Plani i ri urbanistik? Një utopi · Plani i ri urbanistik? Një utopi Francesca NICCOLAI FFF ati ka dashur që Festa e Më suesit (e njohur vetëm në Sh-qipëri) dhe Festa e Gruas

E E E E E DDDDDiel iel iel iel iel 11 M11 M11 M11 M11 Mars 2012ars 2012ars 2012ars 2012ars 2012 1

faqe 3faqe 3faqe 3faqe 3faqe 3

CYAN MAGENTA YELLOW BLACK

E Diel 11 Mars 2012

Një nga përfaqësuesit e PD-së në Këshillin Bash-kiak të Durrësit, Armand Teliti në një prononcim përgazetën “Dyrrah” ka akuzuar bashkinë e Durrësit nëlidhje me kaosin urbanistik në qytetin bregdetar. Si-pas Telitit, është e vërtetë që mungesa e një plani rreg-ullues ka ndikuar në drejtim të situatës problematikeaktuale urbanistike në Durrës, por mbi të gjitha këtëkaos urbanistik e ka sjellë babëzia e qeverisjes lokalepër të gllabëruar çdo copë terreni, çdo cep pallati apoçdo shesh lagje, sado të vogël...

Indrit Hamiti


Prej më se 20 vjetësh sektori i peshkimit një ngaindustritë më të mëdha dhe të rëndësishme në qytetinbregdetar të Durrësit ka shkuar drejt rrënimit total. Prob-lemet e peshkimit janë nga më të ndryshmet, dhe nisinme mungesën e karburantit, mungesën e infrastrukturës,etj, ndërsa pronarët e anijeve të mëdha kanë gjetur njëalternativë tjetër, duke importuar...

Intervista

Hekurudhau ndërtua

me gjak

Koleksioni Pasioni

i LulëzimPeratit

faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17faqe 16-17

Festa7 marsi nëshkollat e

DurrësitKKKKK ryetarja e re e

Forumit të Gru-as Demokrate të Durrësit,Eglantina Bekteshi, iuroi 7 marsin në njëformë origjinale më-suesve të qarkut. Urimi ifestës...

Reagon përgjegjësi i ekipit të LAMP-it për Durrësin, Valentin Stanaj: “Ka nevojë për ndryshime”

Plani i ri urbanistik? Një utopi

Francesca NICCOLAINICCOLAINICCOLAINICCOLAINICCOLAI

FFFFF ati kadashur qëFesta e Mësuesit (e

njohur vetëm në Sh-qipëri) dhe Festa e Gruastë jenë në data njëra pastjetrës. Duke folur për ro-lin e mësuesit në sho-qërinë shqiptare, SilvanaNdreca e Universitetit"Ca' Foscari" në Veneziathekson se: "Meqë para-prin 8 marsin, Festën eGruas që në Shqipëri ësh-të edhe Festa e Nënës, 7marsi përfaqëson njëlidhje ideale dhe ndjesoremes rolit të mësuesit dheatij të nënës. Jo rastësisht,në të dyja festat dhurohenmimoza". Në Shqipërishumica e mësuesve janëfemra, për arsye qoftëkulturore - kujdesja përfëmijë dhe adoleshentëështë konsideruar njëdetyrë femërore - qoftëekonomike, sepse rrogatjanë të ulëta - jo më kot,burrat synojnë maksi-mumi katedrat universi-tare, ku studentët janë mëtë rritur dhe fitimet janëmë të larta. Më duket senë rastin e festimeve të 7dhe 8 marsit jemi përballëtre paradokseve. I pariështë se më 7 mars festo-het themelimi i shkollëssë parë...

Armand Teliti


Përgjegjësi i ekipit tëLAMP-it (planit përmenaxhimin dhe adminis-trimit të tokës) për Dur-rësin, Valentin Stanaj, re-agon në lidhje me planin eri urbanistik të qytetit. Si-pas tij, plani rregullues kanevojë për ndryshime, pasiështë utopik dhe i paap-likueshëm në realitetinekzistues. "Në plan nukështë trajtuar absolutishtzona e parkut industrialdhe energjetik, që është njënjollë... faqe 4faqe 4faqe 4faqe 4faqe 4

Adrian Çela

Nënkryetari i bashkisë së Durrësit, Adrian Çela,në një prononcim për gazetën "Dyrrah" ka shpjeguarvizionin e bashkisë për zhvillimin urbanistik të qytetitqë, sipas tij, duhet të bazohet në ndërtimin e disa qen-drave dhe investimeve paralele. "Mendoj se ligji i ri"Për planifikimin urban" është i domosdoshëm, porbllokon dhe shkakton asfiksi për biznesin e ndërtimit,por dhe vonesat në aplikimin e tij po japin kosto mbibiznesin dhe bashkinë" thotë Adrian Çela. Nënkrye-tari i bashkisë ka reaguar... faqe 7faqe 7faqe 7faqe 7faqe 7


Ndikimi i frymës italiane në arkitekturën dhe urbanistikën e qytetit

"Durrësi dhe italianët", bashkëjetesa"Durrësi dhe italianët", bashkëjetesa"Durrësi dhe italianët", bashkëjetesa"Durrësi dhe italianët", bashkëjetesa"Durrësi dhe italianët", bashkëjetesa

Sport

SSSSS i rezultat i rritjessë mundësive fi-

nanciare nga Bashkia eDurrësit dhe e shtimit tëkujdesit nga ana organi-zative... faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20faqe 20

Aleksandër Garuli

Viti III I botimit Nr. 09

Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,trtrtrtrtryyyyyezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisin

PPPPPorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizmin

Editorial


Babëzia e qeverisjesBabëzia e qeverisjesBabëzia e qeverisjesBabëzia e qeverisjesBabëzia e qeverisjeslokale dëmtoi urbanistikënlokale dëmtoi urbanistikënlokale dëmtoi urbanistikënlokale dëmtoi urbanistikënlokale dëmtoi urbanistikën

Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,por me pasojapor me pasojapor me pasojapor me pasojapor me pasoja

EtnogrEtnogrEtnogrEtnogrEtnografiku,afiku,afiku,afiku,afiku, "lojë" "lojë" "lojë" "lojë" "lojë"institucioneshinstitucioneshinstitucioneshinstitucioneshinstitucionesh

Krahas përshkrimit të hollësishëm të mar-rëdhënieve ekonomiko-tregtare apo kulturoreqë Durrësi zhvilloi me shtetin fqinjë, Italinë,sidomos në vitet 1939-43, autori Ramazan Bejanë librin e tij "Durrësi dhe italianët" i kushtonnjë vëmendje të veçantë arkitekturës së godi-nave private të ndërtuara nga tregtarët dhe tëpasurit e qytetit. Për të dokumentuar ndry-shimet në formë dhe stil nga njëra godinë tektjetra, Beja ka fiksuar me aparatin e tij fo-tografik dhjetëra ndërtesa...

MMMMM ë shumë se 20punonjës janë

aksidentuar me pasojëvdekjen gjatë punës përndërtimin e linjave tëhekurta. Një nga special-istët e këtij sektori, ing.Vangjush Zhurka tregonse në çfarë kushtesh ësh-të punuar për të ndërtuarlinjat... faqe 10-11faqe 10-11faqe 10-11faqe 10-11faqe 10-11


KKKKK oleksionizmiështë një pa-

sion i veçantë, që krahaskënaqësisë estetike që tëfal kur arrin ta pasuroshkoleksionin tënd, ngaana tjetër mbart në vetve-te një kosto financiaredhe punë të lodhshmeshumë vje çare. Këtë mëmirë se...

"Të kthejmëtraditën

në Durrës"

faqe 14-15faqe 14-15faqe 14-15faqe 14-15faqe 14-15

BASHKI-MKTRS

Me iniciativën e kryetarit të Këshillit Bashkiak tëDurrësit, Indrit Hamiti, Këshilli Bashkiak dhe Zyra eTransparencës Qytetare kanë organizuar një tryezë përmjedisin, e cila paraprin organizimin e një serie takimeshtë zgjeruara me specialistë, ku do të diskutohen çështjeqë kanë të bëjnë me përcaktimin e rrugëve optimale përnjë përdorim sa më efektiv të fondeve...

2 E E E E E DDDDDiel iel iel iel iel 11 M11 M11 M11 M11 Mars 2012ars 2012ars 2012ars 2012ars 2012

EDITORIAL www.gazetadyrrah.com

“Grua, nënë, mësueseGrua, nënë, mësueseGrua, nënë, mësueseGrua, nënë, mësueseGrua, nënë, mësuese

Nga Francesca NICCOLAINICCOLAINICCOLAINICCOLAINICCOLAI

F ati ka dashur që Festa e Mësuesit(e njohur vetëm në Shqipëri) dheFesta e Gruas të jenë në data njërapas tjetrës. Duke folur për rolin e më-

suesit në shoqërinë shqiptare, Silvana Ndreca eUniversitetit "Ca' Foscari" në Venezia thekson se:"Meqë paraprin 8 marsin, Festën e Gruas që nëShqipëri është edhe Festa e Nënës, 7 marsi për-faqëson një lidhje ideale dhe ndjesore mes rolit tëmësuesit dhe atij të nënës. Jo rastësisht, në të dyjafestat dhurohen mimoza". Në Shqipëri shumica emësuesve janë femra, për arsye qoftë kulturore -kujdesja për fëmijë dhe adoleshentë është kon-sideruar një detyrë femërore - qoftë ekonomike,sepse rrogat janë të ulëta - jo më kot, burrat syn-ojnë maksimumi katedrat universitare, ku stu-dentët janë më të rritur dhe fitimet janë më të lar-ta.

Më duket se në rastin e festimeve të 7 dhe 8marsit jemi përballë tre paradokseve. I pari ështëse më 7 mars festohet themelimi i shkollës sëparë shqiptare - një shkollë ekskluzivisht mash-kullore - ndërsa sot puna e mësuesit është krye-sisht femërore. Paradoksi i dytë është vëmendja epamjaftueshme që i kushtohet historisë së sh-kollës së parë femërore dhe drejtueseve të saj,motrat Sevasti dhe Parashqevi Qiriazi. Qe në fakt"Shkolla e Vashave" të Korçës, e themeluar ngaMisioni Amerikan në Shqipëri në vitin 1891, qëmeritoi mbështetjen më të madhe ndërkombëtare,duke arritur të mbijetojë falë mbrojtjes zyrtare tëSHBA dhe Austrisë.

Gjatë vizitës në Korçë në 1903, Edith Durhame përshkruante kështu Shkollën e Vashave: "Zon-jusha Kyrias (Sevasti Qiriazi), një grua shumë epërgatitur dhe kurajoze, pati shkuar në Amerikëme ndihmën e misionarëve amerikanë, qe tra-jnuar atje dhe kur u kthye në Korçë qe emëruardrejtoreshë e një shkolle femërore nën patron-azhin e Misionit Amerikan. (Sevasti) përdortetekste shkollorë amerikanë dhe jepte mësim nëgjuhën shqipe. Mbas mbylljes së shkollës mash-kullore të Korçës, kjo mbeti e vetmja shkollë nëShqipërinë jugore ku mund të mësohej shkrim ekëndim në gjuhën shqipe. Edhe pse frekuentimi iasaj shkolle sillte rrezikun që vajzat dhe prindërittë ishin persekutuar nga autoritetet turke, klasatishin gjithmonë plot. Vajzat krishtere dhe musli-mane mësonin të shkruanin dhe të lexonin nëshqip dhe i mësonin edhe vëllezërve të tyre. Sh-kolla e Vashave ishte kaq moderne saqë më dukejse isha kthyer papritur në Europë".

Dhe ja paradoksi i tretë, lidhur me 8 marsin.Vetëm në Shqipëri dhe në Ish Jugosllavi Festa eGruas përkon me Festën e Nënës, ndërsa në pjesëntjetër të botës dy eventet janë konsideruar të ndaradhe festohen në periudha të ndryshme. Në fakt,ndërsa Festa e Gruas (8 marsi) ka origjinë dhevlerë socialiste sepse kujton sakrificën e një gru-pi punëtoresh tekstili dhe grevat që pasuan, Festae Nënës nuk ka të bëjë fare me luftën për të drejtate punës. Në botën perëndimore, Festa e Nënës fes-tohet në të dielën e dytë të majit që nga 1914, meiniciativën e presidentit amerikan të atëhershëmWoodrow Wilson (shumë i dashur në Shqipëri),por në SHBA ishte propozuar më parë, në 1872,si dita kushtuar paqes, sepse të gjithë nënat urre-jnë luftën - përveç nënës së Milosaos...

Përkimi i Festës së Gruas me Festën e Nënësnënkupton që, në shoqëritë ballkanike, nukmund të ekzistojë një festë për të drejta pa i kujtu-ar femrave se detyra e tyre është të qenët nënë.Megjithatë, motrat Qiriazi nuk përkujtohen përjetën familjare të tyre, por për qëndrimet e tyre nëStamboll dhe në Amerikë, për pjesëmarrjen e tyrenë Kongreset e Manastirit dhe të Elbasanit (fem-rat e para të pranishme në kongrese politiko-kul-turore), për persekutimet që vuajtën qoftë nganazistët qoftë nga komunistët. Parashqevithemeloi shoqatën femërore "Ylli i Mëngjesit" dhemori pjesë në Konferencën e Paqes në Paris sipërfaqësuese e shqiptarëve të Amerikës. Patriotetë flakta dhe intelektuale të rafinuara, motrat Qir-iazi qenë promotore të emancipimit femëror, saqëParashqevi quajti 8 marsin si "dita kur gruajashkundi zinxhirët e skllavërisë". Por a ështëtamam kështu?

Gratë ballkanike ngapikëpamja e Bashkimit Europian

Flitet shumë për "integrimin europian" tëBallkanit perëndimor, por mbi një temë sensi-

bël si kushtet e gruas, duket se ka akoma njëhumnerë midis dy anëve të Kontinentit të Vjetër.Më 4 dhjetor 2008 - vetëm tre vite të shkuara -Parlamenti Europian nxori një "Rezolutë mbigjendjen e grave në Ballkan", me anë të së cilësdenonconte disa probleme akoma të pazgjidhu-ra. Duke u nisur nga fakti se gratë përfaqësojnëmë shumë se gjysmën e popullsisë së Europësjugperëndimore, Bruksel nënvizonte se "stabi-lizimi ekonomik dhe krijimi i institucionevedemokratike në vendet e Ballkanit kërkonpjesëmarrjen aktive të grave". Duke aplikuarparimin e silogjizmit të Aristotelit, kemi dy po-hime: i pari është se "gratë përbëjnë shumicën epopullsisë (pa të cilat e tërë shoqëria nuk mundtë përparojë)" dhe i dyti është se "në demokracifiton shumica". Pra, në teori, gratë do të merito-nin më shumë pushtet sesa meshkujt dhe ështëabsurde që shtypen nga minoranca mash-kullore...

Sipas logjikës dhe për paqe sociale, zgjidh-ja ideale do të ishte një barazi e drejtë, por Pika 2e Rezolutës europiane "vëren me shqetësim seligjet mbi barazinë gjinore dhe praktikat rela-tive (në nivel institucional, financiar e njerëzor)nuk janë plotësisht të garantuara". Me pak fjalë,ligjet ekzistojnë por nuk zbatohen, kështu Par-lamenti Europian i kërkon qeverive të Ballkan-it të ndërmarrin aksione serioze dhe konkretepër të ndjekur barazinë gjinore në të gjithë sek-torët e jetës politike e sociale, duke inkurajuarpjesëmarrjen e barabartë në tregun e punës dhepavarësinë ekonomike të grave, të cilat rezul-tojnë më shumë të prekura nga varfëria sesaburrat dhe pra janë të varura e të shantazhuaranga meshkujt e familjes (Pikat 3 e 14).

Edhe pse jetojmë në një fazë historike në tëcilën shkurtimet në shpenzimet publike janëbërë një dogmë e padiskutueshme, Pika 4 e Re-zolutës kritikon hapur politikën e kursimevesociale dhe qan me lot garancitë të ofruara ngasistemet komuniste: "Shkurtimet në shërbimetsociale dhe në shpenzimet publike, për shem-bull për asistencë për fëmijët dhe për familjet,kanë goditur gratë në mënyrë të egzagjeruar; këtoavantazhe, që i jepeshin më parë, i mundësoningrave të pajtoheshin me jetën e punës dhe atëfamiljare". Dhe në fakt, për të shmangur që gratëtë mos kalojnë tepër kohë të merren me famil-jen, Pika 6 fton qeveritë e Ballkanit "të ngrenëinstitucione me cilësi të mirë dhe me kosto tëpërballueshme për asistencë për fëmijët dhe përtë moshuarit", ndërsa Pika 5 "ngre me shqetësimproblemin se gratë janë të pranishme me bollëknë disa zanate të konsideruara 'femërorë' dhekërkon masa specifike për të shmangur 'femëri-zimin' e punëve të paguara pak". Për shembull,në Shqipëri është shumë evident fakti se shumi-ca e grave janë të punësuara në rrobaqepësi, nëmësimdhënie dhe në shkallët më të ulëta të ad-ministratës së ndërmarrjeve private dhe të insti-tucioneve publike. Pra, "vajzat e mira" janë tëdetyruara të kënaqen me punë si edukatore,

mësuese, sekretare, kontabël ose punëtore nëfabrika të gjitha femërore.

Përveç situatës ekonomike, Bruksel denon-con vazhdimësinë e prostitucionit (Pikat 16 e17) dhe "vëren me shqetësim se, edhe pse mekuadrin legjislativ të themeluar së fundi në ven-det ballkanike, dhuna shtëpiake dhe abuzimetverbale mbesin; pra fton këto vende të garan-tojnë që institucionet e ngarkuara për zbatimine ligjit, autoritetet gjyqësore dhe funksionarëtpublikë të bëhen më të ndjeshëm kundrejt këtijfenomeni" (Pika 10). Për më tepër, në Pikën 11,Rezoluta ankohet se "dhuna shtëpiake ështëakoma më e përhapur sesa çfarë del nga të dhënatekzistente; statistikat rezultojnë fragmentare dhejanë mbledhur në mënyrë të pamjaftueshme".

Parlamenti Europian nënvizon edhe"rëndësinë e formimit me qëllim çrrënjosjen estereotipeve të rolit maskullor dhe femëror" (Pika7) dhe promovon "fushata sensibilizimi në luftënkundër stereotipeve, diskriminimit dhe dhunësshtëpiake, dhe në favor të barazisë gjinore; fus-hata të tilla do të duhej të shoqëroheshin mepromovimin e modeleve femërore në media, nëpublicitet dhe në materiale didaktike" (Pika 12).Por pikërisht kjo është thembra e Akilit e sho-qërisë shqiptare: a janë gati vendi dhe familjet etij të heqin dorë nga rolet tradicionale "mash-kullore" e "femërore"? A janë gati të pranojnë njëimazh të ri të gruas që nuk është domosdosh-mërisht "bashkëshorte e mirë" dhe "nënë emirë"? A do të ishin burrat të gatshëm të krye-nin disa detyra shtëpiake dhe familjarepërgjithësisht të konsideruara "femërore"? Dhembi të gjitha, a është përmirësuar situata nëkrahasim me dhjetorin e vitit 2008 apo Rezolu-ta është akoma aktuale?

Femrat shqiptare përballë traditësNë njëzet vitet e fundit, tema e gruas në sho-

qërinë shqiptare ka qenë trajtuar në nivelndërkombëtar në artikuj, ese, libra e temadiplome. Por nuk ka patur kurrë vullnet seriozpër të ndërhyrë mbi diskriminimin femëror, përarsye politike "për të mos i dhënë imazh të keqShqipërisë". Sociologët, antropologët dhe femi-nistet euro-amerikanë ishin të përçarë: nganjëra anë ishte kush thoshte se duhej censuru-ar problemi, për të mos stimuluar racizëmkundër meshkujve shqiptarë, dhe nga ana tjetërishte kush mbështeste se i duhej dhënë publici-teti maksimal kushteve të femrës në Shqipëri,sepse përndryshe gratë shqiptare nuk do të ish-in shpëtuar kurrë nga shtypja sociale.

Në bazë të dogmës amerikane të "procesit tëdemokratizimit spontan të brendshëm tëvendeve në zhvillim", fitoi krahu i censurës dhesituata e femrave në Shqipëri ka mbetur në vendpër të gjithë këto vite, përveç disa ndryshimevenga pamja e jashtme, si veshja seksi, drejtimi iautomjeteve të cilindratave të mëdha dhe mëshumë përfshirje në botën e punës - natyrisht në"punë grash". Por në jetën familjare dhe në mar-

rëdhëniet sociale me meshkujt, femrat vazhdojnëtë sillen siç kanë bërë gjithmonë historikisht,sepse tradita kulturore që karakterizon sho-qërinë shqiptare është shumë e ndryshme dheshumë më rezistente sesa ajo e pjesës tjetër sëEuropës.

Qoftë në analiza shqiptare qoftë në ato tëstudiuesve të huaj mungon një lidhje direktendërmjet kushteve të femrës dhe traditës fetareislamike, që është çelësi i problemit. Preferohett'i vihet faji një "patriarkalizmi" të përgjithshëmdhe ka tendencë për ta shpjeguar të gjithë sho-qërinë shqiptare nëpërmjet Kanunit dhe thëniessë famshme të tij: "Grueja âsht shakull për mebajtë". Por justifikimi i nënshtrimit të femrësnëpërmjet një zakoni të lashtë nuk mjafton,sepse asnjë traditë nuk mund të ruhet pa njëaparat kulturor që e mbështet. Dhe meqë çdokulturë bazohet mbi fe (edhe pse laicizmi pro-von ta mohojë!) duket qartë se në Shqipëri kandodhur një mbivendosje midis zakoneve anti-ke të maleve dhe normave islamike të përhapu-ra në shekullin XV.

Qoftë Kanuni qoftë rregullat islamike kanënjë qëllim kryesor: mbajtja e stabilitetit social efamiljar, duke favorizuar rritjen demografike tëgrupit etno-fetar, për ta përforcuar kundërarmiqve të jashtëm. Pra shërbejnë një rol mash-kullor dhe një femëror rreptësisht të përcaktuar,ku energjia femërore instinktive dhe misteriozeështë e mbyllur brenda rolit të vetëm të gruas sënënshtruar dhe të nënës pjellore. Nëse energjiafemërore arrin të lirohet nga ky kafaz tradicio-nal, skema e stabilitetit social dhe e rritjes de-mografike shkatërrohet pashmangshmërisht.Shoqëritë perëndimore janë shembulli. Një gruarrallë martohet para 30 vjeç, sepse ka mundësitë provojë disa të fejuar dhe të zgjedhë më të mirinpër të. Një femër në pesë nuk dëshiron të ketë fëmijë.Një femër nuk ka më frikë nga divorci, sepse e di senuk rrezikon asnjë paragjykim dhe se mund të gje-jë një tjetër lidhje serioze edhe më të mirë se e para.

Sot Shqipëria është në një udhëkryq. Nëse fil-lohet të flitet seriozisht për barazi gjinore, do të du-hej të revolucionohej totalisht një strukturë kultur-ore dhe sociale e konsoliduar në shekuj. Islaminuk është vetëm një fe, por edhe një mënyrë jeteseqë rregullon të gjithë sjelljet dhe marrëdhëniet so-ciale, me qëllim që të parandalojë çdo lloj imorali-teti. Për këtë arsye shqiptarët janë konsideruar"muslimanë sociologjikë", domethënë muslimanëqë nuk shkojnë shumë në xhami, por ndjekin nor-mat islamike në jetën e tyre të përditshme - dhe indiqnin edhe nën komunizëm.

Dhe pastaj duhet pyetur: çfarë do të ishte Sh-qipëria pa këtë mënyrë jetese të saj, ndryshe nga tëgjithë popujt e tjerë europianë? A do të ekzistonteakoma Shqipëria, nëse nuk do të kishte zgjedhurfenë islame dhe nëse nuk do të kishte zbatuar derimë sot rregullat e stabilitetit social dhe të rritjes sëfortë demografike? Mundet shoqëria shqiptare tëmbijetojë pa xhelozinë e meshkujve, pa druajtjendhe urtësinë e femrave, pa ekuacionin "femër =grua = nënë"?

Pra, është shumë e pagjasë që Shqipëria tëarrijë një barazi gjinore të vërtetë, sepse shumica evetë grave ndjen instinktivisht se emancipimifemëror mund të shkaktojë një dobësim kombëtardhe rrezikun e humbjes së identitetit shqiptar.

Flitet shumë për integrimin europian të Ballkanitperëndimor, por mbi një temë sensibël si kushtete gruas, duket se ka akoma një humnerë midis

dy anëve të Kontinentit të Vjetër. ParlamentiEuropian synon "çrrënjosjen e stereotipeve të

rolit mashkullor dhe femëror", por a janëgati familjet shqiptare të heqin dorë nga rolet

tradicionale? Çfarë do të ishte Shqipëria pa njëmënyrë jetese ndryshe nga popujt e tjerë

europianë? A do të ekzistonte akoma,nëse nuk do të kishte zgjedhur fenë islame,

duke zbatuar deri më sot rregullat e stabilitetitsocial dhe të rritjes së fortë demografike?

Në foto: Motrat Sevasti dhe Parashqevi Qiriazi


“POLITIKEwww.gazetadyrrah.com

Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,Këshilli Bashkiak,trtrtrtrtryyyyyezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisinezë për mjedisin

M e iniciativën e kryetarit të KëshillitBashkiak të Durrësit, Indrit Hami-

ti, Këshilli Bashkiak dhe Zyra eTransparencës Qytetare kanë orga-nizuar një tryezë për mjedisin, e cilaparaprin organizimin e një serietakimesh të zgjeruara me special-istë, ku do të diskutohen çështjeqë kanë të bëjnë me përcaktimin errugëve optimale për një përdorimsa më efektiv të fondeve publikenë dispozicion të bashkisë, rritjene nivelit të transparencës me pub-likun, si dhe zgjerimin e pjesëmar-rjes së publikut në vendimmarrjenlokale për buxhetin. Në tryezëmorën pjesë të gjithë aktorët e in-teresuar në lidhje me këtë çështjetë ndjeshme për qytetin e Durrësit.

Tryeza për mjedisinSipas kryetarit të Këshillit

Bashkiak të Durrësit, Indrit Hami-ti: "Diskutimi për buxhetin e viti2012 me aktorët e interesuar jo paqëllim nisi me tryezën për mjedi-

sin. Mjedisin ne e konsiderojmëproblem prioritar për sot e për tëardhmen. Një mjedis i qën-drueshëm, përbën bazën për njëjetë të shëndetshme dhe zhvillimtë qëndrueshëm. Një diskutim itillë shtrohet ndoshta për herë tëparë direkt nga vendimmarrësit eqytetit, duke i dhënë kuptim dheshanse reale si diskutimit nëvetvete, ashtu edhe pasqyrimit tërekomandimeve që dolën nga kjotryeze direkt në procesin e rëndë-sishëm të votimit të Buxhetit 2012në Këshill Bashiak pas disa jav-ësh". Nga ana tjetër kreu i Këshil-lit Bashkiak ka nënvizuar se"Këshilli Bashkiak Durrës synonqë të bëhet jo vetëm promotor idebatit me aktorët realë mjedisorënë qytet, por të ofrojë mbështetjekonkrete për ta, përmes dizenjim-it të një programi "core-funding",që do të stimulojë institutet kërki-more, biznesin mjedisor dhe tëgjithë aktorët e interesuar në çësh-tje të tilla si problemi i erozionit,

energjia alternative, riciklimi imbetjeve, etj. Kjo i jep për herë tëparë një dimension konkretmbështetjes së nismave mjedisorenë nivel të vendimmarrjes lokale".

Politikat mjedisoreNjë rëndësi të veçantë në

fjalën e tij Hamiti i ka kushtuarfunksionit vendimmarrës, kon-trollues dhe hartimit të politikavemjedisore. Duke iu referuar tryezëspër mjedisin, kryetari i KëshillitBashkiak ka deklaruar se "kjotryezë synon ta forcoje jo vetëmfunksionin vendimmarrës tëKëshillit Bashkiak, por edhe atëkontrollues, përmes identifikimittë nevojave bashkëkohore, përhartimit e paketave mjedisore tëcilat duhet të përcaktojnë standar-det e vendimmarrjes mjedisorenga vendimmarrësit lokale. Ak-torët mjedisorë janë në këtë kup-tim një aset i çmuar i qytetit dhembështetja e tyre është një mbësh-tetje për gjithë qytetin." Duke iureferuar aspekteve që kanë tëbëjnë me vendimmarrjen dhebashkëpunimin me grupet e inter-esit, Hamitit deklaroi se "KëshilliBashkiak synon formimin endërveprimit midis vendimmar-rësve lokalë, grupeve të interesitdhe publikut, i aplikuar ky në tëgjitha fushat e mundshme. Kyndërveprim është duke funksion-uar dhe ka dhënë deri tani rezul-tate edhe me Zyrën e Transpar-encës Qytetare Durrës, e cila kaditur të luajë një rol aktiv në këtëdrejtim".

Problemet e DurrësitMë tej në tryezë janë evidentu-

ar disa prej problemeve kryesoremjedisore për qytetin e Durrësit.Problemi themeltar është eviden-tuar ndërtimi i një lanfdilli, pasifusha e mbetjeve urbane në PortoRomano të Durrësit prej 15 hek-tarësh ka dalë jashtë funksioni, sipasojë e derdhjes së qindra metra

kub plehrash çdo ditë. Në lidhjeme këtë çështje, drejtor i shërbi-meve publike në Bashkinë e Dur-rësit, Besnik Kërtusha, ka dek-laruar se për bashkinë e Durrësitky është një problem i mbartur, pordhe në vijim situata do të jetë enjëjtë, për shkak se propozimi përrritje të tarifave për pastrimin nuku miratua për vitin 2012. "Të gjithëqytetarët që nuk paguajnë tarifëne pastrimit, do t'u ndërpritet kyshërbim nga bashkia e Durrësit".Është për t'u evidentuar fakti seaktualisht çdo ditë në fushën embetjeve derdhen rreth 400 metrakub plehra, dhe kjo fushë brendanjë kohe të shkurtër nuk do të ketëmë vend për grumbullimin e tyre.Problematike është paraqitur ngadiskutantët dhe situata përsa i për-ket mungesës së riciklimit tëmbetjeve urbane në Durrës, ndër-sa vendgrumbullimi i plehravekonsiderohet pika më e nxehtëmjedisore, për shkak se plehratdigjen në natyre, duke shkaktuarre të mëdha toksike që përhapennë të gjithë qytetin.

PropozimetMe interes në këtë tryezë mje-

disore janë ndjekur tema të tillaqë kanë të bëjnë me pjesëmarrjene publikut në buxhetimin dhe in-formimin mjedisor, prezantimi idraft buxhetit 2012 për impaktindhe çështjet mjedisore, grumbulli-mi, riciklimi dhe përpunimi imbetjeve urbane në Durrës, hartae rrezikut gjeologjik për zonën eDurrësit, karburantet alternativedhe aplikacionet në transportinurban, shfrytëzimi i klimës për en-ergji në zonën e Durrësit, politikatmjedisore në nivel lokal dhe fush-at aplikative etj. Nga diskutimetjanë vjelë dhe propozimet më tërëndësishme që kanë konsistuarnë drejtim të dhënies me konce-sion të përpunimit të plehrave, nëkushtet kur ka mbetje të ricik-

Mjedisin ne e konsiderojmë problem prioritarpër sot e për të ardhmen. Një mjedis i

qëndrueshëm, përbën bazën për një jetëtë shëndetshme dhe zhvillim të qëndrueshëm.Një diskutim i tillë shtrohet ndoshta për herëtë parë direkt nga vendimmarrësit e qytetit,

duke i dhënë kuptim dhe shanse reale sidiskutimit në vetvete, ashtu edhe pasqyrimit

të rekomandimeve që dolën nga kjotryezë direkt në procesin e rëndësishëm

të votimit të Buxhetit 2012 nëKëshill Bashiak pas disa javësh

Propozohet marrja në koncesion e përpunimit të plehrave,përdorimi i energjive alternative në linjën Durrës-Currila,

ndriçimi i qendrës me panele diellore, krijimi i skedave mjedisoredhe të një komisioni permanent për çështjet mjedisore

lueshme (70% konsiderohen lëndëe parë për industrinë), gjë që do t'ishtonte dhe jetëgjatësinë landfil-lit të plehrave nga katër në njëzetvjet, po kështu është propozuar njëprojekt pilot për vënien në funk-sion të paneleve diellore të cilatmund të ndriçojnë qendrën e qy-tetit të Durrësit, propozim intere-sant ka qenë dhe ai mbi për-dorimin e energjive alternativebiodiezel, metan etj. Më konkre-tisht u propozua që në linjën e Cur-rilave të vihet në funksion për herëtë parë një linjë autobusësh mehidrogjen. Në lidhje me problem-atikën që ka të bëjë me erozioninevident të tokës në disa zona tëqytetit të Durrësit, u kërkua që kr-ijimi i një zyre të shërbimitgjeologjik në Bashkinë e Durrësit,zyrë e cila do të mbledhë të gjithëmaterialin studimor të deritan-ishëm dhe t'ia vërë në dispozicionpërpunimin e tij specialistëve tëfushës. Një ide interesante ishteajo që të krijohenë skeda mjedis-ore që më pas të aprovohen dhe nëKëshillin Bashkiak, në mënyrë qëtë monitorohet në mënyrë perma-nente situata mjedisore. Në bazëtë këtyre skedave të sakta të jependhe financimet përkatëse përmbrojtjen e mjedisit nga erozioni,por jo vetëm. Në takim ështëkërkuar që tryeza aktuale për mje-disin të kthehet në formën e njëkomisioni "ad hock" ose forumipermanent për mjedisin. Në këtëforum parashikohet që të trajtohenjo vetëm problemet e plehrave dhegjelbërimit me të cilat merret bash-kia, por dhe me çështje të tjera tëstudimeve mjedisore, në bash-këpunim dhe me aktorë të tjerë qëkanë lidhje me mjedisin. Të gjithapropozimet e grupeve të interesittë bëra prezente në tryezë do t'ikalojnë për miratim KëshillitBashkiak të Durrësit.

Llambi KallçoLlambi KallçoLlambi KallçoLlambi KallçoLlambi Kallço


AKTUALITETwww.gazetadyrrah.com

“Nga Llambi KALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇO

P ërgjegjësi i ekipit tëLAMP-it (planitpër menaxhimindhe administrimit

të tokës) për Durrësin, ValentinStanaj, reagon në lidhje me pla-nin e ri urbanistik të qytetit. Si-pas tij, plani rregullues kanevojë për ndryshime, pasi ësh-të utopik dhe i paaplikueshëmnë realitetin ekzistues. "Në plannuk është trajtuar absolutishtzona e parkut industrial dhe en-ergjetik, që është një njollëshumë e madhe dhe që zë njësipërfaqe masive, shpjegonStanaj. De facto, kemi një llojgardhi që ndan komplet terri-torin e bashkisë nga këto zonaku propozohet turizmi elitar sinë Gjirin e Lalëzit apo në Bish-tpallë ku propozohet turizmi imesëm"

Cili është koncepti i plan-Cili është koncepti i plan-Cili është koncepti i plan-Cili është koncepti i plan-Cili është koncepti i plan-it të ri urbanistik për Durit të ri urbanistik për Durit të ri urbanistik për Durit të ri urbanistik për Durit të ri urbanistik për Dur-----rësin që pritet të miratohetrësin që pritet të miratohetrësin që pritet të miratohetrësin që pritet të miratohetrësin që pritet të miratohetnga qeveria?nga qeveria?nga qeveria?nga qeveria?nga qeveria?

Plani rregullues përgjithë-sisht ndjek të njëjtin fat që kandjekur dhe studimi i qendrëssë qytetit të Durrësit. Plani ven-dos disa limite të domosdoshmenë të gjithë këtë zhvillim të pa-kontrolluar që ka ndodhur de-kadat e fundit. Situata kaotike

Plani i ri urbanistik? Një utopiPlani i ri urbanistik? Një utopiPlani i ri urbanistik? Një utopiPlani i ri urbanistik? Një utopiPlani i ri urbanistik? Një utopi

urbanistike nuk ju ka lënë spe-cialistëve shumë hapësirë që tëorientonin qytetin në zhvillimebashkëkohore. E thënë thjesht,u veprua në terrenin problema-tik urbanistik ekzistues. Planinë thelb ka propozuar katër kar-ta (projekte kryesore) që nukpara përmenden shumë nga ataqë flasin për plane rregulluesepër Durrësin, për vetë formënutopike që ato kanë.

Pse mendoni se plani ësh-Pse mendoni se plani ësh-Pse mendoni se plani ësh-Pse mendoni se plani ësh-Pse mendoni se plani ësh-të utopik?të utopik?të utopik?të utopik?të utopik?

Po marr shembullin e dy prejkartave. Njëra në plan propozonnjë platformë që bashkonsheshin e trageteve me stacion-in e trenit dhe lulishten e re që urehabilitua në hyrje të Durrësit.Platforma propozohej në njënivel, e hapur pa kufi, pa gardhedhe hekura, ku propozohej që tëkalonte me nënkalim. Nuk e dise sa i obligon kjo lloj karte zh-villimet që ka nevojë të ketë qy-teti i Durrësit kur investime qës'kanë lidhje me këtë plan janërealizuar tashmë në këtë zonënga bashkia. Nuk e di se sa eobligon kjo kartë masterplanine portit, sepse aktualisht porti pozhvillohet me zhvillime që nukjanë fare në harmoni me planinrregullues të qytetit. Marrin ras-tin e kartës tjetër që propozon njëpark autobusësh jashtë qytetit,

Plani vendos disa limite të domosdoshme në të gjithë këtëzhvillim të pakontrolluar që ka ndodhur dekadat e fundit.Situata kaotike urbanistike nuk ju ka lënë specialistëveshumë hapësirë që të orientonin qytetin në zhvillimebashkëkohore. E thënë thjesht, u veprua në terreninproblematik urbanistik ekzistues. Plani në thelb ka

propozuar katër karta (projekte kryesore) që nuk parapërmenden shumë nga ata që flasin për plane rregulluese

për Durrësin, për vetë formën utopike që ato kanë

në sipërfaqen e pa uzurpuar ak-tualisht të ish-kënetës kuparashikohej që lëvizja në qytetetë bëhej me mjete të vogla, në njëkohë që bashkia ndryshe ngafryma e planit ka rehabilituar njëpark autobusësh në qytet. Aktu-alisht jemi para realitetit ku planipo vonohet prej dy vitesh dheinvestimet që po realizohen janënë kundërshtim me frymën e këtijplani. Mund t'ju jap dhe shem-buj të tjerë si porti i peshkimit,investimet në hyrje të qytetit apodhe ato në portin e Durrësit. Po jupërmend dhe rastin ku në planpropozohen disa stabilimente me

banesa për të cilat thuhet që do tëmarrin karakter turistik, por defacto në kreshtat e kodrave tëKallmit ndodhen godina ekzis-tuese të agjencisë së legalizimitpër trajtim.

Sa e ka marrë parasyshSa e ka marrë parasyshSa e ka marrë parasyshSa e ka marrë parasyshSa e ka marrë parasyshplani rregullues densitetin eplani rregullues densitetin eplani rregullues densitetin eplani rregullues densitetin eplani rregullues densitetin ebanimit në Durrës?banimit në Durrës?banimit në Durrës?banimit në Durrës?banimit në Durrës?

Një nga parametrat krye-sorë të planit të ri rregulluesduke pasur parasysh dhe situ-atën kaotike të ndërtimit ësh-të dhe densiteti i banimit. Men-doj se plani mund të ketë njëdifekt të vogël në mënyrën e

llogaritjes së densitetit ekzis-tues. Informacioni që dispono-hej në kohën e hartimit të plan-it rregullues ka qenë i mangët.Harta e përdorimit të tokës,zonën e qendrës në Durrës eparaqet me një njollë të zezë,gjë që do të thotë se është te-jkaluar densiteti i duhur i ba-nimit. Në këtë lloj realiteti, tëduket absurde që të vazhdoshtë propozosh më tepër densitetetë reja banimi, kur, përkundrazi,duhet menduar për thjeshtëz-ime të densiteteve të banimit.Këto lloj parametrash projektii ka shtrirë në të gjithë territor-

in administrative. Densitetet qëpërdoren janë nga 110-90-320banorë për ha. Një difekt tjetër iprojektit (për shkak dhe të ko-hës së shkurtër që u hartua)është se parashikon zhvilliminbrenda territorit administrativtë bashkisë, pa parashikuar as-një lloj zhvillimi të mëtejshëmapo zgjerim në territoret e ko-munave. Në këtë plan nuk ësh-të trajtuar absolutisht zona eparkut industrial dhe energji-tik që është një njollë shumë emadhe dhe që zë një sipërfaqetë konsiderueshme. Këtu keminjë lloj gardhi që ndan kompletterritorin e bashkisë, drejt kë-tyre zonave ku propozohen siturizmi elitar në Gjirin e Lalëz-it ashtu dhe turizmi i mesëm sinë Bishtin e Pallës. Projekti nuki trajton në mënyrë absolutekëto sipërfaqe. Në projekt igjithë qyteti i Durrësit ështëndarë me njësi, ku secila njësika një simbol të vetin që kon-vergon me disa parametra dhestandarde.

A mendoni se plani kaA mendoni se plani kaA mendoni se plani kaA mendoni se plani kaA mendoni se plani kanevojë emergjente për rish-nevojë emergjente për rish-nevojë emergjente për rish-nevojë emergjente për rish-nevojë emergjente për rish-ikim?ikim?ikim?ikim?ikim?

Mendoj se plani duhet rish-ikuar. Duke pasur parasysh dhezhvillimet që kanë ndodhur mëmbrapa si përfundimi i sistemittë adresave që jep më në fundnjë numër të saktë godinash,apo përfundimin e procesit tëCENSUS-it që jep dhe ai një in-formacion të mirë në lidhje menumrin e banorëve në njësitërespektive, mendoj se rishki-mi i tij do sillte një ripërcaktimtë ri dhe parametra më të sak-të. Gjithashtu mund të kishtedhe propozime më cilësore përqytetin. Ideja e katër kartavenuk ka lidhje fare me situatënreale në qytetin e Durrësit dhesi rezultat baza e planit rregul-lues ka rënë poshtë pasi ështëvetëm utopike.

PrPrPrPrProjekt-plani rregullues i Durrësitojekt-plani rregullues i Durrësitojekt-plani rregullues i Durrësitojekt-plani rregullues i Durrësitojekt-plani rregullues i DurrësitProjekti i planit rregullues të qytetit ka arritur ne fazënProjekti i planit rregullues të qytetit ka arritur ne fazënProjekti i planit rregullues të qytetit ka arritur ne fazënProjekti i planit rregullues të qytetit ka arritur ne fazënProjekti i planit rregullues të qytetit ka arritur ne fazën

e planit struktural. Plani struktural u paraqit nga zyra ee planit struktural. Plani struktural u paraqit nga zyra ee planit struktural. Plani struktural u paraqit nga zyra ee planit struktural. Plani struktural u paraqit nga zyra ee planit struktural. Plani struktural u paraqit nga zyra eHYDEA-s me 08 dhjetor 2009, në një takim me titullarët eHYDEA-s me 08 dhjetor 2009, në një takim me titullarët eHYDEA-s me 08 dhjetor 2009, në një takim me titullarët eHYDEA-s me 08 dhjetor 2009, në një takim me titullarët eHYDEA-s me 08 dhjetor 2009, në një takim me titullarët ebashkisë dhe specialistët e departamentit të urbanistikës,bashkisë dhe specialistët e departamentit të urbanistikës,bashkisë dhe specialistët e departamentit të urbanistikës,bashkisë dhe specialistët e departamentit të urbanistikës,bashkisë dhe specialistët e departamentit të urbanistikës,nga të gjithë sektorët e tij.nga të gjithë sektorët e tij.nga të gjithë sektorët e tij.nga të gjithë sektorët e tij.nga të gjithë sektorët e tij. P P P P Pas prezantimit të planit ngaas prezantimit të planit ngaas prezantimit të planit ngaas prezantimit të planit ngaas prezantimit të planit ngaz.Corrado Minervini, u vazhdua me diskutime dhe pyetje-z.Corrado Minervini, u vazhdua me diskutime dhe pyetje-z.Corrado Minervini, u vazhdua me diskutime dhe pyetje-z.Corrado Minervini, u vazhdua me diskutime dhe pyetje-z.Corrado Minervini, u vazhdua me diskutime dhe pyetje-përgjigje për detajet e paraqitura të zhvillimit. Materiali ipërgjigje për detajet e paraqitura të zhvillimit. Materiali ipërgjigje për detajet e paraqitura të zhvillimit. Materiali ipërgjigje për detajet e paraqitura të zhvillimit. Materiali ipërgjigje për detajet e paraqitura të zhvillimit. Materiali ishkruar dhe i përkthshkruar dhe i përkthshkruar dhe i përkthshkruar dhe i përkthshkruar dhe i përkthyyyyyererererer,,,,, së bashku me harta së bashku me harta së bashku me harta së bashku me harta së bashku me hartat,t,t,t,t, u soll më 18 u soll më 18 u soll më 18 u soll më 18 u soll më 18dhjetor 2009 nga z. Angelo D'Urso, përfaqësues i Bankësdhjetor 2009 nga z. Angelo D'Urso, përfaqësues i Bankësdhjetor 2009 nga z. Angelo D'Urso, përfaqësues i Bankësdhjetor 2009 nga z. Angelo D'Urso, përfaqësues i Bankësdhjetor 2009 nga z. Angelo D'Urso, përfaqësues i BankësBotërBotërBotërBotërBotërore në Shqipëri.ore në Shqipëri.ore në Shqipëri.ore në Shqipëri.ore në Shqipëri. K K K K Ky may may may may material i është shpërndarë she-terial i është shpërndarë she-terial i është shpërndarë she-terial i është shpërndarë she-terial i është shpërndarë she-fave të sektorëve që marrin pjesë në këtë projekt dhe pofave të sektorëve që marrin pjesë në këtë projekt dhe pofave të sektorëve që marrin pjesë në këtë projekt dhe pofave të sektorëve që marrin pjesë në këtë projekt dhe pofave të sektorëve që marrin pjesë në këtë projekt dhe poshqyrtohet me imtësi, për të hartuar një raport të përbash-shqyrtohet me imtësi, për të hartuar një raport të përbash-shqyrtohet me imtësi, për të hartuar një raport të përbash-shqyrtohet me imtësi, për të hartuar një raport të përbash-shqyrtohet me imtësi, për të hartuar një raport të përbash-kët me komente dhe propozime për t'ju dorëzuar "HYDEA"-kët me komente dhe propozime për t'ju dorëzuar "HYDEA"-kët me komente dhe propozime për t'ju dorëzuar "HYDEA"-kët me komente dhe propozime për t'ju dorëzuar "HYDEA"-kët me komente dhe propozime për t'ju dorëzuar "HYDEA"-s. Zyra e "LAMP", pas një shqyrtimi të detajuar të planits. Zyra e "LAMP", pas një shqyrtimi të detajuar të planits. Zyra e "LAMP", pas një shqyrtimi të detajuar të planits. Zyra e "LAMP", pas një shqyrtimi të detajuar të planits. Zyra e "LAMP", pas një shqyrtimi të detajuar të planitstruktural, ka nxjerrë pikat kryesore të tij, një pjesë të tëstruktural, ka nxjerrë pikat kryesore të tij, një pjesë të tëstruktural, ka nxjerrë pikat kryesore të tij, një pjesë të tëstruktural, ka nxjerrë pikat kryesore të tij, një pjesë të tëstruktural, ka nxjerrë pikat kryesore të tij, një pjesë të tëcilave po ia japim lexuesit.cilave po ia japim lexuesit.cilave po ia japim lexuesit.cilave po ia japim lexuesit.cilave po ia japim lexuesit.

Zonat RezidencialeZonat RezidencialeZonat RezidencialeZonat RezidencialeZonat RezidencialeZonat Rezidenciale janë identifikuar si njësi dhe nën-njësi

urbane brenda ushtrimit të zonimit. Përsa i përket tipareve të tyrefunksionale dhe dendësisë së popullsisë, ato janë ndarë në:

- Zona satelite urbane (periferia)- Qendra Historike e Qytetit- Standard i Larte + B&B ose Hotel- Densitet i lartë- Densitet i mesëm- Densitet i ulët

Qendra e qytetitQendra e qytetitQendra e qytetitQendra e qytetitQendra e qytetitPlani Strukturor përcakton qartë normativat midis zonës se

përshtatshme rezidenciale, rrugëve, infrastrukturës sekondare, treg-tia e pakicës dhe bizneset e të gjitha llojeve, brenda zonës sëpërgjithshme të njësi dhe nen-njësive rezidenciale janë treguar nëtabelën më poshtë.

Këto normativa janë marre nga i vetmi plan rajonal i kryerdhe aprovuar ne Shqipëri dhe propozohen si opsione të panego-ciushme të paktën në nivel urban.

Funksioni Përqindja

Zone rezidenciale 65%Rrugë 10%Infrastrukturë sekondare 10%Pakica/banesat sociale 3%Biznes te të gjitha llojeve 12%

TOTALI 100%

Ndërmjet zonave qendrore urbane dhe zonaverurale duhet te vihet re një diferencë e thellë mi-dis normativave siç renditen me poshtë.

Valentin Stanaj



Basha: Nis Basha: Nis Basha: Nis Basha: Nis Basha: Nis TTTTTiririririrana e shekullit XXIana e shekullit XXIana e shekullit XXIana e shekullit XXIana e shekullit XXIBashkia e Tiranës hapi jav-

ën e kaluar konkursin për pro-jektin mbi zgjatimin e Bulevard-it dhe rehabilitimin e lumit të Ti-ranës, ku po marrin pjesë shtatëstudio të njohura arkitekturorenga 20 më prestigjiozet në botë.Kryetari i Bashkisë së TiranësLulzim Basha deklaroi se ky pro-jekt do ta vendosë përfundimishtTiranën në trajektoren e një qy-teti modern europian, të denjë përsfidat e shekullit të 21-të. “Ndry-shimi që ky konkurs parathotëpër një pjesë të mirë të qytetit nukështë një ndryshim që mund tëvijë brenda natës, veçanërisht nënjë projekt kaq domethënës dhetë madh sa ky, por unë jam shumëi lumtur për besimin e jashtëza-konshëm që demonstron praniae këtyre potencialeve të jashtëza-konshëm, të fushës së arkitek-turës urbane, në qytetin tonë, tekpotenciali i Tiranës, tek shpresa,mundësia për një Tiranë Europi-ane, për një Tiranë, ku të puno-het, jetohet, shijohet jeta më mirë”,tha Basha. Sipas Kryetarit tëBashkisë së Tiranës, zgjatimi iBulevardit dhe rehabilitimi i lu-mit të Tiranës do të sjellëndërtimin e një poli të riekonomik, hapjen e mijëravendeve të reja pune, përmirë-simin e cilësisë së jetës etj. “Kyprojekt do të rivitalizojë tërësisht1/5 e qytetit të Tiranës, do të ndër-tojë një pol të ri ekonomik, i cilido të hapë me mijëra vende pune,do të ndihmojë në përmirësimine trafikut, do të hapë aksese tëpaimagjinuara më parë përqytetarët, të moshuarit, fëmijët ekryeqytetit, aksese në hapësira tëgjelbra, parqe argëtuese, në hapë-sira ujore, pra do të përmirësojëtërësisht cilësinë e jetës në Tiranë,por mbi të gjitha do ta vendosëpërfundimisht Tiranën në trajek-toren e një qyteti modern europi-an, të denjë për sfidat e shekullitXXI”, tha Basha. Kryebashki-aku i Tiranës nënvizoi gjatë fjalës

Një nga përfaqësuesit e PD-së në Këshillin Bashkiak të Dur-rësit, Armand Teliti në një pron-oncim për gazetën Dyrrah kaakuzuar bashkinë e Durrësit nëlidhje me kaosin urbanistik nëqytetin bregdetar. Sipas Telitit,është e vërtetë që mungesa e njëplani rregullues ka ndikuar nëdrejtim të situatës problematikeaktuale urbanistike në Durrës,por mbi të gjitha këtë kaos ur-banistik e ka sjellë babëzia eqeverisjes lokale për të gllabëru-ar çdo copë terreni, çdo cep pal-lati apo çdo shesh lagje, sado tëvogël, për të ndërtuar më pas njëpallat më të madh. “Më shumëse mungesa e planit rregullueskjo situatë është produkt i pa-përgjegjshmërisë dhe i mung-esës së respektit ndaj qytetarëvedhe interesit të tyre.” Duke vijuarmë tej Teliti thotë se situata ur-banistike e qytetit të Durrësitështë simboli i një zhvillimi tërrëmujshëm dhe kaotik. “Ështëshumë e dukshme që në këtëzhvillim nuk ka qenë prioritetinteresi i qytetit, nuk ka qenëprioritet cilësia e jetës së qyteta-rëve, nuk kanë qenë prioritet

hapësirat e gjelbra, vendet eparkimit apo këndet e lodrave,nuk ka qenë prioritet e ardhmjae qytetit, por ka qenë prioritet etashmja e mbushur me para dhebeton.” Sipas Armand Telitit,bashkia e Durrësit e ka dëmtu-ar rëndë urbanistikën e qytetitme investime të pa-përgjegjshme, ku mbi të gjithajanë vënë interesa të ngushtapërfitimi dhe jo interesat e zh-villimit urbanistik të qytetit dheqytetarëve durrsakë. “Plani i riurbanistik, shprehet Teliti, ështënjë zhvillim pozitiv, falë dhe viz-ionit të qeverisë shqiptare për tëmos lejuar zhvillime kaotike ur-banistike dhe për të orientuarzhvillimin e qyteteve dhe mbarëvendit në vizione perëndimoreurbanistike. Nëse Bashkia eDurrësit vazhdon të gllabërojësheshet publike dhe lulishtet përinteresa të ngushta, vizioni ishtetit shqiptar është për mëshumë hapësira të gjelbra përqytetarët, më shumë rregull dhezhvillim harmonik, i cili ndikoncilësisht në jetën e qytetarëvedhe zhvillimin e vendit.”

Ll. KallçoLl. KallçoLl. KallçoLl. KallçoLl. Kallço

ARMAND TELITI:

Babëzia e qeverisjes lokaleBabëzia e qeverisjes lokaleBabëzia e qeverisjes lokaleBabëzia e qeverisjes lokaleBabëzia e qeverisjes lokaledëmtoi urbanistikëndëmtoi urbanistikëndëmtoi urbanistikëndëmtoi urbanistikëndëmtoi urbanistikën

së tij se shqiptarët presin me pa-durim të njohin Tiranën e këtijshekulli, e cila do të jetë në funk-sion të qytetarit, si një metropol iri evropian.Në çeljen e konkur-sit, kryeministri Sali Berisha ecilësoi këtë konkurs si fillim tëmadh e premtues për Tiranënmetropol dhe europiane, duke of-ruar mbështetjen e qeverisë, përrealizimin e këtyre projekteve.“Tirana, duhet të jemi realistë, kahumbur disa vite dhe kjo jo përfaj te qytetarëve e saj, por, para sëgjithash, për mungesën e vizion-it të paraardhësit tuaj, zoti kryetar.E theksova këtë moment për t’juthënë qeveria do t’ju mbështesëfuqishëm në projektet am-bicioze për ndërtimin e Tiranëssë këtij shekulli, sikundër qever-ia do të mbështeste pavarësishtnga ngjyrat partiake, çdo të vo-tuar të qytetarëve të Tiranës, nëambiciet e tij për t’i dhënë Tiranësdimensionin e munguar, për t’i

dhënë Tiranës mundësitë për tëzhvilluar të gjitha potencialet esaj, për t’i dhënë tregut të kryeqy-tetit energjinë, dinamizmin qëmeriton”.Kryeministri shigjetoiedhe drejtuesin e mëparshëm tëBashkisë së Tiranës, ish-Krye-bashkiakun Edi Rama, duke equajtur si një piktor të dështuardhe njeri pa vizion. “Paraardhë-si yt ishte një piktor dhe duhet tëthem i dështuar, jo për faktin senuk i shiteshin veprat në treg,por se nuk kuptonte se njerëzitkanë nevojë jo vetëm të shohin,por kanë nevojë edhe të ecin dhekjo është urbanistika. Ky ështëdimensioni që ju i jepni Tiranës,me projektin që do përzgjidhni,dimension, të cilin qyteti mezipret. Le ta konsiderojmë këtë njëfillim të madh e premtues për Ti-ranën metropol europian”, nën-vizoi Berisha.Në këtë gar ë mar-rin pjesë studiot Arkitekturore:DAR Group Turkey & United

Kingdom; West 8 - The Nether-lands; Albert Speer & Partners –Germany; Cino Zuçhi Architet-ti – Italy; Gerkan, Marg & Part-ners – Germany; Kees Chris-tianse & Partners - The Nether-lands; Grimshaë Architects -United Kingdom, të cilat po pre-zantojnë në Universitetin eArteve masterplanet për zgja-timin e Bulevardit, deri tek lumi iTiranës, që do të ketë një gjatësi1.7 km, por edhe për zhvillimin esipërfaqes përreth saj në plot132.8 ha. Shtatë studiot e arkitek-turës po prezantojnë edhe njëmasterplan për rehabilitimin elumit të Tiranës me gjatësi 6.7 kmsi edhe zhvillimin e zonës për-reth. Studiot konkurruese po pre-zantojnë edhe propozime për zh-villimin e zonës, nga lumi i Ti-ranës deri në Paskuqan, përf-shirë edhe zgjatimin e Bulevard-it si dhe për zhvillimin e Kodravetë Paskuqanit.

Kodi Emri Nr Sqm % A1 Rezidenciale Dendësi e Ulët 56 8272329 20,3% A2 Rezidenciale Dendësi e Mesme 4 185917 0,5% A3 Rezidenciale Dendësi e Larte 98 2372331 5,8% A4 Standarti i lartë + B&B ose Hotel 1 265420 0,7% A5 Rezidenciale Banesa Sociale 5 306670 0,8% F1 Rezidenciale Qendra e Qytetit 1 19244 0,0% B1 Komercial mix & Turizëm 1 4143 0,0% D3 Rezidenciale & Mikro Ndërmarrje 8 1348253 3,3% J2 Qendër Kulturore Historike 8 94427 0,2% TOT 12868734 31,5%

Funksioni Përqindja

Zone rezidenciale 90%Rruge 5%Infrastrukturë sekondare 4%Pakica 0,5%Biznes te të gjitha llojeve 0,5%Zonë rezidenciale 100%

Tabelat e mësipërme jane bazuar në dy të dhëna:a.a.a.a.a. sipërfaqen e njësi dhe nen-njësisë rezidencialeb.b.b.b.b. dendësinë e popullsisë.

Kjo e fundit është vendosur mbi bazat e supozimeve te panego-ciueshme si popullsia e përgjithshme ekzistuese dhe e parashikuar,dhe mbi supozimet specifike të zhvillimit urban si:

- - - - - dendësifikimi,- - - - - distanca nga qendra e qytetit,- - - - - cilësia e banesave dhe interesi dhe përfitimi për të rinovuar

stokun ekzistues të banesave.

Nën dritën e këtyre supozimeve, propozohet sa me poshtë:1. 1. 1. 1. 1. Densifikimi i ndërtesave buze rrugës;2. 2. 2. 2. 2. Ulja e densitetit brenda njësive urbane;3. 3. 3. 3. 3. Rritja e dendësisë së popullsisë aty ku rinovimi i banesave

është me i mundshëm.

Me qëllim që të bëhet densifikim nevojiten kontrollet e më-poshtme:

- Distanca nga ndërtesat etjera (te imponuara nga rregul-lat sizmike dhe/ose planet përpërgatitjen për emergjencat),

- Korridoret e ventilimit(gjerësitë e ndërtesave duhet tëkufizohen në 15 m).

- Kushtet e ndriçimitnatyral.

Propozohet që fshatrat e vog-la rurale përgjatë rrugës që të çonnë portin industrial, të rinovohendhe të zgjerohen për qëllime rez-idenciale /turizmi.

Sugjerohet që për vlerën endërtesave historike te identifiko-hen mënyra dhe trajtimi i përsh-tatshëm ndaj këtyre vlerave.



“Zhvillimi urbanistik,Zhvillimi urbanistik,Zhvillimi urbanistik,Zhvillimi urbanistik,Zhvillimi urbanistik,

përmes zbapërmes zbapërmes zbapërmes zbapërmes zbatimit të ligjittimit të ligjittimit të ligjittimit të ligjittimit të ligjit

Vazhdojmë të shfrytëzojmëtokën në mënyrë jo racionale.

Në një sipërfaqe toke ku mund tëndërtoheshin ndërtesa të larta,

sot kemi sipërfaqe toke tëpushtuar me ndërtesa

njëkatëshe. Ky është shfrytëzimirracional i tokës, që sjell pasojatë tjera, pasi duhen më shumëshpenzime për infrastrukturën,

ujin, dritat, telefoninë kanalizimedhe shërbimet në përgjithësi.

Problemi ynë nuk është senuk kemi plane rregulluese,por se ne nuk zbatojmë ligjin

Nga Llambi KALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇO

K ryetari iDhomës sëTregtisë dheIndustrisë në

Durrës, Andrea Xhovara,komenton zhvillimet aktu-ale ekonomike dhe urbanis-tike të rajonit të Durrësit, pordhe perspektivën e tyre. Ide-ja e zhvillimit të Durrësitverior ku do të ndërtoheshindy parqe, parku energjitikdhe parku industrial. SipasXhovarës, mungesa e viz-ionit, por dhe mos zbatimii ligjit kanë qenë faktorë qëna kanë penalizuar në zh-villimet urbanistike dheekonomike, në një kohë qëperspektivën e zhvillimit aie shikon pikërisht në har-monizimin e këtyre dy ko-mponentëve

Cil i është vlerësimiCil i është vlerësimiCil i është vlerësimiCil i është vlerësimiCil i është vlerësimijuaj në lidhje me situatënjuaj në lidhje me situatënjuaj në lidhje me situatënjuaj në lidhje me situatënjuaj në lidhje me situatënaktuale urbanist ike nëaktuale urbanist ike nëaktuale urbanist ike nëaktuale urbanist ike nëaktuale urbanist ike nëDurrës?Durrës?Durrës?Durrës?Durrës?

Mungesa e qartësisë sëzhvillimeve urbanistike nëqytetin e Durrësit ka të bëjëme dy aspekte. Së pari memungesën e planit tëpërgjithshëm rregullues, qëështë një dokument i shk-ruar dhe që tregonstrategjitë e ndërtimit. Tre-gon rrugët, tregon hapësir-at publike dhe ndërtesat nëfunksion me njëra-tjetrën,tregon lartësinë e ndërte-save sipas zonave etj. Kystudim çuditërisht ështëstërzgjatur dhe akoma nukështë aprovuar. Fatkeqësiae dytë ka qenë zhvillimi iqytetit sipas lejeve me stu-dim pjesor. Është abuzuarshumë me termin studimpjesor, ku është marrë para-sysh vetëm projekti indërtesës që do të vihet nëfunksion, në një kohë qëstudimi pjesor duhet tëmarrë parasysh të tërëzonën ku KRRT-ja e bash-kisë së Durrësit duhet t'utregonte gjithë qytetarëvese si do të zhvillohet egjithë zona në tërësi. NëDurrës kanë ndodhur ab-surditete të tilla ku dikushka ndërtuar ndërtesa tetë,

dhjetë, pesëmbëdhjetë aponjëzet kate dhe fqinjëtkanë mbetur viktimë e kë-tyre projekteve. Durrësi kapasur mundësi të tjera zh-villimi, jo vetëm në pjesëne vjetër të tij, por dhe nëveri. Plani i zhvillimit tëish-kënetës p.sh. është bërënga studio i tal iane eKozencës, por ky plan nuku zbatua dhe dyndja e pop-ullsisë bëri që të humbistesipërfaqja e tokës. Po kësh-tu u humb sipërfaqja etokës nga Shkozeti deri nëShkallnur, e ci la ishtemundësia e dytë e zhvillimittë qytetit. Po kështu kemihumbur mundësinë e dytëtë zhvillimit të qytetit nëdrejtim të Porto-Romanos.Vazhdojmë të shfrytëzojmëtokën në mënyrë jo racio-nale. Në një sipërfaqe tokeku mund të ndërtoheshinndërtesa të larta, sot kemisipërfaqe toke të pushtuarme ndërtesa njëkatëshe.Ky është shfrytëzim irra-cional i tokës, që sjell pa-soja të tjera, pasi duhen mëshumë shpenzime për in-frastrukturën, ujin, dritat,telefoninë kanalizime dheshërbimet në përgjithësi.Problemi ynë nuk është senuk kemi plane rregul-luese, por se ne nuk zba-tojmë ligjin.

Cila sipas jush ështëCila sipas jush ështëCila sipas jush ështëCila sipas jush ështëCila sipas jush ështëzgjidhja për të dalë ngazgjidhja për të dalë ngazgjidhja për të dalë ngazgjidhja për të dalë ngazgjidhja për të dalë ngaky tunel urbanist ik kuky tunel urbanist ik kuky tunel urbanist ik kuky tunel urbanist ik kuky tunel urbanist ik kujemi futur?jemi futur?jemi futur?jemi futur?jemi futur?

Përsa i përketzgjidhjes, mund të them setë gj i tha shpresat janëvarur te plani i përgjiths-hëm rregullues, por përmua personalisht shpresae vetme është zbatimi iligjit. Po të shikojmë që ngaviti 1995 ka disa plane rreg-ullues të qytetit të Durrësit.Kujtojmë masterplanin eqytetit të Durrësit të përgat-itur nga Universiteti i Pes-karës, masterplani i zhvil-limit të qytetit të Durrësitdhe zgjerimi i tij deri nëKatund të Ri , plani iKozencës, madje dhe zonae plazhit ka pasur planrregullues. Tani ne do të

bëjmë planin e përgjiths-hëm rregullues, në njëkohë që problemi ynë ësh-të se nuk zbatojmë ligjet.Nëse nuk koordinojmë in-teresat personale (këtu fu-ten pronarët e tokave, in-vestitorët dhe ndërtuesit) qëduan fitimin e tyre dhe tëkomunitet i t që kërkonhapësira publike, atëherënuk do të gjejmë kurrëzgjidhje. E thënë thjesht,deri tani interesat person-ale kanë mbizotëruar mbiinteresat e përgjithshëm,duke gjunjëzuar ato qëkanë vendimmarrjen.Pikërisht kjo na ka çuar nënjë situatë të tillë.

Duke u ndalur pak teDuke u ndalur pak teDuke u ndalur pak teDuke u ndalur pak teDuke u ndalur pak ted r e j t i m e t e z h v i l l i m i td r e j t i m e t e z h v i l l i m i td r e j t i m e t e z h v i l l i m i td r e j t i m e t e z h v i l l i m i td r e j t i m e t e z h v i l l i m i tekonomik të rajonit tëekonomik të rajonit tëekonomik të rajonit tëekonomik të rajonit tëekonomik të rajonit tëDurrësit, cilat sipas jushDurrësit, cilat sipas jushDurrësit, cilat sipas jushDurrësit, cilat sipas jushDurrësit, cilat sipas jush

janë kolonat kryesore kujanë kolonat kryesore kujanë kolonat kryesore kujanë kolonat kryesore kujanë kolonat kryesore kuë s h t ë m b ë s h t e t u r d h eë s h t ë m b ë s h t e t u r d h eë s h t ë m b ë s h t e t u r d h eë s h t ë m b ë s h t e t u r d h eë s h t ë m b ë s h t e t u r d h eduhet mbështetur në tëduhet mbështetur në tëduhet mbështetur në tëduhet mbështetur në tëduhet mbështetur në tëardhmen ky zhvillim?ardhmen ky zhvillim?ardhmen ky zhvillim?ardhmen ky zhvillim?ardhmen ky zhvillim?

Zhvillimi i përgjiths-hëm ekonomik i qytetit tëDurrësit duhet që të mbësh-tetet në katër pikat e fortatë tij që janë a-pozicionigjeografik i Durrësit dherajonit përreth, b-porti iDurrësit, c- pasuria e mad-he kulturore e qytetit dhe d-bregdeti. Këto pika të fortakanë shërbyer dhe do tëshërbejnë si pika referimidhe mbështetëse të rajonittë Durrësit dhe qytetit tëDurrësit në veçanti. Nësedo t´i merrnim me radhëduke nisur nga pozita gjeo-strategjike e Durrësit, nekemi mendimin që kjo pikëe fortë si qendra kryesore ehyrjes dhe daljes së mall-

rave, kapitaleve, njerëzvenuk është shfrytëzuar saduhet. Fillimisht ishte ide-ja e zhvillimit të Durrësitverior ku do të ndërto-heshin dy parqe, parku en-ergjitik dhe parku industri-al . Duke lënë mënjanëparkun energjitik që tash-më ka marrë ngjyra poli-tike, unë do të përqendro-hesha te parku industrial.Në këtë park industrial, pordhe në zonën e Shkozetit,mund të ngriheshin indus-tri të lehta prodhuese përvendin, por sidomos ek-sportuese. Mund të ngri-heshin qendra të mëdha tëmagazinimit të mallrave tështeteve të tjera më të për-paruara ose me zhvillimmë të madh aktualisht, siçjanë p.sh. vendet aziatikeqë do të shfrytëzonin Dur-rësin për të magazinuarmallra dhe më pas për tëoperuar në Evropë. Kjo per-spektivë ka mbetur nëvend. Dihet që dikur ështëbërë tenderi për të gjeturzhvilluesin e parkut indus-trial, nuk u shfaq askushdhe ka mbetur e bllokuar.Nëse flasim për turizmin, tëgjithë jemi dëshmitarë qëbregdeti i Durrësit ështësakrifikuar për hir të Sh-qipërisë. Në një periudhë tëvështirë ekonomike tëviteve 1997-2005 u bënëndërtime turistike dhe insti-tucionet shtetërore që kish-in në dorë vendimmarrjen,por dhe investitorët, pronar-ët e tokave, qytetarët që elejuan këtë, bënë që plazhi iDurrësit të transformohej nënjë xhungël që rrezikon tëhumbasë gjithnjë dhe mëshumë turistë. Aktualishtplazhi i Durrësit ka nevojëpër 200 milionë euro in-vestim, në një kohë që atje

janë hedhur 5 miliard euroinvestime të shqiptarëve dhetë huajve. Nëse duam qëplazhi i Durrësit të thithë tur-istë duhet që të ketë gen-tplane dhe infrastrukturën enevojshme inxhinierike mekanalizimet, depuratorët,ujin, energjinë, telefoninë,internetin etj. Gjithsesi nëkëtë tunel ku jemi futur kanjë rrugë. Nuk është e thënëqë gjitha këto investime të fu-qishme t´i bëjë shteti, mundt'i bëjnë privatët me anë tëkoncesioneve. Nëse flasimpër pasurinë kulturore të qy-tetit të Durrësit dimë se ështëkryqëzimi i historisë që ngalashtësia deri në kohët mod-erne. Ndonëse shumë studi-ues thonë që Durrësi ështënjë muze i hapur, unë do tashikoja çështjen pak mëgjerë dhe pak më ndryshendryshe. Marrim vetëm ras-tin e amfiteatrit, i cili ështënjë thesar arkeologjik dhe defacto është shumë pak ivizitueshëm. Po të marrëshpastaj dhe të gjithë pasuritëe tjera të zbuluara ose nëntokë, janë pothuajse tëpavizitueshme. Zgjidhja evizitueshmërisë së tyre do tëvijë vetëm nëse menaxhimi ityre i kalon në kompetencëbashkisë së qytetit të Dur-rësit. Me pak fonde, të gjithëkëto site historike dhe arke-ologjike mund të bëhen tëvizitueshme, mund të shtojnëturizmin duke e bërë atëgjithëvjetor dhe jo vetëm se-zonal. Nëse ne organizojmënjë tur vizite në 12 site arke-ologjike (si në Londër) që Dur-rësi i ka, bëhen totalisht tëvizitueshëm. Agjencitë që dotë akomodojnë turistët do tëkenë vetë interes, në një kohëqë shteti dhe pushteti vendordo të krijojnë vetëm premisapër vizitueshmërinë e tyre.

Andrea Xhovara



Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,Ligji është i mirë,por me pasojapor me pasojapor me pasojapor me pasojapor me pasojaKriteret janë tepër strikte dhe tepër të ngurta, gjë që do të

thotë një "ligj i mirë", por me pasoja për biznesin e ndërtimitdhe pronarët e truallit. Jam skeptik se si do të zhvillohet

qyteti me këtë plan, në këndvështrimin e ligjit "Përplanifikimin e territorit ".Zgjidhja e mundshme do të

konsistonte në limitimin e kateve të banimit, por me rritjene koeficientit të shfrytëzimit. Me planifikimin aktual,

koeficienti i shfrytëzimit është 10% dhe lartësia pa limit,në një kohë që ky koeficient duhet të shkojë te 40- 60%dhe lartësia mund të jetë deri në 6 kate...Ky ligj nuk bind

as ndërtuesit dhe as pronarët e trojeve. Mendoj se tëpaktën për 4-5 vite biznesi i ndërtimit do të bllokohet

totalisht pasi do të mungojë interesi i ndërtimit nga njëraanë dhe interesi i pronarëve të truallit nga ana tjetër

Nga Llambi KALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇOKALLÇO

N ënkryetari ibashkisë sëD u r r ë s i t ,Adrian Çela,

në një prononcim përgazetën "Dyrrah" kashpjeguar vizionin e bash-kisë për zhvillimin urban-istik të qytetit që, sipas tij,duhet të bazohet nëndërtimin e disa qendravedhe investimeve paralele."Mendoj se ligji i ri "Përplanifikimin urban" ështëi domosdoshëm, porbllokon dhe shkakton as-f iks i për b iznes in endërtimit, por dhe vonesatnë aplikimin e tij po japinkosto mbi biznesin dhebashkinë" thotë AdrianÇela. Nënkryetari i bash-kisë ka reaguar edhe nëlidhje me portin e pesh-kimit, që sipas tij është nëkundërshtim në frymën eplanit rregullues që nukparashikonte investime tëkësaj natyre në jug të qy-tetit, ku ish parashikuarndër t imi i n jë por t ijahtesh.

Ci l i ësh të v iz ion i iC i l i ësh të v iz ion i iC i l i ësh të v iz ion i iC i l i ësh të v iz ion i iC i l i ësh të v iz ion i ibashkisë së Durrësit përbashkisë së Durrësit përbashkisë së Durrësit përbashkisë së Durrësit përbashkisë së Durrësit përzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëqytetit?qytetit?qytetit?qytetit?qytetit?

Bashkia e Durrësit kapasur parasysh dy parimetë rëndësishme në zhvil-limin e qytetit. Shtrirjen etij në zonat e paprekuradhe krijimin e disa qen-drave në qytet. Konceptiynë është për një qytet mëtë mirë për të jetuar. Kjogjë fillon me adresaturatkryesore të një qyteti, evi-dentimin e tipareve krye-sore turistike të qytetit,orientimin e zhvillimeve tëqytetit në drejtimin lind-je -perëndim , duke ekërkuar vizionin e qytetitme orientim nga deti. Nëfakt në këndvështrimin e

zhvillimeve urbanistike tëqytetit nga pushteti qen-dror, ka një orientim drejtveriut dhe zonës së PortoRomanos, në një kohë qënë zonën e ish-kënetësnuk dihet se ç'lloj indus-trie do të zhvillohet. Nukdihet në do të kemi parkenergjitik, apo industrial,nuk dihet nëse do të jetëindustri përpunuese apomagazinim. Këtu ne keminjë d i ferenc im të ska-jshëm me vizionin e zhvil-limit të pjesës së energjisëme probleme ndotëse, pasido të përdoren karburanteqymyri dhe nafte me kimi-kate në dëmshme, në njëkohë që ne jemi për një zh-villim të turizmit pa ndot-je . Nëse sh iko jmë mekujdes planin e ri rregul-lues vërejmë se jugu i qy-tetit perceptohet si njëzonë ku parashikohetndër t imi i n jë por t ijahtesh me të gjithë in-f ras t rukturën enevojshme, në një kohë qënë mënyrë kontradiktoreqeveria ka miratuar pro-jektin për një port peshki-mi. Siç e thashë më parë,ne jemi për një qytet mul-t icentra l ku qyte tarë t ,duke pasur qendrat e reja,ndjehen dhe ata pjesë enatyrshme e qytetit. Nukduhet të ketë më qytetarëtë kategorisë së parë dhetë dytë, por të jetë një qytetgjithë përfshirës me shër-bime të cilësisë së lartë,gjelbërim, rrugë të asfal-tuara, kopshte, çerdhe dhetë gjithë aksesorët e tjerëqë përfshin një qytet i ko-hëve moderne. Për të zbat-uar këtë strategji, ne kemizbatuar disa projekte dhejemi në vijim të projektevetë tjera. Vizioni ynë për re-alizimin e këtyre projek-teve ka qenë paralel pra, ethënë ndryshe, ne i kemiprekur të gjitha zonat që

qytetarët të mos ndjehentë diferencuar.

S a d h e s i k a n ëS a d h e s i k a n ëS a d h e s i k a n ëS a d h e s i k a n ëS a d h e s i k a n ëndikuar konkretisht in-ndikuar konkretisht in-ndikuar konkretisht in-ndikuar konkretisht in-ndikuar konkretisht in-vestimet e bashkisë nëvestimet e bashkisë nëvestimet e bashkisë nëvestimet e bashkisë nëvestimet e bashkisë nëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëzhvillimin urbanistik tëqytetit?qytetit?qytetit?qytetit?qytetit?

Janë disa investime tërëndës ishme që kanëndikuar pozitivisht në zh-villimin urbanistik të qy-tetit të Durrësit si p.sh. in-vestimi te hyrja e qytetittë Durrësit, shëtitorja, bu-levardi, stacioni i trenitetj. Nuk do lë këtu pa për-mendur investimet në sh-kol la , kopshte e t j . Nëzonën e ish-kënetës keminjë projekt shumë am-bicioz, pasi kemi aplikuarnë KE, në një projekt qëkap vlerën e 1 milion euro,që parashikon ndërtimine një kopshti dhe një çer-dheje me kapacitet 150fëmijë si dhe sistemimin etë gjithë rrugëve lidhëseqë lidhin kopshtin me sh-kollën 9-vjeçare ekzis-tuese dhe shkollën e mes-me që po ndërtohet, përf-shi këtu të gjithë infras-trukturën nëntokësore.

Një projekt tjetër qëndikon në zhvillimin ur-banistik të qytetit ështëdhe projekti për sistemim-in e shëtitores nga Vollgate plazhi i Currilave dhevazhdimin e sistemimit nëzonën e Kallmit. Aktual-isht kemi bërë studimindhe kemi kaluar në fazëne projekt zbatimit në për-puthje dhe me planin rreg-ullues që është hartuar meBankën Botërore dhe qëështë në fazën e aprovim-it në KRTRSH dhe Minis-trinë përkatëse. Ky pro-jekt realizimi nuk mund tëbëhet në katër vite, por domë shumë kohë. Në këtëkuadër kërkohet n jëmirëkuptim dhe përfshirjemë e gjerë nga ana e insti-

tucionit të bashkisë. Stu-dio që do të fitojë garën dotë ketë konsultime të gjerame grupe të caktuara in-teresi si pronarët, arkitek-tët, ndërtuesit etj. Zhvilli-mi i ardhshëm i qytetit tëDurrësit l idhet ngushtëme këtë port turistik, mekëtë shëtitore, me këtëzonë turistike që do të zh-villohet. Si fazë e parë e in-vestimit mendohet të jetëinvestimi në plazh, shëti-tore deri në Currila. Njëprojekt tjetër perspektivdo të jetë faza e dytë dhefaza e tretë e sheshit "Ilir-ia" që përfshin jo vetëmpjesën midis bashkisë dhepallatit të kulturës, pordhe pjesën e rotondës ngapas. Po kështu do të për-fundojmë investimet nëlagjen 18 dhe do të vazh-dojmë më pas drejt zonëssë Spitallës, pra dhe sipasplanit rregullues ka njështrirje të qytetit drejtzonës së i sh -kënetës .Gjithsesi mund të them seaktua l i sht kemi tëbllokuar investimin përrrugën hyrëse të qytetit tëDurrësit dhe jemi në pritjetë një përgjigje nga ana eMinistrisë së Transportevepër rifillimin e punimeve.

Cilat sipas jush janëCilat sipas jush janëCilat sipas jush janëCilat sipas jush janëCilat sipas jush janëe f e k t e t q ë k a d h ë n ëe f e k t e t q ë k a d h ë n ëe f e k t e t q ë k a d h ë n ëe f e k t e t q ë k a d h ë n ëe f e k t e t q ë k a d h ë n ëbllokimi i KRbllokimi i KRbllokimi i KRbllokimi i KRbllokimi i KRTTTTT-së për bi--së për bi--së për bi--së për bi--së për bi-znesin dhe bashkinë eznesin dhe bashkinë eznesin dhe bashkinë eznesin dhe bashkinë eznesin dhe bashkinë eDurrësit?Durrësit?Durrësit?Durrësit?Durrësit?

Që nga shtatori KRT-ja është e pezulluar dhe,me ligjin e ri, përgjegjësiambi lejet e ndërtimit biembi kryetarin e bashkisë.Natyr isht që së par ikërkohet miratimi i plan-i t r regul lues që me sashikoj unë do të zgjasëdhe disa muaj të tjerë. Kjodo të thotë garanci përndërtime me plan rregul-lues dhe standarde nganjëra anë, por edhe asfik-si për biznesin e ndërtimitdhe qytetarët që duan tëndërtojnë. Mendoj se ligjii ri "Për planifikimin ur-ban" është i domos-doshëm, por bllokon dheshkakton asfiksi për bi-znesin e ndërtimit, pordhe vonesat në aplikimin

e tij po japin kosto mbi bi-znes in dhe bashkinë .Shikojeni aktualisht senë çfarë derexheje ështëkatandisur b iznes i indër t imi t s i rezu l ta t ib l lok imi t të l e jeve tëndërtimit . Një problemtjetër që duhet parë ështëdhe buxheti i bashkisë qëzbrazet dukshëm, pasirreth 30% të të ardhuravei kemi pikërisht nga kybiznes. Qeveria duhet tëna dëmshpërb le jë përpjesën që humbasim. Nënjë këndvështrim parimorligji është pozitiv, pasi ba-zohet në planin rregulluesdhe çdo gjë do të centrali-zohet në bazë të kë t i jplani. Ligji pra formatonnormat për ndërtimet ereja në qytetin e Durrësit.Kriteret janë tepër striktedhe tepër të ngurta, gjë qëdo të thotë një "ligj i mirë",por me pasoja për biznes-in e ndërtimit dhe pronar-ët e truallit. Personalishtjam skeptik se si do të zh-vi l lohet qyteti me këtëplan, në këndvështrimin eligjit "Për planifikimin eterritorit ". Gjithsesi jemipara faktit dhe duhet tapranojmë atë. Zgjidhja emundshme do të konsis-tonte në limitimin e kat-eve të banimit , por merritjen e koeficientit tëshfrytëzimit. Me plani-fikimin aktual, koeficien-ti i shfrytëzimit është 10%dhe lartësia pa limit, nënjë kohë që ky koeficientduhet të shkojë te 40-50-ose 60% dhe lar tës iamund të jetë deri në 6 kate.Më konkretisht nëse ke5000 m ² t rua l l , nuk eshfrytëzon më shumë se10% deri në 10 kate. Kyligj nuk bind as ndërtues-i t dhe as pronarë t etrojeve. Mendoj se të pak-tën për 4-5 vite biznesi indërtimit do të bllokohettotalisht pasi do të mun-gojë interesi i ndërtimitnga njëra anë dhe intere-si i pronarëve të truallitnga ana tjetër. Përsa i për-ket planit rregullues men-doj se është një plan rreg-ullues bashkëkohor, i ciliështë diskutuar me grupet

e interesit, por qëndronproblemi që thamë pak mëparë që në kundërshtim mefrymën e këtij plani, në jugtë qytetit nuk zbatohetpro jekt i për n jë por tjahtesh, por për një portpeshkimii . Ky invest imbie në kundërshtim mefrymën e planit të ri rreg-ullues, që gjithashtu popërshtatet sipas vizionit tëqendrës në investimet nëveri të qytetit. Plani ështëhartuar falë projektit tëbankës botërore mbi"Menaxhimin dhe Admin-istrimin e tokës"me njëfond prej 56 milion dol-larësh amer ikanë nëharkun kohor të viteve2007-2011 . Ky p lan kaqenë pjesë e projektit përhar t imin e p laneve tëpërg j i thshme të d isaqyteteve si Durrësi, Shko-dra, Vlora si dhe Kamza.Në fakt plani është bërënga studioja urbanistike"Hidea" , me qendër nëFirenze të Italisë. Plani sh-trihet në 15 vjet perspek-tivë. Durrësi ndahet nëzonën industriale, zonën eportit, në qendrën e qytetitsi dhe në sipërfaqet e gjel-bra. Zhvillimi i zonës in-dustriale, e cila përfshinPorto-Romanon dhe Spi-tallën, është përcaktuarnga qeveria. Porti gjith-ashtu është përcaktuarnga qeveria, por studiojaka parashikuar hapjen etij për banorët dhe jo tëmbetet një zonë e mbyllursi repart ushtarak. Qen-dra e qytetit është koncep-tuar s i n jë zonë shër-bimesh. Po kështu ështëpërcaktuar edhe zhvillimii zonës turistike, e cila dotë shtrihet në pjesën ekz-istuese, por edhe në veri tëzonës së Curr i lave .Ndërkohë, studioja e huajka parashikuar zhvillimine objekteve në shërbim tëkomunitetit, sikurse janëspitalet, qendrat sociale,shkollat, qendrat sportivee të tjerë që përmbledh kjokategori. Meqenëse terri-toret në Durrës tashmë janëzënë, plani ka parashikuarqë ato të sigurohen nga pr-onarët e tokës.

Adrian Çela


SOCIALEwww.gazetadyrrah.com

“Flet Aleksandër Garuli, drejtor i njësisë së zbatimit të Projekteve në Ministrinë e Mjedisit

PPPPPorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëorti i peshkimit do tëndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizminndihmojë turizmin

Nga të dhënat që bëhen tëditura nga Agjensia Kombëtaree Ushqimit në Durrës, janë 15stabilimente që kanë të drejtëne eksportit për peshkun efreskët dhe produkteve të pesh-kut në BE. Nga këto 5 kompanibëjnë përpunim dhe ambal-azhim të peshkut (açuge,sardele) në madhësi, formëdhe shije të ndryshme dhe tëtjerat eksportojnë peshk tëfreskët, i peshkuar nga anijet epeshkimit në detin Adriatikdhe Jon. Në treg është jo vetëme vështirë të gjendet peshk ifreskët, por në 95% të tij janëprodhime të cilat importohennga shtete, si India Ekuadori,Indonezia etj. Këto të dhënavijnë nga një prej stabiliment-

eve më të mëdha të peshkut nëDurrës, stabiliment i cili vetëmkëtë javë importoi mbi 5 tonëprodhime deti të ngrira . Aktu-alisht nga vendi ynë drejt Ital-isë dhe Greqisë eksportohet 500tonë prodhime deti,ku vetëm 100tonë janë prodhime të freskëta,ndërsa 400 tonë janë prodhimetë konservuara, ku lënda e parëështë importuar nga shtete tëndryshme është ambalazhuarnë Durrës, dhe niset sërish drejtvendit të origjinës. Importi ikarkalecit bëhet nga Ekuadoridhe India. Llojet e tjera impor-tohen nga Spanja Italia, In-donezia etj. Sipas AKU im-portet janë në shifra disa herëmë të larta për të përballuarnevojat e tregut vendas.

AKU

PPPPPeshku në treg nga importieshku në treg nga importieshku në treg nga importieshku në treg nga importieshku në treg nga importi

Portet e peshkimit në të gjithavendet janë të integruar brenda

qyteteve dhe në shumë raste janënë të njëjtin vend me portet e

jahteve. Për të mos shkuar larg,kujtojmë se në Bari të Italisë porti i

peshkimit është në zonën më tëbukur turistike të qytetit, në Budva

të Malit Zi porti i peshkimit është nëtë njëjtin vend me portin e jahtevepikërisht në shëtitoren turistike tëkëtij qyteti. Nuk duhet ta gjykojmë

portin e peshkimit në kushtetaktuale ku është sot. Në portin e rite peshkimit, kushtet për aktivitetin

e peshkimit do jenë tëpakrahasueshme me kushtet

e grumbullit të anijeve të sotme

P rej më se 20vjetësh sektori ipeshkimit njënga industritë

më të mëdha dhe të rëndë-sishme në qytetin bregdetar tëDurrësit ka shkuar drejtrrënimit total. Problemet epeshkimit janë nga më tëndryshmet, dhe nisin me mu-ngesën e karburantit, mung-esën e infrastrukturës, etj,ndërsa pronarët e anijeve tëmëdha kanë gjetur një alter-nativë tjetër, duke importuarpeshkun nga vendet fqinjë,për të përballuar kërkesatgjithmonë e në rritje të tregutvendas. Në një krah qën-drojnë problemet e mëdha fi-nanciare të peshkatarëve përshkak të problemeve që kanëme karburantin, dhe nëkrahun tjetër autoritetet tëcilat për vite me radhë nuk idhanë zgjidhje, ndërtimit tëportit të ri, ndonëse prej 2004Banka Islamike dha në formëkredie të butë 16 milionë dol-larë amerikanë për ndërtimine këtij porti. Por vetëm këtëjavë Ministria e Mjedisit kanënshkruar kontratën mefirmën fituese të tenderit, përfillimin e punimeve të cilatparashikohen të zgjasin 2 vjetkalendarikë. Përplasjet midisQeverisë dhe Bashkisë së Dur-rësit për vendin e ndërtimit tëportit, tashmë kanë marrëfund, dhe të fituar janë pesh-katarët të cilët këmbëngulënqë porti i ri i peshkimit të ndër-tohej jashtë murit rrethues tëportit, në afërsi të kalatës zero,pikërisht aty ku bashkiakundërshtoi fort projektin meidenë e ndotjes së madhe mje-disore që do t'i shkaktohejshëtitores Taulantia.

Z. Garuli çfarë parash-Z. Garuli çfarë parash-Z. Garuli çfarë parash-Z. Garuli çfarë parash-Z. Garuli çfarë parash-ikon projekti i portit të riikon projekti i portit të riikon projekti i portit të riikon projekti i portit të riikon projekti i portit të ritë peshkimit dhe sa do tëtë peshkimit dhe sa do tëtë peshkimit dhe sa do tëtë peshkimit dhe sa do tëtë peshkimit dhe sa do tëzgjasin punimet?zgjasin punimet?zgjasin punimet?zgjasin punimet?zgjasin punimet?

Që në fillim dëshiroj tëtheksoj se qyteti i Durrësit përfat të keq është i vetmi qytet irëndësishëm në Adriatik qënuk ka një port peshkimi tëmirëfilltë. Përpjekjet për

ndërtimin e portit të peshkim-it janë shumë të hershme. Atofillojnë që para rreth 40 vitesh,që prej vitit 1972 , ku filloihedhja e gurëve në det përndërtimin e portit të peshkim-it , iniciativë që u ndërpre qëatë vit. Para vitit 1990 janëbërë edhe ka patur edhe nisjetë tjera , por që gjithashtu janëlënë në harresë. Më tej për-pjekjet për ndërtimin e portittë peshkimit në Durrës kanërifilluar në vitin 1994, kuqeveria në atë vit ngriti njëgrup pune ndërministror përtë studiuar mundësitë përndërtimin e portit të peshkim-it. Studimet për ndërtimin eportit të peshkimit u ndër-prenë ne vitin 1997. Mbështe-tur në studimet e mësipërmesi dhe në strategjinë ko-mbëtare të zhvillimit të trans-portit, në Dhjetor 1998 Minis-tria e Transportit firmosi kon-tratën me kompaninë Ameri-kane Louis Berger Inc. për tëkryer studimin për Planin ePërdorimit të Tokës në Portine Durrësit. Ky studim përcak-toi nevojën për një planifikimme racional të sipërfaqes sëportit në funksion të modern-izimit dhe rritjes së volumit tëpunës. Në skenarët e miratu-ar të këtij projekti është për-caktuar ripoziconimi i portittë peshkimit në kalatën zeropër të krijuar mundësinë ezgjerimit për terminalin e Ro-Ro dhe trageteve si një ngaburimet kryesore të trafikutpër korridorin 8-të dhe si njëaktivitet me peshë të kon-siderueshme në të ardhurat eAutoritetit Portual Durrës. Përsa më sipër, në vitin 2004 uiniciua studimi i fizibilitetit përportin e ri të peshkimit nëDurrës me financim tëBankës Botërore. Me fondet eBankës Botërore janë kryerkëto studime në favor tëndërtimit të portit të peshkim-it në Durrës:

-Studimi Batimetrik-Studimi Gjeoteknik-Modelimi 3 Dimensional-Studimi i Fizibilitetit

Pas rreth 40 vitesh inicia-tivash dhe dështimesh përndërtimin e portit të peshkim-it Durrës, së fundmi, iniciati-va më serioze është e Qever-isë aktuale që, mbështeturedhe në studimet e BankësBotërore, nënshkroi mar-rëveshjen e kredisë meBankën Islamike për Zhvil-lim, për financimin e ndërtimittë portit të peshkimit. Punimetpër ndërtimin e portit të pesh-kimit do të fillojnë pas rrethtre muajsh dhe do të zgjasin,sipas projektit, për dy vite.

Duke u ndalur specifik-Duke u ndalur specifik-Duke u ndalur specifik-Duke u ndalur specifik-Duke u ndalur specifik-isht tek porti i ri, a janëisht tek porti i ri, a janëisht tek porti i ri, a janëisht tek porti i ri, a janëisht tek porti i ri, a janëparashikuar elementët eparashikuar elementët eparashikuar elementët eparashikuar elementët eparashikuar elementët etjerë, siç janë magazinattjerë, siç janë magazinattjerë, siç janë magazinattjerë, siç janë magazinattjerë, siç janë magazinatdhe si do të realizohetdhe si do të realizohetdhe si do të realizohetdhe si do të realizohetdhe si do të realizohetmbrojtja nga dallgët përmbrojtja nga dallgët përmbrojtja nga dallgët përmbrojtja nga dallgët përmbrojtja nga dallgët përmotopeshkatoret?motopeshkatoret?motopeshkatoret?motopeshkatoret?motopeshkatoret?

Porti i peshkimit në Dur-rës do të ndërtohet sipas njëprojekti modern. Ai do të përf-shijë një sipërfaqe ujore prejrreth 13 hektarësh dhe do tëpërfitohen nga deti rreth 3hektarë terren. Ai do të ndër-tohet në kalatën lindore tëportit tregtar, dhe në distancërreth 800 metra larg nga shëti-torja dhe jo përballë shëtitoressiç u keqinformua opinioninga disa media. Porti do të ketëtre pontile ku do të mund tëankorohen njëkohësisht mbi150 anije peshkimi. Në pro-jekt janë parashikuar infras-truktura ndihmëse për portinsi dhe hapësira për mundë-simin në perspektivë të

ndërtimit të shkallës për ripa-rimin e anijeve. Porti do ketëthellësi të mjaftueshme edhepër ankorimin e anijeve tëpeshkimit me tonazh të madhdhe do të mbrohet ngadallgëthyese me lartësi mbi 6metër.

Pse është zgjatur pam-Pse është zgjatur pam-Pse është zgjatur pam-Pse është zgjatur pam-Pse është zgjatur pam-barimisht në kohë zbatimibarimisht në kohë zbatimibarimisht në kohë zbatimibarimisht në kohë zbatimibarimisht në kohë zbatimii këtij projekti, pasi Bankai këtij projekti, pasi Bankai këtij projekti, pasi Bankai këtij projekti, pasi Bankai këtij projekti, pasi BankaIslamike ka vite që ka ako-Islamike ka vite që ka ako-Islamike ka vite që ka ako-Islamike ka vite që ka ako-Islamike ka vite që ka ako-rduar shumën e kredisërduar shumën e kredisërduar shumën e kredisërduar shumën e kredisërduar shumën e kredisëedhe projekti ka qenë gati.edhe projekti ka qenë gati.edhe projekti ka qenë gati.edhe projekti ka qenë gati.edhe projekti ka qenë gati.KKKKKu janë vënë re vësh-u janë vënë re vësh-u janë vënë re vësh-u janë vënë re vësh-u janë vënë re vësh-tirësitë për zbatimin e tij?tirësitë për zbatimin e tij?tirësitë për zbatimin e tij?tirësitë për zbatimin e tij?tirësitë për zbatimin e tij?

Ka pasur vështirësi përmarrjen e lejes nga BashkiaDurrës për ndërtimin e portit tëpeshkimit. Kjo ka sjellë vone-sa në ecurinë e procedurale përfillimin e punimeve. Për të kapër-cyer këto vështirësi u bënë ndry-shime në projekt për të shkëpu-tur portin e peshkimit nga infras-truktura rrugore e qytetit. Me pro-jektin e ri, porti i peshkimit do tëshfrytëzojë rrugët hyrëse të por-tit tregtar. Ky ndryshim projektii imponuar nga bllokimi i lejessë ndërtimit e shkëput portinnga infrastruktura e qytetit dukevështirësuar lëvizjet e qytetarëvedhe kontaktet e tyre me portin epeshkimit. Ky fakt në të ardh-men bën të domosdoshëmndërtimin e merkatës së pesh-kut në një vend tjetër, jashtë por-tit.

Në kushtet e reja të projek-tit, ku porti i peshkimit nuk lid-het me infrastrukturën e qytetit,leja e ndërtimit është kompe-

tencë e KRT të Qarkut dhe eKRTRRSH. Pas pajisjes me lejendërtimi nga këto struktura, ec-uria e mëtejshme për ndërtimin eportit, ka ndjekur procedurat eBankës Islamike për Zhvillim,të cilat tashmë janë në përfun-dim.

KKKKKy pry pry pry pry projekt ka hasur nëojekt ka hasur nëojekt ka hasur nëojekt ka hasur nëojekt ka hasur nëkundërshtime të forta nga anakundërshtime të forta nga anakundërshtime të forta nga anakundërshtime të forta nga anakundërshtime të forta nga anaBashkisë së Durrësit, me pre-Bashkisë së Durrësit, me pre-Bashkisë së Durrësit, me pre-Bashkisë së Durrësit, me pre-Bashkisë së Durrësit, me pre-tendimin se ndërtimi i portittendimin se ndërtimi i portittendimin se ndërtimi i portittendimin se ndërtimi i portittendimin se ndërtimi i portitprprprprpranë shëtitores "Tanë shëtitores "Tanë shëtitores "Tanë shëtitores "Tanë shëtitores "Taulantia"aulantia"aulantia"aulantia"aulantia"shkakton ndotje mjedisore. Sishkakton ndotje mjedisore. Sishkakton ndotje mjedisore. Sishkakton ndotje mjedisore. Sishkakton ndotje mjedisore. Sido të bëhet e mundurdo të bëhet e mundurdo të bëhet e mundurdo të bëhet e mundurdo të bëhet e mundurshmangja e ndotjes nga ana eshmangja e ndotjes nga ana eshmangja e ndotjes nga ana eshmangja e ndotjes nga ana eshmangja e ndotjes nga ana epeshkatoreve , sepse ekspe-peshkatoreve , sepse ekspe-peshkatoreve , sepse ekspe-peshkatoreve , sepse ekspe-peshkatoreve , sepse ekspe-rienca tregon që aktualisht,rienca tregon që aktualisht,rienca tregon që aktualisht,rienca tregon që aktualisht,rienca tregon që aktualisht,flota e peshkimit është ndot-flota e peshkimit është ndot-flota e peshkimit është ndot-flota e peshkimit është ndot-flota e peshkimit është ndot-ësja kryesore e basenit ujor tëësja kryesore e basenit ujor tëësja kryesore e basenit ujor tëësja kryesore e basenit ujor tëësja kryesore e basenit ujor tëportit të Durrësit?portit të Durrësit?portit të Durrësit?portit të Durrësit?portit të Durrësit?

Pretendimi i Bashkisë përportin e peshkimit nuk qëndronpër shumë arsye. Ky port do tëndërtohet me kushte bashkëko-hore sipas një projekti modern.Projekti është pajisur me lejemjedisi sipas standardeve të BE.Portet e peshkimit të ndërtuarasipas këtyre standardeve jovetëm që nuk krijojnë ndotje, porjanë pjesë e infrastrukturës turis-tike në të gjitha qytetet bregde-tare. Portet e peshkimit në të gjithavendet janë të integruar brendaqyteteve dhe në shumë raste janënë të njëjtin vend me portet ejahteve. Për të mos shkuar larg,kujtojmë se në Bari të Italisë por-ti i peshkimit është në zonën mëtë bukur turistike të qytetit, nëBudva të Malit Zi porti i pesh-kimit është në të njëjtin vend meportin e jahteve pikërisht nëshëtitoren turistike të këtij qyteti.Nuk duhet ta gjykojmë portin epeshkimit në kushtet aktuale kuështë sot. Aktualisht anijet e pesh-kimit janë në kushte që nukplotësojnë asnjë standard

bashkëkohor. Ato janë të ven-dosura në mënyre kaotike dhepa asnjë kusht mjedisor. Pesh-katarët janë në vështirësi tëmëdha për kryerjen e aktivitetittë tyre dhe në rrezik të përher-shëm për mbytjen e anijeve.Megjithëse janë në këto kushtetë papranueshme, anijet e pesh-kimit edhe sot nuk krijojnë prob-leme ndotje që të vënë në vësh-tirësi pasagjerët e trageteve qëjanë më pak se 50 metra afër. Nëportin e ri te peshkimit, kushtetpër aktivitetin e peshkimit dojenë të pakrahasueshme mekushtet e grumbullit të anijeve tësotme.

PPPPPor nga ana tjetër ka qenëor nga ana tjetër ka qenëor nga ana tjetër ka qenëor nga ana tjetër ka qenëor nga ana tjetër ka qenëedhe presioni i vazhdueshëmedhe presioni i vazhdueshëmedhe presioni i vazhdueshëmedhe presioni i vazhdueshëmedhe presioni i vazhdueshëmi i i i i AAAAAutoritetit Putoritetit Putoritetit Putoritetit Putoritetit Portual të Durortual të Durortual të Durortual të Durortual të Dur-----rësit, i cili kërkon largimin erësit, i cili kërkon largimin erësit, i cili kërkon largimin erësit, i cili kërkon largimin erësit, i cili kërkon largimin ekësaj flote nga bankinat ak-kësaj flote nga bankinat ak-kësaj flote nga bankinat ak-kësaj flote nga bankinat ak-kësaj flote nga bankinat ak-tuale, me qëllim vijimin e in-tuale, me qëllim vijimin e in-tuale, me qëllim vijimin e in-tuale, me qëllim vijimin e in-tuale, me qëllim vijimin e in-vestimit që ka po zhvillohetvestimit që ka po zhvillohetvestimit që ka po zhvillohetvestimit që ka po zhvillohetvestimit që ka po zhvillohetpër terminalin e pasagjerëve...për terminalin e pasagjerëve...për terminalin e pasagjerëve...për terminalin e pasagjerëve...për terminalin e pasagjerëve...

Dëshiroj të theksoj se Au-toriteti Portual ka qenë vazhdi-misht bashkëpunues për prob-lemet e peshkimit. Është shumë ijustifikueshëm shqetësimi i tyrepër situatën e krijuar nga ankori-mi i anijeve të peshkimit pikër-isht në atë vend ku po bëhet zgjer-imi i kalatës së trageteve. Bllokimii punimeve portuale shkakton njëdëm të madh për ekonominë. Sigur-isht, kjo është një situatë epadëshirueshme për të gjithë, nëradhë të parë për peshkatarët qëjanë në ato kushte, por po aqproblem edhe për Autoritetin Por-tual që pengohet në aktivitetin etij. Ndërtimi i portit të ri të pesh-kimit do të sjellë zgjidhjen e kë-tyre problemeve të mëdha. Porti ipeshkimit është një pasuri e qy-tetit të Durrësit. Ndërtimi i këtijporti do t'i japë Durrësit një pa-suri të munguar në vite.


KULTUREwww.gazetadyrrah.com

EtnogrEtnogrEtnogrEtnogrEtnografiku,afiku,afiku,afiku,afiku, "lojë" institucionesh "lojë" institucionesh "lojë" institucionesh "lojë" institucionesh "lojë" institucioneshBashkia e Durrësit kërkon që Ministria e

Kulturës të marrë seriozisht në dorë fatin eshtëpisë-muze "Aleksandër Moisiu", tashmë

e kthyer pronarëve. "Është monument kulturedhe si i tillë është nën administrimin e dikasterit",thonë vendorët, duke i ngarkuar Tiranës barrën

e pagesës së qirasë mujore. "Muzetë vendorë janëkompetencë e pushtetit lokal", thonë nga Tirana

Nga Mila BALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSABALLHYSA

E ardhmja eMuzeut të Kulturës Populloreduket e turbullt.

Njohja e të drejtës së pronë-sisë nga ana e Zyrës sëRegjistrimit të Pasurive tëPaluajtshme familjes Noçkanga Tirana nuk jep siguri përqëndrimin e muzeut et-nografik në ambientet kundodhet tani. Që nga viti1983, Muzeu i Kulturës Popu-llore qëndron në shtëpinë meçardak të shekullit XIX, në tëcilën për disa vite ka jetuaraktori i madh, AleksandërMoisiu. Godina në fjalë gëzonstatusin "Monument kulture ikategorisë së parë" për vetëvlerat arkitekturore dhe his-torike që ajo mbart. Ajo ështënën administrimin e Minis-trisë së Kulturës dhe Institutittë Monumenteve, ky i funditka të drejtën ekskluzive tëkryejë restaurimin e kësaj go-dine, pasi për vetë specifikënqë ajo ka, jo kushdo mund tëndërhyjë për të rregulluardëmtimet. Po ndërsa Zyra eRegjistrimit të Pasurive tëPaluajtshme i ka njohurpronësinë e godinës familjesNoçka, Ministria e Kulturësdhe Bashkia duket sikurkërkojnë t'ia lënë njëra-tjetrëspërgjegjësinë e lidhjes së kon-tratës së qirasë me pronarin eligjshëm. Përsa kohë familjesNoçka i është njohur prona,pjesëtarët e saj do të kërkojnëose të kthehen të banojnë vetëaty, ose të lidhin një kontratëqiraje me institucionin që e kanë varësi. Pikërisht në këtëpikë çështja komplikohet pasias Bashkia e Durrësit dhe asMinistria e Kulturës nuk e mar-rin mbi vete këtë barrë. Ndërsaburime zyrtare të Bashkisë sëDurrësit bënë të ditur se ështëMinistria e Kulturës institucio-ni që ka nën administrim këtëgodinë dhe për pasojë duhet tëjetë ajo që do të lidhë kontratënme familjen Noçka, nga anatjetër Drejtoria e TrashëgimisëKulturore ia kalon stafetënpushtetit vendor. I pyetur ngagazeta "Dyrrah" për këtë çësh-tje, drejtori i Trashëgimisë Kul-turore, Olsi Lafe u shpreh se,-"bashkia e Durrësit ka mjaf-tueshëm kapacitete e resursepër të lidhur kontrata qiraje sipërdoruese e katit të dytë tëmuzeut "Aleksandër Moisiu".Është detyrim ligjor sipaslegjislacionit në fuqi i bashkisësë Durrësit, ashtu siç është i çdopushteti lokal për muzetë ven-dorë, që t'i përgjigjet pronarit nëbazë të kërkesave që parash-ikon ligji. Këtë nuk po e thempër të hequr përgjegjësinë ngavetja, por është detyrim i Këshil-lit Bashkiak që të miratojëshumën mujore që do t'i akor-dohet pronarit të ligjshëm, osetë aprovojë zhvendosjen eMuzeut të Kulturës Popullore nënjë tjetër ambient". Është evërtetë që në bazë të ligjit muzetëvendore, siç është ai i kulturëspopullore administrohen ngapushteti lokal, por në këtë rastgodina ku ndodhet ky muzeështë njëkohësisht monumentkulture. Ish drejtori i Muzeut tëKulturës Popullore në Durrës,Sali Hidri, sqaron për gazetën

se përsa kohë shtëpia meçardak, që i takon gjysmës sëdytë të shekullit XIX-të gëzonstatusin e monumentit të kul-turës është ministria, institucio-ni që e ka këtë godinë nën varësitë saj të drejtpërdrejtë dhe nëbazë të ligjit duhet të lidhë kon-tratën e qirasë me pronarin eligjshëm. Në të njëjtën kohëobjektet që ndodhen në inven-tarin e Muzeut të Kulturës Pop-ullore i përkasin trashëgimisëkulturore kombëtare dhe janënën mbrojtje nga drejtoria për-katëse që funksionon pranëMinistrisë së Kulturës. Po t'i ref-erohemi nenit 34 të ligjitNr.9048, datë 7.4.2003 "Për

trashëgiminë kulturore" atythuhet shprehimisht: "Njësitë eqeverisjes vendore bash-këpunojnë me institucionetshtetërore të specializuara përruajtjen dhe mbrojtjen e objek-teve të trashëgimisë kulturore,që ndodhen në territoret në ju-ridiksionin e tyre. Ministriapërgjegjëse për trashëgiminëkulturore përcakton mënyrat ebashkëpunimit". Pra është min-istria ajo që vendos mënyrat ebashkëpunimit me pushtetinlokal për këto monumente.Aktualisht në këtë godinëgjenden zyrat e Drejtorisë Ra-jonale të Kulturës Kombëtaredhe Muzeu i Kulturës Popu-

llore. Drejtoria e Kulturës Ko-mbëtare pritet të zhvendosetpas disa muajsh në ambientetpranë Muzeut Arkeologjik, icili i është nënshtruar rikon-struksionit. Pas largimit tëpunonjësve të kësaj drejtorie,në këtë godinë do të mbetetvetëm Muzeu Etnografik, fon-di i galerisë së arteve figura-tive të qytetit dhe pikturat e sjel-la nga piktorët italianë për fon-din e galerisë "Ibrahim Kodra".Nëse as Ministria dhe as push-teti vendor nuk do të gjejnëgjuhën e përbashkët për tëlidhur një kontratë qiraje mepronarët e godinës, një kon-tratë që sipas disa zërave vër-

titet në shumën 1.000 euro,shtëpia mund t'i kalojë famil-jes Noçka, e cila do të ketë tëdrejtë të jetojë aty, por pa ndry-shuar asgjë nga struktura egodinës, pasi çdo meremetimduhet të realizohet nga Insti-tuti i Monumenteve të Kul-turës. Nëse kjo gjë do tëndodhë, atëherë do të duhet tëgjendet një godinë tjetër ku tëvendoset Muzeu i KulturësPopullore. Ekspozimi i objek-teve të trashëgimisë kulturoretë Durrësit në shtëpinë muzetë Aleksandër Moisiut deritani duket si zgjidhja më opti-male, pasi vetë Ministria eKulturës dhe IMK-ja në pro-

jektin që kanë për dhënien edisa monumenteve me konce-sion kanë parashikuar kr-ijimin e muzeve të vegjël bren-da këtyre objekteve për t'i bërëato sa më atraktive për viz-itorët vendas e të huaj. Për këtëarsye, zhvendosja e Muzeut tëKulturës Popullore do të ishtenjë humbje për trashëgiminëkulturore të Durrësit, por edhepër turistët. Zgjidhja më e mirënë këtë rast do të ishte gjetja enjë gjuhe të përbashkët mesMinistrisë, pushtetit vendordhe pronarit të godinës përqëndrimin e muzeut et-nografik në po ato ambienteku ndodhet sot.

SHTËPIA-MUZE

Etnografiku, 223 objekteEtnografiku, 223 objekteEtnografiku, 223 objekteEtnografiku, 223 objekteEtnografiku, 223 objektetë kulturës durrsaketë kulturës durrsaketë kulturës durrsaketë kulturës durrsaketë kulturës durrsake

Në muzeun e kulturëspopullore qëndrojnë të ekspo-zuara rreth 223 punime artis-tike, objekte origjinale, dësh-mi e mjeshtërisë artizanale tëbanorëve të Durrësit e të rre-thinave. Punimet artistike da-tojnë që nga vitet 1830-40.Krahas objekteve të muzeutetnografik, aty ekspozohenrreth 150 objekte që i përka-sin fondit të muzeut "Ale-ksandër Moisiu", ndërsarreth 1400-1500 janë vepratartistike, kryesisht pikturadhe skulptura të artistëvedurrsakë, që përbëjnë fondine Galerisë së Arteve Figura-tive të qytetit. Gjithashtu nëkëto ambiente ndodhen do-kumentet e mauzoleumit tëdëshmorëve, të cilat shfrytë-zohen nga historianë apo stu-diues të ndryshëm për botimete tyre. Shtëpia muze e Ale-ksandër Moisiut është karak-teristike e arkitekturës sëviteve '900 dhe mbështetet nëmuret mesjetare të qytetit.Përveç amfiteatrit dheMuzeut Arkeologjik, ajo për-bën një tjetër objekt të rëndë-sishëm që dëshmon te viz-itorët e shumtë, historinë dhetraditat etnografike të zonëssë Durrësit si dhe mban gjallëkërshërinë për Moisiun emadh. Ajo është ndërtuar me

dy kulla të vogla anësore, tëcilat lidhen nga ana ar-kitekturore me një çardak.Struktura e jashtme është ndër-tuar me gurë mesatarë katrorë.Në këtë ndërtesë ka kaluar fëm-ijërinë e tij aktori me origjinëshqiptare Aleksandër Moisiu,në vitet 1884-1889, ku ka kryerdhe vitet e shkollës fillore.


SPECIALEwww.gazetadyrrah.com

1460Punonjës

Figurojnë në organikën eHekurudhës Shqiptare në tëgjithë vendin

225Persona

Janë larguar nga puna nëditët e para të marsit, në kuadërtë reformës

300Njerëz

Do të paguhen me 50%, nëkuadër të planit të reduktimit tëhumbjeve

38.000Traversa

Duhet të zëvendësohen nëkrejt akset, për të siguruar stabi-litet

40Km/h

Është shpejtësia minimalemesatare që duhet të arrijnëtrenat shqiptarë

24.000Pasagjerë

Janë transportuar mëshumë gjatë vitit 2011 në kra-hasim me vitin 2010

Hekurudha,Hekurudha,Hekurudha,Hekurudha,Hekurudha,falimentimfalimentimfalimentimfalimentimfalimentimapo rilindjeapo rilindjeapo rilindjeapo rilindjeapo rilindje

Kriza ka mbërthyer një ngandërmarrjet më të rëndësishme

kombëtare, qendra e së cilës është nëqytetin e Durrësit. Gjendje e vështirë

ekonomike e përdoruesve dheprobleme te vazhdueshme nga forcate natyrës kanë bërë që të rëndohet

bilanci, i cili edhe më parë kaqenë me humbje. Reforma që po

synon të "tamponojë" situatën

Nga Xhevahir GRADICGRADICGRADICGRADICGRADICAAAAA

H ekurudha shqiptarë po kalon prej disamuajsh situatë

shumë të vështirë financiareduke e vendosur atë në prag-jet e falimentimit të pakthye-shëm. Ka më shumë se 6 muajqë ka nisur rënia por mefillimin e vitit 2012 situata kashkuar duke u thelluar në dëmtë arkës dhe bilancit të saj.Krerë të hekurudhës thonë sejanë një sërë arsyesh që lid-hen kryesisht me gjendjen evështirë të përdoruesve të hek-urudhës siç është kompania enaftës në Ballsh, KURUM-Inë Durrës e Elbasan apo edhevështirësitë e shkaktuara ngadimri i acartë dhe me prob-leme të njëpasnjëshme prejnëntorit të vitit 2011 e në vijim.Trenat e transportit të mall-rave prej muajsh nuk kanëpunuar për shkak të proble-meve të mëdha, ndërsa nëtransportin e udhëtarëvetrenat në linjat Tiranë - Dur-rës, Tiranë- Shkodër, Durrës-Pogradec funksionojnë vetëmme dy vagonë. Linja eudhëtarëve të Pogradecit kadisa muaj që është e bllokuarnë Librazhd, sepse rrjeti hek-urudhor është krejtësisht iamortizuar dhe trenat nukshkojnë deri në Pogradec përshkak të rrezikshmërisë qëparaqet linja. Në shumë pikatrasetë janë dëmtuar rëndë,ndërsa rrëshqitjet e dheravekanë krijuar pirgje jo të voglanë mesin e traseve. Por me jopak problem në këtë linjë dhenë atë të Shkodrës janë dëm-timet e veprave të artit. Inspe-ktorati hekurudhor në vëzh-gimet që ka bërë ka vënë re sepër shkak të ngricave dhendërhyrjeve të shumta kamure mbrojtëse dhe ura tëdëmtuara. Kjo thuajse e bëntë pasigurt qarkullimin etrenave për mallra e udhëtarë.Drejtori HSH sha Zamir Ra-madani është shprehur be-sues në rimëkëmbjen dhe ril-indjen e sistemit të transpor-tit hekurudhor, ndërsa shumësyresh janë pak optimistë.

Madje këta të fundit, duke mospërjashtuar as edhesindikatën, thonë se heku-rudha ka falimentuar.

ReformaHekurudha ka aktualisht

1460 punonjës në të gjithëvendin. Në ditët e para të mar-sit 225 prej tyre janë larguarnga puna, ndërsa 300 të tjerëdo të paguhen me 50 përqind.Sipas të dhënave zyrtare tëdrejtorisë së HSH sha trans-porti i pasagjerëve shënoirritje për vitin 2011 me 24 mijëudhëtarë më shumë sesa viti2010. Por kjo statistikë duketse nuk ka mundur të kënaqëdëshirat e hekurudhës e cilapo kalon ditë të vështirë përshumë arsye. Specialistë të sajthonë se pavarësisht kushtevejo shumë pozitive që ofronshërbimi hekurudhor nëtransportin e mallrave dhe tëudhëtarëve duhet shpresuarnë ndryshimin e shpejtë tëgjendjes. Këtë sektor shumëtë rëndësishëm e ka mbajturnë këmbë transporti i mall-rave brenda dhe jashtë Sh-qipërisë. Por ka disa muaj qëështë ndërprerë transporti iskrapit nga Durrësi për nëshkritoren e Elbasanit dheanasjelltas dhe e gjithë kjongase KURUM ka problememe CEZ. Kjo e fundit kakërkuar nga kompania e huajtë likuidojë të gjitha detyrimetdhe deri në kryerjen e vepri-meve, energjia do të mungojëpër KURUM. Nga ana tjetër

nuk po transportohet asnjëvagon çisternë me naftëBallshi, duke lënë të tjeralokomotiva pa punë dheshumë projekte pa realizuar,mes tyre edhe fitimet që rridh-nin për HSH-në. Një tjetërproblem që ka ndikuar në rën-dimin e bilancit të hekurudhësështë edhe mosfunksionimilinjës Shkodër- Hani Hotitnga ku kalohet malli për nëMalin e Zi dhe anasjelltas. Kjolinjë nuk punon më së shumtipër shkak të motit të keq mereshje shiu e bore, por edhe përarsye se linja është e amorti-zuar. Specialistët kanë bërë tëditur se duhet bërë sa më shpe-jt zëvendësimi i 38 mijë tra-versave prej druri në të gjithëlinjën hekurudhore, nëmënyrë që të rritet garancia nëudhën e hekurt dhe shpejtë-sia e lëvizjes së trenave të arr-ijë të paktën 40 km në orë.Hekurudha herë pas here kaderdhur fonde në rikonstruk-sionin e linjave, por situatanuk është zgjidhur pasikërkohen fonde të mëdha përta përshtatur atë, në një kohëqë bilancet e transportit krye-sisht të mallrave brenda lin-jave kombëtare por dhe në atëndërkombëtarë kanë shënuarshifra në rënie. Të ardhuratmujore të Hekurudhës Sh-qiptare sh a nga transportiudhëtarëve janë 6 mijë euro nëmuaj, shifër kjo nën limitet eplanifikuara. Ky lloj transpor-ti ka mbështetjen e shtetit në

kuadër të subvencionit. Drej-tori Ramadani ka thënë segjendja do të kalohet. "Ka një-farë "paniku" të themi lidhurme këndvështrimin nga disasy jo shumë specialistë për tëmos thënë edhe me pak njo-huri në këtë sektor në një kohëqë gjendja është pozitive",-thaRamadani.

Stok me vagonëDrejtoria e Përgjithshme

e Hekurudhës sh.a ka ndër-marrë vit pas viti riparimekapitale kryesisht për loko-motiva e vagonë të linjave tëudhëtarëve dhe të transportit,por mungesa e pjesëve të këm-bimit ka lënë mënjanë dh-jetëra të tillë. Sipas disa statis-tikave të dhëna mësohet se nëvitin 1989 kanë qenë nëgjendje pune 81 lokomotiva,kurse në vitin 2010 në gjend-je të mirë pune janë 26 të tilla.

Nga 13 copë të lokomotivaveDiezel 750 HP dhe 5 copë die-zel 2700 HP nuk ka më asnjënë funksion. Përgjithësishtpjesët e këmbimit për këtolokomotiva gjenden meshumë vështirësi apo edhefare, duke shtyrë ofiçinën ehekurudhës të modifikojë nërastet e mundshme. E njëjtëështë gjendja edhe për vagonëte udhëtarëve dhe vagonët emallrave. Sipas të dhënavestatistikore të afruara, vetëm 60copë nga 171 vagonëudhëtarësh janë në linjat eudhëtarëve, ndërkohë që njëpjesë janë nxjerrë jashtë funk-sioni për shkak të viteve të gja-ta të shfrytëzimit. Deri në fundtë vitit 1989 hekurudha kishtenë inventarin e saj 2101 vagonëtë mbyllur e të hapur, VVS e cis-ternë, ndërsa sot numëronvetëm 65 të tillë në gjendje pune.

Banka Botërore ka shfaqur in-teres për ta reformuar shër-bimin duke futur politika të rejaadministrimi apo edhe inves-time në sistemin e rinovimitteknologjik e të linjave heku-rudhore, ndërsa janë ndërmar-rë marrëveshje për rinovimin einventarit të mjeteve. Stoku mevagonë të mallrave e tëudhëtarëve ka sjellë problemeedhe në ruajtjen e tyre pasilypsen fonde të kon-siderueshme. Një pjesë evagonëve kanë më shumë se 20vite që presin "radhën" për tëkaluar në fonderitë e shkrirjes.Drejtori i hekurudhës ZamirRamadani ka bërë të qartë sejanë në zbatim një sërë projek-tesh të cilat do të përmirësojnëkëtë shërbim, siç pritet të investo-het edhe në drejtim të rehabil-itimit të linjave të cilat kanëvite pa përfituar investime.

Të dhënaTë dhënaTë dhënaTë dhënaTë dhënaI gjithë rrjeti është me skartament standard 1 435 mmI gjithë rrjeti është me skartament standard 1 435 mmI gjithë rrjeti është me skartament standard 1 435 mmI gjithë rrjeti është me skartament standard 1 435 mmI gjithë rrjeti është me skartament standard 1 435 mmGjatësia: 447 km linjë kryesore , 230 km linja sekondareGjatësia: 447 km linjë kryesore , 230 km linja sekondareGjatësia: 447 km linjë kryesore , 230 km linja sekondareGjatësia: 447 km linjë kryesore , 230 km linja sekondareGjatësia: 447 km linjë kryesore , 230 km linja sekondareLinja: njëfisheLinja: njëfisheLinja: njëfisheLinja: njëfisheLinja: njëfisheElektrifikimi: asnjë seksion i elektrifikuarElektrifikimi: asnjë seksion i elektrifikuarElektrifikimi: asnjë seksion i elektrifikuarElektrifikimi: asnjë seksion i elektrifikuarElektrifikimi: asnjë seksion i elektrifikuarTërheqja: lokTërheqja: lokTërheqja: lokTërheqja: lokTërheqja: lokomotivomotivomotivomotivomotiva diezel elektrika diezel elektrika diezel elektrika diezel elektrika diezel elektrike ÇKDe ÇKDe ÇKDe ÇKDe ÇKD,,,,, të klasit të klasit të klasit të klasit të klasit T669.1,T669.1,T669.1,T669.1,T669.1, me 1 350 kf, për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritme 1 350 kf, për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritme 1 350 kf, për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritme 1 350 kf, për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritme 1 350 kf, për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritShpejtësitë maksimale të projektimit: deri në 80 km/orëShpejtësitë maksimale të projektimit: deri në 80 km/orëShpejtësitë maksimale të projektimit: deri në 80 km/orëShpejtësitë maksimale të projektimit: deri në 80 km/orëShpejtësitë maksimale të projektimit: deri në 80 km/orë për shërbimet e mallit dhe të udhëtaritpër shërbimet e mallit dhe të udhëtaritpër shërbimet e mallit dhe të udhëtaritpër shërbimet e mallit dhe të udhëtaritpër shërbimet e mallit dhe të udhëtaritPPPPPesha maksimale për aks: 20 ton /aksesha maksimale për aks: 20 ton /aksesha maksimale për aks: 20 ton /aksesha maksimale për aks: 20 ton /aksesha maksimale për aks: 20 ton /aksPPPPPesha për ml: 8 tonesha për ml: 8 tonesha për ml: 8 tonesha për ml: 8 tonesha për ml: 8 tonGabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standardeveGabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standardeveGabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standardeveGabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standardeveGabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standardeve te RIV)te RIV)te RIV)te RIV)te RIV)Rrezja minimale e projektimit: 500m ,Rrezja minimale e projektimit: 500m ,Rrezja minimale e projektimit: 500m ,Rrezja minimale e projektimit: 500m ,Rrezja minimale e projektimit: 500m , 300m për zonat malore300m për zonat malore300m për zonat malore300m për zonat malore300m për zonat malorePjerrësia maksimale: 9 0/00 deri në 18 0/00Pjerrësia maksimale: 9 0/00 deri në 18 0/00Pjerrësia maksimale: 9 0/00 deri në 18 0/00Pjerrësia maksimale: 9 0/00 deri në 18 0/00Pjerrësia maksimale: 9 0/00 deri në 18 0/00 për zonat malore për zonat malore për zonat malore për zonat malore për zonat maloreTTTTTipet e shinaipet e shinaipet e shinaipet e shinaipet e shinavvvvve: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43e: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43e: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43e: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43e: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43 me 44.61 kg/ml me 44.61 kg/ml me 44.61 kg/ml me 44.61 kg/ml me 44.61 kg/mlTTTTTipet e tripet e tripet e tripet e tripet e traaaaavvvvversaersaersaersaersavvvvve: tre: tre: tre: tre: traaaaavvvvversa druri ,ersa druri ,ersa druri ,ersa druri ,ersa druri , tr tr tr tr traaaaavvvvversa betoni bi- bllokersa betoni bi- bllokersa betoni bi- bllokersa betoni bi- bllokersa betoni bi- bllok


SPECIALEwww.gazetadyrrah.com

INTERVISTA/ Më shumë se 20 punonjës janëaksidentuar me pasojë vdekjen gjatë punës për

ndërtimin e linjave të hekurta. Një nga specialistëte këtij sektori, ing. Vangjush Zhurka tregonse në çfarë kushtesh është punuar për të

ndërtuar linjat dhe degëzimet hekurudhore

Hekurudha uHekurudha uHekurudha uHekurudha uHekurudha undërtua me gjakndërtua me gjakndërtua me gjakndërtua me gjakndërtua me gjak

P rishja e marrëdhënieve politike me kinezëtdetyroi shqiptarët

të kthenin sytë tek importi mejugosllavët. Në politikat e zhvil-limit të vendit në vitet 1987 u vunë dukje ndryshimi i kursit tëinvestimeve edhe në heku-rudhën shqiptare. Ing. VangjushZhurka tregon se në kohën qëtë gjitha fondet ishin përqen-druar në veprat hekurudhore përnë Jug të vendit, kursi ndryshoi.Gjatë kohës që vendi ynë kish-te marrëdhënie ekonomike meKinën e madhe, investimet qenëpërqendruar në aksin hekurud-hor Elbasan-Guri i Kuq-Korçë.Asokohe qe ndërtuar kombinatiindustrial i madh në Elbasan përshkrirjen e çelikut, ndërsa nëGurin e Kuq qe ndërtuar uzinapasurimit. Me të mbaruar linjapër në Pogradec, e cila u njoh sinjë ndër sukseset dhe investimetmë të rëndësishme, politika sh-qiptare ndryshoi kahjen e inter-esave strategjike. Me të përfun-duar ndërtimi i linjës hekurud-hore për në Pogradec, mar-rëdhëniet diplomatike meKinën e madhe u ndërprenë. Nëplan të parë këtë herë u vendosëninvestimet në linjat e hekurta meMalin e Zi që asokohe ishte nënFederatën Jugosllave. Sh-qipëria, për t'iu përshtatur ekon-omisë së tregut asokohe si dhepër të garantuar sovranitetin esaj, u detyrua të përmbushë kush-tet parësore të cilat kërkonininvestime në rrjetin hekurudhorpër në veri të vendit. U nënshk-ruan kontratat për të eksportu-ar në shtetin fqinj kripë, zhavorr,sodë kaustike dhe të tjera pro-dhime vendase. Ndërkohë ven-di ynë do të përfitonte nga im-porti me jugosllavët materialeindustriale, tekstile, elektro-sh-tëpiake dhe gjithçka tjetër përtregun vendës. Linjat hekurud-hore Fier-Vlorë dhe Shkodër-Hani Hotit u vlerësuan priori-tare. Komisioni ekonomisëasokohe ishte i detyruar të

ndiqte jo vetëm politikaekonomike. Për t'i bërë qejfindeputetëve të Kuvendit Populloru ndërtuar linja Fier-Vlorë. Sk-rofotina në Vlorë, para Përrenj-asit, ishte zëri më i madh i trans-portit të kripës nga Jugu për nëvendet fqinje. Nga ana tjetër, përtë balancuar raportin e ekspor-tit me importin u mendua t'i jepejpërparësi prodhimit të zhavor-rit dhe sodës kaustike. Kjo ishtemënyra më e mirë dhe më prak-tike për të shlyer detyrimet. Fon-det në këtë kohë u përqendruannë linjën hekurudhore Laç-Lezhë-Shkodër-Hani Hotit.Qeveria shqiptare po i kushton-te rëndësi transportit hekurud-hor, në vitet 88-89 në një ditëtransportohej mesatarisht 30-50mijë ton mall, sasi që sot nuktransportohet as në një muaj.Nisur nga këto parashikime sidhe analiza e izolimit të vendit,u kërkua të hapej korridori meish-Jugosllavinë, por pa rënë nësy të qytetarëve shqiptarë. Pa-kkush kishte dijeni se fonde in-vestuese qenë përqendruar nësegmente që krijonin lehtësieksporti dhe importi me fqinjëtnë lindje. Të parët që merrnininvestimet e shtetit qenë hidro-centralet dhe pas tyre heku-rudha. Kjo është dëshmi e inter-esave strategjike të vendit nëdrejtim të bilancit të shifraveeksport-import. Për tëmbikëqyrur vendimet e bordevetë kualifikuara, në të gjithatakimet e këshillave teknikemerrte pjesë së paku një anëtar iByrosë Politike apo ministër qëkishte të bënte me ndërtimin nëlinja hekurudhore apo me trans-portin në këto linja. Përgjithë-sisht Durrësin në këtë linjë e kambuluar Spiro Koleka dhe Qir-jako Mihali, emra të njohur nëkohën e regjimit komunist përshkak të emërtesave që bartnin.Ing. Vangjush Zhurka tregon sepërparësi kishin hidrocentraletdhe pas tyre hekurudha. "Drej-tori i një hidrocentrali ishte nënivelin e ministrit ose kandidat

për ministër",-kujton Zhurka.Ai madje shkon edhe më tej,duke sjellë si shembullemërimin në postin e ministrittë Ismail Ahmetit që kishte qenëmë parë drejtor hidrocentrali.

Ju thoni se keni bërë përJu thoni se keni bërë përJu thoni se keni bërë përJu thoni se keni bërë përJu thoni se keni bërë për12 vite jetë kantieri. Si duhet12 vite jetë kantieri. Si duhet12 vite jetë kantieri. Si duhet12 vite jetë kantieri. Si duhet12 vite jetë kantieri. Si duhetkuptuar kjo?kuptuar kjo?kuptuar kjo?kuptuar kjo?kuptuar kjo?

Kam nisur karrierën timesi inxhinier në hekurudhë nëvitet 1976, kohë që investohejnë hekurudhën Përrenjas-GuriKuq. Rrjeti hekurudhor ishtepjesë e tregut. Deri në fund tëviteve '80 nuk lejohej transportii mallit jashtë linjës hekurud-hore ndaj investimet në këtësektor u vlerësuan prioritare. Nëkuadër të një klime të re të kri-juar gjatë ekonomisë së tregut,unë gjykoj se hekurudhat ponjohin periudhën e stanacionitdhe degradimit të pashmang-shëm për shkak se ka konkur-rencë në shërbimet e tjera. Gjatëkohës që kam shërbyer si drej-tues teknik unë dhe specialistëtë tjerë kemi bërë jetë kjo do tëthotë se kemi punuar 24 orë pandërprerje dhe se kohën e ush-qimit, të pushimit, të punës e tëgjumit e rregullonim pa ndonjëkornizë strikte. Ndodhtë shumëshpesh të mos flinim për dy ditëradhazi, siç ndodhte të na mer-rte gjumi në tunel apo edhe nëmbledhje e në analiza të byrosëteknike. Rraskapitja ishte sfidëdhe peshë e punës. Në jetën ekantierit nuk shtrohej asn-jëherë pyetja se sa kohë punoje.Lypsej të ishim në front. Kështubënim. Na zinte dita e nata nëtrase, aty rrinin e drejtonim. Nukna falënderonte njeri, pasi ishimndërgjegjësuar të bënin atë punëe cila motivohej për kohën pasimerrnim mesatarisht 12 mijëlekë në muaj. Kantieri ynë ishteme dyshek kashte apo pam-buku si të rastiste, me jastëk apojo, me llambë ose me qiri e fener.Pra nuk bënim naze. Ishin kohëtë tilla dhe çdo kundërshtim navendoste përballë të papriturave.

Rrugët e hekurudhatRrugët e hekurudhatRrugët e hekurudhatRrugët e hekurudhatRrugët e hekurudhatpërgjithësisht janë ndërtuarpërgjithësisht janë ndërtuarpërgjithësisht janë ndërtuarpërgjithësisht janë ndërtuarpërgjithësisht janë ndërtuarnë sajë të punës vullnetare...në sajë të punës vullnetare...në sajë të punës vullnetare...në sajë të punës vullnetare...në sajë të punës vullnetare...

Shumë linja hekurudhorejanë ndërtuar me aksione vull-netare të të rinjve nga jugu e ver-iu vendit. Kam punuar për 12vite me të rinj dhe lehtësishtmund të dalloj çdo kategori tëtyre pa qenë e nevojshme të pre-zantohen. Brigadat vullnetareme të rinj nga Gramshi, Li-brazhdi, Korça dhe Bajram Cur-ri ishin punëtore, ndryshe ngatë rinj nga qyteti Durrësit, iKrujës apo disa qytete të tjera qëkishin dëshirë të flinin deri nëmesditë apo edhe të mos puno-nin. Kam pasur mundësinë tëkomunikoj me më shumë se 280mijë vullnetarë. Unë e nisa kar-rierën time në hekurudhën Për-renjas-Guri Kuq në vitin 1976.Më pas u transferova për linjën

Laç-Lezhë-Shkodër-Hani Hotitdhe Milot-Rrëshen-Klos. Kjo efundit mbetet në vitet '90 për farepak pa u përfunduar puna, pasinuk u lidh ura në liqenin e Ul-zës. Kjo linjë e hekurt në veri tëvendit synonte të përfitonte nganxjerrja e kromit në Bulqizë dheKlos. Marrëdhëniet me vullne-tarët i kishim të mira. Nuk themse ka pasur raste të mosmar-rëveshjeve, por ato janë zgjidhurpa ndonjë përplasje. Mjaftonteqë ne të vinim në dijeni komite-tin e partisë së rrethit përkatësdhe një ditë më pas në sektorët evullnetarëve mbërrinin njerëz tëdeleguar që zgjidhnin problem-in me apo pa dashjen e vullne-tarëve. Çdo muaj vinin mesatar-isht 200 vullnetarë nga qytete efshatra të ndryshme të vendit.

Ka pasur ndonjë incidentKa pasur ndonjë incidentKa pasur ndonjë incidentKa pasur ndonjë incidentKa pasur ndonjë incidentapo aksident me vullnetarë?apo aksident me vullnetarë?apo aksident me vullnetarë?apo aksident me vullnetarë?apo aksident me vullnetarë?

Sigurisht. Më kujtohet se sinjë djalë nga Durrësi u bë vik-timë në kohën që ishte vullne-tar në hekurudhë. Nuk e mbajmend emrin por më kujtohet sebëhet fjalë për një të ri me mbi-emrin Ziu. Ishte student i Ti-ranës. Qe viti 1983-1984. Popunohej në një hapje kanali përnjë tombinë që do të përcillte ujinnga njëra anë në anën tjetër.Kanali duhej të hapej në formëtrapeze për të krijuar skarpat,ndërkohë që i riu, për të thjesh-tuar punën e tij, e kishte gërmuar

në formë drejtkëndëshi. Pasi kagërmuar thellë masivi dheutështë shembur duke e zënë stu-dentin poshtë. Fatkeqësisht aiishte i vetëm në atë front dhe përkëtë fatkeqësi u mësua pasi u bëapeli. Ai kishte vdekur para setë afrohej ndihma. Më shumëse 20 punonjës, mes tyre edheinxhinierë, janë aksidentuar mepasojë vdekjen për shkak tëmosrespektimit të rregullave tësigurimit teknik në punë.

Ju thoni se ka edhe inx-Ju thoni se ka edhe inx-Ju thoni se ka edhe inx-Ju thoni se ka edhe inx-Ju thoni se ka edhe inx-hinierë të cilët kanë humburhinierë të cilët kanë humburhinierë të cilët kanë humburhinierë të cilët kanë humburhinierë të cilët kanë humburjetën gjatë ndërtimit tëjetën gjatë ndërtimit tëjetën gjatë ndërtimit tëjetën gjatë ndërtimit tëjetën gjatë ndërtimit tëtraseve të hekurta?traseve të hekurta?traseve të hekurta?traseve të hekurta?traseve të hekurta?

Kanë kaluar disa vite dhenuk më shqiten nga mendja dyincidente të rënda me pasojëhumbjen e jetës. Njëri ka të bëjëme fatin e hidhur të një elektri-cisti i cili ishte specialist me për-vojë pune, ndërsa tjetri me njëinxhinier. Pas hekurudhës Për-renjas-Guri Kuq më transferuannë linjën Lezhë-Shkodër. Isha nëvitin e dytë a të tretë të punës. Popunohej në tunelin e Lezhës. Qeincidenti më i rëndë dhe më ibujshëm pasi mori jetën e 5 mi-natorëve dhe të një elektricisti.Unë asokohe isha përgjegjëssektori në Zejmen dhe nuk kishatë bëja me fatkeqësinë e rëndë nëLezhë por di se u arrestuan dhe udënuan kryeinxhinieri, inxhin-ieri sigurimit teknik, teknikuzbatimit e disa të tjerë. Incidenti

ndodhi për shkak të një gabimiteknik. Procesi kërkon të hapenxhepat e galerisë dhe tunelit. Nëxhepa futet eksploziv dhe fijetdalin jashtë për të kaluar më pasnë procesin e ndezjes. Fillimishtbëhet prova. Elektricisti bënprovë me içen e tij 1.5 volt nga kukalon rryma për të treguar seqarku është i mbyllur. Ditën eincidentit ai kishte harruar içene tij dhe merr një tjetër por qëkishte 6 volt. Bën provën dhe nëçast shpërthen duke shkaktuartragjedinë. Pati reaksion të madh.Opinioni u trondit thellë. Thuajsenuk kishte ndodhur prej vitesh evitesh një aksident kaq i rëndë.Të gjithë minatorët vinin pas njëeksperience pune nga Qafë Tha-na, ndërsa euforia dhe lënia pasdore e detyrimeve teknike u morijetën. Një rast i tillë pakujdesie porme një viktimë ka të bëjë me hum-bjen e jetës së një inxhinieri. Aipo synonte të montonte peshorene hekurudhës. Vinçi ngre bigën ecila takon në tension. Vinçieri ishtethuajse i sigurt pasi mjeti ishtembi goma. Që nga poshtë inx-hinieri vendos dorën nëparafrangon e vinçit me qëllimpër ta shoqëruar drejt uljes. Kjoshërbeu si mundësi e një tokëzi-mi dhe lidhja e shkurtët i mori nëfare pak sekonda jetën inxhin-ierit. Aksidentet në punë ishin tëshumta. Mesatarisht në çdo gjas-htë muaj një punëtor apo special-ist humbte jetën.

KKKKKohë pas kohë pas kohë pas kohë pas kohë pas koheoheoheoheohe Nëntor 1947 - Inaugurohet linja eNëntor 1947 - Inaugurohet linja eNëntor 1947 - Inaugurohet linja eNëntor 1947 - Inaugurohet linja eNëntor 1947 - Inaugurohet linja eparë hekurudhore me skartamentparë hekurudhore me skartamentparë hekurudhore me skartamentparë hekurudhore me skartamentparë hekurudhore me skartamentstandarstandarstandarstandarstandard nga Durrësi në Pd nga Durrësi në Pd nga Durrësi në Pd nga Durrësi në Pd nga Durrësi në Peqin.eqin.eqin.eqin.eqin.Qershor 1957 - Futet për herë të parëQershor 1957 - Futet për herë të parëQershor 1957 - Futet për herë të parëQershor 1957 - Futet për herë të parëQershor 1957 - Futet për herë të parëtërheqja Diezel Elektriketërheqja Diezel Elektriketërheqja Diezel Elektriketërheqja Diezel Elektriketërheqja Diezel Elektrike K K K K Korrik 1973 - Përfundimi i linjësorrik 1973 - Përfundimi i linjësorrik 1973 - Përfundimi i linjësorrik 1973 - Përfundimi i linjësorrik 1973 - Përfundimi i linjëssë parë hekurudhore maloresë parë hekurudhore maloresë parë hekurudhore maloresë parë hekurudhore maloresë parë hekurudhore malorenga Elbasani në Përrenjas,nga Elbasani në Përrenjas,nga Elbasani në Përrenjas,nga Elbasani në Përrenjas,nga Elbasani në Përrenjas,me një pjerrësi deri në 18 0/00me një pjerrësi deri në 18 0/00me një pjerrësi deri në 18 0/00me një pjerrësi deri në 18 0/00me një pjerrësi deri në 18 0/00VVVVViti 1980 - Hekurudha shqiptareiti 1980 - Hekurudha shqiptareiti 1980 - Hekurudha shqiptareiti 1980 - Hekurudha shqiptareiti 1980 - Hekurudha shqiptarerealizon 47% të volumit të përgjithshëmrealizon 47% të volumit të përgjithshëmrealizon 47% të volumit të përgjithshëmrealizon 47% të volumit të përgjithshëmrealizon 47% të volumit të përgjithshëmtë trtë trtë trtë trtë transportit të mallransportit të mallransportit të mallransportit të mallransportit të mallraaaaavvvvve në ve në ve në ve në ve në vendendendendend Shtator 1986 - Fillon transportiShtator 1986 - Fillon transportiShtator 1986 - Fillon transportiShtator 1986 - Fillon transportiShtator 1986 - Fillon transportindërkndërkndërkndërkndërkombëtar hekurudhor i mallrombëtar hekurudhor i mallrombëtar hekurudhor i mallrombëtar hekurudhor i mallrombëtar hekurudhor i mallraaaaavvvvveeeeenëpërmjet linjës Bajzë - nëpërmjet linjës Bajzë - nëpërmjet linjës Bajzë - nëpërmjet linjës Bajzë - nëpërmjet linjës Bajzë - TTTTTuzuzuzuzuzVVVVViti 2000 - H.SH u triti 2000 - H.SH u triti 2000 - H.SH u triti 2000 - H.SH u triti 2000 - H.SH u transformua ngaansformua ngaansformua ngaansformua ngaansformua nganjë ndërmarrje shtetërore në shoqerinjë ndërmarrje shtetërore në shoqerinjë ndërmarrje shtetërore në shoqerinjë ndërmarrje shtetërore në shoqerinjë ndërmarrje shtetërore në shoqerianonime, me 100% kapital shtetëroranonime, me 100% kapital shtetëroranonime, me 100% kapital shtetëroranonime, me 100% kapital shtetëroranonime, me 100% kapital shtetërorMars 2005 - Hyrja në fuqi e KMars 2005 - Hyrja në fuqi e KMars 2005 - Hyrja në fuqi e KMars 2005 - Hyrja në fuqi e KMars 2005 - Hyrja në fuqi e Koditoditoditoditodittë ri Hekurudhortë ri Hekurudhortë ri Hekurudhortë ri Hekurudhortë ri Hekurudhor,,,,, që i lejon oper që i lejon oper që i lejon oper që i lejon oper që i lejon operaaaaatorëttorëttorëttorëttorëte tjerë të kenë akses në H.SH.e tjerë të kenë akses në H.SH.e tjerë të kenë akses në H.SH.e tjerë të kenë akses në H.SH.e tjerë të kenë akses në H.SH.

BANKA BOTËRORE

Zgjidhja:Zgjidhja:Zgjidhja:Zgjidhja:Zgjidhja:PrivatizimiPrivatizimiPrivatizimiPrivatizimiPrivatizimii mundshëmi mundshëmi mundshëmi mundshëmi mundshëm

Sipas një raporti të Bankës Botërore qëështë paraqitur, më 15 mars 2007, në bash-këpunim me Ministrinë e Financave, madhë-sia e sektorit publik shqiptar në përgjithësiështë e përshtatshme, por eficienca e shpen-zimeve publike ka nevojë të përmirësohet.Rekomandimet: mbyllje linjash dhe shër-bimesh me humbje, subvencione me kostooportune, privatizim i mundshëm. Raporti iBankës Botërore thekson se "në sektorin ehekurudhave, rënia e vëllimit të trafikut dhepërkeqësimi i ndjeshëm i pozitës financiaretë hekurudhave shqiptare (HSH), kërkonmarrjen e masave radikale". Ekspertët e huajvënë në dukje se "rrjeti i hekurudhave është ivogël, i vjetruar dhe në kushte shumë të këqi-ja. Ndërkaq mendohet se "privatizimi i mund-shëm, i mbështetur ndoshta nga një Kon-trate Shërbimi Publik për shërbimet enevojshme sociale, mbetet një alternative erëndësishme e kësaj reforme.



SOCIALEwww.gazetadyrrah.com

Durrës,Durrës,Durrës,Durrës,Durrës, për për për për përqindje e ulëtqindje e ulëtqindje e ulëtqindje e ulëtqindje e ulëte gre gre gre gre graaaaavvvvve në ve në ve në ve në ve në vendimmarrjeendimmarrjeendimmarrjeendimmarrjeendimmarrje

Përbërja e këshillave bashkiakë

Meshkuj Femra

Durrës 36 9 Nikël 14 1 Thumanë 16 1 Cudhi 13 - Bubq 15 - Krujë 14 3 Fushë Krujë 21 4 Gjepalaj 12 3 Xhafzotaj 15 2 Rrashbull 23 2 Maminas 14 1 Katund i ri 16 1 Ishëm 13 2 Sukth 23 2 Shijak 14 3 Manëz 15 2


Në çdo 8 marsfemrat në tëgjithë botënfestojnë ditën e

tyre duke bërë një rezyme të asajçfarë kanë arritur përsa i përketpërfaqësimit të grave në të gjithasferat e jetës. Ndërsa po përflitetprej kohësh kandidatura e zon-jës Topalli për postin e Presiden-tit tw Republikws, Shqipëria nëkëtë 100-vjetor të pavarësisë sësaj mund të ketë presidenten eparë femër. Po pavarësisht faktitnëse në 2012 vendi ynë do të ketëose jo në postin më të lartë sh-tetëror një femër, gratë në ditët

Megjithëse në zgjedhjet e fundit lokale, partitëe përfshira në garën elektorale u angazhuan që 1/3e kandidatëve të listave për këshillat bashkiakë dhe

komunalë të ishin femra, konfigurimi i këtyre këshillave nakrijon një ide të qartë; dominimin e meshkujve në përqindjemjaft të lartë. Këshillat komunalë të njësive vendore Cudhi

dhe Bubq nuk kanë në përbërje të tyre asnjë anëtarefemër. Komuna të tjera si Nikël, Thumanë, Maminas apo

Katund i Ri kanë në këshillat vendore vetëm nga njëpërfaqësuese femër. Pak më mirë paraqiten bashkitë

e Krujës, Fushë-Krujës apo komuna e Gjepalajt

tona i sheh protagoniste në ven-dimmarrje, biznesmene të zon-ja, aktore të shoqërisë civile,mjekje, gjyqtare apo prokurore,profesione këto që kanë qenëkonsideruar ekskluzivitet imeshkujve. Në Durrës, për herëtë parë, vitin e kaluar u zgjodhnjë grua në postin e kryetarit tëKëshillit të Qarkut, EglantinaBekteshi, duke qenë aktualishtgruaja e vetme në një post të lartëdrejtues në qytetin bregdetar.Nëse do të ndaleshim në zgjedh-jet e fundit për rektorin e univer-sitetit të Durrësit të tre kandidatëtnë garë ishin meshkuj,megjithëse pjesa më e madhe estafit akademik të këtij univer-

siteti përbëhet nga pedagoge fem-ra. E njëjta situatë mbizotëronedhe në shumë drejtori rajonale,ku në pjesën dërrmuese të tyretitullarët janë meshkuj.

Por si paraqiten raportet epërfaqësimit të femrave në ad-ministratën publike dhe në orga-net vendimmarrëse në qarkuntonë dhe sa përqind e tyre ështëvendosur në poste të larta drej-tuese? Për të krijuar një tablolidhur me këtë ne ju referuam tëdhënave që vetë këto institucionena vunë në dispozicion. Dukemarrë në shqyrtim numrin e tëpunësuarve në 3 organet e qever-isjes lokale dhe qendrore në Dur-rës; Bashki, Këshilli i Qarkut dhe

Prefekturë, institucioni i prefek-tit regjistron numrin më të lartëtë grave në organikën e tij. Nëkëtë institucion raportet janë73% e të punësuarve femra dhevetëm 27% meshkuj, ndërkohëqë të pesë shefet e sektorëve janëfemra. Përsa i përket pushtetitlokal, burime zyrtare nga Bash-kia e Durrësit megjithëse nukbëjnë të ditur numrin e përgjiths-hëm të punonjësve të këtij insti-tucioni thanë se është ruajtur njëekuilibër mes të punësuarve ngatë dy sekset, për këtë arsyeraportet janë thuajse 50% me50%. Përsa i përket përfaqësimitnë nivel drejtorish, femrat drej-tojnë gjashtë prej tyre, ndërsameshkujt katër, nga 10 drejtoriqë numëron gjithsej bashkia.Ndërkohë, Këshilli i Qarkut,megjithëse drejtohet nga njëfemër, në organikën e tij ka gjith-sej 58 punonjës dhe nga këta33 janë meshkuj dhe 25 femra.Siç vihet re nga statistikat epunonjësve të këtyre institu-cioneve punësimi i femrave nëadministratën shtetërore ështënë nivele të kënaqshme. Por

nuk mund të thuhet e njëjta gjëpër përfaqësimin e grave në or-ganet vendimmarrëse në nivelqarku. Megjithëse në zgjedhjete fundit lokale, partitë e përf-shira në garën elektorale u an-gazhuan që 1/3 e kandidatëvetë listave për këshillat bashki-akë dhe komunalë të ishin fem-ra, konfigurimi i këtyre këshil-lave na krijon një ide të qartë;dominimin e meshkujve në për-qindje mjaft të lartë. Pra, ndër-sa nuk ka shumë për të thënëpër punësimin e grave në ad-ministratë, çështja komplikohetkur bëhet fjalë për gra që vijnënë organet vendimmarrësepërmes procesit të votimit. Ngastatistikat që disponon Këshillii Qarkut del në pah se këshillatkomunalë të njësive vendoreCudhi dhe Bubq nuk kanë nëpërbërje të tyre asnjë anëtarefemër. Ndërkohë komuna tëtjera si Nikël, Thumanë, Mami-nas apo Katund i ri kanë nëkëshillat vendore vetëm nga njëpërfaqësuese femër. Pak më mirëparaqiten bashkitë e Krujës,Fushë -Krujës apo komuna e

Gjepalajt në të cilat përfaqësimii grave është respektivisht nëshifrat 17%, 16% dhe 20%.Numrin më të lartë të anëtarëvefemra në strukturën e tij e regjis-tron këshilli bashkiak i Durrësitqë ka nëntë femra në përbërjene tij. Gjithsesi edhe në këtë rastpërfaqësimi i grave nuk është ilartë, po të kihet parasysh se atokanë 36 kolegë meshkuj, dukepasur kështu një raport për-faqësimi 20 me 80%.

Ndërsa të gjitha njësitëlokale dhe këshillat respek-tive të tyre në rang qarku drej-tohen nga meshkuj, vlen tëtheksohet fakti se vetëm ko-munat Xhafzotaj dhe Mami-nas kanë zgjedhur si nënkry-etare të këshillave të veta ven-dore femra. Nga kjo panoramëdel mjaft qartë se pavarësishtpolitikave, takimeve apo an-gazhimeve elektorale për njëpërfaqësim më të drejtë mesmeshkujve dhe femrave në or-ganet vendimmarrëse duketende e largët dita kur këtoraporte do të jenë më mirë tëbarazpeshuara.

7 marsi në shkollat e Durrësit7 marsi në shkollat e Durrësit7 marsi në shkollat e Durrësit7 marsi në shkollat e Durrësit7 marsi në shkollat e Durrësit

Kryetarja e re e Forumit të Gru-as Demokrate të Durrësit, Eglan-tina Bekteshi, i uroi 7 marsin nënjë formë origjinale mësuesve tëqarkut. Urimi i festës nuk u bë mefjalime e kokteje siç ka qenë tra-dita, por me tufa lulesh, të cilat iudhuruan mësueseve nëpër shkol-la nga aktiviste të Forumit të Gru-

8 MARSI NË TIRANË

GrGrGrGrGraaaaatë festojnë me djem të zhvtë festojnë me djem të zhvtë festojnë me djem të zhvtë festojnë me djem të zhvtë festojnë me djem të zhveshureshureshureshureshurMënyrat që gratë shqiptare e festo-

nin 8 marsin deri vonë, ishte ajo e dal-jes me shoqëri, kryesisht femra, nëdreka apo darka, ose në piknikë dhekaq! Sot, kohët kanë ndryshuar shumë.Sikundër shihni dhe në fotot e pamjetfilmike më poshtë, tani radhën e ka "har-bimi". Në disa lokale të njohura nate nëkryeqytet, 8 marsi është shndërruar qënga vjet dhe sivjet për herë të dytë, nëmundësi për të kaluar orë të "shfrenu-ara", mes femrash që në rreth, kanë disadjem të rinj, me trupa sportivë dhe plotenergji për t'u dhënë sa më shumëargëtim. Dukuria po përqafohet ngashumë femra të moshës nga 20 deri në50 vjeç, kryesisht nëpunëse në institu-cione shtetërore dhe private, nga bota emedias, biznesit, etj.Në bar "Mumja"prenotimet për 8 marsin ishin bërë prejditësh duke mos mbetur asnjë biletë pashitur. Ashtu si atje, edhe tek disa lokaletë tjera në Tiranë, janë organizuar eventetë posaçme për femra. Janë ftuar mesh-kuj, djem në moshat 20 deri 30 vjeç, tëbardhë dhe me ngjyrë, shqiptarë dhe të

huaj, të veshur herë si ushtarakë, herësi policë, herë si marinarë dhe ide të tjeratë "çmendura". Skema funksionon një-soj si tek bar-striptiz ku shkojnë mesh-kujt dhe soditin femra që zhvishen top-less. Edhe në këto lokale për 8 mars,zhveshja është elementi kryesor i fes-

as Demokrate. Duke qenë njëko-hësisht edhe kryetare e Këshillittë Qarkut të Durrësit, Bekteshi eshtriu këtë aktivitet në tërëQarkun e Durrësit në bash-këpunim me aktivistet e forumit tësaj. Ky lloj urimi për festën e 7marsit erdhi si një surprizë e kënd-shme për mësueset durrsake.

tës, por janë meshkuj që zhvishen dhe"shesin" pamjen e trupit të tyre për fem-rat. Në fotot që shihni janë festimet për8 marsin në disa nga klubet e natës nëkryeqytet që i dedikuan Ditës së Gru-as, një festë enkas për gratë që tëkalojnë orë argëtuese.

Ish deputetja e PD-së, doktoresha Mira Kaurri i uron 7 marsintrupit pedagogjik të shkollës "Gjergj Kastrioti"



REKLAMEwww.gazetadyrrah.com


DOSSIERwww.gazetadyrrah.com

"Durrësi dhe italianët","Durrësi dhe italianët","Durrësi dhe italianët","Durrësi dhe italianët","Durrësi dhe italianët",historia e një bashkëjetesehistoria e një bashkëjetesehistoria e një bashkëjetesehistoria e një bashkëjetesehistoria e një bashkëjetese

Ndikimi i frymës italiane në arkitekturën dhe urbanistikën e qytetit.Raporti i qytetarëve të Durrësit me regjimin fashist.

Eliminimet dhe persekutimi në vitet e para pas Çlirimit,duke ndëshkuar një qytet me frymë perëndimore. Tatimi i

jashtëzakonshëm që u detyruan të paguajnë tregtarët durrsakë


Stilet arkitekturore paradhe pas vitit '39

Krahas përshkrimit tëhollësishëm të marrëdhënieveekonomiko-tregtare apo kul-turore që Durrësi zhvilloi meshtetin fqinjë, Italinë, sidomosnë vitet 1939-43, autori Rama-zan Beja në librin e tij "Durrësidhe italianët" i kushton një vë-mendje të veçantë arkitekturëssë godinave private të ndërtu-ara nga tregtarët dhe të pasurite qytetit. Për të dokumentuarndryshimet në formë dhe stilnga njëra godinë tek tjetra,Beja ka fiksuar me aparatin etij fotografik dhjetëra ndërte-sa, që kanë hedhur shtat nëvitet '30-40. Disa nga faqet elibrit të tij i janë rezervuarpikërisht publikimit të këtyrefotove, të cilat pasqyrojnë mjaftqartë ndryshimet esenciale,kryesisht, në fasadat e këtyrendërtesave. Siç shkruan Beja,vitet '30 shënuan periudhën e"artë" të Durrësit, pasi përkuanme periudhën, kur qyteti ndër-

Është vërtet e çuditshme sesirrjedha normale e një qyteti mund tëndryshojë vrullshëm dhe tërësisht në

harkun kohor të pak viteve. Janëpikërisht vitet '42-47 që shënuan njëkthesë gati 180 gradë në historinëe qytetit. Ndërsa nënvizon se në

12 prill të 1942 u zhvillua në Durrësdemonstrata e parë antifashiste,ku u vra komunisti Sotir Noka,Beja thekson se vitet e luftës

krijuan në qytet një klimë shumëfitimprurëse përsa i përket tregtisë.

mori një hov dhe zhvillim tëmadh ekonomik. Forcimi ilidhjeve tregtare me Italinë dhezhvillimi i ekonomisë vendase

u shoqëruan menjëherë edheme zhvillimin urban të qytetit.Brenda një harku të shkurtërkohor, Durrësi la pasetiketimin qendër "mesjetare"duke hedhur hapat e parë drejtnjë qyteti modern. Beja nënvi-zon se kthimi i Durrësit në njënyje të rëndësishme tregtare ushoqërua me nevojën për plantë ri urbanistik dhe për zgjer-imin e qytetit përtej mureve tëkalasë, ku ishte kufizuar derinë ato vite. Të gjithë godinat ereja që hodhën shtat në atë pe-riudhë (kryesisht përgjatë bu-levardit kryesor dhe rrugëstregtare) respektuan disaparametra të planit urbanistiksi: vijën e ndërtimit, lartësitëmaksimale etj. Ndërsa këtovite, ishin një periudhë "bumi"ndërtimesh, në arkitekturën egodinave dominuan dy stile:stili neoklasik e neobarok paravitit '39 dhe stili modernist pasvitit '39. Në kapitullin "Arkitek-tura e banesës", Beja shkruanse,- "Fryma moderniste e fund-shekullit të XVIII-të vjen tek neme vonesë....... Megjithatës'mund të themi që kemi njëarkitekturë neoklasike të mirë-filltë, por një shkrirje me ar-kitekturën moderniste, pasi nëvitet '30 në Europë jemi në mestë lëvizjes moderne, që ështëliruar nga dekoret në favor tënjë arkitekture më racionale.Objektet e ndërtuara pas vitit'39 paraqesin në përgjithësinjë stil më të thjeshtë, të pastëre racional". Për të ilustruaridenë e tij, Beja merr nëshqyrtim arkitekturën eshumë godinave të ngritura

nga tregtarët durrsakë. Për tëbërë një krahasim sa më qartëmbi këtë çështje ai analizon dyndërtesa të ndryshme, të ng-ritura nga po e njëjta familje,por në periudha të ndryshme;para dhe pas vitit '39. Dukekrahasuar godina të ndry-shme, të ndërtuara nga famil-jet Leka, Spiru, Kosova apoDovana, Beja vë në dukje dal-limet në stil. Ndërsa për tëgjitha ndërtesat e ngritura paravitit '39 dominon stili i arkitek-turës neoklasike (harqe, deko-re, korniza të mëdha, kolona-ta, parmakë të punuar etj) prakemi godina të sofistikuara,pas vitit '39 stili është thjesh-tëzuar mjaft duke i qëndruarbesnik atij modern (zhdukenharqet, kolonat, kornizat ethjeshtëzuara, hyrjet monu-mentale etj).

Vitet 1942-47Është vërtet e çuditshme

sesi rrjedha normale e një qy-teti mund të ndryshojë vrul-lshëm dhe tërësisht në harkunkohor të pak viteve. Janë pikër-isht vitet '42-47 që shënuan njëkthesë gati 180 gradë në his-torinë e qytetit. Ndërsa nënvi-zon se në 12 prill të 1942 u zh-villua në Durrës demonstratae parë antifashiste, ku u vrakomunisti Sotir Noka, Bejathekson se vitet e luftës krijuannë qytet një klimë shumë fit-imprurëse përsa i përkettregtisë. Ndërkohë që të gjithëishin prekur nga ethet e fitim-it, celulat e para komuniste

nisën të krijoheshin dhe të ve-pronin duke realizuar atentatete para. Krahas Frontit N.Çl. nëqytet vepronin edhe elementëtë Legalitetit apo Ballit ko-mbëtar. Pavarësisht lidhjeve tëforta tregtare me Italinë, Dur-rësi nuk e donte fashizmin dhekëtë sipas Bejës e tregoi mjaftmirë me ndihmën e madhe sinë njerëz ashtu edhe në para eushqime, që familjet e pasuradurrsake i dhanë luftës nacio-nalçlirimtare. Pas kapitullim-it të Italisë fashiste qyteti dhe igjithë vendi kaluan në duart egjermanëve. Aleatët e Muso-linit e shpallën Durrësin zonëushtarake e për këtë arsye ur-dhëruan evakuimin e qytetit.Në këtë mënyrë, qyteti u zgjuanë shtator të 1943 i zbrazur ngabanorët e tij, të cilët u siste-muan për mëse një vit tek tëafërmit e tyre në Tiranë, Kava-jë apo Shijak. Durrsakët u rik-thyen në shtëpitë e tyre vetëmnë dhjetor të '44, pas tërheqjessë gjermanëve dhe çlirimit tëqytetit nga partizanët. Në vitetqë pasuan çlirimin e venditnisi për qytetin një etapë e reshumë ndryshe nga ajo eviteve '30-42, etapë që do tëlinte gjurmë në memorien eshumë brezave.

Persekutimi komunistNdërsa vitet '30 kishin

qenë vite të një mirëqenieje ebollëku gjithnjë në rritje, vitete pas luftës ishin krejt e kundër-ta e tyre. E kjo sipas Bejës, josepse në qytet ndiheshin

shumë pasojat e shkatërri-meve, por për shkak të poli-tikave që qeverisja e asaj kohezbatoi në radhë të parë ndaj"borgjezëve" e "kulakëve"durrsakë. Beja kujton këtu ur-dhrin "Mbi rekuizimet" qëqeveria komuniste kërkoi tëzbatohej mbi disa prej mall-rave ushqimore, por që repartetpartizane e përkthyen nëhapjen me iniciativën e tyre tëmagazinave të tregtarëvedurrsakë. Por persekutimi iDurrësit, i qytetit "armik", sapokishte nisur. Zgjedhjet ekëshillit të ri të Frontit N.Çl.,në 19 qershor 1945, do tëshënonin atë që Beja e quanpabesi flagrante. Shkarkimi ikryetarit dhe sekretaritdurrsak të këtij këshilli tëzgjedhur shtatë muaj më parëdhe votimi për kandidaturat eimponuara nga lart do të për-bënin rastet e para të largimite më pas eliminimit tëkuadrove durrsakë, të cilëtmegjithëse ishin të shkolluardhe kishin dhënë kontributine tyre personal gjatë luftës shi-heshin "shtrembër". Sipas Be-jës, lufta e klasave doli hapurqë në muajt e parë pas çlirimittë vendit. "Rekuizimet, sekues-trimet, shtetëzimet, taksat efryra dhe taksat e jashtëza-konshme vazhdonin vit pasviti t'u merrnin frymëndurrsakëve..... Nxjerrja ngashtëpitë me forcë e vendosjanë vende pa kondita minimaletë jetës, gjyqet e shumta politiketë sajuara, ku çdo i shkolluar


DOSSIERwww.gazetadyrrah.com

ishte i dyshimtë, ishin njëhakmarrje e qartë klasore ekrahinore",- shkruandurrsaku Beja. Në kapitullin"Durrësi fill pas Luftës së DytëBotërore", Beja përmend disanga intektualët e tregtarëtdurrsakë që u eliminuan tëparët nga qeveria e Enver Hox-hës. Eliminimet pa gjyq të Mu-hamed dhe Sadik Dakolit, Ra-mazan Jellës, Gani Kalasë,doktor Tahir Beshirit apo vras-jet e deputetëve të parëdurrsakë: Shefqet Beja, EnverSazani dhe Nako Spiru për tëvazhduar me diskriminiminlokalist 45-vjeçar të rinisëdurrsake në shkollim dheposte administrative e qeveri-tare do të ishin dëshmi sipasautorit e qëndrimit të diferenc-uar dhe lokalist që regjimi ikohës mbante kundrejt Dur-rësit. Eliminimi i kundërsh-tarëve politikë, sidomos fig-urave të shkolluara, ishte njëpraktikë që regjimi i Hoxhës evuri në zbatim për t'u mbyllurgojën zërave kundër, intelek-tualëve që nuk pajtoheshin mepolitikat dhe ideologjinë e ko-hës. Janë mjaft domethënësevargjet e poetit durrsak AlfonsDovana, që Beja i citon në lib-rin e tij: Se s'paska gjë më të

hidhur se sa të vuash njëdënim,për faje të pabëra të nd-jeki një mallkim.Ky mallkimsipas Bejës erdhi për faktin seDurrësi e mbështeti luftën an-tifashiste sepse aspironte lir-inë dhe Perëndimin, konceptekëto që binin në kundërshtimme ideologjinë e sistemit ko-munist. Fjalët "Këtu RadioLondra! Ju flet Tajar Zavalani"ishin ushqimi i përnatshëm,-shkruan Beja,- i familjevedurrsake në kohën e luftës dhevitet pas saj. Pikërisht kjoëndërr për lirinë, për ekonom-inë e tregut, për një botë pa

kufij e pa luftë klasash, pra përçdo gjë perëndimore do të për-bënte hendekun, që do ndantebotëkuptimin e durrsakëvenga propaganda e diktaturëssë proletariatit.

Tatimet ejashtëzakonshme

Ky mallkim do t'i sho-qëronte gati të gjitha familjet epasura durrsake, të cilat do tëtatoheshin dhe do t'u konfisko-heshin të gjitha pasuritë,anëtarët e të cilave do të bur-goseshin apo eliminoheshinpa gjyq. Në një listë të gjatë tëmarrë nga gazeta "Bashkimi",e muajit dhjetor 1945 dhe jan-ar 1946 Beja përmend të gjithafamiljet tregtare durrsake aposhoqëritë italiane, të pran-ishme ende në vendin tonë, qëu detyruan të paguanin shumamarramendëse të tatimit të jas-htëzakonshëm. Lista kryeso-

TTTTTaaaaatimi i jashtëzaktimi i jashtëzaktimi i jashtëzaktimi i jashtëzaktimi i jashtëzakonshëmonshëmonshëmonshëmonshëmFFFFFamiljet durrsakamiljet durrsakamiljet durrsakamiljet durrsakamiljet durrsake qëe qëe qëe qëe qëu detyruan të paguajnëu detyruan të paguajnëu detyruan të paguajnëu detyruan të paguajnëu detyruan të paguajnë

(marrë nga gazeta(marrë nga gazeta(marrë nga gazeta(marrë nga gazeta(marrë nga gazeta"Bashkimi" e muajit"Bashkimi" e muajit"Bashkimi" e muajit"Bashkimi" e muajit"Bashkimi" e muajitdhjetor 1945-janar 1946)dhjetor 1945-janar 1946)dhjetor 1945-janar 1946)dhjetor 1945-janar 1946)dhjetor 1945-janar 1946)

Jonuz e Nexhmi Shijaku 72.281.041 franga

Vllazën Dovana 28.402.436

Kalemi e Rrufa 19.979.428

Aristidh Leka 18.687.439

Vangjel Manushi 9.755.619

Vasil Papaj 9.134.921

Mustafa e Hamza Kosova 7.923.070

Vllazën Leka 6.807.488

Hysen e VII. Fani 4.865.079

Telemak Nushi 3.800.854

Xhelo Aliçi 3.800.300

Dhori Fora 2.677.349

Ali Kruja e Asim Myshketa 2.567.600

Vllazën Muzina 2.552.685

Vangjel K. Spiru 2.248.799

Llambro Duni 1.799.182

Stergio A. Koxhaj 1.660.500

Vllazën Bakiri 1.439.759

Dhimitër Tirana 1.423.930

Vëllezërit Rroço 1.141.587

Mihal Tati 1.041.193

Athanas Tiro 850.628

Mihal Llambro 850.170

Gani Kalaja 783.672

Fani, Bila, Jareci 701.220

Tahir Beshiri 650.008

Spiru e Anastasiadhi 635.896

Ali Veli Kodra 575.693

Lluka Rrufa 495.218

Sotir Dushi 425.879

Vllazën Xhumrri 393.483

Teodor Ziu 382.114

J. e Ll. Marto dhe Dh. Rika 373.782

Minush Zaja Çelebija 361.044

Mustafa Lila 319.400

Stefan e Nikoll Tati 300.065

Halil Beshiri 239.497

N., E., A., R. e I. Gjata 279.780

Sulejman Beja (1947) 1.000.100

Haik Ballxhian (1945) 228.221

Levon Bodikian (1945) 88.220

het nga tregtarët Jonuz e Nex-hmi Shijaku dhe Vllazën Do-vana që duhet të paguanin re-spektivisht rreth 72 dhe 28milion franga; apo kompaniaitaliane Fratelli Feltrinelli etaksuar me 14.6 milion fran-ga. Të gjitha këto taksime dësh-mojnë mjaft qartë ndëshkiminqë pushteti i kohës përdori ndajtregtarëve durrsakë, që në atovite me investimet e realizuarakontribuuan në zhvilliminekonomik e urban të qytetit tëtyre.

Duke u ndalur në këto vitetë rëndësishme të historisë sëqytetit mijëravjeçar, Beja arrintë sjellë para lexuesve, krye-sisht atyre të brezit të vjetër, ng-jarje, data e personazhe qëkanë lënë gjurmë në kujtesënkolektive. Duket se synimi iBejës nuk ka qenë të sjellë njëvepër të mirëfilltë letrare apohistorike, por më shumë tëbënte një ekspoze të shkurtërtë disa prej viteve mëdomethënëse në historinë eDurrësit, që përcaktuan edhe përshumë kohë më pas botëkup-timin, ëndrrat dhe aspiratat ebrezave të tërë. Pavarësisht se lib-ri i Bejës nuk thellohet në anal-izën e shumë ngjarjeve të asajkohe dhe nuk është i pajisur mebibliografinë e nevojshme përnjë botim të kësaj natyre aiprapëseprapë shërben për të qenënjë dëshmi autentike e zhvilli-meve ekonomike, politike e kul-turore që karakterizuan his-torinë e qytetit dhe banorëve tëtij para, gjatë dhe pas Luftës sëDytë Botërore.

"Rekuizimet, sekuestrimet,shtetëzimet, taksat e fryra dhe taksat

e jashtëzakonshme vazhdoninvit pas viti t'u merrnin frymën

durrsakëve..... Nxjerrja nga shtëpitëme forcë e vendosja në vende pakondita minimale të jetës, gjyqet eshumta politike të sajuara, ku çdo i

shkolluar ishte i dyshimtë, ishinnjë hakmarrje e qartë klasore

e krahinore",- shkruan durrsakuBeja në kapitullin "Durrësi fillpas Luftës së Dytë Botërore"



KKKKKoleksion etnogroleksion etnogroleksion etnogroleksion etnogroleksion etnografikafikafikafikafiknë galerinë e Durrësitnë galerinë e Durrësitnë galerinë e Durrësitnë galerinë e Durrësitnë galerinë e Durrësit


K oleksionizmiështë një pasion i veçantë,që krahas

kënaqësisë estetike që të falkur arrin ta pasurosh kolek-sionin tënd, nga ana tjetërmbart në vetvete një kosto fi-nanciare dhe punë të lodhs-hme shumë vjeçare. Këtë mëmirë se kushdo mund ta shpje-gojë koleksionisti i palodhur,Lulëzim Perati, i cili për më se23 vjet koleksionon punimeartistike dhe artizanati nga tëgjitha trevat e Shqipërisë. Njëpjesë e koleksionit të tij të pa-sur (numëron rreth 380 ob-jekte që i përkasin trashëgi-misë kulturore anembanëvendit) për herë të parë u bë injohur për publikun durrsake jo vetëm, këtë fillim jave.Galeria pamore e Durrësit"Nikolet Vasia" ka mirëpriturkëtë herë një ekspozitë tëveçantë, kushtuar e gjitha et-nografisë. Merita përmbledhjen, seleksionimin dheekspozimin e këtyre objekteveme mjaft vlera kulturore e ar-tistike i përket koleksionistitshijakas. Për më shumë se dydekada me radhë, Perati kagrumbulluar në të gjitha kra-hinat e vendit tonë një moriobjektesh artistike si stoligrash dhe burrash, kostumepopullore, qostekë, furka, pun-ime artizanati etj, një kolek-sion që do ta kishin zili muzetëetnografikë të çdo qyteti sh-qiptar. Në këtë ekspozitë janë

Lulëzim Perati për më se 23 vjet koleksiononpunime artistike dhe artizanati nga të gjitha

trevat e Shqipërisë. Një pjesë e koleksionit të tijtë pasur për herë të parë u bë i njohur për

publikun durrsak këtë fillim jave. Në këtë ekspozitëjanë pasqyruar katër koleksione:

ai i stolive të grave shqiptare, kostumevepopullore, furkave dhe qostekëve

pasqyruar katër koleksione:ai i stolive të grave shqiptare,kostumeve popullore, furkavedhe qostekëve. Ndërkohëkoleksionet e tjera që i përka-sin etnografisë familjare siqilimat apo enët e bakrit mundtë ekspozohen në një momenttë dytë. Koleksioni i Peratit kanjë kohështrirje prej rreth treshekujsh, pasi objektet më tëvjetra, që i përkasin stolive tëLibrazhdit dhe zonës së Çer-menikës, në Elbasan, datojnënë mesin e shekullit të XVIII-të. Të gjitha punimet artistike,kostumet popullore dhe stolitëe ndryshme, megjithëse janëpjesë e koleksionit të Peratit,janë të regjistruara pranë Qen-drës Kombëtare të Inventariz-imit, pasi i përkasin trashëgi-misë kulturore shqiptare.

Si i mblodhipunimet artistike

Veç udhëtimeve person-ale në treva të ndryshme, nëkërkim të punimeve artistike,që dokumentojnë kostu-

mografinë dhe etnografinëshqiptare në shekuj, kolek-sionisti Perati bën të ditur seshumë objekte të koleksion-eve të tij i ka blerë në Pazarine Krujës apo në dyqane të pun-imeve artizanale në qytete tëndryshme të vendit, si Tiranë,Elbasan, Shkodër etj. Gjatënjë interviste për gazetën "Dyr-rah", koleksionisti shprehet sePazari i Krujës, me 43 dyqa-net që tregtojnë objekte et-nografike është një minierë evërtetë për çdo koleksionistshqiptar. Po ndërsa vite mëparë ishte i detyruar të shëtistembarë vendin në kërkim tëobjekteve që do të pasuroninkoleksionin e tij, tani gjëratkanë ndryshuar dhe shpeshnjerëz të ndryshëm që dis-ponojnë objekte të tilla troka-sin në derën e tij për t'i shitur.Ndërsa ndihet i kënaqur se tëgjithë e njohin, koleksionistiPerati kujton se shpeshherë ubën apel njerëzve që të mos ihedhin objekte të kësaj naty-

re. Ai shprehet se jo rrallë herëargjendarë të ndryshëm ekanë thirrur, pasi poseduesite stolive të vjetra kanë dashurt'i shkrijnë unazat, varëset,apo komponentët e tjerë të sto-live, për të bërë një të re. Nëkëto raste, koleksionisti kahyrë në tratativa me këta per-sona për t'i blerë këto stoli tëvjetra, të cilat shumë prejnjerëzve nuk ua dinë vlerënhistoriko-etnografike qëmbartin. Lulëzim Perati thotëse vit pas viti, krahas pasur-imit të koleksionit të tij, kakryer një punë të vërtetë sh-kencore, e cila konsiston nënjohjen e mirëfilltë të tradi-tave zakonore të trevave tëndryshme të vendit dhe puni-meve artizanale e artistike,karakteristikë për çdo zonë tëveçantë. Në shumë raste aiështë konsultuar me studiuesapo etnografë për të përcaktu-ar me saktësi periudhën ko-hore të objekteve të caktuara.Njohja e mirëfilltë e çdo ko-mponenti përbërës të kos-tumeve popullore apo stolivee ka bërë atë tashmë ekspertnë këtë fushë. Ndërsa në filli-met e tij objektiv kishtembledhjen e sa më shumë ob-jekteve të kësaj natyre, tash-më prioritet mbetet kompleti-mi i çdo koleksioni, deri nëimtësi. E kjo gjë, normalisht,ka kërkuar shumë punë dhevite të tëra përkushtim dhekërkim të vazhdueshëm. Ko-mpleti i stolive të argjendta tëZadrimës, Librazhdit, Çamërisë, Elbasanit, Krujës, Çer-menikës etj, që i përkasinshekujve XVIII-XIX dësh-mojnë më së miri në radhë tëparë pasurinë etnografike tëvendit tonë, për të cilën kanëfolur mjaft edhe etnologët ehuaj, e në radhë të dytë im-penjimin maksimal të Peratit.

Përkushtimindaj koleksionit

Një punë vërtet e madheduke pasur parasysh këtu edhekoston financiare, pasi çdopunim artistik është blerë jome qëllimin për t'u shitur e përtë bërë para, por për të qenëpjesë e koleksionitshumëvjeçar të veshjevetradicionale dhe kompo-nentëve të tjerë të kostumevepopullore. Krahas blerjes, Pe-

MINISTRIA E KULTURES

"Kjo punë e heshtur meriton përkrahje""Kjo punë e heshtur meriton përkrahje""Kjo punë e heshtur meriton përkrahje""Kjo punë e heshtur meriton përkrahje""Kjo punë e heshtur meriton përkrahje"Olsi Lafe, drejtori i trashëgimisë kulturore

pranë Ministrisë së Kulturës, Turizmit, Rinisëdhe Sporteve, i pranishëm në hapjen e ek-spozitës së Lulëzim Perati vlerësoi në radhë tëparë iniciativën e ndërmarrë nga koleksionis-ti shijakas për të ekspozuar këtë pasuri tëçmuar të mbledhur prej tij për shumë vite meradhë. Ndërsa falenderoi pushtetin lokal të Dur-rësit, që mbështeti z.Perati për hapjen e ek-spozitës, Lafe theksoi se Ministria e Kulturësdo t'i qëndrojë pranë jo vetëm koleksionistitshijakas, por dhe shumë kolegëve të tij që nëpërputhje me rregullat e shtetit shqiptar i mble-dhin dhe i koleksionojnë këto objekte e në tënjëjtën kohë garantojnë se do ta vazhdojnëkëtë pasion të tyre edhe në vitet në vazhdim."Kjo punë e heshtur e tyre (pasi askush nuk idetyron të bëjnë një gjë të tillë) dhe iniciativa tëngjashme me këtë të sotmen do të vazhdojnëtë përkrahen nga Ministria dhe unë jam këtupikërisht për këtë qëllim. Unë do të ndaleshanë koleksionin e qostekëve, orëve të xhepit tëburrave, të cilat veç faktit që më tërhoqën vë-mendjen me bukurinë e tyre, por edhe për njëfakt tjetër që ka të bëjë me kohën. Ato na tre-gojnë të gjithëve neve se kemi ditur ta masimkohën, vijmë sot ta shfrytëzojmë kohën dhesugjerimi im për Lulin dhe gjithë koleksion-istët e tjerë është të mos humbim kohën",- thadrejtori Lafe për gazetën "Dyrrah". Grumbulli-mi i këtyre vlerave të trashëgimisë që janë nështëpitë e të gjithë shqiptarëve do të mbetet

sipas Lafes një nga prioritetet e drejtorisë sëtrashëgimisë kulturore. "Të mos t'i hedhim, të most'i zhvlerësojmë ato, por t'i grumbullojmë këto vlerasepse e ardhmja është prezantimi i koleksioneve,e ardhmja janë muzetë e vegjël etnografikë, të cilëti rrisim vlerat jo vetëm qytetit të Durrësit, që kashumë të tilla në rrethinat e tij, por dhe gjithë terri-torit shqiptar",- tha Lafe. Në të njëjtën kohë ainënvizoi se gjatë këtij viti që përkon me 100-vje-torin e pavarësisë Ministria e Kulturës do të vërënë dispozicion të koleksionistëve jo vetëm ambi-entet e saj, por edhe monumente kulture për ek-spozimin e këtyre vlerave, pasi në këtë mënyrëgarantohet edhe për turistët e huaj një njohje mëe gjithanshme e vlerave historike, kulturore e et-nografike shqiptare.

rati një vëmendje të veçantë ika kushtuar riparimit dhemirëmbajtjes së këtyre objek-teve. I gjithë kompleti i orëveështë funksional, pasi atokanë kaluar më parë në duarte mjeshtrave orëndreqësdurrsakë. Stolitë e argjendta,të lara në ar apo ato prej bakri,që i përkasin kryesishtveshjeve popullore të shtre-save të mesme të popullsisëdëshmojnë se të gjitha kate-goritë shoqërore, ndër shek-uj, i kanë kushtuar një rëndë-si mjaft të veçantë paraqitjes,sidomos në ceremoniale tëndryshme. Larmia engjyrave, modeleve dhe puni-mi artistik mjaft i arrirë tre-gojnë më së miri se mjeshtëriaartizanale ka qenë një ngaarmët më të forta të pasurisëetnografike të vendit tonë. Njëfakt të tillë e nënvizoi gjatëfjalës së saj studiuesja e njo-hur e etnografisë, prof. dr.Afërdita Onuzi, e cila theksoise edhe në ekspozita të zhvil-luara në vende të tjera, ku janëbërë prezente para art-dashësve të huaj pjesë ngatradita etnografike shqiptare,studiuesit e mirëfilltë janëmagjepsur nga pasuria et-

nografike e trevave shqiptaresi dhe larmia e madhe e mod-eleve. Duke u ndalur nëveçanti tek ekspozita e kolek-sionistit Perati, ajo e falen-deroi Lulin për punën volumi-noze të bërë prej tij dhe njëko-hësisht për iniciativën e ndër-marrë për t'i bërë tëvizitueshme këto objekte dheveshje popullore. Në të njëjtënkohë, zonja Onuzi i bëri apelMinistrisë së Kulturës për tëtreguar më shumë mbështetje,qoftë kjo dhe monetare, jovetëm ndaj koleksionistit Pe-rati, por dhe shumë të tjerëve,që kanë sakrifikuar financia-risht për të koleksionuar pjesëtë trashëgimisë kulturore tëvendit tonë.

Stolitë e gravePunimet artistike që zënë

më shumë vend në ekspozitëjanë stolitë e argjendit të ndaramë vete, jo vetëm sipas trevavetë cilave u përkasin, por edhesipas sekseve. Ajo që bie nësy në ekspozitë është fakti seshumë nga stolitë kanë di-mensione të mëdha dhe nukmund të kalonin pa u vënë re.Sipas Peratit,- "shumë prejtyre, të përbëra nga dhjetëramonedha (kryesisht ato të

SAKRIFICAT

Një trashëgimi që nuk shitetNjë trashëgimi që nuk shitetNjë trashëgimi që nuk shitetNjë trashëgimi që nuk shitetNjë trashëgimi që nuk shitetPër asnjë moment

Perati nuk ka menduartë shesë ndonjë ngakoleksionet e tij,megjithëse antikuarëtdo të ishin të gatshëm tëofronin shuma tëmëdha për të bërë të ty-ret pjesë të këtij kolek-sioni. Ai shprehet seedhe fëmijëve, të cilëvedo t'ua lërë trashëgimi këtë pa-suri të vyer, do të kenë të drejtënvetëm ta ruajnë e pasurojnë, porjo ta shesin. Gjatë bisedës, kole-ksionisti rrëfen historinë e njëkryqi katolik, pjesë e kolek-sionit të stolive të shekullit XIX-të të zonës së Zadrimës, në Sh-kodër. Në vitin 1988, atij i ësh-të ofruar një shifër prej 300 $nga një shtetas italian, qëkërkonte ta blinte me doemos.Me gjithë tentativën e italianit,Perati rrëfen se nuk e shiti kry-qin, megjithëse në atë kohë një

shumë e tillë konsiderohej mjafte lartë. Përgjatë viteve, vleratmonetare të objekteve që ka blerëkanë variuar, por koleksionistishprehet i bindur se do ta vazh-dojë hobin e tij, pavarësisht kos-tos financiare që i ka shkaktuarfamiljes. "Fjalët e studiuesesOnuzi kur tha se gruaja imemeriton një fletë nderi përdurimin e treguar me koleksion-in tim, koston financiare dherrëmujën e krijuar në shtëpishprehin një të vërtetë të mad-he",- thotë koleksionisti.



nuseve të reja) lëshonintinguj të fortë, sidomos gjatëvalleve, duke dhënë veç efek-tit estetik edhe një konotaciontjetër, tërheqjen e vëmendjesndaj asaj që i mbart ato".Objektivi: Hapja e muzeut

Objektivi për të ardhmenështë hapja e një muzeu et-

Objektivi për të ardhmen ështëhapja e një muzeu etnografik, ku dotë ekspozohen të gjitha objektet e

blera prej tij, në mënyrë që sivizitorët vendas ashtu edhe ata tëhuaj të kenë mundësi të njihen mevlerat dhe pasurinë etnografike të

vendit tonë, që përbën një ngaveçoritë më domethënëse të

kulturës dhe traditës shqiptare nëtërësi. Nuk do të bëhet fjalë për

një ekspozitë, por për një muze tëmirëfilltë që krahas dokumentimit

me saktësi shkencore dhe historiketë gjitha objekteve, do të hedhë

dritë mbi zhvillimin e gjithanshëmtë etnografisë popullore në shekuj

të ndryshëm të zhvillimit të saj

ORKESTRA E NANJING-UT

KKKKKoncerti i kinezëvoncerti i kinezëvoncerti i kinezëvoncerti i kinezëvoncerti i kinezëve,e,e,e,e,bojkot nga pushtetarëtbojkot nga pushtetarëtbojkot nga pushtetarëtbojkot nga pushtetarëtbojkot nga pushtetarët

nografik, ku do të ekspozohentë gjitha objektet e blera prej tij,në mënyrë që si vizitorët ven-das ashtu edhe ata të huaj tëkenë mundësi të njihen me vler-at dhe pasurinë etnografike tëvendit tonë, që përbën një ngaveçoritë më domethënëse tëkulturës dhe traditës shqiptare

në tërësi. Në këtë rast nënvizonPerati,- "nuk do të bëhet fjalë përnjë ekspozitë, por për një muzetë mirëfilltë që krahas doku-mentimit me saktësi shkencoredhe historike të gjitha objek-teve, do të hedhë dritë mbi zh-villimin e gjithanshëm të et-nografisë popullore në shekuj

të ndryshëm të zhvillimit të saj".Hapja e kësaj ekspozite et-nografike vjen në vazhdën eaktiviteteve kulturore që Bash-kia e Durrësit dhe institucionete tjera kulturore kanë zhvillu-ar dhe do të zhvillojnë nëkuadër të 100-vjetorit të pavar-ësisë së kombit tonë.

Orkestra etnike e Nan-jing-ut ishte ftuar të mbantenjë koncert në pallatin e kul-turës "Aleksandër Moisiu" nëdatën 5 mars. Po ndërsa nëposterat para pallatit të kul-turës artdashësit njofto-heshin se koncerti do të or-ganizohej në orën 18.00, sur-priza e parë ishte spostimi iorarit. Kështu spektatorëvedhe gazetarëve të pranishëmiu desh të prisnin edhe njëorë tjetër, pasi në broshurat epërgatitura për këtë aktivitetkulturor ishte shkruar e zezambi të bardhë ora 19.00. Sur-priza e dytë kishte të bënteme faktin e mungesës së për-faqësuesve qoftë nga Minis-tria e Kulturës apo Ambasa-da Kineze në Tiranë, organi-zatorë të këtij koncerti, qoftëdhe nga pushteti qendrordhe lokal në Durrës, që nëraste të tilla nuk mungojnë.Në sallë gjendeshin vetëmdisa gazetarë, që do ta pas-qyronin lajmin dhe disa art-dashës dhe kureshtarë të nx-itur për të parë e dëgjuar atëçfarë ofronte orkestra kin-eze. Kontaktet e largëta që kapubliku shqiptar me kul-turën kineze, megjithëse nëmesin e viteve '60 dhe filli-met e viteve '70 Kina ishtealeatja jonë e vetme dhe ven-di me të cilin Shqipëria ko-

se muzika ka privilegjin tëshkrijë kufijtë dhe të bashkojënjerëzit. Të paktën në këtëdrejtim instrumentistët kin-ezë ia arritën qëllimit, pasi për-collën emocion tek publikume interpretimin e tyre. Për tëringjallur kujtimet e nostal-gjikëve të kohës kur mar-rëdhëniet shqiptaro-kinezeishin në kulmin e tyre,orkestra kishte përfshirë nëprogramin e saj edhe këngëne njohur dekada më parë "Pe-kin-Tirana", e përshtatur ngapoema e ish-Kryetarit të Re-publikës Popullore të Kinës,Mao Ce Dun. Gjithashtu njërisi që sillte orkestra kinezepër publikun shqiptar ishtepërfshirja e të kënduarit ngaana e instrumentistëve të saj.Megjithëse tradicionalisht atavetëm luajnë në instrumentetmuzikore, kënga ishte mend-uar të futej në program për tëpërfshirë edhe një elementtjetër komunikimi, siç ështëfjala. E në Durrës, duartrokit-jet më të zjarrta të publikunishin pikërisht për instrumen-tistët-këngëtarë. Orkestramuzikore tradicionale eprovincës Nanking në Kinëkishte përfshirë në axhendëne saj një turne në tre vende tëEuropës Lindore. Me nismëne Ministrisë kineze të Kul-turës, orkestra kishte progra-

muniste e asaj kohe kishtemarrëdhënie të ndërsjelltanë të gjitha fushat, do ta jus-tifikonin interesin e art-dashësve durrsakë, por jo atëtë pushtetarëve. "Bojkoti" iorkestrës etnike të Nanjing-ut vjen vetëm pak javë paspropozimit të kryeministritBerisha për të përfshirë gju-hën kineze si gjuhë të dytënë programin mësimor.Gjithsesi pavarësisht të mu-ngesës së qëllimshme apo jotë pushtetarëve vendorë,koncerti vijoi normalishtdhe instrumentistët kinezëkorrën duartrokitje nga pub-liku në sallë për virtuozite-tin e treguar gjatë inter-pretimit. Megjithëse muzikadhe instrumentet muzikorekineze kanë thuajse aspaktë përbashkëta me muzikënsimfonike të orkestrave sh-qiptare e europiane, ajo qëvlen të theksohet është fakti

muar të luante në Moldavi,Bosnjë Hercegovinë si edhenë Shqipëri, nga 23 shkurti derimë 9 mars. Ky turne muzikor,kishte si qëllim përhapjen emuzikës dhe kulturës kineze nërajonin e Europës Lindore. Kra-has qytetit të Durrësit, orkestrambajti një koncert edhe në Te-atrin e Operës dhe Baletit nëTiranë. Orkestra tradicionale eNanking-ut është themeluar nëvitin 1986 dhe sot ajo është njëndër grupet më profesionale nëKinë për ekzekutimin e muz-ikës tradicionale kineze. Ajokonsiderohet si një ngaorkestrat e pakta të muzikës sënivelit të lartë në vendin azia-tik dhe ka për mision të përçojëtek publiku muzikën etnike ki-neze. Ajo organizon koncertetë ndryshme për autoritetet elarta shtetërore vendore dhepërfaqësuesit e huaj që vizitojnëPekinin.

M. BallhysaM. BallhysaM. BallhysaM. BallhysaM. Ballhysa


HISTORIwww.gazetadyrrah.com

Retrospektivë Retrospektivë Retrospektivë Retrospektivë RetrospektivëIndrit Nina:Indrit Nina:Indrit Nina:Indrit Nina:Indrit Nina:5 Marsi i vitit

1991 është një ditëe trishtuar dhemallëngjyese përmijëra durrsakë,të cilët lanë sh-tëpitë dhe familjete tyre për një jetëmë të mirë. Tashmë pas 21 vjetësh, kurkujtojmë ato ditë të vështira mendjajonë shkon gjithmonë me dashuri përatë që lamë dhe dëshiruam. Ëndrra jonëështë e tillë, ashtu siç ikëm ato ditë tërimblidhemi përsëri brenda të njëjtitidentitet që nuk ka humbur dhe që je-ton brenda nesh. Këtë ëndërr dëshi-rojmë ta realizojmë në "Ditën eDurrsakëve", kjo edhe me ndihmëntuaj morale. Do të ishte akoma më mirë,që gjithsecili prej jush të sjellë kujtimenga kjo ditë.

KKKKKujtim Fusha:ujtim Fusha:ujtim Fusha:ujtim Fusha:ujtim Fusha:Ishte mbas-

dite e 3 marsit,pikërisht ajo ditëqë solli ndry-shime në jetëntime dhe të 15-tënjerëzve të tjerë tëgjithë durrsakë.Kur zgjidhëm ci-mat nga kalata lindore, ndezëm mo-torët dhe më pas befas kërciti zhurma etmerrshme nën breshërinë e 2 kallash-nikovëve njëherësh. U shtrimë të gjithëpërdhe, sipër dyshemesë së kuvertës sëasaj peshkarexhe, e cila edhe pse eshpuar nga plumbat na çoi drejt lirisë,drejt ëndrrës. Larg në perëndim, ku jemidhe sot. Ishim me fat, që plumbat nukqëlluan në mish, por ranë të gjitha nëpjesën e bashit të peshkarexhës, kuishte shkruar bukur dhe emri i saj. Pormë me fat ishim ku arritëm në Bari tëItalisë. Na dhuruan një pritje të mirë,që s'do ta harrojmë kurrë. Njerëz qëshkonin e vinin, na dhuronin ush-qime, veshmbathje, gjëra të momentinqë na nevojiteshin për çastin kritik, nëtë cilin ndodheshim. U jemi mirënjo-hës popullit italian të Barit, të cilët natrajtuan si njerëz. Nuk do ta harrojmëkurrë atë pritje që na bënë, na pritën siheronj kur panë anijen e shpuar ngaplumbat. Ne ndiheshim mirë për atëpritje madhështore nga këta njerëz mezemër e me shpirt të madh. Një ditë mëpas, me 4 mars, aroma e lirisë ndihejkudo, në rrugë, në sytë e njerëzve qëndeshnim, na shihnin me admirim, nëçdo ambient. Ishte prag pranvere dhearoma e mimozave të sapo çelura sëbashku me peisazhin pranveror sikuria shtonin më shumë bukurinë asajndjesie, e cila e kishte emrin liri, e kishteemrin ëndërr. Asgjë nuk harrohet. Nejemi brezi që heroizmin tonë e thamëpa fjalë. Ne luftuam në mënyrë të hesh-tur, kalbëzimin e atij sistemi sa qeshar-ak, aq edhe absurd. Ne i dhamë goditjenpërfundimtare me grushtin tonë tëvogël vdekjeprurës, veglave dhemashave të atij sistemi në kalbëzim.Ne e kemi thënë fjalën tonë duke e sh-kruar atë në histori dhe historia nukna harron kollaj. Jemi brezi i asaj his-torie, të cilën brezat që do të vijnë nukkanë për ta harruar kurrë. Ne jemi tërinj si dikur, kur ishim 22 vjeçar. Nukmund t'i lë pa përmendur çunat me tri-ma Durrsakë, për të cilët historia nukka shkruar kurrë. Për luftën tre ditoreme forcat speciale brenda në ambien-tet e Portit Detar, Kantierit Detar. Unëkam qenë i pranishëm i kam përjetuarato momente, pasi në atë kohë kamqenë roja i turnit të tretë në KantierinDetar. Nuk gjej dot fjalë të përshkruajsot, mbas 21 vitesh heroizmin e tyre tepashoq. Ishin të parët që në mëngjesin

e orës 10, të datës 3 mars morën anijene quajtur "Panajot Papa". Edhe pse nëdalje të portit ishin vënë 2 cima të fortaçeliku nga forcat speciale, për tëbllokuar daljen nga porti. Ishin të parëtqë i këputën. Për 2 orë rresht në mes tëdetit ata kanë përjetuar tmerrin ebreshërive të të gjithë arsenalit, që pose-donte në atë kohë Ministria eBrendshme. Nuk po përmend emra, porkush ka qenë tek ajo anije ka përjetu-ar tmerrin e atyre çasteve, ku s'kisheku të fusje kokën nga plumbat që vër-shëllenin nga të gjitha anët. Ato ishinçunat tanë, çunat durrsakë, nga më tri-mat e qytetit, që me besim, guxim dhevetëmohim ia dolën mbanë të thyenintë gjitha rekordet. Kampionë të vërtetë.Të paharruar do të mbeten meheroizmin e tyre, e gdhendën atë pafjale, bukur, siç i ka hije çunaveDurrsakë. Me vrullin tonë rinor itreguam diktaturës, se dhe para plum-bave të tyre ne triumfojmë, jemi më tëfortë për paqen tonë, për lirinë tonë, përëndrrën tonë. Jam i nderuar, e ndjehemkrenar që shkruaj për ato histori tëpaharrueshme, që kanë ndodhur nëqytetin tim. Por më të paharrueshëmjanë durrsakët e vërtetë që bënë his-tori".

Lavdosh Abazaj:Lavdosh Abazaj:Lavdosh Abazaj:Lavdosh Abazaj:Lavdosh Abazaj:"Vetëm ne që

kemi përjetuaremocione të tilla ekuptojmë se çfarëdo të thotë kjodatë. Pata fatin tëpritesha mirë edheunë në fillim,ndoshta do të thoja shumë mirë, kjosepse dija dhe Italisht. Por kjo gjend-je nuk zgjati shumë, për vetë faktinse pasiguria dhe dëshira për stabi-lizim ishin tepër të forta. Një gjë mëhabit, sa shpejt kaluan 20 vjet. Athua edhe Zoti do që ti mbulojë meharresë vuajtjet tona? Apo vallë uplakem?"

Albana KAlbana KAlbana KAlbana KAlbana Kume-Robertson:ume-Robertson:ume-Robertson:ume-Robertson:ume-Robertson:"Ditë e shënuar edhe për mua.

Nisja më 6 mars, mbërritja më 7mars. Gjatë rrugës doja të vdisja,sepse më zuri deti keq. Kujtimeshumë të hidhura e të paharruara.Nganjëherë guxoj të mendoj çfarërruge do të kishte marrë jeta imenëse do të vendosja të mos nisesha,por nuk arrij të përfytyroj si do tëkish qenë. Jam e kënaqur mezgjedhjen time. Ndoshta mund tëmë kishte qëlluar më mirë, porndoshta edhe më keq."

Baci Abaz Sina:Baci Abaz Sina:Baci Abaz Sina:Baci Abaz Sina:Baci Abaz Sina:"Sot e 21

vjet më parëkam lënë Dur-rësin. Fjalët nukkanë shumëforcë për tëshprehur atë qëndjen në re-alitet. Duhet taprovosh për takuptuar. Unëjam nisur me cisternën e ujit "Pul-lum Baholin", e cila ishte sa njëlëvozhgë arre. Largimi ishte i rëndëdhe emocionet janë të pa përshkru-ara. Do të doja të falënderoja gjithëpopullin Italian për pritjen dhe ndi-hmën që na bënë, që lagimin ta ndi-enim sa më pak. Unë dhe sot nuk eharroj dhe nuk do ta harroj kurrëatë që kanë bërë. Njerëzit e mi emorën vesh që isha gjallë dhe në Italinga një shoqe e motrës, e cila mëkishte parë në TV tek "Maurizio Cos-tanzo show"."

21 vjet më parë21 vjet më parë21 vjet më parë21 vjet më parë21 vjet më parëlamë Durrësinlamë Durrësinlamë Durrësinlamë Durrësinlamë DurrësinNga Indrit NINANINANINANINANINA

N e jemi brezi qëheroizmin tonë ethamë pa fjalë. Nëditët e para të mar-

sit të vitit 1991 rreth 100 mijë per-sona të dëshpëruar nga sistemi ko-munist braktisën vendin, krye-sisht drejt Greqisë në masën 76 përqind dhe Italisë 24 për qind. Ekso-di i marsit me anijet shqiptare dotë mbetej për një kohë të gjatë nëmendjet e evropianëve, si një vep-rim që nuk ishte parë të ndodhtendonjëherë. Revolta ndaj diktat-urës, e akumuluar për vite të tëra,shpërtheu në këto eksode his-torike me përmasa të mëdha. Edhemë pas shqiptarët, në mënyrëklandestine, në kërkim të një jetemë të mirë, do të largoheshin, krye-sisht drejt fqinjëve Greqisë dheItalisë që, ndonëse me pak vësh-tirësi, e përtypën këtë situatë tëvështirë të shqiptarëve. Ishinpërhapur lajme se do kishte eksodnë Durrës. Menjëherë nga i gjithëvendi shpërthyen shtetas sh-qiptarë në portin e Durrësit. Në njëraport të Drejtorisë së PolicisëPopullore thuhej se forcat e poli-cisë në Durrës kishin vlerësuarsituatën qysh më parë dhe për këtëqëllim kishin ushtruar kontrollenë periferi të Durrësit, duke mun-dur kësisoj të largojnë rreth 1 mijështetas. Ishin kryesisht të rinj, pornuk mungonin as gratë dhe fëm-ijët. Midis shtetasve që tentonin të

hynin në mjete lundruese dhe pol-icisë ishte zhvilluar një përleshjee ashpër. Pas tërheqjes të grumbul-luarit kishin shkatërruar në dësh-përim e sipër objekte tregtare tëDurrësit. Përfaqësuesit e forcave tërendit, me mjete të ndryshme, ikishin komunikuar të grumbullu-arve se nuk ishin të vërteta lajmetpër anije që prisnin të merrnin ref-ugjatë. Si edhe kuptohej, askushnuk i kuptonte apo besonte fjalëte forcave të rendit. Në derën e por-tit të Durrësit ishte krijuar në këtëmënyrë një "digë" e Policisë së Dur-rësit, dy batalioneve të sigurisë sërendit, repartit nr.326. midis tur-mës dhe forcave të rendit filloi për-plasja. Turma hodhi në drejtim tëtyre gurë e mjete të tjera për të bërëtë mundur çarjen e "digës". Policiandërhyri me shkopinj gome, për tëbërë të mundur çarjen e turmës, ecila kishte bërë tre barrikada, nëlargësi 20 - 30 metra nga njëra -tjetra. Plagosje të shumta ndodhënmidis të dy "palëve". Nga mjedisetafër, mbi forcat e rendit, hidheshinvazo me lule, pllaka betoni, tulla,etj. Kjo "betejë" vazhdoi për rreth 3orë. Nuk dihej sa do vazhdonte,nëse nuk do ndërhynte makinaujëshpërndarëse mbi turmën. Nëkthim, turma theu e dogji gjithçkaqë gjeti rrugës. Gjatë rrugës, ajohodhi parulla të tilla si "Enver -Hitler", "Poshtë qeveria", "Poshtëpolicia", etj. Në orën 13:00, turmaishte shpërndarë. Pas dy orësh, disatë rinj nga Durrësi e Kavaja, u

grumbulluan para Degës së Punëvetë Brendshme Durrës, duke hedhurgurë e mjete të forta aty. Policia qël-loi në ajër. Pastaj këtu kanë ardhurpërfaqësuesit e Partisë Demokra-tike, Azem, Hajdari dhe ArbenImami. Këta i kanë folur turmës,duke i thënë se qeveria i kishte tëgjitha fajet, por zgjedhjet duhet tëbëheshin me qetësi, pa veprime tëdhunshme. Sipas njoftimit në fjalë,turma ishte larguar, por pas disaminutash ishte parë sërish në Bu-levardin e Durrësit, duke hedhurparullat: "Enver - Hitler", "PoshtëRamiz Alia", "Rroftë PartiaDemokratike", "Liri - Demokraci".Edhe këtu pati një përleshje mepolicinë. Organet përkatëse regjis-truan 35 policë të plagosur, porpranuan se edhe nga turma numrii të plagosurve duhej të ishin shumëi madh. Policia kishte ndaluar 47persona. Në fund, policia analizon-te se thashethemet rreth eksoditishin përhapur qysh nga muaji ja-nar. Ishte thënë se Italia do dërgon-te 3 tragete për të marrë shtetasshqiptarë. Interesante ështëshpjegimi se qyteti ynë kishte ni-sur të kishte probleme me bukën,pasi një pjesë e mirë e furrxhinjvekishin lënë punën dhe ishin bash-kuar me turmën drejt portit për tëikur në Itali. Pritej që të vinte bukënga rrethet e tjera të vendit. Njofti-mi shpjegon se anija "Partizani"qëndronte e mbushur me shtetas,të cilët nuk largoheshin, edhe pseajo ishte e prishur.

"Ka patur dhe njerëzqë kanë lënë jetën atë ditë.

Të mos i harrojmë!"


SHENDETESIwww.gazetadyrrah.com

ZbarZbarZbarZbarZbardhimi i dhëmbëvdhimi i dhëmbëvdhimi i dhëmbëvdhimi i dhëmbëvdhimi i dhëmbëveeeee POHIMI

Anoreksia është ngjitëse,Anoreksia është ngjitëse,Anoreksia është ngjitëse,Anoreksia është ngjitëse,Anoreksia është ngjitëse,ja kush ju infektonja kush ju infektonja kush ju infektonja kush ju infektonja kush ju infekton

Grupi i punës mjedisor,për të udhëzuar njerëzit nëpazar, kanë përgatitur njëlistë të frutave dhe perimeveqë mund të zgjedhin përparase t'i drejtohen pazarit.

PjeshkaKy frut i ëmbël dhe i

shijshëm, përmban vita-minë C, vitaminë A dhe fi-bra. Ajo ka një efekt pastruespër zorrët dhe është e lehtënë tretje, sidomos për tëmoshuarit. - thotë MarvinKunikiyo, autor i librit tëshëndetit fizik, "Revolucionii Shëndetit tuaj". Ju mund t'iaqëroni lëkurën pjeshkësduke e zhveshur kështu ngadisa pesticide dhe duke lar-guar disa vlera ushqyese, porlëkura e saj është aq e hollësaqë pesticidet mund tëdepërtojnë sipër lëkurësgjithsesi. Prandaj ushqimiorganik është me të vërtetë

AMBIENTALISTET

Lista e frutaLista e frutaLista e frutaLista e frutaLista e frutavvvvve organike organike organike organike organikeeeeeqë ju duhet të bliniqë ju duhet të bliniqë ju duhet të bliniqë ju duhet të bliniqë ju duhet të blini

Anoreksia mund të jetëngjitëse. Ajo transmetohet sirezultat i ndikimit të kole-geve, por edhe nga bota emodës. Kjo ndodh në njëkohë, kur kjo e fundit, njihetpër "kultin" që u ka ngriturmodeleve tejet të dobëta. Njëpohim i tillë është bërë sëfundmi, gjatë një studimi tëkryer në "London School ofEconomics and Political Sci-ence" (LSE). I drejtuar ngaJoan Costa-Font dhe i kryer nëpothuajse 3000 të rinj, ai kon-statoi se anoreksia është njëdukuri e cila "ushqehet" më sëshumti nga shoqëria, kolegëttanë, por sidomos imazhet eservirura nga bota e modës. "Ne

kemi gjetur prova se presionisocial, përmes formës fizike qëfalin personat e së njëjtësmoshë, është një përcaktues nëshpjegimin e shumë rasteve tëanoreksisë tek të rinjtë. Dukenxitur në këtë mënyrë, një per-ceptim të shtrembëruar të trupittë tyre", thotë Font. Ndërkaq,kërkuesit britanikë kanë hetu-ar edhe ndikimin e detyruarnga kolegët në një grup të 2871të rinjve të moshës 15 deri në34 vjeç. Analiza e të dhënave tëofruara prej tyre, tregoi njëlidhje të qartë në mes të çrreg-ullimeve të të ngrënit dhendikimit të moshatarëve apotendencave të të rinjve nëtërësi, për shfaqjen e tyre.

zgjidhja më e mirë.Alternativa jo organike:

shalqiri, portokalli, rrushi.Luleshtrydhja

Me një shije të shijshme,luleshtrydhja është e pasurme antioksidantë, vitaminëA dhe C. Ato janë të ulëta nëkalori dhe nuk është enevojshme t'u hiqet lëkura.Alternativa jo organike: kivi.

MollaLëkura e mollës është një

thesar i ushqyesve të vlef-shëm të vitaminës A dhe vi-taminës C. Në vend të heqjessë lëkurës, thjesht shpëlaje-ni për të shmangur ndotjen esaj.

Alternativa jo organike:mandarina, banania.

BoronicaSipas studimeve, boron-

ica është fruti me një nivelmë të lartë antioksidanti,krahasuar me fruta të tjera.

J etojmë në një kohëkur bukurisë fizike ikushtohet një vëmendje e veçantë

nga të dy sekset. Dhëmbët janëelementi kryesor për të pasurnjë buzëqeshje të bukur, pran-daj bardhësia dhe rregullsia etyre marrin një rëndësi të mad-he. Pavarësisht se të gjithë do tëdonim dhëmbë super të bardhëe të bukur, kjo është një gjë qënuk varet e gjitha në dorën tonë.Zmalti i dhëmbëve jo gjithmonëështë i bardhë, por në këto rastenëse doni një buzëqeshjembresëlënëse mund t'i drejtohe-ni dentistit për të bërë zbardhjene tyre.

Duhet të dini që dhëmbët ehumbasin ngjyrën natyrale ngaushqimet dhe pijet që kon-sumojmë. Pirja e duhanit gjith-ashtu bën që ngjyra e dhëmbëvetë errësohet. Zbardhimi i dhëm-bëve është një metodë e thjeshtëdhe e suksesshme e ndriçimit tëngjyrës së dhëmbëve tuaj. Sh-kalla e zbardhimit të arritur var-ion nga pacienti në pacient dhenga metoda e përdorur.

Për zbardhimin e dhëm-bëve ofrohen dy mënyra:

1-Zbardhim në klinikëKy proces zgjat rreth 1 orë

apo diçka më shumë në varësitë bardhësisë së ngjyrës qëkërkohet të arrihet. Indet e buta(gingivat, buzët) mbulohen mëparë nga një maskë dhe më pasnë dhëmbë vendoset xhelizbardhues, i cili aktivizohet nganjë dritë e posaçme që shërbenpër këtë proces. Ky xhel pene-tron dhëmbët tuaj ngadalë dukeshkatërruar njollat dhe ngjyrate errëta të dhëmbëve. Kështu nëmë pak se një orë ju do të kenidhëmbë më të shndritshëm e mëtë bardhë.

2-Zbardhim në shtëpiPër të realizuar zbardhimin

e dhëmbëve në kushtet e sh-tëpisë ju duhet të ndiqni reko-mandimet e dentistëve. Dentistijuaj t'ju përgatisë një lugë indi-viduale dhe xheli zbardhues dotë vendoset në të. Këtë lugë ju dota vendosni tek dhëmbët disaherë në ditë, në periudha të sh-kurtra kohore, sipas udhëzimeveqë ju ka dhënë dentisti. Rezul-tatet e këtij procesi nisen të shi-hen normalisht pas dy javësh.

Fasetaporcelani

Përmirësimi i buzëqeshjessuaj mund të realizohet përmeszgjatjes dhe riformimit tëdhëmbëve si dhe mbylljen eboshllëqeve ndërmjet tyre.Nëse dhëmbët tuaj janë të sh-trembër, fasetat do t'jua rreg-ullojnë këtë problem estetikduke sakrifikuar shumë paknga dhëmbi juaj.

Një fasetë vendoset në faqene përparme te dhëmbit si një thuai rremë. Ato janë përgjithësishttë ndërtuara me porcelan dhepërdoren kryesisht për efekt es-tetik. Fasetat i bëjnë dhëmbët tëduken natyralë e të shëndetshëmdhe meqenëse janë shumë tëholla e ngjiten me një bondshumë të fortë, na lejojnë që tëbëjmë një preparim shumë tëvogël të dhëmbit. Ngjyra, pozi-cionimi dhe forma e dhëmbëvemund të përmirësohen me fasetate porcelanit. Ngjyra e porcelanitmund të zgjidhet sipas dëshirësduke bërë që të duken më mirëdhëmbët që janë të errët apo qëkanë humbur ngjyrën.

Fasetat mundet gjithashtu tëpërdoren për të mbyllur hapësir-at midis dhëmbëve, kur nuk dotë përdoren aparatet ortodontike.Nëse një dhëmb është lehtësishtjashtë pozicionit të vet, një fasetëporcelani mund ta vendosë atënë një linjë me të tjerët.

Mbushja e fisuraveÇfarë është mbushja e fi-

surave?Mbushja e fisurave është një

metodë parandaluese efektive, ecila konsiston në vendosjen e njëmateriali të veçantë vulosës nëfisurat (thellimet) dhe gropëzat esipërfaqes përtypëse tëparadhëmballëve dhe dhëm-ballëve duke parandaluar në këtëmënyrë prekjen e tyre nga karie-si (prishja e dhëmbëve).

Pse realizohet ajo?Faktori kryesor që ndikon

në prishjen e dhëmbëve janëbakteret e pranishme në pllakënbakteriale (një biofilm i akumu-luar në sipërfaqe të dhëmbëve sipasojë e depozitimit të mbeturi-nave ushqimore dhe baktereve).Larja e dhëmbëve realizohetpikërisht për të eleminuar

pllakën bakteriale të depozituarmbi dhëmbë. Megjithatë në disaraste anatomia e dhëmbëve ësh-të e tillë që nuk lejon pastriminefektiv të sipërfaqes së tyre. I tillëështë rasti i sipërfaqes përtypësetë dhëmballëve, e cila përmbanshumë thellime dhe gropëza në tëcilat, veçanërisht, kur janë të ngush-ta e të thella, është e pamundur tëdepërtojnë qimet e furçës edhe kurju i lani dhëmbët rregullisht. Plla-ka dentare e akumuluar aty me kal-imin e kohës bëhet shkak përprishjen e dhëmbit dhe shfaqjen ekaviteteve. Pikërisht për të paran-daluar këtë fenomen realizohetmbushja e fisurave me materiale tëquajtura silante, të cilat mbushindhe vulosin fisurat e thella dhe kri-jojnë një sipërfaqe të lëmuar, e cilapastrohet lehtësisht nga furça edhëmbëve.

Në çfarë mosheduhet të realizohet?Në përgjithësi, mbushja e fi-

surave realizohet tek fëmijët, nëdhëmballët e tyre të sapoeruptuara,sipërfaqja përtypëse e të cilave për-bëhet nga fisura të thella në tëcilat meqënëse smalti është mëi hollë se në pjesët e tjera tëdhëmbit, risku i prekjes ngakariesi (prishja e dhëmbëve)është më i madh. Për këtë ar-sye, mosha më e përshtatshmepër vendosjen e tyre është ajo6-7 vjeçare, periudhë gjatë sëcilës dalin në gojë dhëmballëte para të përhershme, si dhemosha 11-14 vjeçare gjatë secilës dalin paradhëmballët dhedhëmballa e dytë e përher-shme. Megjithatë, silantetmund të vendosen edhe nëdhëmballët e të rriturve në ras-tet kur për shkak të fisurave tëthella ekziston rreziku ishfaqjes së kaviteteve.

Për sa kohë zgjat?Jetëgjatësia e silanteve të

vendosura në sipërfaqet për-

typëse të dhëmballëve varionmjaft. Në përgjithësi një proce-durë e mbushjes së fisurave kon-siderohet e suksesshme, kur si-lanti qëndron intakt mbi dhëm-bë për 3-5 vjet. Megjithatë janëjo të rralla rastet kur silantet evendosura gjatë fëmijërisë qën-drojnë intakte për vite me radhëdhe mund të vrojtohen në gojëedhe në moshën e rritur. Nga anatjetër edhe nëse silanti bie për-para se të jene mbushur 3-5 vjetnga vendosja e tij, kjo kurrsesinuk duhet konsideruar si një josukses, sepse për aq kohë saështë i pranishëm në sipërfaqetë dhëmbit, silanti siguronmbrojtjen e tij nga kariesi. Ësh-të e rëndësishme të theksojmëqë silanti e realizon rolin e tijmbrojtës dhe profilaktik vetëmnëse ai është plotësisht intakt.Nëse vëreni se një pjesë e tij osei gjithë silanti është shkëputurnga sipërfaqja e dhëmbit duhett'ia bëni të ditur këtë dentistit tuajnë mënyrë që ai ta zëvendësojëatë.

Si realizohetmbushja e fisurave?Teknika e mbushjes së fi-

surave është një procedurë ethjeshtë, pa dhimbje, e cila kon-siston në aplikimin e silantit nëfisurat e thella të sipërfaqes për-typëse te paradhëmballëve dhedhëmballëve dhe fortësimin e tijme anë të dritës së llampës ha-logjene. Konkretisht, hapat qëndiqen janë:

1.1.1.1.1. Pastrimi i sipërfaqes për-typëse të dhëmballëve dheparadhëmballëve me furcë dhepastë abrazive për të eleminuarplotësisht pllakën bakterialeduke krijuar në këtë mënyrëkushtet për adezionin optimaltë silantit me sipërfaqen e dhëm-bit.

2.2.2.2.2. Vendosja e acidit në formëxheli në fisurat ku do të apliko-het silanti. Acidi ka veti të "gd-hendë" sipërfaqen e smaltit dukekrijuar në të parregullsi, në tëcilat do të depërtojë silanti dukesiguruar kështu një adezion dheretension maksimal të silantitme dhëmbin.

3. 3. 3. 3. 3. Shpëlarja e acidit, izoli-mi i dhëmbit nga pështyma dhetharja e tij. Pas kësaj etape e nëvazhdim, ka një rëndësi tëveçantë mbrojtja e dhëmbit ngalagështira, prania e së cilës nësipërfaqe të dhëmbit do të kom-promentonte adezionin e silan-tit me dhëmbin dhe për pasojëedhe qëndrushmërinë dhe jetëg-jatësinë e tij.

4.4.4.4.4. Aplikimi i silantit nënivelin e fisurave të dhëmbitdhe fortësimi i tij me anë e dritëssë llampës halogjene.

5.5.5.5.5. Kontrolli në kafshim(dentisti do t'ju kërkojë të mby-llni gojën dhe të bashkonidhëmbët me njëri-tjetrin) për tëparë nëse silanti ju pengon gjatëmbylljes së gojës apolëvizjeve të nofullës. Në këtërast, bëhet eleminimi i te-pricës së silantit me frezë.Menjëherë pas vendosjes sësilantit mund të ushqeheninormalisht.


SPORTwww.gazetadyrrah.com

"Të kthejmë tr"Të kthejmë tr"Të kthejmë tr"Të kthejmë tr"Të kthejmë traditënaditënaditënaditënaditëne lojëre lojëre lojëre lojëre lojëraaaaavvvvve në Durrës"e në Durrës"e në Durrës"e në Durrës"e në Durrës"Nga Bujar QESJAQESJAQESJAQESJAQESJA

S i rezultat i rritjes sëmundësive financiare nga Bashkiae Durrësit dhe e sh-

timit të kujdesit nga ana organiza-tive dhe profesionale e klubitshumësporteshTeuta, vitet e funditndjehen përmirësime cilësore tëekipeve. Në klubinshumësporteshTeuta funksion-ojnë 11 lloje sporti, ku veçojnëekipet e femrave në volejboll, atle-tikë, not dhe pingpong. Përpunën që bëhet dhe realizimin earritjeve në vijimësi, sekretari iklubit shumësportesh "Teuta"Emilian Jani dha këtë intervistëekskluzive për gazetën "Dyrrah":

Cilat janë llojet e sporteveCilat janë llojet e sporteveCilat janë llojet e sporteveCilat janë llojet e sporteveCilat janë llojet e sporteveqë mbuloni?që mbuloni?që mbuloni?që mbuloni?që mbuloni?

Ekipet e Teutës janë pjesëmar-rëse në kampionatet kombëtarenë këto degë sporti: volejboll, atle-tikë, basketboll, boks, mundje elirë, peshëngritje,pingpong, not,shah, bilardo dhe çiklizëm.

Sa ndjehet pesha eSa ndjehet pesha eSa ndjehet pesha eSa ndjehet pesha eSa ndjehet pesha eshumësportëshit durrsak nëshumësportëshit durrsak nëshumësportëshit durrsak nëshumësportëshit durrsak nëshumësportëshit durrsak nësportin kombëtar?sportin kombëtar?sportin kombëtar?sportin kombëtar?sportin kombëtar?

Arritjet janë optimiste dhetë mbushin me kurajë në vazh-dimin e punës së deritanishme.Teuta dominon në volejbollin emeshkujve, ku është edhe kam-pione aktuale. Kemi rritje në çikl-izëm ku kemi fituar edhe kampi-onate kombëtare dhe duke qenënë rivalitet të fortë për rrethinçiklistik me ekipin e Apolonisë.Dominojmë plotësisht në mund-jen e lirë, në të gjitha kategoritë epërfaqësimit, shah, not dhe bi-lardo. Nga viti në vit prestigji dheautoriteti i sportit durrsak sa vjene rritet, duke u shoqëruar me rea-gime nga opinioni qytetar dhe aisportiv i Durrësit.

Arritjet kombëtare, saArritjet kombëtare, saArritjet kombëtare, saArritjet kombëtare, saArritjet kombëtare, sakanë influencuar për t'u nd-kanë influencuar për t'u nd-kanë influencuar për t'u nd-kanë influencuar për t'u nd-kanë influencuar për t'u nd-jerë pesha e ekipejerë pesha e ekipejerë pesha e ekipejerë pesha e ekipejerë pesha e ekipevvvvve të e të e të e të e të TTTTTeutëseutëseutëseutëseutësedhe në raportet ndërko-edhe në raportet ndërko-edhe në raportet ndërko-edhe në raportet ndërko-edhe në raportet ndërko-mbëtare?mbëtare?mbëtare?mbëtare?mbëtare?

Pjesëmarrja e jonë edhe këtuështë në rritje. Këtë sezon sportivpër herë të parë ekipi i volejbollittë meshkujve, mori pjesë në Cel-lenge Cup, një kompeticion irëndësishëm europian. Undeshëm me ekipin e fortë turkGallatasarajin e Stambollit. Nëmundjen e lirë trajneri ynë FuatBrahi dhe mundësit Islam Is-lamaj, Emilian Sinameta, EltonAzuni, Said Prizreni, Egzon Sha-la, Imirjam Rabdishti, Altin Kurtietj. janë në përbërje të ekipit ko-mbëtar dhe përfaqësojnë Sh-qipërinë në veprimtari të rëndë-sishme ndërkombëtare. Sha-histët Lorenc Rama dhe Haral-lamb Boshku janë në ekipin ko-mbëtar. Po kështu edhe atletëtAdriatik Hoxha dhe MarsidaDardha. Sa i takon bilardos, tra-jneri Servet Xhanari dhe bilardis-tët Ermal Dyli, Xhimi Belba, Erik-son Simo, Eduart Zeqiri, EdlirKurt'hysa, janë efektiv i ekipitkombëtar. Në not rroket puna

Teuta dominon në volejbollin emeshkujve, ku është edhe kampione

aktuale. Kemi rritje në çiklizëm ku kemifituar edhe kampionate kombëtare dhe

duke qenë në rivalitet të fortë përrrethin çiklistik me ekipin e Apolonisë.Dominojmë plotësisht në mundjen e

lirë, në të gjitha kategoritë epërfaqësimit, shah, not dhe bilardo.

Nga viti në vit prestigji dhe autoriteti isportit durrsak sa vjen e rritet,

duke u shoqëruar mereagime nga opinioni qytetar

dhe ai sportiv i Durrësit

pasionante e trajnerit Agron Is-mailati dhe në çiklizëm eviden-tohet puna e mirë e DashamirRamës dhe Ruzhdi Xhumrës.

Përvoja e mundjesPërvoja e mundjesPërvoja e mundjesPërvoja e mundjesPërvoja e mundjesklasike si reflektohet nëklasike si reflektohet nëklasike si reflektohet nëklasike si reflektohet nëklasike si reflektohet nësportet e tjera të rënda, sisportet e tjera të rënda, sisportet e tjera të rënda, sisportet e tjera të rënda, sisportet e tjera të rënda, sipeshëngritje dhe boks?peshëngritje dhe boks?peshëngritje dhe boks?peshëngritje dhe boks?peshëngritje dhe boks?

Në peshëngritje dhe bokspunojnë trajnerët e njohur Be-snik Psatha dhe Jani Jano. Nëpeshëngritje në kampionatin efundit kombëtar Teuta u renditnë vendin e tretë, ndërsa në boksgrupi i ri i boksierëve ka përparaplane ambicioze për të realizuar.Puna e mirë që la trajneri NekiAbazaj, i cili u nda papritur ngajeta po vazhdohet nga special-isti i ri Jani Jano.

Noti është edhe dëshirëNoti është edhe dëshirëNoti është edhe dëshirëNoti është edhe dëshirëNoti është edhe dëshirëe kahershme e durrsakëve.e kahershme e durrsakëve.e kahershme e durrsakëve.e kahershme e durrsakëve.e kahershme e durrsakëve.Si përcillet tradita dhe siSi përcillet tradita dhe siSi përcillet tradita dhe siSi përcillet tradita dhe siSi përcillet tradita dhe sishprehet masiviteti i këtijshprehet masiviteti i këtijshprehet masiviteti i këtijshprehet masiviteti i këtijshprehet masiviteti i këtijsporti në radhët e fëmijëvesporti në radhët e fëmijëvesporti në radhët e fëmijëvesporti në radhët e fëmijëvesporti në radhët e fëmijëvedhe të rinisë?dhe të rinisë?dhe të rinisë?dhe të rinisë?dhe të rinisë?

Si në çdo sport edhe në not,në zhvillimin e tyre cilësor kanëndikuar edhe vendimet e herë-pashershme për mbështetje fi-nanciare të tyre. Rritja e kuotëssë trajtimit ushqimor në 10 mijëlekë të vjetra në ditë nga 2 mijëlekë që ishte më parë, është sho-qëruar me efekte pozitive. No-tarët durrsakë marrin pjesë gjatëvitit në shumë veprimtarindërkombëtare. Jurgen Hoxha,Johan Dhimgjini, Jurgen Fici,Kneo Laçi, Suila Kosova janëmburrja e notit durrsak. Në mos-hat e vogla punon edhe mjesh-tri Hysen Haxhia, duke ndikuarnë zgjerimin e masivizimit tënotit. Ky sport nuk e ndërpretpërgatitjen edhe në dimër, dukeshfrytëzuar pishinat e mbylluradhe me ujë të ngrohtë.

Edhe pak javë thuajseEdhe pak javë thuajseEdhe pak javë thuajseEdhe pak javë thuajseEdhe pak javë thuajsembyllen një pjesë e veprim-mbyllen një pjesë e veprim-mbyllen një pjesë e veprim-mbyllen një pjesë e veprim-mbyllen një pjesë e veprim-tarive kombëtare të lojëravetarive kombëtare të lojëravetarive kombëtare të lojëravetarive kombëtare të lojëravetarive kombëtare të lojëraveme dorë. Si jeni me objekti-me dorë. Si jeni me objekti-me dorë. Si jeni me objekti-me dorë. Si jeni me objekti-me dorë. Si jeni me objekti-vat e përcaktuara?vat e përcaktuara?vat e përcaktuara?vat e përcaktuara?vat e përcaktuara?

Në volejboll për meshkuj

kërkojmë të përsërisim titullinkampion. Këtij qëllimi i kanëshërbyer merkata dimërore qëzhvilluam duke kontraktuar dyvolejbollistë maqedonas dhetrajnerin gjithashtu nga Maqe-donia. Rivali ynë i vetëm ështëStudenti. Me ekipin e femraveinkuadrohemi në fazën e plejofitdhe kërkojmë të renditemi nëvendin e tretë. Trajneri Jazexh-iu është duke mirë mjaft mirëme një grup vajzash të reja, tëcilat me siguri sezonin e ardhs-hëm do të synojnë titullin ka-mpion. Sa i takon ekipit të bas-ketbollit synimi mbetet qëndri-mi në grupin A. Kur ka mbeturpër t'u zhvilluar edhe një fazë,shpresojmë ta kapim edhe këtëobjektiv.

A është menduar përA është menduar përA është menduar përA është menduar përA është menduar përperspektivën e lojërave meperspektivën e lojërave meperspektivën e lojërave meperspektivën e lojërave meperspektivën e lojërave medorë?dorë?dorë?dorë?dorë?

Në parkun sportiv dhe nënjë nga palestrat e pallatit tësportit Ramazan Njala, në or-aret e pasdites është ndërtuarnjë grafik që mundëson stër-vitjen e dhjetëra ekipeve tëmoshave në volejboll dhe bas-ketboll. Në volejboll punojnëme shumë zell trajneret Myze-jen Koci dhe Esma Muho, ndër-sa në basketboll Gjon Luli dheHaxhi Boshnjaku. Janë grum-bulluar elementë të perspek-tivës që garantojnë vazhdimës-inë. Mund t'ju sjell vetëm njëshembull. Në volejbollin edjemve po aktivizohet në 6-shen e parë volejbollisti 16vjeçar, i gjatë 2 metra XhulioMyftari. Parametrat janë përnjë volejbollit të nivelit të lartë.

PPPPPo në sportet e tjero në sportet e tjero në sportet e tjero në sportet e tjero në sportet e tjera kua kua kua kua kujeni me plotësimin ejeni me plotësimin ejeni me plotësimin ejeni me plotësimin ejeni me plotësimin edetyrave?detyrave?detyrave?detyrave?detyrave?

Në not të vazhdojmë tëjemi absolutë. Po kështu edhenë bilardo dhe në shah. Në rre-thin çiklistik të majit, kërkojmëtë dalim të parët me përforci-me edhe nga disa çiklistëdurrsakë që marrin pjesë në

TTTTTeuta fiton Keuta fiton Keuta fiton Keuta fiton Keuta fiton Kupën "Adem Jupën "Adem Jupën "Adem Jupën "Adem Jupën "Adem Jashari"ashari"ashari"ashari"ashari"

klube italiane. Mbetet për tëbërë në pingpong, një sport qëvuan nga largimet e vazh-dueshme me gjithë punën pro-fesionale që kryen ish kampio-ni i vendit Musa Tërniqi.

Basketbolli i femrave,Basketbolli i femrave,Basketbolli i femrave,Basketbolli i femrave,Basketbolli i femrave,duket se edhe më tej mbetetduket se edhe më tej mbetetduket se edhe më tej mbetetduket se edhe më tej mbetetduket se edhe më tej mbetet"thembr"thembr"thembr"thembr"thembra e a e a e a e a e Akilit" për ju.Akilit" për ju.Akilit" për ju.Akilit" për ju.Akilit" për ju. VVVVVi-i-i-i-i-hen re përpjekje, që më nëhen re përpjekje, që më nëhen re përpjekje, që më nëhen re përpjekje, që më nëhen re përpjekje, që më nëfund fund fund fund fund TTTTTeuta të rikthehet nëeuta të rikthehet nëeuta të rikthehet nëeuta të rikthehet nëeuta të rikthehet nënivele konkunivele konkunivele konkunivele konkunivele konkurruese?rruese?rruese?rruese?rruese?

Vërtet që mbetet prioritet ipunës tonë, pasi ende nuk po ngri-hemi atje ku duhet. Është njëbërthamë vajzash, me të cilatpunon ish basketbollisti i njohurSokol Hyseni. Kemi arritur të për-faqësohemi në nivele të ekipit tëtë rejave. Shpresojmë shumë tëngrihemi në kategorinë e parë,megjithëse mbetet për të bërë.

Në se ju kërkohet tëNë se ju kërkohet tëNë se ju kërkohet tëNë se ju kërkohet tëNë se ju kërkohet tëshprehni një kërkesë te vet-shprehni një kërkesë te vet-shprehni një kërkesë te vet-shprehni një kërkesë te vet-shprehni një kërkesë te vet-

me, cilado të ishte kjo?me, cilado të ishte kjo?me, cilado të ishte kjo?me, cilado të ishte kjo?me, cilado të ishte kjo?Dëshiroj të ftoj tifozërinë e

famshme durrsake, që të ofrohetnë pallatin e sportit sepse ekipet elojërave të Teutës janë zgjuar duk-shëm dhe janë në nivele shumë tëmira përfaqësimi. Me punën që pobëhet dhe niveli i lojtareve që mar-rin pjesë në ekipet tona, është i tillëqë e justifikon interesimin e pub-likut. Prandaj ju presin në pallatshumë më shumë nga sa vini tani.Nuk do t'ju zhgënjejmë!

Ne foto: Sekretari i klubit shumësportesh "Teuta", Emilian Jani

Ditët e 5 dhe 6marsit ishin festë nëDrenicë-Skënderajtë Republikës së Ko-sovës. U kujtua aktiheroik i komandan-tit legjendar AdemJashari, si dhe epope-ja e lavdishme eUÇK-së. Me këtë rastnë Drenicë, u orga-nizua një kupë nëvolejboll për mesh-kuj ku morën pjesëekipet e Liria tëTetovës, Theranda eSuharekës, Dreni-ca-Skënderaj dheTeuta e Durrësit.Ekipi i Teutës ështënisur nga Durrësime 4 mars dhe nëdrekë është pritur në mënyrëvëllazërore nga homologët etyre të Ferizajt. Në bazë të kal-endarit të përcaktuar nga orga-nizatorët, Teuta luajti nëndeshjen e parë me 5 mars ndajLiria të Tetovës. Fitorja ishte ethellë 3-0 dhe me pikë të paktapër ekipin Liria. Ndeshja e dytëTheranda-Drenica u fitua ngavendasit 3-1. Me interesim tëmadh u prit ndeshja finalendërmjet Teutës dhe Drenicës.Trajneri maqedonas Nakovskiaktivizoi në 6-shen e parë: Mi-lev, Trajçevski,Moku, Liti, Myf-tari dhe Nazifi. U aktivizuan

edhe Kola, Jurgen dhe AldoDashi,Kola, Uruçi dhe Jukni. Teu-ta luajti e sigurt gjatë tërë kohësdhe nuk u rrezikua të humbisteqoftë edhe një set. Sipas sekretar-it të klubit shumësportesh, Emil-ian Jani, Teuta luajti shumë e mo-bilizuar dhe e vendosur për të sjellënë Durrës, kupën e vënë për ndertë heroit të Kosovës Adem Jas-

hari. Dhe e realizoi qëllimin. Ajoe fitoi takimin 3-0 dhe të tria setetme rezultatin 25-19, 25-20 dhe 25-16. Pas mbarimit të aktivitetit, përekipet pjesëmarrëse ushtrua edhenjë koktej, ku u fol për luftën dhepërpjekjet e popullit të Kosovësnë luftën për lirë dhe pavarësikombëtare.

B. QesjaB. QesjaB. QesjaB. QesjaB. Qesja

Lart nga e majta: Entiglen Nazifi, Alban Kolea, Emilian Jani(Sekretar i Klubit Shumësportesh Teuta), Hari Nakovski (trajner),Markelian Rexhepi (president i ekipit), Xhulio Myftari, Atanas Iliev,Mlado Trajçevski, Jurgen Dashi.Ulur nga e majta: Edmond Moku,Denis Liti, AldoDashi, Renato Kola, Endri Jukni, Parid Uruçi.


SPORTwww.gazetadyrrah.com

TTTTTeuta- euta- euta- euta- euta- Vllaznia,Vllaznia,Vllaznia,Vllaznia,Vllaznia, lidhje të hershme miqësie lidhje të hershme miqësie lidhje të hershme miqësie lidhje të hershme miqësie lidhje të hershme miqësieK ur ndeshja Teuta - Vllaznia është lënëpas, që është e 151-

ta ndërmjet tyre, nuk mund tëanashkalojmë lidhjet miqësoredhe tradicionale ndërmjet tyre.Këto lidhje kanë filluar vite tëshkuara, ku përfaqësues në bre-za të futbollit të përparuar shko-dran, kanë "populluar" ekipin eTeutës. Futbolli durrsak ështëfurnizuar me futbollistë, poredhe me trajnerë nga Vllaznia,duke ndikuar në një klimëmirëkuptimi ndërmjet futbollittë dy prej qyteteve me traditë siShkodra dhe Durrësi. Ndesh-ja e luajtur të shtunën e 10marsit që vendosi përballëTeutën dhe Vllazninë, e ngac-mon kujtesën duke evidentu-ar mirëkuptimin dhe bash-këpunimin tradicional ndërm-jet futbollit të këtyre qytete mehistori të vyer sportive. Ndosh-ta jemi brenda logjikës së sh-krimit, teksa tentojmë t'i kon-siderojmë personazhe futbol-

listët dhe trajnerët shkodranëqë kanë ardhur të punojnë dheangazhohen me futbollindurrsak. Në Durrës kujtohenme respekt që të gjithë, porveçanërisht i pari që e hapikëtë rrugë bashkëpunimi. Kyka qenë nga dera e njohur efamiljes sportive Teli. Bëhetfjalë për portierin Jonuz Teli.Duhet të ketë qenë mesi i viteve60-të, kur Jonuz Teli bëhet port-ieri i parë i Lokomotivës sëatëhershme. Dhe në se dikushdo ta marrë nismën, për të sh-kruar për historikun e futbollitdurrsak, është i detyruar të mose anashkalojë këtë fakt, ashtusi edhe dukuri të tjera që lid-hen me futbollin shkodran. Nëfillimin e viteve 70-të fanelën eLokomotivës, e veshi edhe njëtjetër futbollist i njohur shko-dran. Ky është sulmuesi Esat

Rrakiqi, që për shumë vite kaqëndruar edhe në bankinën edrejtimit të Vllaznisë. Nëdjepin e futbollit shqiptar, siçkonsiderohet Vllaznia e Shko-drës është kultivuar nëmënyrën më të mirë loja sul-muese. Nuk është rastësi qësulmuesit e mirëfilltë shko-dranë ushqeheshin nga njëmesfushë po e tillë. Me shumëemër, me shumë autoritet ishteedhe sulmuesi i krahut të ma-jtë i Vllaznisë, që të shijonte melojën e tij me atë sallake tëpërkryer, i cili me arsyen e fut-bollin lidhi edhe jetën me njëvajzë durrsake. Ishte fundi iviteve 70-të. Ky është HalitPuka. Dhe mjeshtri i shquar ifutbollit, ish-trajneri i përfaqë-sueses, Medin Zhega, e sollidjalin e tij, Kreshnikun, nëDurrës, pikërisht në fillimet e

viteve '90-të ku Teuta dominon-te ndër klubet shqiptare. Por"bumi" më i madh i prurjeveshkodrane drejt Durrësit, ushënua sezonin e kaluar, kurpresidenti i Teutës, Hasanbel-liu, ia besoi drejtimin e ekipitEdi Martinit. Dhe Martini nukerdhi i vetëm tek Teuta, por sol-li një grup futbollistësh nga qy-teti i tij i lindjes si Hoti, Kraja,Doçi, Tafili dhe Nika. Ndërsa ipari shkodran që drejtoi futbol-lin durrsak, ishte i madhi LoroBoriçi në vitin 1967. Më pasishte Hysen Dedja. Dhe i gjithëky kapitull i përfaqësuesve tëfutbollit shkodran i pranishëmnë futbollin durrsak, jo vetëmqë nuk harrohet por kujtohetme shumë mall, me nostalgjidhe respekt nga qytetaria eDurrësit dhe sportdashësit e saj.

Bujar QesjaBujar QesjaBujar QesjaBujar QesjaBujar Qesja

Delian Bregasi,Delian Bregasi,Delian Bregasi,Delian Bregasi,Delian Bregasi,"Gjiganti i portës""Gjiganti i portës""Gjiganti i portës""Gjiganti i portës""Gjiganti i portës"

Nga Bujar QESJAQESJAQESJAQESJAQESJA

N jë komunitet imadh shqiptarësh, tëcilët filluan em-

igrimin drejt brigjeve italiane nëvitin1991, kanë bërë vend nëgadishullin Apenin duke ten-tuar të integrohen në të gjithafushat, madje edhe në atësportive. Njëri prej tyre ështëedhe 20-vjeçari Delian Brega-si. I datëlindjes 22 janar 1992,Deliani në moshën 5-vjeçarejeton në tokën italiane dukethurur ëndrra për të ardhmene tij. I jati Tolja, thotë se ështënjë natyrë sportive dhe dëshi-ron që djali i tij të ushtrojë fu-tbollin dhe të bëhet dikushi nësportin e topkëmëbës. "Gjëratnuk janë të lehta, thotë Toljapor ajo që vlen është pasionidhe këmbëngulja e tim biriDelianit. Jam i kënaqur ngakëmbëngulja e tij, por edhe mëshumë duhet të bëjë. Në dhe tëhuaj duhet të përpiqesh dyherë më shumë nga vendasit,që të t'i hedhin sytë dhe tëmendojnë se ia vlen ndopaktë të marrin në konsideratë.Jam i kënaqur nga përshtatjae Delianit me jetesën dhe kon-ceptin italian të të parit tëgjërave dhe emri i tij po lako-het gjithnjë e më shumë si per-sonazh nga kryesorët meekipin e rajonit të Bogliascos."Qyteti i Bogliascos përfshihennë rajonin e gjerë të qytetinveriperëndimor të ItalisëXhenoa-s. Një qytet i njohurbregdetar, ku për futbollin pop-ullsia vendase "len kokën". Mësë pari që të luajë, Deliani, dja-li nga Spitalla i Durrësit iunënshtrua mësimit të teorisësë futbollit. Nga viti 1998 ederi në 2005-ën, frekuentoishkollën e futbollit G.S.DLunigiana 1919 tëVilafrankës. Por angazhimi itij drejt rrugës së vështirë tëkarrierës nuk përfundon këtu.Tjetër kapitull studimi për De-lian Bregasin dhe tjetër an-gazhim i rëndësishëm nëpërvetësimin e lëndës së fut-bollit. Nga 2005 e deri në2011, iu nështrua studimevenë shkollën e futbollit në U.CSampdoria në Xhenova. Nëmoshën 13vjeçare (10 nëntor

2005) realizon edhe an-gazhimin e parë në futbollinitalian, duke bërë pjesë në for-macionin e të rinjve rexhion-alë, pjesëmarrës në grupin A.Portieri i parë i ekipit ishte De-lian Bregasi. Shtypi dhe me-dia italiane i bënin jehonë tal-entit të ri nga Durrësi. Brega-si ndikoi që ekipi tij të klas-ifikohej i parinë grupin A. Mëtej i riu shqiptar është aktivme ekipin të Rinjtë e Ko-mbëtares dhe mbetet gjithnjëtitullar i saj. Në këtë nivel për-faqësimi ekipi ku bënte pjesëDelian Bregasi në vitin 2007u vlerësua deri në nivelin enënkampiones së Italisë përpërfaqësueset e të rinjve. Nëvitin 2009, është aktivizuar nëformacionin e Përfaqësuesessë Studentëve, ku pjesëmarrjanë grupin A i siguroi vendinsi portier i parë. Trajner i ekip-it ishte Tufano Feliçe. Në

2010shqiptari Bregasi ruajtiportën e ekipit Primavera Timme teknik Brunin dhe trajnertë portierëve të mirënjohurinViviani. Ndërsa aktualisht nësezonin në vazhdin2011-2012, është pjesëmarrës nëskuadrën Boliasco D'albertsnë Xhenova. Skuadrën e drej-tojnë specialistët e njohur tëfutbollit italian, Giovani Inv-ernizi dhe Guido Bistazzoni.Ky ekip është në serinë D dhepërpiqet të inkuadrohet nëserinë C2. Invernizi është injohur për publikun shqiptar,pasi krahas aktivizimit si tit-ullar i Sampdorias, luajti edhesi sulmues i kombëtares A ital-iane. Po kështu edhe Bistaz-zoni mbrojti portën e Samp-dorias. Të dy këta emra të njo-hur, kanë ndikuar në fitimin etitullit kampion të Samp-dorias në vitin 1991. Dhe këtospecialistë punojnë me futbol-

listin tonë Delian Bregasi.Deliani për katër vite është ak-tivizuar në ekipet e moshavedhe të të rinjve të Sampdoriasdhe tani kërkon shtigje dhemundësi të reja të afirmimit tëtij. Ai është i gjatë 1.98 m dhepeshon 1.90 kg. Gëzon për-gatitje të mirë atletike dhe fiz-ike dhe ndër epitetet e vendo-sura nga shtypi italian ështëedhe kjo: "Gjiganti i portës".

Fakti që u ndalëm gjerë-sisht, në karrierën sportive të20-vjeçarit nga Durrësi, De-lian Bregasi, ngacmon dy ar-gumente: së pari publikon tal-entet durrsake në futbollin eshteteve të huaja dhe së dyti,të nxisë vëmendjen e special-istëve tanë të futbollit deri nënivelet e ekipeve përfaqësuese,të hedhin vështrimin edhenga futbollistët shqiptarë metë ardhme. Një i tillë ështëedhe portieri Delian Bregasi.

U-17

Në fushë për EuropianinNë fushë për EuropianinNë fushë për EuropianinNë fushë për EuropianinNë fushë për EuropianinËshtë grumbulluar për herë në përfaqësuesen e 17-vjeçarëve

të atdheut të tij në vitin 2007. Ai është aktivizuar në formacioninkryesor, në kuadrin e eliminatoreve të Kampionatit Europian2007-08 për U-17. Shqipëria bënte pjesë në grupin ku luanin sëbashku me të edhe përfaqësueset e Holandës, Francës dheLetonisë. Bregasi luajti tërë kohën në ndeshjen Shqipëri-Litu-ani që përfundoi në barazim 1-1. Ai thërritur përsëri në sezonin2008-09 të Kampionatit Europian me përfaqësuesen e 17-vjeçarëve. Shqipëria ndodhej në një grup me Finlandën, Maqe-doninë dhe Bjellorusinë.

U-19 dhe Shpresat

Zhgënjimi nga trainerëtZhgënjimi nga trainerëtZhgënjimi nga trainerëtZhgënjimi nga trainerëtZhgënjimi nga trainerët"Kur kombëtaren shqiptare të U-19 e drejtonin Shpëtim Duro

dhe Jani Kaçi, komenton Bregasi, më thirrën në një grumbullim.Por më befasoi fakti që nuk më panë me atë vështrim që e meri-toja. Jam mësuar me seriozitetin dhe disiplinën e futbollit italiandhe aty me këtë frymë punova. Por më duket se opinionet ishintë paragjykuara. Nuk më bënë asnjë provë, asnjë testim dhe uktheva në Xhenoa i mërzitur. Por ndërkohë nuk më venitet pa-sioni për futbollin, ku edhe tani vazhdoj të punoj shumë, shumëdhe nën vëzhgimin e specialistëve të njohur dhe të mirëfilltë tëtopkëmbës italiane. Por akoma më e zymtë më duket edhe pra-nia ime në grumbullimet me përfaqësuesen Shpresa me trajnerSkëndër Gegën. Do të dëshiroja të jepja ndihmesën time nëfutbollin shqiptar, sepse e ndjej që e meritoj një dhënie dorë, apopërkrahje. Unë dua të vlerësohem për aftësitë e mia dhe sinqer-isht do të doja që grumbullimet e futbollistëve nga çdo anë qëmund të vijnë ata, të trajtohen, shikohen dhe seleksionohen nëbazë të niveleve dhe performancës që paraqesin. Në Itali ështëshumë e vështirë që të ecësh, pasi konkurrenca është shumë emadhe, por aftësitë dhe vlerat nuk t'i mohon asnjë."

VLERËSIMET

Shkruan shtypi italianShkruan shtypi italianShkruan shtypi italianShkruan shtypi italianShkruan shtypi italianKryesisht trajtimet e vler-

ave të Delian Bregasit janë bërënga gazeta sportive e Xhenoasme emrin Shekulli. Disa ngavlerësimet që janë bërë për ndërtë tjerash lexohet: "Bregasi ësh-të në formacionin e përhershëm,ku sulmuesit e kanë të vështirëtë penetrojnë në portën e mbroj-tur prej tij. Ai bllokon gjuajtjene Marazit dhe nuk lejon që tëbëhet gol"; "Tetami i ekipit të Bo-liaskos realizon një goditje tësigurt, por Bregasi pret topin egoditur prej tij të barabartë me një gol"; "Bregasi pret një gjuajtjetë jashtëzakonshme të Galesios që luan me Caratezen, që e lëformacionin e Boliascos akoma në lojë" etj. Opinione të ndry-shme mediatike janë dhënë edhe nga gazeta të tjera italiane, porkryesisht ato që botohen në Bashkinë e Xhenoas dhe komunatpër rreth saj. Delian Bregasi është në kulmin e moshës së tij, përtë pritur të tjera shpërthime. Shqiptarët e këtushëm, por jo vetëmata, janë krenarë që i përfaqëson interesat e tyre shpirtërore nëfutboll një portier kaq i talentuar sa Delian Bregasi.


RETROwww.gazetadyrrah.com

INDRO MONTINDRO MONTINDRO MONTINDRO MONTINDRO MONTANELLIANELLIANELLIANELLIANELLIShqipëria një dhe njëmijëShqipëria një dhe njëmijëShqipëria një dhe njëmijëShqipëria një dhe njëmijëShqipëria një dhe njëmijë

Botuar në 1939

S hqipëria një dhenjëmijë” është libëri një shkrimtarikontrovers, Indro

Montanelli zëmadh (1919-2001): gazetar ndër më të zotët,historian ndër më të shquaritjo vetëm italianë, por edhe eu-ropianë. Ai është shkrimtarkontrovers posaçërisht në këtëlibër: jo vetëm për nga fryma enjë propagande të caktuarideologjike që fryn faqeve të tij,por edhe për nga ato lajthimetë tij historike që mund të nangjajnë neve sot qesharake; përndonjë, opinionet që formulonlidhur me çështjen e besimevetë shqiptarëve, për shembull përKrishterizmin orthodhoks apoIslamin shqiptar; po ashtu përnjë përmasë monomaniakekolonializmi ekono mik e kul-turor të cilën, me sa kuptohet,në kohën kur shkruante përShqipërinë dhe shqiptarët nuke ka përmbajtur dot. Montane-lli ishte “fashist i thekur”,sikurse kolegët e tij e quanin,por padyshim mund të cilëso-het si ndër shkrimtarët më re-alistë sa u përket pikërisht njo-hjes, studimit dhe përshkrimittë Shqipërisë dhe shqiptarëve.Kjo atij nuk mund t’i mohohet.Për këtë arsye, me gjithë pasak-tësitë e aty-këtushme që ndesh-en në këtë libër të tijin, me gjithëbizaritë apo tuhafëritë, librin etij është më mirë ta njohim sesat’ia lëmë pluhurit të bib-liotekave italiane. Duke e zh-veshur prej leckave tëideologjisë së kohës, me sigurimjaft gjëra do të na mbeten prejleximit të tij: do përfundime qëqëndrojnë ende në fuqi dhe qëdëshmojnë mprehtësinë evrojtimit, njëherësh të analizësdhe sintezës, të gazetarit shumëtë aftë që ai ishte. Rrjedhinë prejtyre edhe një varg të vërtetashgjithnjë të pazvenitura nga kal-imi i kohës, që ndodhen nëpikëprerjen e asaj çfarë ështëhistorike me atë çfarë është epërjetshme tek shqiptarët.

Toka dherindarjae saj

((PJESA E DYTË)

Dalëngadalë, thashë, ndërsaka të rinj të paduruar që shtojnë"tepër ngadalë". Por kjo vepër nukmund të kryhet veçse dalëngada-lë. Më thoshte Di Crollanza, ky"as" i mirëfilltë i bonifikimeve, për-llogaritësi i akullt e dinak Di Crol-lanza: "Mes të bërit shumë herëtdhe të bërit shumë vonë, më mirëtë bërit vonë". Pyesja, atë dhe Ro-manon, drejtorin e përgjithshëmtë EIAA-s, se përse enti nuk zgjero-hej, përse, duke parë arritjet, nukshtoheshin hektarët në konce-

sion, nuk thirreshin fshatarë tëtjerë nga Italia. Dhe ata, qetë-qetë,më përgjigjeshin se arritje kishte,por ato duheshin përkryer, separa se të bësh shpenzime të rejaduhet të përllogaritësh të hyrat, tëstudiosh mirë, të përzgjedhësh, tëpeshosh, sepse të njëjtat pengesaqë qenë mposhtur në ngastrën eshpëtuar kishin për t'u ndeshurnga e para në ngastrat e reja tëmundshme. Pushtimi i tokës nukbëhet me hap prej ushtaraku. Por,thosha unë, EIAA-ja ka vlerën eprovës, pavarësisht nga zhvilli-met që mund të ketë në të ardh-men. Dashtë pa dashtë, më shumëduke mos dashtë se duke dashtë,pronarët shqiptarë duhet të vënëre se vepra e shpëtimit të tokësështë e mundshme; dhe, nëse ësh-të e mundshme, ta bëjnë atë njëdetyrë. Ka gjasë që vetë fshatarëtdo t'ua vënë këtë detyrëpunëdhënësve të tyre. Sepse njëfakt kërshëror ka ndodhur nëEIAA dhe unë jam dëshmitar sy-pamësh i tij. EIAA-ja ka marrë sipunëtorë krahu disa shqiptarë. Nëfillim qe një telash: vinin në punëtë këputur e gjithë përtesë, mecigare në gojë, moskokëçarës përbrazdën e hequr keq, të plogët, tëpërhumbur, të mërzitur. Fshatarëttanë, që janë tekefundit të dashu-ruar mbas tokës, i vështroningjithë përçmim si do dembelhanepa vlerë dhe u linin vetëm punëtmë trashanike. Pak nga pak - dhendoshta luajti rolin e vet një dozësedre - këta argatë iu përshtatënshembullit italian, u bënë të in-teresuar, tek interesi gjetën njështysë, shtysa vuri në lëvizjemendjet e tyre që, kur nuk dremi-sin, janë të shkathëta e të gjalla,muskujt e tyre që, kur nuk lësho-hen në limonti, janë të ushqyer etë zhdërvjellët. Tani nuk i sheh mëmoskokëçarës tek janë të pran-ishëm ndaj evoluimeve të qeve

vënë në zgjedhë; tani venë e vinënëpër arat, i përkujdesin medashuri, i dëlirin nga barnat ekëqija, ditët e tyre rrjedhin me njëritëm të shpejtë e të lehtë, mes ital-ianëve nuk i dallon dot, në mospër nga njëfarë çiltërsie, madjekisha me thënë një si punë vrazh-dësie lëvizjesh dhe qëndrimeshnë punën shprehitë e së cilës janëende për ta të reja dhe të pa-zankonta. Duke vështruar këtashqiptarë, Romano dhe Paolettimë thoshin: "E shikoni? Kjo ësh-të arritja e vërtetë e EIAA-s". Doshpresuar që pronarët të mosduan të mbeten mbrapa fsha-tarëve të tyre.

Dhe as Qeveria nuk mundete nuk duhet të mbetet mbrapa fs-hatarëve: Qeveria, ngase bëhetfjalë për të formuar një ndërgjegjefshatarake te populli shqiptar, dhenjë ndërgjegje fshatarake formo-het me një sistem arsimi dhe arsi-mi nuk është detyrë e individit.Qeveria e ka kuptuar mirë këtëdomosdoshmëri dhe pikërishtkëtë vit ka filluar vënien në jetë tënjë reforme të gjerë shkollore ecila ka vendosur në bazë të tëgjitha institucioneve arsimore sh-kollat e punës bujqësore e blegto-rale. Vini re: shkolla të punës, jo tëpërgatitjes për punë. Shkolla ferm-ere, në të cilat krahëtarët janë osedo të duhet të jenë vetë nxënësit,shkolla të caktuara për t'u mbaj-tur me të ardhurat e veta. Refor-ma është e guximshme dhe plotmundësi. Por nëse atyre do t'ujepen vetëm klasa të vogla përmësime teorike dhe jo ngastra tëmëdha toke dhe jo veglat dhekafshët e punës, këto shkollanuk do t'ia arrijnë qëllimit të tyre.

Dhe nuk do t'ia arrijnëqëllimit të tyre edhe sikur prob-lemi i formimit të një ndërgjegjejefshatarake të mos renditet ndërproblemet e bonifikimit të madh,

të pjesëtimit të pronës së madhetë tokës, latifondit, dhe të parceli-zimit të tokave të bonifikuara.Dora-dorës që plani dhjetëvjeçari bonifikimit do të vihet në zbatim- dhe po të mos mjaftojë një dh-jetëvjeçar, nuk është keq - dhedora-dorës që nga shkollat ferm-ere të dalin bujq të kualifikuar -bij populli të bërë specialistë mepërvojë dhe, çfarë ka më shumërëndësi, të dashuruar mbas punëssë fushave - këtyre të diplomuarvetë shkollave të punës u duhendhënë parcelat e tokave të shën-doshura nga moçalishtet, u du-hen dhënë falas ose me një shly-erjeje dhjetëvjeçare osenjëzetvjeçare. Shkurt fjala: ataduhen ngulitur mbas tokës, du-hen bërë pronarë të vegjël, dukepërftuar syresh një borgjezi të re,sado modeste qoftë, por që të jetëklasë sociale. Të bësh bonifikimine madh nuk mjafton: po mun-guan mend dhe krahë, në tokët ebonifikuara pak-nga-pak do tëkthehen ujët e amullt, mushkoja,mjazma.

TREGTIA E JASHTME

Shqipëria potencialisht ësh-të një vend i shëndoshë nga anaekonomike. Nuk është një opin-ion imi vetjak, është mendimi injëzëshëm i gjithë atyre tekni-këve që e kanë studiuar çështjen.Por për t'u zhvilluar Shqipëria kanevojë për pasuri, d.m.th. për kap-itale. Shqipëria këto kapitale nuki ka.

Ajo hëpërhë i mbështet bu-rimet e veta në bujqësinë dhe nëblegtorinë, në masë më të vogël -por që mund të zhvillohet - në in-dustrinë nxjerrëse. Drithëra, du-han, pambuk, vaj, lëndë druri,rrush dhe verë, bagëti, bulmet për-bëjnë pasuritë e saj kryesore,burimin e eksporteve të saj. Këtoshifra janë zyrtare, nuk janë një efshehtë për askënd; e vetmja e fshe-htë është që shqiptarët nuk e vra-sin mendjen pak më shumë përkëtë.

E përsëris: jo se shqiptarëtnuk qenkëshin të përgjegjshëmpër varfërinë me të cilën bilanci ishfavorshëm tregtar i dënon pa-shmangësisht. Ata janë

trashëgimtarë të një situate sh-katërrimtare që, për ta përballuar,nuk pranon improvizime. Tëgjitha rrethanat lehtësuese atyreu janë dhënë - dhe do të ishte ekotë këtu të përmbledhësh së rish-ti provat që e dëshmojnë - ndih-ma vëllazërore financiare e Ital-isë. Por kuadri i marrëdhënievetregtare italo-shqiptare nuk mundmos të të bëjë t'i mendosh mirëdisa qëndrime nuk them të popu-llit shqiptar, por të disa klasave tëtij përgjegjëse: Italia, që akaparonnga gjashtëdhjetë në shtatëdhjetëpërqind të eksportit shqiptar, nukfiguron veçse për tridhjetë osedyzet përqind në importet e saj.Përse?

Duke u endur nëpër Tiranëdhe nëpër qytetet e tjera të Sh-qipërisë me ka ndodhur shpeshtë çmeritem nga disa vitrina treg-toresh, mbushur citë me pro-dhime as italiane as shqiptare, porqë edhe Italia i prodhon dhe meçmim më të mirë. Italia e finan-Italia e finan-Italia e finan-Italia e finan-Italia e finan-con Shqipërinë që ajo të pa-con Shqipërinë që ajo të pa-con Shqipërinë që ajo të pa-con Shqipërinë që ajo të pa-con Shqipërinë që ajo të pa-jiset ekonomikisht, që tëjiset ekonomikisht, që tëjiset ekonomikisht, që tëjiset ekonomikisht, që tëjiset ekonomikisht, që tëpërmirësojë dhe zhvillojëpërmirësojë dhe zhvillojëpërmirësojë dhe zhvillojëpërmirësojë dhe zhvillojëpërmirësojë dhe zhvillojëstrukturën e saj ekonomike.strukturën e saj ekonomike.strukturën e saj ekonomike.strukturën e saj ekonomike.strukturën e saj ekonomike.Shqipëria (kam ndër mend gjith-një disa klasa, jo këtë popull tëmirë, të ngulmët e të përkorë, qëmeriton admirim, nderim edashuri) Shqipëria përgjigjetShqipëria përgjigjetShqipëria përgjigjetShqipëria përgjigjetShqipëria përgjigjetduke blerë jashtë atë çfarë doduke blerë jashtë atë çfarë doduke blerë jashtë atë çfarë doduke blerë jashtë atë çfarë doduke blerë jashtë atë çfarë dotë mund të blinte, me çmimtë mund të blinte, me çmimtë mund të blinte, me çmimtë mund të blinte, me çmimtë mund të blinte, me çmimmë të ulët ose me çmime tëmë të ulët ose me çmime tëmë të ulët ose me çmime tëmë të ulët ose me çmime tëmë të ulët ose me çmime tëbarbarbarbarbarabarta,abarta,abarta,abarta,abarta, në Itali. në Itali. në Itali. në Itali. në Itali. P P P P Por sikuror sikuror sikuror sikuror sikurItalia ta mbylltë vulvulën eItalia ta mbylltë vulvulën eItalia ta mbylltë vulvulën eItalia ta mbylltë vulvulën eItalia ta mbylltë vulvulën ehuave të saj?huave të saj?huave të saj?huave të saj?huave të saj?

Këtë pyetje nuk ua drejtoj unëshqiptarëve, por ma drejtojnëmua disa shqiptarë. KëshilliTeknik, i krijuar posaçërisht përstudimin e problemeve që lidhenme tregtinë e jashtme, ka propo-zuar shumë gjëra mjaft të mirapër ta ndrequr këtë paradoks tëvërtetë: ka propozuar një sistemdoganor të llojit proteksionist nëtë mirë të prodhimeve bujqësoreshqiptare - dhe sigurisht që nukdo të jemi ne italianët, që au-tarkinë e kemi shndërruar derinë mistikë - që ta kritikojmë këtëmasë. Por masa ka mbetur nëletër. Dhe në letër ka mbetur edhemasa tjetër në lidhje me lëshimine licencave të eksportimit vetëm

për blerje mallrash prej atyrevendeve që nga ana e tyre të blenënga Shqipëria.

Tani, që Shqipëria të mundtë mbyllet krejtësisht ndaj impor-timeve edhe të praktikojë njëpolitikë autarkike, është ëndërrnë diell. Autarkia është një armëpolitike luksi që do përpjekje tëmëdha edhe prej një kombi si Ita-lia me pajisje ekonomike të shu-manshme dhe me burime tëshumëfishta; autarkia për popu-llin shqiptar nuk mund të jetëveçse një synim, një program,një prirje - dhe si e tillë ka të gjithëmiratimin tonë. Deri ditën kurajo të bëhet realitet, tregu sh-qiptar ka nevojë për ndihmesëne huaj. Më duket të jetë intereskategorik i vetë shqiptarëve tëblenë në tregun që nga ana e tijble më së shumti në tregun sh-qiptar dhe nga shteti që i huanQeverisë së Tiranës arin enevojshëm për të mbushur defi-citin e bilancit të saj tregtar. Ësh-të përnjëmend më e pakta që njëitalian të mund të kërkojë.

Kam folur me disa tregtarëtiranas për shijen e së veçantës.Njëri syresh, tregtar pëlhurash,më tregoi se e kishte zakon tëfurnizohej në Itali, në Prato, deriditën kur, si rrjedhim i traktatittregtar përfunduar nga Shqipëriame Japoninë më 1931, Japonia epërmbyti Shqipërinë me lëndëme çmim të ulët, ulur edhe mëprej zbutjes së tarifave doganore,rrjedhojë e traktatit. Tregtarit, i cilikishte një magaze të furnizuarpaq me mallra italiane, iu desht'i shiste ato me humbje dhe qëatëherë e mbrapa të blinte gjith-një prodhime japoneze për tëmos u mundur nga konkurren-ca. Vajta të kontrolloja të dhënatzyrtare të tregtisë japono-sh-qiptare: më 1934, tre vjet mbasshpalljes së traktatit, Japoniazinte vendin e dytë, fill mbas Ital-isë, ndër vendet eksportuese nëShqipëri; ndër vendet importuesenga Shqipëria nuk figuron veçsenën rubrikën përmbledhëse "sh-tete të tjera" që, të gjitha së toku,blenë për njëzetegjashtë mijëfranga në vit prodhime në tregunshqiptar. Nuk besoj që KëshilliTeknik ta quajë të gjithën këtë"politikë shkëmbimesh të ko-mpensuara".

* * *

Këtë çështje të tregtisë së jas-htme desha ta trajtoja menjëherë,si një kapitull të pasurive sh-qiptare, sepse pikërisht prej sajvaret një pjesë e mirë e mospasur-isë së këtij populli. Dhe nuk ështëfjala këtu për pengesa materialeqë duan miliarda dhe punë për t'ukapërcyer; këtu është fjala përpolitikë doganore të pastër e tëthjeshtë; këtu me të vërtetë mjaf-ton një akt legjislativ, madje edhemë pak: një dekret i rëndomtë, përtë kryer një vepër shëndoshjeje edrejtësie.


HORIZONTALISHT1. Shtet fqinj 5. Kooperativist 13. Folja anim në urdhërore 14. Shfaqet kur jeftohur 15. Fillimi i aeroportit 16. Shtet ballkanik 18. Dallohen njerëzit nga ato19. Letër fituese 20. Sinonim strehim 21. Të vegjlit e rosës 22. Famëkeqi rus i"Çekas" 23. Kryeqytet në Ballkan 25. Kafshë me trup të madh 26. Shoku Anas-tas Lulas (emri) 27. Notë muzikore 28. Gaz industrial 29. Material i ashpër ose... 30. Zotëri në Londër 31. Qytet në Francë 32. Tub i lakuar 33. Ëmbëlsirëkorçare 34. U ngrys ose u … 35. Lojë bastesh me letra 36. Sinonim parë(përmbysur) 37. Skajet e një terme 38. Pisha shumës lash…39. Nur

FjalFjalFjalFjalFjalëëëëëkrkrkrkrkryqyqyqyqyq

Sud

uku

Luaj

VERTIKALISHT1. Mëngjes herët 2. Shënues pa shenjë 3. Luan çdo aktor 4. E folura e bebes5. Pylli i vogël buzë lumit 6. Vaj ushqimor 7. Maja e llapushit 8. Kafshë pune 9.Lloj luleje 10. Fundi i një mjerani 11. Tokat e punuara 12. Lloj sporti 14. Fshatnë rrethin e Vlorës 17. Merr pjesë në garë18. Zirie e ngatërruar 21. Enë emadhe qumështi 22. Shorti i ndryshimit 23. Dhunë masive 24. Një gjini humori25. I ka dreri 26. Tavolinë pa karrige 27. Lëndë e parë për këpucë 28. Quhetndonjëherë vegla 29. Kulmi i vapës ose.. 30. Aktori Pandi ... 32. Sinonim"mbaron" 33. E ndryshon shpesh "vipi" 35. Fillimi i punës 36. Gjysmë ruli

20 shkurt – 20 marsPeshqit

22 nëntor–21 dhjetorDuhet të jeni më pak

pesimist dhe do të arrinitë shihni anën pozitivetë medaljes. Jo gjith-monë puna është aivend që ju bezdis.

22 dhjetor – 21 janarPërfundoi koha e

pritjes. Ka persona që popërgatisin faljet e tyre,bëjeni edhe ju këtë gjë.Përgatitni një surprizë përpersonin tuaj të zemrës.

BricjapiShigjetari22 janar –1 9 shkurt

Nëse dëshironi tëfilloni një aktivitet tërrezikshëm duhet tësforcoheni. Do të arrininjëkohësisht shumëgjëra të suksesshme.

Ujori23 tetor – 21 nëntor

Peshorja A k r e p i

Keni filluar të ndjehenimë të qetë dhe më pakkonfuzë. Dëgjoni partnerindhe kjo gjë do t'ju ndih-mojë për të marrë vendi-min e duhur.

23 shattor-22 tetor

Pas një dite, e cilanuk ka qenë e mirë fillonnjë dite me punë që jukthen humorin. Yjet nukdo të jenë prezent nëzgjidhjen e problemeve.

Virgjëresha23 korrik – 22 gusht

Është momenti t'idemonstroni të gjithëveprojektet tuaja. Mosqëndroni pasiv me perso-nin e zemrës, sepse nukkeni motive konkrete.

Luani22 gusht-22 shtator 22 maj- 21 qershor

Binjakët Gaforrja22 qershor- 22 korrik

Marsi në shenjën tuajju bën të ndiheni mirë. Por,mund të ndihet sensi juajkritik ndaj atyre që jurrethojnë. Evitoni polemi-kat dhe bisedimet e kota.

Ndikimi i hënës i ciliështë kundër jush do tëreflektoj në punën tuaj.Do të arrini të keni çdogjë tuajën dhe kjo do t'jusjell kënaqësi.

21 prill – 21 majMund të gjeni

përkrahje tek dikush që dimë shumë se ju. Dëshirajuaj për tu përmirësuarështë e madhe. Hiqnimënjanë pak para.

Dashi Demi

Rikthimi në punë do t'jundihmojë shumë sot. Mund tëpërdorni në jetën tuajprofesionale të gjithaenergjitë. Kështu edhenervozizmi do të iki.

21 mars 20 prill

HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI

HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI HOROSKOPI

Sot është dita idealepër të filluar një projekt tërëndësishëm. Me ndih-mën e Diellit dhe Mërku-rit keni energjitë dhevëmendjen e duhur.

Sot do të jeni miqësorëme të tjerët. Do të keni njëenergji të madhe dhemendja juaj do të jetëaktive. Në punë gjithçkado të shkoj mirë.

Ice Cube nis karrierën si skenaristIce Cube nis karrierën si skenaristIce Cube nis karrierën si skenaristIce Cube nis karrierën si skenaristIce Cube nis karrierën si skenaristPër të gjithë që nuk e njohin, Ice Cube

është një personazh i dashur në jetënamerikane, i famshëm për muzikën e tijrep, dhe për karrierën si aktor në filmakryesisht komikë dhe aksion. Vjeshtën ekaluar mësuam se kompania New Linepo fliste me Ice Cube që të shkruante, tëdrejtonte dhe të aktronte në filmin e katërttë "Friday" (E premte). Në një intervistë përmediat amerikane Ice Cube konfirmoi sejanë bërë goxha hapa përpara për të vazh-duar idenë e filmit në traditën e tij.

-A ka ndonjë lëvizje për një tjetër-A ka ndonjë lëvizje për një tjetër-A ka ndonjë lëvizje për një tjetër-A ka ndonjë lëvizje për një tjetër-A ka ndonjë lëvizje për një tjetër"Friday"?"Friday"?"Friday"?"Friday"?"Friday"?

Janë bërë shumë lëvizje. Tani për tanipo merrem me skenarin, dhe është arriturtashmë një marrëveshje me kompaninëNew Line. Punët ndjekin njëra tjetrën.Kemi ftuar të gjithë aktorët e filmit të iredhe jemi të bindur se ky film do të kënaqëtë gjithë audiencat.

-A mendoni se do të kthehet ak--A mendoni se do të kthehet ak--A mendoni se do të kthehet ak--A mendoni se do të kthehet ak--A mendoni se do të kthehet ak-tori Chris tori Chris tori Chris tori Chris tori Chris TTTTTuckuckuckuckucker?er?er?er?er?

Shpresoj. Do të ishte mire që Tuckeri

të kthehej në rolin e vjetër. Tani jam nëpritje të di se kush do të pranojë ftesat përtë marrë pjesë në film.

-A k-A k-A k-A k-A keni ndonjë preni ndonjë preni ndonjë preni ndonjë preni ndonjë projekt tjetërojekt tjetërojekt tjetërojekt tjetërojekt tjetër,,,,,regjisor?regjisor?regjisor?regjisor?regjisor?

Jam në kërkim e sipër të një mundësie.Duhet të jetë diçka që më tërheq tejmaseama. Nëse jo, thjesht do të merrem medrejtimin e prodhimit. Nëse gjej diçka që edi, dhe e kuptoj që jam i detyruar ta bëj,atëherë do të punoj si regjisor.



Documents

Plani i ri urbanistik? Një utopi · Plani i ri urbanistik? Një utopi Francesca NICCOLAI FFF ati ka dashur që Festa e Më suesit (e njohur vetëm në Sh-qipëri) dhe Festa e Gruas