Campus Heverlee

Hertogstraat 178

3001 Heverlee

Tel. 016 375600

www.khleuven.be

LESONTWERP

ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Naam: Spilstyns Angélique

Vakkencombinatie: Aardrijkskunde - Engels

Stagebegeleider DLO: Mevr. Schellemans

School: Via EG

Onderwijsvorm: A-stroom

Richting: Latijn

Klas: 1 LC

Lokaal: C 210

Aantal leerlingen: 18 lln

Les gegeven door: Angélique Spilstyns

Vak: Aardrijkskunde

Onderwerp: Klimatogram determineren

Vakmentor: L. Bollen

Datum/Data: 23 april 2013

Lesuur/-uren: 2de

BEGINSITUATIE

Situering in de lessenreeks

De leerlingen hebben in de 2 lessen geleden de verschillende weerelementen gezien en de benodigdheden om de weerelementen te lezen (thermometer, ..), ze hebben ook geleerd hoe een weerbericht te lezen (basis). Ze hebben vorige les geleerd om een klimatogram te ontleden en deze les leren ze om adhv een klimatogram een klimaattype te determineren.

Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is)

De leerlingen zijn vorige les in contact geweest met een klimatogram, ze hebben ook al de verschillende weerelementen geleerd, deze komen voor op de klimatogram (temp., neerslag).

Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit

De vakantie komt eraan en dan gaan veel leerlingen op reis naar het buitenland, de reden waarom mensen hiernaartoe gaan is niet enkel het weer maar het klimaat, het is er steeds goed bijvoorbeeld, warm klimaat.

Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, …

Het is een stille en vriendelijke klas, er zijn twee zeer actieve leerlingen die de aandacht van de leerkracht opeisen, het enthousiasme is er niet van in het begin maar dit betert wel naarmate de les vordert. Er is ook een Franstalige leerling die soms moeilijkheden heeft met het Nederlands.

DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak?

OLG Het is allemaal nieuwe leerstof, door gerichte vragen te stellen, leren de lln zelf de te ontdekken kennis.

Duowerk Om de net geziene leerstof onder de knie te krijgen kunnen ze elk deel samen inoefenen om elkaar zo eventueel nog te helpen.

Doceren de leerkracht had gevraagd om de normaalwaarden gewoon aan te brengen en hier niet te veel tijd in te steken, maar 1’. Daarom doceer ik dit, de rest van de les is wel interactief.

Aanschouwelijkheidsprincipe De les wordt ondersteund met verschillende grafische voorstellingen waaruit de leerlingen conclusies moeten trekken. Ook de verbetering wordt via PPT aangebracht, en de structuur, zo kunnen de leerlingen goed volgen.

Motivatieprincipe Bij de lead-in sluit ik aan bij de leefwereld van de lln, zo zijn ze sneller gemotiveerd.

EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN

Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden)

ET 20 gegevens over weer en klimaat van een gebied uit cijfers, grafische voorstellingen en kaarten aflezen.

Situering in het leerplan:

4.6 klimaat en vegetatie

3.1 temperatuur- en neerslagverschillen binnen België en/of Europa uit cijfers, grafische voorstellingen en kaarten aflezen en vergelijken met deze van Ukkel.

3.3 de dominerende windrichting, de gemiddelde jaartemperatuur en de gemiddelde jaarneerslag van Ukkel als parate kennis kunnen gebruiken.

ALGEMEEN LESDOEL

De lln kunnen een klimatogram te ontleden en adhv een klimatogram een klimaattype te determineren.

SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina’s in het werk- en/of handboek.)

Klimatogram lezen, WB p17-25

BRONNEN

Werkmap aardrijkskunde 1, J., Peeters, T., Slootmans, M., Van Boven, J. Wauters, Werkgroep Didactische Middelen, 2008-2010

Globaal 1, C., De Pauw, J., Van Genechten, H., Vanlersberghe, C., Verbist, Van In, 1997-2004

Geogenie 1, J., Coppenholle, R., Van Mol, H., Verstappen, V., Gaeremynck, G., Appelmans, C., Van Broeck, De Boeck, 2008-2010

Zenit 1, E. Van Hecke, D., Vanderhallen, L., Slegers, A., Coemanns, Pelckmans, 2008

Cursus lerarenopleiding aardrijkskunde S3: Weerkunde, klimaatkunde en kosmografie- elementen van het weer.

LEERMIDDELEN & MEDIA

WB

PC & Beamer

Didactisch lesontwerp

Leerdoelen

KRACHTIGE LEEROMGEVING

Lesfasen

& timing

Onderwijs- en leeractiviteiten

Media

Leerinhoud

Instapfase

Motivatiefase 5’

Probleemstelling

OLG

· Vorige les hebben we geleerd het klimatogram te lezen. Laten we eens kijken wat jullie onthouden hebben. Wat betekenen de twee afkortingen?

Goed, gemiddelde maandtemperatuur en gemiddelde maandneerslag.

· Wie kan me nu eens de Tm van februari geven, dit kan je zonder de specifieke waarden. En de Nm van februari?

…

Probleemstelling: hoe lezen we een klimatogram en determineren we het klimaat adhv een klimatogram en determineertabel.

Agenda: Het klimaat determineren p.17-25

Lln vullen de agenda in.

Afspraken, wanneer iets in het rood staat op de PPT, gebruik je ook rood om dit in te vullen in je WB.

PPT dia 1

PPT dia 2

agenda

overgangsfase

Aan de hand van een klimatogram kunnen we een klimaat determineren. Hiervoor gebruiken we de determineertabel (deelt uit). Je mag bij de determineertabel in je WB p23 en 24 NIET noteren want die gebruiken we niet, duid wel de definitie voor determineren aan in fluo!

PPT dia 3

De leerlingen kunnen een klimaattype en de vegetatie determineren wanneer een klimatogram en determineertabel (eventueel ook foto voor vegetatie) gegeven is. (C4)

De lln kunnen de normaalwaarden voor Ukkel als parate kennis gebruiken. (C2)

Lesfase 1

7’

Duowerk

· Wat is een klimaat determineren? Wie kan een definitie proberen te formuleren?

· Oké, nu gaan we leren hoe we werken met de determineertabel. Neem de determineertabel.

· Kijk eens naar de determineertabel op de PPT, ik heb enkele afkortingen aangeduid, waarvoor stonden deze? Je kan de uitleg terugvinden in het kadertje onder de determineertabel.

· Wat is er nu aangeduid? De uitleg vind je hierboven. En het volgende dat aangeduid staat?

· Nu we dit weten, moeten we ook weten waar we beginnen te determineren, waar?

· Goed, laten we nu eens samen oefenen en het klimaat van Ukkel determineren, neem je extra blad en p25. We gaan oefening 11 invullen tot aan de windrichtingen, het klimatogram vind je terug op het extra blad. Doe dit snel per twee.

· Oké, nu hebben we de determineertabel nodig, volg mee op de PPT en duit mee aan op jullie werkblaadjes. Is de hoogteligging meer dan 1000m? …

Bij welk klimaattype komen we uit? Goed noteer dit op je extra blad. Het vegetatietype nog niet!

Neem nu ook p25, Ukkel is een referentiepunt voor het klimaat van België , dus welk klimaat heeft België, is dit een koud, gematigd, droog of warm klimaat?

· Neem nu de atlas erbij, en vergelijk de kaart Europa klimaattypes met Europa vegetatie. Welke kaarten gebruiken we? Goed.

Kijk nu ook eens naar de afbeelding op de PPT, welke vegetatie is er in België? Wat zie je op de foto?

Hoe verklaren we dit?

Welk vegetatietype hebben we dan in België?

Wie kan proberen een definitie te geven voor vegetatie, zijn die bomen aangeplant of is dit van de natuur uit?

PPT dia 4

PPT dia 5-9

1. Het klimaat determineren

Determineren: Een klimaat(type) bepalen op basis van de kenmerken.

Ukkel:

· Tk = 3°C

· Tw = 10 °C

· Tj = 10°C

· Nj = 800 mm

· Neerlsagspreiding: gelijkmatig verspreid over het jaar.

· Meest voorkomende windrichtingen: ZW Z

· Klimaatnaam: koelgematigd klimaat met zachte winter. (gematigd klimaat)

· Vegetatietype: loofbos

Vegetatie: : de natuurlijke plantengroei zonder tussenkomst van de mens.

overgangsfase

We weten nu dat een elk klimaattype een bepaalde soort van vegetatie vasthangt, nu Europa bestaat uit meerdere klimaattypes en dus ook verschillende vormen van vegetatie. Deze gaan we nu nader onderzoeken.

De leerlingen kunnen een klimaattype en de vegetatie determineren wanneer een klimatogram en determineertabel (eventueel ook foto voor vegetatie) gegeven is. (C4)

Lesfase 2

7’

7’

20’

OLG

· Op p29 zie je enkele foto’s van vegetatie in Europa. Wat valt op als je kijkt naar de bomen en planten?

Goed, er zijn grote verschillen in de grootte en de dichtheid van de planten.

· Neem nu eens de p30 in je WB en je extra blaadjes. Je ziet het klimatogram van Moskou. Zoek Moskou eens op in de atlas, in welk land ligt het? En in welk deel van Europa?

· Oké, nu gaan het klimaat van Moskou determineren. Neem jullie determineertabel, wat is de gemiddelde temperatuur van de warmste maand, en de koudste maand? …

· Nu gaan we starten op de determineertabel, duid de weg aan die je aflegt op de determineertabel op je extra werkblaadjes. Is de hoogteligging meer dan 100m? … welk klimaat hebben we dan?

· Kijk nu eens naar de foto met de vegetatie van Moskou, welke vegetatie kan je zien? Oké, duid aan in de verklaring dat de winters koud zijn niet streng. Welke vegetatie hebben we dan? Zeer goed, gemengd woud.

Duowerk

· Oké, probeer nu het volgende klimatogram eens per twee. Indien er vragen zijn, steek je je hand op. Je krijgt 5’.

Klassikale verbetering.

· Aangezien dit zo goed gegaan is, mag je de rest van de oefening per twee maken. Vergeet niet datje zowel je WB als de extra blaadjes moet invullen.

Klassikale verbetering

PPT dia 10

PPT dia 11-13

PPT dia 14-16

PPT dia 17-19

PPT dia 20-22

PPT dia 23-25

2. Klimaat en vegetatie in Europa

· Koelgematigd met zachte winter

Zomergroen loofwoud

· Koelgematigd met koude winter

Gemengd woud

· Gematigd en droog

(gras)steppe

· Koudgematigd met strenge winter

Taiga

· Koud met dooiseizoen

Toendra

· Warm gematigd met natte winter

Hardbladige vegetatie

overgangsfase

Nu hebben we de klimaattypes en vegetatie in Europa bestudeert, laten we ze nu eens op een thematische kaart aanduiden.

De lln kunnen de verschillende klimaattypes en vegetatietypes op een thematische kaart van Europa aanduiden. (C2)

Lesfase 3:

Duowerk

· Jullie hebben reeds de klimatogrammen ingevuld, adhv deze klimatogrammen gaan we nu de thematische kaart invullen. Je moet elk klimaattype en de vegetatie van het klimaattype invullen in de legende adhv de klimatogrammen die we net gezien hebben. Daarna zet je de beginletter van de stad erbij. Als je dat gedaan hebt plaats je het op de juiste plaats op de kaart, dit doe je door de stad te zoeken in de atlas.

Jullie krijgen hiervoor 5’.

Klassikale verbetering.

PPT dia 27-28

Volgende les

OLG

· Hoe komt het nu dat er zoveel verschillen zijn in de klimaattypes? Neem p36 in je WB. Op de kaart zien jullie de Tj, Nj en Sj.

BORDSCHEMA

Agenda:

PPT

1. Wat zijn normaalwaarden

2. Grafische voorstelling

· Neerslag

· Temperatuur

3. Het klimatogram lezen

4. Voorwaarden plantengroei

5. Het klimaattype determineren