[ Lisanne Hoekstra ]

[ Lisanne Hoekstra ]

interieurarchitectuurFaculteit ontwerpwetenschappen Universiteit antwerpen

Campus Mutsaard Mutsaardstraat 31 2000 antwerpen t +32 3 205 61 93

Lisanne Hoekstra Master in deinterieurarchitectuurt +31 6 27096521lisannehoekstra@live.nl

[ 02 - 05 - ‘15 ]

[ ”to live a creative life, we must lose our fear of being wrong” - Joseph Chilton Pearce ]

04

[ VoorWoorD ]

[ ConCePtUeeL ]

[ interieUr ontWerP ]

[ reFLeCtie MasterProJeCt ]

[ iLLUstratieVerantWoorDinG ]

De rode DraadFruitmandsolidaritynomad wardrobeeen wereld om op te etenLet’s Vase it!Papier Hier![Un]Fold

reflectionPärlaWriters BlockMy Future officeDe symfoniePraktijk + WoningBox it Up!Masterproject Campus Mutsaard

inleidingontwerpvraaganalyseinspiratieinterpretatieontwerpprocesConclusieBibliografie

[ 10 - 11 ][ 12 - 13 ][ 14 - 15 ][ 16 - 17 ][ 18 - 19 ] [ 20 - 23 ][ 24 - 25 ][ 26 - 29 ]

[ 32 - 35 ][ 36 - 39 ][ 40 - 45 ][ 46 - 53 ][ 54 - 57 ][ 58 - 63 ] [ 64 - 71 ][ 72 - 81 ]

[ 84 - 85 ][ 86 - 87 ][ 88 - 91 ][ 92 - 93 ][ 94 - 97 ][ 98 - 99 ]

[ 100 - 101 ][ 102 - 103 ]

[ 06 - 07 ]

[ 08 - 09 ]

[ 30 - 31 ]

[ 82 - 83 ]

[ 106 ]

05[ inhoudsopgave ]

Dit portfolio is een reflectie van mijn ervaringen en ontwikkelingen binnen het vak interieurarchitectuur. Mijn Hogeschoolcarrière is in 2009 begonnen op de thomas More Hogeschool in Mechelen (het voormalig Lessius) waar ik in 2012 mijn bachelor in de interieur-vormgeving heb gehaald. in de drie jaar dat ik hier heb gestudeerd heb ik een basis gevormd van kennis en vaardigheden op het gebied van interieurvormgeving. Vanaf 2012 to 2014 heb ik interieurarchi-tectuur gestudeerd aan de Universiteit antwerpen. Hier heb ik mijn kennis en vaardigheden kunnen aanvullen en uitbreiden naar een academisch niveau.

tijdens het ontwerpen vind ik mijn inspiratie door het analyseren van de opdracht en de opdrachtgever waar je een interieur of meubel voor gaat ontwerpen. Het is belangrijk dat bij een project zoals bijvoor-beeld een woonruimte er goed geluisterd wordt naar de wensen van de bewoner. Deze wensen, samen met de analyse van het gebouw, vormen voor mij de inspiratiebron om te beginnen met ontwerpen.

een ontwerp moet tevens vernieuwend, origineel en functioneel zijn. ik vind het belangrijk dat een ontwerp duurzaam is, dat het corre-spondeert met de bestaande omgeving en dat het vragen oproept over hoe we met ruimte en rest- ruimte omgaan.

in dit portfolio zijn projecten te vinden die ik in mijn hogeschool/universitaire carrière en daarna heb ontworpen. Het portfolio is opgedeeld in twee hoofdstukken, namelijk conceptueel ontwerp en interieurontwerp.

[ 08 - 06 - ‘14 ]

06

[ Voorwoord ]07

08

09[ ConCePtUeeL ]

De rode DraadMijn rode haar gaf mij de inspi-ratie voor dit krukje. elk aspect van het leven kan veranderen, behalve het feit dat ik rood haar heb. rood is de rode draad door die door mijn leven loopt. Het krukje is gemaakt van glashel-dere polyester giethars. Foto’s: Majken Decoster

[ 27 - 01 - ‘11 ]

10

[ De rode Draad ]11

FruitmandFruitmand gemaakt van sa-téstokjes. Door op een andere manier naar materialen en verbindingen te kijken kan je op verassende nieuwe ideeën komen.

[ 17 - 03 - ‘11 ]

12

[ Fruitmand ]13

solidarityDit paviljoen is een hommage aan de kunstenaar Philip Metten, Hij maakt sculpturen en installaties geïnspireerd op primitieve en religieuze kunst-vormen. Deze elementen voegt hij samen in kunstwerken die een flashy underground uits-traling hebben. Met zijn werk wil hij graag verschillende culturen bij elkaar brengen.

[ 07 - 05 - ‘10 ]

14

[ solidarity ]15

1. sculptuur van Philip Metten ‘Untitled’ Polyester en verf, 2005.

2. sculptuur van Philip Metten ‘rubix’ Polyster en verf, 2005.

1 2

nomad WardrobeDeze kast is ontworpen voor mensen die vaak verhuizen of veel reizen, zoals bijvoorbeeld studenten. De kast is opploo-ibaar en licht van gewicht, daar-door is die gemakkelijk mee te nemen. Binnen twee minuten is de kast opgezet en klaar om te gebruiken. De kast is gemaakt van PU-platen en textiel. De textiele hoes is strak gespannen om de PU-platen. Door naden te creëren tussen de platen, die in verstek gesneden zijn, verkrijg je soepele scharnieren die tot 270 graden kunnen draaien. De omkeerbare verbindingen zijn verkregen door klittenband en metalen haakjes.

[ 08 - 05 - ‘12 ]

16

[ nomad Wardrobe ]17

een wereld om op te eteneen wereld om op te eten is een conceptueel ontwerp voor i-sUP2012, een conferentie over duurzaamheid die gehouden werd in Brussel. De wereldbol-len zijn gevuld met appels en staan verspreid door Brussel. Dit ontwerp staat voor hoe we de wereld behandelen, waar de appels onze grondstoffen vertegenwoordigen. als alle ap-pels worden opgegeten, zal de wereld leeg zijn. in samenwerking met annette Janssen en anne sterkens

[ 15 - 02 - ‘12

18

[ een wereld om op te eten ]19

Let’s Vase it!er zijn veel afgedankte spullen te vinden in de westerse wereld. De kring loopwinkels staan vol met objecten die met wat crea-tiviteit nieuwe mogelijkheden bieden. Door de vaasjes een nieuwe functie te geven willen we laten zien dat je afgedankte spullen nieuw leven in kan bla-zen. Upcycelen levert een bi-jdrage aan het reduceren van de ‘afvalberg’ en het gebruik van nieuwe grondstoffen.

afwerking: liquid rubber is een vloeibaar rubber. De vaasjes hebben een zwarte onderlaag nodig voor de hechting op het glazuur. Vervolgens een mat witte laag als afwerking. Het rubber is duurzaam, milieu- vriendelijk, niet giftig en snel-drogend.

stofsnoer: strijkijzersnoer

Lichtbron: LeD in gloeilamp en-ergielabel a90 Lumen 2,3 Watt 220/240 V

in samenwerking met eveline Mekes

[ 08 - 05 - ‘12 ]

20

[ Let’s Vase it! ]21

22

[ Let’s Vase it! ]23

Papier Hier![ Functie ]‘Papier Hier’ is een zitmeubel, ontworpen voor de cafetaria van Campus Mutsaard, de fac-ulteit ontwerpwetenschappen van de Universiteit antwerpen. Het meubel kan ook gebruikt worden als bijzettafel en in elke gewenste ruimte geplaatst worden.

[ Materiaalkeuze ]Het meubel bestaat uit een kunststof dat is samengesteld uit aardappelzetmeel, glycerine en papiersnippers. alle grond-stoffen die gebruikt worden bij het maken van dit meubel zijn hernieuwbaar en recyclebaar. Bij de opleidingen op de fac-ulteit ontwerpwetenschap-pen is er veel sprake van pa-pierafval, na het presenteren van een jury worden plannen vaak weggedaan. Dit papierafval wordt verwerkt in het zitmeubel.

[ Materiaalgebruik ]Het meubel bestaat uit vier ver-schillende onderdelen; een zitv-lak en drie poten. Het mengsel van aardappelzetmeel en glyc-erine wordt aangemaakt met water. Later worden de papiers-nippers hier aan toegevoegd. Het materiaal heeft nog geen vaste vorm wanneer het water nog niet is verdampt. Het meng-sel wordt in een mal gegoten. Door het gebruiken van een mal is er weinig restafval. er is immers maar een enkele mal nodig om meerdere meubels te produceren.

[ Productietechniek ]De mal voor de onderdelen wordt gemaakt van een plaat-materiaal met een glad opper-vlak.

Vervolgens wordt het mengsel aangemaakt, de papiersnip-pers worden toegevoegd en het mengsel wordt in de mal ge-goten. Het mengsel moet goed aangedrukt worden en vervol-gens drogen zodat het water kan verdampen.

[ Distributie ]Het meubel bestaat uit drie platte onderdelen die als een puzzel in elkaar passen. bij de distributie kunnen deze on-derdelen uit elkaar worden gehaald en in een plat pakket worden vervoerd. Dit bespaart ruimte bij het vervoeren wat resulteert in het besparen van brandstof.

[ Milieubelasting ]tijdens de gebruiksfase is er geen milieubelasting aangezien er geen hulpstoffen of energiev-erbruik bij komt kijken.

[ levensduur van het product ]De levensduur van het meubel zal gelijk zijn aan dat van een plaatmateriaal bestaande uit papiervezels. Wanneer er een onderdeel slijtage toont kan dit gemakkelijk vervangen worden.

[ na de levensduur ]na de levensduur van het meu-bel zal het materiaal gecompos-teerd kunnen worden.

Prototype is uitgevoerd in mileivriendelijke giethars.

[ 19 - 06 - ‘14 ]

24

[ Papier Hier! ]25

[Un]FoldUn] Fold is een flexibel paviljoen dat bestaat uit een tweedimen-sionaal vlak. Het vlak is opge-bouwd uit verschillende kleinere vlakken die uitgtrokken kunnen worden om verschillende func-ties van het paviljoen te vormen.

Het paviljoen biedt gebruikers de mogelijkheid om de ruimte vorm te geven zoals zij dat op dat moment willen. in plaats van dat de ruimte de mogelijkheden van gebruik bepaalt, bepaalt de gebruiker de mogelijkheden van de ruimte. Het flexibele pavil-joen zal gedurende de komende zeven jaar te beleven zijn in het Honigcomplex te nijmegen.

stichting Fabrikaat heeft een oproep gedaan aan ontwerpers, kunstenaars en architecten om een paviljoen te ontwerpen voor een specifieke locatie binnen de openbare ruimte van het Honig-complex in nijmegen. Met dit flexibele paviljoen daagt sticht-ing Fabrikaat het publiek uit om zelf ruimtes te creëren die aansluiten bij de behoefte van dat moment.

De uitdaging was om een flexi-bel architectonisch object te maken dat zich aanpast aan de gebruiker in plaats van an-dersom. Dit concept sluit goed aan bij de huidige maatschap-pelijke ontwikkelingen om leeg-staande locaties tijdelijk anders te bestemmen & aansluiting te vinden bij veranderend gebruik van privé en openbare ruimtes. [Un]Fold begeeft zich op de scheidslijn tussen toegepast ontwerp en kunst in de open-bare ruimte.

Het daagt uit tot het ‘spelen’ met ruimte en roept vragen op over de conventionele opvattingen over stedenbouw, over hoe ar-chitectuur kan aansluiten bij de leefwijze en over de wensen van toekomstige bewoners.

in opdracht van stichting Fab-rikaat. in samenwerking met zeven6 ontwerpcollectief; eve-line Mekes, rianne de kruijf en robbin schaap.

[ 28 - 04 - ‘15 ]

26

[ [Un]Fold ]27

28

[ [Un]Fold ]29

30

31[ interieUr ontWerP ]

reflectionDit zitlandschap is gemaakt voor de binnentuin van het in-terieur Departement van het Lessius college in Mechelen. Deze binnenplaats is omringd met veel groen. Door gebruik te maken van spiegelende en transparante materialen weer-spiegeld dit ontwerp de alge-mene sfeer van de binnentuin. tevens is er een duidelijk con-trast gemaakt tussen de orga-nische vormen van de natuur en de geometrische vormen van het zitlandschap. in samenwerking met annette Janssen.

[ 13 - 06 - ‘11 ]

32

[ reflection ]33

34

+45

+45

+110

+70

+90

+300

A'

A

[ reflection Plan en snede ]35

PärlaDit project is tot stand gekomen tijdens de uitwisseling met the rocky Mountian College of art and Design in Denver Co, in de Verenigde staten van amerika. Het was een samenwerking tus-sen de afdeling Green Design en Graphic Design. Pärla is een modern, duurzaam restaurant en bar waar de Zweedse cul-tuur, keuken en design samen-komen tot een sfeervol geheel. in samenwerking met shannon adler, rebecca rome en Jeffrey toland smith.

[ 09 - 12 - ‘11 ]

36

[ Pärla ]37

38

[ Pärla Grondplan niveau 0 ]39

Writers BlockWriters block is een woning ontworpen voor een schrijver. Het appartement bestaat uit twee verdiepingen van 100 vi-erkante meter. De voorzijde van het appartement bestaat geheel uit ramen en aan de achterzi-jde bevindt zich een galerij met trappenhuis en liftschacht.

De bewoner was een schrijver. Hij had een uitgebreide boeken-collectie waarvan een aantal zeer waardevolle, kwetsbare boeken die geen direct dagli-cht mochten vangen. Hij had een vriendin, die niet bij hem woonde, en ontving vaak een groep vrienden om mee te di-neren.

Verder wilde hij in alle rust kun-nen schrijven en een comforta-bel plekje hebben om boeken te kunnen lezen. Hij ontving ook logés, die een eigen plekje nodig hadden om te schrijven. De sfeer die hij graag in zijn huis wilde hebben was een sfeer vergelijkbaar met die van een kathedraal, vanwege de rust en inspiratie die hij daar kon vin-den voor het schrijven van zijn boeken.

[ 13 - 06 - ‘11 ]

40

aan de hand van deze analyse ben ik gaan zoeken naar in-spiratie in kathedralen. ik heb gekeken naar de lichtinval, het theatrale en het grote contrast tussen licht en donker in kerk-en. Deze aspecten heb ik in het appartement verwerkt door een blok te plaatsen waarin alle ges-loten functies zouden gebeuren.

De rest wilde ik open laten om het licht dat naar binnen viel vanuit de raampartij aan de voorkant optimaal te gebruiken. Het blok, dat doorloopt naar de bovenverdieping, verdeelt de ruimte in verschillende delen. in het blok zelf is een bibliotheek gesitueerd, de verticale circu-latie en verdere dichte functies zoals een toilet en berging.

op deze manier is de bibliotheek de kern van het huis en zijn de boeken beschermd tegen direct zonlicht. Het contrast tussen licht/donker en open/gesloten geïnspireerd op een kerkelijke sfeer heb ik, op een gepaste manier voor een woonomgev-ing, toegepast in deze woning.

[ Writers Block ]41

42

[ Writers Block ]43

44

[ Writers Block plannen niveau 0 en niveau +1 ]45

My Future officeMy Perfect Future office is een kantoor van een ontwerpbureau die zich bezig houdt met duur-zaam ontwerpen. Het kantoor zet aan tot een goede samen-werking waar, in een strakke vormgeving, creatief wordt omgegaan met duurzaam-heid. Centraal in het ontwerp is de binnentuin die vanaf alle verdiepingen, door middel van vides, zichtbaar is. De tuin staat centraal in het ontwerp zoals de natuur centraal staat in de denkwijze van het bureau. Het kantoor heeft veel ramen, in de ochtend valt het zonlicht aan de straatzijde binnen en in de middag valt de zon aan de wa-terkant binnen. De ruimte is zo veel mogelijk open gelaten door transparante scheidingswanden te plaatsen van 3form ecoresin, zo wordt het zonlicht optimaal gebruikt.

[ 08 - 06 - ‘12 ]

46

[ My Future office ]47

48

[ My Future office ]49

50

21222324

Binnentuin

21222324

Binnentuin

[ My Future office Plannen niveau 0, niveau +1 ]51

52

[ My Future office Plannen niveau +2 ]53

21222324

Binnentuin

De symfonieDe symfonie is een lifestyle win-kel waar men kan genieten van alle aspecten van een klassieke levensstijl. De winkel is gespe-cialiseerd in klassieke muziek en wijn. op de begane grond bevindt zich de verkoop van cd’s lp’s, wijn en champagne. er bev-indt zich tevens een wijn bar met restaurant op de eerste ver-dieping, waar men kan luisteren naar de muziek onder het genot van een goed glas wijn.

Hoewel ik het overzicht graag wilde houden vond ik ook dat de verschillende ruimtes met verschillende functies, zoals verkoop van cd’s, verkoop van wijn en het restaurant duidelijk herkenbaar moesten zijn. De twee banen, waar ik het ontwerp op heb gebaseerd, ontstaan door de bovenverdieping die is opgesplitst in twee delen. Het gedeelte voor het restaurant en het gedeelte voor de kantoren. aan de hand van deze banen, die ik naar beneden heb door getrokken ontstaan de verschil-lende ruimtes. Deze ruimtes zijn in te delen in de verkoop van verschillende producten en het verschil tussen prive en publiek. Door latjes te gebruiken voor het vormen van de banen, blijft toch het overzicht in de winkel behouden.

[ 20 - 12 - ‘12 ]

54

[ De symfonie ]55

56

[ De symfonie plannen niveau 0 en niveau+1 ]57

Praktijk + WoningDe praktijk, die zich bevindt op de begane grond, is een leer-centrum voor gynaecologen in opleiding. Het team van de praktijk bestaat uit zes per-sonen; twee gynaecologen, twee administratief medewerkers en twee coassistenten. De gynae-cologen hebben beide hun eigen spreekkamer en delen samen een echografie ruimte waar patiënten voor echografieën en kleine ingrepen terecht kunnen. De coassistenten lopen, naar wens van de patiënt, mee in de begeleiding van het zorgtraject.

om een klinische sfeer te voorkomen was het een prior-iteit om prettige omgeving te creëren, waar patiënten zich op hun gemak voelen als ze een bezoek moeten brengen aan de gynaecoloog. De prettige sfeer is gerealiseerd in de materialisatie en door rekening te houden met voldoende natuurlijke lichtinval, zonder inbreuk te doen op de privacy van de patiënten en de werknemers.

op de eerste verdieping bevindt zich de woning van een van de gynaecologen en haar partner. De partner is schrijver en werkt vanuit huis. ook in de woning is rekening gehouden met het ge-bruik van voldoende natuurlijk daglicht zonder afbreuk te doen aan de originele elementen van het pand.

[ 30 - 05 - ‘13 ]

58

[ Praktijk + Woning ]59

60

[ Praktijk + Woning ]61

62

[ Praktijk + Woning Plannen niveau 0 en niveau +1]63

Box it Up!Dit project heeft het tempelge-bouw, van campus mutsaard departement ontwerpweten-schappen als basis. Gelegen te midden van de campus en omringd door de monumentale tuin is een koffiecorner de ide-ale ontmoetingsplaats. onze aandacht bij het ontwerpen is met name uitgegaan naar de oorspronkelijke inkom van het museum van schone kunsten. Dit deel is erg oud en verval-len, hierdoor was het een grote uitdaging dit tot een duurzame ruimte te transformeren.

De grote hoge ruimte is zorgt ervoor dat het niet evident en/of duurzaam is deze op een klassieke wijze te verwarmen. isoleren langs de buitenmuren wordt bemoeilijkt door het au-thentieke stucwerk en de orna-menten. ‘Box it Up’ bestaat uit 3 boxen in de ruimte met ieder een eigen functie. De boxen worden afzonderlijk ‘verwarmd’ middels infraroodverwarm-ing. Dit is een duurzame en ef-ficiënte manier van verwarmen omdat het alleen personen en objecten verwarmd. De boxen zijn opgebouwd uit isolerende materialen en ingericht met akoestisch isolerende objecten. Dit alles met het oog op duur-zaam materiaalgebruik.

[ 22 - 01 - ‘14 ]

64

[ Box it Up! ]65

66

[ Box it Up! ]67

68 koffiecorner

[ Box it Up! Plannen niveau 0 en niveau +1 ] 69

70

[ Box it Up! Langsdoorsnede en dwarsdoorsnede]71

72

Master ProjectCampus Mutsaardin mijn masterproject ben ik op zoek gegaan naar een manier om het gebruik van de beschik-bare ruimtes te optimaliseren en een nieuwe ruimtelijke en vormelijke oplossing te vinden voor de knelpunten in de in-frastructuur van campus Mut-saard.

De faculteit ontwerpweten-schappen is sinds kort geïnte-greerd in de Universiteit ant-werpen. De campus waar de opleidingen interieurarchitec-tuur en architectuur gesitueerd zijn wordt gedeeld met de aP Hogeschool. twee organisaties met een aantal verschillende opleidingen die op dezelfde campus gesitueerd zijn, geeft knelpunten in onder andere de infrastructuur van de campus. De campus is gelegen in het historisch centrum van antwer-pen, op het terrein van het voor-malig Minderbroedersklooster tussen de Mutsaard-, Blinde-, Venusstraat en stadswaag, en bestaat uit verschillende gebou-wen.

De ruimte die ik heb gekozen om aan te pakken is het studenten-restaurant. Uit het gezamenlijke vooronderzoek van alle mas-terstudenten interieurarchi-tectuur kwam naar voor dat de studenten en ook de docenten behoefte hebben aan een aan-genamere cafetaria en ruimtes om elkaar te ontmoeten en op een informele wijze te werken aan groepsopdrachten.

De cafetaria zal geplaatst worden in het L-vormige ge-deelte aan de oost/zuid kant van de site. Deze zal doorgetrokken

worden naar de eerste verdie-ping. Deze verdieping is opge-deeld in twee delen. Het eerste gedeelte zal bestaan uit een verlengde van de kantine, waar men kan eten en na het eten ook kan werken. Het tweede ge-deelte zal bestaan uit een koffie corner, waar men koffie, thee en een kleine snack kan nuttigen.

De inkom van de campus bev-indt zich in aan de west kant van de site, grenzend aan de his-torische tuin. De campus bestaat uit verschillende bouwwerken die in verschillende stijlen zijn uitgevoerd. om dit aspect van de campus te benadrukken heb ik bij de inkom de structuur van de twee aangrenzende gebouwen benadrukt door muren uit te breken. Hierdoor ontstaat een onregelmatigheid in het plan, waar de interessante ontmoet-ing van het kerkgebouw en de kloostergang duidelijk zichtbaar wordt.

[ 19 - 06 - ‘14 ]

[ Master project Campus Mutsaard ]73

74

[ Master project Campus Mutsaard ]75

76

[ Master project Campus Mutsaard ]77

78

F0.19

F0.20

F0.21

F0.B5

F0.15

F0.B3

F0.17

F0.16

CR0.01.1

CR0.02

CR0.16

CR0.11CR0.12

CR0.13.1

CR0.13.2

CR0.13.3

CR0.13.4

CR0.00CR0.01.2

CR0.T1

CR0.T6

CR0.T7

CR0.T8 CR0.L1

CR0.G4 CR0.G5

CR0.S3

CR0.15

A0.1 A0.3aA0.3b

A0.3

A0.5

A0.1a

A0.2

A0.8A0.10

A0.12 A0.14A0.16

A0.15

A0.9

A0.17a

A0.17

A0.S7

A0.G2

A0.G3

A0.7

A0.G4

A0.S5 A0.S6

A0.S3

A0.T3

A0.T2A0.T1

A0.T8

A0.T6

A0.S4

A0.L1

A0.S1

A0.B2

A0.B1

A0.S2

A0.G5

B0.T1

B0.11

B0.T2

B0.T3

B0.S2

B0.S1

B0.1

B0.2B0.3

B0.4

B0.5B0.6

B0.7B0.8

B0.9

B0.10

B0.G1

B0.S3

B0.T4

B0.T5

F0.G4

BP0.2

BP0.3

BP0.1

H0.G1

A0.G6 A0.G7

CR0.G3

A0.B2/d1

A0.17/d1

A0.S6/d1

TK0.04

TK0.02

BOURLASCHOOL

A0.G1

BP0.T1

89

1234567

F0.T5

F0.T6

3

1

2456789101112

1

23

4

5

6

7

8

8

97

6

5

4

3

2

1

A0.T7

B0.B1

B0.T6

A0.T4

AMBTMANGEBOUW

3564

1578

4663

9842

7742

180

4288

180

3563

5215

2996166

3957

9845

280

6352

320

3428

179 181690

3579

289 1763 100

4318

215877

2600921042

35686

5657

6804

1939479

1988477

1921

[ Master project Campus MutsaardGrondplannen niveau 0 en niveau +1 ]79

A1.19

A1.T7

dak

A1.B1vide

A1.T8

A1.2

A1.1

A1.3A1.7

A1.11

A1.17

A1.S1

A1.S2A1.S3

A1.G1

A1.

L1

A1.T9

B1.T3

B1.1

A1.T2

A1.

T5

3334353637383940

32

123456791011121314

8

15

1819202122232425262728293031

1617

32 3130292827262524232221

201918

33343536373839

HOO

FDINGANG

CAMPUS M

UTSAARD

BOURLAPO

ORT

MUTSAARDSTRAAT 31

TUIN

BOURLASCHOOL

AMBTMANGEBOUW

BP1.1

BP1.2 BP1.T1

BP1.3 BP1.T2

salon

living

hall

serre

inkom

k.k.

k.k.

badk.

slk.

ADMINISTRATIEF GEBOUW

SOVOHA

MUTSAARDSTRAAT 28

7745

180

4257

306

3385

16381

3668

4671

2806

3240

2788

3986

9130

3054

286

6061

5946

22232425262728293031323334

F1.B4

dak

dak

F1.T4

F1.8

F1.G2

F1.10

F1.13

F1.14

F1.T6

F1.12F1.9

CR1.

T1

CR1.T2

CR1. T3

CR1.T8

CR1.T7

CR1.G3

CR1.G4

CR1.

L1

CR1.01.1

CR1.01.2CR1.01.3

CR1.01.4

CR1.01.5

CR1.01.6

CR1.

B2

CR1.03.3

CR1.03.2CR1.03.1 CR1.01.7

F1.T3

K1.7

K1.T2

F1.11

WONING CAFE

TUIN

F1.B3

WONING CAFEPARKING SCHOOL

6981

3063

360

4138

360

3314

2077280

1999

4357

80

[ Master project Campus Mutsaard Langsdoorsnede en dwarsdoorsnede ]81

82

83[ reFLeCtie MasterProJeCt ]

84

inleiding [ 12 - 06 - ‘14 ]

De faculteit ontwerpwetenschappen is sinds kort geïntegreerd in de Universiteit antwerpen. De campus waar de opleidingen interieurar-chitectuur en architectuur gesitueerd zijn wordt gedeeld met de aP Hogeschool. twee organisaties met een aantal verschillende oplei-dingen die op dezelfde campus gesitueerd zijn, geeft knelpunten in onder andere de infrastructuur van de campus. De ontwerpdoelstel-ling van het masterproject is daarom het optimaliseren van het ge-bruik van de beschikbare ruimtes en de infrastructuur.

Dit document geeft een reflectie op het optimalisatieonderzoek. om te beginnen zal het vooronderzoek naar de campus beschre-ven worden. Vervolgens worden de belangrijkste elementen hiervan geanalyseerd. Gebaseerd op de uitkomst van de analyse worden de onderzoeksresultaten door mij geïnterpreteerd en ten slotte presen-teer ik mijn persoonlijke ontwerponderzoek.

[ reflectie ]85

ontwerpvraagDe opdracht om de campus Mutsaard te optimaliseren komt van de faculteit ontwerpwetenschappen van de Universiteit antwer-pen. Zoals in de inleiding al naar voren is gekomen, is de ontwerp-doelstelling van het project het optimaliseren van het gebruik van de beschikbare ruimte en een nieuwe ruimtelijke en vormelijke oploss-ing vinden voor de knelpunten in de infrastructuur van de campus.1 Deze problemen zal ik op een duurzame manier uitvoeren door re-kening te houden met de bestaande structuur, zo weinig mogelijk af te breken en gebruik te maken van duurzame materialen.

in Campus Mutsaard bevinden zich een aantal opleidingen van de faculteit ontwerpwetenschappen van de Universiteit antwerpen en aan een aantal opleidingen van de aP hogeschool. De campus is gel-egen in het historisch centrum van antwerpen, op het terrein van het voormalig Minderbroedersklooster tussen de Mutsaard-, Blinde-, Venusstraat en stadswaag, en bestaat uit verschillende gebouwen.

in 1810 droeg napoleon het geconfisqueerde klooster over aan de stad. in de kerk kwam een museum voor schilderkunst en ook toen al werd een deel van het klooster gebruikt om leslokalen van de academie in te huisvesten. De rest van het klooster werd gebruikt door het bureel van liefdadigheid. ruim 150 jaar werd er aan de academie verbouwd en bijgebouwd.

De belangrijkste ingreep werd verricht door de 19e eeuwse stad-sarchitect P. Bourla. in 1841 bouwde hij op hetzelfde rechthoekige grondplan als het schip van de kerk een museum. Hij realiseerde een monumentaal poortgebouw met een plein ervoor aan de Mutsaard-straat, in de as van de Minderbroedersstraat. in 1829 bouwde hij de tentoonstellingszaal met inkomhal aan de Venusstraat. Deze werd later verbouwd en is nu bekend als de Lange Zaal.

De bouwwerken die ontworpen zijn door P. Bourla, zijn net als de directeurswoning die ontworpen is door F. stoop, uitgevoerd in neo-classicistische stijl. Met de opening van het koninklijk Museum voor schone kunsten aan de Leopold de Waelplaats in 1890 werden de vroegere museumzalen aan de academie toegevoegd. Het koor van de voormalige kerk werd omgevormd tot leslokalen, en in ca. 1954 ingericht met drie verdiepingen ateliers.

aan de vrijstaande noordzijde zijn de gotische spitsboogramen en steunberen van het 15e eeuwse bouwwerk nog duidelijk zichtbaar. als herinnering aan het voormalige kloosterpand is ook de midd-eleeuwse kruisgang rond de overdekte binnenplaats, die we tegen-woordig kennen als de wintertuin, nog aanwezig. aan de Blindestraat is ook een ingang met parking. Deze grenst aan een nieuwbouw uit de jaren 50 door stadsarchitect Fivez waar zich ook ateliers in bev-inden.2

1, 2 Paul Wauters, Opdracht masterproef ontwerpen. (Antwerpen: Universiteit Antwerpen, 2013)

86

[ reflectie ]87

analyseVooronderzoekHet vooronderzoek dat gedaan is naar de parameters en randvoor-waarden van de campus Mutsaard is uitgevoerd door alle masterstu-denten en bestaat uit negen onderdelen; een foto- en filmreportage, plannen, een maquette, de geschiedenis van de site, de context van het gebouw, de context van de site, het programma van eisen, or-ganigram en zonering en het masterplan. Deze onderwerpen werden door de eindredactie samengevoegd tot één document.1 Zelf heb ik meegewerkt aan de foto- en filmreportage. We hebben de site gefo-tografeerd en per gebouw, met symbolen op grondplannen van de campus, aangegeven waar de foto’s genomen zijn. Vervolgens heb-ben we de foto’s per verdieping gegroepeerd.

De wintertuin met de middeleeuwse kruisgang vormt het hart van de campus, waar de circulatie vanuit het hoofdgebouw (zie afbeelding 1 #1), het tempelgebouw (zie afbeelding 1 #2), het kerkgebouw (zie afbeelding 1 #3) en het Fivezgebouw (zie afbeelding 1 #4) samen-komen en elkaar kruisen. omdat dit een belangrijk punt is in de in-frastructuur van de campus heb ik ervoor gekozen dit gedeelte van de campus te reorganiseren. Volgens het masterplan dat is opgesteld in het gezamenlijke vooronderzoek, zou de aGora zich hier situeren. De aGora zou de cafetaria, ontmoetingsplek, aparte ruimte voor het personeel, polyvalente ruimte en het tuingedeelte van het kerkge-bouw en de parking omvatten.2

Uit het onderzoek naar de context van de site kwam naar voren dat op macroschaal de schelde prominent aanwezig is. er is weinig groen in de omgeving en de campus is goed bereikbaar met het openbaar vervoer en de fiets. De campus is slecht te bereiken met de auto. autoverkeer is echter een groot knelpunt in de gehele stad. op mesoschaal was duidelijk te zien dat er veel mensen wonen in de omgeving van de campus waaronder ook vele studenten. er zijn ook veel horecagelegenheden en winkels die aangepast zijn op de vele omwonende studenten. er is helaas bijna geen privé parkeergele-genheid en de campus is moeilijk te bereiken vanwege eenrichting-swegen en verkeersopstoppingen. op microschaal werd duidelijk dat de ingangen naar de campus beter benut zouden kunnen worden. op dit moment worden er maar twee ingangen daadwerkelijk ge-bruikt; namelijk de ingang aan het Mutsaardplein en de ingang aan de parking langs de Blindestraat. een derde ingang, bijvoorbeeld aan de stadswaag, zou de circulatie kunnen verbeteren en de stadswaag doen opbloeien.3 Vanwege het vele fietsverkeer zijn er ook veel fiet-sen aanwezig op de campus. er is helaas niet voldoende fietsenstall-ing voor deze fietsen. afvalcontainers staan hier en daar verspreid. 1 Masterstudenten Interieurarchitectuur 2013/2014, Vooronder-zoek campus Mutsaard – Masterplan. (Antwerpen: Faculteit ontwerp-wetenschappen, Universiteit Antwerpen 2013)2 Masterstudenten Interieurarchitectuur 2013/2014, Vooronder-zoek campus Mutsaard – Masterplan. (Antwerpen: Faculteit ontwerp-wetenschappen, Universiteit Antwerpen 2013)3 Masterstudenten Interieurarchitectuur 2013/2014, Vooronder-zoek campus Mutsaard – context van de site. (Antwerpen: Faculteit ontwerpwetenschappen, Universiteit Antwerpen 2013)

88

Hier zou een plek voor voorzien kunnen worden zodat deze bakken allemaal bij elkaar staan.

Uit onderzoek naar de organigram en zonering kwamen een aantal wensen en behoeften van de gebruikers van de campus naar voren. De algemene mening van de studenten interieurarchitectuur is dat er behoefte is aan een polyvalente ruimte waar op een informele manier gewerkt kan worden omdat er plaatsgebrek is in de ateliers. Deze ruimte zou gebruikt kunnen worden door meerdere richtingen om het contact tussen de verschillende opleidingen te bevorderen. ook vinden de studenten dat er plaatsgebrek is bij de piekmomenten in het restaurant, door de slechte akoestiek wordt dit niet als een aangename ruimte beschouwd om na het eten eventueel te kunnen werken. over de cafetaria werd ook gezegd dat het kassasysteem niet optimaal was, dat er vaak lange rijen staan bij het afrekenen en dat er gebrek is aan vers gezette koffie en thee. De docenten/onder-zoekers interieurarchitectuur zijn van mening dat er behoefte is aan een apart docentenlokaal en een debatruimte waar docenten en stu-denten bijeen kunnen komen. ook zouden zij graag een uitgebreide technische bibliotheek zien met vakliteratuur waar studenten hun werk kunnen archiveren en bekijken.

studenten architectuur vinden dat er vooral aandacht besteed moet worden aan een organisatie met flexibele uren. Zij zouden ook graag meer contact hebben met de studenten en docenten van andere richtingen zoals interieurarchitectuur. De studenten hebben ook be-hoefte aan een ruimte zoals het aDsL-café. Dit is een pop-up café dat door studenten wordt gemaakt in de projectweek. De projectweek wordt eens per jaar georganiseerd door de opleidingen architectuur en interieurarchitectuur. in dit café kan op een ontspannen manier gewerkt worden, maar men mag hier ook eten en drinken. ook zijn de studenten van mening dat de wintertuin een historisch aspect van de campus is en dat deze bewaard moet blijven. De docenten/onder-zoekers architectuur zijn het erover eens dat het gehele lessysteem aangepast zou moeten worden alvorens een nieuwe organisatie of inrichting voor de campus te creëren. Zij zouden graag zien dat de

[ reflectie ]89

Afbeelding 1

90

vormgeving van de campus voortkomt uit de manier waarop zij les-geven. ook waren ze van mening dat er nood is aan meer natuurlijke lichtinval.

De algemene mening van de interieurverzorgers is dat er behoe-fte is aan een nieuw toegangssysteem waardoor ze eerder aan het werk kunnen. Ze zouden het handig vinden als er een uurrooster per lokaal wordt voorzien zodat ze kunnen anticiperen op de bezetting van de lokalen en ze zouden graag een eigen personeelsruimte heb-ben met meer berging. De medewerkers van het secretariaat zijn van mening dat de ontvangstplek en de werkplek gescheiden gehouden moet worden. De bewegwijzering binnen de campus zou aangepast moeten worden en er zou beter rekening gehouden moeten worden met de integrale toegankelijkheid. De beveiliging was van mening dat er beter toezicht moet komen op alle ingangen en dat de ligging van de beveiligingscentrale meer centraal moet zijn. Het keukenpersoneel heeft nood aan meer opsla-gruimte met een leverancierstoegang tot het magazijn en de keuken en een grotere koude keuken.4

4 Masterstudenten Interieurarchitectuur 2013/2014, Vooronder-zoek campus Mutsaard – Organigram en zonering. (Antwerpen: Fac-ulteit ontwerpwetenschappen, Universiteit Antwerpen 2013)

[ reflectie ]91

inspiratiebronnenVoor ik ging ontwerpen heb ik een aantal voorbeelden geraad-pleegd waarin ik een overeenkomst zag met ons masterproject. Het Conservatorium hotel in amsterdam (te zien in afbeelding 2 en 3), ontworpen door Piero Lissoni, is een inspiratiebron geweest voor mijn ontwerp. Dit hotel is gehuisvest in het 19e-eeuwse conserva-toriumgebouw in amsterdam. Het aspect dat mij vooral inspireert is de lounge die gesitueerd is in de overdekte binnenplaats. De stalen dakstructuur zorgt voor een mooi contrast met de stijl van de rest van het gebouw. Door het gebruik van glas, is er veel natuurlijk licht wat de ruimte een aangename sfeer geeft.1 een volgend ontwerp dat mijn heeft geïnspireerd is het University College Maastricht ontworpen door ‘en | en architecten’ (te zien in afbeelding 4 en 5). Het University college is gehuisvest in een voor-malig klooster en rijksmonument. Het is een complex waarvan het oudste deel uit de 15e eeuw dateert en waar in de eeuwen daarna delen aan toegevoegd zijn. De renovatie van het complex combineert een modern programma met een historische huls. Deze site is een inspiratiebron voor mijn ontwerp omdat de site veel overeenkomsten heeft met de campus Mutsaard; de sites hebben allebei een kloost-ergang die uit de 15e eeuw stamt en in beide sites is een universiteit gehuisvest. in het complex is op een subtiele manier een contrast gecreëerd tussen historische en moderne architectuur, rekening houdend met de behoeften van de gebruikers ervan.2

1 “Conservatorium hotel – Amsterdam”, lissoniassociati.com, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.lissoniassociati.com/Pro-ductList.aspx?t=S&i=3882 “University College – Maastricht”, Renovatie en herinrichting rijksmonument De Nieuwenhof, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architecten-en-en.nl/projecten/interieur/university-college-maastricht.html

92

[ reflectie ]93

Afbeelding 2

Afbeelding 4

Afbeelding 3

Afbeelding 5

interpretatieVisieZoals ik in de analyse van het vooronderzoek al heb aangegeven, heb ik ervoor gekozen de wintertuin met de kruisgangen en de buitenruimtes te reorganiseren. Uit het onderzoek van het organi-gram en de zonering kwam duidelijk naar voor dat de studenten en ook de docenten behoefte hebben aan een aangenamere cafetaria en ruimtes om elkaar te ontmoeten en op een informele wijze te werken aan groepsopdrachten. Uit het onderzoek van het master-plan werd duidelijk dat de wintertuin en omringende ruimtes hier de meest geschikte plekken voor zijn, mede doordat de circulaties van alle gebouwen hier samenkomen en elkaar kruisen. Verder werd uit het onderzoek van de organigram en zonering duidelijk dat er in de directe omgeving van de campus weinig groen aanwezig is.

Uit onderzoek van de University of technology in sydney is geble-ken dat planten een kalmerend en positief effect hebben op de ge-zondheid en werkprestaties van mensen. Planten zorgen voor een aangenaam binnenklimaat en verbeteren de luchtkwaliteit.1 Daarom heb ik besloten de buitenruimtes op de campus te betrekken in mijn ontwerp en de link tussen het interieur en het exterieur te leggen. Met het gebruik van groen wil ik een aangenamere sfeer creëren en de bestaande ruimte optimaal gebruiken.

ConceptDe wintertuin is het hart van de campus. in deze ruimte zal een lounge komen waar studenten elkaar kunnen ontmoeten en op een informele wijze samen kunnen werken, overleggen en interesses kunnen uitwisselen. Het dak van de wintertuin zal bestaan uit een stalen structuur met glas. Hierdoor zal er veel natuurlijke lichtinval in de ruimte aanwezig zijn. (zie afbeelding 6 en 7 #1 )

De cafetaria zal geplaatst worden in het L-vormige gedeelte aan de oost/zuid kant van de wintertuin (afbeelding 7 #2). Deze zal door-getrokken worden naar de eerste verdieping (afbeelding 8 #1). Deze verdieping is opgedeeld in twee delen. Het eerste gedeelte (afbeeld-ing 8 #2) zal bestaan uit een verlengde van de kantine, waar men kan eten en na het eten ook kan werken. Het tweede gedeelte (afbeeld-ing 8 #3) zal bestaan uit een koffie corner, waar men koffie, thee en een kleine snack kan nuttigen in een sfeer gelijk aan het aDsL-cafe (zoals ik eerder in hoofdstuk 3 heb vermeld).

Vanuit deze verdieping heeft men naar de binnenkant van de cam-pus zicht op het dak van de wintertuin en aan de buitenkant zicht op de buitenruimte langs de Blindestraat waar zich op dit moment de parking bevindt (zie afbeelding 7 #3). De buitenruimte langs de Blindestraat zal voorzien worden van een terras voor de cafetaria, een geschikte fietsenstalling en een ‘kiss and ride’. op deze manier kunnen studenten, als deze met grote maquettes of kunstwerken

1 Margaret Burchett, Fraser Torpy, Jane Tarran, Interoir plants for sustainable facility ecology and workplace productivity. (Sidney: Fac-ulty of science, University of Technology)

94

[ reflectie ]95

aankomen, afgezet worden zonder dat er parking voorzien moet worden.

De inkom van de campus bevindt zich in aan de west kant van de site, grenzend aan de historische tuin (zie afbeelding 7 #4). De campus bestaat uit verschillende bouwwerken die in verschillende stijlen zijn uitgevoerd. om dit aspect van de campus te benadrukken heb ik bij de inkom de structuur van de twee aangrenzende gebouwen benadrukt door muren uit te breken. Hierdoor ontstaat een onregelmatigheid in het plan, waar de interessante ontmoeting van het kerkgebouw en de kloostergang duidelijk zichtbaar wordt (zie afbeelding 9).De docentenruimte is gesitueerd in de buik van de kerk. Vanuit deze ruimte zijn er verschillende toegangen naar de buitenruimte langs de noord kant van het kerkgebouw (zie afbeelding 7 #5). De ruimte is opgedeeld in drie delen; een vergaderruimte, een polyvalente ruimte en een eetruimte met elk een eigen sfeer die voorkomt uit de functie die de ruimte bekleed. De scheidingwanden tussen de ruimtes bestaan uit glazen harmonica wanden, deze kunnen naar het gewenste gebruik van de ruimte worden geopend of gesloten. op deze manier kan de gehele docentenruimte gebruikt worden in verschillende situaties waardoor de duurzaamheid, door middel van multifunctionaliteit, van de ruimtes verhoogd wordt.

Langs de gevel van de cafetaria (afbeelding 7 #6) zal een structuur van staal komen te staan, bedekt met klimplanten, om het groe-naspect ook verticaal door te trekken. De resterende buitenruimtes zoals het terrein voor de inkom en de buitenruimte langs het kerk-gebouw zullen op eenzelfde wijze worden gereorganiseerd om een samenhang tussen de buitenruimtes te vormen.

96

[ reflectie ]97

Afbeelding 6

Afbeelding 8Afbeelding 7

ontwerpprocesDe individuele conceptvorming begon bij de workshopdag op 18 oktober. tijdens de workshop heb ik mijn visie op het optimalisa-tieonderzoek gevormd en de ruimtes afgebakend die ik wil gaan re-organiseren. ik ben de structuur van het gebouw gaan bestuderen. Het werd duidelijk dat ik zo veel mogelijk van de bestaande structuur wil gaan gebruiken en openheid wil creëren door de buitenruimtes te betrekken in mijn ontwerp.

Door een ruimtelijk plan te maken waar ik de functieverdeling in aangeef, heb ik op een ruimtelijke manier kunnen bepalen waar er meer openingen kunnen komen ter bevordering van de circulatie en de lichtinval. in de wintertuin heb ik bijvoorbeeld besloten het dak een nieuwe structuur te geven zodat er meer natuurlijk licht binnen-valt. ook de bestaande openingen in de muren wil ik gaan gebruiken om doorgangen te creëren, zodat de lounge van meerdere kanten bereikbaar wordt.

Vervolgens heb ik de circulatie rond de wintertuin en de omliggen-de lokalen gesitueerd op mijn plannen. Het werd duidelijk dat ik de kantine op twee verdiepingen wilde plaatsen, hier zou dus een verti-cale circulatie komen. ook heb ik besloten de kantine verbinden met de buitenruimte (de parking langs de Blindestraat). Hier zou ik een nieuwe ingang moeten voorzien wat invloed heeft op de circulatie binnen het gebouw.

De volgende stap in mijn ontwerpproces was het ruimtelijk vertalen van mijn visie. tot nu toe was mijn onderzoek planmatig en sche-matisch. ik ben gaan nadenken hoe ik de vormgeving kon laten af-hangen van de bestaande vormentaal en toch een hedendaagse ver-taling hiervan te maken.

tegen de tussenjury had ik een concept waar het dak van te winter-tuin een terras was. in de wintertuin was de loungefunctie geplaatst en op het dak zou men kunnen lopen, was er groen aanwezig en er waren doorkijkjes naar binnen. Uiteindelijk kwam het er op neer dat ik te veel functies wilde combineren. Uit de tussenjury kwam duidelijk naar voren dat dit concept niet samenging met de huidige structuur van het gebouw. Het dak zou te zwaar worden en vormgev-ing complementeerde de oude architectuur niet.

Dit was een keerpunt in mijn ontwerpproces. ik ben extra onderzoek gaan doen naar hoe ik groen en een hedendaagse vormgeving kon integreren in de historische context van het gebouw. ten eerste heb ik de historische betekenis opgezocht van een wintertuin, klooster-gang en agora. Hier kwam uit dat wintertuinen werden gebouwd in de 17e, 18e en 19e eeuw om exotische planten, die buiten niet zouden overleven, te bewaren.1 kloostergangen of kruisgangen waren vaak het centrum van een klooster en werden gebruikt als circulatiepunt om naar andere delen van het gebouw te komen, beschut tegen het

1 “Oranjerie”, Wikipedia.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://nl.wikipedia.org/wiki/Oranjerie

98

[ reflectie ]99

weer.2 agora komt uit het Grieks en is een naam voor een verzamel-plek zoals een marktplein. Deze werd gebruikt voor verschillende politieke, sociale en commerciële doeleinden.3 Deze aspecten pas-sen perfect in mijn visie. De aGora zou een ontmoetingsplek worden voor studenten, omdat hier veel circulatie plaatsvindt. Het groen wil-de ik graag integreren om een aangename sfeer te creëren.

De volgende stap zou zijn dat ik verder moest zoeken hoe ik deze drie aspecten het beste met elkaar kon combineren, zonder afbreuk te doen aan de bestaande structuur van het gebouw. Van hier uit ben ik gaan zoeken naar inspiratie door te kijken naar hoe andere archi-tecten dat voor elkaar hadden gekregen. Zo vond ik, zoals ik eerder heb vermeld in hoofdstuk 3.2, het University College Maastricht van ‘en | en architecten’ en het Conservatorium hotel in amsterdam van Piero Lissoni. Hier zag ik hoe minimale, subtiele ingrepen een grote impact kunnen hebben op het gebruik en het uiterlijk van een com-plex.

Deze realisatie heeft mijn visie juist versterkt. Vanaf hier ging ik op zoek naar een hedendaagse structuur die op een subtiele manier een toevoeging zou zijn aan de bestaande structuur, met een duideli-jk contrast tussen oud en nieuw.

in de loop van het project ben ik me ook bezig gaan houden met de organisatie, materialisatie, meubels en verlichting. Deze aspecten zijn heel belangrijk binnen het ontwerp dat ik heb gemaakt. Met het oog op duurzaamheid heb ik zo veel mogelijk van de bestaande structuur behouden en bijna geen toevoegingen aan het gebouw toe-gepast. De uitwerking en de detaillering van de plannen zijn daarom belangrijk om zorgvuldig uit te werken. om een sfeer duidelijk weer te kunnen geven vind ik het ook heel belangrijk om goed na te den-ken over materiaal- en verlichtingstoepassingen. Deze toepassingen zal ik uitwerken in computergeanimeerde renderings, waarin het to-taalbeeld duidelijk zichtbaar is.

2 “Ambulatorium”, Architectenweb.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?id=13723 “Agora”, door Stefan Kortrijk, Historiek.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://historiek.net/agora/2770/

Conclusiein mijn masterproject ben ik op zoek gegaan naar een manier om het gebruik van de beschikbare ruimtes te optimaliseren en een nieuwe ruimtelijke en vormelijke oplossing te vinden voor de knelpunten in de infrastructuur van de campus. naar aanleiding van het gezamen-lijke vooronderzoek, in combinatie met mijn eigen onderzoek, heb ik een visie en een concept kunnen vormen waarmee ik deze proble-men tijdens het ontwerpproces heb kunnen oplossen.

Het eerste probleem dat ik ben tegengekomen was het circulatie-probleem, de ruimtes in de campus en met name de lokalen rond de wintertuin zijn zeer gesloten en onaangenaam. er is weinig overzicht in dit gedeelte van de campus of met andere woorden; het gebouw is moeilijk te ‘lezen’. om in een lokaal van het kerkgebouw te geraken moet men nu gebruik maken van de ingang van het Fivezgebouw of de ingang van het hoofdgebouw. een oplossing die ik voor dit probl-eem het gevonden is een extra toegang te voorzien aan de oostkant van het kerkgebouw. Deze ingang geeft direct toegang tot te kantine. De hoofdingang heb ik, naar aanleiding van het masterplan, verp-laatst naar de westkant van het kerkgebouw. om de ‘leesbaarheid van het gebouw te bevorderen heb ik de lokalen rondom de winter-tuin voorzien van openingen in het ritme van de openingen naar de wintertuin. Hierdoor ontstaat er een transparantie wat de ruimtes aangenamer maakt en de circulatie bevorderd.

een tweede probleem waar ik tegenaan liep was de aaneenschake-ling van de verschillende gebouwen van de campus. elk gebouw is uit een andere periode en in een andere stijl gebouwd. om hier een geheel van te maken zonder afbreuk te doen aan de verschillende kwaliteiten van elk gebouw is het belangrijk om de bestaande struc-tuur te respecteren.

Het derde probleem is dat er plaatsgebrek is in de kantine. tijdens de piekmomenten staat er een lange rij voor de kassa en is het moeilijk een plekje te vinden. De oplossing die ik hiervoor heb gevonden is het spreiden van de kantine over twee verdiepingen. op de begane grond bevindt zich de selfservice en op de eerste verdieping bevindt zich de koffie corner. ook door de ruimtes meerdere functies toe te kennen, zoals bijvoorbeeld de ruimtes na de lunchpauze open te houden om te werken, is het probleem van plaatsgebrek opgelost. een ander probleem dat ik tegenkwam is de afwezigheid van groen op de campus. Hoewel er verscheidene buitenruimtes op de cam-pus aanwezig zijn is dit binnen het gebouw op dit moment moeilijk waarneembaar. De oplossing die ik hiervoor gevonden heb is meer openheid te creëren tot deze buitenruimtes. Zodat ook deze ruimtes van binnen het gebouw zichtbaar zijn.

Het laatste probleem was de interactie tussen de studenten onder-ling en de interactie tussen de studenten en de docenten. Door open-heid binnen het gebouw te creëren en ruimtes van sfeer te voorzien die aanzetten tot interactie, is dit probleem ook opgelost. Door bi-jvoorbeeld het toevoegen van de lounge is de drempel lager voor stu-

100

[ reflectie ]101

denten om op een informele manier met elkaar om te gaan. ook de nabijheid het polyvalente karakter van de docentenkamer is bedoeld om het contact tussen de studenten en de docenten te bevorderen.

in mijn masterproject heb ik me beperkt tot het herorganiseren van de agora, de campus bestaat echter uit veel meer ruimtes. iedere masterstudent heeft een eigen keuze gemaakt in welk gedeelte van de campus hij of zij wilde herorganiseren, aan de hand van het masterplan dat gemaakt is in het vooronderzoek dat we samen tot stand hebben gebracht. Mijn voorstel voor een vervolgonderzoek zou daarom zijn een combinatie te maken van de verschillende project-en. Het lijkt mij interessant om te onderzoeken hoe de verschillende projecten op elkaar aan kunnen sluiten en hoe we die verschillende visies kunnen combineren in het masterplan om op die manier tot een ontwerp te komen van de gehele campus.

BibliografiePaul Wauters, Masterproef ontwerpen. antwerpen: Universiteit ant-werpen, 2013

Masterstudenten interieurarchitectuur 2013/2014, Vooronderzoek campus Mutsaard. antwerpen: Faculteit ontwerpwetenschappen, Universiteit antwerpen 2013

Margaret Burchett, Fraser torpy, Jane tarran, interoir plants for sustainable facility ecology and workplace productivity. sidney: Fac-ulty of science, University of technology

“University College – Maastricht”, renovatie en herinrichting rijksm-onument De nieuwenhof, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architecten-en-en.nl/projecten/interieur/university-college-maas-tricht.html

“Conservatorium hotel – amsterdam”, lissoniassociati.com, geraad-pleegd op 8 april 2014, http://www.lissoniassociati.com/ProductList.aspx?t=s&i=388

“oranjerie”, Wikipedia.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://nl.wikipedia.org/wiki/oranjerie

“ambulatorium”, architectenweb.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?id=1372

“agora”, door stefan kortrijk, Historiek.nl, geraadpleegd op 8 april 2014, http://historiek.net/agora/2770/

illustratieverantwoording reflectie1. site campus mutsaard © sofie Vandenhaute, Lisanne Hoekstra

2.“Conservatorium hotel – amsterdam”, lissoniassociati.com, ger-aadpleegd op 8 april 2014, http://www.lissoniassociati.com/Pro-ductList.aspx?t=s&i=388

3.“Conservatorium hotel – amsterdam”, lissoniassociati.com, ger-aadpleegd op 8 april 2014, http://www.lissoniassociati.com/Pro-ductList.aspx?t=s&i=388

4.“University College – Maastricht”, renovatie en herinrichting ri-jksmonument De nieuwenhof, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architecten-en-en.nl/projecten/interieur/university-college-maastricht.html

5.“University College – Maastricht”, renovatie en herinrichting ri-jksmonument De nieuwenhof, geraadpleegd op 8 april 2014, http://www.architecten-en-en.nl/projecten/interieur/university-college-maastricht.html

102

[ reflectie ]103

6. sketchup wintertuin met nieuw dak © Lisanne Hoekstra

7. Plannen niveau 0, eigen werk © Lisanne Hoekstra

8. Plannen niveau +1, eigen werk © Lisanne Hoekstra

9. sketchup ontmoeting kerkgebouw en inkomgebouw © Lisanne Hoekstra

104

105

alle beelden in deze portfolio zijn (tenzij anders vermeld) gemaakt door Lisanne Hoekstra©.

106

illustratieverantwoording

Lisanne HoekstrainterieUrarCHiteCtUUr