P O L S K A AK AD E MIA N A U K

I N S T Y T U T H I S T O R I I

KWARTALNIK HISTORYCZNY

Rocznik L XXXII

N r 3

W A R S Z A W A 1 9 7 5

http

://rc

in.o

rg.p

l

N ak ład em PWN ukaza ły się w 1974 i 1975 r. n a s tęp u jące w y d a w ­n ic tw a In s ty tu tu H isto rii PA N :

H erb o rd , Dialog o życ iu sw. Ottona biskupa bam berskiego , W a rszaw a 1974, ss. X X X IV , 245. M onum enta Poloniae H isto rica S. 2. T. 7 cz. 3.

Z biór d o ku m e n tó w i lis tów miasta Płocka. T. 1. 1065—1495, w yd . S te lla M aria Szacherska , W arszaw a 1975, ss. L I, 407.

W a rsza w a średniowieczna. Z. 2. Red. A leksander G ieysztor, W a rs z a ­w a 1975, ss. 271. S tu d ia W arszaw skie. T. 19.

J a n P ię tka , M azowiecka elita feudalna późnego średniow iecza , W a r ­szaw a 1975, ss. 198.

M aria K oczerska, Rodzina szlachecka w Polsce późnego ś r e d n io w ie ­cza, W arszaw a 1975, ss. 197.

http

://rc

in.o

rg.p

l

http

://rc

in.o

rg.p

l

P O L S K A A K A D E M I A N A U K I N S T Y T U T H I S T O R I I

KWARTALNIK HISTORYCZNY

RO C ZN IK LXXXII1975

3

P A Ń S T W O W E W Y D A W N IC T W O N A U K O W E

W A R S Z A W A 1975

http

://rc

in.o

rg.p

l

K O M ITE T RED A K C Y JN Y

L u d w ik B azylow , A lek san d er G ieysztor, T adeusz Ję d ru szczak (re ­d ak to r), I re n a K oberdow a, W itold K u la , C zesław M adajczyk , M a­ria n M ałow ist, J e rz y M ate rn ick i, J e rz y M ichalsk i (zastępca re d a k ­to ra), E d w ard P o tkow sk i (sek re tarz), E m anu el R ostw orow ski, F ra n ­ciszek R yszka, H en ry k Sam sonow icz, M onika S en k o w sk a-G lu ck , M a­r ia n H. S ere jsk i, A nd rze j S k rzypek (sek re ta rz ), W itold S tank iew icz , Jacek S taszew sk i, J e rz y T opolski, M arian W ojciechow ski, M ieczy-

Z eszy t n in ie jszy p rzygo tow any został przez p o p rzed n ią R edakcję „ K w a rta ln ik a H isto rycznego” w sk ładzie : B ogusław L eśnodo rsk i ( re ­dak to r), S tan is ław T raw k o w sk i (zastępca red ak to ra ), H a n n a J ę d ru sz ­

czak (sek re ta rz ).

In s ty tu t H is to rii PA N 00-272 W arszaw a, R y n ek S ta rego M iasta 29/31, 31-02-61

Państw ow e W ydawnictw o N aukow e — W arszaw a. M iodow a 10

N akład 2864 + 136 egz. A rk . w ydaw n. 21, a rk . d rukarsk ich 12. Papier d ruk . sat. kl. I I I , 80 g. 7 0 × 100

O ddano do sk ładania 24.III.1975 r. Podp isano do d ruku 9.IX .1975 r . D ruk ukończono we w rześniu 1975 r.

Zam . 245/75 B-32 C ena zł 30,—

W arszaw ska D ru k arn ia N aukow a, W arszaw a, Śniadeckich 8

sław Z yw czyński.

A D RES R ED A K C JI

http

://rc

in.o

rg.p

l

СОДЕРЖ АНИЕ

Ежи Т о п о л ь с к и — Экономическое развитие и формирование н а ц и и 531Галина К о зл о в с к а — О проблематике позитивистского перелома в Галиции . . 540Анджей С кж и п ек — О генезисе польско-русского коммюнике от 26 ноября 1938 г. 560

Р Е Ц Е Н ЗИ О Н Н Ы Е С Т А Т Ь И И Р Е Ц Е Н ЗИ И

Мария Б о г у ц к а — Исследования по истории польских городов и мещанского сословия в Польше до р а з д е л о в 573

Павел ЈТевицки — Об исторической п си хол оги и .584

О Б ЗО Р Ы — П О Л Е М И К И — П Р Е Д Л О Ж Е Н И Я

Ежи З а т е й — Stanislaus P o lo n u s .593Рышарда Ч е п у л и с -Р а с т е н и с — К вопросу облика польского интеллигента . . . 599Эльжбета К а ч и н ь с к а — Рабочий класс Королевства Польского 1870— 1914 . . . 610Анна Ж а р н о в с к а — Рабочее движение в поисках нового пути 1889—1892 615л юдвик Х асс — Политика во имя Креста. Христианско-общественное движение в

межвоенной Польше 622

Н А С Т Р А Н И Ц А Х И Н О С Т Р А Н Н Ы Х Ж У Р Н А Л А .692Х Р О Н И К А .698

http

://rc

in.o

rg.p

l

T A B L E DES M A T IÈ R E S

Je rzy T o p o l s k i — L e dév e lo p p em en t économ ique e t la fo rm a tio n de la n a t i o n

H a lin a K ozłow s k a — P a rm i les p rob lèm es du to u rn a n t po sitiv is te en G alicie.

A n d rze j S k r z y p e k — L a genèse du com m uniqué p o lono -sov ié tique du 26.X I.1938

R E V U E S — P O L E M IQ U E S — P R O P O S I T I O N S

M aria B o g u c k a — R echerches su r l ’h is to ire des v illes e t de la b o u r­geoisie en Pologne d ’a v a n t les p a r t a g e s

P aw eł L e w i c k i — L a psychologie h i s t o r i q u e

C R IT IQ U E S E T C O M P T E S R E N D U S

Je rzy Z a t h e y ·— S tan is lau s P o l o n u s R y szard a C z e p u l i s - R a s t e n i s — Au su je t du p o r tra it de l ’in te lle c ­

tu e l p o l o n a i s E lżb ie ta K a c z y ń s k a — L a classe o u v riè re du R oyaum e de Pologne

en ,1870— 1914 A nna Ż a r n o w s k a — Le m o u v em en t o u v rie r en q u ê te de voies n o u ­

velles, 1889—1892 L u d w ik H a s s — L a p o litiq u e sous le signe de la C ro ix . Le m ouvem en t

so c io -ch ré tien en Pologne d u ra n t l ’e n t r e - d e u x - g u e r r e s

L U D A N S L E S J O U R N A U X É T R A N G E R S

C H R O N I Q U E . . .ht

tp://

rcin

.org

.pl

S P IS TREŚC I

Je rz y T o p o l s k i — Rozw ój gospodarczy a fo rm o w an ie się n a ro d u . . 531H a lin a K o z ł o w s k a — Z p ro b lem a ty k i p rze łom u pozy tyw istycznego

w G a l i c j i 540A n d rze j S k r z y p e k — O genezie p o lsk o -rad z ieck ieg o k o m u n ik a tu

z 2 6 X I 1938 560

P R Z E G L Ą D Y — P O L E M I K I — P R O P O Z Y C J E

M aria B o g u c k a — B adan ia n a d d z ie jam i m ia s t i m ieszczaństw a w P o l­sce p r z e d r o z b io r o w e j ..573

P a w e ł L e w i c k i — O psychologii h i s to r y c z n e j ...584

A R T Y K U Ł Y R E IC E N Z Y J N E I R E C E N Z J E

Je rz y Z a t h e y — S tan is lau s P o lo n u s ..593R yszarda C z epu l i s -R a s t e n i s — W sp raw ie p o r tre tu in te lig en ta po lsk iego 599 E lżb ie ta K a c z y ń s k a — K lasa ro bo tn icza K ró les tw a P o lsk iego 1870— 1914 610A n n a Ż a r n o w s k a — R uch ro bo tn iczy w p o szu k iw an iu now ych dróg,

1889—92 615L u d w ik H a s s — P o lity k a pod zn ak iem krzyża. R uch ch rześc ijań sk o -sp o łecz-

ny w P o lsce m ię d z y w o je n n e j 622

*

K. M ieszkow ski, S tu d ia nad d o k u m en tam i k a te d ry k rak o w sk ie j X III w ie ­ku — A nton i G ą s i o r o w s k i ..631

T. D unin-W ąsow icz, Z m iany w to p o g ra fii o sad n ic tw a w ie lk ich dolin na N iżu Ś rodkow oeu rope jsk im w X II I w ieku — Je rzy W y r o z u m s k i . . . 633

S. Św ieżaw ski, D zieje filozofii e u ro p e jsk ie j w X V w. — K aro l G ó r s k i 646J. P elensk i, R ussia an d K azan — Z b ign iew W ó j c i k . . . . . 649P. C ernovodeanu , S oc ie ta tea fe u d a lă ro m ân ească v ă z u tă de că lă to ri s tră in i |

(secolele X V —X V III) — | J a n R e y c h m a n 643A tlas H isto ryczny P o lsk i — S ta n is ła w L i t a k .644A n d rze j F rycz M odrzew ski i p ro b lem y k u ltu ry po lsk iego O drodzen ia — B o­

gum iła K o s m a n o w a .649W. A bel, M assen arm u t und H u n g e rk rise n im v o rin d u s tr ie l le n E u ro p a —

M aria B o g u c k a 651M. H orn, W alka chłopów czerw o n o ru sk ich z w yzysk iem fe u d a ln y m w la ta c h

1600—1648 — Ju liu sz B a r d a c h 653A. F arge , Le vol d ’a lim en ts à P a r is au X V IIIe s ièc le — Ja c e k R o s s i . . 655M atie ria ły eksp ied icii ak ad ie m ik a G rig o rija Iw anow icza L an g sd o rfa w B ra -

z iliju w 1821—1829 gg. — M arc in K u l a 657I. F. Iow w a, B iessarab ia i g rieczesk o je n ac jo n a ln o -o sw o b o d itie ln o je dw iže-

n ije — L eszek P i ą t k o w s k i 659

http

://rc

in.o

rg.p

l

F . S lieso riu n as, 1830—1831 m e tą su k ilim as L ie tu v o je — Je rz y O c h m a ń s k i 662A. G ill, D ie po ln ische R evo lu tion 1846 — S te fan K i e n i e w i c z . . . . 664A. B atow sk i, D iariu sz w y p ad k ó w 1848 ro k u — B olesław Ł o p u s z a ń s k i . 667W. K arp iń sk i, M. K ról, S y lw e tk i po lityczne X IX w . — R e tt R. L u d w i ­

k o w s k i ............... 669R. T abo rsk i, Zycie lite ra c k ie m łodopolsk iej W arszaw y — J a n in a Ż u r a ­

w i c k a 674A. J . R yder, T w e n tie th -C e n tu ry G erm any : F rom B ism arck to B ran d t —

T adeusz C i e ś l a k 678Cz. B row ińsk i, O lsz tyn 1945— 1970 — Z ygm un t L i e t z ...680C. J . B u rc k h a rd t, G esch ich te zw ischen G este rn und M orgen — Józef D u t ­

k i e w i c z ........... 682,,A nais da C om un idade B ra s ile ira -P o lo n e sa ” — K rzysz to f G r o n i o w s k i 685In w e n ta rz ręk o p isó w B ib lio tek i Jag ie llo ń sk ie j N r 8001—9000 — B ogusław

R a t u s i ń s k i 688

N A Ł A M A C H C Z A S O P IS M Z A G R A N IC Z N Y C H

T eo ria . H is to ria h is to rio g ra fii. P o l o n i c a 692

K R O N IK A

F aszy zm w E urop ie (1922—45) — W aldem ar M i c h o w i c z .698W 25 rocznicę p o w stan ia NRD — J a n P r ę d k i .701H is to r ia k u ltu ry a h is to ria n a u k i i tech n ik i — Ire n a P i e t r z a k - P a w ł o w ­

s k a 703K ra je ro zw ija jące się: h is to ria i w spółczesna p o lity k a gospodarcza — M arian

D r o z d o w s k i 706Z p ra c K om isji H isto rycznej P o ls k o - W ę g ie r s k ie j ....708W yzw olen ie F ra n c j i w 1944 r. — T eresa J a n a s z 708H is to rio g ra fia R ew o lu c ji F ran cu sk ie j — M onika S e n k o w s k a -G l u c k 711P o zgonie fiń sk iego p rzy jac ie la P o lsk i — W acław U r b a n .715

http

://rc

in.o

rg.p

l

Nakładem PW N ukażą się w 1975 r. m. in.

następujące wydawnictwa

I N S T Y T U T U H I S T O R I I P A N

Historia Polski. T. 4, cz. 2—3. Red. T adeusz Jęd ruszczak .

R o czn ik i k ra k o w sk ie . O prać. Zofia B udkow a. M onum enta Poloniae H istorica, N ova Series. T. 5.

Iren a G ieysz to r, W stęp do dem ografi i s taropolskiej.

W a rsza w a X V I I I . Z. 3. Red. Je rzy K ow ecki. S tu d ia W arszaw skie.

Polska klasa robotnicza. T. 8. Red. S tan is ław K alab iń sk i.

E ugen iusz D u raczyńsk i, Rząd i podziemie 1939—1941.

W arszaw a lat w o jn y i okupacji . Z. 4. Red. K rzysztof D unin-W ąsow icz. S tu d ia W ar­szaw skie.

http

://rc

in.o

rg.p

l

C ena 30.— zł

T Y L K O PR EN U M E R A T A ZA PEW N I R EG U LA R N E O TRZY M Y W A N IE

K W A R T A L N I K AH I S T O R Y C Z N E G O

C ena p re n u m e ra ty k ra jo w e j:

pó łroczn ie zł 60.— roczn ie zł 120.—

In s ty tu c je państw ow e, społeczne, zak łady p racy , szko ły itp . m ogą zam aw iać p re n u m e ra tę w yłączn ie w m iejscow ych O ddziałach i D e leg a tu rach RSW „ P ra sa - -K s ią ż k a -R u c h ”.

P re n u m e ra to rz y in d y w id u a ln i m ogą opłacać w u rzęd ach pocztow ych i u lis to ­noszy, lu b dokonyw ać w p ła t na kon to PK O N r 1-6-100020 RSW „ P ra sa -K s ią ż k a - -R u c h ”, C en tra la K o lpo rtażu P ra sy i W ydaw nictw , W arszaw a, ul. T ow arow a 28 (w te rm in ie do 10 dn ia m iesiąca poprzedzającego ok res p ren u m era ty ).

P re n u m e ra tę za z lecen iem w y sy łk i za g ran icę , k tó ra je s t o 4ü% droższa od p re n u m e ra ty k ra jo w e j, p rzy jm u je RSW „ F ra s a -K s ią ż k a -R u c h ” , B iu ro K o lpo rtażu W y d aw n ic tw Z ag ran icznych W arszaw a, ul. W ron ia 23, kon to PK O n r 1-6-100024.

B ieżące i a rch iw a ln e n u m ery m ożna nabyć lu b zam ów ić we W zorcow ni W y­daw nictw N aukow ych PA N -O sso lineum -P W N , 00-901 W arszaw a, P a łac K u ltu ry i N au k i (w ysoki p a rte r) o raz w7 k s ięg a rn iach n au k o w y ch ,,D om u K siążk i”.

S p rzed aż egzem plarzy zd ezak tu a lizo w an y ch , na u p rzed n ie p isem ne zam ó w ie ­n ie , prow 7adzi RSW „ P ra sa -K s ią ż k a -R u c h ”, C e n tra la K o lp o rtażu P ra sy i W y d aw ­n ic tw , 00-958 W arszaw a, sk r. poczt. 12.

A su b sc rip tio n o rd e r s ta tin g th e period of tim e, a long w ith th e su b sc rib e r’s n am e an d ad resse can be sen t to y ou r su b sc rip tio n ag en t or d irec tly to Fore ign T ra d e E n te rp r ise A rs P o lon a -R u ch — 00-068 W arszaw a, 7 K rak o w sk ie P rz e d ­m ieście , P.O . Box. 1001, PO LA N D

P lease send paym en ts to th e accoun t of A rs P o lo n a -R u ch in B ank H a n d lo ­w y S.A. W arszaw a, 7 T ra u g u tta S tree t, PO LA ND .

K w art. H ist. R. L X X X II, z. 3, s. 529—720, s ie rp ie ń —w rzesień , W arszaw a 1975. In d e k s 36432.

http

://rc

in.o

rg.p

l