PAT LAY I C I ORTAM İ Ç EREN İ Ş Y ER L ER İN İN D ENET İM İ

Dr.AbdurrahmanAKMANİşMüfettişi

Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı

Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri

Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü

PatlamaRiskininDeğerlendirilmesi

Patlayıcıortamoluşmasınınengellenmesi

İkameYöntemi

Tehlikelimaddenindahaaztehlikeliolanla

değiştirilmesi

Yanıcımaddelerinaçığaçıkmasınınengellenmesi

Konsantrasyonunpatlamasınırlarıdışındatutulması

Tutuşmakaynaklarınınengellenmesi

Tutuşmakaynaklarınıntespitive

uzaklaştırılması

Tehlikelibölgelerleuyumluekipman

seçimi(ATEXSertifikalı

Ekipman)

Tutuşmakaynaklarıylaorganizasyonelolarak

mücadeleetmek

Patlamanınetkisininazaltılması

Patlamabasıncınadirençli

Patlamadurdurmasistemleri(Hızlıtepkilisöndürmesistemleri)

Patlamakapakları,alevtutucular,patlama

saptırıcılar

Uyguntesisyerleşimi

Yönetmelik Madde: 5

PatlamadanKorunmaDokümanı

Patlamariskinindeğerlendirilmesi

Tehlikelibölgelerin

sınıflandırılması

Alınmasıgereklitedbirlerin

belirlenmesiveuygulanması

TEHLİKELİBÖLGELERİNSINIFLANDIRILMASINEYEGÖRE

YAPILMALIDIR?

TehlikeliBölgelerinSınıflandırılması-Yönetmelikler

ÇalışanlarınPatlayıcıOrtamların

TehlikelerindenKorunmasıHakkında

Yönetmelik

BinalarınYangındanKorunmasıHakkında

Yönetmelik

TehlikeliBölgelerin

Sınıflandırılması-BazıGenelStandartlar

TSEN60079-10-1:2015Patlayıcıortamlar-

Bölüm10-1:Alanların

sınıflandırılması-PatlayıcıGazOrtamları,TSE,

2015

TSEN60079-10-2:2015Patlayıcıortamlar-Bölüm10-2:Tehlikelibölgelerin

sınıflandırılması-Yanıcıtoz

atmosferler,TSE

APIRP505RecommendedPracticefor

ClassificationofLocationsfor

ElectricalInstallationsatPetroleum

AmericanPetroleumInstitute,2018

EI15AreaClassification

CodeForInstallationsHandling

FlammableFluids,EnergyInstitute,

2015

TehlikeliBölgelerin

Sınıflandırılması-

BazıGenelStandartlar

CEI31-35Atmosfereesplosive

Guidaallaclassificazionedei

luoghiconpericolodiesplosioneperlapresenzadigasinapplicazionedellaNormaCEIEN60079-10-1

NFPA497RecommendedPracticefortheClassificationof

FlammableLiquids,Gases,orVaporsandof

Hazardous(Classified)LocationsforElectricalInstallationsinChemicalProcessAreas,NFPA,2012

NFPA499Classificationof

CombustibleDustsandofHazardous(Classified)

LocationsforElectricalInstallationsin

ChemicalProcessAreas

SUVAExplosionprotectionPrinciplesminimumrequirementszones

TehlikeliBölgelerinSınıflandırılması-

BazıÖzelStandartlar

TS12820Akaryakıt

istasyonları-Emniyetgerekleri,TSE,2002(Zorunlu

Standart)

TS11939:Sıvılaştırılmışpetrolgazları(LPG)-İkmalistasyonu-Karayolutaşıtlarıiçin-Emniyetkuralları,TSE,2012(ZorunluStandart)

TSEN12215+A1Kaplamatesisleri-Organiksıvıkaplama

maddelerininuygulanmasıiçin

püskürtmekabinleri-Güvenlikkuralları,

TSE,2009

TSEN50272-2Güvenlikkuralları-

Sekonderakümülatörlerve

akümülatörtesisatları-Bölüm2:

Sabittesisakümülatörleri

10

Ülke Kural veya standart Doküman Adı Hazırlayan

kuruluşAvustralya ve Yeni Zelanda

AS/NZS (IEC) 60079-10-1 Patlayıcı ortamlar, bölüm 10-1 patlayıcı gaz ortamları Standart hazırlama

kuruluşu

Almanya DGUV-Regel 113-001ExRL, Patlamaya karşı koruma usulleri, Patlayıcı ortamın tehlikelerine karşı alınması gereken önlemler ile ilgili örnekler kitapçığı

TRBS 2152 İşletme güvenliği ile ilgili teknik usuller

İtalya Guide Cei 31-35 Patlayıcı ortamların sınıflandırma kılavuzu CEI- Comitato electro technico Italiano

İsveç SEK Handbook 426 Tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması Svensk EI standart

İsviçre SUVA MerkblatNr.2153

Patlayıcı ortamlarla ilgili temel bilgiler ve tehlikeli bölge sınıflandırmanın minimum şartları.

Schweizerische Unfall- versicherungsanstalt

Hollanda NRP 7910-1 Patlayıcı gaz ortamlarında tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması. (IEC 60079-10-1 esas alınan bir standart)

Netherlands Standardisati on Institute, NEN

İngiltereIP 15

Petrol sanayinde pratik emniyet tedbirleri, bölüm 15: Sıvı parlayıcı maddeler işleyen petrol sanayinde tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması

Energy Institute

IGEM/SR/25 Doğal gaz tesislerinde tehlikeli bölgelerin sınıflandırılmasıInstitution of gas Engineers and Managers

ABD

API RP 505 Petrol tesislerinde elektrikli aletlerin yerleştirilmesi ile ilgili tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması

American Petroleum Institute (API)

NFPA 59A Sıvı doğal gazın üretilmesi, işlenmesi ve depolanması ile ilgili standart National Fire

Protection AssociationNFPA 497

Kimyasal proses alanlarında elektrikli aletlerin yerleştirilmesi ile ilgili alevlenebilir sıvı gaz veya buhar ortamlarının sınıflandırılması

HANGİHALLERDETEHLİKELİALANSINIFLANDIRILMASINAİHTİYAÇ

DUYULMAYABİLİR?

TehlikesizBölgeKapsamındaYöntemlerinKarşılaştırılması(Doğalhavalandırılankapalıhacimdekiasetonörneği)

• 0,9litreyekadartehlikesizbölgeCEI31-35

• 2,6litreyekadartehlikesizbölge

EN60079-10-1

• 25litreyekadartehlikesizbölgeIP15(EI15)

Kaynak: Rischio atmosfere esplosive ATEX, Classificazione, valutazione, prevenzione e protezione Autori Marigo Marzio

StatikElektrik-Önlemler

StatikElektrik-Önlemler

TS EN 61340-4-4 Standardına göre üretim

StatikElektrik-Önlemler

CENELEC_TR 50404-2003 Electrostatic-Code of practice for the avoidance of hazards due to static electricity

PATLAYICIORTAMDENETİMİNDESIKLIKLAKARŞILAŞILANHUSUSLAR

•  İşyerineözgüolmayanPKD’ler•  Patlamariskinindeğerlendirilmemesi•  Bölgesınıflandırmaileilgilimevzuathiyerarşisineuyulmaması

•  Sınıflandırma içinkullanılanmetotlarınkısıtlarınauyulmaması

•  PKD’de teknik ve organizasyonel önlemlerinhangilerinin yerine getirildiği ve hangi ilaveönlemlerin alınması gerektiği hususlarına yerverilmemesi

PATLAYICIORTAMDENETİMİNDESIKLIKLAKARŞILAŞILANHUSUSLAR

Ø Sahadaki ekipmanlarla ilgili hiçbir uygunlukdeğerlendirmesinin yapılmaması (teçhizat grubu,teçhizat kategorisi, koruma sınıfı, gaz grubu, yüzeysıcaklığıvb.)ü Tesisat,TSEN60079-14’euygunkurulmuşmu?ü Periyodik kontroller TS EN 60079-17’ye göreyapılıyormu?

ü BakımvetamirleriTSEN60079-19’agöreyapılıyormu?

•  Elektrikselekipmanlardışındakitutuşturucukaynaklarıngözardıedilmesi

TEŞEKKÜRLER

Dr.AbdurrahmanAKMAN

İşMüfettişi