Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
PlA ESTrATègiC DE nEoPlàSiA ColorECTAl Societat Catalana d’Anatomia Patològica i Societat Catalana de Digestologia
informes Anatomopatològics dels Pòlips de Còlon Extirpats Mitjançant Polipectomia EndoscòpicaGrup de TreballMíriam Cuatrecasas Freixas1, Mar Iglesias Coma2, Eva Musulén Palet3, Maria Pellisé Urquiza2 i Montserrat Andreu Garcia4
(1) Serveid’AnatomiaPatològica,HospitalUniversitariClínic,Barcelona.(2) ServeideGastroenterologia,HospitalUniversitariClínic,Barcelona.(3) Serveid’AnatomiaPatològica,HospitalUniversitariGermansTriasiPujol,Badalona,Barcelona.(4) ServeideDigestologia,HospitaldelMar-ParcdeSalutMar,Barcelona.
2014
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
2
JuSTifiCACió DEl DoCuMEnTEstàdemostratquelaresecciódelspòlipsdecòlonredueixlaincidènciaimortalitatpercàncercolorectal(CCR).L’estratègiadevigilànciapost-polipectomiaesbasaenl’estratificaciódelspacientsenfunciódelriscdedesenvoluparpòlipsmetacrònics.Laperiodicitatde lesexploracionsdependràde lescaracterístiqueshistològiques,midainombredepòlips,amésdel’edatdepresentacióidelsantecedentsfamiliarsdeneoplàsiacolorectal.Ésessencialqueendoscopistes,patòlegsiclínicstreballemcoordinadamentcom-partint la informació que ens permeti fer una correcta recomanació del maneigd’aquestsmalalts.Elsinformesd’anatomiapatològicasónunadeleseinesclauperassoliraquestobjectiu.La Societat Catalana d’Anatomia PatològicailaSocietat Catalana d’Aparell Digestiu hem treballat conjuntament per elaborar aquest document, en forma de llistat deverificació(checklist),quepreténfacilitarihomogeneïtzarelsinformesd’endoscòpiaid’anatomiapatològica ievitaraixínoometrecapapartatnecessariperassolirunacurattractamentiseguimentdelsmalaltsambpòlipsdecòlon.
El document conté els següents apartats
1. LLIsTAT DE vErIFICACIó DEL MATErIAL DE PoLIPECToMIA efectuada durant la colonoscòpia.
2. LLIsTAT DE vErIFICACIó DEL ConTInGUT DE L’InForME AnAToMoPAToLòGIC dels pòlips de còlon.
3. LLIsTAT DE vErIFICACIó DE L’InForME AnAToMoPAToLòGIC DE PòLIP DE CòLon MALIGnITzAT extirpat mitjançant polipectomia endoscòpica (pT1).
4. Annex 1. CLAssIFICACIó DE KIKUChI i CLAssIFICACIó D’hAGGITT per avaluar infiltració submucosa per adenocarcinoma.
5. Annex 2. CrITErIs DE MAL PronòsTIC dels pòlips resecats endoscòpicament i amb infiltració submucosa per adenocarcinoma (pT1).
6. Annex 3. CLAssIFICACIó TnM (7a Edició).
7. Annex 4. EsTUDIs ADDICIonALs.
8. BIBLIoGrAFIA.
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
3
1. lliSTA DE vErifiCACió DEl MATEriAl i inforMACió DE PoliPECToMiA A fACiliTAr Al SErvEi AnAToMiA PATològiCA
þþ Cadapòlippreservatperseparatenunpotambformolsemprequesiguipossible.
þþ Potsnumeratsietiquetatsambnomicognoms,númerod’històriaclínica;datadelapolipectomia.
þþ Peticióperal’estudianatomopatològic.þþ Dadesdelpacient:Nomicognoms;númerod’històriaclínica;datad’obtenció
delamostra;nomdel’endoscopista.þþ Informaciódelcontingutdecadapot–pòlip
(aquestainformacióespotobtenirdel’informedelacolonoscòpia).þþ Característiquesmacroscòpiquesdelpòlip(sèssil;pediculat;pla).þþ localitzacióimidaenmm.þþ Polipectomiaenunsolblocofragmentada.
þþ Identificaciódelmargedereseccióenpòlipsde>10mm,semprequesiguipossible(marcatambtinta,obécol·locantunaagullahipodèrmicaenelmargedelatija).
Aquesta informació sol ser verificada pel personal administratiu o de recepció demostresdelsserveisd’anatomiapatològica.Encasd’identificaralgunamancad’in-formacióesreclamaràal’endoscopistacorresponent.
2. lliSTAT DE vErifiCACió DE l’inforME AnAToMoPATològiC DElS PòliPS DE Còlon
þþ Dades de filiacióþþ Nomicognoms.þþ Númerod’històriaclínica.þþ Datad’obtenciódelamostra.þþ Datadel’informe.þþ Númerodebiòpsia.þþ Nomdel’endoscopista.
þþ Configuració del pòlipþþ Sèssil.þþ Pediculat.þþ Pla.
þþ integritat del pòlipþþ Enbloc.þþ Fragmentat.
þþ Diàmetre del pòlip en mm.
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
4
þþ localització anatòmica del pòlip considerant la localització que es pot confirmar per colonoscòpiaþþ Recte.þþ Rectosigmoide.þþ Còlona_____cmdelmargeanal(mesuratdurantretiradacolonoscopi).þþ Vàlvulaileocecal.þþ Noespecificada.
Finsaquí,aquestainformacióquedareflectidaal’encapçalamentdel’informed’ana-tomiapatològicaiesrefereixadadesqueadjuntal’endoscopista.
þþ Tipus histològic del pòlipþþ Adenomatubular.þþ Adenomavellós.þþ Adenomatubulovellós.þþ Adenomaserrattradicional.þþ Adenomasèssilserrat.þþ Pòliphamartomatós.þþ Pòlipfibroideinflamatori.þþ Pòlipjuvenil.þþ Pòlipinflamatori.þþ Indeterminat.
þþ Displàsia epitelial(neoplàsiaintraepitelial)þþ Baixgrau.þþ Altgrau(inclouladisplàsiad’altgrauil’adenocarcinomainsitu).
þþ Estat dels margesþþ Lliuresd’epitelidisplàsic.þþ Encontacteambepiteliambdisplàsiadebaixgrau.þþ Encontacteambepiteliambdisplàsiad’altgrau.þþ Nos’identificaelmargederesecció.þþ Novalorablealrebreelpòlipfragmentat.
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
5
resum llistat de verificació de les polipectomies
þþ Dadesdefiliació.
þþ Configuraciódelpòlip.
þþ Integritatdelpòlip.
þþ Diàmetredelpòlipenmm.
þþ Localitzacióanatòmicadelpòlip.
þþ Tipushistològicdelpòlip.
þþ Displàsiaepitelial.
þþ Estatdelsmarges.
3. lliSTAT DE vErifiCACió DE l’inforME AnAToMoPATològiC DElS PòliPS DE Còlon MAligniTzATS ExTirPATS MiTJAnçAnT PoliPECToMiA EnDoSCòPiCA
Caldràafegiralallistadeverificacióprèvia(pòlipsdecòlon)
þþ Mida del pòlip malignitzat i del focus d’adenocarcinoma
þþ Tipus histològicþþ Adenocarcinoma.þþ Adenocarcinomamucinósocol·loide(>50%componentmucinós).þþ Adenocarcinomadecèl·lulesenanelldesegell(>50%).þþ Carcinomaadenoescatós.þþ Carcinomaescatós.þþ Carcinomamedul·lar.þþ Carcinomaindiferenciat.þþ Altres(especificar)______________________________________________þþ Carcinoma.Noespotdeterminareltipus.
þþ grau histològic þþ Baixgrauhistològic(incloubéimoderadamentdiferenciat;formació≥50%de
glàndules).þþ Altgrauhistològic(incloucèl·lulesenanelldesegell;cèl·lulapetita;pobra-
mentdiferenciatoindiferenciat;formació<50%deglàndules).þþ Noespotdeterminar.
þþ Altres_________________________________________________________
Dadesfacilitadesperl’endoscopistaaadjuntarenencapçalamentdel’informed’anatomiapatològica
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
6
þþ nivell d’infiltració de l’adenocarcinomaþþ Noespotdeterminar.þþ Làminapròpia(pTis)sensequearribiasubmucosa,encaraqueinfiltrifocal-
ment,lamuscularismucosaesensesobrepassar-la(pTis).þþ Submucosa(pT1)(especificargruixiprofunditatdelainvasiódesubmucosa)
(mirar Annex 1).þþ Muscularispròpia(pT2).
þþ invasió vascular de vasos de petit calibre (d’invasió tumoral angiolimfàtica)þþ Absent.þþ Present.þþ Indeterminada.
þþ invasió perineuralþþ Absent.þþ Present.
þþ Tumor budding (cèl·lules aïllades o nius de <5 cèl·lules en el marge infiltrant del tumor)þþ Absent.þþ Present.
þþ Baixgrau(<10tumorbudds/campx100).þþ Altgrau(>10tumorbudds/campx100).
þþ Tipus de pòlip en el que s’ha originat el carcinoma þþ Adenomatubular.þþ Adenomavellós.þþ Adenomatubulovellós.þþ Adenomaserrattradicional.þþ Adenomaserratsèssil.þþ Pòliphamartomatós.þþ Indeterminat.
þþ Marge de resecció þþ Nos’identificaelmargederesecciódelpòlip.þþ Pòlipfragmentatinopermetdeterminarl’estatdelmargederesecció.þþ Elmargedereseccióestàlliuredelesiótumoral.þþ Elmargederesecciócontactaambepiteliambcanvisdedisplàsiadebaixgrau.þþ Elmargederesecciócontactaambepiteliambcanvisdedisplàsiad’altgrau.þþ Eltumorcontactaambalmargederesecció.
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
7
þþ Distànciaalmargederesecció(especificarelsmmexactes)§Ladistànciadelmargedereseccióaltumor:
a. <1mm(especificar:_____mm).b. Entre1i2mm(especificar:_____mm).c. <2mm(especificar:_____mm).
þþ Altres troballes addicionals
þþ Estudis addicionals (mirar Annex 3)þþ Inestabilitatdemicrosatèl·lits(biologiamolecular).þþ ImmunohistoquímicadelesproteïnesdelsgensreparadorsdelDNA.þþ EstudidemutaciódeKRAS,NRAS,BRAF.
þþ Comentaris
resumllistat de verificació per apòlips malignitzats resecats per endoscòpia
þþ Dadesdefiliació.
þþ Configuraciódelpòlip.
þþ Integritatdelpòlip.
þþ Diàmetredelpòlipenmm.
þþ Localitzacióanatòmicadelpòlip.
þþ Tipushistològic.
þþ Grauhistològic.
þþ Nivelld’infiltraciódel’adenocarcinoma.
þþ Invasióvasculardevasosdepetitcalibre.
þþ Invasióperineural.
þþ Tumorbudding.
þþ Tipusdepòlipenelques’haoriginatelcarcinoma.
þþ Margederesecció.
þþ Altrestroballesaddicionals.
þþ Estudisaddicionals.
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
8
4. AnnEx 1. ClASSifiCACió DE KiKuChi i DE uEno (PEr A PòliPS SèSSilS) i ClASSifiCACió DE hAggiT (PEr A PòliPS PEDiCulATS) PEr AvAluAr infilTrACió SubMuCoSA PEr ADEnoCArCinoMA
Classificació de KikuchiPeravaluarlainfiltraciósubmucosaperadenocarcinomadeleslesionsnopediculades,quans’identificalatotalitatdelacapasubmucosa(KikuchiR,etal.DisColonRectum1995;38:1286-95).Aquestaclassificacióespotaplicarencasosques’identificalatotalitatdelacapasub-mucosa,identificantlacapamuscularpròpiaenlabiòpsia.
•þ L’adenocarcinomaenvaeixlalàminapròpia(pTis).•þ L’adenocarcinomaenvaeixlalàminapròpiaisobrepassalamuscularismucosae
(pT1).•þ L’adenocarcinomaenvaeixlamuscularismucosaeipenetraelterçsuperficialde
lasubmucosa(Kikuchism1)(pT1).•þ L’adenocarcinomaenvaeixlamuscularismucosaeipenetraelsdosterçossuper-
ficialsdelasubmucosa(Kikuchism2)(pT1).•þ L’adenocarcinomaenvaeixlamuscularismucosaeipenetraelstresterçosdela
submucosa(Kikuchism3)(pT1).
Classificació ueno (Gastroenterology.2004Aug;127(2):385-94)•þ L’adenocarcinomaenvaeixlacapamuscularismucosaeipenetramenysde2000µm
lasubmucosa(pT1)(baixriscdemetàstasiganglionar(2,5%).•þ L’adenocarcinomaenvaeixlacapamuscularismucosaeipenetramésde2000µm
lasubmucosa(pT1)(altriscdemetàstasisganglionar(18,2%).
submucosaMucosa
sm 1 sm 2 sm 3
Muscularis propria
subserosa / Greix subserós
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
9
Classificació d’haggittPeravaluarinfiltraciósubmucosaperadenocarcinomadelesionspediculades(sempreques’identifiquilatotalitatdelacapasubmucosa)(HaggittRC,etal.Gastroenterology1985;89:328-36).
L’adenocarcinoma envaeix•þ Lalàminapròpiasenseextensióatravésdelamuscularismucosaealatijacon-
nectivovascular(submucosa)(pTis).•þ Lalàminapròpiais’esténalamuscularismucosaesensepenetraralasubmucosa
(pTis).•þ Lasubmucosaperòlimitadaalcapdelpòlip(Haggitt1)(pT1).•þ Lasubmucosaambextensióalcolldelpòlip(Haggitt2)(pT1).•þ Lasubmucosaambextensióaqualsevolpartdelatija(Haggitt3)(pT1).•þ Latijais’esténalarestadelasubmucosapersobredelamuscularispròpia(Haggitt
4)(pT1).•þ Noespotvalorarlacapainfiltradaperlafragmentaciódelmaterialrebut.
5. AnnEx 2. CriTEriS MAl PronòSTiC
Pòlips colorectals amb focus d’adenocarcinoma, Estadi i (pT1nxMx)EsconsideracàncerinvasiupT1aquellquesuperalamuscularismucosaeis’esténalasubmucosa(senseassolirlamuscularpròpia).Laprobabilitatdemetàstasigan-glionaroscil·laentreel2%iel35%enfunciódelscriterisd’altriscqueconfereixenmalpronòstic:•þ Tumorsmaldiferenciats(altgrau).•þ Presènciad’invasióangiolimfàtica.•þ Graud’infiltraciódelasubmucosa:
Enpòlipsplansisèssilsquanelfocusd’adenocarcinomaafectaelterçmigiinferiordelasubmucosa(ClassificaciódeKikuchiSM2iSM3)(sempreques’identifiquilatotalitatdelacapasubmucosa)oinfiltraciódelasubmucosaamésde2.000µmenprofunditatomésde4.000µmd’amplada.Enpòlipspediculatssielfocusd’adenocarcinomas’estén/infiltrapersotadelcolldelpòlip(Classificaciód’Haggitt3i4).
•þ Tumorsgrans(>2cm).
level 16Invasió de la submucosa però limitada al cap del pòlic
level 36Invasió de qualsevol part del pedicle
level 26Invasió que s’estén al coll del pòlip
level 46Invasió que sobrepassa el pedicle però per sobre de la muscularis propira
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
10
6. AnnEx 3. ClASSifiCACió TnM (7a edició)
Tumor Primari (pT). identificació histològica que es pot fer amb biòpsies endoscòpiquesþþ pTx Noespotavaluareltumorprimari.þþ pT0 Nohihasignesdetumorprimari.þþ pTis Carcinoma in situ: tumor intraepitelial; adenocarcinoma in situ; displàsia
epiteliald’altgrau;neoplàsiaintraepiteliald’altgrau;adenocarcinomaintramucós.þþ Adenocarcinoma que envaeix la làmina pròpia amb o sense afectació de la
muscularismucosaesenseafectarlasubmucosa.þþ pT1 Tumorqueenvaeixlasubmucosa.
7. AnnEx 4. ESTuDiS ADDiCionAlS
inestabilitat de microsatèl·lits(especificarmètoded’anàlisi__________________)þþ Estable.þþ Baixa.þþ Alta.
Estudi immunohistoquímic de les proteïnes reparadores del DnAMLH1þþ Positivitatnuclearintactaencèl·lulestumorals.þþ Pèrduadepositivitatencèl·lulestumorals.þþ Pendent.þþ Altres(especificar)__________________________________________________
MSH2þþ Positivitatnuclearintactaencèl·lulestumorals.þþ Pèrduadepositivitatencèl·lulestumorals.þþ Pendent.þþ Altres(especificar)__________________________________________________
MSH6þþ Positivitatnuclearintactaencèl·lulestumorals.þþ Pèrduadepositivitatencèl·lulestumorals.þþ Pendent.þþ Altres(especificar)__________________________________________________
PMS2þþ Positivitatnuclearintactaencèl·lulestumorals.þþ Pèrduadepositivitatencèl·lulestumorals.þþ Pendent.þþ Altres(especificar)__________________________________________________
InformesAnatomopatològicsdelsPòlipsdeCòlonExtirpatsMitjançantPolipectomiaEndoscòpica
11
8. bibliogrAfiA
1. CastellsA,Marzo-CastillejoM,MascortJJ,etal.Prevencióndelcáncercolorrectal.Actualización2009.GastroenterolHepatol2009;32:717.e1-717.e58.
2. EdgeSB.AmericanJointCommitteeonCancer:AJCCcancerstagingmanual.7thedition.NewYork:Springer;2010.
3. HaggittRC,GlotzbachRE,SofferEE,WrubleLD.Prognosticfactorsincolorectalcarcinomasarisinginadenomas:implicationsforlesionsremovedbyendoscopicpolypectomy.Gastroenterology1985Aug;89(2):328-36.
4. KikuchiR,TakanoM,TakagiK,FujimotoN,NozakiR,FujiyoshiT,UchidaY.Manage-mentofearlyinvasivecolorectalcancer.Riskofrecurrenceandclinicalguidelines.DisColonRectum1995Dec;38(12):1286-95.
5. NCCNclinicalpracticeguidelinesinoncology.Coloncáncer.Version3.2013
6. O’BrienMJ,WinawerSJ,GrahanA,etal.TheNationalPolypStudy.Patientandpolypcharacteristicsassociatedwithhigh-gradedysplasiaincolorectaladenomas.Gastroenterology1990;98:371-379.
7. UenoH,MochizukiH,HashiguchiY.Riskfactorsforanadverseoutcomeinearlyinvasivecolorectalcarcinoma.Gastroenterology2004Aug;127(2):385-94.
8. WashingtonMK,BerlinJ,BrantonP,BurgartLJ,CarterDK,FitzgibbonsPL,HallingK,FrankelW,JessupJ,KakarS,MinskyB,NakhlehR,ComptonCC;MembersoftheCancerCommittee,CollegeofAmericanPathologists.Protocolfortheexaminationofspecimensfrompatientswithprimarycarcinomaofthecolonandrectum.ArchPatholLabMed2009Oct;133(10):1539-51.
9. ProtocolfortheExaminationofSpecimensfromPatientswithPrimaryCarcinomaof the Colon and Rectum Based on AJCC/UICC TNM, 7th edition. Protocol webpostingdate:June2012.CollegeofAmericanPathologists.
Sr. Enric Clarellal’Acadèmia. Departament d’Activitats i CongressosMajor de Can Caralleu, 1-7 • 08017 BarcelonaTel. 932 031 852 • Fax 932 123 [email protected]
Secretaria Tècnica
2014Informes Anatomopatològics dels Pòlips de Còlon Extirpats Mitjançant Polipectomia Endoscòpica
Informe de les Colonoscòpies en Pacients amb Pòlips de Còlon
Metodologia de la Colonoscòpia. Tractament dels Pòlips de Còlon
Documents publicatsPlA ESTrATègiC DE nEoPlàSiA ColorECTAl