PLASTBARKAMLI

Skrsla nefndar sem skipu var af rektor Hskla slands

og forstjra Landsptala hinn 27. oktber 2016

Reykjavk, 6. nvember 2017

2

3

Efnisyfirlit skrslunnar

1. Verkefni og skipan nefndarinnar

1.1. Skipan rannsknarnefndarinnar og sjlfsti hennar

1.2. Afmrkun efni rannsknarinnar

1.2.1. Inngangur

1.2.2. Spurning 1

1.2.3. Spurning 2

1.2.4. Spurning 3

1.2.5. Spurning 4

1.3. Lagagrundvllur rannsknarinnar og rannsknarheimildir nefndarinnar

1.4. Um agnarskyldu og rtt almennings til agangs a skrslunni

1.5. Mlsmefer og andmlarttur

1.6. Framsetning skrslunnar

1.7. Srstakt hfi nefndarmanna

1.8. Horft til baka

2. Lg og siareglur

2.1. Inngangur

2.2. Lg um heilbrigisjnustu

2.3. Lg um rttindi sjklinga

2.4. Lg um sjkraskrr

2.5. Lg um heilbrigisstarfsmenn

2.6. Lg um rkisstarfsmenn

2.7. Lg um landlkni og lheilsu

2.8. Vsindarannsknir heilbrigissvii

2.8.1. Reglur sem giltu ri 2011

2.8.2. Lg nr. 44/2014 um vsindarannsknir heilbrigissvii

2.9. Mannrttindasttmli Evrpu og stjrnarskrin

2.10. Nokkrar reglur og yfirlsingar ar sem skrsettar hafa veri siareglur sem gilda

um birtingu vsindagreina heilbrigissvii

2.11. Almennt um siareglur

3. grip um rannsknir snska hluta plastbarkamlsins

3.1. Inngangur

3.2. grip um helstu mlsatvik hinum snska hluta plastbarkamlsins

3.3. Niurstur snskra rannsakenda og rannsknarnefnda sem ingu geta haft fyrir

rannskn hinum slenska tti mlsins

3.3.1. Hgateymi heimsvsu barkaskuragerum

3.3.2. Meginniurstur skrslunni Fallet Macchiarini

3.4. Meginniurstur snskra rannsakenda um ager sem Andemariam fr 9.

jn 2011 virtar ljsi 2. gr. mannrttindasttmla Evrpu

4. Vihorf Andemariams til plastbarkaagerarinnar

4.1. Inngangur

4.2. Ummli Andemariams fyrstu sex mnuina eftir agerina

4.3. Vital Kastljss vi Andemariam og Tmas 28. desember 2011

4

4.4. Ummli Andemariams tilefni mlings Hskla slands o.fl.

4.5. Fjlmilavitl sem tekin voru vi Andemariam ri 2012

4.6. Ummli sem hf eru eftir Andemariam endursgn vimlenda nefndarmanna um

agerina

5. Afskipti slenskra heilbrigisstarfsmanna tengslum vi plastbarkagrsluna

5.1. Inngangur

5.2. Mefer Andemariams Landsptala fr oktber 2009 til ma 2011

5.3. Hver er br skv. reglum Landsptala til ess a vsa sjklingi til meferar erlendis?

5.4. hvaa mefer var veri a senda Andemariam til Karolinska hsklasjkrahssins?

5.4.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.4.2. lyktanir nefndarinnar

5.5. Undirbningur plastbarkaagerarinnar og greisla kostnaar fyrir hana

5.5.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.5.2. lyktanir nefndarinnar

5.6. Af hverju tk Tmas Gubjartsson tt plastbarkaagerinni?

5.6.1. Samtmaheimildir og sari skringar

5.6.2. lyktanir nefndarinnar

5.7. hvaa ttum ber meferarlknir byrg sem vsar sjklingi til meferar erlent

sjkrahs?

5.8. Hvernig var Andemariam leibeint um mefer sem til st a senda hann til

Svjar?

5.8.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.8.2. lyktanir nefndarinnar

5.9. Vildi Andemariam fara mefer Karolinska hsklasjkrahsinu?

5.10. Tku slenskir lknar tt v a beita Andemariam rstingi til a undirgangast

plastbarkaagerina?

5.10.1. Vitl

5.10.2. lyktanir nefndarinnar

5.11. Hvernig var heilbrigisstand Andemariams fyrir og eftir innritun hans Karolinska

hsklasjkrahsi og hvaa ager var nrtkast a gera honum?

5.11.1. Inngangur

5.11.2. Heilbrigisstand Andemariams slandi stuttu fyrir ager

5.11.3. Heilbrigisstand Andemariams Svj eftir innritun en fyrir ager

5.11.4. sk Andemariams um lknandi mefer

5.11.5. Mat snskra lkna Karolnska hsklasjkrahsinu meferarmguleikum

Andemariams

5.11.6. lyktanir nefndarinnar

5.12. tskrift Andemariams af Karolinska hsklasjkrahsinu og fer til slands

5.12.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.12.2. lyktanir nefndarinnar

5.13. Hvernig bar a til a Andemariam var tekin eftirmefer umsjn Tmasar

Gubjartssonar Landsptala eftir skurager sem hann hafi undirgengist?

5.13.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.13.2. lyktanir nefndarinnar

5.14. Var eftirmefer Andemariams Landsptala viunandi?

5.14.1. Samtmaheimildir um eftirmefer Andemariams Landsptala fr 8. jl

2011 til 21. oktber 2013 og sari tskringar

5.14.2. lyktanir nefndarinnar

5

5.15. urfti a afla leyfis vsindasianefndar og upplsts samykkis Andemariams fyrir

rannsknum sem gerar voru honum Landsptala tilefni af skrifum vsindagrein eirri

sem birt var Lancet?

5.15.1. Samtmaheimildir um tilur vsindagreinarinnar og rannsknir sem gerar

voru tilefni af henni Landsptala

5.15.2. Brf skars Einarssonar og Tmasar Gubjartssonar til rektors Karolinska

institutet tilefni af liti Bengts Gerdin

5.15.3. lyktanir nefndarinnar

5.16. Mefer persnuupplsinga, bl- og vefjasna sem fllu til vi vsindarannskn

sem Andemariam undirgekkst Landsptala

5.17. Voru almennt frar nausynlegar upplsingar sjkraskr Andemariams um mefer

hans samrmi vi lg um sjkraskr?

5.17.1. Almennar athugasemdir

5.17.2. Skrning sjkraskr um heimild fyrir myndbandsupptkum af

berkjuspeglunum Andemariam sem framkvmdar voru 16. gst og 20. oktber

2011 Landsptala

5.17.2.1. Vitl

5.17.2.2. lyktanir nefndarinnar

5.18. Gtti Tmas Gubjartsson ngilegrar nkvmni opinberri frsgn sinni af

plastbarkaagerinni?

5.18.1. Opinber ummli Tmasar Gubjartssonar og vitl

5.18.2. lyktanir nefndarinnar

5.19. Var Andemariam dreginn fram fjlmila til auglsingar plastbarkaagerinni?

5.19.1. Samtmaheimildir og sari tskringar

5.19.2. lyktanir nefndarinnar

5.20. Vintta Tmasar og Andemariams

5.20.1. Samtmaheimildir

5.20.2. lyktanir nefndarinnar

5.21. Innri rannskn Landsptalans mlinu

5.21.1. Vitl og sari tskringar

5.21.2. lyktanir nefndarinnar

6. tttaka slenskra lkna vsindagrein um plastbarkaagerina sem birtist Lancet 6.1. Inngangur

6.2. Ritrni sem vsindagreinin fkk

6.3. Niurstaa Bengt Gerdin um vsindagreinina sem birtist Lancet

6.4. Niurstaa rektors Karolinska Institutet um vsindagreinina sem birtist Lancet

6.5. ttur Tmasar Gubjartssonar og skars Einarssonar vsindagrein eirri sem

birt var Lancet

6.5.1. Inngangur

6.5.2. Var lsing heilsufari Andemariams vsindagreininni samrmi vi

niurstur rannskna sem gerar hfu veri slandi?

6.5.2.1. Plastbarkinn var a hluta til akinn heilbrigri slmh

6.5.2.2. Sjklingurinn hefur nnast elilegan ndunarveg

6.5.2.3. Sjklingurinn var einkennalaus fimm mnuum eftir ager

6.5.2.4. Aukaverkanir og vandaml eftir agerina sem ekkert

er minnst vsindagreininni

6.5.2.5. Fullyrt er vsindagreininni a afla hefi veri leyfis

sianefndar Svj fyrir plastbarkaagerinni

6.5.3. Niurstur

6

7. Mling Hskla slands tilefni rsafmlis fyrstu gervibarkagrslunnar

7.1. Inngangur

7.2. Samtmaheimildir og sari tskringar

7.3. Var stjrnendum H kunnugt um lagalegu og siferislegu annmarka sem voru

plastbarkaagerinni egar kvei var a halda mlingi?

7.4. Fjallai Tmas Gubjartsson erindi snu um fylgikvilla sem Andemariam

hafi tt vi a glma fr v agerin fr fram?

7.5. Var rtt a Andemariam kmi sjlfur fram mlinginu?

7.6. Var rtt af Tmasi a hleypa fjlmilamnnum eim, sem Harvard Bioscience

Inc. hafi ri til ess a mynda mlingi eigin auglsingaskyni, a Andemariam?

8. Meginniurstur skrslunnar

8.1. Skipan rannsknarnefndarinnar og verkefni hennar

8.2. grip um rannsknir snska hluta plastbarkamlsins

8.3. Var Tmas Gubjartsson br til a vsa Andemariam til meferar Karolinska

hsklasjkrahsinu?

8.4. hvaa mefer var veri a senda Andemariam til Karolinska hskla-

sjkrahssins?

8.5. Undirbningur plastbarkaagerarinnar

8.6. Hvernig var Andemariam leibeint um mefer sem til st a senda hann til

Svjar og var afla skriflegs samykkis hans?

8.7. Tku slenskir lknar tt v a beita Andemariam rstingi til a

undirgangast

plastbarkaagerina?

8.8. Hvaa ager var nrtkast a gera Andemariam jn 2011 og var tilvsunun

hans fr slandi samrmi vi a?

8.9. Af hverju tk Tmas Gubjartsson tt plastbarkaagerinni og voru frsagnir

hans fjlmilum af tttku hans agerinni ngu nkvmar?

8.10. Var eftirmefer Andemariams Landsptala viunandi?

8.11. Vintta Tmasar og Andemariams

8.12. Voru almennt frar nausynlegar upplsingar sjkraskr Andemariams um

mefer hans samrmi vi lg um sjkraskr?

8.13. Myndbandsupptkur af berkjuspeglunum Andemariam sem framkvmdar

voru

16. gst og 20. oktber 2011 Landsptala

8.14. Var Andemariam dreginn fram fjlmila til auglsingar

plastbarkaagerinni?

8.15. Innri rannskn Landsptalans mlinu

8.16. urfti a afla leyfis vsindasianefndar og upplsts samykkis Andemariams

fyrir

rannsknum sem gerar voru honum Landsptala tilefni af skrifum vsindagrein

eirri sem birt var Lancet?

8.17. Mefer persnuupplsinga, bl- og vefjasna sem fllu til vi

vsindarannskn sem Andemariam undirgekkst Landsptala

8.18. tttaka slenskra lkna vsindagrein um plastbarkaagerina sem birtist

Lancet

7

8.19. Ml