

vle

rës

sëpr

onës

)•

Vet

ëmta

rifat

dhe

taks

atzy

rtare

•R

egjis

trohe

tsi

% e

vle

rës

sëpr

onës

(që

ësht

ë50

-fish

i i

tëar

dhur

ave

për

frym

ë)•

Për

fshi

hen

siko

stot

qëpë

rbal

lohe

nng

abl

erës

i, as

htu

edhe

ato

qëpë

rbal

lohe

nng

ash

itësi

Page 19: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Tra

nsfe

rim

ii p

ronë

s-C

ilat

janë

10 m

ëtë

mir

atqë

kanë

tëpë

rbas

hkët

a

•R

eduk

tojn

ëta

ksa

ose

tarif

a

•K

ombi

nojn

ëdh

ere

dukt

ojnë

proc

edur

a

•P

ërsh

pejto

jnë

proc

edur

ate

regj

istri

mit

•K

ompj

uter

izoj

nëpr

oced

urat

dhe

krye

jnë

vepr

ime

nërr

ugë

elek

troni

ke

•P

ërsh

pejto

jnë

proc

edur

atnë

gjyk

atë

•Li

bera

lizoj

nëpr

ofes

ione

tëtil

la, s

iat

otë

kont

rollo

rëve

, vle

rësu

esve

dhe

note

rëve

Page 20: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

4. B

ËR

JA T

RE

GTI

ND

ËR

KU

FITA

RE

Page 21: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Bër

jatr

egti

ndër

kufi

tare

: ras

t

Firm

a:-t

ëje

tëm

esat

are

me

100

puno

njës

ose

shum

ë-t

ënd

odhe

tnë

qyte

tinm

ëtë

popu

lluar

-të

jetë

shoq

ërim

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

-të

zotë

rohe

tnga

vend

asit,

pa

asnj

ëpr

onës

itë

huaj

-eks

porto

nm

bi10

% të

prod

uktit

, por

nuk

vepr

onnë

një

zonë

tëpë

rpun

imit

tëek

spor

teve

Mal

lrat e

treg

tuar

:-n

gark

esa

me

kont

eine

r6 m

me

trans

port

oqea

nik

-jo

tërre

ziks

hme,

ush

tara

ke, p

a st

anda

rde

tëve

çant

a

Përg

jegj

ësit:

krye

sish

ttra

nspo

rtues

mal

lrash

, tre

gtar

ë, a

utor

itete

doga

nore

dhe

portu

ale

Page 22: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rbë

rje

treg

tie

ndër

kufi

tare

:

•E

kspo

rtet:

nga

përfu

ndim

ii k

ontra

tës

sësh

itjes

deri

tedë

rges

ae

mal

lrave

nga

porti

i nis

jes.

•Im

porte

t: ng

apë

rfund

imii

kon

tratë

ssë

bler

jes

deri

nëm

bërri

tjen

e m

allra

venë

mag

azin

ëne

impo

rtues

it.

•R

egjis

trohe

tkoh

a, k

osto

tdhe

doku

men

tete

gjit

hëpr

oces

it:

•D

okum

ente

t•

Dog

ana

•Tr

ansp

orti

•P

orte

t

Page 23: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Bër

jatr

egti

ndër

kufi

tare

--C

ilat

janë

10 m

ëtë

mir

atqë

kanë

tëpë

rbas

hkët

a

•R

eduk

tojn

ëbu

rokr

acin

ë

•P

ërdo

rinnj

ësp

orte

l

•B

ëjnë

tëm

undu

rqë

trans

portu

esit

tade

klar

ojnë

man

ifest

ine

tyre

nërr

ugë

elek

troni

kepë

rpar

am

bërr

itjes

nëpo

rt

Page 24: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

5. S

HLY

ERJA

E T

AKSA

VE

Page 25: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Shl

yerj

ae

taks

ave:

kom

pani

a

•Ë

shtë

shoq

ërie

tatu

eshm

em

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

•V

epro

nnë

qyte

tinm

ëtë

popu

lluar

tëve

ndit

•Zo

tëro

hetn

gave

ndas

itnë

mas

ën10

0% d

heka

5 p

rona

•S

hoqë

riai k

a bl

erë

tëgj

itha

aset

etqë

trego

hen

nëbi

lanc

ine

sajd

hetë

gjith

ëpu

nëto

rëti

ka

punë

suar

para

2 vj

etës

h.

•K

a 60

pun

onjë

s–

4 m

enax

herë

, 8 a

sist

entë

dhe

48 p

unët

orë,

tëgj

ithë

shte

tas

tëve

ndit

•P

rodh

onva

zolu

lesh

dhe

i she

tme

paki

•K

a nj

ëxh

irosa

1.05

0-fis

hi i

tëar

dhur

ave

përf

rym

ë

Page 26: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rtr

egue

sin

e sh

lyrj

essë

taks

ave:

Tëgj

itha

taks

atpa

guhe

nvi

tine

dytë

tëve

prim

taris

ë(2

006)

•Pa

gesa

t(nu

mri)

•Të

gjith

apa

gesa

tsho

qëria

i bën

bren

danj

ëvi

ti•

Pag

esat

nërr

ugë

elek

troni

kello

garit

ensi

1 pë

rvit,

edh

esi

kurt

ëje

nëm

ëtë

shpe

shta

•50

% e

taks

apag

uesv

etë

mëd

henj

duhe

ttë

përd

orin

page

sanë

rrug

ëel

ektro

nike

qëtë

kons

ider

ohen

tërë

ndës

ishë

m•

Koh

a(o

rë)

•O

rëtn

ënj

ëvi

tpër

tëpë

rgat

itur,

depo

zitu

ardh

esh

lyer

trello

jetk

ryes

ore

tëta

ksav

e•

Tatim

imbi

tëar

dhur

ate

shoq

ëris

ë•

TVS

H-ja

ose

tatim

imbi

shitj

et•

Tatim

etm

bipu

nën

•N

orm

a e

përg

jiths

hme

e ta

ksav

e:•

Shu

ma

e pë

rgjit

hshm

ee

taks

ave

qëpa

guan

bizn

esin

ëpë

rqin

dtë

fitim

eve

Page 27: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Shl

yerj

ae

taks

ave

--C

ilat

janë

10 m

ëtë

mir

atqë

kanë

tëpë

rbas

hkët

a

•D

epoz

itim

inë

rrug

ëel

ektro

nike

•N

jëta

ksë

përb

azë

tatim

i

•N

orm

a të

ulta

dhe

bazë

tëgj

erë

tatim

i

•A

dmin

istri

mi t

hjes

htë

i ta

ksav

e

Page 28: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

6. Z

BA

TIM

I I K

ON

TRA

TAV

E

Page 29: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Zba

tim

ii k

ontr

atav

e: r

ast

•V

lera

e kë

rkes

ës/m

allra

ve: 2

00%

e G

NI-i

t për

frym

ë•

Shi

tësi

dhe

Ble

rësi

: sho

qëri

nëqy

tetin

tëpo

pullu

ar•

Shi

tësi

i dor

ëzon

mal

lrat B

lerë

sit

•B

lerë

sinu

ke

pagu

anS

hitë

sin

•K

onfli

kttre

gtar

lidhu

rme

cilë

sinë

e m

allra

vetë

dorë

zuar

•O

pini

onet

e ek

sper

tëve

•V

endi

min

ëfa

vor t

ëS

hitë

sit

•N

ukbë

heta

nkim

im•

Gjy

kata

nëqy

tetin

tëpo

pullu

ar–

lloji

i gjy

katë

snd

rysh

on(g

jyka

tëpë

rçës

htje

tregt

are,

gjy

katë

pajti

mi,

gjyk

atë

e sh

kallë

ssë

parë

…)

•Zb

atim

inëp

ërm

jets

hitje

spu

blik

etë

mal

lrave

tëlu

ajts

hme

tëB

lerë

sit

Page 30: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rzb

atim

ine

kont

rata

ve:

Proc

edur

a(n

umri)

:•D

ërgi

mii

pro

cesi

tnë

gjyq

•Gjy

kim

idhe

vend

imi

•Zba

timii

ven

dim

itnë

përm

jets

hitje

spu

blik

etë

mal

lrave

tëlu

ajts

hme

tëbl

erës

it

Koh

a(d

itë)

•D

ërgi

mii

pro

cesi

tnë

gjyq

•Gjy

kim

idhe

vend

imi

•Zba

timii

ven

dim

itnë

përm

jets

hitje

spu

blik

etë

mal

lrave

tëlu

ajts

hme

tëbl

erës

it

Kos

toja

(% e

vle

rës

sëkë

rkes

ës)

•Shp

enzi

met

e gj

yqit

+ ta

rifa

e av

okat

ëve

+ ta

rifat

e zb

atim

it(E

RE

!)

Leht

ësia

e zb

atim

ittë

kont

rata

ve=

mes

atar

jae

sasi

sësë

kohë

s, s

asis

ësë

kost

osdh

enu

mrit

tëpr

oced

urav

e)

Page 31: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Zba

tim

ii k

ontr

atav

e:C

ilat

janë

10 m

ëtë

mir

atqë

kanë

tëpë

rbas

hkët

a

•G

jyka

tatë

spec

ializ

uara

për

çësh

tjetre

gtar

e

•N

drys

him

etë

rreg

ulla

vepr

oced

uror

e

•Zb

atim

imë

efik

asi

vend

imev

e

•P

ërfs

hirja

e zb

atim

itja

shtë

gjyq

ësor

lidhu

rme

pret

endi

met

e vo

gla

ose

tëpa

kont

estu

eshm

e

Page 32: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

7. P

UN

ËS

IMI I

PU

TOR

ËV

E

Page 33: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Pun

ësim

ii p

unët

orëv

e: s

hoqë

ria

•Ë

shtë

shoq

ërim

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

•V

epro

nnë

qyte

tinm

ëtë

popu

lluar

tëve

ndit

•Zo

tëro

hetn

gave

ndas

nëm

asën

100%

•K

a 20

1 pu

nonj

ës

•V

epro

nnë

sekt

orin

e pr

odhi

mit

•U

nën

shtro

hetm

arrë

vesh

jeve

kole

ktiv

em

espu

nëdh

ësve

dhe

sind

ikat

ave

nëve

nde

kukë

tom

arrë

vesh

jem

bulo

jnë

mbi

gjys

mën

e se

ktor

itpr

odhu

esdh

egj

ejnë

zbat

imed

henë

subj

ekte

qënu

kja

nëpa

lënë

to

•I p

ërm

bahe

tçdo

ligji

dhe

rreg

ullo

reje

, por

nuk

u je

ppu

nëto

rëve

shum

ëpë

rfitim

ese

sae

ka li

gji

Page 34: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Pun

ësim

ii p

unët

orëv

e: p

unët

ori

•Ë

shtë

puno

njës

mas

hkul

li p

unës

uarm

e or

artë

plot

ë, jo

nëni

vel

drej

timi,

i cili

ka p

unua

rnë

tënj

ëjtë

nsh

oqër

ipër

20 v

jetd

heta

niës

htë

42 v

jeç

•M

errr

rogë

n, p

lus

përfi

timet

tëba

rasv

lefs

hme

me

rrogë

nm

esat

are

nësh

kallë

vend

i

•Ë

shtë

qyte

tari

rreg

ullt,

i ci

lii p

ërke

ttë

njëj

tës

racë

dhe

besi

mfe

tars

ish

umic

ae

popu

llsis

ësë

vend

it

•B

anon

nëqy

tetin

tëpo

pullu

artë

vend

it

•N

ukës

htë

anët

ari s

indi

katë

s, n

ëqo

ftëse

nuk

ësht

ëe

deyr

uesh

me.

Page 35: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rpu

nësi

min

e pu

nëto

rëve

:

Ngu

rtësi

ae

tregu

esit

tëpu

nësi

mit

(0-1

00) ë

shtë

mes

atar

jae

:

Vës

htirë

sisë

sëtre

gues

ittë

mar

rjes

nëpu

në(0

-100

)•

Kon

trata

përp

eriu

dha

fikse

, pag

ëm

inim

ale

Ngu

rtësi

ae

tregu

esit

tëor

ëve

(0-1

00)

•D

ispo

zita

lidhu

rme

orar

etjo

stan

dard

etë

punë

sdh

ele

jen

vjet

ore

Vës

htirë

sia

e tre

gues

ittë

push

imit

nga

puna

(0-1

00)

•P

roce

dura

tëne

vojs

hme

përn

xjer

rjen

tëte

përt

tëve

ndit

tëpu

nës

Kos

toe

krah

uttë

punë

sqë

nuk

ësht

ëpa

gë(%

e rr

ogës

)Ta

time

mbi

krah

une

punë

sqë

pagu

hen

nga

punë

dhën

ësi(

% e

pag

ëssë

punë

torit

)

Kos

toe

push

imit

nga

puna

(rro

gëja

vore

)P

eriu

dhat

e nj

oftim

itdh

epa

gaqë

mer

rkur

shkë

putm

arrë

dhën

ietn

jëpu

nëto

rve

ndii

pun

ëssë

tëci

litde

l i te

përt

(javë

rrog

ë)

Page 36: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Pun

ësim

ii p

unët

orëv

e–

Cila

tja

në10

tëm

irat

qëka

nëtë

përb

ashk

ëta

•Le

jimip

a ku

fizim

i kon

trata

vepë

rper

iudh

afik

seko

hore

përd

etyr

atë

përh

ersh

me

•K

ufiz

ime

tëlim

ituar

apë

rpun

ënna

tën

ose

gjat

ëja

vës-

push

imev

e

•K

osto

te p

ushi

mit

nga

puna

nuk

e te

jkal

ojnë

ekui

vale

nten

e dy

rrog

ave

muj

ore

•N

ukkë

rkoh

etm

iratim

ii n

jëpa

le të

tretë

për

tëpu

shua

rnga

puna

punë

torë

tdhe

nuk

ekzi

stoj

nërr

egul

lapë

rprio

ritet

e

•K

osto

tpër

krah

une

punë

s, q

ënu

kja

nëpa

gë, n

uke

tejk

aloj

në20

%

Page 37: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

8. M

AR

RJA

E K

RE

DIV

E

Page 38: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Tre

gues

ite

mar

rjes

sëkr

ediv

e

•Tr

egue

sii t

ëdr

ejta

velig

jore

: 10

tipa

retë

kola

tera

lit/ l

igji

për

trans

aksi

onet

e si

guru

ara

•Tr

egue

sipë

rsa

i për

keti

nfor

mac

ioni

tpër

kred

itë:

6 tip

are

tësi

stem

itlid

hurm

e in

form

acio

nin

përk

redi

•M

bulim

ii re

gjis

tritp

ublik

përk

redi

të=

(#

i in

divi

dëve

+ su

bjek

teve

)po

pulls

inë

mos

hëtë

rritu

r

•M

bulim

ii z

yrav

epr

ivat

e të

kred

itim

it=

(#

i ind

ivid

ëve

+ su

bjek

teve

)po

pulls

inë

mos

hëtë

rritu

r

Page 39: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mar

rja

e kr

edis

ë:

Cila

tja

në10

tëm

irat

qëka

nëtë

përb

ashk

ëta

•R

egjis

trohe

te k

alua

rapo

zitiv

edh

ene

gativ

e e

kred

itim

it

•G

rum

bullo

heti

nfor

mac

ion

përk

redi

timin

për

tëpa

ktën

2 vi

tete

fund

it, s

itë

indi

vidë

veas

htu

edhe

tësh

oqër

ive

•S

hërb

imet

publ

ike

apo

shitë

sitm

e pa

kicë

, si

dhe

bank

atja

pin

info

rmac

ion

përk

redi

timin

•Le

johe

tpër

dorim

isik

olat

eral

i të

gjith

allo

jeve

tëas

etev

e

•R

egjis

trim

i uni

fikua

rpër

kola

tera

lin

•Zb

atim

jash

tëgj

yqës

ori t

ëdr

ejta

vepë

rsi

gurim

in

Page 40: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

9. M

BR

OJT

JA E

INV

ES

TITO

VE

Page 41: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

shoq

ëria

Ble

rëse

shoq

ëria

Ble

rëse

blen

kam

ionë

nga

shoq

ëria

Shitë

se

Z. X

hejm

szot

ëron

60%

aksi

onev

etë

shoq

ëris

ëB

lerë

se, ë

shtë

nëkë

shill

ine

adm

inis

trim

it

Z. X

hejm

szot

ëron

90%

tëak

sion

eve

tësh

oqër

isë

Shitë

se

Z.

Xhe

jms

shoq

ëria

Ble

rëse

Mbr

ojtj

ae

inve

stit

orëv

e: r

ast

Page 42: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

apë

rm

broj

tjen

e in

vest

itor

ëve:

Shka

llae

bërje

spu

blik

e(0

-10)

•K

ush

e m

irato

ntra

nsak

sion

in•

Çfa

rëdu

hetb

ërë

publ

ike,

kur

dhe

kujt

Shka

llae

përg

jegj

ësis

ësë

drej

torit

(0-1

0)•

Pre

tend

imet

ekzi

stue

send

ajz.

Xhe

jms

dhe

drej

torë

vetë

tjerë

•Ç

farë

duhe

tpro

vuar

përs

ecili

npr

eten

dim

•Ç

farë

kom

pens

imes

hek

zist

ojnë

nëse

kons

tato

hets

e ja

nëpë

rgje

gjës

Leht

ësia

e pa

dive

tëak

sion

erëv

e(0

-10)

•M

undë

sia

përt

ëpë

rdor

urin

form

acio

nin

e sh

oqër

isë

përt

ëm

broj

turr

astin

e in

vest

itorit

Pika

e fo

rtë

e m

broj

tjes

sëin

vest

itorit

:mes

atar

jae

tretre

gues

ve

Page 43: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

•R

regu

llojn

ëm

iratim

ine

trans

aksi

onev

eqë

lidhe

nm

e pa

lët;

•P

ërtra

nsak

sion

etqë

lidhe

nm

e pa

lëtk

anë

kërk

esa

tëgj

ëra

tëbr

ends

hme

dhe

tëja

shtm

elid

hurm

e bë

rjen

publ

ike;

•M

undë

sojn

ëpa

lën

e in

tere

suar

tëbë

jëko

mpe

nsim

ine

dëm

itqë

i ësh

tësh

kakt

uars

hoqë

risë

nëpë

rmje

tve

tëpë

rfitim

it;

•K

ompe

nsim

em

ëtë

mëd

haku

ndër

drej

tues

vetë

përfs

hirë

nëtra

nsak

sion

eve

tëdë

msh

me

lidhu

rme

palë

t;

•R

egjis

tratë

hapu

ratë

shoq

ëris

ëpë

rins

pekt

imng

aan

ae

palë

vetë

inte

resu

ara.

Mbr

ojtj

ae

inve

stit

orëv

e–

Cila

tja

në10

tëm

irat

qëka

nëtë

përb

ashk

ëta

Page 44: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

10. M

BY

LLJA

E N

JËB

IZN

ES

I

Page 45: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mby

llja

e nj

ëbi

znes

i: ra

st

•Zo

tërim

nga

vend

as, b

izne

sm

e pë

rgje

gjës

itë

kufiz

uar

•K

a nj

ëho

tel n

ëqy

tetin

tëpo

pullu

artë

vend

it

•K

a m

enax

herp

rofe

sion

ist,

201

puno

njës

dhe

50 fu

rniz

ues

•V

len

shum

ësi

një

shqe

tësi

mnë

vazh

dim

sesa

siku

rtë

likui

dohe

jpje

së-p

jesë

•U

DE

TYR

OH

ET

PA

RA

SH

UM

ËN

JER

ËZV

E...

Ban

kës

(hip

otek

ënpë

rpro

nën

e ho

telit

), fu

rniz

uesv

e, p

unon

jësv

e,

taks

atë

prap

ambe

tura

dhe

nuk

i pag

uan

dot.

Page 46: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mas

atpë

rm

byllj

ene

një

bizn

esi:

Koh

a: s

avj

etdu

hetp

ërt’i

anë

nsht

ruar

shoq

ërin

ëpr

oces

ittë

falim

entim

it?

Kos

toja

: sa

përq

ind

e vl

erës

sëpr

onës

sëpa

luaj

tshm

esh

penz

ohet

përt

’iunë

nsht

ruar

proc

esit

tëfa

limen

timit?

Nor

ma

e ko

mpe

nsim

it: s

ace

ntë

përd

olla

r mun

dt’u

kom

pens

ohen

pret

endu

esve

–kr

edito

rë, a

utor

itete

tatim

ore

dhe

puno

njës

–ng

ash

oqër

iae

paaf

tëpë

rtë

pagu

ar?

Page 47: 2009siteresources.worldbank.org/INTALBANIA/Resources/Albania_DB... · Studimet për kohën dhe lëvizjen 1.Ndiqet sipërmarrësi nga fillimi deri në fund të një transaksioni bazë;

Mby

llja

e nj

ëbi

znes

i: C

ilat

janë

10 m

ëtë

mir

atqë

kanë

tëpë

rbas

hkët

a

•K

rijim

ii k

omite

teve

tëkr

edito

rëve

•R

ritja

e re

nditj

espr

iorit

are

tëkr

edito

rëve

•Le

jimii

pro

cedu

rave

para

falim

entim

it

•R

eduk

timii

afa

teve

•M

inim

izim

ii p

ërfs

hirje

ssë

gjyk

atav

e