SADRŽAJ

1 Društvene zajednice3

2 Šta je porodica4

21 Funkcije porodice5

22 Značaj porodice7

3 Šta je društvo9

31 Društvena uloga10

4 Porodica i društvo11

5 Odnos porodica ndash država ndash društvo12

6 Zaključak13

1 Društvene zajednice

Ljudi su oduvek živeli I uvek će morati da žive u društvenim zajednicama- malim

ili velikim privremenim ili trajnim prirodnim ili istorijski formiranimZajednice su

ljudima potrebne zato što se u nima najpotpunije ostvaruje veza jednog čoveka sa drugim

prisnim povezivanjem sa onima koji su nam najbliži I najsličniji U zajednicama se stiče

prvi osećaj čovekove pripadnosti širem društvu a posredstvom primarne zajednice

globalno društvo postaje deo života svakog pojedinca U zajednici ljudi bivaju čvrsto

međusobno povezani I pored svega onog što ih jedne od drugih razdvaja Zato se u

zajednicama ostaje čak I onda kada je zajednički život prepun teškoća Sa druge strane

najveće teškoće u životu pojedinac može da savlada samo uz potporu drugih sebi

najbližih I društvene zajednice kojoj pripada

Pojam zajednice prvi detaljnije pbrazlaže nemački sociolog Ferdinand Tenis

(1855-1936) On razlikuje dva oblika društvenosti dva tipa povezivanja ljudi dve vrste

društvenih skupina Prvi oblik je organska zajednica a drugi je veštačko društvo Ovde

pojam ldquodruštvardquo ima specifično uže značenje slično pojmu ldquoskuprdquo ili ldquoudruženjerdquo da ni

se naglasila suštinska razlika prema pojmu ldquozajednicerdquo koji označava skupinu sa

posebnim kvalitetom odnosa među svojim članovima

Tipična zajednica je porodica dok je tipično ldquodruštvordquo preduzeće ili neko drugo

poslovno udruženje U zajednici ljudi žive dok u poslovnim okruženjima postižu

određeni interes Odnosi u zajednici su prisni prožeti snažnim pozitivnim emocijama

ispunjeni uzajamnomsolidarnošću članova I osećajem zajedničke pripadnosti Nasuprot

zajednici u poslovnim udruženjima članovi su veštački povezani konkretnim interesom

oni ostaju međusobno emotivno razdvojeni I pored interesa koji ih povezuje

2

2 Šta je porodica

Porodica je univerzalna ljudska zajednica koju cine odrasli reproduktivno

sposobni partneri i njihovo potomstvo ali i dalji srodnici koji žive zajedno sa njima

Porodica pored reproduktivne privredne socijalne ima i znacajnu psihološku vaspitnu i

socijalizacijsku ulogu Ona je važna primarna grupa i jedan od najznacajnijih agenasa

socijalizacije Po strukturi funkcijama i vrednosnoj orijentaciji postoji više tipova i

oblika porodica monogamna poligamna matrijarhalna patrijarhalna potpuna

nepotpuna nuklearna proširena autoritarna demokratska itd

Porodica je primarana ljudska zajednica zato što je prva najvažnija I najprisnija

ljudska skupina Ona je prototip svake druge društvene zajednice jer se u porodici

uspostavljaju trajne emotivno prisne solidarne I svestrane veze između članova kakve

bi se mogle poželeti I u globalnom društvu Zato ai zbog višestrukih (bioloških psihičkih

I društvenih) funkcija porodicu mnogi smatraju osnovnom ćelijom svakog društva

svojevrsnim ldquodruštvom u malomrdquo

Porodica je primarna bio-psiho-socijalna zajednica roditelja o njihove rođene ili

usvojene dece

Porodica nastaje zasnivanjem braka između muškarca I žene u kojem se rađaju

deca I koji ostaje stožerformalna struktura oko koje se kristališe porodična zajednica

Porodica je širi pojam od braka ali je brak osnova porodice Porodica je primarna grupa I

intimna zajednica a brak je društvena ustanova okrenuta donekle I širem društvu

Porodica se definiše kao osnovna društvena celija i kao jedna od najsloženijih

najstarijih i najtrajnijih društvenih grupa Ona zahvata vrlo razlicite strane ljudskog

života pa zbog toga postoji citavo bogatstvo znacenja i objašnjenja od filozofskih

socioloških psiholoških vaspitnih socijalnih pa do ekonomskih i pravnih

Porodica je biološka i edukativna grupa To je njena osnovna društvena sadržina

od postanka do najnovijeg vremena

3

Biološka funkcija porodice ogleda se u zadovoljavanju polnog nagona individue

zadovoljavanju emotivnih potreba reprodukciji tj u radanju i odgoju nove generacije

odnosno produžavanju ljudske vrste

U istorijskom razvitku porodice njena edukativna funkcija nije bila uvek istog

inteziteta što nije samo zavisilo od nje nego i od okolnosti - sadržine karaktera i

strukture društvenih odnosa u kojim se nalazila i razvijala

U društvenim odnosima u kojim društvo preuzima brigu edukacije pocevši od

predškolskog uzrasta i dalje ova funkcija porodice se smanjuje Takoder na to je uticala

i ekonomska funkcija porodice - da li se odvija u njoj ili izvan nje da li ženski clanovi

ucestvuju u obavljanju te funkcije Za razliku od robovlasnickog i feudalnog društva

kapitalisticki nacin proizvodnje i buržoaski politicki sistem udaljavaju kako ženu tako i

muškarca od same edukativne uloge u porodici I biološka funkcija porodice je pokazala

svoju evoluciju

Socijalna funkcija porodice se ogleda u odgoju i brizi za potomstvom do zaštite

od napada i ugrožavanja slobode pojedinca Danas su se funkcije porodice promijenile

ali je i dalje ona ostala važna društvena institucija koja ima veliku ulogu u životu svakog

pojedinca i u svakom društvenom sistemu

21 Funkcije porodice

Porodica kao osnovna društvena ćelija predstava prirodnu zajednicu ljudi različite

starosne dobi bazirana je na bio-reproduktivnim i socio-ekonomskim vezama muža i

žene i njihove rođene ili usvojene dece Najčešće je porodica sinonim sigurnosi pažnje

ljubavi topline razumevanja Kao mešavina tradicionalne religijsko-patrijahalne i

moderne ateističko-materijalističke porodice zajdnica muža i žene i njihove dece nastoji

da ostvari dve svoje bazične funkcije

da osigura fizički opstanak deteta i

4

da izgradi kod deteta osnovne ljudske osobine

Uloga porodice je odlučujuća u razvoju a atmosfera u njoj je presudna u životu svakog

od nas

Potpuna porodica podrazumeva zajednicu muža žene i njihove rođene i usvojene

dece Toplina porodičnog života i zdrava atmosfera u njoj ispunjena ljubavlju pažnjom

razumevanjem i saradnjom rezultiraće pravilnim razvojem i zdravom ličnošću sa

pozitivnim potencijalima za samostalan život pojedinca

Nepotpuna porodica (po Keningu) podrazumeva odrastanje uz jednog roditelja

usled smrti drugog odlaska tj dezerterstva jednog od njih razvoda ili rođenja deteta u

vanbračnoj zajednici Odrastanje i razvojne promene koje prate dete na putu ka odraslosti

nose sa sobom brojne probleme Ukoliko dete raste uz jednog roditelja razvojni i životni

problemi su znatno veći i potencijalni su uzročnici poremećaja u najrazličitijim sferama

ličnosti Rizik odrastanja u nepotpunoj porodici je dodatno pojačan i naročito veliki u

periodu adolescencije popularno nazvanom periodom bura i oluja od čijeg srećnog ili

nesrećnog ishoda zavisi u mnogome budućnost pojedinca Prema mišljenju Ekermana

idealno zdrave porodice nema one su ili pretežno zdrave ili pretežno bolesne Zdrava

porodica je ona porodica čiji članovi ne ispoljavaju neki psihopatološki poremećaj akutni

ili hronični U osnovi zdrave porodice je ljubav osećanje sigurnosti naklonosti

nežnosti odanosti prijateljstva Nepotpune ili dezorganizovane porodice su izložene

brojnim problemima socijalne emocionalne moralne i materijalne prirode Moderna

porodica kao mesto razmene ljubavi i materijalnih dobara ima

važnu društvenu ulogu koja se sastoji u

1 obezbeđivanju hrane skloništa i drugih materijalnih potreba u cilju održavanja života i

pružanja zaštite od najrazličitijih spoljašnjih opasnosti

2 stvaranju društvene zajednice koja izgrađuje emocionalne veze porodičnih odnosa

3 stvaranju prilika za razvijanje ličnog identiteta koji je u vezi sa identitetom porodice

pružajući psihički integritet i snagu za doživljavanje novih iskustava

4 oblikovanju seksualnih uloga i njihovom adekvatnom prihvatanju

5 pripremanju dece za integrisanje sa društvenim ulogama i prihvatanje društvene

odgovornosti i normi ponašanja

6 podsticanju učenja i pružanju podrške individualnoj kreativnosti I inicijativi

5

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

1 Društvene zajednice

Ljudi su oduvek živeli I uvek će morati da žive u društvenim zajednicama- malim

ili velikim privremenim ili trajnim prirodnim ili istorijski formiranimZajednice su

ljudima potrebne zato što se u nima najpotpunije ostvaruje veza jednog čoveka sa drugim

prisnim povezivanjem sa onima koji su nam najbliži I najsličniji U zajednicama se stiče

prvi osećaj čovekove pripadnosti širem društvu a posredstvom primarne zajednice

globalno društvo postaje deo života svakog pojedinca U zajednici ljudi bivaju čvrsto

međusobno povezani I pored svega onog što ih jedne od drugih razdvaja Zato se u

zajednicama ostaje čak I onda kada je zajednički život prepun teškoća Sa druge strane

najveće teškoće u životu pojedinac može da savlada samo uz potporu drugih sebi

najbližih I društvene zajednice kojoj pripada

Pojam zajednice prvi detaljnije pbrazlaže nemački sociolog Ferdinand Tenis

(1855-1936) On razlikuje dva oblika društvenosti dva tipa povezivanja ljudi dve vrste

društvenih skupina Prvi oblik je organska zajednica a drugi je veštačko društvo Ovde

pojam ldquodruštvardquo ima specifično uže značenje slično pojmu ldquoskuprdquo ili ldquoudruženjerdquo da ni

se naglasila suštinska razlika prema pojmu ldquozajednicerdquo koji označava skupinu sa

posebnim kvalitetom odnosa među svojim članovima

Tipična zajednica je porodica dok je tipično ldquodruštvordquo preduzeće ili neko drugo

poslovno udruženje U zajednici ljudi žive dok u poslovnim okruženjima postižu

određeni interes Odnosi u zajednici su prisni prožeti snažnim pozitivnim emocijama

ispunjeni uzajamnomsolidarnošću članova I osećajem zajedničke pripadnosti Nasuprot

zajednici u poslovnim udruženjima članovi su veštački povezani konkretnim interesom

oni ostaju međusobno emotivno razdvojeni I pored interesa koji ih povezuje

2

2 Šta je porodica

Porodica je univerzalna ljudska zajednica koju cine odrasli reproduktivno

sposobni partneri i njihovo potomstvo ali i dalji srodnici koji žive zajedno sa njima

Porodica pored reproduktivne privredne socijalne ima i znacajnu psihološku vaspitnu i

socijalizacijsku ulogu Ona je važna primarna grupa i jedan od najznacajnijih agenasa

socijalizacije Po strukturi funkcijama i vrednosnoj orijentaciji postoji više tipova i

oblika porodica monogamna poligamna matrijarhalna patrijarhalna potpuna

nepotpuna nuklearna proširena autoritarna demokratska itd

Porodica je primarana ljudska zajednica zato što je prva najvažnija I najprisnija

ljudska skupina Ona je prototip svake druge društvene zajednice jer se u porodici

uspostavljaju trajne emotivno prisne solidarne I svestrane veze između članova kakve

bi se mogle poželeti I u globalnom društvu Zato ai zbog višestrukih (bioloških psihičkih

I društvenih) funkcija porodicu mnogi smatraju osnovnom ćelijom svakog društva

svojevrsnim ldquodruštvom u malomrdquo

Porodica je primarna bio-psiho-socijalna zajednica roditelja o njihove rođene ili

usvojene dece

Porodica nastaje zasnivanjem braka između muškarca I žene u kojem se rađaju

deca I koji ostaje stožerformalna struktura oko koje se kristališe porodična zajednica

Porodica je širi pojam od braka ali je brak osnova porodice Porodica je primarna grupa I

intimna zajednica a brak je društvena ustanova okrenuta donekle I širem društvu

Porodica se definiše kao osnovna društvena celija i kao jedna od najsloženijih

najstarijih i najtrajnijih društvenih grupa Ona zahvata vrlo razlicite strane ljudskog

života pa zbog toga postoji citavo bogatstvo znacenja i objašnjenja od filozofskih

socioloških psiholoških vaspitnih socijalnih pa do ekonomskih i pravnih

Porodica je biološka i edukativna grupa To je njena osnovna društvena sadržina

od postanka do najnovijeg vremena

3

Biološka funkcija porodice ogleda se u zadovoljavanju polnog nagona individue

zadovoljavanju emotivnih potreba reprodukciji tj u radanju i odgoju nove generacije

odnosno produžavanju ljudske vrste

U istorijskom razvitku porodice njena edukativna funkcija nije bila uvek istog

inteziteta što nije samo zavisilo od nje nego i od okolnosti - sadržine karaktera i

strukture društvenih odnosa u kojim se nalazila i razvijala

U društvenim odnosima u kojim društvo preuzima brigu edukacije pocevši od

predškolskog uzrasta i dalje ova funkcija porodice se smanjuje Takoder na to je uticala

i ekonomska funkcija porodice - da li se odvija u njoj ili izvan nje da li ženski clanovi

ucestvuju u obavljanju te funkcije Za razliku od robovlasnickog i feudalnog društva

kapitalisticki nacin proizvodnje i buržoaski politicki sistem udaljavaju kako ženu tako i

muškarca od same edukativne uloge u porodici I biološka funkcija porodice je pokazala

svoju evoluciju

Socijalna funkcija porodice se ogleda u odgoju i brizi za potomstvom do zaštite

od napada i ugrožavanja slobode pojedinca Danas su se funkcije porodice promijenile

ali je i dalje ona ostala važna društvena institucija koja ima veliku ulogu u životu svakog

pojedinca i u svakom društvenom sistemu

21 Funkcije porodice

Porodica kao osnovna društvena ćelija predstava prirodnu zajednicu ljudi različite

starosne dobi bazirana je na bio-reproduktivnim i socio-ekonomskim vezama muža i

žene i njihove rođene ili usvojene dece Najčešće je porodica sinonim sigurnosi pažnje

ljubavi topline razumevanja Kao mešavina tradicionalne religijsko-patrijahalne i

moderne ateističko-materijalističke porodice zajdnica muža i žene i njihove dece nastoji

da ostvari dve svoje bazične funkcije

da osigura fizički opstanak deteta i

4

da izgradi kod deteta osnovne ljudske osobine

Uloga porodice je odlučujuća u razvoju a atmosfera u njoj je presudna u životu svakog

od nas

Potpuna porodica podrazumeva zajednicu muža žene i njihove rođene i usvojene

dece Toplina porodičnog života i zdrava atmosfera u njoj ispunjena ljubavlju pažnjom

razumevanjem i saradnjom rezultiraće pravilnim razvojem i zdravom ličnošću sa

pozitivnim potencijalima za samostalan život pojedinca

Nepotpuna porodica (po Keningu) podrazumeva odrastanje uz jednog roditelja

usled smrti drugog odlaska tj dezerterstva jednog od njih razvoda ili rođenja deteta u

vanbračnoj zajednici Odrastanje i razvojne promene koje prate dete na putu ka odraslosti

nose sa sobom brojne probleme Ukoliko dete raste uz jednog roditelja razvojni i životni

problemi su znatno veći i potencijalni su uzročnici poremećaja u najrazličitijim sferama

ličnosti Rizik odrastanja u nepotpunoj porodici je dodatno pojačan i naročito veliki u

periodu adolescencije popularno nazvanom periodom bura i oluja od čijeg srećnog ili

nesrećnog ishoda zavisi u mnogome budućnost pojedinca Prema mišljenju Ekermana

idealno zdrave porodice nema one su ili pretežno zdrave ili pretežno bolesne Zdrava

porodica je ona porodica čiji članovi ne ispoljavaju neki psihopatološki poremećaj akutni

ili hronični U osnovi zdrave porodice je ljubav osećanje sigurnosti naklonosti

nežnosti odanosti prijateljstva Nepotpune ili dezorganizovane porodice su izložene

brojnim problemima socijalne emocionalne moralne i materijalne prirode Moderna

porodica kao mesto razmene ljubavi i materijalnih dobara ima

važnu društvenu ulogu koja se sastoji u

1 obezbeđivanju hrane skloništa i drugih materijalnih potreba u cilju održavanja života i

pružanja zaštite od najrazličitijih spoljašnjih opasnosti

2 stvaranju društvene zajednice koja izgrađuje emocionalne veze porodičnih odnosa

3 stvaranju prilika za razvijanje ličnog identiteta koji je u vezi sa identitetom porodice

pružajući psihički integritet i snagu za doživljavanje novih iskustava

4 oblikovanju seksualnih uloga i njihovom adekvatnom prihvatanju

5 pripremanju dece za integrisanje sa društvenim ulogama i prihvatanje društvene

odgovornosti i normi ponašanja

6 podsticanju učenja i pružanju podrške individualnoj kreativnosti I inicijativi

5

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

2 Šta je porodica

Porodica je univerzalna ljudska zajednica koju cine odrasli reproduktivno

sposobni partneri i njihovo potomstvo ali i dalji srodnici koji žive zajedno sa njima

Porodica pored reproduktivne privredne socijalne ima i znacajnu psihološku vaspitnu i

socijalizacijsku ulogu Ona je važna primarna grupa i jedan od najznacajnijih agenasa

socijalizacije Po strukturi funkcijama i vrednosnoj orijentaciji postoji više tipova i

oblika porodica monogamna poligamna matrijarhalna patrijarhalna potpuna

nepotpuna nuklearna proširena autoritarna demokratska itd

Porodica je primarana ljudska zajednica zato što je prva najvažnija I najprisnija

ljudska skupina Ona je prototip svake druge društvene zajednice jer se u porodici

uspostavljaju trajne emotivno prisne solidarne I svestrane veze između članova kakve

bi se mogle poželeti I u globalnom društvu Zato ai zbog višestrukih (bioloških psihičkih

I društvenih) funkcija porodicu mnogi smatraju osnovnom ćelijom svakog društva

svojevrsnim ldquodruštvom u malomrdquo

Porodica je primarna bio-psiho-socijalna zajednica roditelja o njihove rođene ili

usvojene dece

Porodica nastaje zasnivanjem braka između muškarca I žene u kojem se rađaju

deca I koji ostaje stožerformalna struktura oko koje se kristališe porodična zajednica

Porodica je širi pojam od braka ali je brak osnova porodice Porodica je primarna grupa I

intimna zajednica a brak je društvena ustanova okrenuta donekle I širem društvu

Porodica se definiše kao osnovna društvena celija i kao jedna od najsloženijih

najstarijih i najtrajnijih društvenih grupa Ona zahvata vrlo razlicite strane ljudskog

života pa zbog toga postoji citavo bogatstvo znacenja i objašnjenja od filozofskih

socioloških psiholoških vaspitnih socijalnih pa do ekonomskih i pravnih

Porodica je biološka i edukativna grupa To je njena osnovna društvena sadržina

od postanka do najnovijeg vremena

3

Biološka funkcija porodice ogleda se u zadovoljavanju polnog nagona individue

zadovoljavanju emotivnih potreba reprodukciji tj u radanju i odgoju nove generacije

odnosno produžavanju ljudske vrste

U istorijskom razvitku porodice njena edukativna funkcija nije bila uvek istog

inteziteta što nije samo zavisilo od nje nego i od okolnosti - sadržine karaktera i

strukture društvenih odnosa u kojim se nalazila i razvijala

U društvenim odnosima u kojim društvo preuzima brigu edukacije pocevši od

predškolskog uzrasta i dalje ova funkcija porodice se smanjuje Takoder na to je uticala

i ekonomska funkcija porodice - da li se odvija u njoj ili izvan nje da li ženski clanovi

ucestvuju u obavljanju te funkcije Za razliku od robovlasnickog i feudalnog društva

kapitalisticki nacin proizvodnje i buržoaski politicki sistem udaljavaju kako ženu tako i

muškarca od same edukativne uloge u porodici I biološka funkcija porodice je pokazala

svoju evoluciju

Socijalna funkcija porodice se ogleda u odgoju i brizi za potomstvom do zaštite

od napada i ugrožavanja slobode pojedinca Danas su se funkcije porodice promijenile

ali je i dalje ona ostala važna društvena institucija koja ima veliku ulogu u životu svakog

pojedinca i u svakom društvenom sistemu

21 Funkcije porodice

Porodica kao osnovna društvena ćelija predstava prirodnu zajednicu ljudi različite

starosne dobi bazirana je na bio-reproduktivnim i socio-ekonomskim vezama muža i

žene i njihove rođene ili usvojene dece Najčešće je porodica sinonim sigurnosi pažnje

ljubavi topline razumevanja Kao mešavina tradicionalne religijsko-patrijahalne i

moderne ateističko-materijalističke porodice zajdnica muža i žene i njihove dece nastoji

da ostvari dve svoje bazične funkcije

da osigura fizički opstanak deteta i

4

da izgradi kod deteta osnovne ljudske osobine

Uloga porodice je odlučujuća u razvoju a atmosfera u njoj je presudna u životu svakog

od nas

Potpuna porodica podrazumeva zajednicu muža žene i njihove rođene i usvojene

dece Toplina porodičnog života i zdrava atmosfera u njoj ispunjena ljubavlju pažnjom

razumevanjem i saradnjom rezultiraće pravilnim razvojem i zdravom ličnošću sa

pozitivnim potencijalima za samostalan život pojedinca

Nepotpuna porodica (po Keningu) podrazumeva odrastanje uz jednog roditelja

usled smrti drugog odlaska tj dezerterstva jednog od njih razvoda ili rođenja deteta u

vanbračnoj zajednici Odrastanje i razvojne promene koje prate dete na putu ka odraslosti

nose sa sobom brojne probleme Ukoliko dete raste uz jednog roditelja razvojni i životni

problemi su znatno veći i potencijalni su uzročnici poremećaja u najrazličitijim sferama

ličnosti Rizik odrastanja u nepotpunoj porodici je dodatno pojačan i naročito veliki u

periodu adolescencije popularno nazvanom periodom bura i oluja od čijeg srećnog ili

nesrećnog ishoda zavisi u mnogome budućnost pojedinca Prema mišljenju Ekermana

idealno zdrave porodice nema one su ili pretežno zdrave ili pretežno bolesne Zdrava

porodica je ona porodica čiji članovi ne ispoljavaju neki psihopatološki poremećaj akutni

ili hronični U osnovi zdrave porodice je ljubav osećanje sigurnosti naklonosti

nežnosti odanosti prijateljstva Nepotpune ili dezorganizovane porodice su izložene

brojnim problemima socijalne emocionalne moralne i materijalne prirode Moderna

porodica kao mesto razmene ljubavi i materijalnih dobara ima

važnu društvenu ulogu koja se sastoji u

1 obezbeđivanju hrane skloništa i drugih materijalnih potreba u cilju održavanja života i

pružanja zaštite od najrazličitijih spoljašnjih opasnosti

2 stvaranju društvene zajednice koja izgrađuje emocionalne veze porodičnih odnosa

3 stvaranju prilika za razvijanje ličnog identiteta koji je u vezi sa identitetom porodice

pružajući psihički integritet i snagu za doživljavanje novih iskustava

4 oblikovanju seksualnih uloga i njihovom adekvatnom prihvatanju

5 pripremanju dece za integrisanje sa društvenim ulogama i prihvatanje društvene

odgovornosti i normi ponašanja

6 podsticanju učenja i pružanju podrške individualnoj kreativnosti I inicijativi

5

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

Biološka funkcija porodice ogleda se u zadovoljavanju polnog nagona individue

zadovoljavanju emotivnih potreba reprodukciji tj u radanju i odgoju nove generacije

odnosno produžavanju ljudske vrste

U istorijskom razvitku porodice njena edukativna funkcija nije bila uvek istog

inteziteta što nije samo zavisilo od nje nego i od okolnosti - sadržine karaktera i

strukture društvenih odnosa u kojim se nalazila i razvijala

U društvenim odnosima u kojim društvo preuzima brigu edukacije pocevši od

predškolskog uzrasta i dalje ova funkcija porodice se smanjuje Takoder na to je uticala

i ekonomska funkcija porodice - da li se odvija u njoj ili izvan nje da li ženski clanovi

ucestvuju u obavljanju te funkcije Za razliku od robovlasnickog i feudalnog društva

kapitalisticki nacin proizvodnje i buržoaski politicki sistem udaljavaju kako ženu tako i

muškarca od same edukativne uloge u porodici I biološka funkcija porodice je pokazala

svoju evoluciju

Socijalna funkcija porodice se ogleda u odgoju i brizi za potomstvom do zaštite

od napada i ugrožavanja slobode pojedinca Danas su se funkcije porodice promijenile

ali je i dalje ona ostala važna društvena institucija koja ima veliku ulogu u životu svakog

pojedinca i u svakom društvenom sistemu

21 Funkcije porodice

Porodica kao osnovna društvena ćelija predstava prirodnu zajednicu ljudi različite

starosne dobi bazirana je na bio-reproduktivnim i socio-ekonomskim vezama muža i

žene i njihove rođene ili usvojene dece Najčešće je porodica sinonim sigurnosi pažnje

ljubavi topline razumevanja Kao mešavina tradicionalne religijsko-patrijahalne i

moderne ateističko-materijalističke porodice zajdnica muža i žene i njihove dece nastoji

da ostvari dve svoje bazične funkcije

da osigura fizički opstanak deteta i

4

da izgradi kod deteta osnovne ljudske osobine

Uloga porodice je odlučujuća u razvoju a atmosfera u njoj je presudna u životu svakog

od nas

Potpuna porodica podrazumeva zajednicu muža žene i njihove rođene i usvojene

dece Toplina porodičnog života i zdrava atmosfera u njoj ispunjena ljubavlju pažnjom

razumevanjem i saradnjom rezultiraće pravilnim razvojem i zdravom ličnošću sa

pozitivnim potencijalima za samostalan život pojedinca

Nepotpuna porodica (po Keningu) podrazumeva odrastanje uz jednog roditelja

usled smrti drugog odlaska tj dezerterstva jednog od njih razvoda ili rođenja deteta u

vanbračnoj zajednici Odrastanje i razvojne promene koje prate dete na putu ka odraslosti

nose sa sobom brojne probleme Ukoliko dete raste uz jednog roditelja razvojni i životni

problemi su znatno veći i potencijalni su uzročnici poremećaja u najrazličitijim sferama

ličnosti Rizik odrastanja u nepotpunoj porodici je dodatno pojačan i naročito veliki u

periodu adolescencije popularno nazvanom periodom bura i oluja od čijeg srećnog ili

nesrećnog ishoda zavisi u mnogome budućnost pojedinca Prema mišljenju Ekermana

idealno zdrave porodice nema one su ili pretežno zdrave ili pretežno bolesne Zdrava

porodica je ona porodica čiji članovi ne ispoljavaju neki psihopatološki poremećaj akutni

ili hronični U osnovi zdrave porodice je ljubav osećanje sigurnosti naklonosti

nežnosti odanosti prijateljstva Nepotpune ili dezorganizovane porodice su izložene

brojnim problemima socijalne emocionalne moralne i materijalne prirode Moderna

porodica kao mesto razmene ljubavi i materijalnih dobara ima

važnu društvenu ulogu koja se sastoji u

1 obezbeđivanju hrane skloništa i drugih materijalnih potreba u cilju održavanja života i

pružanja zaštite od najrazličitijih spoljašnjih opasnosti

2 stvaranju društvene zajednice koja izgrađuje emocionalne veze porodičnih odnosa

3 stvaranju prilika za razvijanje ličnog identiteta koji je u vezi sa identitetom porodice

pružajući psihički integritet i snagu za doživljavanje novih iskustava

4 oblikovanju seksualnih uloga i njihovom adekvatnom prihvatanju

5 pripremanju dece za integrisanje sa društvenim ulogama i prihvatanje društvene

odgovornosti i normi ponašanja

6 podsticanju učenja i pružanju podrške individualnoj kreativnosti I inicijativi

5

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

da izgradi kod deteta osnovne ljudske osobine

Uloga porodice je odlučujuća u razvoju a atmosfera u njoj je presudna u životu svakog

od nas

Potpuna porodica podrazumeva zajednicu muža žene i njihove rođene i usvojene

dece Toplina porodičnog života i zdrava atmosfera u njoj ispunjena ljubavlju pažnjom

razumevanjem i saradnjom rezultiraće pravilnim razvojem i zdravom ličnošću sa

pozitivnim potencijalima za samostalan život pojedinca

Nepotpuna porodica (po Keningu) podrazumeva odrastanje uz jednog roditelja

usled smrti drugog odlaska tj dezerterstva jednog od njih razvoda ili rođenja deteta u

vanbračnoj zajednici Odrastanje i razvojne promene koje prate dete na putu ka odraslosti

nose sa sobom brojne probleme Ukoliko dete raste uz jednog roditelja razvojni i životni

problemi su znatno veći i potencijalni su uzročnici poremećaja u najrazličitijim sferama

ličnosti Rizik odrastanja u nepotpunoj porodici je dodatno pojačan i naročito veliki u

periodu adolescencije popularno nazvanom periodom bura i oluja od čijeg srećnog ili

nesrećnog ishoda zavisi u mnogome budućnost pojedinca Prema mišljenju Ekermana

idealno zdrave porodice nema one su ili pretežno zdrave ili pretežno bolesne Zdrava

porodica je ona porodica čiji članovi ne ispoljavaju neki psihopatološki poremećaj akutni

ili hronični U osnovi zdrave porodice je ljubav osećanje sigurnosti naklonosti

nežnosti odanosti prijateljstva Nepotpune ili dezorganizovane porodice su izložene

brojnim problemima socijalne emocionalne moralne i materijalne prirode Moderna

porodica kao mesto razmene ljubavi i materijalnih dobara ima

važnu društvenu ulogu koja se sastoji u

1 obezbeđivanju hrane skloništa i drugih materijalnih potreba u cilju održavanja života i

pružanja zaštite od najrazličitijih spoljašnjih opasnosti

2 stvaranju društvene zajednice koja izgrađuje emocionalne veze porodičnih odnosa

3 stvaranju prilika za razvijanje ličnog identiteta koji je u vezi sa identitetom porodice

pružajući psihički integritet i snagu za doživljavanje novih iskustava

4 oblikovanju seksualnih uloga i njihovom adekvatnom prihvatanju

5 pripremanju dece za integrisanje sa društvenim ulogama i prihvatanje društvene

odgovornosti i normi ponašanja

6 podsticanju učenja i pružanju podrške individualnoj kreativnosti I inicijativi

5

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

Po savremenim shvatanju porodica je zajednica pojedinaca koja treba da omogući

svakom njenom članu da pronađe mesto u društvu koje mu pripada U savremenom

tumačenju porodice sve se češče pominje psihološko prisustvo oba roditelja psihološka

dimenzija i uzajamno delovanje njenih 1048830lanova Smatrajući da su karakter i sudbina

čoveka određeni već u prvih 5 godina života S Frojd u svojim radovima veliku pažnju

posvećuje značaju porodice u oblikovanju li1048830nosti i mentalnom zdravlju deteta S Frojd

shvata porodicu kao instrument za disciplinovanje detetovih bioloških nagona a roditelja

kao simbol ograničenja društva Ispunjavajući svoju roditeljsku dužnost roditelj vaspitava

dete spremajući ga za društveni život S Frojd ističe da se mentalna sudbina pojedinca

zasniva na njegovom porodičnom iskustvu Porodica se definiše u najopštijem smislu kao

istorijski promenljiv društveni oblik u okviru kojeg se odvija proces reprodukcije

društvenih jedinki Kao zbir socijalnih ekonomskih I ličnih odnosa između osoba

povezanih srodstvom (roditelj-dete) porodica nastaje kao izraz biosocijalnog povezivanja

jedinki u procesu prirodne reprodukcije ili kao izraz psihosocijalnog povezivanja

supružnika sa usvojenom decom Sociološka teorija porodice nastoji da odgovori na dva

bitna pitanja

1 koje mesto i ulogu porodica ima u društvrnoj strukturi i

2 kakvo mesto i ulogu porodica ima u društvenom razvoju i promeni

M Mid smatra da je porodica institucija u kojoj se kroz odgovarajuće uslove i vaspitna

usmeravanja stvaraju i oblikuju pojedinci

22 Značaj porodice

Porodična je veza najtešnja najnežnija i najsvetija od svih ljudskih veza na

zemlji Bog je ustanovio porodicu da bi prva osigurala tople i zbrinjavajuće odnose za

kojima čezne ljudsko srce U porodičnom krugu se zadovoljavaju duboke i trajne potrebe

za pripadanjem ljubavlju i prisnosti Bog blagosilja porodicu i želi da njezini članovi

pomažu jedni drugima u postizanju potpune zrelosti i cjelovitosti U hrišćanskoj se

6

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

porodici vrednost i dostojanstvo svakog člana ostvaruje i neguje u atmosferi poštovanja

jednakosti otvorenosti i ljubavi U ovom intimnom krugu razvijaju se najranija i

najtrajnija stanovišta pojedinca prema odnosima i prenose moralne vrednosti s jednog

naraštaja na drugi Bog isto tako želi da putem porodičnih odnosa otkrije sebe i svoje

puteve Uz uzajamnu ljubav poštovanje intimnost i doživotni zavet kao sastavnim

tkivom brak je odraz ljubavi svetosti bliskosti i trajnosti veze između Hrista i Njegove

crkve Vaspitanje i obrazovanje što ga vrše roditelji i uzvratna ljubav potomstva na

ukazanu im ljubav odraz je onoga što doživljavaju vernici kao Božja deca Božjom

milošću porodica može biti snažno sredstvo za privođenje njenih članova Hristu Greh je

izopačio Božje ideale za brak i porodicu Osim toga sve veća složenost društva i veliki

stres koji opterećuje odnose danas u mnogim porodicama izaziva krize Posledice se vide

u prekinutim poremećenim životima i odnosima obilježenima nepoverenjem sukobima

neprijateljstvom i otuđenošću Mnogi članovi porodice uključujući i roditelje i dedove i

bake a posebno žene i djeca izloženi su porodičnom nasilju Sve veći broj razvoda

ukazuje na visoki stepen bračne nesloge i nesreće Porodici je potrebna obnova i

reformacija unutrašnjih odnosa To će pomoći da se promene razorno ponašanje i

postupci koji danas preovlađuju u mnogim domovima Zahvaljujući snazi jevanđelja

članovi porodice mogu priznati svoju grešnost prihvatiti uzajamne nedostatke i u svom

životu i odnosima doživeti Hristovo spasiteljsko iscjeljenje Premda neki porodični

odnosi nisu dostigli ideal i možda nije potpuno ostvareno oslobađanje od štetnih

iskustava tamo gdje vlada Hristova ljubav Njegov će Duh promovisati jedinstvo i sklad i

takve domove učiniti kanalima životodavne radosti i snage u Crkvi i društvu Ovu izjavu

za javnost objavio je predsjednik Generalne konferencije Neal C Wilson nakon

savjetovanja sa šestnaestoricom potpredsednika Hrišćanske adventističke crkve 5 jula

1990 na zasedanju Generalne konferencije u Indianapolisu saveznoj državi Indiana u

SAD-u

7

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

3 Šta je društvo

Društvo je grupa ljudi koji žive ili rade zajedno Ima više razlicitih upotreba ovog

pojma Obicno se odnosi na grupu ljudi koji zajedno žive u uredenoj zajednici

Društvene nauke koriste pojam društvo da oznace grupu ljudi koji formiraju polu-

otvoreni (ili polu-zatvoreni) društveni sistem u kojem se veci deo interakcije odvija

medu individua koje su deo grupe Apstraktnije društvo se definiše kao mreža odnosa

izmedu entiteta Takode se definiše i kao nezavisna zajednica

Pojam društvo potice od latinskog societas u znacenju prijateljske veze sa

drugima Latinsko societas se izvodi iz socius (partner) Pojam društvo cesto ukazuje na

to da njegovi clanovi dele neke zajednicke brige ili interese u zajednickom cilju Kao

takav cesto se koristi kao sinonim za narod jedne zemlje koji ima zajednicke institucije

koje se brinu za gradansko blagostanje

Ljudska društva su cesto organizovana prema njihovim primarnim sredstvima za

opstanak društveni naucnici prepoznavaju društva lovaca-sakupljaca nomadska

pastoralna društva hortikulturna ili jednostavna poljoprivredna društva i napredna

poljoprivredna društva poznata i kao civilizacije Neki smatraju da su industrijska i post-

industrijska društva zasebna u odnosu na tradicionalna poljoprivredna društva

Za pripadnike mnogih nacija sjedinjenih po slicnim politickim i kulturnim

tradicijama verovanjima ili vrednostima se ponekad kaže da su društvo (na primer

judeo-hrišcansko istocno zapadno itd) Kada se koristi u ovom kontekstu izraz se

koristi kao sredstvo da se izrazi kontrast dva ili više društava ciji predstavnici

predstavljaju alternativne suprotstavljajuce i nadmetajuce poglede na svet

8

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

31 Društvena uloga

U sociologiji se horizontalna dimenzija strukture globalnog društva označava kao

funkcionalna diferencijacija(raznolikost) a izražava se pojmom društvene

ulogeDruštvenom ulogom se naziva vrsta delovanja I ponašanja koje se odvija na

očekivani način po unapred usvojenom kulturnom obrascu To je glavna analitička

kategorija funkcionalne analize ili hoizontalne strukture društva Svaki čovek obavlja

više različitih uloga(funkcija) U porodici može da ima nekoliko uloga sin prema

roditeljima muž prema ženi otac prema deci brat stric dever zet itd U preduzeću

može biti radnik I član sindikata u političkoj stranci aktivista u zgradi u kojoj stanuje

sused ili član kućnog saveta pred televizorom gledalac na ulici ldquoučesnik u saobraćajurdquo (I

tu kao automobilista biciklista ili pešak) demonstrant šetač I još mnogo šta drugo

Svaka uloga vrši se na različiti način svaka ima svoja pravila (očekivanja) a sve zajedno

pletu mrezhu drushtvene strukture po horizontalno-funkcionalnoj ravni I određuju

čovekovo društveno ponašanje I delovanje u različitim situacijama

Uloga je kategorija koja se uglavnom koristi u funkcionalnoj analizi društvene strukture

ali je pogodna I za fenomenološku (pojavnu) analizu društvenog delovanja I ponašanja

pojedinaca Pojedine uloge mogu jedna drugu da ometaju potpomažu ili da se

međusobno stapajuTako na primer uobičajeno je da se uloge roditelja I supružnika

međusobno stapaju u jednu dok se neke druge međusobno sukobljavaju I time izazivaju

razne probleme profesinalni političar menadžer pevač ili sportista obično zanemaruju

porodične uloge na račun uspeha u karijeri zaposlena žena preuzima nove uloge u

društvu a tradicionalni sistem vrednosti koji još preovladava u većini porodica I dalje

na nju svaljuje mnoge poslove koje je ona obavljala dok nije morala da radi izvan kuće

9

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

4 Porodica i društvo

Sa stanovišta prirode čovek je deo živoga sveta biološko biće sa stanovišta

društva čovek je društveo biće ili kako ga je Aristtel nazivao društvena živtinja

Osnovni faktor koji je utica na izdvajanje ljudi iz živtinjskog sveta bio je rad tj Svesna

organizvana privredna delatnost ljudi takva delatnost koja se odvijala u društvu Čovek

je i nastao zahvaljujući životu u društvu i zajedno sa nastankom društva Čovek i društvo

su dve strane jednog istog poma Nema društva bez ljudi ni ljudi van društva U tome je

bitna razlika između čoveka i životinje s jedne strane i društva i životinjskog sveta s

druge strane Dolazeći u ddr sa drugim ljudima čovek stupa u raznovrsne društvene

odnose ekonomske radne kulturne političke sportske i dr Svi odnosi u koje stupa

nemaju podjednak značaj ni za društvo ni za njega Najznačajniji su oni društveni odnosi

koji u krajnjo liniji uslovljavaju izgled i obim svih drugih odnosa to su ekonomski

odnosi tj Odnosi u koje čovek stupa u procesu proizvodnje

Međutim čovek ne živi samo kao član najšire zajednice On istovremeno zasniva

i uže grupe u kojima se iscrpljuje njegova svakodnevna aktivnost To su porodica

stambeno naselje (selo rejon grad) opština i druge društvene skupine Sve one

sačinjavaju društvenu strukturu tj Elemente iz kojih se sastoji društvo U društvenu

strukturu ulaze i neke druge kategorie država klase pravo i dr

Porodica je jedan od najznačajniih elemenata društvene strukture Čovek ne živi

samo u društvu već i u porodici Društvo i porodica su dve strane njegovog svakodnvnog

života Društveni i porodični odnosi su se oduvek preplitali i međusobno uslovljavali I

sama porodica redstavlja društvo u malom obimu Nisu bez razloga neki sociolozi

označavali porodicu kao bdquoporodično društvoldquo U toku svoga života čovek provodi znatan

deo svoga vremena u porodici veliki deo njegove aktivnosti odvija se u njoj ili povodom

nje Čitav niz porodičnih funkcija predstavlja smisao i opravdanje njegove egzistencije

10

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

kao pojedinca i kao društvenog bića Mnoge porodične funkcije imaju dodira sa

društvenim funkciama često nisu postojale jasne razlike između jednih i drugih Takve

su na primer ekonomske (proizvodnja i potrošnja) zaštitne vaspitne i druge funkcije

5 Odnos porodica ndash država - društvo

U premodernoj zajednici domaća ili kućna zajednica je osnovna jedinica ukupne

društvene strukture i organizacije društvenosti u kojoj ne postoji diferencijacija između

javnog i privatnog ili je ona tek u svom začetku

U modernom društvu dolazi do distinkcije na liniji javno-privatno i upravo

moderna porodica kao privatna društvena ćelija ima funkciju da čuva nedodirljivost

intimne sfere porodičnog života Pri tom je privatnost uvek posredno nadgledavana od

strane društva odnosno države tj Samo održavanje privatnosti služi održavanim

funkcijama države i njenih birokratskih aparata kontrole i usmeravanja masa

U post-modernoj epohi porodica kao skup veoma raznovrsnih porodica kao skup

veoma raznovrsnih intimnih relacija između ličnosti postaje nezamisliva bez različitih

vrsta institucionalnog pozicioniranja pojedinaca i njihove saradnje i participacije u

raznim sektorima javnosti Zapravo sada dolazi Samo na drugi način do razbijanja

podele između javnog i privatnog Sa jedne strane bdquolično postaje javnoldquo što je slogan

celokupne feminističke pobune a sa druge strane bdquojavno postaje sve više

fimilijazirovanoldquo ali sada kroz slobodan dogovor i nagodbe između pojedinaca koji

učestvuju podjednako u različitim institucionalnim i porodičnim okvirima Tako se

zatvara jedan razvojni krug

Treba ipak primetiti da je sadašnja situacija daleko od realizacije post-modernih

ideala i navedenih obeležja porodičnog života ali i da isto tako pruža početne impulse za

takvo kretanje u budućnosti

11

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

6 Zaključak

Porodica u bilo kom obliku predstavlja važan činilac svakog društva Kao što

pojedinac van društva nema izgleda za opstanak tako I društvo ne može postojati bez

porodice

U našem društvu porodica ima važniju ulogu od samog socijalnog značaja

Porodica je stub društva koji sve pojedince drži na okopu u grupi a što je najvažnije daje

smisao postojanja

Oduveki kod svih naroda porodici je davan veliki značaj Porodica je osnov

društva Ako se u porodici pojave znaci suprotni društvenim propisima onda se ti isti

znaci javljaju i u velikim društvenim zajednicama jer je porodica osnovna ćelija društva

Uzroci nesrećama koje su zadesile SRPSKI NAROD u novije vreme traže se na

sve strane osuđuje se ovaj i onaj ali malo je onih koji se pitaju da li je kod nas porodični

život na onoj visini na kojoj je bio vekovima Da li su u njemu čuvane osobine svake

čestitosti pravde ljubavi vrline čistote poslušnosti poverenja junaštva razboritosti

rada darežljivosti pobožnosti a sve te osobine potrebne su za opstanak i napredak

jednog naroda Malo se osvrće na porodicu i onda kada se govori o našoj budućnosti

Radije se daju programi o drugim granama života ndash politici ekonomiji industriji i dr

Kao da su oni najvažniji a kako će živeti porodica to malo toga interesuje No i kada

nekoga interesuje onda samo sa ciljem ne da održi stare osnove porodičnog života nego

da ih razruši da oslabi u porodici večne zakone i donese što veću rasčlanjenost (težnja da

se ukine crkveni brak da se oslabi poslušnost dece prema roditeljima da se izbace stari

običaji)

12

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

Zato se pored političkih i ekonomskih zalaganja treba truditi da se i porodica

očuva i dovede na isti ili čak i viši nivo na kom je bila Treba se boriti za ozdravljenje

porodice jer je to jedini i pravi put ka ozdravljenju našeg društva

Literatura

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

III izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

DR Marko Mladenović ndash ldquoUvod u sociologiju porodicerdquo

IV izdanje 1977 ldquoSavremena administracijardquo Izdavačko-štamparsko preduzeće Beograd

Anđelka Milić ndash ldquoSociologija porodicerdquo

2001 Beograd

Dr Marko Mladenović ndash ldquoPorodica i porodični odnosirdquo

1969 Izdavačko preduzeće rad Beograd

httpwwwwikipediaorg

13

14

14