ΜΑΘΗΜΑ: ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΠΙΝΑΚΕΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ1. ΠΙΝΑΚΑΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΡΥΚΤΟΥ ΑΓΓΛΟΣΑΞΩΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΗΜΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ

ΑΑγκερίτης Ankerite Ca(Fe+2,Mg,Mn)(CO3)2

Αδουλάριος Adularia KAlSi3O8

Aζουρίτης Azurite Cu3(CO3)2(OH)2

Αιματίτης Hematite α-Fe2O3

Ακανθίτης Acanthite Ag2SΑκτινόλιθος Actinolite Ca2(Mg,Fe+2)5Si8O22(OH)2

Αλίτης Ηalite NaClΑλουνίτης Alunite KAl3(SO4)2(OH)6

Aνατάσης Anatase TiO2

Ανδαλουσίτης Andalusite Al2SiO5

Ανδραδίτης Andradite Ca3Fe+32(SiO4)3

Aνορθίτης Anorthite CaAl2Si2O8

Αντιμονίτης Stibnite (ή Antimonite) Sb2S3

Ανυδρίτης Anhydrite CaSO4

Απατίτης Apatite Ca5(PO4)3(OH,F,Cl)Αργυρίτης Argentite Ag2SΆργυρος (αυτοφυής) Νative silver AgΑρσενοπυρίτης Arsenopyrite FeAsSΑσβεστίτης Calcite CaCΟ3

Ασβολάνης Αsbolane Eνυδρο οξείδιο Co, Ni, Mn4+

ΒΒαδελεϊτης Baddeleyite ZrO2

Βαιμίτης Boehmite AlO(OH)Βαρίτης Barite BaSO4

Bασανίτης Bassanite 2CaSO4·(H2O)Βερμικουλίτης Vermiculite (Mg,Fe2+,Al)3(Al,Si)4O10(OH)2·4(H2O)Βερναρδίτης Bernardite Tl(As,Sb)5S8

Βισμουθινίτης Bismuthinite Bi2S3

Βολλαστονίτης Wollastonite CaSiO3

Βολφραμίτης Wolframite (Fe,Mn)WO4

Βορνίτης Bornite Cu5FeS4

Βουρνονίτης Bοurnonite PbCuSbS3

ΓΓαδολινίτης Gadolinite (Ce,La,Nd,Y)2Fe+2Be2Si2O10

Γαληνίτης Galena PbSΓιαροσίτης (βλ. Τζαροσίτης) Jarosite Γκαιτίτης Goethite FeOOHΓκιμπσίτης Gibbsite Al(OH)3

Γκολτφιελντίτης Goldfieldite Cu12(Te,Sb,As)4S13

Γκρυνερίτης Grunerite Fe2+7Si8O22(OH)2

Γραφίτης Graphite CΓύψος Gypsum CaSO4.2H2O

ΔΔιαμάντι (Αδάμας) Diamond CΔιάσπορο Diaspore AlO(OH)Διγενίτης Digenite Cu9S5

Διοψίδιος Diopside CaMgSi2O6

EΕναργίτης Enargite Cu3AsS4

Ερλιχμανίτης Erlichmanite OsS2

Εξαϋδρίτης Ηexahydrite MgSO4·6(H2O)Εσσίτης Hessite Ag2TeΕυξινίτης Εuxenite (Y,Ca,Ce)(Nb,Ta,Ti)2O6

Εψομίτης Epsomite MgSO4·7(H2O)

ZΖουνυϊτης Zunyite Al13Si5O20(OH,F)18ClΖιρκόνιο Zircon ZrSiO4

HΉλεκτρον Εlectrum Au (Ag)

ΙΙδδινγσίτης Iddingsite MgO.Fe2O3.3SiO2·4(H2O)Ιλμενίτης Ilmenite FeΤiΟ3

Ιορδανίτης Jordanite Pb14(As,Sb)6S23

KΚαϊνίτης Kainite MgSO4·KCl·3(H2O)Καλαβερίτης Calaverite AuTe2

Καολινίτης Kaolinite Al2Si2O5(OH)4

Καρναλλίτης Carnallite KMgCl3·6(H2O)Κασσιτερίτης Cassiterite SnO2

Κερουσσίτης Cerussite PbCO3

Κεστερίτης Kesterite Cu2(Zn,Fe)SnS4

Κιννάβαρι Cinnabar HgSΚισερίτης Kieserite MgSO4·(H2O)Κοβελλίνης Covellite CuSΚορούνδιο Corundum Αl2Ο3

Κοζαλίτης Cosalite Pb2Bi2S5

Κουβανίτης Cubanite CuFe2S3

Κουπερίτης Cooperite (Pt,Pd,Ni)SΚρυπτομέλανας Cryptomelane K(Mn+4,Mn+2)8O16

Κυανίτης Kyanite Al2SiO5

ΛΛαουρίτης Laurite RuS2

Λελλινγκίτης Loellingite FeAs2

Λεπιδοκροκίτης Lepidocrocite γ-Fe+3O(OH)Λουζονίτης Luzonite Cu3AsS4

Λευκόχρυσος Platinum Pt

MΜαγκαιμίτης Maghemite γ-Fe2O3

Μαγνησίτης Magnesite MgCO3

Μαγνητίτης Magnetite Fe3O4

Μαλαχίτης Malachite Cu2(ΟΗ)2CΟ3

Μαρκασίτης Marcasite FeS2

Μαρτίτης Martite Fe2O3

Μιραμπιλίτης Μirambilite Na2SO4·10(H2O)Μολυβδαινίτης Molybdenite MοS2

Μοναζίτης Monazite (La,Ce,Nd,Sm)PO4

Μοντμοριλονίτης Montmorillonite (Na,Ca)0,3(Al,Mg)2Si4O10(OH)2·n(H2O)Mπαστναισίτης Βastnaesite (REE)(CO3)FΜπιρνεσσίτης Birnessite (Na,Ca,K)x(Mn+4,Mn+3)2O4·1.5(H2O)Μπισχοφίτης Bischofite MgCl2·6(H2O)Μπραγκίτης Braggite (Pt,Pd,Ni)SΜπραννερίτης Brannerite (U,Ca,Ce)(Ti,Fe)2O6

NΝσουτίτης Nsutite (Mn+4(1-x))(Mn+2x)(O2-2x)(OH2x) [x=0.06-0.07]

ΞΞενοτίμης Xenotime YbPO4

OΟλιβίνης Olivine (Mg,Fe)2SiO4

Οπάλιος Opal SiO2

Oσαρσίτης Οsarsite (Os,Ru)AsS

ΠΠεντα:ϋδρίτης Pentahydrite MgSO4·5(H2O)Πεντλανδίτης Pentlandite (Fe,Ni)9S8

Πολυαλίτης Polyalite K2Ca2Mg(SO4)4·2(H2O)Προυστίτης Proustite Ag3AsS3

Πυροφυλλίτης Pyrophyllite Al2Si4O10(OH)2

Πυρόχλωρο Pyrochlore (Na,Ca)2Nb2O6(OH,F)Πυρροτίτης/μαγνητοπυρίτης Pyrrhotite Fe1-xS

ΡΡοδοχρωσίτης Rhodochrosite MnCO3

Ρουτiλιο Rutile TiO2

ΣΣανδαράχη Realgar AsSΣεελίτης Scheelite CaWO4

Σελιγμαννίτης Seligmannite PbCuAsS3

Σηπιόλιθος Sepiolite Mg4Si6O15(OH)2·6(H2O)Σιδηρίτης Siderite FeCO3

Σιδηροπυρίτης Pyrite FeS2

Σιλλιμανίτης Sillimanite Al2SiO5

Σμιθσονίτης Smithsonite ZnCO3

Σπiνέλιος Spinel MgAl2O4

Σταννίτης Stannite Cu2FeSnS4

Στιμπνίτης - Aντιμονίτης Stibnite - Antimonite Sb2S3

Στροντιανίτης Strontianite SrCO3

Σφαλερίτης Sphalerite ZnSΣφερρίλιθος Sperrylite PtAs2

Συλβανίτης Sylvanite (Au,Ag)2Te4

Συλβίνης Sylvite KCl

TΤάλκης Talc Mg3Si4O10(OH)2Mg3Si4O10(OH)2

Τανταλίτης Tantalite MnTa2O6

Τενναντίτης Tennantite (Cu,Fe)12As4S13

Τενορίτης Tenorite (Cu,Fe)12Sb4S13

Tζαροσίτης Jarosite KFe3+3(SO4)2(OH)6 [μπορεί να υπάρχουν και άλλες συστάσεις π.χ. ποικιλία με Pb = πλουμποτζαροσίτης = PbFe3+6(SO4)4(OH)12] Τετραεδρίτης Tetrahedrite (Cu,Fe)12Sb4S13

Τοντοροκίτης Todorokite (Na,Ca,K)2(Mn+4,Mn+3)6O12·3-4.5(H2O)Τρόνα Trona Na3(CO3)(HCO3)·2(H2O)

YΥδροζινκίτης Hydrozincite Zn5(CO3)2(OH)6

Υδρομαγνησίτης Hydromagnesite Mg5(CO3)4(OH)2·4(H2O)

Φ Φεργκουσoνίτης Fergusοnite (Ce,La,Y)NbO4

Φερριϋδρίτης Ferrihydrite Fe+32O3·0.5(H2O)

Φθορίτης Fluorite CaF2

Φρανκολίτης Francolite Ca5(PO4,CO3)3F

XΧαλαζίας Quartz SiO2

Χαλκοπυρίτης Chalcopyrite CuFeS2

Χαλκός(αυτοφυής) Native copper CuΧαλκοσίνης Chalcocite Cu2SΧριστοβαλίτης Cristobalite SiO2

Χρυσός(αυτοφυής) Native gold AuΧρωμίτης Chromite FeCr2O4

ΨΨιλομέλανας Psilomelane (Ba,H2O)2Mn5O10

2. ΠΙΝΑΚΑΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΡΥΚΤΟΥ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΑΑγκερίτης 19.42%Ca - 3.53% Mg - 2.66% Mn - 16.24% Fe - 11.64% C - 46.51% OΑδουλάριος 14.05% K - 9.69% Al - 30.27% Si - 45.99% OAζουρίτης 55.31% Cu - 0.58% H - 6.97% C -37.14% OΑιματίτης 69.94% Fe - 30.06% O Ακανθίτης 87.06% Ag - 12.94% S Αλίτης 39.34% Na - 60.66% Cl Αλουνίτης 9.44% K - 19.54% Al - 1.46% H - 15.48% S - 54.08% OAνατάσης 59.94% Ti - 40.06% O Ανδαλουσίτης 33.30% Al - 17.33% Si - 49.37% OΑνδραδίτης 23.66% Ca - 21.98% Fe - 16.58% Si - 37.78% OΑντιμονίτης 71.68% Sb - 28.32% S Ανυδρίτης 29.44% Ca - 23.55% S - 47.01% OΑπατίτης 39.36% Ca - 18.25% P - 0.07% H - 2.32% Cl - 38.76% O - 1.24% F Αργυρίτης 87.06% Ag - 12.94% S Άργυρος (αυτοφυής) Αρσενοπυρίτης 34.30% Fe - 46.01% As - 19.69% SΑσβεστίτης 40.04% Ca - 12.00% C - 47.96% O

ΒΒαδελεϊτης 74.03% Zr - 25.97% O Βαιμίτης 44.98% Al - 1.68% H - 53.34% O Βαρίτης 58.84% Ba - 13.74% S - 27.42% OBασανίτης 27.61% Ca - 0.69% H - 22.09% S - 49.60 % OΒερμικουλίτης 8.68% Mg - 23.01% Al - 9.97% Fe - 5.57% Si - 2.00% H - 50.77% OΒερναδίτης 21.46% Tl - 31.95% Sb - 19.66% As - 26.93% SΒισμουθινίτης 81.29% Bi - 18.71% S Βολλαστονίτης 34.50% Ca - 24.18% Si - 41.32% OΒολφραμίτης 9.06% Mn - 9.21% Fe - 60.63% W - 21.10% OΒορνίτης 11.13% Fe - 63.31% Cu - 25.56% SΒουρνονίτης 13.00 % Cu - 24.91 % Sb - 42.40 % Pb - 19.68 % S

ΓΓαδολινίτης 10.98% La - 16.74%Ce - 5.00%Y - 0.96%Mn -

3.01%Be - 7.36%Fe - 9.87%Si - 7.99%Nd - 28.10%O Γαληνίτης 86.60% Pb - 13.40% SΓιαροσίτης (βλ. Τζαροσίτης)Γκαιτίτης 62.85% Fe - 1.13% H - 36.01% OΓκιμπσίτης 34.59% Al - 3.88% H - 61.53% OΓκολτφιελντίτης 45.79% Cu - 4.39% Sb - 22.99% Te - 1.80% As - 25.03% SΓκρυνερίτης 39.03% Fe - 22.43% Si - 0.20% H - 38.34 %O Γύψος 23.28% Ca - 2.34% H - 18.62% S - 55.76% O

ΔΔιάσπορο 44.98% Al - 1.68% H - 53.34% OΔιγενίτης 78.10% Cu - 21.90% S

EΕναργίτης 48.41% Cu - 19.02% As - 32.57% SΕρλιχμανίτης 74.78% Os - 25.22% SΕξαϋδρίτης 10.64 % Mg - 5.29 % H - 14.04 % S - 70.03 % OΕσσίτης 45.81% Ag - 54.19% Te

Ευξινίτης 2.04% Ca - 3.57% Ce - 15.86% Y - 18.45% Ta - 2.44% Ti - 33.16% Nb - 24.47% O

Εψομίτης 9.86% Mg - 5.73% H - 13.01% S - 71.40% O

ZΖουνυϊτης 30.32 % Al - 12.14% Si - 1.39% H - 3.06% Cl - 49.79% O - 3.28% F Ζιρκόνιο 49.77% Zr - 15.32% Si - 34.91% O

HΉλεκτρον Au (μικρή συμμετοχή κυρίως Ag)

ΙΙλμενίτης 31.56% Ti - 36.81% Fe - 31.63% OΙορδανίτης 5.82% Sb - 7.17% As - 69.37% Pb - 17.64% S

KΚαϊνίτης 15.70% K - 9.76% Mg - 2.43% H - 12.88% S - 14.24% Cl - 44.98% OΚαλαβερίτης 56.44% Te - 43.56% AuΚαολινίτης 20.90% Al - 21.76% Si - 1.56% H - 55.78% OΚαρναλίτης 14.07% K - 8.75% Mg - 4.35% H - 38.28% Cl - 34.55% O Κασσιτερίτης 78.77% Sn - 21.23% OΚερουσσίτης 77.54% Pb - 4.49% C - 17.96% OΚεστερίτης 10.38% Zn - 2.95% Fe - 26.89% Cu - 32.65% Sn - 27.14% S Κιννάβαρι 86.22% Hg - 13.78% SΚισερίτης 17.56% Mg - 1.46% H - 23.17% S - 57.81% OΚοβελλίνης 66.46% Cu - 33.54% SΚορούνδιο 52.93% Al - 47.07% OΚοζαλίτης 42.10% Bi - 41.75% Pb - 16.15% SΚουβανίτης 41.15% Fe - 23.41% Cu - 35.44% SΚουπερίτης 3.14% Ni - 17.08% Pd - 62.62% Pt - 17.16% SΚρυπτομέλανας 5.32% K - 59.83% Mn - 34.85% OΚυανίτης 33.30% Al - 17.33% Si - 49.37% O

ΛΛαουρίτης 61.18% Ru - 38.82% SΛελλινγκίτης 27.15% Fe - 72.85% As Λεπιδοκροκίτης 62.85% Fe - 1.13% H - 36.01% OΛουζονίτης 48.41% Cu - 19.02% As - 32.57% S

MΜαγκαιμίτης 69.94% Fe - 30.06% OΜαγνησίτης 28.83% Mg - 14.25% C - 56.93% O Μαγνητίτης 72.36% Fe - 27.64% OΜαλαχίτης 57.48% Cu - 0.91% H - 5.43% C - 36.18% OΜαρκασίτης 46.55% Fe - 53.45% SΜαρτίτης 69.94% Fe - 30.06% OΜιραμπιλίτης 14.27% Na - 6.26% H - 9.95% S - 69.52% OΜολυβδαινίτης 59.94% Mo - 40.06% SΜοντμοριλονίτης 0.84% Na - 0.73% Ca - 9.83% Al - 20.46% Si - 4.04% H - 64.11% O Μπιρνεσσίτης 1.81% K - 3.20% Na - 1.86% Ca - 50.94% Mn - 1.40% H - 40.79% OΜπισχοφίτης 11.96% Mg - 5.95% H - 34.88% Cl - 47.22% O Μπραγκίτης 3.14% Ni - 17.08% Pd - 62.62% Pt - 17.16% SΜπραννερίτης 3.39% Ca - 7.90% Ce - 33.54 % U - 20.24% Ti - 7.87% Fe - 27.06% O

NΝσουτίτης 62.97% Mn - 0.35% H - 36.68% O

ΞΞενοτίμης 48.35% Y - 16.84% P - 34.80% O

O

Ολιβίνης 25.37% Mg - 14.57% Fe - 18.32% Si - 41.74% O Oσαρσίτης 27.25% As - 51.89% Os - 9.19% Ru - 11.66% S

ΠΠεντα:ϋδρίτης 11.55% Mg - 4.79% H - 15.24% S - 68.42% OΠεντλανδίτης 32.56% Fe - 34.21% Ni - 33.23% SΠολυαλίτης 12.97% K - 13.29% Ca - 4.03% Mg - 0.67% H - 21.27% S - 47.76% O Προυστίτης 65.41% Ag - 15.14% As - 19.44% SΠυροφυλλίτης 14.98% Al - 31.18% Si - 0.56% H - 53.28% OΠυρόχλωρο 9.75% Na - 5.66% Ca - 52.51% Nb - 0.21% H - 30.52% O - 1.34% F Πυρροτίτης/μαγνητοπυρίτης 62.33% Fe - 37.67% S

ΡΡοδοχρωσίτης 47.79% Mn - 10.45% C - 41.76% OΡουτiλιο 59.94% Ti - 40.06% O

ΣΣανδαράχη 70.03% As - 29.97% SΣεελίτης 13.92% Ca - 63.85% W - 22.23% OΣελλιγμανίτης 14.38% Cu - 16.96% As - 46.89% Pb - 21.77% SΣηπιόλιθος 15.84% Mg - 27.45% Si - 1.97% H - 54.74% O Σιδηρίτης 48.20% Fe - 10.37% C - 41.43% OΣιδηροπυρίτης 46.55% Fe - 53.45% SΣιλλιμανίτης 33.30% Al - 17.33% Si - 49.37% O Σμιθσονίτης 52.15% Zn - 9.58% C - 38.28% OΣπiνέλιος 17.08% Mg - 37.93% Al - 44.98% O Σταννίτης 12.99% Fe - 29.56% Cu - 27.61% Sn - 29.83% SΣτιμπνίτης - Aντιμονίτης 71.68% Sb - 28.32% S Στροντιανίτης 59.35% Sr - 8.14% C - 32.51% O Σφαλερίτης 64.06% Zn - 2.88% Fe - 33.06% SΣφερρίλιθος 43.44% As - 56.56% PtΣυλβανίτης 6.27% Ag - 59.36% Te - 34.36% AuΣυλβίνης 52.45% K - 47.55% Cl

TΤάλκης 19.23% Mg - 29.62% Si - 0.53% H - 50.62% OΤανταλίτης 70.57% Ta - 10.71% Mn - 18.72% O Τενναντίτης 3.80% Fe - 47.51% Cu - 20.37% As - 28.33% SΤενορίτης 10.20% Fe - 34.80% Cu - 29.64% Sb - 25.37% SΤετραεδρίτης 10.20% Fe - 34.80% Cu - 29.64% Sb - 25.37% SΤοντοροκίτης 0.13% K - 0.79% Na - 0.34% Ca - 56.54% Mn - 1.04% H - 41.16% OΤρόνα 30.51% Na - 2.23% H - 10.63% C - 56.63% O

YΥδροζινκίτης 59.55% Zn - 1.10% H - 4.38% C - 34.97% OΥδρομαγνησίτης 25.99% Mg - 2.16% H - 10.27% C - 61.58% O

Φ Φεργκουσoνίτης [διάφορες συστάσεις ανάλογα με το επικρατούν

στοιχείο (Ce,Νd,Y) της ομάδας REE] Φερριϋδρίτης 66.21% Fe - 0.60% H - 33.19% OΦθορίτης 51.33% Ca - 48.67% FΦρανκολίτης 41.16% Ca - 15.91% P - 1.23% C - 37.79% O - 3.90% F

XΧαλαζίας 46.74% Si - 53.26% OΧαλκοπυρίτης 30.43% Fe - 34.63% Cu - 34.94% SΧαλκοσίνης 79.85% Cu - 20.15% SΧριστοβαλίτης 46.74% Si - 53.26% O

Χρωμίτης 46.46% Cr - 24.95% Fe - 28.59% O

ΨΨιλομέλανας 23.27% Ba - 46.56% Mn - 0.34% H - 29.83% O

O πίνακας αυτός συντάχθηκε με τη βοήθεια της φοιτήτριας Χρυσάνθης Δόξα

References: MINERALOGY DATABASE at: http://webmineral.com/Deer,W.A., Howie, R.A. & Zussman, J. (1966) An Introduction to the Rock-Forming Minerals. Pearson Education Limited, Edinburg, 696pAΤΗΕΝΑ MINERALOGY DATABASE: http://un2sg4.unige.ch/athena/minerals/search.html