15. s z á m . Sepsi-Szentgyörgy, 1878. csütörtök, február 21. VIII. é v f o l y a m . Szerkesztőségi irodn:

Főpiac, Oaulak-féle ház,

hová « lap szellemi részét

illető közlemények

küldendők.

Kiadó hivatni: Polliik Mór könyvnyomdája,

hová a hirdetések és előfizetési pénzek

bérmentesen intézendők.

Megjelenik ezen lap heten-kint k é t s z e r :

o s ü t ö r t ö k ö n és v.sftx ap

Előfizetési feltételek: Helyben házhoz hordva, vagy

vidékre postán küldve Egész évre . . 6 frt — kr. Fél évre . . . 3 frt — kr. Negyedévre . . 1 frt 50 kr. Hirdetmények dija:

3 hasábos petit-sorért, vagy annak helyéért 6 kr. Bélyegdij külön 30 kr. N y i l t t é r sora 15 kr. Politikai, társadalmi, szépirodalmi és

is a „sepsi-szentgyőrgyi onkénytes tűzoltó-egylet" hivatalos közlönye

A helyzethez. ( - ) Mégis csak különös, hogy a politikai

válságok közepet te , a nagy európai harcias bonyodalmak küszöbén .he lyze t rő l ' írunk. L e ­het-e. most egyetlen szóval is megállapodások­ról beszétni ? Valóban nem

A különféle variációk, melyek háborúról , békéről , okkupációról, orosz-török szövetség­ről, konferenciáról, stb. stb. tele tölték a leve­gőt , egyik ámulatból a másikba ejtenek, egyik kombinációt a másik után szülik S mikor vég­re már azt hinnők, hogy kezünkben van az események szála, akkor csak elóáll ismét egy uj variáns és halomra dönti minden szépen ki gondolt számításainkat.

Albrecht főherceg Bécsbe utazott. Nyilván a beköt étkezhető mozgósítás kérdésében é r t e ­kezik a tábornokokkal . Ez tehát jó jel . A m á ­sik percben azonban értesülünk, hogy Gorcsa­koff igen jó indulatú és békés sürgönynyel vá­laszolt még az angol parlamentnek is.

Andrássy gróf u l t i m á t u m o t küldött az orosz udvarhoz, melyben kereken kijelenti, hogy nem türi >b é k e b e n « sem Bulgáriának, sem a dunai váraknak hosszabb időn á t való megszállását. Ez nézetünk szerint beválik • u l ­timátumnak«, hisz Oroszország politikai céljai­nak kardinalis pontját képezi a kérdés alatti várak megszállása s Bulgária elfoglalása S mégis megtör ténhet ik , hogy az orosz válasz e r r e az erélyes tiltakozásra is >békés hangu­latú* lesz.

M i minden meg nem történik ma a nap alatt ? !

Törökország ereje végkép kimerült. Az angol diplomácia épen akkor hagyta cserbe, a mikor legnagyobb szüksége lett volna r á : a döntő pillanatban Az e miatt támadt elkesere­dés közel vitte a portát saját ellenségéhez s hajlandóvá tette oly engedményekre, melyek európai érdekekbe ütköznek Anglia be is kül-dé hajóhadát a Dardanellákba. Nyilván való tehát az orosz-török szövetség. S alighogy ezt bevégzett ténynek kezdők tekinteni, ime jön a

R H

K a t i n k a . — Beszély. —

(Fol) latns.) A l e á n y r e s z k e t e t t ; n e m a b e l s ő ö r ö m , h a n e m

i n k á b b a z i d e g e n k e d é s é r z e t é t ő l M i d ő n a z a m o h ó v á g y g y a l c s ó k o l ó a j a k a j ­

k a i r a t a p a d t s a h é v t e l j e s ö l e l ő k a r o k s z o r o s a n á t -k u l c s o l á k , v a l ó s á g o s f é l e l e m m e l i p a r k o d o t t e l t á v o ­l í t a n i m a g á t ó l C i m e r e s i t .

A l e á n y é r e z t e — s e z a r c á r a é g ő p i r t c s a l t , —- h o g y i l y h a m a r , i l y r ö v i d i d ő a l a t t a n n a k a f é r f i ú n a k n a g y o n s o k a t e n g e d e t t .

I g a z , h o g y a z n ő ü l v e s z i ő t , ( H i s z é k e n y a n -. g y a l ! a k é p m u t a t ó s z a v a i n a k n e h i g y j ! ) d e a d d i g

j ó l e s z , h a ő r i z k e d i k t ő l e , ( N a e b b e n i g a z a v a n !) t á v o l t a r t j a a n n y i r a , h o g y s z e r e n c s é j é t se j á t s z a e l , s ő t i n k á b b k i k ü z d j e ö r ö k r e .

— K e d v e s g y e r m e k e m ! — m o n d a a l e á n y . v é d e k e z é s e u t á n C i m e r e s i — m a g a ( M i n ő b i z a l m a s

k e z d l e n n i !) n a g y o n h i d e g v ő l e g é n y e i r á n t . •; C — U r a m ! a m e g l e p e t é s j ö v ő m j o b b r a f o r d u l t á ­

v a l k i f o r g a t o t t l é n y e m b ő l . I d ő k e l l , m i g m e g b a r á t ­k o z o m a ; b o l d o g s á g g o n d o l a t á v a l . A z é r t k é r e m , h a g y j o n m o s t e l , m a j d h o l n a p s m i n d e n n a p m e g ­e n g e d e m , h o g y n é h á n y p e r c r e m e g l á t o g a t h a s s o n .

— N o n e r a 4 b á n o m k i c s i k é m , a k a r a t a s z e n t : e l ő t t e m , h a b á r i d e g e n k e d é s é t n e m é r t e m . ( I g a z á n ?)

E g y v ő l e g é n y csak n e m v e s z e l v e s e g y m e n y a s z -s z o n y h í r n e v é r e . ( M á r a t t ó l f ü g g , m i l y e n a v ő l e ­g é n y 1) E g y é b i r á n t é n m i n t m o n d o m , e n g e d e l m e s ­k e d e m , d l b b ő l l á t h a t j a , m e n n y i r e t i s z t e l e m ó h a j a i t . ; L á t j u k " . ) É n t e h á t t á v o z o m , de h o l n a p b o l d o g s á g ­t ó l e l t e l t e n t é r e k k a r j a i b a ( M á r h o g y i s ne é p e n o d a ! ) v i s s z a j - k e d v e s e g y e t l e n e m .

konstantinápolyi tudósítás, hogy a szultán — szemben az elkerülhetlen #rosz bevonulással — vagy ázsiai területre, vagy a Herceg-szigetre költözik át. T e h á t az orosz szövetségesek elöl ellenséges angol flották közelébe akar mene­külni, mintegy nyilvánvaló tanúságául annak, hogy oltalom és biztosság tekintetében t öbb re becsüli az ellenségének híresztelt angol serget, mint a »szövetséges* oroszt.

Ez a két, egymással homlokegyenest e l ­lenkező hir tartja magát ma is. Igazodjék el rajta, a ki tud

Másfelöl Oroszország határtalan követe lé ­seivel csaknem pisztolyt szegzett monarchiánkra . Ezen nyilvános provokáció elöl alig lehet t öb ­bé becsülettel meghátrá lni . S talán célszerűbb is volna m o s t fegyvert ragadni, mikor Orosz­ország roppant veszteségei, a háboru-okozta tetemes kiadásai miatt csak kevés időre s ad­dig is igen nagy nehézségek mellett fogadhatja el monarchiánk hadüzenetét s mikor előrelát­hatóan je lentékenyen megkönnyitné akciónk sikerét az angol hatalom kooperációja Orosz­ország — szakértők által felvéve — már ed­dig 200 ezer ember veszteséget és 2 milliárd rubel kiadást mutat fel.

Egy eshetöleges háború alkalmával nem egészen lényegtelen ezen körülmény sem.

Mikor tehát monarchiánknak mindkét fele a legőszintébb örömmel üdvözölheti az orosz követelések ellen tett tiltakozás után j á ró ak­ciót ; mikor be kell látnunk, hogy érdekeink még a háború szerencsétlen kimenetelénél is nagyobb veszélyben forognak, ha a győzelmes orosz kezében hagyjuk Bulgáriát s a Dunát halálos ellenfelünk bir tokában l á t juk ; mikor minden jel arra mutat, hogy akciónk számunk­ra elégtétel leend : akkor előál nak a szomszéd atyafiak s eltelve a háború rémeivel, b ékét hirdetnek s jajveszékelésekkel töltik be a leve­gőt a háború ellen Azon osztrák lapok beszél­nek igy most, a melyek tavaly kivont karddal és töltött fegyverekkel akartak rohanni , ,érde­keink megvédéséér t ' 1 a háborúba.

Nem teljes-e a zavar ?

— K ö s z ö n ö m ! — f e l e i é a l e á n y , k e z é t n y ú j t ­v a , m e l y e t C i m e r e s i u d v a r i a s a n a j k a i n a k m e l e g , c s a t t a n ó c s ó k j á v a l i l l e t e t t .

— A v i s z o n t l á t á s i g , k e d v e s ! H o l n a p m a j d b e s z é l ü n k a z e s k ü v ő r ő l . J ő k o r á n t i s z t á b a j ö v ü n k m i n d e n n e l , h o g y a n n á l h a m a r á b b b o l d o g o k l e h e s ­s ü n k , — s z a v a l á m e g e l é g e d e t t e n C i m e r e s i , m i a l a t t k i f e l é h a l a d t .

— I s t e n ö n n e l , u r a m ! — I s t e n v e l e d , m e n y a s s z o n y o m 1 — s z ó l t r e n d ­

k í v ü l s u g á r z ó a r c c a l a z a j t ó t ó l m é g e g y s z e r v i s z -s z a t e k i n t v e C i m e r e s i s e z z e l e l s i e t e t t .

A l e á n y e g y e d ü l m a r a d t . E k k o r e l m é l á z o t t , e l g o n d o l k o z o t t a t ö r t é n t e k

f e l e t t . — M e n y a s s z o n y ! V á j j o n e g y ó r a a l a t t m e n y ­

a s s z o n y l e h e t a l e á n y , k i k é t é v ó t a é l n y o m o r s s z e n v e d é s k ö z e p e t t ?

S m i d ő n e k é r d é s ö t l ö t t e s z é b e , h i r t e l e n e r ö s k é t e l y t á m a d t l e l k é b e n .

K e z d e t t h a b o z n i , k e z d e t t n e m h i n n i a v a l ó ­s á g b a n .

O l y r o h a m o s a n a z e m b e r e k m a i n a p m é g s e m h á z a s o d n a k . E l ő b b k u t a t j á k é l e t t á r s u k e r k ö l c s i s v a g y o n i á l l a p o t á t s c s a k a k k o r h a t á r o z z á k e l m a ­g u k a t a f o n t o s l é p é s r e , h a m á r t i s z t á b a j ö t t e k e k é r d é s s e l .

S C i m e r e s i ? ó n e m i g y te t t , ö a z o n n a l k e z é t n y ú j t o t t a a z á r v á n a k ; n e m v o l t k i v á n c s i t u d n i e g y e t m á s t a n n a k k o r á b b i é l e t é b ő l .

K a t i n k a — m e r t i g y h i v t á k a l e á n y t — m i k o r g y e r m e k i e s z é v e l m e g h á n y t a - v e t e t t e e l m é j é b e n eze ­k e t , s z e l í d e n m e g r á z t a g y ö n y ö r ű f e j é t s g a z d a g f ü r ­t é i t h á t r a s i m í t o t t a a r c á r ó l , m e l y ö n t é p e l ö d é s e a l a t t r e n d e t l e n ü l a l á k u s z o t t s b e á r n y é k o l á n y i l t h o m ­l o k á t .

— N e m , n e m ! e z n e m l e h e t s z e r e l e m , ez n e m l e h e t k o m o l y e l h a t á r o z á s . E z c s a k h i t s z e g é s , h a -

Lehet-e a helyzetnek ennél bonyolultabb képét keresni ? v

Hogy aztán részünkről is hozzájáruljunk a bonyodalmas képlet előáll í tásához: [mi pedig veszekszünk, civódunk belügyi kérdéseink felett s azon gyönyörű honmentő gondolaton töpren­kedünk : hogyan lehessen kormányt kormány után minél biztosabban és minél hamarább meg­buktatni.

Ez a helyzet képe ma. Örvendenénk, ha ennél vi lágosabbat és

szebbet tudnánk felmutatni olvasóinknak.

* A T á n i ős kereskedelmi s z ö v e t s é g t ö r v é n y ­

j a v a s l a t m e l l e t t s z a v a z o t t 219, e l l e n e 183, t á v o l

v o l t 41 é s i g y a k o r m á n y 36 s z a v a z a t t ö b b s é g g e l

g y ő z ö t t .

* Mozgósítás Erdélyben. H i r s z e r i n t a z e r d é ­l y i k a t o n a i p a r a n c s n o k s á g m e g k a p t a a r e n d e l e t e t , m e l y s z e r i n t a l e g k ö z e l e b b i n a p o k b a n ö t n a p i h a ­t á r i d ő a l a t t f o g n a k b e r e n d e l t e t n i a z e r d é l y i , r é s z e k ­b e n e l h e l y e z e t t k ö z ö s h a d s e r e g ö s s z e s t a r t a l é k o s a i é s a h o n v é d s é g s z a b a d s á g o s a i . E z t ú j s á g o l j a a „ P . N a p l ó " .

* Az igazságügy miniszter a z 1875. 36. t . c i k k h a t á l y o n k i v ü l h e l y e z é s é r ő l ( v a g y i s a b i r ó i f ü g g e t ­l e n s é g h e l y r e á l l í t á s á r ó l ) é s a b i r ó i f e g y e l m i ü g y e k ­r ő l s z ó l ó t ö r v é n y j a v a s l a t o k a t l e g k ö z e l e b b b e f o g j a t e r j e s z t e n i a k é p v i s e l ő h á z n a k .

* Az o s z t r á k képviselőház s z o m b a t o n n a g y t ö b b s é g g e l 204 s z a v a z a t t a l 56 e l l e n é b e n á l t a l á n o s s á g b a n e l f o g a d t a a t a r i f a j a v a s l a t o t .

A b a l o l d a l i k l u b n é h á n y t a g j a k ö z v e t í t ő i n ­d í t v á n y t a k a r t e n n i , m e l y s z e r i n t a k á v é v á m 22, a p e t r o l e u m v á m 5 f o r i n t t a l á l l a p í t t a t n é k m e g .

A keleti kérdés. B é k e l e s z - e v a g y h á b o r ú ? k é r d i e g é s z E u r ó p a

é s s z e m e i B é c s r e f ü g g e s z t v é k , h o l n a p o k ó t a fo ­l y i k a t a n á c s k o z á s , é s f o l y i k a k ü z d e l e m a z e l l e n ­t é t e s n é z e t e k k ö z ö t t . M e r t a m i ó t a A n d r á s s y g r ó f t i l t a k o z ó j e g y z é k é t S z e n t p é t e r v á r r a k ü l d t e , c s a k ­u g y a n v a n b é k e é s h á b o r u p á r t a l e g f ő b b k ö r ö k ­b e n . H a i n f o r m á c i ó i n k n e m c s a l n a k , A n d r á s s y g r ó f a h á b o r ú t a k a r j a , m i n t a z e g y e t l e n e s z k ö z t m o n a r ­c h i á n k é r d e k e i n e k é r v é n y e s í t é s é r e : 1 v e i é s z e m b e n á l l ó u d v a r i k l i k k p e d i g , m e l y a s z l á v g e n e r á l i s o ­k a t , a c s e h f e u d á l i s a r i s z t o k r á c i á t ó s a f ő h e r c e g e k

s o n l ó a n a z á l o m h o z , m e l y n e m v a l ó s u l h a t m e g s o ­h a , s o h a 1

C i m e r e s i a v i l á g f i a k k i n é z é s é v e l b í r t , a z o k p e ­d i g c s a k a z i g é r e t s n e m a t e t t e m b e r e i . E s K a ­t i n k a l e l k é b e n m i n d i n k á b b e r ő s b ü l t a z o n m e g g y ő ­z ő d é s , h o g y v e s z é l y f e n y e g e t i . Á r t a t l a n s á g á b a n m é g n e v e t n e m t u d o t t a d n i a v e s z é l y n e k , d e s e j ­t e t t e , é r e z t e s e b o r o n g ó s é r z e t ó v a i n t e t t e a j ö ­v ő r e s k ü l ö n ö s e n C i m e r e s i v e l s z e m b e n k ö v e t e n d ő e l j á r á s á r a n é z v e .

K a t i n k a l a s s a n - l a s s a n t i s z t á b a j ö t t a t e e n d ő k i r á n t .

V a l ó s á g o s v é d e l m i r e n d s z e r t a l a p í t o t t m e g a z á r m á n y o k k a l s z e m b e n , h a u g y a n á r m á n y o k t ó l t a r t ­h a t o t t . ( C i m e r e s i t ő l k i t e l i k a z e f f é l e i s . )

ő , h a b á r C i m e r e s i e l h a t á r o z t á b a n n e m h i t t f ö l t é t l e n ü l , d e m é g n e m i s k é t k e d e t t e g é s z e n .

H á t h a t é v e d h e t í t é l e t é b e n ? E s e k k o r s z e r e n ­c s é j é t r o m b o l t a s z é t .

A z é r t m e g f o n t o l t a a k ö r ü l m é n y e k e t s c s u p á n ó v a t o s a n a k a r t h a l a d n i a b i z o n y t a l a n u t o n , m e l y e n ü d v ö t s k á r h o z a t o t e g y a r á n t é r h e t e l .

E l h a t á r o z t a , h o g y C i m e r e s i i r á n t c s u p á n s z í ­v é l y e s l e s z é s s e m m i t ö b b . H a c s a k u g y a n n ő ü l v e -e n d i , a k k o r m e g k í s é r l i ő i s h ű s é g e s e n b e t ö l t e n i h i ­v a t á s á t , s z e r e t n i f o g j a a l e g n e m e s e b b f é r f i ú t , k i ő t m e g m e n t e t t e a n y o m o r t ó l s a z é t e t k ü z d e l m e k t ő l . A d d i g a z o n b a n n e m d o b j a o d a m a g á t s e m m i n e m ű v á g y n a k . H a k e l l , é l e t e á r á n i s m e g m e n e k ü l a c s á b o s é l v e k l é l e k ö l ő ö r v é n y é t ő l , m e l y a z e r k ö l c s i m e g s e m m i s ü l é s t i d é z n é e l ő .

E b b ő l l á t h a t n i , h o g y K a t i n k a n e m v o l t a m a k ö n n y e l m ű , g o n d t a l a n l e á n y , k i t v a k k á t e s z n e k a m ú l é k o n y g y ö n y ö r ö k s s z é d í t ő é l v e k .

E k o r á n n y í l o t t v i r á g o k é l e t e : i d ő e l ő t t i k é t ­s é g b e e s é s s r e m é n y t e l e n s é g , m i g K a t i n k a b i z o t t j ö v ő j é b e n s h i t t e r e m é n y e i n e k m e g v a l ó s u l á s á t .

t ú l n y o m ó r é s z é t f o g l a l j a m a g á b a n , e l é r k e z e t t n e k l á t j a a z i d ő t a z o s z t o z á s r a , —• v a g y i s B o s z n i a a n -n e x i ó j á r a .

A m a g y a r k o r m á n y s ^ M a g y a r o r s z á g u g y m i n t A u s z t r i a k ö z v é l e m é n y e e k é r d é s b e n a k ü l ü g y m i n i s z t e r t t á m o g a t j á k . E s h i n n i a k a r j u k , h o g y A n d r á s s y s z a v a f o g d ö n t e n i a k o r o n a t a n á c s á b a n , m e r t a m a i k ö r ü l m é n y e k ' k ö z t e h i t r ő l l e m o n d a n i a n n y i v o l n a , m i n t l e m o n d a n i A u s z t r i a - M a g y a r o r s z á g j ö v ő ­j é r ő l , ' m i n t l e h e t ő n e k t a r t a n i a z o n p o l i t i k a d i a d a l á t , m e l y e m o n a r c h i a e x i s t e n c i á j á n a k e l s ő f e l t é t e l e i t k é s z v o l n a e g y t á l l e n c s é é r t e l k e r e s k e d n i a m o ­n a r c h i a t e r m é s z e t e s e l l e n s é g é n e k .

M o z g ó s í t á s i h i r e k M i n d i n k á b b s ű r ű n m e r ü l n e k f e l m o n a r c h i á n k k a t o n a i k é s z ü l ő d é s é n e k j e l e i . Z á g r á b b ó l t á v i r j á k , h o g y f e l s ő b b p a r a n c s f o l y t á n a h o r v á t o r s z á g o s k o r m á n y m á r k i n e v e z t e a m o z ­g ó s í t á s h o z s z ü k s é g e s p o l i t i k a i b i z t o s o k a t ; a k o l o z s ­v á r i „ M . P . " p e d i g j e l e n t i : A k a t o n a i k ö r ö k b e n a l e g ú j a b b i d ő b e n n a g y m o z g a l o m v a n . M i n d e n ó r á ­b a n v á r j á k a m o z g ó s í t á s i r e n d e l e t e t . A k a t o n a s á g r é s z é r e a b a r a k o k é p í t é s é h e z m á r h o z z á k e z d e t t e k , a v a s u t a k n á l i s s e r é n y e n d o l g o z n a k a z o k o n I t t h e l y b e n K o l o z s v á r i t a f e l l e g v á r b a n n a g y m e n n y i ­s é g ű t ö l t é n y h a l m a z t a t o t t ö s s z e . M i n t e g y n é g y m i l ­l i ó k é t s z á z e z e r v a n m á r e g y ü t t . — E z e n k í v ü l v a n K o l o z s v á r i t h a t ü t e g á g y u . M o z g ó s í t á s e s e t é b e n a z e r d é l y i r é s z e k b e n ö s s z e s e n s z á z e z e r e m b e r l e s z ö s z p o n t o s i t v a a l e g r ö v i d e b b i d ő a l a t t . A m o z g ó s í ­t á s i r e n d e l e t a h a t ó s á g o k a t t e l j e s e n k é s z e n t a l á l j a . M i n d e n e l ö i n t é z k e d é s m á r h ó n a p o k e l ő t t m e g v o l t t é v e .

A konferencia f é l i g m e d d i g e l a l u d t t e r v é t e g y 1 7 - i k i b é c s i s ü r g ö n y f ö l e l e v e n í t i , j e l e n t v é n , h o g y a k o n f e r e n c i a v a g y k o n g r e s s z u s m é g i s c s a k l é t r e f o g j ö n n i ; m é g p e d i g a k ü l ü g y m i n i s z t e r e k f o g n a k b e n ­n e s z e r e p e l n i , s g y ü l h e l y e B a d e n l e s z .

London, f e b r . 15. A z „ A g e n c e R e u t t e r " j e ­l e n t i K o n s t a n t i n á p o l y b ó l t e g n a p i k e l e t a l a t t : A z o r o s z o k m e g s z á l l o t t á k m a a k o n s t a n t i n á p o l y i v é ­d e l m i v o n a l b a t a r t o z ó S a m i d i e r e d o u t e o t L a y a r d

m a e s t e k i h a l l g a t á s o n v o l t a s z u l t á n n a l é s k i f e j t e t t e A n g o l o r s z á g p r o g r a m m j á t .

h o u t i U i i t i n á p o l y , f e b r . 15. d é l e l ő t t . A n y o l c a n g o l p á n c é l o s h a j ó c s a k m a é r k e z i k a h e r c e g s z i g e t e l é ; k e t t ő o t t m a r a d t G a l l i p o l i e l ő t t . A k é s e ­d e l m e t a t e n g e r n a g y i f r e g a t z á t o n y r a j u t á s a o k o z t a . A p o r t a , m e l y t i l t a k o z o t t a z a n g o l h a j ó h a d b e v o ­n u l á s a e l l e n , a z o s z t r á k - m a g y a r p á n c é l h a j ó k b e ­v o n u l á s á r a m é g n e m a d o t t f e l h a t a l m a z á s t : h a e z m e g t ö r t é n t , c s a k a k k o r f o g n a k F r a n c i a - é s O l a s z ­o r s z á g f e l h a t a l m a z á s t k é r n i a b e v o n u l á s r a . A c á r é s a s z u l t á n k ö z t t ö r t é n t s ü r g ö n y v á l t á s f o l y t á n a z o r o s z o k n e m n y o m u l n a k K o n s t a n t i n á p o l y b a , a m i n t a z a n g o l h a j ó h a d m e g é r k e z é s e m i a t t t e r v e z t é k , d e e l ő f o g n a k n y o m u l n i é s K o n s t a n t i n á p o l y k ö z e l é ­b e n m i n t b a r á t o k m e g s z á l l n a k n é h á n y s t r a t é g i a i p o n t o t . N a m y k b a s a D r i n á p o l y b a m e n t .

V i d é k i é l e t . Egy sorozási kuriózum.

Á r a p a t n k , 1878. f e b r u á r 18.

É d e s „ N e m e r é m ! " s z o r í t s , e g y k i s h e l y e t b e ­c s e s l a p o d h a s á b j a i n , h o g y e l m o n d j a k e g y k i s k u r i ó z u m o t o l v a s ó i d e l ő t t .

J e l e n h ó 1 5 — 1 6 - á n f o l y t l e a r é g i ú g y n e v e ­z e t t h í d v é g i j á r á s b a n a s o r o z á s . M i n t h o g y e g y N . -E n y e d e n t a n u l ó f i a m a t a s o r ü t ö t t e , l e m e n t e m m a ­g a m i s j e l e n t e n d ő , h o g y a fiu E n y e d e n ó h a j t a n a s o r o z á s r a e l é á l l a n i . B e n n l é v é m a s o r o z á s o n , f á j ­d a l o m m a l k e l l m e g e m l í t e n e m , m i l y e l s z o m o r í t ó l á t -

M i e l ő t t t o v á b b m e n n é n k , m o n d j u n k e l r ö v i d e n K a t i n k a é l e t é b ő l e g y e t m á s t .

K a t i n k a e g y á l l a m h i v a t a l n o k n a k v o l t e g y e t ­l e n g y e r m e k e . S z ü l e i t n é h á n y é v v e l t ö r t é n e t ü n k e l ő t t v e s z t e t t e e l s e z i d ő ó t a e g y e d ü l á l l t a v i l á ­g o n , n e m v o l t s e n k i j e , ö v o l t ö n m a g á n a k m i n d e n e . K é z i m u n k a u t á n é l t n a p r ó l n a p r a s z e r é n y e n s m e g v e t e t t e a f e l a j á n l o t t k é n y e l m e t , m i t t á r s n ő i k ö ­z ü l a n n y i a n é l v e z t e k .

K a t i n k a e k é n t é r d e m e s í t e t t e m a g á t i s m e r ő s e i t i s z t e l e t é r e . A k i t e g y s z e r ö s s z e h o z o t t a v é l e t l e n e k e d v e s g y e r m e k k e l , a z s o h a s e m f e l e d t e t ö b b é . V o l t l é n y é b e n v a l a m i e l b ű v ö l ő , l e b i l i n c s e l ő . T a l á n a n g y a l j ó s á g a s t i s z t a s á g a ?

É s C i m e r e s i i t t v e t e t t e k i h á l ó j á t . A z t h i s s z ü k , e r e d m é n y t e l e n ü l . K a t i n k a , m i n t f e n t m e g f i g y e l t ü k , f e l f o g t a n e ­

h é z h e l y z e t é t s h a a n ő e g y s z e r a v e s z é l y e l k e r ü ­l é s é r e g o n d o l , a z r i t k á n b u k i k e l . V a n a n ő n e k r i t k a e r é l y e , " a k a r a t a s e z t a t á m a d á s o k k a l s z e m ­b e n m i n d i g é r v é n y r e j u t t a t j a .

E z v é d e l m e . F e g y v e r e p e d i g e r é n y e é s e r k ö l c s e . J a j a n n a k a f é r f i ú n a k , k i a z i l y n ö t t á m a d j a

m e g . K u d a r c a t ö b b m i n t b i z o n y o s é s e m e l l e t t n e ­v e t s é g e s s é t e s z i m a g á t .

E k i t é r é s u t á n f o l y t a t j u k t o v á b b e l b e s z é l é ­s ü n k e t .

C i m e r e s i t e h á t n ő s ü l n i k é s z ü l t . A z p e r s z e n e m b a j , h o g y m á r n ő s . A v á l a s z t é k s o h a s e m á r t . ( D e m é g i s !) E g y g y e l , v a g y k e t t ő v e l t ö b b , m i t t e s z a z ! ( F e ­

l e s é g n e k e g y i s e l é g !) H i s z a t ö r ö k ö k u g y i s t ö b b e t b o l d o g í t h a t n a k

e g y s z e r r e , ( M i é r t n e m á l l b e h á t t ö r ö k n e k ? ) m i é r t n e l e h e t n e t e h á t e g y e u r ó p a i n a k k é t f e l e s é g e ? ( E j , e | C i m e r e s i u r , de. s z a b a d o n g o n d o l k o z i k !)

v á n y t á r u l t o t t f e l e l ő t t e m . A n n y i s z é p r e m é n y ű f i a t a l s á g é s a n n a k t i z s z á z a l é k a s e m é p , m i n d n y o ­m o r é k , m i n d f é l s z e g . E s m i l e s z m é g e z u t á n ? M e r t h á t m o s t i s v a l a m e n n y i é p e t m i n d k i f o g t a k . E l ő t ­t ü k e g y n é h á n y é v e n á t a l e g v i r á g z ó b b k o r b a n a c s a l á d i é l e t b o l d o g s á g a e l l e s z z á r v a . K ü l ö n ö s ­n e k t ü n t f e l , h o g y v a l a k i örüljön a z o n , h o g y ö fél­s z e g s f é l s z e g s é g é n e k h a s z n á t v e g y e , a m e n n y i b e n a z á l t a l m e n e k ü l a k a t o n a s á g t ó l . D e m é g i n k á b b b á m u l t a m a z e m b e r i b ö l c s e s s é g e n . E z o r s z á g o s t ö r v é n y á l t a l g o n d o s k o d i k , h o g y a z á l l a t o k e l n e f a j z z a n a k , o r s z á g o s t ö r v é n y á l t a l r e n d e l i e l , h o g y a t e n y é s z á l l a t o k m i n é l é p e b b e k , e r ő s e b b e k l e g y e ­n e k é s h o g y m a g a a z e m b e r , i s t e n n e k k é p e , f ö l d ­n e k k o r o n á j a e l m e c s e v é s s z e n , e l s a t n y u l j o n , s z i n t é n o r s z á g o s t ö r v é n y á l t a l s e g i t i e l ő . T e s s é k e l m é l ­k e d n i f e l e t t e .

A s z e l l e m i r o m l o t t s á g , a d e p r a v a c i o a z i l y s o r o z á s o k k a l k a r ö l t v e j á r . E r r e e g y e k k l a t á n s p é l ­d á t h o z o k f e l . T e t s z e t t e l ö l j á r ó s á g u n k n a k b i z o n y o s n y e r é s z k e d é s i t e r v e t g o n d o l n i k i s a z t r é s z b e n v é g r e i s h a j t a n i . E l ő h í v n a k — u g y é j j e l , s ö t é t b e n , m i k o r a z ö r d ö g a k o n k e l y t s z o k t a h i n t e n i — n é g y e g y é n t ( n e v ö k k e l i s s z o l g á l h a t o k ) , k i k a z e l ő t t t ö b b é v e k k e l t ö r v é n y e s o k n á l f o g v a f ö l s z ó l a m l á s u t j á n m e g m e n e k ü l t e k v o l t é s e z e k e t i j e s z t g e t n i , f a g g a t n i k e z d i , h o g y h a s z á z f o r i n t o t n e m fizetnek, h á t n e ­k i k i s h o l n a p 16 á n l e k e l l m e n n i ö k a s o r o z á s r a s o t t m e n t h e t e t l e n ü l b e s o r o z z á k ; h o g y h a p e d i g a p é n z t l e t e s z i k , a k k o r l e s e m k e l l m e n n i , u g y e l ­i g a z í t j á k . T e r m é s z e t e s , e z e k a d t a k v o l n a , d e n e m v o l t h o n n a n . A l k u d t a k , d e h á t a h . j e g y z ő u r 80 f o r i n t a l ó l n e m a k a r t j ő n i , á l l í t v á n , h o g y a s o r o z ó k o m i s s i ó t a g j a i k ö z ü l a z i l y m ó d o n s z e r z e t t n y e r e ­s é g b ő l v a g y n é g y n e k k e l l o s z t o z n i s i t t k e v é s p é n z z e l n e m l e h e t b o l d o g u l n i . V é g ü l o d a j ö t t a d o l o g , h o g y — m e r t n e m v o l t t ö b b — 5—5 f r t o t k i d r u k k o l t a k s a z t a h . j e g y z ő u r n á k o d a a d t á k , h o g y h o l n a p , v a g y e g y e s d ő s z ó t e m e l j e n é r e t t ö k , M á s n a p c s a k u g y a n n a g y s z o r o n g á s é s f é l e l m e k k ö z t l e k e l l e t t m e n n i ö k H i d v é g r e ( I t t z á r j e l k ö z ö t t m e g e m l í t e m , d e a m i t n e m s z a b a d e l o l v a s n i , h o g y l e m e n t m é g e g y t e k i n t e t e s u r i s , h o g y n é z z e n k ö ­r ü l , h o g y á l l ez a z ü g y ) s a v é g é n k i s ü l t , h o g y a z e g é s z e g y h u m b u g é s c s a l á s a k a r t l e n n i . H a n e m h á t m á r m o s t k ö v e t k e z i k a j a v a . — A z ö t f o r i n t o s a t y a f i a k h a z a j ő v é n , n e k i b ő s z ü l n e k s a h o n n l e v ő a t y a f i a k a t i s m a g u k m e l l é v é v e , e g é s z b r a k h i u m -m a l v á r t á k a z u t c á n a z é r k e z e n d ő e l ö l j á r ó s á g o t , a z t m e g r o h a n t á k , l e g e l ő i a h . k ö r j e g y z ő u r a t , ez> a z t á n m e g c s í p t e a b i r ó t , a b i r ó a b u z d u n á r t ( d é s z f f ) ^ a d é s z ü l á t v á n , h o g y a d o l o g t ö b b m i n t t r é f a , k a p i ­t u l á l t , m i n t K o n s t a n t i n á p o l y s c u m p u d o r e p a l á m e t p u b l i c e a z ö t ö s ö k e t k i é s v i s s z a k e l l e t t s z o l g á l ­t a t n i , m i n t n e m i g a z k a m a r á n s z e r z e t t n y e r e s é g e t . E s a n y e r t e s a t y a f i a k t o m b o l t a k ö r ö m ü k b e n s m u ­t o g a t t á k a z ö t ö s ö k e t i d e s t o v a , m i n t g y ő z e l m i j e l v é n y t . H a n e m h á t m é g h á t r a a f e k e t e l e v e s . — N á l u n k a z e l ö l j á r ó s á g ú j r a s z e r v e z é s e a t ö r v é n y e k e l l e n é r e m é g n e m t ö r t é n t m e g s a m o s t p i l l a n a t r a n y e r t e s a t y a f i a k n a g y o n f é l n e k , h o g y h a a z uj v á ­l a s z t á s n á l m e g i n t e z e k l e s z n e k a v í v a t o k — a m i r e n a g y o n k e d v e z ő a k i l á t á s — h á t a k k o r L u d a s M a ­t y i s z e r i n t h á r o m s z o r f o g j á k r a j t o k v i s s z a t r o m f o l n i . B á t o r v a g y o k é p e n e z é r t a z i l l e t ő f e l s ő b b h a t ó s á ­g o k figyelmébe a j á n l a n i ez ü g y e t .

H o g y k i v a g y o k e n a g y f e l e l ő s s é g g e l j á r ó t u d ó s í t ó , a z t k ö n n y ű e l t a l á l n i a f e n t e b b i e k b ő l s m i v e l , m i n t f e n t e b b e m l i t é m , c s a k n e k e m v a n E n y e d e n t a n u l ó f i a m e b b ő l a f a l u b ó l a m o s t a n i s o r o z á s r a k i í r t a k k ö z ü l , a n n á l f o g v a n e v e m e t f e l e s ­l e g e s l e s z i d e a l á í r n i .

C i m e r e s i t r é f á s a n i g y o k o s k o d o t t A z o n b a n v a l l j u k m e g a z i g a z a t , e z c s a k i d e i g ­

l e n e s g o n d o l a t v o l t a g y á b a n . N e k i m á s c é l j a i v o l t a k , m á s t e r v e k e t s z ő t t a l a t ­

t o m o s a n , m i n t a p ó k a s a r o k b a n . ő n e m é l e t t á r s a t , c s a k k e d v e s t ó h a j t o t t ( N a

n é z z e c s a k a z e m b e r ! ) T u l a j d o n k é p p e n a z a z e g y é l e t t á r s i s s o k g o n d o t o k o z o t t . M é g a r r ó l i s l e m o n ­d a n a s z í v e s e n . (10 é v u t á n a k á r k i m e g t e n n é e z t ! )

K a t i n k a n e m f e l e s é g n e k v a l ó . ( A z m á r n e m á l l ! ) A z á r v á k j ó l t u d j á k a k e d v e s d í s z e s á l l á s á t b e t ö l t e n i . C s a k e l ő b b m e g k e l l v a k i t n i ő k e t f é n y ­n y e l , k á p r á z t a t ó c s i l l o g á s s a l .

É s e k k o r C i m e r e s i z s e b e i r e ü t ö t t . — N o , e z ' t e l n i f o g t ő l e m ! A k á p r á z t a t á s n á ­

l a m k ö n n y ű l e s z , v a n m i v e l k á p r á z t a t n o m . ( E z a z ­t á n a b o l d o g e m b e r ! )

K é s ő b b m e g l á t j u k , v á j j o n K a t i n k á n a k i s e l ­h o m á l y o s u l t a k - e s z e m e i s h o g y a m i é l e t r e v a l ó C i m e r e s i n k d i a d a l t a r a t o t t - e .

M á s n a p C i m e r e s i k i v á l ó e l e g a n c i á v a l t i s z t e l ­g e t t m e n y a s s z o n y á t i á l .

D e s e m m i e n y e l g é s t , h a j l a m o t n e m á r u l t e l , m i t ő l K a t i n k a m e g i j e d h e t e t t v o l n a .

E k k o r t a n á c s k o z á s a l á k e r ü l t e k a h á z a s s á g f o n t o s s a p r ó k ö r ü l m é n y e i .

C i m e r e s i p a z a r m e n y e g z ő t ó h a j t o t t , f é n y é s p o m p a t e g y e a z t ö r ö k r e e m l é k e z e t e s s é .

K a t i n k a n e m s z ó l t e l l e n e . H a v ő l e g é n n y é j ó ­n a k l á t j a a k ö l t e k e z é s t , ő n e k i n e m l e h e t k i f o g á s a a z e l l e n .

E s e z i g y m e n t n a p o n k é n t . C i m e r e s i m i n d i g t a l á l t a n y a g o t , h o g y — m i n t e l é g b a l g á n h í v é — k á p r á z t a s s a j e g y e s e s z e m é t

(Folytatá. kov )

O s d o l n , 1878. f e b r u á r 17.

T e k i n t e t e s s z e r k e s z t ő u r !

T i s z t e l e t t e l k é r e m , s z í v e s k e d j é k a z i g a z s á g é r d e k é b e n a l á b b i s o r a i m n a k b e c s e s l a p j a h a s á b j a i n e g y k i s h e l y e t a d n i .

A „ N e m e r e " j e l e n é v i f o l y a m á n a k e g y i k j a ­tt u á r i u s i s z á m á b a n e g y o s d o l a i v a l a k i „ E g y h u s z á r " a l á í r á s s a l a z O s d o l á n 1877. d e c e m b e r 27 -én t a r t o t t m ű k e d v e l ő i s z í n i e l ő a d á s b e v é t e l e i , k i a d á s a i é s t i s z t a j ö v e d e l m é r ő l r é s z l e t e s k i m u t a t á s t a k a r v á n k ö z ö l n i , k e m é n y e n m e g r ó j a a z o s d a l a i t i s z t e l t k ö ­z ö n s é g e t , h o g y n e m p á r t o l j a a k ü l ö n b e n s z e n t c é l ­r a r e n d e z e t t , v a g y r e n d e z e n d ő m ű k e d v e l ő i e l ő a d á ­s o k a t .

A t e k i n t e t e s s z e r k e s z t ő u r s z i v e s e n g e d e l m é ­v e l m i g e g y r é s z t b á t o r v a g y o k a z t a H u s z á r t m e g k é r d e z n i , h o g y m i k é p l e h e t e g y o l y a n s i l á n y f a l u h e l y e n , m i n t O s d o l a , c s a k k i e l é g í t ő p á r t o l á s t i s v á r n i a k k o r , m i k o r a b e l é p t i d i j 1 f r t i g v a n f e l c s i ­g á z v a , — a d d i g m á s r é s z t k ö t e l e s s é g e m n e k t a r t o m O s d o l a k ö z ö n s é g é t i s u g y l a s s ú h a n g o n f i g y e l m e z ­t e t n i a r r a , h o g y fillérkéit a d j a e z u t á n n e m e s e b b c é l r a , m e r t a z o s d o l a i m ű k e d v e l ő k n e v e z e t t e l ő ­a d á s j ö v e d e l m é t 1 f r t 2 k r k i v é t e l é v e l — n e m s z á ­m í t v a i d e a z t a p á r f o r i n t o t , m e l y a m á s o d s z o r i e l ő a d á s a l k a l m á v a l b e g y ü l t — a z i s k o l a j a v á r a h i r d e t e t t c i m a l a t t t u d v a l e v ő l e g B a c h u s o l t á r á n a k j a v á r a f o r d í t o t t á k . * ) I l y e l j á r á s s a l s z e m b e n k e d v e s h u s z á r u r , m i t l e h e t v á r n i e g y o l y a n k ö z ö n s é g t ő l , m i n t a z o s d o l a i i s ? M i t l e h e t v á r n i ? P á r t o l á s t ? H i s z k e d v e s H u s z á r u r , a z i s f e l t u d j a f o g n i az t , h o g y j o b b e l n e m m e n n i b á r m i l y s z e n t c é l r a r e n ­d e z e t t m ű k e d v e l ő i e l ő a d á s r a , v a g y b á l r a , h a a s z e n t c é l t s z e m e l ö l e l t é v e s z t v é n , a n n a k c é g j e a l a t t B a c h u s n a k t ö m j é n e z ü n k .

N e r ó j u k m e g t e h á t k e d v e s H u s z á r u r a p u b ­l i k u m o t , h a n e m t é v e d é s ü n k t u d a t á b a n s z á n j u k m e g v é t k e i n k e t s m o n d j u k e l m a g u n k b a n c s e n d e s e n , h o g y : „ . U r a m , b o c s á s s m e g n e k ü n k , m e r t n e m t u d t u k , (t. i . a k k o r , m i k o r a z i s k o l a j a v á r a s z á n t j ö v e d e l m e t B a c h u s n a k s z e n t e l t ü k ) , h o g y m i t c s e ­l e k s z ü n k .

E n n y i b e n a k a r t a m a t e k . s z e r k e s z t ő u r b e c s e s l a p j á t i g é n y b e v e n n i . U t ó l a g o s a n m é g m e g j e g y z e m a z t i s , h o g y a H u s z á r u r n y i l v á n o s s z á m a d á s o k n á l n e h a s z n á l j o n á l n e v e t , m e r t a n y i l v á n o s s z á m a d á s s z o r o s a n m e g k í v á n j a , h o g y n e v ü n k i s n y i l v á n o s a n m e l l e t t e á l l j o n . H o g y m i é r t , a h o z u g y h i s z e m , n e m k e l l k o m e n t á r .

E g y o s d o l a i k ö z p o l g á r .

A k é p v i s e l ő h á z b ó l . A v á m ü g y i v i t á k , m i r e e s o r o k n a p v i l á g o t

l á t n a k , b e l e s z n e k f e j e z v e s a s z a v a z á s i s m e g t ö r ­t é n i k , a d d i g a z u t o l s ó b ó l : m e l y e t a z e l ő a d ó k s a k o r m á n y n y i l a t k o z a t a i l e s z n e k b e t ö l t e n d ő k , s z i n t é n l e f o l y t e g y j e l e n e t e h ó 15 -én . E g y p á r h o r v á t é s s z é l s ő b a l o l d a l i s z ó n o k u t á n Ü r m é n y i M i k s a t á m a d t a m e g e g y r ö v i d b e s z é d b e n a k i e g y e z é s t . E n n e k v é ­d e l m é r e , a z á l t a ü n o s v i t a b e f e j e z é s e u t á n T i s z a K á l m á n u r k e l t f e l . B e s z é d é n e k r ö v i d k i v o n a t á t a l á b b k ö z ö l j ü k .

T i s z a K á l m á n u r b e s z é d é n k i v ü l e g y , a s z é l s ő b a l o l d a l á l t a l r ö g t ö n z ö t t b o t r á n y k ö l c s ö n z ö t t a z ü l é s n e k é r d e k e t . C s a n á d y S á n d o r , a v o l t „ B a c h -h u s z á r " s z o k o t t m o d o r á b a n h a z a á r u l á s s a l v á d o l t a a k o r m á n y t , s e l s ő s o r b a n a m i n i s z t e r e l n ö k ö t .

A z e l n ö k , k ö t e l e s s é g é h e z h i v e n , m e g v o n t a a s z ó t C s a n á d y t ó l , s e z u t á n M a d a r á s z , S i m o n y i E r n ő é s N é m e t h A l b e r t u r a k k a l t ö r t l á n d z s á t , k i k e t t e r ­m é s z e t ű k a b o t r á n y c s i n á l ó p r ó k á t o r a i v á f e l c s a p n i k é s z t e t e t t . E g y n e g y e d ó r a i c s ú f f e l e s e l é s u t á n a z ­t á n v é g e i s l e t t a b o t r á n y n a k .

Ü r m é n y i é s B a r o s s b e s z é d e i u t á n Ti»x» K. m i n i s z t e r e l n ö k s z ó l a l t f e l . B e s z é d e b e v e z e t é s é b e n a t ö b b e k k ö z ö t t i g y n y i l a t k o z i k :

„ A s z e m é l y e s t á m a d á s o k r a n e m f e l e l e k , m e r t o l y n e m ü m e g t á m a d á s o k r a , a m i n ő k i t t t ö r t é n t e k , f e l e l n i a p a r l a m e n t i i l l e m é s a p a r l a m e n t i r á n t i t i s z t e l e t m e g s é r t é s e n é l k ü l n e m l e h e t . ( É l é n k te t ­s z é s a k ö z é p e n . )

E s z e m é l y e s t á m a d á s o k ' e n g e m k e l l e m e t l e n ü l é r i n t e n e k u g y a n , d e a z á l t a l a m v é d e t t p o l i t i k a é s j a v a s l a t o k i r á n t n a g y m é r t é k b e n m e g n y u g t a t n a k . M e r t m i d ő n i l y f e g y v e r e k h e z n y u l v a l a m e l y p á r t , e z t m i n d i g a n n a k é r z e t é b e n t e s z i , h o g y a j a v a s l a ­t o k a t m a g u k a t s i k e r r e l m e g t á m a d n i n e m l e h e t , h a n e m e r r e a z e g y e t l e n e g y m ó d , (za jos e l l e n m o n é d á s b a l f e l ő l , é l é n k h e l y e s l é s a k ö z é p e n ) a z o n e l v ­n é l f o g v a , h o g y „ c a l u m n i a r i a u d a c t e r s e m p e r a l i ­q u i d h a e r e t " a z a z o n s z e m é l y e k i r á n t i , b i z a l m a t i n g a t n i m e g , k i k e z e n j a v a s i a t o k a t k é p v i s e l i k . "

C á f o l v á n t o v á b b L ó n y a y , K e r k á p o l y f e l h o z o t t é r v e i t a t ö r v é n y j a v a s l a t e l l e n , i g y f o l y t a t j a t o v á b b :

„ Ö n ö k a z t m o n d j á k , h o g y M a g y a r o r s z á g r e t ­t e n e t e s e n g y e n g e . É n a z t t a g a d o m , ele b e k e l l h o g y i s m e r j e m , h o g y k ö z g a z d a s á g i l a g g y e n g é b b a m á s i k f é l n é l . N o s , h a e z e n k ü z d e l e m m e g i n d u l , m e l y e t s o k á i g e g y i k f é l s e m b i r k i , b e l e f o g f á r a d n i e l ő b b a g y e n g é b b f é l é s l e s z a z u t á n a k ü l p n v á m t e r ü l e t é s a f e l á l l í t o t t s o r o m p ó k á l t a l e l ő i d é z e t t á l m o k he­l y e t t o l y a n r i d e g v a l ó s á g , m e l y n e k v é g é n e g y a m o s t a n i n á l s o k k a l r o s z a b b e g y e z s é g g e l f o g a k ö ­z ö s v á m t e r ü l e t h e l y r e á l l í t t a t n i . ( Z a j o s h e l y e s l é s a k ö z é p e n . )

E j a v a s l a t o k e l l e n a k ö z ö s v á m t e r ü l e t s z e m ­p o n t j á b ó l e l s ő v á d t e r m é s z e t e s e n , h o g y M a g y a r o r -

*) A hölgy szereplőknek üdvözlet! Azoknak nem szól * cikkecske. Bárcsak mirid hölgyek játszottak volna!

s j g p á k a f o g y a s z t á s i a d ó k n á l s z e n v e d e t t k á r o s o ­d á s á t n e m o r v o s o l j á k . H o g ^ e z h i á n y a a j a v a s l a -

jgíN toknak, az t s e n k i s e m t a g a d j a , d e e g y v a n , a m i t t agadnom k e l l , h o g y 67 b e n a k á r o s o d á s t n e m i s ­

ii m e r t é k v o l n a . A 6 7 - i k i t á r g y a l á s o k b ó l m e g g y ő z ő d ­he t ik b á r k i , h o g y 6 7 - b e n i g e n j ó l t u d t á k n e m c s a k azt, h o g y a f o g y a s z t á s i a d ó k n á l M a g y a r o r s z á g b i -

' z o n y o s k á r o s o d á s t s z e n v e d , d e m é g a z t i s t u d t á k , h o g y m e l y i k f o g y a s z t á s i a d ó n e m n é l s z e n v e d i a k á ­r o s o d á s t .

A z t m o n d j á k , h o g y a b b a n , h a a m i n y e r s t e r m é n y e i n k n e k A u s z t r i a s z a b a d p i a c z t a d , m i g k o m p e n z á l v a a z , a m i t m i A u s z t r i á n a k a z á l t a l adbnk, h o g y i p a r á n a k i t t s z a b a d p i a c o t e n g e d ü n k . E z - i g y v a n : d e i s m é t u t a l o k a 6 7 - i k i d o l g o k r a , a k k o r , m i d ő n 6 7 - b e n a k é t b i z o t t s á g k ö z ö t t a q u o t a i r á n t i e g y e z s é g t á r g y a l t a t o t t , a z t n a g y o n i s f e l e m l i t e t t é k , é s é p e n e z e n e l ő n y ö k n e k t u d a t á b a n é s é r z e t é b e n f o g a d t a t o t t e l a z o s z t r á k r é s z r ő l a q u o t a m e g h a t á r o z o t t m e n n y i s é g e .

M á s f e l ő l a z t i s k i m o n d o m e g é s z h a t á r o z o t t a n , k i j ö n a z i s , h o g y i g e n a l a p t a l a n a z o n i s m é t a t ú l s ó o l d a l o n v é g h e z v i t t l á r m a , h o g y M a g y a r o r s z á g 3 0 0

( )-t f izet é s 50" '„ j o g o t é l v e z , m e r t M a g y a r o r s z á g k é s z ­p é n z e n 30 u - t f i ze t , a t ö b b i t fizeti a k ö z ö s v á m t e ­r ü l e t á l t a l n y ú j t o t t e l ő n y ö k b e n .

A z i s f e l h o z a t i k , h o g y a n l e h e s s e n j ó e z e n k i ­e g y e z é s , m i d ő n e g y i k f é l n e k s e m k e l l . E z é p e n á z t m u t a t j a , h o g y m i n d a k é t f é l é r d e k é r e v o l t t e k i n t e t ; — é s é n b á r m e n n y i r e ó h a j t o m i s a m o n a r ­c h i a m á s i k á l l a m á n a k j a v á t , d e a m e l y p e r c b e n o t t a z t m o n d a n á k : ez a z e g y e z s é g j ó , e h h e z s z ó s e m f é r , a z o n p e r c b e n m e g d ö b b e n v e l ö k n é m a z t e l m a g a m t ó l , m e r t m e g l e n n é k g y ő z ő d v e , h o g y a z o n e g y e z s é g e g y o l d a l ú k i g - k é s z ü l t M a g y a r o r s z á g é r ­d e k e i n e k figyelembe v é t e l e n é l k ü l , ( H e l y e s l é s a k ö z é p e n ) v a l a m i n t m á s f e l ő l t e l j e s e n j o g o s u l t v ó i n a e z e n e l j á r á s a z ő r é s z ü k r ő l , h a n á l u n k a z e g y e z s é g " m i n d e n p o n t j a v a l a m e l y n a g y h o z s a n n á v a l f o g a d ­t a t n é k e l .

A z t m o n d j á k , s z e r z ő d é s t k ö t n i e t a r i f a m e l l e t t n e m l e h e t . M i d ő n k i f e j e z e m a z i r á n t i r e m é n y e m e t , h o g y s z e r z ő d é s e k k ö t t e t n i i g e n i s f o g n a k , r á m u t a ­t o k a r r a , h o g y m i n ő k é t f ő o k a l e h e t e g y á l l a m ­n a k , h o g y e g y m á s á l l a m m a l k e r e s k e d e l m i s z e r z ő ­d é s t k ö s s ö n . E g y i k , h o g y k ö l c s ö n e n g e d m é n y e k f e j é b e n n y e r j e n o l y e n g e d m é n y e k e t , m e l y e k a z ő s z e m p o n t j á b ó l k í v á n a t o s a k ; a m á s i k , h o g y b i z o ­n y o s s z á m ú é v e k r e b i z t o s í t s a m a g á t a z i r á n t , h o g y a t a r i f a a m á s i k á l l a m á l t a l e g y o l d a l ú k i g - f ö l e m e l ­t e t n i n e m f o g . V a j o n a k k o r v á r h a t u n k - e t e h á t a z o n á l l a m t ó l e g y a m i s z e m p o n t u n k n a k i s n é m e l y e k b e n e n g e d m é n y e k e t t e v ő s z e r z ő d é s t , h a a z e g y i k i n d o ­k o t m á r m a g á b a n e l ő r e f e l t é t l e n ü l m e g a d j u k a z á l t a l , h o g y t a r i f á n k a t u g y c s i n á l j u k , a h o g y n e k i t e t s z i k , v a g y p e d i g a k k o r , h a e g y t a r i f á t a l k o t u n k , m e l y l y e l s z e m b e n a s z e r z ő d é s e n g e d m é n y e k f e j é b e n m é g a z ö c i k k e i k r e n é z v e i s k ö l c s ö n - e n g e d m é n y e -k e t a d h a t .

Á z t m o n d j á k , h o g y p r o v i z ó r i u m k e l l . E z m a j d m i n d e n h a t á r o z a t i j a v a s l a t b a n b e n n e v a n . I g a z , h o g y a m i t a z t á n e z e n p r o v i z ó r i u m r ó l h a l l u n k , a z n a g y o n k ü l ö n b ö z ő . A z e g y i k n e m m o n d i d ő t , s ez a l e g s z e r e n c s é s e b b , m e r t c s a t l a k o z h a t i k a k á r m e ­l y i k h e z , ( D e r ü l t s é g . ) a m á s i k m o n d k é t é v e t , a h a r ­m a d i k m o n d h á r o m é v e t , v a g y n é g y e t , a z e g y i k a z t m o n d j a : a s t a t u s q u o , a m á s i k — n e v e z e t e s e n P u l s z k y — a z t m o n d j a : p r o v i z ó r i u m h á r o m v a g y n é g y é v r e , de u g y á m , h o g y a z é r t m e g l e g y e n a r e s t i t u c i ó , j a v i t t a s s é k a c u k o r é s s z e s z a d ó ( D e r ü l t ­s é g . ) é s u j i t t a s s é k m e g l e g a l á b b i s a 6 8 - k i n é m e t s z e r z ő d é s i t a r i f a , s m e g l e g y e n a b a n k i s . A m i a s t a tu s q u o t i l l e t i , e z k e r e s k e d e l m i l e g n e m a 6 8 - i k i

. t a r i f a , m e r t a z a n é m e t s z e r z ő d é s t a r i f á j a , h a n e m a z az t m e g e l ő z ö t t á l t a l á n o s v á m t a r i f a , m e l y m a j d m i n d e n t é t e l é b e n s o k s z o r a m a g a s a b b , m i n t a z , a m e l y e t a k o r m á n y b e t e r j e s z t e t t . T e h á t a s t a t u » q u o e l v e s z t é s e m i n d e n e l ő n y n e k s d u p l á z á s a a v á m t a ­r i f á b a n á l l í t ó l a g l é t e z ő h á t r á n y o k n a k . ( H e l y e s l é s a k ö z é p e n . )

D e k e l l p r o v i s o r i u m a z é r t i s , m e r t n i n c s e n e k a d a t a i n k . A z t h i s z e m , h o g y f o r m á l i s s o r o m p ó f e l ­á l l í t á s a n é l k ü l b i z t o s a d a t o k r a s z e r t t e n n i é p e n u g y n e m f o g u n k , m i n t n i n c s e n e k m a ; h a n e m i g e n i s l e s z n e k a d a t a i n k , a m e l y e k r e h o z z á v e t ő l e g e s s z á ­m í t á s t l e h e t é p í t e n i , i l y e n e k p e d i g " v a n n a k m a i s , c s a k h o g y a l é t e z ő a d a t o k a t n e m u g y , m i n t e g y , v a g y m á s h e l y e n f e l e l h e t ö k , k e l l v e n n i , h a n e m a k ü l ö n b ö z ő o l d a l r ó l ö s s z e s z e d e t t a d a t o k a t k r i t i c a i l a g k e l l t a n u l m á n y o z n i , é s a s z á m í t á s t a r r a é p í t e n i .

H a l l o t t a m t ö b b e k t ő l , h o g y m i h a s z n u n k v a n a b b a n , h a i t t a j a v a s l a t o k e l f o g a d t a t n a k i s , m i k o r n e m b i z o n y o s , v a g y t a l á n n é m e l y e k s z e r i n t , e g é s z k é t s é g e s , h o g y a m á s i k á l l a m t ö r v é n y h o z á s s a l e l f o g j a e a z o k a t f o g a d n i , v a g y n e m ? É n e l ő s z ö r a z i t t t e n i e l f o g a d á s b a n l á t o m a z o n e l ő n y t , h o g y a z k é p e s h a t n i a z o d a á t v a l ó e l f o g a d á s r a i s ; m e r t n e m h i s z e m , h o g y v a l a k i a b b a n m e g c á f o l h a s s o n h o g y k é t s z e r z ő d ő f é l k ö z t a v é g b e f e j e z é s r e n d e ­s e n a k k o r k ö v e t k e z i k , m i d ő n l e g a l á b b a z e g y i k m á r e l f o g a d t a az t , a m i n e k m i n d k é t f é l á l t a l i e l ­f o g a d á s a u t j á n a z e g y e z s é g l é t r e j ö n , d e f o n t o s n a k t a r t o m m á s o k b ó l is . N e m c s a k H o r á n s z k y N á n d o r , h a n e m , h a j ó l e m l é k e z e m . S z i l á g y i D e z s ő k é p v i ­s e l ő u r i s b e s z é l t , b á r n e m e z e n i r á n y b a n a t ö r ­vényhozásnak faktorairól itt é s ott.

( S z i l á g y i : M i n d e n f a k t o r á r ó l ! ) T e h á t m i n ­d e n f a k t o r á r ó l . É p e s z ó r a „ m i n d e n " n a g y s z ü k s é -g e m v a n . ( D e r ü l t s é g . )

A t ö r v é n y h o z á s n a k v a n i t t h á r o m f a k t o r a , v a n o t t h á r o m f a k t o r a . A m a t h e s i s s z e r i n t 2 - szer 3 = 6 ,

d e n á l u n k t ö r t é n e t e s e n e z a 2-er 3 = 5 ; h a m á r m o s t a m a g y a r t ö r v é n y h o z á s n a k h á r o m f a k t o r a a j a v a s l a t o k a t e l f o g a d t a a k k o r e l f o g a d t a a m á s i k t ö r ­v é n y h o z á s n a k e g y i k f a k t o r a . N e m f e j t e g e t e m t o ­v á b b , d e e b b ő l l á t h a t ó , h o g y e z i r á n y b a n p o l i t i ­k a i l a g e l ő n y b e n v a g y u n k . ( E l é n k h e l y e s l é s é s t e t ­s z é s a k ö z é p e n . )

H a l l o t t a m m i k é n t a z , h o g y a k o r m á n y j o b b a t l é t r e h o z n i n e m t u d o t t , n e m a k a r t a , h o g y e z e n j a ­v a s l a t o k e l f o g a d t a s s a n a k . T ö k é l e t e s e n i g a z é s é n f e l t e s z e m a z o n k é p v . u r a k r ó l , k i k a j a v a s l a t o k e l ­f o g a d á s a e l l e n s z ó l a n a k , h o g y ő k t i s z t a t u d a t á b a n , é r z e t é b e n a n n a k , h o g y j o b b a t f o g n a k l é t r e h o z n i , — h a b á r a z e g y i k t i l t a k o z o t t i s a z e l l e n , m i n t h a ő t e v ő l e g e s p o l i t i k a i s z e r e p e t a k a r n a j á t s z a n i , a m á s i k p e d i g u g y l á t s z o t t , m i n t e g y a p o l i t i k a i p á ­l y á t ó l v a l ó b u c s u z á s a e l ő t t a k a r n á n é z e t e i t a n e m ­z e t n e k h a g y o m á n y u l h á t r a h a g y n i — h a m i n d e z e k d a c á r a s i k e r ü l e j a v a s l a t o k k e r e s z t ü l v i t e l é t m e g ­g á t o l n i , — b i r n i f o g n a k a z o n h a z a f i a s k ö t e l e s s é g ­é r z e t t e l , h o g y a n n a k l é t e s i t é s é r e , a m i t m a k i l á ­t á s b a h e l y e z e k , v á l l a l k o z n i f o g n a k ( H e l y e s l é s a k ö z é p e n . ) E s e f e l t é t e l a l a t t , h a k ü l ö n ö s e n b í r t á k a z o n v a r á z s v e s s z ő t , m e l l y e l a z e d d i g m é g c s a k n e -g a t i o t e r é n e g y e z ő n é z e t e k e t a z a k t i v t é r e n e g y ­ö n t e t ű n é z e t t é t ö m ö r i t h e s s é k , f e l l é p é s ö k t e l j e s e n j o g o s u l t , s ö t e z k ö t e l e s s é g ü k . ( H e l y e s l é s . )

É s é n n e m v a g y o k o l y s z e r é n y t e l e n , n e m t a r ­t o k m a g u n k r a a n n y i t , h o g y b e n e i s m e r j e m , h o g y h a a z o r s z á g ü g y e i n e k v e z e t é s é t i s m é t a z o k v e s z i k á t , k i k n e m c s a k a t h e o r i a t e r é n , de 1867 ó t a M a -g y a r o s z á g p é n z ü g y e i é s k ö z g a z d á s z a t a k ö r ü l g y a ­k o r l a t i m ű k ö d é s ü k e t o l y f é n y e s e r e d m é n y n y e l t a ­n ú s í t o t t á k ( D e r ü l t s é g a k ö z é p e n é s a b a l o n . ) a z o n ­n a l o l y m é r v b e n he lyre á l l M a g y a r o r s z á g h i ­tele és a M a g y a r o r s z á g i r á n t i b i z a l o m , h o g y n e k i k s i k e r ü l n i f o g a z e g y e z s é g e t n á l u n k jobban k i v i n n i .

E n e g y r ő l b i z t o s i t h a t o m a t. h á z a t ( H a l l j u k !) H a m e g k í m é l v e a z o r s z á g o t a z á t m e n e t i r á z k ó d á -s o k t ó l , f o g n a k e l é n k t e r j e s z t e n i j o b b j a v a s l a t o k a t , é n u g y a n f o g o k m a g a m n a k g o n d o l n i v a l a m i t a r r ó l , h o g y m i n ő p o l i t i k a i e t h i k a v a n a k k o r a m o s t a n i k o r m á n y m e g b u k t a t á s á b a n ( D e r ü l t s é g . ) , d e b i z t o ­s i t h a t o m r ó l a , h o g y n e m h á t u l r ó l m e g t á m a d n i , d e s z e m b e n ü l v e v é d e n i f o g o m a z o k a t . ( É l é n k h e l y e s ­l é s a k ö z é p e n . )

M i n d e n k i a d n i f o g j a b i z o n y n y a l s z a v a z a t á t l e l k i i s m e r e t e s m e g g y ő z ő d é s e s z e r i n t . E n e l f o g a d o m H o r á n s z k y a z o n m o n d a t á t , h o g y a k o r m á n y m i n d ­e g y i k e s e t b e n f e l e l ő s l e s z , c s a k h o g y a z o n e s e t b e n , h a j a v a s l a t a i e l n e m f o g a d t a t n a k , a f e l e l ő s s é g c s a k a z é r t é s a n n y i b a n é r h e t i , a m e n n y i b e n n e m v o l t e l é g l e l k i e r e j e é s t e h e t s é g e m e g g y ő z n i a t ö r v é n y ­h o z á s t ö b b s é g é t , h o g y a z o k e l f o g a d á s a j o b b a z o r ­s z á g r a n é z v e , m i n t a z o k n a k e l v e t é s e . — D e s z e m ­b e n a z z a l , h o g y e l l e n f e l e i n k , s ő t e l l e n s é g e i n k i s a z t m e g t a g a d n i n e m f o g j á k , h o g y s z o r g a l o m m a l , s z í v ó s s á g g a l , n é p s z e r ű s é g ü n k k o c k á z t a t á s á v a l , m á ­s o k s z e r i n t m á r i s e l v e s z t é s é v e l m i n d e n t m e g t e t t ü n k , h o g y e z e n j a v a s l a t o k a t k e r e s z t ü l v i h e s s ü k , m á s f e l e l ő s s é g m i n k e t e z e s e t b e n n e m é r h e t . H a n e m a k k o r a n é m e l y e k á l t a l f o g a d o t t , á l t a l a m l á t o t t b a j o k , h a b e k ö v e t k e z n é n e k , a m e l y e k , h o g y b e n e k ö v e t k e z z e n e k , h a e g y s z e r a z o r s z á g e z e n ú t r a l é ­p e t t , s e n k i n á l u n k me leg ' e b b e n n e m kivánja, de ha m é g i s b e k ö v e t k e z n é k , k ö z ö s l e s z v e l ü n k a s z e n v e ­d é s , k ö z ö s a t ö r e k v é s e b a j o k e l h á r í t á s á r a : d e a z o n f e l e l ő s s é g , m e l y a h a z a f i ú i l e l k i i s m e r e t e t ö n ­maga e l l e n f e l l á z í t j a , a m e l y e l ű z i a s z e m e k r ő l a z á l m o t , a z o k a t f o g j a é r n i , a k i k a j a v a s l a t o k a t e l n e m f o g a d j á k . ( É l é n k h e l y e s l é s a középen.)

A . v i t a f o l y t a t á s a e z u t á n m á s n a p r a h a l a s z t a t -v á n , a z ü l é s v é g e t é r t .

K Ö Z G A Z D A S Á G

Az oke munkája. N e m k é t e l k e d h e t n i , h o g y a g a z d a k ö z ö n s é g

figyelmét e t á r g y ez i d e i g i s k i k e r ü l t e v o l n a , d e m i u t á n é r d e k e s s é g é t e l v i t a t n i h á l a t l a n s á g l e n n e , a n n y i v a l i n k á b b , m e r t n i n c s e s z k ö z a m e z e i g a z d a ­s á g k e r e t é n b e l ü l , m e l y a n n y i figyelmet é r d e m e l n e , m i n t a z e k e , e g y r ö v i d k e p i l l a n a t o t s z e n t e l n i n e m l e e n d f e l e s l e g e s , h a s z o n n é l k ü l i i d ő p a z a r l á s .

E l v i t a t h a t a t l a n , h o g y a g a z d a s á g i e s z k ö z ö k k ö z ö t t a z e k e a z , m e l y a z e l s ő h e l y e t m é l t á n k i ­é r d e m l i . L e h e t - e e l g o n d o l n i é s a l e g m a k a c s a b b t h e o r i á b a n i s f e l á l l i t a n i , a d o t t k ö r ü l m é n y e i n k k ö ­z ö t t , e g y g a z d a s á g o t , h o l e k e n e m v o l n a é s a n n a k s z ü k s é g é t n e é r e z n ő k ? H i s z a z e k e k é p e z i a g a z ­d a s á g n a k ö n m o z g á s n é l k ü l i é l e t é t é s v a l a m i n t a z á l l a t i s z e r v e z e t b e n l e v e g ő n é l k ü l é l e t e t t a l á l n i n e m l e h e t , u g y e g y g a z d a s á g i s eke n é l k ü l m é g c s a k n e m i s t e n g e t h e t i é l e t é t . M e r t h a b á r m á s g a z d a s á g i e s z k ö z ö k k e l i s é p e n a z t , s ő t t a l á n m é g t ö k é l e t e s e b b m u n k á t l e h e t v é g h e z v i n n i , d e m i u t á n m i a m e z e i g a z d a s á g e z e n m a g a s l a t á r a m é g n e m e m e l k e d h e t ­t ü n k é s ez m é g s o k á i g c s a k j á m b o r ó h a j t á s u n k t á r ­g y á t k é p e z e n d i : a z e k é t m e l l ő z n i b a l g a s á g l e n n e , o t t á l l v á n i j e s z t ő r é m g y a n á n t a bukás, m e l y a l a s s ú m u n k a m i a t t f e n y e g e t .

B á r m i l y h o s s z a s a n i s f e j t e g e s s ü k a d o l g o t , o d a k e l l v i s s z a térnünk, h o g y e k e n é l k ü l n e m gaz-dáskodhatuF.k. S é p e n a z é r t , h o g y e z e n i g a z s á g n a k m i n d e n g a z d a h ó d o l , n e m l e h e t e l é g g é b á m u l n i , h o g y é p e n o l y k e v é s figyelmet f o r d í t a n a k a g a z ­d á k a z e k é r e , m i n t a m i n ő figyelmetlenséget t a ­p a s z t a l h a t n i a t ö b b i e s z k ö z ö k k e l s z e m b e n .

A z e k é k n e k s z á m t a l a n a l a k j a i v a n n a k , m e l y e ­

k e t i t t f e l s o r o l n i c é l o n k i v ü l i v o l n a . É s e z e n s z á ­m o s a l a k z a t o k k ö z ü l e g y i k v a g y m á s i k n a k h a t á r o ­z o t t e l s ő s é g e t t u l a j d o n í t a n i n e m l e h e t , m e r t e g y i k i t t , a m á s i k a m o t t t. i . a v i s z o n y o k k ü l ö n b ö z ő s é g e s z e r i n t n y e r i e l a z e l s ő s é g e t . M i n d a z o n á l t a l i g a z a z h o g y a t ö k é l y t ő l , m i n t m i n d e n e g y é b n é l , m e s s z e á l l u n k , é s h a b á r a z u j a b b i d ő b e n s e b e s l é p t e k k e l h a l a d t a k i s e l ő r e e z e n a t é r e n , m é g s o k k í v á n n i v a l ó t h a g y t a k f e n n

H o g y a z e k é t m é l t á n y o l n i t u d h a s s u k é s t a n u l ­h a s s u k , m i n d e n e k e l ő t t s z ü k s é g e s t u d n u n k , h o g y m i f é l e n e v e z e t e s m u n k á k a t v é g e z az e k e a m e z e i g a z d a s á g b a n . M e g j e g y e z n i k í v á n v á n , h o g y n e m a m u n k á k e g y m á s u t á n i s o r r e n d j é r ő l , h a n e m a z o k ö s z -s z e v o n t e g é s z é r ő l v a n s z ó . E r r e n é z v e a z t m o n d ­h a t j u k , h o g y az e k e m u n k á j a a t a l a j t i l l e t ő l e g k e t ­t ő s : e r ő m ü v i é s v e g y i . É s í m e e k e t t ő s m u n k á n á l , i l l e t ő l e g a n n a k v é g z é s é n é l Í t é l h e t j ü k m e g a z e k e t u l a j d o n k é p e n i é r t é k é t , h o l m i n d e n e k e l ő t t a h a s z ­n á l h a t ó s á g , n e m p e d i g a z a n y a g m i n ő s é g e m é r v ­a d ó , m e l y u t ó b b i í s b á r t a g a d h a t a t l a n u l l é n y e g e s , d e c s a k m á s o d l a g o s s z e r e p e t j á t s z i k .

A s z á n t á s n á l f ő c é l u n k a t a l a j b e é r e d é s é t e sz ­k ö z ö l n i . E z e n c é l e l é r é s é r e e l s ő k e l l é k a t a l a j p o r ­h a n y ó v á t é t e l e é s i g y m e g n y i t á s a a t a l a j n a k a l é g k ö r b e h a t o l á s á r a , m e l y e l s ő t e k i n t e t r e u g y a n e g y s z e r ű n e k l á t s z i k é s a z i s , d e f o n t o s s á g a i g e n n a g y . E r r e e s z k ö z ü l a z e k é t h a s z n á l j u k f e l . li m u n ­k á n á l h a t t e h á t a z e k e a t a l a j r a e r ő m ü v i l e g .

A z e r k ö l c s i v i l á g b a n e g y k i f e j e z é s r e t a l á l h a t n i , „ a z ö m u n k á i k r ó l i s m e r i t e k m e g ő k e t . " É s m i l y s z é p e n l e h e t t á r g y u n k r a i s e z t a l k a l m a z n i , m e r t a z e k é t i s m u n k á j á r ó l v o n h a t j u k í t é l e t a l á é s c s a k a k k o r m o n d h a t j u k j ó n a k , h a a l e g s z i g o r ú b b k r i t i k á t a k o r k í v á n a l m a i n a k m e g f e l e l ö l e g k i á l t o t t a . E s e r é s z b e n a g a z d á n a k e l f o g u l t n a k l e n n i e n e m s z a b a d é s a t á r g y f o n t o s s á g á h o z i l l ö l e g k e l l f i g y e l m é t o d a i r á n y o z n i a , h o g y í t é l e t e e l i s m e r é s r e m é l t ó l e g y e n , — m e r t n e m v e t h e t j ü k e l a j ó f a e k é t e g y c s i n o s a n k i á l l í t o t t , d e f i g y e l m e s v i z s g á l a t u t á n r o s z n a k b i ­z o n y u l t v a s e k e m i a t t , m e r t b e k e l l v a l l a n u n k , h o g y a g y á r o s o k — t i s z t e l e t a k i v é t e l e k n e k — v a l ó b a n s o k s z o r k i z s á k m á n y o l j á k a g a z d a figyel­m e t l e n s é g é t , m o n d j u k r e s t s é g é t , v a g y t u d a t l a n s á g á t , t a k a r o s a n e l k é s z í t e t t , d e n e m s z á m i t á s - é s s z a k é r ­t e l e m m e l s z e r k e s z t e t t e k é i k á l t a l .

V a l a m e l y e s z k ö z a n n á l h a s z n o s a b b , m i n é l ke­v e s e b b e r ő t i g é n y e l v a l a m e l y m u n k a v é g z é s é h e z é s m i n é l t ö k é l e t e s e b b e n v é g z i a z t . A z e s z k ö z ö k a l a k j á r ó l i s m á r h o z z á v e t ő l e g e s í t é l e t e t m o n d h a t n i a n n a k m u n k á j a f e l ö l é s a z e r ö n a g y s á g á t ó l , m e l y e t m u n k á j a k ö z b e n a l k a l m a z n i k e l l . H a t e h á t v a l a m e l y g a z d a t i s z t á b a n v a n , h o g y m i l y e n e k é t l e h e t j ó n a k , c é l a r á n y o s n a k m o n d a n i , m á r e z á l t a l i g e n n a g y h a s z n o t b i z t o s i t m a g á n a k , a m e n n y i b e n e l l e n k e z ő e s e t b e n r o s z , n a g y e r ő t é s a m u n k a v é g z é s é r e s o k i d ő t i g é n y l ő e k e á l t a l o l y k á r o k a t s z e n v e d , m e l y s o k é v i f á r a d a l m a i n a k g y ü m ö l c s é t e m é s z t i f e l .

A t a l a j p o r h a n y ó v á t é t e l e , m e g n y i t á s a a z eke m u n k á j á n a k l e g f o n t o s a b b t e e n d ő j e : e g y m e c h a n i ­k a i f e l a d a t , m e l y e g y é r z é k e i n k á l t a l é s z r e n e m v e h e t ő m u n k á n a k s z ü l ő a n y j a . D e e z e n m u n k a n e m k ö v e t k e z h e t i k b e , m i g s z ü k s é g e s e l ő z m é n y e , a t a ­l a j m e g n y i t á s a b e v é g z e t t t é n y n e k n e m m o d h a t ó . E z a v e g y i f o l y a m a t — a t a l a j b a n l é v ő k ü l ö n b ö z ő e l e m e k n e k e g y e s ü l é s e a n ö v é n y t e n y é s z e t l e h e t ö s i -t é s é r e — h a b á r e l s ő t e k i n t e t r e n e m i s m o n d h a t ó a z e k e m u n k á j á n a k , d e a figyelmesebb v i z s g á l a t a r r a e n g e d k ö v e t k e z t e t n i . É s v a l ó b a n a z i s . M i k é n t e s z k ö z ö l h e t i b á r m e l y h í r e s v e g y é s z k é t e l e m n e k e g y e s ü l é s é t , h a e r r e n é z v e a s z ü k s é g e s l é p é s e k e t , a k é t e l e m n e k ö s s z e h ú z á s á t m e g n e m tette ? E s í m e

— h a n e m i l y o l y c o m p l i c a l t a n — e z t v é g z i a g a z ­d a i s e k é j é v e l . E s a z a s z e g é n y e m b e r , k i f á r a d t b a r m a i t k i a k a s s z a a z e k e e l ö l , n e m t u d j a , h o g y ö a z n a p v e g y é s z v o l t é s e k é j e e g y n a g y v e g y t e r e m -n e k , a m e z e i g a z d a s á g n a k e g y i k n é l k ü l ö z h e t e t l e n e s z k ö z e . I g e n , m e r t a z e k e a t a l a j k ü l ö n b ö z ő a n y a ­g a i b a n a z " é r i n t k e z é s h i á n y a m i a t t s z ü n e t e l ő v e g y i v á l t o z á s o k n a k — a z o k ö s s z e h o z a t a l a á l t a l — l e n ­d ü l e t e t a d é s a l é g k ö r s z a b a d h o z z á j á r u l á s á v a l m e g k e z d ő d i k a n ö v é n y i é l e t á l t a l s z ü k s é g e l t t á p ­s z e r a l a k u l á s .

I g e n t e r m é s z e t e s , h o g y a z e l s ő m u n k a j ó s á g á ­t ó l v a n f ü g g ő v é t é v e a m á s o d i k m u n k a é r t é k e , m e r t m i n é l t ö k é l e t e s e b b e n v é g z i a z e k e a z e l s ő t , m i n é l n a g y o b b e g y f o r m a s á g g a l t e l j e s í t e t t e n a g y b a n é s e g é s z b e n v é v e a k ü l ö n b ö z ő a n y a g o k ö s s z e k e v e ­r é s é t , a n n á l j o b b a n s e g í t e t t e e l ö a t á p s z e r k é p z ő ­d é s é t é s i g y a t a l a j n a k b e é r e d é s é t , a c é l f e l é v a l ó h a l a d á s t , v a g y a n n a k t e l j e s e l é r é s é t .

T u d v a t e h á t , h o g y m i l y n e v e z e t a s r e n d e l t e t é s e v a n a z e k é n e k , n e m k i v a n m á r b i z o n y i t g a t á s t , h o g y a z e k é t a b e s z e r z é s n é l a l e g - a p r ó b b r é s z l e t e k i g k e l l m e g v i z s g á l n i , h a m a g u n k n a k , k á r t ó l ó v a k o d v a , h a s z n o t a k a r u n k b i z t o s í t a n i .

( E r d . G a z d . )

L E G Ú J A B B . T i s z a K á l m á n m i n i s z t e r e l n ö k m e g j ö t t B é c s ­

b ő l . A z o s z t r á k é s m a g y a r k o r m á n y o k k ö z t t e l j e s

e g y e t é r t é s v a n a z a k c i ó t i l l e t ő l e g .

A z e u r ó p a i k o n g r e s s u s m e g t a r t á s a b i z t o s í t v a

v a n B a d e n - B a d e n b e n .

G o r c s a k o f f é s g r ó f A n d r á s s y k ü l ö n p r o g r a m -

m o t t e r j e s z t e n e k a k o n f e r e n c i a e l é . H í r l i k , h o g y

B i s m a r c k r é s z t v e s z b e n n e s e l n ö k e l e s z .

A z o r o s z o k l e m o n d t a k K o n s t a n t i n á p o l y é s .

f i a l l i p o l i m e g s z á l l á s á r ó l , — m i u t á n a z a n g o l l l o t t a

G e m l i k b e a M u n d a n i a ö b ö l b e v o n u l t v i s s z a a H e r ­

c e g s z i g e t e k t ő l . — A s z u l t á n m a r a d K o n s t a n t i n á ­

p o l y b a n . \

O r o s z o r s z á g m i n d e n f é l e m a t r ó z o k a t f o g a d f e l .

A „NEMERE" magántávirata. F e l a d . B u d a p e s t e n , f e b r . 20. d . e. 10. 21 p .

É r k e z e t t 12 ó r a 50 p e r c k o r .

A vámjavaslat 36 szótöbbséggel elfo­gadtatott. Tisza feleit a háznak. A kor­mány — ngyniond - monarchiánk érde­keibe ütközőnek tartja az orosz békefel-tétclck azon részét mely a hatalmi viszo­nyok változtatását célozza; igéri egy­szersmind, hogy ha netalán külső politi­kai okokból a kongressus mesterségesen halogattalnék, azt teljes erejéből meg fogja akadályozni.

Bismarck is felelt a keleti kérdé­sekre. Válaszában igen kétértelmülog fej­tegeti a keleti kérdést; beszéde elején Ausztriának kedvez, közepén pedig hatá­rozottan Oroszország érdekei felé hajlik. A nagy figyelem közt tartott beszéd vé­gén fen tartja Németország részére az ak­ció-szabadságot, de tekintve a mai válsá-goi helyzetet, Európa itélő birája lenni nem akar.

K Ü L Ö N F É L É K . — A h c h b e l i „ S z é k e l y M i k ó t a n o d á " - b a n a

m á s o d i k f é l é v i t a n í t á s o k h é t f ő n , f e b r u á r 18 -án k e z ­d ő d t e k m e g .

— K e l e m e n Lajos h i t e s ü g y v é d , s z a b a d s á g o l t á i l o m á n y b e l i h o n v é d f ő h a d n a g y s a h e l y b e l i t ű z o l t ó -e g y l e t k ö z s z e r e t e t b e n á l l ó f ő p a r a n c s n o k a f e b r u á r i ő - á n j e g y e z t e e l B a r ó t h o n a m i v e l t l e l k ű é s b á j o s Z a t h u r e c k y B e r t a k i s a s s z o n y t . K i s é r j e m i n d k e t t ő t á l d á s é s s z e r e n c s e !

— K e l e m e n G y ő z ő , a „ S z é k e l y M i k ó - t a n o d a " e g y i k j e l e s k é p z e t t s é g ű t a n í t ó j a , a m á t i s f a l v i r e f . e g y h á z á l t a l l e l k é s z n e k v á l a s z t a t v á n , m u l t v a s á r ­n a p t a r t o t t a n a g y k ö z ö n s é g e l ő t t b e k ö s z ö n t ő j é t . H e l y b e l i b a r á t a i é s t i s z t e l ő i k ö z ü l s z á m o s a n v e t t e k r é s z t a z ü n n e p é l y e n . K i s é r j e s z e r e n c s e k i v á n a t u n k k e d v e s b a r á t u n k a t uj p á l y á j á n 1

— V a r o s u n k e l ö l j á r ó s á g a i g e n o k o s a n c s e l e ­k e d n é k , h a a C s u t a k t e s t v é r e k k e r e s k e d é s e e l ő t t l e v ő u s z o d á t v a l a m i k é p e n l e c s a p o l t a t n á , v a g y p e ­d i g e g y r e n d ő r t á l l i t a n a o d a a f ü r d é s e k m e g a k a ­d á l y o z á s a v é g e t t . A p u b l i k u m n e v e t i , d e a z o n i s ­k o l á s g y e r m e k e k n e k , k i k h é t f ő n o t t h i d e g f ü r d ö t v e t t e k , a k u r a m é g s e m v á l i k e g é s z s é g ö k r e .

— A baróthi gyilkosságot i l l e t ő l e g m u l t s z á ­m u n k b a n k ö z ö l t e s e t r e v o n a t k o z ó l a g i l l e t é k e s e g y é n t ő l a k ö v e t k e z ő r é s z l e t e k e t v e t t ü k : B e c á s i j á r . o s k e r e s k e d ő m á r k é t é v ó t a n e j é v e l a l e g f e -s z ü l t e b b v i s z o n y b a n é l t . A n ö g y e r m e k e i t i s i g y e ­k e z e t t a t y j o k t ó l m i n d t á v o l a b b t a r t a n i s u t o l j á r a t e l j e s e n m e g g y ü l ö l t e t n i . I l y k ö r ü l m é n y e k k ö z t n e m m a r a d t e g y é b h á t r a , m i n t a g y ö l ö l t f é r j é s a t y á t ó l m e g s z a b a d u l n i . A n ö é s a n y a s z ö v e t k e z v e n a g y o b b f i á v a l , f e l b é r e l t e k e g y F i t ó r i n e v e z e t ű s z a b a d s á g o l t k a t o n á t é s ez a z o r g y i l k o s s á g o t v é g r e i s h a j t o t t a . F i t ó r i a l ö v é s u t á n a r é t r e m e n e k ü l t é s f e g y y e r é t a z O l t p a r t j á n e l h á n y t a . A z o n b a n e l f o g a t o t t é s t e t t é t a b í r ó s á g e l ő t t b e v a l l o t t a , e g y s z e r s m i n d a z t i s , h o g y k i k b é r e l t é k f e l a g y i l k o s t e t t e l k ö v e t é ­s é r e . A h ű t l e n é s g y i l k o s n ö , v a l a m i n t a f i u i s f o g ­v a v a n n a k é s v á r j á k m e g é r d e m l e t t b ü n t e t é s ü k e t .

— A k o v á s z n á l k a s z i n ó - e g y l e t p é n z t á r a g y a ­r a p í t á s á r a f o l y ó é v f e b r u á r h ó 2 - á n t á n c e s t é l y t r e n ­d e z e t t , h o l s z é p s z á m ú i f j ú s á g v i d á m k e d é l y e g y ö ­n y ö r k ö d t e t t e a j e l e n v o l t a k a t s a z e g é s z t á n c v i g a ­l o m f o l y a m a a l a t t f o k o z a t o s a n n ö v e k v ő j ó k e d v u r a l g o t t . A m e g t a r t o t t t á n c v i g a l o m a l k a l m á v a l b e f o l y t ö s s z e g 166 f r t 30 k r , e b b ő l a k ö l t s é g e k f e d e ­z é s é r e f o r d í t t a t o t t 71 f r t 73 k r , m é r l e g e l v e a b e ­v é t e l t é s k i a d á s t , t i s z t a j ö v e d e l e m 94 f r t 57 k r . — F e l ü l f i z e t t e k : b á l a n y a m é l t . T h u r y G e r g e l y n é ő n a g y s á g a 20 f r t , t e k . D e á k G y u l á n é m i n t b á l a n y a h e l y e t t e s 9 f r t , t i s z t e l e t e s C s á k á n y J ó z s e f u r 3 f r t , m é l t . H o l l a k i A t t i l l a 1 f r t , N é m e t E l e k 1 f r t , S z ö r -c s e i J á n o s 1 f r t , t e k V á j n a K á r o l y j á r á s b f r ó u r 1 f r t , t e k . B á n y a i K r i s t ó f 80 k r t . A k a s z i n ó - e g y l e t a s z i v e s f e l ü l f i z e t ő k n e k e g y e n - e g y e n k e g y e s a d a ­k o z á s u k é r t f o r r ó k ö s z ö n e t é t f e j e z i k i .

— G i ó f S z a p á r y I m r e g y i l k o s á t : T ó t h h o n ­v é d h a d n a g y o t , J á s z b e r é n y b e v i t t é k . T ó t h e r d é l y i s z ü l e t é s ű , i g e n i z g á g a , d u r v a e m b e r , k i v e l s e n k i s e m r o k o n s z e n v e z e t t t á r s a i k ö z ü l . A z o r g y i l k o s t i s z t i r a n g j á t ó l m e g f o s z t a t o t t . W e i n z i e r l ő r n a g y h a d b í r ó , F e h é r v á r y F r i g y e s f ő h a d n a g y a l h a d b i r ó é s D ő r y a l e z r e d e s m á r l e k ü l d e t t e k J á s z b e r é n y b e a d a n d á r p a r a n c s n o k s á g t ó l , h o g y o t t a t é n y á l l a d é k o t f ö l v e g y é k , a k i h a l l g a t á s o k a t e s z k ö z ö l j é k é s a h a d i t ö r v é n y s z é k e t m e g a l a k í t s á k . E t ö r v é n y s z é k a z ő r ­n a g y t ó l l e f e l é m i n d e n r a n g f o k o z a t e g y - e g y k é p v i ­s e l ő j é b ő l f o g á l l n i . A z í t é l e t e t J á s z b e r é n y b e n h o z ­z á k é s o t t i s h a j t j á k v é g r e , h a c s a k a l e g f e l s ő b b m e g k e g y e l m e z é s , m e l y r e e z e n e s e t b e n a l i g l e h e t k i l á t á s , m á s i r á n y b a n n e m i n t é z k e d i k .

L O T T Ó H Ú Z Á S . Temesvárit iebr. 16-án kihúzattak következő

számok : n , 60, 38, 75, 55.

P I A C I A R A K S . - S z t - ü

r B r a s s ó

frt 1 frt. [kr.

] l e g s z e b b . . B u z a ( t i s z t a ) > k ö z e p e s . .

1 J g y ö n g é b b .

9 9 8 7

20

50

70 20

8 7

50 10 ÜO

05 20 6

20

50

70 20 6

50 10 ÜO

05 20

R o z s 6 5 <VO

70

50 2 5 '5 ö o

(

Á r p a 4 4 3

50 IO

5

<VO

70

50 2 5 '5 ö o

— (

Á r p a 4 4 3

50 IO 5

<VO

70

50 2 5 '5 ö o

O ' Z a b

4 4 3 3

<VO

70

50 2 5 '5 ö o

' Z a b .? . . . . . 3

<VO

70

50 2 5 '5 ö o ** 4 So 4

<VO

70

50 2 5 '5 ö o

O 1 K á s a 9 50 6 40

I B o r s ó T piirQp

5 50

7 50 S)

I B o r s ó T piirQp 6 9 4°

33 5 6 20

11

1 20 1

32

44 20

36

bc 0

32

44 20

44 bc 0 J u h h ú s

F a e r e r y u

32

44 20

ü \

J u h h ú s F a e r e r y u _ 30 — 40

Érték- és vá'tó árfolyam n bécsi cs. kir. nyilvános tőzsdén febr. 19.

M a g y a r a r a n y j á r a d é k 91.90 „ k i n c s t á r i u t a l v á n y o k I . k i b o c s á t á s 117.—

„ n rt I I - M 110.50 „ k e l e t i v a s ú t I I . k i b o c s . á l l a m k ö t v . 7 4 . —

„ „ 1876. é v i á l l a m k ö t v . . 66.50 „ v a s ú t i k ö l c s ö n k ö t v é n y . . . . 9 8 . — „ f ö l d t e h e r m e n t e s i t é s i k ö t v é n y . . 78.20

T e m e s v á r i „ „ • • 7 7 - 5 °

E r d é l y i „ „ . . 76 50 H o r v á t s z l a v o n ,, „ . . 84. — S z ö l ő d é z s m a v á l t s á g i „ . . 81.25 O s z t r á k e g y s . - á l l a m a d ó s s á g p a p í r b a n . . 63.60

„ „ „ e z ü s t b e n . . 66.95

„ a r a n y j á r a d ó k ; 75 —

i860, á l l a m s o r s j e g y >u-75 O s z t r á k n e m z e t i b a n k r é r z v é n y . . . . 7 9 8 . —

„ h i t e l i n t é z e t i „ 231.75 M a g y a r h i t e l b a n k 222.75

E z ü s t 104.75 C s . k i r . a r a n y . . . . . . . . . . . . 5.61 N a p o l e o n d ' o r 9-4Ő 1/, N é m e t b i r o d a l m i m á r k a 58-30 L o n d o n 118.25

M A T T O N I

BUDAI királyi KESERŰVÍZ í a bel- és külföldi legelső orvosi tekintélyek által a megromlott székelés s minden eb­ből származható b e t e g s é g e k ellen a legmele­gebben ajánltaiott .

Hosszasabb használa 'a is ment minden kellemetlen u tókövetke /menyektő l .

H a t t o ni & W i l l so n, cs . k i r . u d v a r i s z á l l í t ó ,

hat/éle budai királyi keserűvízforrás birtokosa u m : Deák forrás, H u n y a d y Mátyás forrás, Henrik-forrás. Hildegarde-forráa, Széchenyi-forrás, István-forrás.

R A K T Á R minden nagyobb ásványvíz-keres­kedésben. 2 o

Haszonbér! h i rde tmény. E r ö s d k ö z s é g é b e n ( H á r o m s z é k m e g y e ) 123 h o l d

s z á n t ó - , 24 h o l d k a s z á l ó , b e l s ő l a k t e l e k g y ü m ö l c s ö s

k e r t t e l é s a b i r t o k h o z t a r t o z ó k o r c s m a j o g t ö b b

é v r e h a s z o n b é r b e k i a d ó . É r t e k e z h e t n i a l ó l i r t t u l a j ­

d o n o s s a l E r ö s d ö n .

1 nincs Ernő. 3—3

Egy csinos emelet-szoba k ü l ö n b e j á r a t t a l — b ú t o r o z v a v a g y b ú t o r n é l ­

k ü l j u t á n y o s á r o n k i a d ó .

É r t e k e z h e t n i l a p u n k k i a d ó h i v a t a l á n á l .

Egy kitűnő angol cséplőgép 12 lóerejü gő/.mozdonynyal együtt igen ju tányos áron e 'adó.

Értekezhetni Türk Jánossal Prázsmáron 4—7

Alulirt a t. ez. közönségnek ajánlja kitű­nően berendezett

v a r r ó g é p e k rak tá rá t midenféle nemből mérsékelt á rak és a ta r tósság tekintetéből felelősség mellett.

Hasonló felelősség mellett ajánlja kitűnő minőségű fehér fényű s szagtalan amerikai p e t r ó l e u m á t . Nagyban és kicsinyben igen olcsó árcn kapha tó .

(irama M- Justinian Brassó, lópiac 89. sz. a.

3 6

Árverezési h i rde tmény. E z e n n e l k ö z h í r r é t é t e t i k , h o g y a h e l y b e l i m .

k i r . m é n t e l e p l a k t a n y á j á b a n 1878. f e b r u á r h ó 2 5 - é n

s z o l g á l a t i h a s z n á l a t r a n e m a l k a l m a s , d e m a g á n

c é l o k r a h a s z n á l h a t ó

S Z I V A T T Y Ú

á r v e r e z é s u t j á n a t ö b b e t í g é r ő n e k e l a d a t i k .

V e n n i s z á n d é k o z ó k s z í v e s k e d j e n e k d é l e l ő t t 10

ó r a k o r a f e n t e m i i t e t t n a p o n é s h e l y e n m e g j e l e n n i

S e p s i - S z e n t g y ö r g y , 1878. f e b r u á r 16.

M kir. sepsiszentgyörgyi méntelen-parnucsnokság II. osztály.

ADLER HENRIK uj berendezésű

v a s k e r c s k e d é ^ c f o c n

Sepsi-Szentgyörgyön A „SZÉKELY M I K Ó - T A N O D A " É P Ü L E T É B E N

mindennemű fűszerek, u. m : cukor, k á v é stb. a legváloga­tottabb minőségben, továbbá különíéle fonalak, k é k é s ve­res fejtök, asztalosok számára mindenféle f e s t é k kapható. Jó raktára van egyszersmind a legkitűnőbb minőségű p e t r ó ­leumnak literenként 20 krral s végül kaphatók a legfino­mabb nemből lisztek is.

F e l e l ő s s z e r k e s z t ő : Malik József.

K i a d ó t u l a j d o n o s : Pollák Mór.