UYEN_IÊU

HÊ KY XXHÂN VÂT VÀ SLTKIÊN

CK.0000064990

LÊ TÂM DÁC - NGUYÈN DAI DÔNG

\ ¡ ' I

PflAT GIÁ0VIÊT NAM

NHÀ XUÄT BÁN CHÍNH TRI QUÖC GIA

Bien mue trên xuât bân phâm cùa Thtf viên Quôc gia Viêt Nam

Lê Tâm Dâc

Phât giào Viêt Nam the kÿ XX - Nhân vât và sü kiên /

Lê Tâm Dâc, Nguyên Dai Hong. - H. : Chinh tri Quô'c gia,

2013. - 396tr. ; 21cm

1. Dao Phât 2. Thê’ kî 20 3. Viêt Nam 294.309597 - dcl4

CTH0029p-CIP

LÊ TÀM DÂC - NGUYÉN DAI DO

P-HÂT

VIÊT NAM THÉ KŸ XXNHÂN VÂ T VÀ S U KIÊN

■ ■ •

NHÀ XUÁT BÂN CHÍNH TRI QUÖC GIA - S\J THAT Hà Nói - 2013

5

LÓI NHÁ XUÁT BÁN

Dáu the ky XX, the giói bát dáu tim lai va nghién cüu các di

sán cua dao Phát. O Viét Nam, bén canh chính sách ky thi cúa

thüc dán Pháp thi triíóc dó, nhá Nguyén do dóc ton Nho giáo

nén Phát giáo khóng dude quan tám. Mát khác, bán thán dao Phát cüng tü lám suy yeu do mót so cách hánh tri dao pháp

chUa phú hdp. TrUóc tinh hinh dó, mót phong tráo chán hiíng va

cái to Phát giáo trong cá nUóc da dude khdi xUóng. The ky XX dude coi la the ky chán htfng vá phát trien cúa Phát giáo Viét

Nam. Sü chán htfng Phát giáo bát dáu tü sü kéu goi doán ket, tu

chinh chua chién, giáo ly Phát giáo, han che sU mé tín di doan lám bien tUóng cái thién, cái ích, cái tü bi... trong dao Phát.

Nhieu hói Phát hoc, nhiéu trUdng giáng day Phát hoc dUctc thánh láp, nhiéu án phám nhií sách, báo, tap chí viét vé dao

Phát ra dcfi...Trái qua hdn 2.000 nám du nháp vá phát trien d Viét Nam,

Phát giáo da ngáy cáng kháng dinh lá mót thánh tó" ván hóa quan trong tao nen bán sác ván hoa Viét. "Dóng hanh cüng dán tóc” luón lá “sdi chí dó” xuyén suó’t trong quá trinh hoat dóng

cua Phát giáo tü khi du nháp váo nUóc ta dén nay, dác biét trong cháng duóng thé' ky XX - thé ky cua nhiéu bié'n dóng lich

sü, nhiéu nhán vát vá sü kién quan trong cua Phát giáo da gán bó chát che vói ljch sü dán tóc.

6 PHÀT GIÁO VIÉT NAM THE KY XX.

De ban doc có düdc hiéu biét säu sác hdn ve nhüng nhän vät

và sü kièn quan trong cüa Phàt giáo Vièt Nam trong thè ky XX,

Nhá xuát bän Chính tri qucíc già - Sü thät xuät bàn cuön sách

P h à t g iá o Vièt N am thè' ky XX - N h à n vàt và s u k ién cüa

hai tàc già Le Tàm Dàc và Nguyèn Dai Dong, hièn dang còng

tác tai Vièn Nghièn cúu Tòn giáo, Vién Hàn läm Khoa hoc xà

hói Vièt Nam.

Noi dung cuò’n sách dvidc chia thành hai phán:

Phàh thú nhát: Nhàn vät và svi kièn Phàt giáo Vièt Nam

giai doan 1900 - 1954;

Phàn thú hai: Nhàn vàt và sii kién Phàt giáo Vièt Nam giai

doan 1955 den nay.

Thóng qua vièc phàn tích nhüng nhàn vàt và sü kièn tièu

bieu, cuò’n sách dà khài lüöc nèn dièn trình phàt trien cüng nhtf

nhüng dóng góp cüa Phàt giáo Vièt Nam trong lieh sü dán toc ó

thè' ky XX.

Cuon sàch là tài lièu tham khäo hüu ich dòi vói nhüng nhà

nghièn cüu, sinh vièn và dóng däo ban doc quan tàm tìm hiéu vè

vàn hóa Vièt Nam nói chung, vé Phàt giáo Vièt Nam nói rièng.

Xin trän trong giói thièu cuò'n sách cüng ban doc.

Thàng8 nàm 2013 NHÀ XUÁT BAN CHÍNH TRI QUOC GIÀ - SU THÁT

7

LÒI GIÔI THIÊU

Hai tác già Lê Tâm Däc và Nguyên Dai Dóng cùng nhau ra tâp sách này vi nhiê'u “duyên lành” nên dà gap nhau ô cùng mot chu de: các nhân vât và sü kiên cüa Phât giào Viêt Nam gân tron the kÿ XX vùa trâi qua, the kÿ dây áp các sü kiên cûa dân tôc và cüa dao Phât.

Các sü kiên cüa dân tôc dà düdc làm sâng tô trong nhiê'u cong trinh düôi nhieu dang ân phâim khâc nhau. Trong khi dô, râ’t it ban doc cô dip tiep xùc vói các sü kiên và nhân vât cüa dao Phât d the kÿ này. Các nhà sii (xuàt gia), các vi tu tai già (cü sï), các tri thüc düdng thdi làm nhüng công viêc gì cüa dao Phât, và thông qua công viêc ày mà dóng góp nhüng gì cho dân tôc dà düdc phâc hoa bdi hai tác già này.

Ta tüdng câc nhà sü chi biet cô tung kinh và thü the, thè là ta nhàm. Ta tüdng dao Phât dâ suy yêü và bac nhüdc trâm trong düôi âch thüc dân Phâp, ta dâ nhâm. Ta nghî ràng các vi tri thüc “Tây hoc” thi quên dân tôc, ta lai nhàm. Ta bâo dao Phât chî “xuàt the'’, không “nhâp thê'\ ta dâ chü quan khinh xuâ't. Ta bâo dao Phât yem the, ta lai càng chü quan, tü màn. Ta bâo nhà sü ta chî biet viêc trong nüâc, không biet viêc ngoài nüôc, thê’ là ta chî biet mot. Vâng, xin mdi dôc già hây doc cuôn sách này dé biet

8 PHÀT GLÁO VIÊT NAM THÉ KY XX

dao Phât Viêt Nam ton tai cách dây chiía xa dà làm gì, làm the nào và dat dtfçfc thành ttiu gì trong câc bien Chuyén mau le cua thdi cuôc d the kÿ XX, the kÿ mà dân tôc ta dâ do biët bao máu xtfdng dé giành lai dôc lâp, xây duing dat niíóc phón vinh.

Cô diiçJc mot dao Phât Viêt Nam day súc song nhu thè' không thé chi là ket quâ cua thdi cuôc ngân ngui. dù cho cô no lüc cua bâ't kÿ ai. Nô bât nguon tù truyê'n thông sâu xa cua chinh dao Phât Viêt Nam d thdi Trung Quôc xâm chiëm gân 1.000 nàm dà trd giùp dân tôc, d thdi dai tü chu và dôc lâp bât dâu tù thê' kÿ X md dâu bâng hai triëu dai tuy ngân là Dinh và Tien Lê, vut ldn duôi triê'u Lÿ và triëu Trân, tram läng nhufng lan tôa khàp dâ"t niíóc dtidi triëu Hâu Lê và triëu Nguyên. Mot bë dày nhu thê* ât sê tao ra mot dao Phât dày súc sông d thë kÿ XX.

Tôi hân h^nh diidc hai tâc già dành cho vinh dû viët dôi ldi gidi thiêu, trong long thây ngüdng mô vi dâ cho ban doc ngày nay biët diidc mot khoânh khâc và không gian mà dao Phât Viêt Nam dâ tùng ton tai mói dây.

Là ngtfdi cô it nhiëu thdi gian nghiên cùu dao Phât Viêt Nam, xin nhiêt liçt “tân thân” công súc cua hai tâc già dà giúp cho tôi và hàng hâu sinh, hâu thë biët thêm vê' dao Phât Viêt Nam. Tôi hy vong cuon sâch này sê düdc ban dçc trân quÿ và dòn nhân.

Hà Nôi, nhîing ngày vào Hè nàm Quÿ Ty TS. NGUYÊN QUÖC TUAN

Viên triidng Viên Nghiên cùu Ton giào Viên Khoa hoc Xâ hôi Viêt Nam

9

LÒI NÓI DÂU

The kÿ XX là mòt thè kÿ diên ra rat nhieu sii kièn trong dai cüa dân tôc Viêt Nam và Phât giào Viêt Nam. Tat cä nhüng sii kiên này déu có tàc dòng d các mùc dò khàc nhau den dòi sông Phât giào Viêt Nam dUdng thòi.

Vói lich sii Phât giào Viêt Nam dò là phong trào chàn htfng Phât giào diên ra mot câch sâu rông trên toàn quôc chính thùc tù dàu thâp niên 30 vói sii ra ddi cua hàng loat các to chúc Phât giáo tiêu biéu nhii Hôi Phât hoc Nam Kÿ d mien Nam (nam 1931), Hôi Phât hoc An Nam d mien Trung (nâm 1932), Hôi Phât giâo Bâc Kÿ d mien Bac (nàm 1934); sii tham gôp quan trong cüa Phât giâo Viêt Nam trong viêc thành lâp Hôi Liên hüu Phât giâo thè giói (nâm 1950); sü thành lâp các to chúc giào hôi thông nhát dâu tiên trong câ niiâc nhii Tong hôi Phât giâo Viêt Nam (nâm 1951) và Giâo hôi Tàng già Viêt Nam (nàm 1952), hay ô tùng vùng, mien nhii Hôi Phât giâo Viêt Nam Thông nhát ô mièn Bâc (nam 19ÖÖ) và Giâo liôi Pliât giàu Viêt Nam Thông nhát ô mien Nam (nàm 1964); sii thông nhát cua chin to chúc và hê phái Pliât giáo thành mot to chúc duy nhát dai diên hdp phâp cho giói Phât giáo Viêt Nam là Giáo hôi Phât giâo Viêt Nam (nàm 1981), v.v..

Nét noi bât trong ddi sông Phât giâo Viêt Nam thê" kÿ

10 PHÄT GIÄO VIET NAM THE KY XX.

näy lä sü “dong hänh cüng dän töc”, tieu bieu nhat lä phong träo “cdi cä sa, khoäc chien bäo” cüa dong dao täng si vä phät tü trong hai cuoc khäng chien chong thüc dän Phäp vä de quoc My trüöc näm 1975; lä tinh thän nhäp the tich cüc vöi sü dong göp däy hieu qua cüa giöi Phät giäo Viet Nam trong quä trinh dät nüöc doi möi vä hoi nhäp quoc te mot cäch säu rong tü näm 1986, v.v.. Boi cänh lieh sü dän toc vä lieh sü Phät giäo Viet Nam däy bien dong d the ky XX nhii väy dä läm xuat hien rät nhieu vi danh täng vä dai cü si. Ho dä cüng giöi Phät giäo Viet Nam chung tay vöi nhän dän cä nüöc tich cüc xäy düng vä bäo ve To quoc tren nhüng cüdng vi vä trong nhüng hoän cänh lieh sü khäc nhau.

Nhieu sü kien trong dai vä nhän vät Phät giäo Viet Nam tieu bieu trong the ky XX tuy dä düöc de cäp trong cäc täc phäm khäc nhau nhüng vän cön möt so dieu khuyet thieü cän bo sung. Böi väy, thöng qua nhüng bäi nghien cüu cu the trong noi dung cuon säch näy, chüng toi chi muon göp phän läm säng rö hdn mot so ehieu canh lien quan den cäc sü kien vä nhän vät Phät giäo Viet Nam tieu bieu trong the ky XX, nhat lä 0 khu vüc mien Bäc. Chüng toi hy vong se cö dip bo sung them nüa cäc nghien cüu ve noi dung näy cüa Phät giäo d khu vüc mien Trung vä mien Nam.

Thüc te lä, vän de nghien cüu sü kien vä nhän vät Phät giäo Viet Nam the ky XX rat rong lön vä phüc tap, trong khi dö näng lüc vä thdi gian nghien cüu cüa chüng toi cö han, vi väy, noi dung cuön säch khö tränh khöi nhüng thieu söt, rat mong nhän düdc nhüng y kien dong göp xäy düng cüa ban doc.

] 1

PHÂN THÛ NHÂT

NHÂN VÂT VÀ SÜ KIÊN • • •

PHÂT GIÁO VIÊT NAM GIAI DO AN • • • 1900 - 1954