Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Persoonlijk Meesterschap op de werkplekProfessionele identiteitsspanningen die aanstaande en beginnende leraren op de werkplek ervaren en hoe ze ermee leren omgaan
CONGRES VOOR LERARENOPLEIDERS4 februari 2016Vrije universiteit BrusselZichtlijn 1: Identiteit van de lerarenopleider als onderzoeker
Jeannette Geldens & Tyche de Groot Kempelonderzoekscentrum Helmond
Peter Bom & Han SchipperChristelijke Hogeschool Ede
Nancy van MaanenIselinge Hogeschool Doetinchem
Wat komt aan bod?
Doel project
Aanleiding PM, project
Deelnemers
Interventies
Opbrengsten
Tot slot
1
2
3
4
5
6
1. Aanleiding Persoonlijk Meesterschap
De leraar maakt het verschil voor
leerlingen zoals
de lerarenopleider en de mentor
voor de aanstaande leraar (Geldens, 2007; Popeijus & Geldens, 2009)
3 componenten van doorslaggevend belang
om te kunnen spreken
van een goede leraar,
een leraar met Persoonlijk Meesterschap(Gennip & Vrieze, 2008)
(vak)inhoudelijke
kennis
van de leraar
pedagogisch‐didactische
interventies
van de leraar
1. Aanleiding Persoonlijk Meesterschap
persoon
van de leraar
1. Aanleiding project
Bekend zowel uit dagelijkse onderwijspraktijk als uit onderzoek(Diepe, 2014; Geldens & Eersel, 2014; Pillen, 2013; Ploeg & Scholte, 2004)
dat leraren professionele identiteitsspanningen ervaren op de werkplek
1. Aanleiding project
Professionele identiteitsspanningen
leraren ervaren een conflict
tussen wat zij persoonlijk relevant vinden (persoonlijke identiteit)
en wat zij relevant vinden voor hun beroep (professionele identiteit)
Beijaard: “Met name de persoonlijke dimensie loopt het gevaar
om snel ondergesneeuwd te geraken
door druk en verwachtingen van buitenaf” (Oers, 2014, p.11)
1. Aanleiding project
Voorbeeld van veel voorkomende spanning
Zorg willen dragen voor leerlingen versus de verwachting om te onderwijzen
Desiree, eerstejaars
“In mijn stageklas vond ik het moeilijk om
consequent op te treden tegenover kinderen.
Ik was bang dat de kinderen mij niet meer aardig
zouden vinden.
Nadat het vakantie was geweest en een nieuwe
stageweek startte, had ik de knop omgedraaid.
Ik had een meisje uit de kring gezet.
Het was een ontzettend grote drempel, maar ook
een heel groot leerpunt!”
1. Aanleiding project
Professionele identiteitsspanningen kunnen zorgen voor gevoelens van onzekerheid en
verlies aan passie, betekenisvolheid, betrokkenheid en controle over eigen handelen
Kunnen risico op burn‐out en uitval vergroten en
vormen mede gezien komend lerarentekort, een urgent probleem!(CBS & TNO, 2015; Hidding, 2013; MOC&W, 2013)
2. Doel project
Aanstaande en beginnende leraren
leren omgaan met professionele identiteitsspanningen
Hierdoor ervaren ze agency op de werkplek en
ontwikkelen ze Persoonlijk Meesterschap
Agency = controle hebben over eigen handelen, vereist autonomie en eigenheid van leraren(Beijaard, 2009; Ketelaar, 2012)
Agency is nodig voor ontwikkeling van professionele identiteit van leraren (Beijaard & Olsen, 2013; Van der Heijden, Geldens, Beijaard & Popeijus, 2015; Eteläpelto, Vähäsantanen, Hökkä & Paloniemi,2013)
2. Doel project
Ontwikkelen van Persoonlijk Meesterschap,
leidt tot leraren met stabiele positieve identiteit,
die hart en ziel behouden voor hun leerlingen
en voor het vak (CEPM, 2014a, 2014b)
Leraren houden het langer vol in onderwijs en hebben grotere invloed op leren van leerlingen (Day & Gu, 2014)
Hiermee kan mogelijk ook uitval van toekomstige leraren worden voorkomen
3. Deelnemers
• 1e jaars (n=195)
• 3e jaars (n=47)
• beginnende leraren (n=10)
binnen Samen (academisch) opleiden
• en hun begeleiders van hogescholen en werkveld
• strategisch partner
4. Interventies
• intake vragenlijst spanningen aanstaande en beginnende leraren (n=252)
• dialoog in leerwerkgemeenschappen over gekozen spanning
over hoog scorende spanning
• plan van aanpak
ontwerpen, uitvoeren, evalueren (agencymeter)
• evaluatieve vragenlijst aanstaande en beginnende leraren (n=54)
• diepte‐interviews met aanstaande en beginnende leraren (n=11)
en begeleiders (n=14)
5. Opbrengsten belicht
• vergroten kennis over en inzicht in:
‐ spanningen van (aanstaande) leraren
‐ leren omgaan met spanningen (vanuit agency)
‐ en de begeleiding ervan
• interventies,
voorbeelden en tools voor begeleiding
• herkenbare verbetering van leren omgaan
met spanningen, in het bijzonder vanuit agency
Toolboxhandreiking, dvd, 14 spanningskaarten
Dvd
• Presentatie
• Intake vragenlijst spanningen
• Spanningen incl. plan van aanpak
• Agencymeter
• Plan van aanpak en Evaluatieve vragenlijst
• Interviewguide
• Begeleidingssuggesties
• Theorie
5. Opbrengsten in productvorm
5. Opbrengsten5. Opbrengsten Intake vragenlijst Resultaten (n=252)
5. Opbrengsten
Versie voor aanstaande en beginnende leraren met 14 spanningen (Cronbach’s alpha .709)
1. Het gevoel een student/beginnende leraar te zijn versus de verwachting om je te gedragen als een ervaren leraar.
2. Zorg willen dragen voor leerlingen versus de verwachting om te onderwijzen. 1ejrs,3ejrs, starters
3. Het gevoel van niet competent zijn in termen van kennis versus de verwachting om een expert te zijn. 1ejrs
4. Ervaren van een verschil tussen de eigen, vaak impliciete theorieën en de theorieën die relevant zijn voor het lesgeven. 1ejrs
5. Blootgesteld worden aan tegenstrijdige institutionele opvattingen.
6. Tijd willen steken in het oefenen van lesgeven versus de druk ervaren om tijd te investeren in andere taken die deel zijn van de leraarstaken. 3ejrs, starters
7. De integriteit van de leerlingen respecteren versus het gevoel deze integriteit tegen te werken.
8. Leerlingen als hele personen behandelen versus het gevoel ze te moeten behandelen als leerlingen.
9. Ervaren van moeilijkheden in het behoud van een emotionele afstand.
10. Balans werk en privé en werkdruk van het leraarsberoep. 3ejrs, starters
11. Ervaren van tegenstrijdige verbondschap met leerlingen en collega’s.
12. Conflicten ervaren tussen de eigen oriëntaties gericht op het leren van onderwijzen en die van anderen.
13. Moeilijkheden ervaren in benaderingen van onderwijzen.
14. Moeilijkheden ervaren in benaderingen van ouders.
5. OpbrengstenIntake vragenlijst professionele identiteitsspanningen(gebaseerd op Diepe, 2014; Pillen, 2013)
5. OpbrengstenAgencymeter
AgencymeterTe gebruiken bij een nulmeting en bij het evalueren van het plan van aanpak om te leren omgaan met de gekozen professionele identiteitsspanning.
Score
oneens..…eens
1 2 3 4
In de stage / op de werkplek
Autonomie {1} … weet ik wat er van me verwacht wordt
... kan ik mezelf zijn
… neemt mijn mentor mijn mening serieus
… houdt mijn mentor rekening met mijn leerbehoeften
Eigenheid [2] … kan ik mijn persoonlijke ontwikkeling laten zien
… heb ik een goed beeld van mijn persoonlijke kwaliteiten als leraar
… geeft mijn mentor mij ruimte om mezelf als leraar te laten zien
… geeft mijn mentor mij persoonsgerichte feedback die ik kan gebruiken
Controle [3] … heb ik eigen inbreng in (de aanpak van) mijn lesactiviteiten
… heb ik eigen inbreng in (de aanpak van) mijn niet‐lesgebonden activiteiten
… kan ik mijn leerkrachthandelen in allerlei omstandigheden sturen
… kan ik al mijn verschillende taken goed managen
[1] Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2002). Overview of self‐determination theory: An organismic dialectical perspective. In E.L. Deci & R.M. Ryan (Eds.), Handbook of self‐determination research (pp. 3‐33).
[2] Bots, M. & Putter, J. d. (2014). Het authentieke portfolio. Ruimte waar mogelijk, ondersteuning waar nodig. Verslag van een pilot in twee lerarenopleidingen over het toepassen van richtlijnen gericht op het bevorderen van authenticiteit in portfolio’s. Helmond / Utrecht, KOC/ Marnix academie.
[3] Grondlegger attibrutietheorie: Fritz Heider. De vragen zijn gericht op interne locus of control, stabiel en variabel.
5. OpbrengstenPlan van aanpak en evaluatieve vragenlijst
Kempel n=32 (van de 195) CHE n=18 (van de 47) Iselinge n=4 (van de 10)
Conclusies
Gebleken is dat voor ruim 1 op de 5
(aanstaande) leraren een plan van aanpak nodig was
(n = 252) 1e afname vragenlijst
(n = 54) 2e afname vragenlijst
Spanning 2 meeste plannen van aanpak
Van de 54 leraren met een plan van aanpak:
‐ heeft 76% geleerd met de gekozen spanning om te gaan
‐ ervaart 94% het werken o.b.v. een plan van aanpak zinvol
6. Tot slotKrachten en beperkingen
• Combinatie van kwantitatief en kwalitatief onderzoek ;
kan positief van invloed zijn op inhoudelijke kwaliteit en
betrouwbaarheid van conclusies en aanbevelingen (Johnson & Onwuegbuzie, 2004)
• Contextgebonden onderzoek van 3 hogescholen geeft kennis
over en inzicht in spanningen en hoe ermee om te gaan;
resultaten zijn niet zonder meer generaliseerbaar naar
andere hogescholen
• Vervolgonderzoek naar leren omgaan met spanningen
vanuit agency gewenst
Literatuur
Beijaard, D. (2009). Leraar worden en leraar blijven. Over de rol van identiteit in professioneel leren van beginnende docenten (intreerede). Eindhoven:
Technische Universiteit ‐ Eindhoven School of Education.
Beijaard, D., & Olsen, B. (2013, July 1‐5, 2013). The role of agency in becoming and being a teacher (symposium). Paper presented at the ISATT
conference 'Excellence of teachers? Practice, policy, research', Ghent.
CBS & TNO. (2015). Een op de zeven werknemers heeft burn‐outklachten (Persbericht). Den Haag: CBS en TNO.
Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. (2014a). Proposities CEPM 2.0. Interne notitie. Utrecht: Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap.
Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap. (2014b). Indicatoren Persoonlijk meesterschap. Utrecht: Center of Expertise Persoonlijk Meesterschap.
Day, C., & Gu, Q. (2014). Resilient teachers, resilient schools. Building and sustaining quality in testing times. London / New York: Routledge.
Diepe, R., v. (2014). Verbanden tussen professionele identiteitsspanningen en de leraar‐leerling relatie. Masterthesis Onderwijskunde, Universiteit
Utrecht / Kempelonderzoekscentrum Hogeschool de Kempel, Utrecht / Helmond.
Eteläpelto, A., Vähäsantanen, K., Hökkä, P., & Paloniemi, S. (2013). What is agency? Conceptualizing professional agency at work. Educational
Research Review, 10, 45‐ 65.
Geldens, J., & Eersel, S. v. (Eds.). (2014). Persoonlijk Meesterschap en de rol van interactie in de persoonswording van leerlingen. Utrecht: Center of
Expertise Persoonlijk Meesterschap.
Gennip, H. v., & Vrieze, G. (2008). Wat is de ideale leraar? Studie naar vakkennis, interventie en persoon. Nijmegen: ITS‐Radboud Universiteit.
Heijden, H. R. M. A., van der, Geldens, J., Beijaard, D., & Popeijus, H.L. (2015). Characteristics of teachers as change agents. Teachers and Teaching: Theory
and Practice 21(6): 681‐699.
Literatuur
Hidding, L. (2013). Werkdruk in het primair onderwijs: Gevangen in de normjaartaak. In R.Kneyber & J. Evers (Eds.), Het alternatief: Weg met de
afrekencultuur in het onderwijs! (pp. 142‐153). Amsterdam: Uitgeverij Boom.
Johnson, R. B., & Onwuegbuzie, A. J. (2004). Mixed Methods Research: A Research Paradigm Whose Time Has Come. Educational researcher, 33(14), 14‐26.
doi:10.3102/0013189X033007014.
Ketelaar, E. (2012). Teachers and innovations: On the role of ownership, sense‐making, and agency (Proefschrift Technische Universiteit Eindhoven).
Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven.
Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. (2013). Begeleiding van beginnende leraren in het beroep. Raamplan voor regionaal te starten projecten.
Den Haag: Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap.
Oers, J. v. (2014). In gesprek met ... professor Douwe Beijaard. Ook met je school in onderhandeling kunnen gaan! Schoolbestuur, 34(2), 10‐11.
Onderwijsraad (2013). Verkenning Leraar zijn. Den Haag: Ministerie OC&W.
Pillen, M. (2013). Professional identity tensions of beginning teachers (Proefschrift Technische Universiteit Eindhoven). Eindhoven: Eindhoven School of
Education.
Popeijus, H. L. & Geldens, J. Eds. (2009). Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving. Antwerpen / Apeldoorn, Garant.
Ploeg, J. v.d. & Scholte, E. (2004). Arbeidssatisfactie onder leerkrachten. Pedagogiek, 23(4), 276‐290.
Center of Expertise Persoonlijk meesterschap (meer info: www.cepm.nl) samenwerking van: