Π ι\Α Τ Ω Ν

595 a Και μήιι , ηιι δ' εγώ, πολλα με ιι κ αι αλλα ΠΕΡΙ αύτη :; Εννοώ, ώς παντος αρα μάλλον όρθως ~Kίζoμειι τη l) πόλ ιΙ) ,

ούχ ηκιστα δε Ε ιιθυμηθΕις πε ρι ποιήσΕως λέγω.

Το ποιον; εφη .

5 ΤΟ μηδαμΏ παραδέ χεσθαι αύτη, σση μιμητική· παντ6,

γα ρ μαλλον ού παραδΕκτέα ιιυν και Ε ιιαργέσΤΕρομ, ώς ε μοι

δΟΚΕL , φαίΙΙΕται, έ πε ιδη χωρις έκαστα διΏ ρητα ι τα της ψυχης

b «δη.

πως λέγεις;

'Ως μεν προς υμ Cι:; είρησθαι --0& γάρ μου κατερεl.τ ε προς τους της τραγιρδί. ας ποιητας και τους άλλους αΠαΙ)τας τους

5 μιμητικούς- λ(;ιβη ΕΟΙΚΕ ΙΙ (Ξ ίιιαι πάντα τα τοια υτα της των

α κουόιιτων δΙQlιοίας, σσοι μη ιiΞxoυσι φάρμακον το ε ί δΕ-ναι

αύτα οία τυγχάνε ι Ομτα .

Π(ί δή, έ'φη , διανοούμε νος λέγει>;

'Ρητέον, ημ δ' έ γι{) · καίτοι Φιλία γέ τίς με καΙ αίδ ι~ ς' CΞ K

10 παιδος ε χουσα πε ρΙ 'Ομή ρου άποκωλύει λέ" γεLΙJ. ε ΟΙΚΕ με v

c γα ρ ΤΙ;Ψ καλ(7)ν άπάντωμ τούτωι) τωιι TpaYLKGJJI πρωτος διδά ·

σκαλός τε και ήγεμων γενέσθα ι . αλλ' 0& γαρ πρό γε της

άληθείας τιμητέο, άνήρ , άλλΌ δ λέγω, Ρητέον.

Πάνυ μεν ουν, εφ η.

5 Άκουε δή, μαλλον δε άποκρίνου.

Έρώτα.

Μίμησ ιν Όλως έχοις όιι μοι ε ιπείι) δη ποτ' έστίιι; oύδ~

γά ρ ΤΟL αύτος πά ιιυ τι σ υιιι)οω τ ί βούλΕΤαι εί ιια ι.

'"Η που ό ρ' , εΦη , εγω συννοήσω.

10 ούδέιι γε, ηιι δ' εγώ , ατοπον, έ πει πολλά τοι όξύτεροv

596 βλΕ πόιιτωιι ά μβλύΤΕΡΟΙΙ cψ6"ιιιτε ς πρότεροι εί. δοιι.

"Έστιιι, έφ η, οϋτως· άλλα σου παρύιιτος ο&δ' αμ πρoθυμη ~

θηνα ι οlός TC: εϊην ΕΙ πειμ , ει τί μο ι καταφα ίιιε τα ι . άλλ ' αύτος δρα .

708

1l0 Λ ιτ ε lΑ

Ι

[595.) Πραγματικά, είπα έ'ιώ , συλλογίζομαι κι ενα σωρο ιiλλα πράγματα γι '

α~ηΊ τ11ν πόλη, τα όποία με κάνουν να πιστεύω πώς 11ταν πέρα άπό κάΘε

αμφιβολία σωστος ό τρόπος που τ·ην Θεμελιώσαμε προπάντων το ύποστηρί­

ζω αύτό δταν αναλογιστώ την ποίηση.

Σε τί αναφέρεσαι; ρώτησε .

Σniν απόλυτη ιiρνησή μας να επιτρέψουμε να μπεί στην πόλη το κομμάτι

της ποίησης που εχε ι χαρακτήρα μιμητικό ·_ ~τ ι δεν πρέπε ι μi. κανέναν τρόπο

να τό επιτρέψουμε, αυτό, κατα υ'ί γνώμη μου , εχει γί.να φανερο με μεγαλύτε ­ρη καθαρότητα τώρα, που !'χουμε πια ξεχωρίσει τίζ διαφορετικες [b] δυνά­

μεις της Ψ υχης.

Tί έvνoεις;

Έδω που τα λέμε , μεταξύ μας -γιατί ασφαλως δεν θα πάτε VCL με καρφώ­

σετε στους τραγικου ς ποιητες καί στους ιiλλους τεχνίτες της μίμησης-, εχω

την έντύπωση πώς Όλα aUTC,( κουτσουρεύουν τιΊ σκέψη έκεί,νων πού τα

άκαυνε, αμα αύτοι δέν έχουν ώς άντίδοτο τ·η γνώση τί σταλήΟεια είναι τούτα

τα πράγματα.

τα λες αυτά, ρώτησε, εχοντας τί στο νοϋ σου ;

Πρέπε ι να τό πω , εΙπα έγώ , παρόλο στι ή μια κάποια άγάπη και ό σεβα ~

σμος που από παιδί τρέφω για ταν "Ομηρο με κάνουν να μη θέλω να μιλ1'lσω.

Γιατί δεν ύπάρχει αμφιβολία [ο) πως είναιό πρωτος δάσκαλος καί ό όδηγητης

δλων αυτών τών μεγάλων τραγικών. 'Ω στόσο δεν ε(ναι σωστο να βάζουμε

τον ανΘρωπο πάνω άπό την άλήθεια , κι ετσι. αυτό που έχω στό νου μου πρέ~

πει να το πω.

Βεβαιότατα, είπε.

'Άκου λοιπόν, η μάλλον , να απαντάς.

Ρώτα με.

Θα μπορούσες να μού έλεγες τί έπιτέλους είναι , γενικώς, '11 μίμηση; Γιατι εγω ό 'ίδιος δεν καταλαβαίνω τί ακριβώς θέλει να κάνει.

Και περιμένεις τώρα , είπε, να τό έχω καταλάβειεγώ!

[596.) Δεν Θα ηταν διόλου παράξενο, είπα· γιατί εχει συμβεί πολλα πρά­

γματα να τα δοϋν ανθρωϊίοι, που δεν βλέπουν καλά , πρωτύτερα άπα ιiλλους

με οξύτερη δραση.

5

ΙΟ

b

5

ιο

c

5

d

Π ΛΑΤΩΝ

, B~ύλει. oυ~ έVθέι~δf άρς('JμεΟa εΞπισκοποίιιιτες , Εκ της ειωθυιας μεθοδου; ειδος γάρ πού τι ειι έκαστοιι ε ί v"Jθα 'θ θ ' ., μ ε "

τι εσ αι περι ε καστα τα πολλά οίς ταυτοιι όιιομα' Φ' ." θ ι ' ε πι ερομε ν. η ου μαΙ! αιιε ι ς;

Μαιιθάιιω.

Θώμειι δΤ11<"0Ι VUV ότι βούλει nJv πολλώ " 0 '0 ' 'θ' v. Ι v, ει ελεις, πολλοί πού είσι κλί'ιιαι κα ι τράπεζω . Πώς- δ' ou; Αλλ ' 'δ' , α ι Εα ι γΕ που ΠΕρι ταυτα τα σΚΕύη δυ'ο ' ,

λ ' " ' μια μευ κ ινης-, μι α δε τραπέζη ς-ο

Ναί.

... OυKO~ίΊ ιι και είώθομΕ !) λέγειΙ! δη ό δ ημιουργι)ς Εl<"ατέρου ΤΟ,υ σKε~oυ~ Π~Oς" Tilv ί δέ α!) βλέπων οϋτω πο ι εί ό με !) τας Κλι υ,ας-, ~ δ; τ~ς- ~ραπέζας-, αΙς- ήμεις- χρώμεθα, και τόλλα K?Τ~ τα~τo; ου γα ρ ΠΟυ τήv γ ε: Ιδέα ι) ουττ)!) δημιουργει ουδεις- Τωυ δημιουργώυ' πώς γάρ;

Οίιδαμώς.

Ά,λλ ' ό~α δτ) και τ6υδε τίυα καλεις TOV δημιουργόυ. Tov ποιον;

'Ός ~άvτα πo~εί, οσαπερ ΕΙ$" Εκαστος nίiv XHPOTEXVW IJ. Δειvοv Τινο λεγεις και θαυμαστο!) αιιδρα . OiίΠ,ω γε, άλλα τάχα μάλλου φήσεις. ό αύτος γαρ obToS"

χn ροτεχ vης ου μόνοΙ! πάιιτα οίό$" τε σκεύη πoιη~σα 'λλ ' και τ" ~ ~ ~ " L. α α . ,α ΕΚ τ ης' γη ς Φυομε ιια απαιιτα ΠΟΙ Εί καΙ ζώα πάιιτα εργαζεται, τά T f άλλα και έ:αυτόιι καΙ πρo~ τoυ;τoι~" ,

, \ , , '> > γη!) και

?υ~α1l~II ~αι. θεoυ~ καΙ πάvτα τα έ μ ουραιιψ καΙ τα Εν 'Άι δου υπο γης απαντα ε ργάζεται .

Πάυυ θαυμαατόν, έΦη, λέγεις σοΦιστήυ. Άπ " , δ" , ι σ:E~ς; ηΙ! εγω. καί μοι ε ί πέ, το παράπαιι ούκ α ιι

σοι δοκει ειναι τοιοίίτος δη μιουργός. η τιιΛ μεν τρόΠ4J γε-

7 10

Π Οι\ !Τ Ε Ι Α

Αυτό εΙναι αλ,iΟεια, ε&τε' δμως μπροστά σου δεν θα ξεΟάρρευα να διατυ·

πώσω μιά όποιαδtΊποτε γνώμη μου' γι' αύτο κοί.ταξε να το κάνεις έσύ. ·

Συμφωνείς τότε να άρχίσουμε από έδω ττιν ερευνα μας ακολουΘώντας 1011

συνηΟισμένη μέθοδο; Συντιθως, δηλαδ'i, δεχόμαστε δη ίιπάρχf.ι μια όρισμέν,ι

Ιδέα -μία σέ καΘεμιά περίπτωση- για κάΟε συνολο επιμέρους πραγματων ,

γιι'ι. τα δποία χρησιμοπσιούμε τό αυτό όνομα. 'Ή μήπως δέν καταλαβαίνεις;

Καταλαβα ί.νω .

'Ας πάρουμε, [τσι, και τώρα ενα δποιοδτιποτε τέτοιο σύνολο έπιμέρους

πραγμάτων. 'Υπάρχουν λόγου χαριν, [bI αν Θέλεις, πολλά ανάκλιντρα καί

πολλα τραπέζια .

'Ασφαλώς.

'Ιδεατές φόρμες δμως γιο. αυτα το. άντικε ί.μενα ύπάρχουν μόνο δύο : μία

γίά τό άνάκλιντρο καί μία για τό τραπέζι.

Ναί.

Καί συνήθως δέν λέμε δτι ό κατασκευαστης τσυ ενός η τού άλλου από

αύτα το. δύο πράγματα το. κατασκευάζει --ό ενας το. ανάκλιντρα κι ό άλλος

το. τραπέζια, αυτά πού χρησιμοποιούμε έμείς- εχοντας τό βλέμμα του

στραμμένο σ1Ο11ν ίδεατ l1 φόρμα, κι ότι τό (διο συμβαίνει καί με τα iίλλα πρά­

γματα; Γιατί ασφαλώς κανένας κατασκευαστ11ς δεν πλάθει αυττι καθεαυτήν

"1V ίδεαΤΙ1 φόρμα' πώς οα μπορούσε άλλωστε:

Μέ κανέναν τρόπο.

Δές δμως τώρα τί δνομα Θά δώσεις σε τούτο τόν πλαστη.

[cl Σε ποιόν;

Σ' αύτόν πού φτιάχνει τά πάντα, όσα κατασκευάζουν οί τεχνίτ ες, ενας­

ενας χωριστά.

Μ ιλάς για εναν τρομερό καί καταπληκτικό άνθρωπο.

Περίμενε λίγΟ' γρήγορα θά 'χεις να λές περισσότερα. Γιατι δ (διος αυτός

τεχνίτης δεν είναι μόνο ίκανός να φτιάξει το. κάΘε λογης καταακευάσματα

άλλά φτιάχνει επίσης δλα δσα ξεφυτρώνουν από πι γ1ϊ καί ακόμη δλα το.

εμβια όντα , και τα αλλα κα;, τόν έαυτό του, κι. έπιπλέον τ1~1 γη καΙ τόν ούρανό

και τους Οεους και δλα όσα εΙναι στόν ούρανό και δσα στον 'Άδη κάτω ό.πό

ττι γη τα δημιουργεί δλα. '> [dl Μιλάς, ε1,ε, γιά εναν τεχνίτη πoΛU άξιοΟαύμαστο.

Δέν με πιστεύεις; Γιά πές μου , είσαι της γνώμης πώς ενας τέτοιος πλάστης

δεν είναι κάν δυνατόν να υπάρξει η δτι μέ κάποιον τρόπο εΖναι δυνατόν να

5

e

5

ιο

597

5

lO

b

Π Λ Λ Τ ΩΝ

ι)έσθω αν τούτωι) σπάιιτω ι) ποιητη'ζ' ΤllJΙ δΕ' ο ' " " , , , " .::ι, υκαl1 ; η ουκ

α ι σθαιι'.1 οτ ι καν αυτός οΤός τ' (ιης πάντα ταυ 'τα π ' , , οιησαι τροπφ γε ΤΙ Ι/Ι;

Και τ ίς , έψη , 6 τρόπος ούτος. ,ου χαλΕπό" ή" δ' έγώ, αλλό ;Ολλαχ6 και ταχυ δημιουρ­

γoυμε ~/oς , τάχ ιστα δέ που , ε Ι 'θέλε ι ς λαβω l) κάτοπτρο ll π~ριφ:ρει ιι ~a l/:α~Ώ ' ταx~ μεν ηλιον ποιήσε ι ς και τα έ ιι τ4ι oυρ~υι.v, ~αxυ δε γη]) , τα χυ δε σαυτ6ν τε και τάλλα ζωα και σκευη ,κα ",Ι Φυτα και πά l)τα σσα I/UΙ/δη έλέγετο. .

Ναι , εΦη , φαινόμει/α, ού μέντσ l οντα γέ Που τη άληΟ ' Καλ' , δ' " , ',' Ε ι α·

, ως , :11 , εγω , κα ι ε ί ς δέο lι έ' ρχll η~ λόγψ . τω l l τ~ιoυτω ]) γαρ ο ιμαι δημ.ιουργω]) και ό ζωγρόΦσς' έστ ίν. η' γαρ ;

πω, γαρ ου;

, Άλλα ~ήσε ι~ ουκ άληθη οί μa ι αυτον ποιεί ll α ποιεί. κωτοι, τ~οπ41 γε τιι/ι και ό ζωγράΦος κλί lJηιl Ποιεί' η οϋ ;

Ναι, εΦη, φαΙlJομέlJηl1 γε και ούτο$'. , Τί δε ό κλιι/οπο ι ό S'; σόκ άρτι μέ ΙJTΟΙ έλεγες οτι οό το Η δος' ποιει, δ δή Φαμε ll είιια ι 8 έση κλί lJη a'λλα' λ' ,

" Ελ ' ' κ ιι/φl TιIJQ; ε γο ll γαρ.

Ούκοu lJ εί μη Ο έστιιι ποιεί . οόκ αν το OIJ ποιοϊ αλλα' τ το o~ t , ..... ' ι

Ι υτοιl OΙOIJ ΤΟ 011 011 δΕ ou' τ ελε' ~ δ~ t " ).. ,.., , ω.::ι ε: ε ιι/αι 011 ΤΙ} του κλυιουργοΩ εργο ll η άλλου τ ιι/ος χεΙΡοτέχ νου ε.Ι ΤΙ$' Φαί η κινδυιιεύη ούκ αιοι άληθή λέγειιι; ,

, Οϋκουιι, έ~ η , ως γ' αι..ι δόξειειl τοίς' περι TOU S τοωύσδε λογου, διατριβουσ ιv.

" MηδE ~ ~ρα θαυμάζωμεll ε ι και τουτο άμυδρόν τι τυγχάνει Οι' προ, αληθΗα v.

Μη Ύάρ .

7 >2

Η ΟΛΗε l Α

ύπάρξει ενας δη μιουργος δλων αυτων των πραγμάτων καί με εναν άλλο τρό­

πο δχ~ "Η μ'iπως δεν αντιλαμβάνεσαι δτι καΙ εσυ ό ίδιος θα μπορούαες να τα

πλάσεις αυτά δλα με κάποιον, βέβαια, τρ όπο;

Και ποιός, εΙ.πε, είναι αΊJτος ό τρόπος:

Δεν ειναι δα καί κανένα δύσκολο πράγμα, είπα έγώ , άλλα κάτι που γίνε~

ται μΙ ποικίλα μέσα καΙ στά γρήγορα , ίδίως άν επαιρνες εναν καθρέφτη καΙ

ΙΟL τόν περιέφερες παντού; αμέσως θά φτιάξεις εναν 'ϊλιο κι. δ ,ΤΙ ύπάρχει aτoν

ουρανό , άμέσως και μιά γή , άμέσως μετά εσένα τόν ϊδιο και τά άλλα ζωντανά

δντα και τα κατασκευάσματα και τα φυτα χι δλα δαα περιγράψαμε τώρα δά.

Ν αΙ, είπε. μόνο πού θα πρόκειται δμως γιο. εμφανίσεις τών πραγμάτων κι

οχι, θαρρώ , για άληΘινα Οντα.

Θαυμάσια παρατήρηση , ε!πα εγώ, χαΙ δ,τι πρέπει για τό επιχείρημά μου.

Γιατί ενας από τους δημιουργους αυl1ϊς της λογης είναι, νομίζω , και δ ζωγρά­

φος-η οχι;

'Ασφαλώς.

'Έχω δμως τή γνώμη δτι θα ύποστηρί1;εις πως αύτα που φτι.άχνε ι ό ζω­

γράφος δέ~ τιl_φτιάχνε!-.~λ!I~,-νιi. Μόλο , βέβαια, που κατα κάποιον τρόπο και

ό ζωγράφος ανάκλιντρο φτιάχνει' η μήπως οχι;

Ναί, είπε, άλλα φαινομενικό καΙ αύτός.

[597a) Ό ξυλουργός δμως; ΔΕν ,λεγες τώρα δα δτι δεν κατασκευάζει τιΊν

ίδεατή φόρμα, δηλαδή αυτό που εμείς υποστηρίζουμε πως είναι καιουσί""

τό ανάκλιντρο, αλλα απλiiJς ενα κάποι.ο ανάκλιντρο;

Ναί, ετσι ελεγα.

Τότε λouτόν, αφού κατασκευάζει αυτο το όποίο δε" εχει αληθιν'l ύπόστα­

ση , κανCνας δεν θα ελεγε δτι κατασκευάζει τό .αλrιθινό δ~ άλλα δτι κατα­

σκευάζει ~τ~ σαν τό ον που σ~ωςδέν είναι τό δν. Κι άν θα ίσχυριζότ αν κά­

ποιος δτι τό ανάκλιντρο που φτιάχνει ό ξυλουργός ;1 το καιασκεύασμα κά­ποιου άλλου τεχνίτη είναι ον με τήν απόλυτη σημασία 1'1ς λέξης, το πιό πι­

θανό είναι δτι δεν Θα tλεγε κάτι αλη θινό' σωστά;

Κατα τή γνώμη εκείνων τουλάχιστον οί όποίοι ασχολούνται με τη διερεύ­

νηση αυτών των ζητημάτων δεν θα ,λεγε χάτιαληθινό .

Να μή μάς εκπλ'iσσει έπομfνως αν καΙ αυτό το κατασκεύασμα συμβαίνε ι

να είναι ,!Ρ:τι.πολυ χλωμο σε σ~γκρισημε τ;ιν άλ'iθεια. {bl Βέβαια, καθόλου.

5

10

15 c

5

10 d

5

,l ΛΛΤΩΝ

Βούλει ούιι. έΦηυ ε'π ' αυ'τ' , , ύ,J ΙI τουΤωιl ζη

, ,

μιμητηι/ τοίιτοιι τίC" πο- " , τησwμειι ΤΟν • ~ r €σΤ ιν'

Εί βούλει , έΦη. '

Ούκουιι ΤΡιτταί τιιιες λ'" f"

έιι τΏ Φύσει ούσα. ηιι φαί:ε~ΙΙ~ι~ α~τ~ι ;,ί γιιουτα ι' μία μεν ή

σασθαι. η τίιι' άλλο/), ' ws εγψμα ι. θεο ιl έργά.

Ούδένα,οίμαι. '

Μία δέ γε ηιι ό τέκτwv.

Ναί, έφ η .

Μία δε ηυ ό ζωγράφοs. ή γάρο

'Eaτω. '

2ωγράΦο> δή, κλιυοποιό> θε' τ ' • ,

τρι σιιι είδε-σι κλιιιώιι. ,<>s. ρεις ουτοι ε πιστάται

Ναι TPEis.

Ό μευ δη θεΌS, είτε ούκ έβ 'λ '

μη πλέο ι} ii μίαιι έιι τιΊ Φ' , Ου ε τ~ , ει Τε ΤΙ $' άιιάγκη έπηιι

.. ;/ υσει απ€ργασασθαι ., λ'

ourws έπσί ησειι μίαιι μόιιοιι αύ' " .. ~υTOιι Κ ιιιηιι,

δίιο δε τοιαϋται η" λ ' " τηιι €Kειιιηιι ο εστιιι Κλίιιη '

π ειοus ουτε έφ 'θ .

ούτε μη ΦυWσιιι . υτευ ησαιι υπο τοϋ θεοϋ

ΠΏs δή; έΦη. '0 • δ '

τι, η ιι ι εγώ, εί δύο μόιια π ' ,~

άιιαΦαιιείη η~$" _ .. " , ς οιησειεν , πολιιι οιι μία

, εκε ιι/α ι αιι αιι αμφότερα '1"00 "

είη άιι δ εστιι/ κλίιιη έ κείιιη άλλ" ~ τ~ ει ς εχοιειι, και

Όρθ - 'φ ουχ οι δυο. ως, ε η.

Ταυτα δη οί μαι ε ίδ' ό θ ' , •

κλίιιης ποιητης δ ιπως ~σης ε~'λ~ου~ομε,ΙΙΟS ειιιαι διηως

κλΙΙΙΟποιός τις μίαιι Φ' '" .. μη κλιιιης ΤΙιιος μηδε

'" ' υσει αυτηιι εΦυσΕ ΙΙ.

Εοικειι.

Βούλει ούιι τοϋτοιι μΕυ Φυτου ' ,

η τι τοιουτοιι ; ργου ΤΟΙΙΤΟ ΙΙ προσαγορεύωμειι ,

Δί καΙΟυ γου/) έΦη' δ' Τ&λλα πά ιιτα π ' , . ε πει η περ Φύσει γε και το

ϋτο και

εποιηκεlJ.

Ω ΟΛ Ι ΤΕ Ι Λ

Θέλεις, τότ ε, ε!.πα, νά έπιχειρήσουμε με βάση αύτ

ά τά παραδείγματα νά

ι'ινιχνεύσουμε τί πράγμα τ έλος πάντων είναι αύτός 6 μιμητής;

Άν τό θέλεις έσύ, ναΙ

Προχύπτουν λοιπόν τούτα τα τριών λογιών

άνάκλιντρα: 'Ένα, αύτό πού

ύπάρχει στην πεΡΙΟΧ'l της αληθινής ύπόστασ

ης, γιά τ6 6ποίο, καθως νομίζω

έγώ, μπορούμε να πούμε δτι τό εχει κατασκε

υάσει 6 θεός. Ή ποιός άλλος;

Κανένας άλλος, κατά τri γνώμη μου .

Ένα άλλο που το εχει φτιάξει ο ξυλουργός.

Ναί,εΙπε.

Καί ενα άλλο ό ζωγράφος. Έτσι;

Άςπούμε.

Ζωγράφος, λοιπόν, ξυλουργός, θεός, ε[ναι τρείς

τεχνίτες γιά τρ ιών λογιών

άνάκλιντρα.

Ναί, τρείς.

[c] Ό θεός, τώρα, είτε έπειδ'i δέν ηθελε, ειτε έπειδη κάποιος ι'

ιναγκασμ6ς

Ίόν ύποχρέωνε να μη φτιάξει στην ΙδεαΤ'l φύση περισσότερα απ

ό ενα ανά­

κλιντρο, επλασε μόνον έχείνο τό ενα πού εχε

ι υΊν πραΥματικη ύπόσταC!η τού

ανακλίντρου' δύο ι'ινάκλιντρα τέτοιας λογής,

ή περισσότερα, ουτε πλάστη­

καν άπά το θεό ούτε πρόκειται ποτέ να πλασ

τούν.

Πώς έτσι; είπε.

Διότι, ε"ίπα έγ<ο, άκόμη κι άν εφι:ιαχνε ό θε6ς έστω δύο ό

λα κι δλα άνάχλιν­

τρα, πάλι θά παρουσιαζόταν ενα τρίτο ίδεατό

άνάκλιvτρo του όποί,ου τήν

άληθινή ύπόσταση θα μοιράζονταν έκείνα τα

δύο, κι Ετσι άληθινό άνάχλιν ·

τρο οα ηταν τούτο κι όχι έκείνα τά δύο άλλα.

Σωστά, εlπε.

[d] Γνωρίζοντάς τα, νομίζω, αύτά ό θεός καί θέλον

τας νά εΙναι σταλήθεια

πλάστης ένος ι'ινάκλιντρου μέ άληθl1'ή ύπόσταση κι οχι απλ

ώς ένός κάποιου

ούτε κι ενας κάποιος καταοκευαστής, το επλασε !'τσι ωστε

OΤ Iiv M'lOLv'i φύ­

ση του τό άνάκλιντρο να είναι ενα καί μοναδικό.

"Ε τσι φαίνεται

Νά τον άποκαλέσουμε λΟΙ1ιόν πλάστη της άλ

ηθινης φύσης τού ι'ινακλίν-

τρου "η χάτι παρόμοιο; ';:.

Όπωσδήποτε, εlπε , τού άξ'ίζει αύτός ό χαρακτηρισμός, αφού χαί αύτό καί

δλα τά άλλα τά εχει πλάσει στην αύΘεντικ'i τους ύπόσταση.

7 ·

10

e

5

10 598

5

10 b

5

Ω ΛΛΤΡΝ

Τί ~E τον τέκτοιια ; άρ ' ού δημιuυργoιι Κλίιιη, . Ναι. '

O'~δKα! ~τoιι ζωγράφοιι δημιουργοιι και ποιηηιιι τοϋ τοιούτου. υ αμως.. '

Άλλα τί αύτον κλίμη:; φήσε ι ς Είναι. τουτο η"' δ'" '; . ,

, ος, ε μοιγε δοκεί με τριώτατ' αιι Προσαγο ' εσθαι μιμ , '"' ~ ρειι·

, ' ητης ου ε κΕι IΙΟι δημιοιιργοί.

Φ ' Ει ε ν, ην δ ' ,εγ(~ · τ~ν του τρίτου αρα γεΙJιιήματος άπό της υσΕως μιμητην καλει s;

Πάιιυ μtv ούιι, έΦη,

Τούτ' άρα έστω καΙ ό τραγ<μδοποιό είπ ' , τρί τος τις άπα βασιλέ ως και τη ς άλ 0$: Ερ μι~ητης ,εστι, πάνΤΕς" οι άλλο ' η ειας πεΦιικως, και , ι μιμηται.

KLVSUVEtlEL. Τομ με v δη' μ " ,

_ , ιμητηv ωμολογηκαμειι. είπΕ δέ μοι Πε ι :ου ζωγραΦου τόδε' πότε ρα εκειιιο αύτο το ΕΞ - Φ ' Ρ εκαστοιι δ .. , v Τ1] υσε ι έργα; οκε ι σοι ε πιχειρείιι μιμείσθαι η τα T<Jμo δημιουργώ lι

τα τι;)" δημι ουργωμ. εφη. :Αρα 01".. " t

Π' λ~α EσTl~ η σια ΦαίVΕται; τοϋτο γαρ έτι διόρισον ω, εγΗ,; εΦη. .

tΩδε· κλίνη , εάιιτ ε εκ πλαγίου αύτη' μ θε' " η'" • , ςι εαιιτε- καταlιτικρυ ΟΠΏουιι , μη τι διαΦέΡΕΙ αύτ ' έαυτ·" ,

Φαίμε ται δε άλλο' . ' , η , , η" η διαΦερει μεμ otίδέμ , " " ια, και ταλλα waaVTWS' ;

Ουτω" εΦη' Φαίμεται, διαΦέρει δ' ούδέμ τουτο δη αύτΩ σκόπε ι' π ο' ..

π ε: ρι. έκαστομ. πότ Ρ, S'" πo~εp~ν η γραφικη πεπο ί ηται " ; Ερα Προς το ον, ως Εχε ι ι μιμήσασθα '" .

προ, το Φαιμομεμομ ' Φ' ι , η " ,ως αινε ται , Φαvτάσματος η'" άλ θ '

ουσα μιμησις ; η ειας

~~ματoς, έΦη .

7ι6

ΠΟΛ ΙΤΕΙΑ

Και τό μαραγκό πώς Θά τόν πούμε; Δεν Θά τόν πούμε κατασκευαστη άνα­

κλίντρου;

ΝαΙ

Τό ζωγράφο, τώρα, Θα τόν αποκαλέσουμε κατασκευαστη και πλάστη

ενός τέτοιου πράγματος;

Σε καμία περlπτωση.

Άλλα τότε τί θα πεϊς δη εΙναιό ζωγράφος σε σχέση μέ τό άνάκλιντρο;

[<Ι 'Έχω τη γνώμη, εΙπε εκείνος, δτι δ πιό ταιριαστός χαρακτηρισμός Θα

ήταν να τόν ποϋμε.μΨ!J.τiι~~..ν.~Ρ~'Υμάτων ~oύ κατασκευάζουν έκεΙνοι. 'Ωραία, εΙπα εγώ' μιμητή , επομένως, χαρακτηρί.ζεις αΟτόν πού τό κατα­

σκεύασμά του εΙναι ση)ν τρίτη κατά σειραν θέση άπό ηι" άληθινη φύση' σω­

στά;

'Ασφαλώς, εΤ.πε .

Το ιδιο, συνεπώς , Θα είναι και δ τραγικός ποιητής, εφόσον είναι μιμητής,

δηλαδή από τι) φύση του κάη σαν τρίτος στη σειρά μετα τόν αυθεντικό άρ­

χοντα και τήν όλήΘεια, κι επίσης δλοιοίάλλοι.

'Έτσι φαίνεται.

"Οσον άφορά τό μιμητη ειμαστε , λοι;τόν, σύμφωνοι. Σχετικά με (598.1 τό

ζωγράφο δμως γιά πές μου τούτο: Προσπαθεί, κατά τη γνώμη σου, να μιμη­

θεί κάΘε φορά τήν πραγματικότητα πο-υ ύπάρχει στή φύση καθενός πράγμα­

τος fι τα κατασκευάσματα τών δημιουργών;

Τά κατασκευQqματα .~': ~ηl,~.ο_,!ρ}~ν, εΙπε. 'Άραγε σπως ~IΎ~ύτα η δπω_ς_φαίν~ν_~~!.; Γιατί πρέπει να κάνεις και.

αύτη τη διάκριση.

Πώς τό εννοεϊς; ρώτησε.

'Ως έξης: "Ενα κρεβάτ~ άν τό κοιτάς από ταπλάγVΑ fι κατ' ευΟείαν απέναν­

τι η άπό όπουδήποτε άλλου παρουσιάζει κάπOVΑ δVΑφOρα τό ίδιο άπό τόν

εαυτό του η δεν παρουσιάζει καμία άλλα απλώς φαίνεται δ ιαφορετικό; Και

δέν συμβαίνει τό ίδιο και με τα άλλα πράγματα;

Ναί, είπε, φαίνεται διαφορετικό , χωρίς ώστόσο διόλου να εΙναι.

[bl Συλλογίσου τούτο εδώ. Τί από τά δύο κάνει ή ζωγραφικη με κάΘε άντι­

κείμενό της ; Προσπαθεί να -μιμηΘεί εχοντας στραμμένο τό βλέμμα στό πρα­

γματικό ον, δπως αύτό είναί σταλήθεια, η ατό φαινομενι.κό , ετσι Όπως αύτό

φαίνετα~ 'Αποτελεί μίμηση της άλήΘειας fι μιας φαινομενικόηιτας;

Μιας .:ι:..αινομενικότη:-rα,ς, είπε.

c

5

d

5

e

5

599

5

ΠΛΑΤΩΝ

Πόρρω αρα Που τού άληθ - , , , gOLKEV, Old τοϋτο πάv ' ους ,η μιμητικη ecrTιV καί , (~ς , , τα απεργαζεται στ ' . , εΦαπτεται, και τοϋτο ε",δ λ t .' ι σμικρον τι ε καστου

. ω ov OlOv ο ζ , '" ζωγραφ'Ίσε ι ,Ίμι" σKυΤ~· , ωγραψο" φαμέv ,

" μοι), τεΚτοιια τους "λλ δ γους-, περΙ ούδειιος- τούτωιι '''' ~' α ους ημιουρ-τr "δ ' επαιωιι τωιι τεχιιω\)· άλλ' .. αι ας γε και αΦρο\)α ς- ά\)θ " , , ομως

γράψα, α" τέκτοvα και πό ρωπθου,: ει αγαθό, ειη ζωγράφο" δ .... • • Ρρω Ειι επιδεικ\)uc- {J:a -" Ο κε ιιι ως αληθwc- τε' " .. .... πατ ιμ α\) τι;) .. ΚΤΟ\)α ειιιαι .

Τί δ ' OU; .

, Άλλα γαρ οί μαι , ώ Φίλε , τάδε δει π ' " _ Ουτω \) δ ια\)οεΙσθα ι . επε δά ..... ,ερι παΙΙτωιι τωιι τοι-• , , ι v τις ημιιι απα "λλ ' ως EVE TVXEV άvθρώπι," γγε ~l περι Του,

, f \.1) πασας επισταμέ\)ω ' δ και ταλλα πάvτα σσ .. " ? τας ημιουργία ς , α Εις Ε καστος οιδε ιι ο' δ'" , ακριβέστεροv ότουοϋιι έ. " • υ ε ιι οτι ουχΙ

πισταμεvω ίιπολ β ' ΤΟlOύτω Οτι ε ύη'θ'l~ , θ .' αμ avEtv δει τω

• ::> τις αιι ρωπος- "ν •

γόητί ΤΙιιι και μιμηΤΏ- 'ι:: " και , ως εο ικειι, EVTUXWV , ε, ηπατηθη ωστε 'δ ξ '_

σοΦος είιια ι δια ' " , ' ε Ο ε ιι αυτ~ πάσ-, το α υτος μη οΙός τ' τ ,

άvεπιστημοσvιιηv και μί 'ξ" ELVaL ε πιστήμηιι καΙ Άλ θ" μ ησιιι Ε Ε τασαι

η εστατα, έφη. . ο' - τ

UKOvV , JlV δ' Εγώ, μ.ετα τοοτο ' " τραγωδία \) και το" επισκεπτεοιι TIlV Τε , " v lJYEμova αύτη, "Ο ' , ακουομειι ση ούτο " " μηροιι, Επε ι δη ΤΙlJωv

Ι πασας μεν TExvαS'" , , τα άvθρώπεια τα προ' , , ε πισται;τaι, πάvτα δε • , ς αρε τηv και κακία 'ά QlJαγκη γαρ T QV άγαθ" , , ιι, και τ γΕ θεΙα·

OV ποιητηιι ει μελλ "" καλ63ς ποιήσε ιv εί δ '" ~ . ει περι ωv α\) ποιΏ , . οτα αρα ΠΟιει IJ" , Τ" -

n OLELV δει δ ' " ' η μη Oιov ΤΕ είvaι r . . η ε πισκεψασθαι πάτε οιι ....,

ουτοι Εvτυχόvτ ες εξ' Ρ μιμηταις τουτοι ς , , ηπατηlJται και τα έ ''''

OUK αισθάvοvται τρι τ-' , , ργα Qυτωv οΡ<Jvτες , , Ι ,α απεΧΟlJτα τοΟ σιιτ ' . "

μη ει δοτι τηlJ άλήθειαv ----.Α..' ος και ρς-ιδια Ποι εΙΥ ~ -γαvτασματα γαρ 'λλ' , ,

τroΙOυσιιι_ (ι τι κα ' λ ' α Ουκ OVTQ ν . ι εγουσ ιιι και .. " . , , ισασι\) περι @V δοκού .. τ~ Οιιτι οι αγαθοι ποιηται

Π ' ' t σΙΥ τοι ς πολλοις εύ λέγειιι ~vv με\) oVv, έΦη, έξεταστέο" .

Ο ι " . Ι Ει ουι} , ε ι τις άμ"'ο'τ δ '

ψ ερα υ\)αιτο ΠοιειlJ ' , το τε μιμηθη-

7 ,8

1l 0ΛΙΤ

Άπέχει αρα πολυ από την αλήθεια η μιμητικ'l καί, καθιος φαίνεται, κατα­

φέρνει νά τά φτιάχνει i'ιλα, επειδ'l καταπιάνεται με ενα μικρο μέρος κάθε

πράγματος, και μάλιστα με ενα εLδωλ~ του. Ό ζωγράφος , γιά παράδειγμα,

λέμε δτι θά μας ζωγραφίσει εναν τσαγκάρη, εναν μαραγκσ και τους Ολλους

τεχνίτες , [c) χωρις να εχει ιδέα για τις τέχνες κανενσς από αυτούς ωστόσο, αν

είναι ~αλσς ζύ)yρ~ψ()_ς , θα μπορούσε ζωγραφ;,ζοντας εναν μαραγκό και δεί­

χνοντάς τον από μακριά να ξεγελάσει κάποια παιδιά καΙ κάποι.ους άμυαλους

ανθρώπους πώς τάχα πρόκειται γιι'(αληθιν6 μαραγκό. Άμφιβάλλεις;

Άλλα νομίζω , φίλε μου , δτι σχετικα με δλα αυτα τα πράγματα πρέπει να

εχουμε στό νου μας τούτο . -Ά ν μας ελεγε κάποιος δτι συνάντησε εναν άνθρω­

πο δ όποίος κάτεχε δλες τις τέχνες και δλα τα άλλα, δσα γνωρίζει κάθε Ενας

χωριστά, κι δτι δεν ύπηρχε tL,ota που αύτος [d) να μην τΟ γνώριζε καλύτερα

απσ δποιονδ11ποτε άλλο, θά 'πρ επε νά τού απαντήσουμε δτι λίγο ως πoλiι

είναι άφελ11ς και στι, καθως φαί,νεται., επεσε επάνω σε κάποιον απατεώνα και

τεχνί,τη της μίμησης, ό όποιος τον ξεγέλασε και του εδωσε τ1'lν cντύπωση δτι

είναι παντογνώστης, επειδή ό ϊδιος δεν είναι σε Θέση νά έλέγξει τί είναι γνώση

και τΙ άγνοια και μίμηση.

Πoλiι σωστά, είπε.

Κι ϋστερα άπα αυτό, εΙπα έγώ, πρέπει να έξετάσουμε τήν τραγωδι,α και τον

πρωτο όδηγό της, τΟν 'Όμηρο, επειδή [ο) ακούμε όρισμένους να λένε δη οί

τραγικοΙ κι ό 'Όμηρος κατέχουν δλες τις τέχνες και δλα τα ανθρώπινα πρά­

γματα, δσα σχετίζονται με την αρετη και η'1ν κακία , κι επίσης τα θεϊκα· γιατι ό

καλος ποιητής, λένε, αν πρόκει~αι να συνθέσει όμορφα το πoιητι~σ εργο που πάει να συνθέσει, εΤναι. άπαραίτητο να το κάνει εΧΟ1ιτας γνώσεις, διαφορετικά

δέν θα είναι σε θέση να κάνει τίποτ α. Πρέπει ετσι να έξετάσουμε μήπως οί

ανΟρωποι. αύτοί ετυχε να πέσουν έπάνω σε τεχνίτες της μίμησης κι εχουν ετοι

εξαπατηθεί ωστε βλέποντας τα εργα τους [599.) να μην αντιλαμβάνονται δτι

τά Egya αυτά απέχουν τρεί~ ~_~.~ε:? ~π_~ .~ό .~ραγματικα ον κι Ότι είναι εύκολο να τά φτιάξει καΙ κάποιος που δεν γνωρίζει τήν αλήθεια -γιατι οΙ άνΘρωποι

~τoί φαντίίσματα · κατασκευάζουν καΙ οχι άληθινα δντα- 11 πάλι μ11πως έχει κάποια βάση αύτα nQY λένε καΙ Όντως οί καλοΙ ποιητές Ύι/ωρίζουν τα

πραγματα, γιά τα όποία ό ~'σλυς κόσμος εχει τή γνώμη δη μιλουν ωραϊ.α. Ναι', είπε, αύτό ασφαλώς πρέπει νά τΟ εξετάσουμε.

Φαντάζεσαι λοιπσν στι άν κάποιος μπορούσε να εφτιαχνε καί τά δύο: και

b

5

c

5

d

5

e

5

Π ΛΛΤ{}Ν

?όμε~oιι, Kα~ το :ϊδωλο1l, Ε π! τη τώιι ε ίδΙΙJλωlJ δημι ουργίςι ~αυτo~ βα~ει~αι α~ σΠOυδάζ€ ΙΙI καΙ τουτο προστήσασθαι του Ε αυτου ιου ως βελπστοιι εχοιιτα'

οόκ εγωγε . .

Άλλ' είπερ γε οΙ μαι Επιστήμωιι είη ττ'ι αληθε ι'α το' ' " , ' . υτωιι

πε ρι απερ και μιμει ται, πολυ πρότε ροιι Ειι τοις εργο ι <"' a σπο δ ' .,. , , :;) ιι

~ "ασε ι ε, ΙΙ η επι τοί ς μιμήμασι, και πε ιρφτο αιι πολλό: και ~αλα_εργα ~a,υτoΌ καταλιπειιι μιιημεια , και εΙιιαι προθυμοιτ ' αιι μ~λλoιι () εγκωμιαζόμε lJος 11 ό έγκωμιάζωlι ,

Οίμαι εφη ' ού ' 'ξ" " n : , γαρ Ε ισου η τε τιμτι καΙ γι ώφελία,

Τωιι μΕΙΙ τοιιιυιι αλλω ιι πέρι μη άπαιτ6JμΕ V λόγο" "Ο ""λλ ' μη-

~OIJ η α 011 ΟΙΙΤΙlJοΟlι τωιι ποιητωιι, ε ρωnΙ IΙΤΕς εί ίατρικος η" τι , αύτω" αλλ" μη μιμητη, μόvοv ίατρι ' λ' , , ~ , κωιι ογωv, τι ιιας

υγ~εις π~ιητης τι ς n;)ιι παλαιώιι 11 TWv ιιέ ωιι λέγΕται πεποι-η,ΚΕιιαι, ~~σπερ ~σKληπιός, η τίlιας μαθητας Ιατρικης κατε ­~ιπε τo, ~'JanEP ε ~είιιoς τους έκγό ιιους, μηδ ' αύ περΙ τΟ:ς αλλ~ς τεχιιας α,υτους ΕρωηJμειι, αλλ' Εώμειι' πε ρι δε ώιι μεγιστωιι, τε K~Ι καλλίστωιι Επ ιχειρεί λέγειιι "Ομηρος, πολέ­μωιι τ~ πε ρ~ Kα~_ στρατηγιών καΙ δισικήσεωιι πόλΕωv, ιωι παι~ειας πε ρι. αvθρώπου , δ ίκαιόv που έρωτα ιι αύτοv πυιιθα -ιιομενους' ?Ω Φ 'λ ''Ο " ., _ ,ι ~ , μηρε, ε ι πε ρ μη τρί τος απο της άληθείας

ε ι αρε τη, περι, ειδωλου δημιουργό, δ" δη μιμητη' , , μεθ . λλ ' ' δ ' ,. v ωρισα-

α, α ο και ε υτ ε ρος καΙ οίό <"' Τε' η' σθ '. _ " ' :;) α γιγιιωσκε ιιι ποια

Eπιτη~ε υμ~τα ~ε~τίo~ς η χείρους άιιθρώπους ποιει ιδίζι καΙ δημασι<:" λεγε ημιιι τις τωlJ πόλεων δ ι α σέ βέλ " ώσπ δ ' n πω) <ρκησε ιι,

ερ ια Λυκουργοιι Λακε δαίμωlJ καΙ δι' αλλoυ~ π λλ ' λλ ' , :;) j ο ου$'

πα αι μΕγαλαι τε καΙ σμικραί ; σε δέ τίς αίηό.τα 'λ ΙΙομοΘ ~ ' θ ' ι πο ις

f τη ν ογα οιι γε γοιιέ lιαι και σφας ώφελη κέ ιια ι ' χ - , Sav μ' " 1 λ' " ' αρωlJ-

, "ε ιι γαρ τα ια και ΣΙΚΕλια , και ήμεις Σόλω lJα' σε δε τι ς; εξε ι τινα εΙΠΕίν ;

Ούκ οίμαι., εφ η ό Γλαύκωιι· OU KOUIJ λέγε ταί γε ούδ ' ύπ ' αύτων Όμηριδωv.

ΠΟΛΙΙΈ Τ Λ

το πραγματικο αντικείμενο και l1Ίν απει.κόνισή του, Θα άφηνε τον εαυτό του

να καταπιάνεται στα σοβαρα με t11V κατασκευή ειδώλων κι δτι θα εβαζε

αύτο για βιτρίνα τής ζωης του [bl ώς το καλύτεροπραγμα που Θά διέθετε;

'Εγώ , όχι.

Άλλα , υποΘέτω , εαν Θα εΙχε σταλι1θεια γνώση για τά πράγματα tCL όποία

μιμειται, θα φρόντιζε με πολυ μεγαλύτερο ζηλο να πράττει παρ α να μιμείται

καΙ Θα προσπαΘούσε VCL αφήσει πίσω του πολλα καΙ καλα εργα δικά του που

νά Θυμίζουν τ11ν ϋπαρξή του , προτιμά,ντας μάλλον να τον εγκωμιάζουν παρα

να έγκωμιάζει αυτός.

Το ϊδιο υποθέτω κι έγώ , είπ ε' γιατι άσφαλως δεν εΙναι ίσα και δμοια li δό­ξα καΙ το όφελος στΊ1 μιά καΙ στήν αλλη περίπτωση.

Για τα αλλα πραγματα λοιπον ας μην απαιτούμε απο τον 'Όμηρο [οl η απο

οποιονδήποτε αλλο ποιητή να μας δώσουν λογαριασμό , ζητώντας τους να

μας πούν αν κάποιος από αύτΟ"υς ηταν γνώστης της ιατρικης και όχι άπλως

μψητης της ιατρ ικης φρασεολογίας, η ποιοί εΤναι οί αρρωστοι τους οποίους

κάποιος ποιητής, από τους παλαιους η τους νεότερους , τους εχει κατά τΎιν

παράδοση γιατρέψει, δπως εκανε δ Άσκληπιός , η αν αφησε μαθητες στιιν

ιατρική, δπως αφησε 6 Άσκληπιος τους δικούς του απογόνους ούτε να τους ρωτ;ισουμε καΙ για τΙς άλλες τέχνες, άλλά να τα αφήσουμε αύτά. ΚαΙ γιά τα

πιο σπουδαια καΙ τά πιό δ μορφα άπό δσα δοκιμάζει να πει ό 'Όμηρος, γιά

τους πολέμους, τη διοίχ')Οη ,των στρατευματων, τή διακυβέρνηση των πολι­

τειων, επίσης (dl για ττιν παιδεία τού άνθρώπου , εχουμε, θαρρω , το δικαίωμα

να τον ρωτtΊσoυμε καΙ νά τού ζητllσουμε νά μας πει: "ΦΙλε 'Όμηρ ε, αν δέν

είσαι τρία σκαλοπάτια πιο κάτω άπό τήν αλήθεια σε δ ,τι αφορδ. τήν αρετή

-ενας κατασκευαστής ~;;;~.ω'p που εμεις τόν χαρακτηρί.σαμε μιμητή­αλλα είσαι .ε,Ξτω δύο σκαλοπάτια πιό κάτω καΙ μπορείς να γνωρίζεις ποιές

ασχολίΕς κάνουν τους ανθρώπους καλύτερους η χειρότερους στΎιν ιδιωΤΙΚ'l

καΙ σηι δημόσια ζωή τους , γιά λέγε μας ποιά πολιτεία κυβερνήθηκε χάρη σ '

έσένα καλύτερα , δπως ή Λακεδαίμων χάρη στόν Λυκουργο, κι δπως χάρη σε

άλλους πολλους κυβερνήΘηχαν καλύτερα πολιτειες [οl πολλές, μεγάλες και

μικρές; Κι εσένανε ποιά πολιτεία σε μνημονεύει ώς καλο νομοθέτη και ε-ύ εργέ.­

τη της; Τον Χαρώνδα τον εχουνε;στιιν 'Ιταλί.α καΙ στή Σικελία, κι εμεϊς εχουμε

τον Σόλωνα' έσένα ποιός τόπος σε μνημονεύει;» Θα εχει να μας πει κανέναν;

Δε.ν φαντάζομαι, είπε ό ΓλαύκωΥ ακόμη και οί αφοσιωμένοι θαυμαστές

του δεν λέ.νε τίποτα γι' αυτό.

fιΛΛΤΩΝ

600 Άλλα δή τι, πόλε μο, έπι 'Ομήρου υπ ' έκείυου ι'ίρχουτο, η συμβουλεύοιιτος ευ πολεμηθεις μ ιιημοιιευε ται ;

Ούδείς .

Άλλ' οΤα δη εΙ, τα έργα σοφου άυδρο, πολλαι έπίυοιαι 5 και εύμήχαυοι εί, τέχυα, η τιυα, αλλα, πράξει, λέγουται,

ώσπερ αυ Θάλεώ τε πέ ρι του Μιλησίου και Άιιαχάρσιος του Σκύθου;

Ούδαμώς τοιουτοιι ούδέιι.

Άλλα δη εΙ μη δημοαίQ, ίδίQ τισιυ ήγεμωυ παιδεία, 10 αύτος ζωιι λέ γε τα ι 'Όμηρος γΕιιέσθαι, οϊ. έ κειιιου ήγάπωυ έπΙ b συιιουσίςι και τοίς υσ τ έροις όδόν τιιια παρέδοσαυ βίου

'Ομηρικήυ, ωσπε ρ Πυθαγόρα, αύτό, ΤΕ διαφερόυτω, έπι τούτψ ήγαπήθη, και οί ύστεροι έτι καΙ νυν Πυθαγόρειοι) τρόπον Ε πονομάζοιιτ ε ς του βίου διαφαιιεις Πl',l δοκοϋσιιι ElvaL

5 έ υ τοί, αλλοι,:

ουδ ' α~, έφη, τοιουτου ουδέυ λέγεται . ό γαρ Κρεώφυλος ώ Σώκρατες. ίσωs, ό του 'Ομήρου έταιρος , του ό ιιόματος αι; Ύε λοιότερος ετι προς παι δε ίαΙ) Φαvείη , ε ί τα λε γόμενα περΙ 'Ομήρου άληθη. λέ γε ται γαρ ως πολλή τι, ά μέλεια περι

, , f , , , "' " "" αυτοιι ην επ αυτου ε κε ινου, οτε εζη.

Λέγεται γαρ ούv, ήΙ) δ' έγώ. άλλ ' οιει, ώ ΓλαύκωΙ) εΙ τψ οντι 01ός τ' ην παιδεύΕιΙ) άνθρώπOΝS καΙ βελτίους άπ­εργά(εσθαι Όμηρο" άτε περι τούτωυ ου μιμεισθαι άλλα γιγ ι)ώσκειν δυνάμειιος , ουκ αρ' αν πολλους έ ταίρους έ π οιή­σαΤΩ καΙ Ετιμα το και ήγαπατο υπ' αυτών, άλλα Πρωταγόρας μευ αρα ό Άβδηρίτη, και Πρόδικο, ό Κείο, και iίλλoι πάμ­πολλοι δύιιαιιται τοις έφ' εαυτωυ παριστάνQl ίδίq συγγιγν6-με ιιοl ώς ουτε οίκίαιι οϋτ ε πόλιιι ηΊν αύτώιι διοικειιι οίοί τ' εσοιιται, ~αιι μη σΦείς αύτων επιστατήσωσιιι τής π αιδείας , καΙ έ πΙ ταύΤΊ] τιj σοφ ί ι;ι ούτω σΦόδρα Φιλουυται, ώστ ε μόνον ουκ ε πι ταις κεΦαλαί ς περιΦέ ρουσιιι αύτοus οί έταΙροι· 'Όμηρον δ' άρα οί επ ' έκείvοu, ε ίπερ οίόs τ' ήv προς άρεηΊυ οιιήσαι avθρώποuς , η ' Ησίοδοιι ραψφδείιι οιι περιι όvτας ειωυ,

πο

[600.J Μήπως δμως μνημονεύεται κανένας πόλεμος σε 'κείνα τα χρόνια

πού να κερδήθηκε μέ αρχηγό τόν 'Όμηρο Ι\ μέ τις συμβουλές του;

Κανένας.

Μήπως δμως γίνεται αναφορά , δπως θα περίμενε κανείς για εναν σοφο

άνθρωπο, σέ πoλλtς καί ευρηματικές επιν01'ιοεις , τεχνικές η άλλης φύσεως,

σαν αύτές πού ακούμε καί για τόν Θαλή τον Μιλ'Ίσιο και για τον Ά νάχαρση

τόνΣκύθη ;

Καμία τέτοια άναφορα δέν υπάρχει ..

Άλλα αν δχι ση) δημόσια δράση , μ1'ιπως παραδίδεται για τον 'Όμηρο δτι

στάθηκε, δσο ζουσε, κατ ιδίαν όδηγος σηΊν πνευματικη συγκρότηση όρισμέ­

νων ανθρώπων, [bJ πού 11 συναναστροφτι μαζί του τούς εκανε να τόν αγαπή­

σουν καί που κατόπιν οί άνθρωποι αύτοι παρέδωσαν στούς μεταΎενέστε­

ρους εναν ί.διαίτερο, όμηρικό, τρόπο ζωής, δπως ό Πυθαγόρας πού και ό

ίδιος αγαπήθηκε εξαιρετικα για αύτό και οί μεταγενέστεροι, χαρακτηρίζον­

τας τόν τρόπο ηϊς ζω'ϊς τους ακόμη και τώρα ως πυθαγόρειο, δίνουν η'ιν

εντύπωση πως κάπως ξεχωρίζουν ανάμεσα στους άλλους;

ουτε καμια τ έτοια παράδοση ύπάρχει, είπε. Γιατι ό Κρεώφυλος, Σωκρά­

τη, ό φίλος τού Όμ11ρου, θα άφηνε ίσως , ως έκφραστης μιάς δμηΡΙΚ1ϊς παιδεί­

ας, πιό γελοία εντύπωση και από το δνομά του, άν αληθεύουν δσα λέγονται

για τον 'Όμηρο. Γιατι ή παράδοση λέει πώς τόν είχαν πολυ παραμελημένο (cJ

οτην εποχή του τόν 'Όμηρο, δσο δηλαδ,) ήταν ζωντανός.

Ύπάρχει, πραγματικά, είπα εγώ, μια τέτοια παράδοση. Πιοτεύεις, δμως ,

Γλαύκων , δτι αν δ 'Όμηρος δντως "'ιταν σέ θέση να μορφώνει ανθρώπους και

να τούς βελτιώνει ,'ιθικά, αφού σ' αύτό τό πεδίο θα είχε τη δύναμη οχι να μι­

μείται αλλα να γνωρίζει τα πράΥι:ατα, άραγε δέν οα είχε αποκτήσει. πολλούς

φίλόυς καί οί φίλοι αύτοΙ δέν θα τόν τιμούσαν και θα τόν αγαπούσαν; Πώς ό Πρωταγόρας ό Άβδηρίτης και δ Πρόδικος ό Κείος κι ενα σωρό άλλοι εχουν

τόν τρόπο στις ίδιαίτερ ες [<Ι) συναναστροφές τους να πείθουν τούς συγκαιρι­

νούς τους δτι δεν θα μπορέσουν μόνοι τους ούτε το σπίτι τους ουτ ε τ-ι)ν πόλη

τους να διοικήσουν , αν δεν αναλάβουν αυτοί, ό Πρωταγόρας και ό Πρόδι­

κος, τι)ν έπίβλεψη της αγωγής τους , και πώς για αύτή η) σοφία τους γί.νονται

τόσο πολυ "γαπητοί, ωατεnί φίλοι τους μόνο που δέν τούς περιφέρουν έδώ

κι έκεί βαστώντας τους ψηλα στους ώμους τους; Τόν "Ομηρο, ι-τσι, αν μπο­ρούσε να ωφελήσει τους ανθρώπους διδασκοντάς τους αρετή, η τόν Ήσίοδο,

θα τούς άφηναν οΙ σύγχρονοί τους να γυρίζουν έδώ κι έκεί απαγγέλλοντας

723

e

5

601

5

b

5

10

c

ΠΛ ΛΤΏΝ

~αι οίιχΙ μάλλο ll άιι α-υτωιι άιιτείχοιιτο η του χριισου και ηιιάγκαζοιι παρΟ: σΦίσιιι ΟΙΚΟΙ εί ι/a ι , η εί μη' ε πειθοιι α-υτο' " • δ' ., t ι Ι α ll

επαl αγ~γoυll ΟΠ; 1Jaav, εως ικαιιως παι δείας μεταλάβο ιεν;

π?ιιτ:,πασ ιιι, εΦη, δοκεϊς' ]10 Ι , ώ Σώκρατεs , άληθη λέγει ν.

Oυ KO~ΙΙ τιθωμε ιι ά πα 'Ομήρου αΡξαμέ l/ους uci1JTas τ ο-υς' ποιητικους μι μητας ε ί δ(δλω ιι άρετης είμαι καΙ τωιι αλλων

περι ~ ΙI ποιουσ ιl/ , της' δε άληθείας ούχ απτ εσθαι α'λλ' " , '. ' , ωσπερ

ιιυιιδη c:λεγομεν. 6 ζωγράφος σκuτoτόμoιι πο ιtισε ι δοκουιιτα Ί' ι, " ..

;ΙΙΙ~ Ι, αυτo~ ΤΕ Ουκ Ε παΙωιι περΙ σκυτοτομίας καΙ τοίς μη

ε παιουσ ιιι , εκ τωιι χ ρωμάτωlJ δε καΙ σχημάτωlJ θεωροίισιιι '

Πάιιυ μΕ IJ ού ιι. '

, ,Ούτω δ~ οίμαι καΙ τοιι ποιη τικο\! Φήσομε ιι ΧΡιδματα αττα EKαστ~ιι \ τωιι, τ ε,XΙΙ(~ΙΙ ΤΟίς,όν6μασ ι καΙ ρήμασιιι έΠιχρωματί­

ζει ιι ,αυτον, Ουκ επαιοντ α αλλ' -η μιμείσθαι , (~στ ε έ τέ ροις

τoι~υToις Εκ τωlJ λόγωιι θεωροίισ ι δοκείιι, έάιιτε περί σκυτο ­

τoμι~ ς Τ,ις λέηι E,V μέτρ(!-> καΙ ρυθμψ καΙ άρμοιιίςι, πάιιυ ευ

~OKEι~ λεγ~σθαι, εά ι/τε περι στρατηγίας έά ιιτ ε περί άλλου Οτουουν' ου τω Φuσ' ε ι α " ~ 'λ " " , υτα ταυτα μεγα ην nvcJ: Kγlλησιιι

ε~Eι~. επε:ι γ~μνωθεντα γε τωιl της μουσικης ΧΡι.ψά τωιι

Τ,α τωιι, ποιητωιι, α-ύτα έφ ' άύτω ιl λεγόμε:ιια, οίμαί σε είδέ ιιαι

ο ι α Φαιιιεται . τεθέασα ι γάρ ΠΟυ.

Έγωγ', εφη .

~ύKO,υν, ,ήιι ,δ' έ-:ώ , εοικε ιι τοίς τωιι ώραίων προσώπο ι S' , καλων δε μη , οια γ ι γμε ται ίδεί ιι σταν αίπα το άνθος προλίΠll"

Παντάπασιι/ , ή δ' Ος . . '

" ~θι δή ~ τ6,δε ~θρε ι' ~ του ,εΙδώλου ποιηTlΙ,>, ό μιμητής, φ~μειι, του μ ειι OVTO$' ουδεν επαιει, τού δ~ Φα ι ιιομέιιου' ονχ ουτω$';

Ν αί.

1l0 Λ Ι ΤΕΙΑ

τi.ς ραψωδίες τους; Δεν Θα γαντζώνονταν επάνω τους κρατώντας τους πιο

σφιχτά κι άπο σσο σφίγγει κανείς έπάνω του τό χρυαάφι καΙ δεν θά τούς ζη­

τοϋσαν [οl πιεστικά νά 'ρθοϋν νά μείνουν μαζί τους στο. σπίτια τους η , αν δέν

τούς επειθαν, δέν Θα επαιρναν την υπόθεση ηϊς άγω'(1ϊς τους στο. χέρια τους

καΙ δεν θα τούς άκολουΘοϋσαν κατα πόδας σπου κι άν πήγαιναν , ωσπου να

λάβουν τίιν παιδεία πού τούς ηταν απαραίτητη ;

Έχω Τ11 γνώμη , ε&τε, δτι δσα λές, Σωκράτη, εΙναιπέ.ρ α γιο. πέρα αληΘινά.

Δεν πρέπει επομένως, αρχίζοντας από τόν 'Όμηρο, να πο,;με κατηγορη­

ματικά διι σλοι ?ί _πo-,:!~ς εΙναι μιμητές τών εΙδώλων τιϊς αρετης .καΙ τών

αλλων πραγμάτων με τα όποϊα καταπιάνονται στΙς συνθέσεις τους, ένώ τ'tιν

αλ,ιΘεια ουτε κάν "Ίν αγγίζουν, αλλά, σπως τώρα δα λέγαμε, ό ζωγράφος,

[601.) χωρΙς ό ίδιος να εχε ι γνώσεις αχετικα με τήν τέχνη τοϋ τσαγκάρη , Θα φι­

λοτεχν11σει κάτι που Θα φαίνεται στι είναι ενας τσαγκάρης στα μάτια έΚΕίνων

που επίσης δεν έχουν ίδέα γι' αύτή t'I'ι ν τέχνη αλλCι κρίνουν από το. χρώματα

και τα σχ,ιματα, καΙ πού θα τό προορί.ζε ι γιο. αύτούς;

Βεβαίως.

"Ετσι λοιπόν, υποθέτω, θά ποϋμε στι καΙ ό ποιητιις, μέ τi.ς λέξεις καΙ τΙς

φράαεις του , δίνει κάποια χρώματα απο τή μια καΙ τήν άλλη τέχνη χωρi.ς ό

ίδιος να fAEL ιδέα άπα αύτες έκτος απο το να τΙ.ς μιμείται, κατά τρόπο πού καί

άλλοι άνΘρωποι σάν αύτόν, κρ ίνοντας από τα λόγια , να σχηματί.ζουν τΊ1ν

εντύπωση , ειτε για τοϋ τσαγκάρη τΊιν τέχνη μιλάει κανεi.ς με μέτρο, ρυθμσ καΙ

αρμονία , ειτε γι.ι'ι. τοϋ στρατιωτικου ειτε γιο. [bl δποιουδ"ιποτε όλλου τr'ιν τ έ­

χνη , δτι το. λέει θαυμάσια' τόσο μεγάλη εΙναι ή μια κάποια μαγεία πού από t'l1

φύση τους εχουν αυτά το. πράγματα. ΓιατΙ άν ξεγυμνώσει κανεi.ς το. λόγια τών

ποιητών από τή μουσικη καΙ τα χρώματά της , τότε μόνα τους το. λόγια αυτά

νομίζω πως ξέρεις αάν τίφαίνονται. Θά τό εχεις παρατηριισει, υποΘέτω.

Τό έχω, ε&τε.

Δi::ν μοιάζουν, είπα έγώ, σαν τα πρόσωπα άνθρώπων πού είναι μεν στόν

άνθό της νιότης αλλά που δεν εΙναι ομορφσι, οπως γίνονται το. πρόσωπα

αύτα μόλις το. εγκαταλείψει ή φρεσκάδα τής νιότης τους;

'Απαράλλαχτα τό ίδιο , ε&τε εκείνος.

Πρόσεξε τώρα τό εξής:,Αύτός που φτιάχνει τό είδωλο, δηλαδ l'ι ό μιμητής , \

δέν εχει Ιδέα, υποατηρίζουμε έμείς, γι.ά τό πραγματικό ον, εχε ι δμως γι.ά τό

φαινόμενΟ' (c] δεν είναι.ετσι;

ΝαΙ

725

ΠΛΑΤΩΝ

Μ ' , ., " η ΤΟινυμ ημισεωs αίπό καταλίπωμεν ρη

θΕιι αλλ" _

ιδωμει/ . . , ικανως

5 Λέγε, έΦη.

ΙωγράΦος , Φαμέ". ή"ία, Τε γράΨει ,αΙ χαλ ' Ναί.

ινοιι ;

Ποιήσει δε Υε σκυτοτόμοs και χαλκεύς; Πά"υ γε.

Ί\ρ' ούιι έ παιει οία δ.... , " !

ό ,.. . . ς Ε Ι τας ηΙΙLας Ειιιαι καΙ ΤΟιι χαλιιιον

γραΦευς; η ουδ' ό ποιήσα, Ο τε χαλ' "

άλλ' έ κεϊνο " ' : J κευς και ο σκυτεύς ,

• , ς οσπερ Τουτο ι ς επι σταται xρη~σθαι μo'"o~ ο' Ι Ππικος ;

, ~

10

Άληθέστατα .

"Ά ρ ' 0(, 11 ου περι πάιιτα ούτω φη'σομε "

Π -" εχε ιιι ,

ως; ,

15

ΠερΙ έκαστοιι ταύτας τιιιας τρείς' ,

παι ήσ~υσaι/ , μιμησαμέ" ιιην ; τεχιιας ειιιαι , χρησομένηιι.

Ναι.

d

Ούκοίίιι αρετη και κάλλο κ"; .

και ((ρου και πράξεως ού πρ~ς ~~~:θτoιτηη" ςτ Εη, :άxστ~υ σ;εύ~υς προς n "" ~

ρειαιι εστιιι

ηll ΟΙI Εκοστοιι ΊJ ΠΕποιημέ ιιοιι η" π Φ ' . ,

Ο " . ε υκος-

υτως . '

5

Πολλι) ι'ίρα ά"άγ,η τ' , " τε"' , .. ον χρωμειιον ε καστω έμπειρότοτόιι

ειιιαι και αΥΥελοιι γ ' θ.... ' _, .... , ? Ι Υιιεσ αι TI1J ποιητΏ οία άΥαΟΟ: "κα .

~~ιει : 11 ΤΊJ ΧΡΕ Ιςι Ψ χρηται' οΙοιι αίιλητής που αύλoπoι~ κα

ε\.ΟΥΥΕλλει πε ρι τωιι αύλωιι ο"'" ..... <Ρ

,. . . ι αιι υπηρετωσιιι ειι τ~ αυλ ....

και επιτάξει οίους δεί ποιείιι ο' δ' 'ζ ει v,

Π - δ' .. • υπ ηρεTllσει.

ως ου;

10 e

OVKOUII ό μειι ε ίδως έξα 'λλ '

αύλώ ll ό δε π ' , ΥΥε ει περι χρηστωιι καΙ ΠOJ/ηρωv : ιστευωιι Ποιησει ;

Ναι .

5

του αύτοΌ ορ , . α σΚΕυους' ο μειι ποιητι)ς πίστιιι όροηιι έξε ι

726

η ΟΛΙΤΙ; I Α

Άς μην τό παραηiσσυμε, λοιπόν, μισό αυτο που εUιαμε αλλά ας τό δούμε

σπως πρέπει.

Συνέχι.σε , είπε .

Ό ζωγραφος, λέμε, Θά ζωγραφίσει ήνία καΙ χαλινάρι ' ετσι;

ΝαΙ

Τά οποία δμως θα τα κατασκευάζει ό σκυτοτόμος και ό χαλκωματ

άς;

'Ασφαλώς.

'Άραγε ό ζωγράφος ξέρει τί λογης πρέπει. να εΙναι τά l]νία καΙ τό χαλινάρι;

"Η μήπως αυτό δέν τό ξέρει ουτε κι, έκείνος που τά έφτιαξε , ό χαλκωματάς κι

δ σκυτοτόμος, αλλά μόνον αύτός που γνωρίζει VCl tCl χρησιμοποιει, δηλαδil ό

ΙΠπέας ;

Μεγάλη αλήθεια αυτό.

ΚαΙ δέν θά πούμε στι τό ϊδιο συμβαίνει με δλα τά πράγματα;

Πώς δηλαδή;

{d] Γιά κάθε πράγμα υπάρχουν τούτες οί τρεϊ.ς τέχνες: αύη1 που θά τό χρη­

σι.μΟΠΟΙ11σει, αύτi, πσυ θα το κατασκευάσει κι αύτή που θα το μ.ιμηθεί' σωστά;

ΝαΙ

Ή τελειότητα , έτσι, καΙ ή όμορφια καΙ ή όρΘότητα κcιΘε κατασκεΌάσμα­

τος, κάθε ζωντανού πλάσματος, κάθε πράξης δεν εχει νά κάνει μέ

τίποτε

άλλσ παρά μόνο μέ τη ΧΡ'ιΙση για την όποία από την κατασκευη -ίj άπό ti1 φύ­

ση ΤΟΌ προορί.ζεται καθένα από αυτά' έτσι;

"Ετσι.

Καταν6γκην, έπομένως, αύτός ό δποιος χρησιμ.οποιεΙ τούτο η εκείνο το

πράγμα εχει και τη μεγαλύτερη γνώση για αύτό, και έξηγεί στόν κ

ατασκευα·

σΤ'1 τά πλεονεκτηματα καΙ τά μειονεκτήματα που παρουσιάζα τό πράγμα

κατά "1 χρήση του. Γιά παράδειγμα, ενας αυλητιις [, Ι δίνει κάποια στοι.χεία

γι.ά τους αυλούς στόν κατασκευαστ'l -στά πρόσωπα δηλαδ'1 που τόν

έξυπη­

ρετοϋν ώς καλλιτέχνη τού αυλού-καΙ τού δίνει έντολές τί λΟΥ'Ίς πρέπ

ει να

τους φτιάχνει, κι αυτός με τη σειρά του θα ακολουθ'iσει τi.ς υποδείξεις του .

'Ασφαλώς.

Έπομένως, αύτός πσυ γνωρίζει άναφέρει κάποια πράγματα σχετικά με

τους καλούς xai. τσυς κα>λους αύλούς, καΙ ό άλλος, δίνοντας βάση σ' αυτά τά

στοιχεία, θά τούς κατασκευάσει άνάλογα' σωστά;

ΝαΙ

Συνεπώς , ό κατασκευαΟΤ'lς ενός πράγματσς θά εχcι σωστή άποψη για την

727

Π ΑΑ Τ ΩΝ

π~ΡL κάλλους ΤΕ κα! ποvηρίας, auvwIJ τ ιfι ε ίδότι "

ζομειιος άκούειμ παρα τού είδότο ι δ' , Kaι,αIIaγKα .

Πάιιυ γε. ς. ο ε χρωμειιος' ε πιστήμη ιι . 602

5

Όδ' ,

περΙ ώv εα~ιμη ~ης Π~ΤEΡOII έκ του χρησθαι έπιστήμηι.ι έξει

, γραΦΏ, Ει Τε καλό και όρθα ειτε μ ' "δ 'ξ

ορθη'vδ' "t' , η,η ο av

ια το ει" αμαγκης συιιε/ιιαι τιtl 'δό "

01α χρη γράΦειιι; : ει Τι κα ι επιτάΤTεσOaι

Oύδιiτερα.

.. Ούτε άρα εϊσεται ούτε όρθα δοξάσει ό ιι ' , r

αιι μιμηται προςο κάλλ" , ~ μητης περι ωl/

• .. οςο η ποιιηριαιι.

Ουκ εοικευ. 10

Χαρίεις ά ιι είη ό έι/ " , 'f ..

τΙ) ποιησε ι μιμητικός πρo'~ σοφ '

περι (ι)1J av ποιΏ . ;;> ιου

Ού πάvυ.

Άλλ' obv δη όμω, γε μιμήσεται ' ,., , ,

σπσ ποιιηρομ Τι χρηστόιι' αλλ' . ..' Ουκ fι?ως περι εκάστου

καλοιι '.... ' ως ΕΟΙΚΕ ΙΙ, o I OV Φαίιιετaι

Ειμαι τοις πολλοί ς τε καΙ μηδε ιι είδ' "

μιμήσεται. oaIV , Τουτο

b

5 Τί γαρ αλλο ;

Ταυτα l' δ ' " , Ι ε ιι η, ως γε Φαί. ιιεται έ πι " . _ ,

T OV τε μι μηnκοv μηδεv Ε'δ' ';ξ ε ικως ημι lJ διωμολογηται ,

. ~ ι εvαι α ΙΟΙΙ λόγο υ π . ' , "

αλλ' είιιαι παιδιάιι ΤΙιια κα" , ερι. ωιι μιμε ι τα ι ,

ι ου σπουδη ιι τη l) lι' ,

ΤΕ της τραγικής πο '. l' ιμησιιι , Τουςο

έπεσι πάvτας είιια ι ι:~εωs α~To~έιι~~ς έιι ίαμβείοι ς καΙ EV

Π , " μ ηΤΙκους ως oιov τε μάλιστα

avu μειι ουιι. . 10

Προ, Διό" η" δ' Εγώ το δΕ δ' , ,

τρί το ιι μέ " ". _ η μιμεισθαι τουτο ού περΙ

, v τι εστιιι σπο της αληθεία ...... ,. ' .

Να ι . " ηγαρ ,

c

5 δ , Προς .. δε "δη ποίό ... τί Eanv TιtlV τοϋ άVΘρώπoυ έχο '

υιιαμιιι ηιι εχε ι ; . v τηv

Τo~ ποίου τιιιος πέρι λέγεις;

Του τοιουδε' ταuτόv που' ίιι' "

πόρρωθε" δια τη', δψ ,~μ μεγεθο, εγγυθε" τε και Εαις Ουκ ι σοιι Φα ί l/εται.

728

πο

όμορφια η τΙς ατέλειες τού πράγματος χάρη

στήν έπαφή του μέ έκείνον ό

δποϊος γνωρίζει το πραγμα καΙ τον οποίο εί

ναι ύποχρεωμένος [602a] να τον

ά>ωύει, ένω έκείνος πού το χρησιμοποιεί Θά εχει γνώ

ση για το πραγμα.

Βεβαίως.

Με το μιμητή, τώρα, τί απο τα δύο θα συμβε

ί; Θα αποκτήσει -γνώmι για

δσα ζωγραφίζει, αν δηλαδή ειναι ωραία καΙ σωοτά

, βάσει ηϊς ΧΡ'iσης αύτων

των πραγμάτων, 11 θα άΠΟΧτliσει για αυτά γνώμη οωσΤ11 , έπειδή είναι άναγ.

κασμένος να εχει έπαφή με εκείνον πού τα γν

ωρίζει καΙ να παίρνει όδηγί.ες

άπο αύτόν τί λΟΥ'ϊς πρεπει να τα ζ<;>γραφίζει

;

Ούτε το ενα ούτε τ6 αλλο.

Άρα ούτε -γνώση θα εχει ό τεχνίτης τής μίμη

σης ούτε γνώμη σωσnι για την

όμορφιά η τίς ατέλειες των πραγμάτων τα όπ

οία μιμείται.

Φαίνεταιπως Οχι.

Σκέτη χάρη θά εΙναι, λοιπόν, ό τεχνίτης ηϊς μίμ

ησης στήν ποίηση μέ τή σο­

φία πού θα ξιι.α0έτει πάνω σ' αύτά με το. όποία

θά καταπιάνεται.

Όχι καΙ τόσο.

[bJ Πάντως δμως θά μιμηθεί χωρΙς να εχει ίδέα για κάΘε πραγμ

α κατ," πό -

σο είναι κακοη χρήσιμΟ" το πιθανσ είναι πώς θά

μιμηθεί αύτο το όποιο στούς 1

πολλούς καΙ έντελως αδαείς φαίνεται καλό.

..-J

Τί αλλο βέβαια;

Σ ' αύτα τα ζητήματα , απ' δτι φαίνεται τουλάχιστον, εχουμε μείνε

ι αρκετα

σύμφωνοι, αφενός δη ό τεχνίτης τής μίμηση

ς δεν διαθέτει καμιά γνώση πού

νά αξίζει νά μιλαμε γι' αύηιν γύρω απο τά

πράγματα πού μιμείται αλλά δτι

εΙναl. κάτι σάν παιγνίδι κι όχι σοβαΡ'l ύπόθεση

ή μίμηση, καΙ αφετέρου δτι

δσοι γράφουν τραγικη ποίηση σε ίCιμβους καΙ σε έ

ξάμετρα εΙναι ολοι τους μι­

μητες καΙ μάλιστα με περικεφαλαία.

Βεβαιότατα .

[ο] Μά, γιά τό όνομα τού Δία, ε!πα εγώ, ή μίμηση α

ύτή δεν ι'lφoρα σέ κάτι

που είναι τρίτο σηι σειρα μετά τήν άλήθεια; 'Έτσ

ι δέν είναι;

ΝαΙ

ΚαΙ ή δύναμη πού άσΥ.εϊ ή μίμηση , ποιό άπο τά στοιχεία

τού άνθρώπου

εχει ως στόχο της; .-;

Γιά ποιό πραγμα μιλας;'

Για τούτο: 'Ένα καΙ το αύτο μέγεθος δεν μας φαίνεται τ6 ίδιο δτα

ν τΟ βλέ ­

πουμε απο κοντά κι Ωταν το βλέπουμε άπό μα

κριά.

729

ιο

d

5

ω

e

5

ιο

603

5

ΙΙΛΑΤΩΝ

Οίι γάρ ο

, ~~ι τα υ,τα :α l~πυλα ΤΕ και ε ΙΙθέα έ ιι υδα τ ί τε θεωμέ νοι$' κα ι, ε ω , κα,Ι κσιλα ΤΕ δη και εξέχ()ντα δια T11V περΙ τα

χρωμα τα αιι πλάl) ηlι της όΨΕως και πασά ~ "

'. , , τι , ταΡαχη δηλη

ημllι ενουσα αύτη έ ν τΏ ψυχπ. ώ δη' η" • θ ' "' " " . 1 , μω lι τψ πα ηματι

τη? ΦιισΕ~ς fη σκιαΥραΦία έπιθε μέιιη γοητείας οίιδε ν άπο­

λεIΠΕ Ι , ~αι η .~~ωμα_~oπoιία και αι άλλα ι πολλαι τσιαίίτ μηχαναι.

αι

'Αλ ηθη. ~ " , ,

,ρ ου l) οιι το μετρείν καΙ άριθμ είν και ίστάlJaι βοήθεια ι

X~ρι εστατaι προ$' αυτα εφάνησαlJ, ώστε μ η αρχε ιιι ε ν ήμί lι

τ? Φαινό~ενoν μεϊ~oν ij ελαττον ij πλέον η βαρύτερον, αλλα

το λπo!ιaα~ ενoν και με τρησαν η και στησαν; ω, γαρ ου ;

.. Άλλα μηlJ τουτό γε του λογιστικοίί ά lι εϊη του έ ν Φυχ" εργον.

'. '

Τ()ύτοu γαρ ούν .

v Toύ~ψ δ~ ~Oλ,λάKΙ ~, με τρήσα lJΤΙ καΙ σημαί[)() ιιτι με ίςω

~ττα ει ~αι η, ε :αττω εn=: ρα έ τέ ρων η ίσα τάνα ιιτία ΦαίΙΙΕται

αμα περι ταιπα.

Νσί.

Οίικουν έΦαμε ν ,.. , ... " 'δ ' , τψ αυτψ αμα περι TauTQ έ lιαlJτία δοξάςειν

α ιινατομ εινα ι ;

Και όρθώς γ ' έφαμΕΙJ.

, Το Π~Ρό. τα !'-έ τρσ άρα δοξάζον τη ;; Ψυχη, τω κστα τα μετ ρα Ουκ αι) ε ιη ταύτό ιι. '

Οίι γαρ o~ν.

Άλλα μ η ιι το μέ τρψ ΎΕ και λΟΎωμφ πιστε υον βέλτιστοιι αν ε 1η τη, ψυχη, .

Τί μήν;

. ,.. ΤΟ άρα τοίιτψ ένa lηιουμΕ lJον των Φαίιλων αν τι ,. ,

ημιν. ει η EIJ

730

n O A IT E JA

"Οχιβέβαια.

Κι άκόμη τα ίδια άντικείμενα φαίνονται και καμπυλόγραμμα καί ίσια,

άναλόγως αν τα βλέπει κανείς μέσα ii εξω άπό τό νερό, επίσης βαθουλωτα '1

με προεξοχές, έπειδη τα χρώματα ξεγελούν τό μάτι, καί γενικώς είναι φανερό

[d [ δτι υπάρχει δλη αυ"l ή σύγχυοη μέσα στήν ψυχή. Αυτήν ακριβώς τή φυ­

σικτl άτέλειά μας εκμεταλλεύεται ή ζωγραφική στα σκιαγραφ'Ίματα , Τι τ.έχνη

τών ταχυδακτυλουργών και 01. πολλες iίλλες παρόμοιες τέχνες , μΎI παραλεί­

ποντας κανένα μαγικό επηρεασμό που να μήν τόν χρησιμοποι'Ίσουν.

Είναι άλ,'ιθεια.

Ό υπολογισμός, δμως . καΙ. τό μέτρημα και τό ζύγισμα δεν επινο,Ίθηκαν

ως εύπρόσδεκτα βοηθητικα μέσα για την άντιμετώπιση αυτών τών δυοκο­

λιών , ωστε να μ'lν κυριαρχεί μέσα μας τό φαινομενικΓι μεγαλύτερο η μικρότε­

ΡΟ;1 περισσότερο i\ βαρύτερο άλλα ε"είνο τό όποίο υπολόγισε και μέτρησε η,

αν θέλεις, και ζύγισε;

ΧωρΙςάμφιβολία .

[ο] Τούτο δμως θα rJtav εργο τοϋ στοχαοτικού στοιχείου ηϊς ψυχης.

Βεβαίως, αυτού.

Και στό στοιχείο αυτό , σταν ~χει μετρήσει και εχα οημάνει δτι όρισμένα

άντικείμενα είναι μεγαλύτερα 11 μικρότερα όπό κάποια άλλα ή Ότι είναι ίσα

με αύτά , συμβαίνει συχνα Τ1'1ν ίδια στιγμ11 να τού φαινεται για τα ίδια αντικεί­

μενα το άντίΘετο.

ΝαΙ

Δεν είπαμε ώστόσο έμείς δτι εΙναι άδύνατσν διαμέσου ~νoς καΙ του αυτού

στοιχείου Τ11ς ψυχης να σχηματίζει κανείς συγχρόνως για τα [δια πράγματα

άντίθετη γνώμη ;

Και πολύ σωστα το είπαμε.

[603.J Συνεπώς τό στο ιχείο της ψυχής που σχηματίζει γνώμη χωρις να λαμ­

βάνε ι υπόψη του τΙς μετΡ'Ίσεις Μν θα ήταν δυνατόν να ταυτίζεται με τό στοι­

χείο ποίι "ι κρίση του συμφωνεί με αυτές.

Άσφαλώς Οχι.

'Όμως αύτ6 το στοιχείο τό όποίο έμπιστ εύεται το μέτρο και τον ύπολογι­

σμό θα πρέπει να εΙναιτό πιό ευγενικό της ψυχης.

Βεβαίως.

Κι έκείνο, τότε, πού τού εναντιώνεται θα ε[ναι κάποιο άπό τα χειρότερα

μέσα μας .

73 '

ΠΛΑl'ΩΝ

Άvάγκη.

10 Toίiτo τοίvuv δlOμολογήσασθαι βοuλόμεvο~ ε"λ<γο' •

b

5

10 c

5

10 d

5

e

γρ Φ , ' " • ο , v οη η

, α ~ ΙK~ και Ο,λω ,; η μιμητικη πόρρω με ν της αληθείας ον το

αυτη> εργο" απεργάζε ται. πόρρω δ' ' Φ' • _

έι.ι ' - _ συ ρονησεως οντι Τω

ημιιι προσομιλει. τε και έταίρα και Φ'λ ' " '

ύΥι.εϊ ούδ ' άληθ ~ ι η εστιν ΕΠ' ούδεν! Ει.

Παιιτάπασιιι, ή δ ' or; .

~Eαύλη άρα φαύλψ συΥΥΙ γvομέvη Φαυλα yεvvq ή μιμητικη'

mav. .

Πότερου η' ιι δ ' έ " -' , .. , γω, η κα ι α τηυ Οψιιι μόιιον η" κα ' ,

n)ν άκο ί " δ' , ' ι κατα

, . ηυ" η~ η ποιησιν όιιομάζομε ιι ;

Εικο> γ , εφη, και ταύτηv .

Μη Το! ιιυν η' v δ ' ι ι ~ " Ι " . , εγω, τιμ ΕιΚΟΤΙ μοιιου πιστε ύσ

'

τη> γραΦικη- , λλ ' " ωμε v ε κ

r; ι α α και επ ' αυτο αυ έλθωμεν τ ~ δ '

τούτο ι1 προ λ ... f ... ης ιa VOI ας

Φαίiλοv' η" σοδμΆ:Ι ~ τψ; ποιήσεω> μιμ ητική, και ίδωμε" , σπου αιοιι εαΤιυ.

Άλλα χρή.

Ώδ δ ' , ε η προθωμε θα· πράττοvταs Φαμέ ' θ '

μ ι μείται ' '; , ιι, αν ρωπους

ί · η μιμητικη βιαιου,; η έ κουσίας πράξεις και έ κ ..

πραττειυ η ε ύ οίο ι " ,τοι;

δ ' πασ " μ; ιιους η κακώς πεπραγ~ναι, και έ ν τούτοις

η.. ιν η λυπουμευου,; τι χαίροιιτας. μή τι άλλο η' ν πα '

ru~; ~

Ούδέv. "'Α.' , , "

ται. ~ "ουν εν απ~σι, ΤΟ",ύτοις όμο ιιοητικως αvθρωπος διάκε l -

έv ia:;~~~~ καΤ"α τηΙ) O,Ψι~ έσ~ασίαζεI) καΙ έ VQJιτίας είxε~

ι t ι.μ Ο ας- αμα περι τωυ αυτων, ουτω και έιι ταίς

πρα1,.εσι στασιάζει τε και ι ' "

σκομαι δε' ο"τ "'; μαχε ται αυτος αυτι/J ; aναμι μνrl_ ι Τουτο γε vvv . δ' δ - ι ...

'

έv γαρ τοίς αιιω λ' , ~υ ειι ει ημας διομολογείσθαι'

" . ι ογΟ Ι ς" ικαι/ως πάντα ταϋτα διωμολο σά-

Ψμεθ~, o~ι μu?ι~v τοιούτων Εvαvτιωμάτωι/ αμα γιγυομ;:ιι η'

υχη γφει ημωv.

'Opews, έφη. Ό θ- , ,

Ρ ω> γαρ , η" δ ' έγώ· αλλ'" , , ,

δοκεί άvαγκαιοv Είυαι διεξEλθε~υ~oτε απελιπομεν, ιιϋυ μο l

732

ΠΟΛΙΤΕ ί Α

Κατανάγκη.

πανω σ' α ύτο λοιπόν θέλοντας έγώ να συμφωνήσουμε, έλεγα

στι η ζω­

γραφΙΚ1] , καί γενικά ή τέχνη τής μίμηmις, καταπιάνεται με κάτι πού άπέχει

πολύ από rilv αλ1iθεια, καΙ στι ερχεται σε συνάφεια μέ τό στοιχείο (ι,1 "ϊς

ψυχής μας πού βρίσκεται πολύ μακρια άπό τή φρόνηση, καί δεν είναι, ή τέχνη

της μίμησης , συντρόφισσα καίφίλη με τίποτε γερό καίάληΘινό.

Πέρα γιό πέρα ετσι, εΙπε.

Έπομένως, 1'1 μιμηΤΙΚ1i τέχνη , τιποτένια ή ίδια, συναγελάζεται μέ τό τιπ.ο­

τένιο καί γεννάει τιποτένια πράγματα.

"Ετσι φαίνεται .

Κι αυτό, ρώτησα, ίσχύει μόνο γιΩ τή μιμητιχ-ιi που δουλεύει μΙ: "iv όΠΤΙΚ1i

έντύπωση η καΙ γι' alJ"iv πού δουλεύει με τά ακούσματα, αυτήν πού τη λέμε

ποίηση;

Φυσιχά. είπε. καΙ γι' αύτήν. • 'Άς μ1i βασιστοϋμε, τότε, είπα έγώ , μόνο στήν πρόδηλη αναλογία από

τή

ζωγραφική αλλά ας ελθουμε καΙ σε 'κείνο τό κομμάτι τοϋ νοϋ

(οl στό όποίο

άπευθύνεται 11 ποιητικιι μίμηση κι άς δούμε αν ElvaL τιποτένιο η σημαντικό.

Ναί, πρέπει νά τό κάνουμε .

'Άς θέσουμε λοιπόν τό ζήτημα ώς έξ1ϊς: Ύποστηρίζουμε στι τι τέχ

νη "ϊς μί­

μησης απομιμείται ανθρώπους οί όποίοι πραττουν με τή θέλησή

τους η υπο­

κύπτοντας σε βία, οί όποίοι πιστεύουν στι αυτό που επραξαν τούς βγήκε σε

καλό η σε κακό, καΙ οί όποίοι για σλ' αυτα αi.σθάνoνται λυπη η χαρά. Ύπ

άρ­

χει μ11πως καί τίποτε αλλο εκτός άπΩ αυτά ;

Τίποτε άλλο.

Άραγε σε σλες αυτες τi.ς καταστάσεις ό άνθρωπος όμονοεί με τόν έαυτό

του; [d] ''Η σπως με τΙς όπτικες έντυπώσεις είχε μέσα ΤΟυ διχοστασία καί. δια­

φορετικες γνώμες niv ϊδια arlyflIi καί για τα ϊδια πράγματα, ετσι καί στi.ς πρά­

ξεις του διχογνωμεί ό ίδιος με τόν έαυτό ΤΟυ καΙ τόν πολεμά ; Κι αναλογίζομαι

τώρα δτι σχετικα με αυτό διόλου δεν χρειάζεται νά συζη,,]σουμε για να συ

μ­

φωνήσουμε. Γιατί στή συζήτησή μας πρωτύτερα μείναμε αρκούντω

ς σύμφω­

νοι πάνω σε δλα αυτά τα Θέματα, στι δηλαδ1i 1'1 ψυχ'] μας είναι γεμάτη από

μύριες τέτοιες αντιθέσε;;; που εκδηλώνονται μέσα μας την ίδια στιγμή.

Σωστά, εΊπε,

Καί βέβαια σωστά, εlπα εγώ · νομίζω ώστόσο ΟΤΙ είναι τώρα {e) άνάγκη νά

συζηt11σουμε εκείνο πού παραλεί.ψαμε τότε.

733

ΓJΛΛΤΩN

Το ΠΟΙοl/; εΦη. Άνήρ η' v δ" , , .

, , Εγω, επι ε ικης τοιδσδε τ ύ ' αΠΟλέσας ή τι αλλο ~ " χης μετασχωιι, ύ()ιl

ωιι πε ρι πλε ι στου π " " Που και τόΤΕ στι ρ' Αστ" ~ " ΟΙΕΙ τα ι, ελεγομέιι Π ' 't" α οισει τωll αλλωl/.

alJV γε.

5

Νυll δέ γΕ τόδ' Ε πισκεΨώ εθα π ' ' " η τουτο μειι άδ' μ, οτερου ουδεμ αχθέσε ται

604 ου'ω ~όλλol~~;;~\~ε;:Ι::'~~έ:έ πως Πρ()ς ΛUπψ ,

Τόδε ιιυιι μο ι ΠΕ ρι αίιτοΟ ' '. ,

5

JO b

5

10

c

οίει τ ιj λύΠΏ μαχεισθ ί ε~π~ ΠΟΤ:ΡΟΙΙ μάλλομ αύτοl/ , αι τε και αΙΙΤΙΤΕΙl1 " •

τώlJ όμοίω ll η σταιι EV ' ί ί ειιι , Οται, ορσται ύπο ί ' ερημι ςι μοιιος" αύτος καθ' αυ· "

γι γιιηται ; 101/

Πολύ ΠΟυ εφ δ' " , η, ιοισε ι, ΟΤQlI όράται ΜονωΟεις δέ Υε οίμαι πολλ ' Ε .,

a ε ι Τις αυτου άκούοι αΙσ ί α ;"ιι τολμησε ι Φθέ γςασθαι , " δ' χυμοιτ αιι πολλαδ' , '" οΙ! εξαι τά Τιι/α ίδεLμ δρωιιτα ' ε ποιησει, α ουκ

ουτως εχει, εΦη. .

ουκου ll το μεμ α ι/τι τείΙΙΕ υl δι λ ί εστίl/, το δε έλκο ιι έπι τα λύ αΚΕ, E,υo l~ε μ~1/ λόγος και ιιόμος

Άλ θ " ς πας αυτο το παθος· η η. '

'ΕIJQι/τίας δε άγωγ~ ί αυτο αμα, δύο Φα με ll έ:

ς

α:Ι;~O~E ιιης ~ιι τ~ αιιθρώπι:μ ΠΕ ρι τό Π " δ' " ιμ αιιαγκαιοu Ε ΙΙ/αι ως ου ; .

ουκ ~ , .\ ουιι ΤΟ μς υ ετεροll τω 11' "

ι/άμος εξηγΕίται; , ομψ ε τοιμοιι πείθεσθαι, ύ ό πω,;

ΛέγΕ ι Που ό ιιό " , " μος οη καλλιστοιι ΟΤΙ μ ίλ • αγε ι ll Ε ιι τaις σ υμΦοραις , " α ιστα ησυχίαll όυτος του αγαοου ΤΕ ,και ~η ~γαι/αKTEΙII, ώς ούτε δήλου

, και καΚΟυ τωιι τοιο' " , προσθΕIΙ ούδε ll προβ ... ~ υτωu, Ουτε εις το • αΙΙΙομ Τω χαλεπω Φ' " . αιιθρωπίιιωιl αξιοιι ου 'λ ' S' ε ροιιτι., ουΤΕ τι ηJII ", μεΥα ης σπουδη, Ο δ'" , Οη ταχ ιστα παραΥ' θ , _ , τε ΕΙ ειι aυΤΟLς

, LYI1EG σι ημιιl τούτω ' δ ' το λυπεΙσθα ι. " εμπο ωμ γιγuόμε ιιοl/

734

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Ποιό πραγμα; ρώτησε.

Λέγαμε καΙ τότε, είπα έγώ, δτιενας ανθρωπος λογ ι.κ6ς πσυ θα τον εϋρισκε

μια συμφορά , άς πούμε που Θα εχανε το γιό του η κάτι άλλο το όποιο θα εΙχε

γι' αυτόν ανεκτίμητη αξία, θα το αντέξει αυτο πιο ευκολα απ' δτι 01.άλλοι.

'Ασφαλώς.

Τώρα δμως άς σκεφθουμε τούτο . Μν θα λυπηθει καθόλου ii κάτι τέτοιο είναι αδύνατο καΙάπλG:ις ό άνθρωπος αύτ6ς θα ε{ναι κάπως πιΟ συγκρατημέ­

νος στη λύπη του ;

Μάλλον αύτό, εΙπε , εΙναι ή αλήΘεια.

[6040] Γιά πές μου τώρα τούτο για τον ανθρωπο αυτό. Πότε φαντάζεσαι

δτι θά αντισταθεί στη λ'Jπη και θα την πολεμήσει: δταν τόν βλέπουν οι δμοιοί

του η δταν βρεθει μόνος με τον έαυτό του σε μι.α ερημιά;

Θα είναι πολύ διαφορετικό , ε&τε. να τον βλέπουν οίάλλοι.

'Όταν δμως βρ εθεί μόνος του , φαντάζομαι δτι πολλΟλ θα τολμήσει να ξε·

στομίσει, παι) αν τον άκουγε κανεΙς αύτ6ς θα ενιωθε ντροπή, καΙ πολλό.

πράγματα θα κάνει που δεν θά 'θελε να τόν δει κανεις δτι κάνει.

'Έτσι είναι, ~Tπε.

Αυτό, τώρα, πσυ τοϋ ύπαγορεύει. μέσα του να αντισταθεί δεν είναι τό λο­

γικο καΙ ό νόμος, [b] κι αυτσ πού τόν σέρνει στη λύπη δεν εΤναι το 'ίδιο το πά­

θος ;

Σωστά.

ΚαΙ καθως παρουσι.άζονται στόν άνθρωπο ταυτοχρόνως και σχετικα με

το 'ίδιο πράγμα οί εντελώς (ιντίθετες παρορμι10εις, δεν πρέπει άναγκαστικα

να πούμε δτ ι οί παρορμήσεις αύτες μέσα του είναι δύο;

'Αμφιβάλλεις ;

Ή μία είναι ετοι.μη να ύπακούσειστό νόμο και να Cικoλoυθήσε ι τις ύποδεί­

ξεις του ' ετοι ;

ΝαΙ

Ό νόμος , θαρρω, λέει στι στίς συμφορες το πι.ο καλό είναι να μένει κανείς

δσο το δυνατον πιό ατάραχος και να μην άγανακτ ει, γιατι σ' αυτα τα πρά­

γματα εΙναι αδηλο ποιό είναι το καλό καΙ ποιό το κακό , ουτε εχε ι να κερδίσει

τίποτα δποιος παραδίνετ~ι στην πίκρα του , κ ι. ούτε ύπάρχει \c] στα όνΟρώπι­να πράγματα κάτι που να &ξίζει να του δίνει καν εΙς μεγάλη σημασία, καΙ., τέ·

λος, γιατί ·ή λύπη οτέκεται έμπόδια σ ' εκείνο &κριβιος το πραγμα πού σ' αΊJτες

τίς περιστάσεις τό χρειαζόμαστε δσο το δυνατ6ν πιο γρήγορα κοντά μας.

735

5

d

5

10

e

5

605

5

ΠΛΛΤΩΝ

ΤίIJΙ, ή δ' ος , λέγεις;

, Τψ,βουλΕύε σθαι , ην δ' εγώ, περΙ το γεγονος καΙ ωσπε εν ΠΤωσει κίιβω l; προς τα πεπτωκότα τίθεσθαι τ ' .' _ Ρ π ' ff ., , α αυτου

ραγματ~ , ΟΠlJ ο λογος αίΡΕ Ι βέλτιστ ' αν EXE l1J , άλλα ' π ροσπταισωηας καθάΠΕ Ρ παιδα" _ μη , ... ς ε χομΕ ιισυς Του πληΥέ)JΤΟ ε l; τφ βοα l; διατρίβειυ άλλ ' άε' 'θ'ζ ,\ ' <7 ς , ,ι Ε Ι ε ιν την Ψυχηυ οη ταχιστα γί γlJΕσθαι. προς το ίασθαί ΤΕ κα' , θ ~ , , , ι επανορ ουυ το

ΠΕ~~J;: και IJoa Jiaa v, ια τρικΏ θρηΙΙ4Jδίαιι άΦαιJίζοvτα

ΦΡ,οτατα γουν av ης, εΦη , προς τας τύχας οίίτω' προσ Ε ΡΟΙ το.

Ούκουμ Φαμέμ το ' π' λ ' θ ' λ ,, ' ,μεIJ .... ε TLσTOV Toύτ~ τι~ λογ ισμω Ε Ε Ε Ι επεσθαι. ' ,

Δηλομ δή.

, Το δε προς τας cllJαμνή σεις ΤΕ του πάθους καΙ π ' ,

oδυρ~oυς aγο1υ και απλήστως έχοιι αύτω l; όρ ' ούκ άλ~~~σ:~~ς τε Φησoμ€μ €IIJal καΙ άργου και δΕιλι'α Φ'λ . Φ ' '1 ς Ι OV , ησομε l; μειι ουν.

, Ούκουμ τό μειι πολληll μΙμησ ιμ και ποικίλην Εχε ι το ;λγ~ιια KT?ΤΙ~ό~ , ~o δε φρόιιιμόι) ΤΕ καΙ ησύχ ι οιι -ήθος' παρα.

ησ ι ον ομ σε ι QVTO α ύτ- " " ' ; , , 4J. ουτε Ριιδιοιι μιμ'ήσασθαι οϋτε

IlLjlOUjlEIJOV ΕυπεΤΕ ς καταμαθεϊν, αλλω ~ τ ' , ,

πα,ιποδαποϊς άv~Ρώποις εις θέα τρα συ~λE~():~Ιιι:~:~:~~_L και τρισυ γάρ ΠΟυ παθους ή μίμησις αύτοίς γίγΙJΕΤαι

Πα ιηάπασι μειι ούμ.·

Ό δη μιμητικό, ποιητη, δηλομ οτι οι! πρό' ~ της Ψυxη~ 'φ , ς ΤΟ ΤΟιουτοιι

ς πε Όκε τε και Ι) σοΦία αύτο" , " πέπ ν ' f, U τουτι,μ αρεσκε ιιι

ηγε ,ει μελλει ε υδοκιμήσε ι υ Εμ τοις πολλοί; 'λλ ' προς το αΥ' :. , α α

, αυακτητικο ι; τε καΙ ποικί λοιι ήθος δια τ' . ' , μητοιι El)JQl. ο ευμι-

Δηλομ.

Ούκο[)\) δικαίως αν αυτού ηδη ε π λ β ' , θ " " ι αμ αVΟιμεθα. και

τι ειμεν αΙJτιστροΦο l; αίιτο ιι T<i) ζωγράΦιΡ' και γαρ τψ ΦαΟλα

ΠΟ ΛΙΤΕ Ι Α

Ποιό πραγμα, ρ,~τησε, εννοεϊς;

Έννοω , είπα Εγά>, να στοχαζόμαστε πάνω σε δ ,ΤΙ μας εχε ι συμβεί καΙ,

δπως ακριβως στους κύβους , να ρυθμί.ζουμε τις κ ινήσεις μας ανάλογα μέ τό

πως 11ρθε ή ριξιά , σύμφωνα με τόν τρόπο που τό λογικό μας ύποδειχνύει. ,bς

τον καλύτερο, κι σχι, δταν σκοντάψουμε κάπου να κραταμε σαν τα μικρα

παιδιά τό σημείο που χτυπήσαμε και νά σκούζουμε ασταμάτητα 6.λλα να

συνηθίζουμε πάντοτ ε Τ 'ιιν ψυχή [d] να καταπιάνεται κατ α τό δυνατόν αμέσως

με το χτυπημένο και τΟ πονεμένο σημείο για νά το γιατρέψει και νά το απο­

κατασ"lσει, δίνοντας με τή βσιΙθεια της ιατρικης τέλος στα κλαψουρίσματα.

Αυτός, εΙπε, ασφαλώς θα ητ αν όπιο σωστος τρόπος για η1ν αντιμετώπιση

μιας συμφορας.

Και βέβαια, λέμε εμεϊς, το Ε1,γενικότερο κομμάτι μCσα μας εχει τι', διάΘεση

νά ακολουθεί τούτον το λογισμό.

Προφανως.

Ένω γιά το αντίθετο κομμάτι τού έαυτού μας, αύτο που μας σπρά>χνει νά

ξαναφέρνουμε στο νού μας τή συμφορα και να Οδυρόμαστε χαι που δεν τα

χορταίνει αύτα τα πράγματ α, δεν θα πούμε ση είνα ι αλόγιστο και αχρηστο

και μαλλον δειλό;

Ναί, θ α το πούμε.

[e] Ό ί'νας χαρακτήρας λοιπόν, ό εύέξαπτος και μεμψίμοιρ ος , επιδέχεται

πολλη και πολλων είδίον μίμηση , "ν,;, τον γνωστ ικο χαι τόν ηρεμο χαρακτή­

ρα, δεδομένου δτι διατελεί σχεδόν πάντοτε στιΊν 'ίδια κατάσταση , δ εν ειναι

εύκολο να τόν μιμηΟεϊ κανείς, ου τε πάλι, καί στην περίπτωση που κάποιος θα

τόν μιμηθεί, θα ειναι εύκολο να γίνει ή μίμηση αντιληπτή, καΙ μάλιστα σε μια

πανηγυριάτικη συγκέντρωση ανθριι,πων κάθε λογης, μαζεμένων σ' ενα Θέα­

τρο' γιατιπρόκειται για τή μίμηση μιας ψυχικης διάθεατς που τους είναι ξένη .

[605'J 'Απολύτως ετσι .

Συνεπως είναι πρόδηλο δη άπΩ τη φύση του ό μιμητικΩς ποιητής δεν

απευθ'ύνεται σ ' αύτο το εύγενικΩ ήθος της ψυχης , και ή μαστοριά του δεν

εΤναι κατάλληλη νά αρέσει σ ' αύτό , αν πρόκειται νά 'χει επιτυχία στον πολύ

κόσμο, αλλα στό εύέξαπτο και μεμψίμοιρο ηΟος, το παρδαλό, αύτΩ που εύκο­

λα κανεις μπορ εί να το απoμιμ~ηθ ετ..

Προφανως.

Νομιμοποιούμαστε, ετσι, να πάρουμε τον ποιητή καΙ να τόν βάλουμε δίπλα

στο ζωγράφο σαν κάτι ανάλογο με αύτόΥ γιατι του μοιάζει και ώς προς ΤΟ δτι

ιο

b

5

c

5

10

d

5

e

5

ΠΛΛΤΩΝ

ποιειιι προς αλήθειαιι (ΟΙΚΕΙΙ αύτώ κα ι TύJ π' "

οϋτο ' λ ~ ~ . , . ρο$' εΤfΡΟ IJ Τ ΟΙ -

, ν ~μι ειν τη ς Ψυχ ης αλλα μ η προς το βέλτιστοιι και

ταυΤΊJ ,ωμoί,ωτaι . και οϋτως ηδ η αν έ ιι δίKΊJ ού παραδf~οί _

μεθα εις μΕλλουσαν εύνομείσθαι ττόλ ιιι οη το"" ' ,

τ' ψ' , , ,υΤΟ εΥειΡει

ης υχ :ς K~Ι τρε~H καΙ ίσχ υροlJ ποιω lι άπόλλυσι το

λoy~σTιKOΙΙ, ώσπερ εν πόλε ι ατQιΙ τις μοχθηρου$' έΥΚΡ ,

Ποιω ιι παραδ δ'" 'λ σΤΗς

" ," '" ΤΗv πο lV, τo!.ιs δε χαΡΙtστέροvs ΦθείΡΏ '

τα,ΙΠΟ I: ,~α ι , τοιι μιμ ητικοιι ΠΟΙ ηΤ111J φήσομειι κσκημ ττoλι~

ΤΕιαΙΙ ,.ιδ ι ςι εl(ά~τoυ τ6 ΨυΧΌ έμποιείιι, τψ άνoήτΙV αύτη:;

χαριζομε lιομ και ουτε τα μείζω ουnΞ τα' 'λ' δ ' , , , . ε αττω ιαΥ Ι γ lιω-

:Koντ~, α:λα τα ~υτa τοτε μεν μεγάλα ηΥουμέ νψ, τ{)τε δε

μικρα, ε ι δωλα ειδωλοποιοϋμτα τοϋ δε 'λ θ" ,

'φ " ,Ω η ους πορρω ΠQιιυ

α εστωΤΩ.

Πά lιυ μΕ ]) ουμ .

α αύ ~έ II~ OΙ ,πω τό Υε μέγιστο lι κατηΥορήκαμεν αύτι)ς. το

Υ Ρ και τους ε πιεικείς ίΚQι/ι)ν Ei.vat λωβα'σθα ι ε' , ά "λ' , , Κτος Π I/ u

τι Ιιων Ο ι ΥωlJ, παlJδΗνόν που.

Τί δ' οό μέλλει, ειπερ Υε δρα αύτό.

Άκούων σκόπΕι. οί Υάρ Που βέλτισ~o ι ήμώ lι άκροώ-μενο ι Ό' ""λλ '

, _ μ,ηρ?υ η α Ου τιιιος τωμ τραyιμδOΠO Ι(~ II μιμουμέ ιιου

τιιια Τωιι ηρωω lι έν πέιιθει ό lιτα και μακρα'" ρ'η'σ' ( , ,, ' ιιι αποτε _

IJ~ΙΙΤ,α"ειι τo~ς οδ,υρμ.οΙς- η και Q'δοντάς- τε και κο πτομέμου:;

οισθ ?τι χαι ρομε μ Τε και ένδό ιπες ήμάς αύτους- € πόμεθα '

συμπασχοιιτες καΙ σπο δ 'ζ , - V α ομτες ε πaιlιoυιιε ιι ώr- ά θ'

ΠΟι ητ ' " .. . " " ::> γα {) IJ

ην , ος αν ημας οτι μάλιστα οϋτω δι αθίi

οίδα· πώς δ' ou' ' .

, ,'Ό:~ν δε ~ίKείόν ΤllΙL ήμώμ κηδος ΥΕμη ται , ένιιοεις α~ δτι

ε πι Τ<Ρ εναντιφ καλλωπιζόμεθα αν δυι.ιώμεθα η'σ ' •

, ~. ' υχιαν αΥε lν

~α ι καΡ;-Ερει \/, ω$' τοϋτο μΕ ΙJ α lιδρο$' όν, έκειμο δε υναικ6

u τότε ΕΠΏνοϋμε lι . γ $',

Έιι ιιοώ, έΦη .

Ή καλώς o~μ ηlJ δ" " ." ΤΟ ι ~ " ' t. εΥω, ουτος ο επaΙlJος εχε ι , το όρώιιτα

" oυ~oιι αιι~ρα, Οιομ εαυτό lι τι $' μη άξιοι εί μαι άλλ' αίσ uv α lι , μη βδελυττεσθαι άλλα χαίΡΕιν ΤΕ και έπα ΙlJείlJ; χ ΟΙΤΟ

ΠΟΛ ι τε Ι Α

φτιάχνει πράγματα τα όποία εχουν ασήμαντη αξία σέ σύγκριοη μέ

ηΊν άλή­

θε~, καΙ ")ς πρός τό δη {b1 απευθύνεται σέ ενα αλλο τέτοιο, άσήμαντης άξίας,

μέρος της ψυχτ]ς κι οχι στο εύγενικότερο. "Ετσι, δίκαια κι εμείς δέν Θα του επι­

τρέψουμε να μπεί σε πόλη που μέλλει να κυβερνηθεί σωστά, γ

ιατι έρεθίζει

τούτο το μέρος της ψυχης και τό Θρέφει, και δυναμώνοντάς το αφανί

ζει τό λο ­

γικό, ακριβως δπως σταν σε μια πόλη δίνει κάποιος δύναμη σε χα

θάρματα καί

τους παραδίνει την πόλη , ενω άπό η1ν αλλη τούς καλύτερους τούς εξοντώνει.

Άκριf.jως τό ϊδω Θα πούμε και για τ ον μιμητικό ποιητη, δτι εγκαθιδρύει στην

ψυχiι τού καθενος ενα κακό πολΙτευμα, κάνοντας τό χατίρι τού

άνόητου μέ~

ρους της, {οl αυτσυ τό όποίο δεν μπορεί ούπ τά μεγάλα να ξεχωρίσει ούτε τά

μι­

κρα άλλα τα (δια πράγματα τα νομίζει αλλοτε μεγάλα Υ.Ι άλλοτε μικρά, καΙ δτι

κατασκευάζει εϊδωλα είδώλων μένοντας πάρα πολύ μακρια από ττΙν άλ τΊθεια.

Βεβαίως.

Δέν τής έχουμε δμως άπαγγείλει άκόμη "1ν πιό βαρια κατηγόρια. Γι

ατί τό

γεγονος δτι εΙναι "καντΙ τ) ποίηση να διαψΘεί.ρει άκόμη και τούς καλούς, έκτός

από κάποιες σπ.άνιες εξαιρέσεις, είναι πραγματικα φοβερό.

Βεβαίως, αν οντως τό πετυχαίνει.

"Ακου καΙ κρίνε. Ά κόμη καί οΙ καλύτεροι άπό "μας άκούγοντας

τόν 'Όμη­

ρο η κάποιον άλλο τραγικο ποιητη να μιμείται [d] εναν ΙΊρωα πεσμcνο σε βα­

οια λίJπη , ό όποίος μέσα στόν πόνο του βγάζει !!να μακρόσυρτο μοιρολό

ι, η

καΙ άν0ρώπους που μοιρολογοϋν καί χτυπιούνται, αισθανόμαστε

χαρά, το

ξέρεις δά αυτό, και άφτΊνοντας τόν "αυτό μας νά τόν κυριέψει αύτη ή χαρα

ακολουθούμε συμπάσχοντας και έπαινούμε ώς καλό τόν ποιητιι πού θα μας

μεταδ(JJΟει, δοο το δυνατόν περισσότερο. μια τέτοια συγκίνηση.

Τό ξέρω, άμψιβάλλεις;

'Όταν δμως πραγματικά συμβεί σε κάποιον άπό μας τέτοια συμ

φορά,

Ιψ.είς , εννοείται., καμαρώνουμε για τό αντίθετο, νά μπορέσουμε δηλαδι) νά

συγκρατηθσυμε (e] και να ύπσμείνουμε καρτερικά, πιστείιοντας δτι α·ύτό ται­

ριάζει στον άντρα, ένώ έκεϊνο ταιριόζει στις γυναίκες ·-έκείνο πού τότε το

έπαινούσαμε.

Ναί, τό εχω προσέξει.

Είναι λοιπον σωοτός"εΙπα έγώ , αυτός ό επαινος; Εί.ναι σωστό να βλtπου­

με εναν ανθρωπο, που i~ε1.ς δεν οα καταδεχόμαστε να εϊμαστε σαν αυτόν

Ciλλα θά ντρεπόμαστε, καί να μτΙν αίσΘανόμαστε άποστροψη αλλα άπεναν­

τί.ας να χαιρόμαστε καί. να έπιχροτοϋμε;

739

Π λΑΤΏΝ

ο" μα Tov Δί' έφ " • , .. , η , ουκ ευλ6γω εΟΙΚΕΙΙ

~~~' ηιι δ Ι έγώ, εί έκείιια Υ' αύ~ό σKOΠ~ίης . 606

5

b

5

c

5

10 d

Ώ.

Εί έιιθυμοίο ότι το βία κατε ό '.

~υμΦoραίς και πεπειι/ηκδς του ~αμε~OΙΙ ,To~ε ε~ :αίς ,οικε ίαι ς

ικαιιως και ά πoπλησO~ Φ' .. κρυσαι Τε' και αποδυρασΘαι

θυμείιι, τότ' έστΊιι To~~oαL, , ~σ:ι o~ τοιουτοιι οίο ll τοίιτωιι έπι-

, το υπο Τιυν ποι ητω

λ '

Και XaLΡOV· το δε Φύ β 'λ ' 1/ πιμπ αμ εvοl.!

σΕΙ ε τιστοιι ήμωl) στ ' ,

πε παιδευμέl.!οιι λόγω οt'Jδ' "ο " ' , ε ουχ ικαιιως

θ ' ,ε ε ε ι, αιιιη σιιι τηιι Φυλα' ~

ρη ι/ωδους τούτου ο.τε α'λλ6τ ' θ κη ιι ΤΟυ , ρι a πα η θε ~ "

ούδειι αίσχροιι ΟΙΙ εί άλλος άν' · d: ' ω~oυI) Kα~ι εαυτ~

ρως πειιθεί τούτ οιι . ~ η~ .γαθο:; Φασκωιι Ειι/α ι άκαί-

, ' ε παιιιειιι κα ι ελεείιι άλλ" ~

ηγεϊται , τημ ήδοιιη'ιι κα'ι ' • s 't' εκειι/ο κερδαίι)ειιι

. ουκ αtι ε<,.aι το αύ - ~

κατaΦρο l/ήσας ολου τo~' . της σ τ ερηθΨJQ Ι

όλίγο ι <""' τι σ" υ ",ΠΩιηματος·. λογίζεσΟαι γαρ οί μαι

,> ιιι μετεστιιι οη ά λ ' "

τρίωιι είς τα οίΚΕία. θ 'ψ ΠΟ ~υεω Ο1/αγκη άπα n;jI) άλλο-

. ρε αιιτα γαρ έιι έκε ' , ,

ελε ιμοιι ού ρq.διο ' ~ • ΙΙ)ΟΙ ς' ισxυρoJ.ι' το

. , ν εΙ.! τοις αυτού πάθεσι κατέχε ι ιι.

Άληθεστατο. έφη.

\<\ρ' ο " • , , υιι ουχ Ο αυτος λό

' ,

QJJ αύτος αίσΧύvοιο γ λ yO$' Κ"αι περι του γελοίου; ότι , ε ωΤΟΠοιώιι έ v ' δ'

καί ίδία άκούω" σφo'~ρα χ • ., , μιμησει C κωμ",δικΏ ii

. "Op\!S' και μ - ,

ταυτοιι ποιεί ς όπερ έv το' :λ ' .,η μισης ιυς ΠOJ.ι'ηρά. ι ς ε εοις" ο γαρ Τ ~ λ ' ,

κατείχες έιι σαυτ - βο , ' 4J ογφ ου

Ψ uλομ ε vοv γελωΤΟ1Τοιεϊv Φ β ,

δόξαv βωμολοχία .... ΤΟ ' Τ · , , • • Ο οuμε lJΟ$'

:ο ι αυανιης κα' ι ~ •

έλαθες πολλάκι S' έιι TO~"" ι , '. t Ι εΚΗ ι/εαι.ιtκοιι ποιήσας

ι,> οι κειοι ς E<,.ELIEXef ' ~

πσιός γειιέσθαι. ις ωστε κωμφδο-

Καί μάλα , έφη.

Και 1Τερι άφροδισίω" δη καί θυ - , , ,

έ πιθυμητικωιι τε καΙ λ ~ , ~o~ Kα~ πε ρι παVΤωIJ τωμ

, υπηΡωΙΙ και ηδεων ε ιι τ - Ψ .... .. ,

Φαμεv ποσ\! πράξει η"" θα" ~ UX\! , α δη

, ; μιlJ εΠεσ Ιι ΟΤι τοιαύτα' - ,

ποιητικη μιμησις έργάζεται' τρέΦει γαρ ΤOίiταη~ρδα> η ,

α oooα, δεομ

740

110ι\ l τε l Α

Μά τό Δία σχι, είπε' δεν φαίνετα ι νά έχει λογικ ή.

1(>06, ) Βεβαίως, εΙπα εγώ, ίδίως αν το δείς άπο τούτη την αΠ01μ η .

Άπσποιά;

'Ά ν συλλογιστείς δτι τό μέρος τ ης ψυΧ'ϊς πο

ύ τότε , στις δικές μας συμφο­

ρές, δια της βίας τό συγκρατούσαμε κι. ενιωθε η

)ν ανάγκη για δάκρυα πολλα

χαί οδυρμούς, έπειδη άπο τη φύση του ποθεί τέτοια πρ

άγματα Χαί δεν τα

χορταίνει, είναι σ' αύτες τις περιπτώσεις το στοιχειο μέσα

μας πού οί ποιητές

τό γεμίζουν ίκανοποίηση καί τό εύχαριστο

ύν- τό αλλο στοιχείο της φύσης

μας, το πιό εύγενικό, επειδη δεν ελαβε η)ν κατάλληλη αγωγ

η μέ τό λογισμό

καί τόν εθισμό , χαλαρώνει η)ν προσΟΧ'1 ταυ Ib) πάνω σέ τούτο τό θρ

ηνητιχο

στοιχείο, επειδή τά πάθη πού αντικρύζει ταυ ε

ίναι ξένα, καί κατά τη γνώμη

του δεν είναι δά καί καμιά vtgon1i νά πωνεύει 'Και' νά λυπά

ται κάποιον άλλο

πού , ένω καυχιέται πως εΙναι καλός, παραδίνεται σ

ε άκαιρους ΟΡ1iνους. Νο­

μίζει ετσι δτι εχει κερδίσει χάτι: την ε-ι'Jχαρ

ίστηση που δοκιμάζει -κι aiJtTIV

δεν θα ήταν διατ"Οειμένος να την στερηθεί άπoρρlπτoντας όλόκλ

ηρο τό ποί­

ημα. Γιατί λίγo~ πιστεύω, μπορούν να έννοήσ

ουν πώς μιά απόλαυση άπό

πράγματα που μάς εΤναι ξένα επηρεάζει όναπό

φευκτα καί τα δικά μας γιατί

θρέφοντας χανεις τό αίσθημα τού οίκτου μ

έ τις ξένες δυστυχίες και δυναμώ­

νοντάς το δέν είναι πιά εύκολο νά τό χαλιναγωΥή

σειστίς δικές του.

[cJ Σωστότατα, είπε.

Άραγε δέν ίσχύει ;1 ίδια άρχη καΙ για τό γελοίο; 'Όταν σέ μια κωμικιi

παράσταση ή καΙ σέ κάποια ιδιωτική συναν

αστροφή ακοϋς πρcιγματα πού

έσυ θά ντρεπόσουν νά τά ελεγες, ένώ έδώ δέν

τα άποστρέφεσαι ο'ς πρόστυχα

αλλα αίσθάνεσαι μεγάλη ευχαρίστηση ακούγ

οντάς τα, δέν συμβαίνει τό ίδιο

πραγμ.α Όπως καΙ. στις τραγικές συγκιν11σεις;

Γιατί έχεΙνη ΤΙ1ν τάση μέσα σου

που σε εσπρωχνε νά πείς κάτι που θα εβγαζ

ε γέλιο καί που έσυ προσπα­

θούσες , με ni δύναμη τού λογικού, νά τήν σuy~ρατήσ"ις άπό φ

όβο μήπως σέ

περάσουν γιά χυδαίο , τώρα niv αφΙ1νεις πάλι έλεύΟερη λησμονώντας δτι μέ

το νά Τ;1ν ένισχύεις χατ' αυτό τόν τρόπο χαταντ

.άς -πολλές φορές χωρις να

τό καταλαβαίνεις- ό ίδιος αστ"ίος.

Καί.πσλύ μάλιστα, είπε.

[d ) Και σχετικά μέ τις ερωτικές απολαύσεις καί tliv όργιi καί τις διεγέρσεις

τού επιθυμητικοϋ, τίς λυπητερές Όσο και τi.ς ευ

χάριστες ψυχικές καταστάσεις

που λέμε οτ ι συνοδεύουν κάθε μας πράξη , ή ποιητικίl μίμηση εχει έπάνω μας

ό.κριβώς τό 'ίδιο άποτέλεσμα. Γιατί ποτίζοντάς τα δλα

αύτά τά αναπτύσσει,

5

e

5

Π ΛλΤΩ Ν

~ύxμείιι " και άΡXO~Tα. ήμίν καθίστησιιι , δέον όρχεσθαι αίιτa ιυα βελτιου$' τε κω ευδα ιμοιιέστερο ι άντι χε ιρό ι ' 'θλ ' )ωιι και α ιωτερων γιγιιώμεθα.

Οίικ έχω αλλως Φά vαι, ή δ' ός. Ο ' .... r , υκουν, ει πον , ω Γ'λαύκων όταν 'Ομη'ρ' ,

'" ' ου Ε παιυε τa ις ε VΤυX~ς λε:Ό~ ΙII ώς η)ν 'Ελλάδα πε παίδε:υκε l) ουτος ό ποιητης και προς διοίκησίν ΤΕ και πα ιδε ίαν τω- ι, σ' θ '

, " , ν ρωπινων πραγμα τω l) αξιος αυαλαβόντι μανθάυει ιι τ ε καικατα' _ τοιι Π ' , 'c ΤουΤον

_ οιητην παιιτα ΤΟΙΙ aυτοU βίο l) κα τασκευaσά μ ενον ζ_ 607 Φιλει" με ' " , . ηv,

" ., v χρη και ασπαςεσθαι ώς όντος βε λτ ίστους ε Ις

5

oσ~ν δ~νaντa:, και συγχωρεί ν "Ομηρου ποιηΤΙκώτατου εί υαι ~α ι πρωτου_ τωυ ,τ~aγ<ιJδoπoιωυ , ε (δέναι δε ότι όσου μόυον υ~ ι/oυ,ς θεoι~ ~αι ~γ~ώμια τοίς άγαθοίς ποιήσεως παρα δεκτέου ~ι~ πολιv ' .ε ι δΕ, τη" ηδ~σμέvηv Mo uaav πσραδέξη έ " μέλεσιv

b

5

c

5

d

η επεσ ΙΙJ , ηδο ι/ η σοι και λύπη έυ τη πόλει βσ λ' • , " ·, 1 σι ευσετου

λa~τι ιιομου τε και του κοιυι] άεΙ. δόξα ντος εί lJQl β ε λτίστου ογου.

Άληθέστστσ , εΦη.

;αίίτσ ~ή , ε~η~ , άπολελογήσθω ήμϊ " άvαιωησθείσιv περι ποιησεως, ΟΗ εικοτως άρα τότε αύη)ιι έ κ τη-~ 'λ ' στ ~λλ " .:ο Πο εως απε -

f' ομ ε ιι τοιαυτηιι o uaOΙJ ' ό γαρ λόγος ή α" , πωμε ν δε ' .... , μ ς Ωρε ι . προσε L­κ _ ~UΤ Ω, μη καί Τιιια σκληρότ ητα ήμωιι και άγροικίaυ αταγυψ, οτι παλαια μέ 11 τις διαφορα Φι λοσοφ' ,

πο - , , . ις-ι τε κα ι ι ηΤΙ Κ\l'και γαρ η «λσκέρvζ α πρό ς δ '

Εκε ίιιη «κ 'ζ , εσ Π ο τ αιι κ ύω ν» Ρ α U γ α ο U σ 0» και «μ έ γ α ς έ νά Φ ,

σΥΟ Ρ ' " ρουω ν κε l)ε-ι α ι σ ι » κα ι Ο «τ ω v δ ι Q σ ό Φ .. λ

κα Ι οι «λ Ε Π Τ - _ ω v Ο Χ ο ς κ Ρ α τ ω ι))) '" . ω S' μ ε Ρ ι μ IJ ω ν τ ε ς,» στι όρα «π έ v Ο ι) Τ α ι )

;;Ιε~λ~Q μυ~ία ~ημ_εία πα~aιδς € lIα IIτιώσεως τούτω ιι. όμως J

, ~ησθω οτι ~μεις γε . ε ι TιIJQ εχο ι λόγοιι ε ίπειlJ ή προ ηδΟlJη ιι ποιητικη και η" " " t ς

" μιμ ησις. ως χρη αυτηι) Ει ιιαι ε υ πόλε ι εuvο μ.οvμε" ...

tJ(l, ασμευο ι aιι καταδεχο ίμεθα ώ ... σ' ~ , ~ αύ "" λ ' ' .:ο υνισμε-: ιι γε ημιιι

• TO.~ S κη ουμε ιιοις' υπ · αύτη$'" άλλα γαρ το δοκουυ άληθΕς oυ~ o~ ιoυ προδιδόιιαι. ri γάρ, ώ φίλε, οίι κηλδ υπ' αύτης

. κα ι συ, και μάλιστα σταν δι ' 'Ομήρου θεωΡΏ~ αύτήll;

ΠΟ Λ Ι ΤΕ Ι Α

ένώ το σωστο είναι να τα άφηνε να ξεραθοϋν, καί τα στήνειεξαυσιαστές μέσα

μας, ένω τα σωστσ είναι να τα εξουσιάζουμε εμείς αύτά , για να γινόμαστε κα­

λύτεροι καΙ πιό Ευτυχισμένοι Κ ι σχι χειρότεροι καΙ πιο δυστυχείς.

Δέν μπορω να μι) συμφωνήσω , είπε.

[e] Γι' αύτό λοιπόν , Γλαύκων, δταν συναντας Θαυμαστές τού 'Ομήρου να

λένε στι ό ποιητης αυτός εχει μορφώσει την Έλλάδα κι στ ι προκειμένου να δι­

οικήσει κανεις και να δώσε ι παιδεία στους άνθρώπους άξίζει να πιάσει και

να τόν μελετήσει, και να ζεί εχοντας ρυθμίσει σλη του τη ζωή σύμφωνα με

αυτό τόν ποιητή , πρ έπει, βέβαια , [6Ο7η] να είσαι ηπιος και ευγενικός απέναντί

τους, Θεωρώντας τους καλους άνθρώπους -οτό βαθμό που τους τό έπιτρέ­

που ν οί δυνάμεις τους επίσης να παραδεχτεί,; μαζί τους δτι ό 'Όμηρος είναι

μεγάλος ποιηυ)ς κι ανάμεσα στους τραγικους ποιητές ό πρωτος , αλλα να ξέ­

ρει,; δμως ση οί Ίίμ νοι στούς θεους και τα εγκώμια για τους αξιους ανθρώ­

πους είναι ή μόνη ποίηση ή όποία πρέπε ι να γί.νει αποδεκτή στήν πόλη . 'Άμα

εσυ δεχΘείς υ)ν τερπν ι) κι ευφραντ ικΙ] Μούσα στή λυρικη ποίηση η στα επη .

τότε βασιλιάδες στην ",όλη θα είναι ή ήδονΙ] και δ πόνος αντι για το νόμο κι

εκείνο το πράγμα παυ πάντοτε ολοι το παραδέχτηκαν ώς το πω ευγενικό, δη­

λαδή το λόγο !

Αύτο είναι πέρα για πέρα αληθινό.

[b] Τούτα τα λόγια λοιπόν ας άποτελέσουν ,,) δική μας απολογία σχετικα

με ,,)ν ποίηση -μια που τ1)ν ξαναθυμηθήκαμε- για να "ϊς εξηγήσουμε στι

δίκαια τότε υ)ν ξαποστείλαμε, τέτοια πού 'ναι, άπο την πόλη , γιατ;' μας υπο­

χρέωνε ό λόγος να τό κάνουμε . κιας τής πούμε ακόμη , για να μΙ] μας περάσει

για τίποτα σκληρους και αξεστους, πως από παλιά ή ποίηση και 11 φιλοσοφία

.!'χουν κάποια διένεξη. ΓιατΙ έκεί.νη 11 «αλύχτρα σκύλα που γαβγ ί.ζει τ ' άφεντι­

κό της» 'και ό ((μέγας στα κούφια λόγια των αμυαλων}) fc] καί το «λεφσυσι των

πάνσοφων» κι εκείνοι που «λεπτεπίλεπτα στοχάζονται» τάχα έπειδη «πένον­

τα~, καΙ μύρια δσα αλλα , εΙναι σημάδια μιάς παλιάς αντίθεσης αύτων των

δύο. Παρ' δλα αυτά πρέπει νά είπωθεί στι αν τι ποίηση, ή καμωμένη γιά ευχα­

ρίστηοη , αυτη ή μιμητική, Θά μπορούσε νά προβάλει κάποιο επιχείρ ημα που

νά δείχνει στι εχει θέση σε μια ευνομούμενη πόλη , εμείς με μεγάλη χαρά θα

την κάναμε ξανα δεκτή , γιατΙ ξέρουμε ποι<', γοητεία ασκεί έπάνω σ ' εμας τους

ϊδι.ους. Πραγματικά δμ~ς εΤ~αι ανόσιο να πρσδlδει κανεις κάτι που το θεωρεί &λη θινό. ΔΕν αΙσΘάνεσαι κι έσύ, φί.λε μου, ΤΙ1 γοητεί.α της, [d] ιδίως δταν την κοιτάζεις μέσα από τόν 'Όμηρο;

5

e

5

608

5

b

5

!Ο

c

ΙΊΛΑΤ ΩΝ

Πολύ γε.

, OV~ODV δι~αία EaTiv ούτω KaTιE Vat , απολογησαμ€vη έv με λει η τtιιι αλλιμ μ€τρφ ;

Πάvυ με v O~IJ .

Δοι με,V σέ γέ Πο υ α ιl κα ι τοϊς προστάταις αύτης, όσοι μη

Π,ο ι:.τι l((: ι , Φ~λoπoιηΤ,oI δέ, ,α ι/ευ μέτρου λ6γο ll ύπε ρ αύτής

ηΠΕ ι μ , ως ου Il6VOll η δεία αλλα ΚΟ Ι ώφε λί μη προς τα$' πολι­

Τ:ίας κα ι τον βί ον ΤΟΥ ά lJθρώΠΙΥό lJ έ στιιι' και ε υμε νώς άκου­

σo~~θα. ;ε ρδανοίιμεν γάρ ΠΟυ έa v μη μόι/οv ήδεία ΦαμΏ αλλα και ωΦελιμη .

Πώς δ' ου μέλλομεμ , εφη , κερδαί ι/ειμ;

ΕΙ δέ γε μή , ώ φίλε έταΙρε . ωσπε ρ οί ποτέ ΤΟυ έρα ­

σ~έ y:ες, έ~~ ~γ~σωyτaι μη ώΦέλιμοl1 είμαι τον ερωτο, βίςι:

μ~ν, .. ομως δε~ απε χοl;τα ι , κοι.,ήμεΙS' οίίτως, δια Tov έγγεγοι/ότα

με ll ερωτα τη S' τoιa υτης ποιησεως ύπο τη$' των καλώιι πολι­

TfIWv τ~~fις, εύιιοι μ{ ιι έ σόμεθα Φovijvaι α ύτηll ώS' βελτί ­

~τ ημ K~Ι oλ,ηθ~σ:άτ,ην: έως δ' a,V μη οϊα τ ' ιj άπολογ'lσασθαι,

~KΡO,σaoμεθ aυτης επςισΟΥΤΕς ημi v αύτοϊς τοίιτοιι το ιι λόγον

? ιι λεγο:ιε v: καΙ ταύτη μ τηιι έ πψδήv, εύλαβούμε νοι πάλιν '

~ μπεσε ~tι εις T~v ,rr a~BlK~\) τε κα! ΤΟIl τω ll πολλώv έρωτα .

~Kρ?ασO~εθα σ ?uV ωS' ου σπουδαστέον έ πι τή TOtaίIT1J ποιήσει

ω, αληθεια, τε απτομ' "η και σποuδαίq. αλλ' ' λ β , , ,,, "' , . ,ΕΌ α ητεΟΥ

αυτ ην 0]) τιι,ι ακροωμέιιιΡ, περι της έ ιι αυτ cί3 πολιτείας δεδ ι ότ ι

και μομιστέα απερ είρήκα μΕ l1 περ! ποιήσεως. '

Παντάπασιν, η δ' ός, σίιμφη μι.

, ~έγας γάρ , εφηl/ ό αγών, ώ φίλε Γλαίικωl/ μέγας .

OυX~o~oς δ~Kει, τ~ χρησΤΟl1 η κακο ιΙ γε μέσθα ι , ώστε ούτε

τιμΏ εΠ~Ρ,~εντα ,ουτε χρήμασι" ουΤΕ αρχΌ ουδεμιι) ουδέ γΕ

:oιη~Ι KT] αξlOll α μελησαι δικαιοσvvης ΤΕ και της ολλης αρετη,.

• Σύ~φημί σοι , εφη , έξ ών δΙΕληλύθαμΕν' οίμαι δε και αλλοιι Ο IJΤΙVΟUΙΙ.

Και μήιι η" \Ι 8' €:" , ι , ' , 7ω , τα γε μεγιστα επίχε ιρα άρε της κα Ι

ΠΡΟΚΕιμεΥα αθλα ου διεληλύθαμε v.

744

IΙ ΟΑ ι τε Ι Α

Πάρα πολύ .

Είναι λοιπόν δίκαιο νά την αφήσουμε νά ξαναγυρίσει από τ11ν έξορία,

αφού απολογηθεί με κανένα λυρικό η κάποιο αλλο ποίημα;

Βεβαίως.

ΚαΙ θά μπορούοαμε , Θαρρώ , να επιτρέψουμε καί στσύς υπερασπιστές της,

δσοι δεν εΙναι οί 'ίδιοι ποιητες αλλα αγαπούν τ11ν ποίηση. νά παρουσιάσουν

μια ουνηγορία για αυτήν , σε πεζό λόγο, πσύ να δείχνει δτι Μν είναι μόνον

ευχάριστη αλλα καΙ ώφέλιμη στίς πολιτείες καΙ στη ζωη τών ανΟρώπων' κι.

εμείς οα τους ακουοουμε με συμπάθεια.( ο\ ΓιατΙ Θά 'χουμε κέρδος αν αποδει­

χτεί δτι δεν είναι μόνον ευχάριστη 11 ποίηση αλλα καΙ ΟJφέλιμη.

'Αοφαλώς καΙ θα εχουμε κέρδος, είπε.

'Άν δμως, (ιγαπητέ μου φίλε, δέν θα εχουμε , τότε, σαν κι [κείνους πσυ κά­

ποτε αγάπ ησαν αλλα κάποι.α στιγμ'l σχηματίζουν την πεποίθηση δτι αυτός ό

ερωτάς τους δεν τους ΟJφελεί, δύσκολα μέν, πάντως δμως αποτραβιοiJνται

άπό τη οχέση, ετοι κι εμείς, εξαιτίας του ερωτα πού εχει γεννηΘεί μέσα μας γι'

αυτ;] τ'lν ποίηοη , έπειδη ετυχε (608"\ να ι'1νατραφοϋμε σέ πολιτειες καλές , Θα

ευχόμαστε βέβαια να αποδειχτεί δη 11 πσίηση αύτη εχει αρετ11 καΙ ι'1λήθεια,

όσο δμως δεν είναι σε θέση να παρουσιάσει μιά τΙ-τοια άπολογία, εμείς θά τήν

ακΟύμε επαναλαμβάνοντας μέσα μας σάν ξόρκι τούτο το επιχείρημα που τό

διατυπώνουμε απο φόβο μι]πως πέσουμε πάλι σ ' εκείνο τον ερωτα πού μόνο

σε μικρα παιδια καΙ οτόν πολύ κόσμο ταιριάζει. Θά την ι'1κούσουμε, λέω, με

τ11ν πεποίΟηση δτι αύτό το είδος ττις ποίησης δεν πρέπε ι νά το παίρνουμε στά

οοβαρά , σάν κατι πού 'χει ι'1γγίξει τιΙν άλ'ΊΘεια καί είναι σημαντικό, [b] αλλά

δποισς την ακσυει πρέπει νά φυλόγεται άπο αύτήν, ι'1νησυχώντας για την πο­

λιτεία πού κλείνει μέσα στ,ην ψvχrί του, καί να έξακολουθεί να Θεωρεί σωστα

δσα εχουμε πείγια ηΊν ποίηση.

Πέρα Υιό πέρα, είπε, συμφωνώ μαζί σου.

Γιατί εΙναι μεγάλος ό αγώνας, αγαπητέ μου Γλαύκων, μεγάλος δσο δεν

φαντάζεσαι, αν θά γίνει κανείς καλος η κακός, τόσο πού ουτε άπό τιμες αξί­

ζει νά παραουρθεί ουτε από ΧΡ ιΊματα ουτε από αξιώματα ούτε κι άπο τιΊν

[δια η,ν ποίηοη , καΙ νά παραμελήσει τη δικαιοσύνη καΙ τι~ αλλες αρετές.

'Όσα "χουμε πει με κάν:9υν να συμφωνώ μαζί σου, είπε ' (,λλά νομίζω δτι

καΙ όποιοσδ'Ίπστε αλλσς τό (δω θά εκανΕ.

[c1 Κι δμως, ε1πα έγώ, στίς πιο μεγάλες ι'1νταμοιβές καΙ στά επαθλα της

αρετιϊς δεν έχουμε αναφερθεί.

745