Upload
tessa-bogaert
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Patiënten belangenorganisatie
van en voor mensen met epilepsie
en hun direct betrokkenen
Epilepsie Vereniging Nederland
Inhoud presentatie:
• Epilepsie, de aandoening
• Epilepsie en behandeling– Medicijnen;– andere behandelmogelijkheden.
Epilepsie
Epilepsie is een tijdelijke
functiestoornis in de hersenen,
waarbij hersencellen zich plotseling
en ongecontroleerd ontladen.
Pas als iemand bij herhaling
dergelijke aanvallen heeft, is er
sprake van epilepsie.
Soorten aanvallen
• Gegeneraliseerde aanvallen
• Partiële aanvallen
Soorten aanvallen (1)
Gegeneraliseerde aanvallen:• hierbij zijn grote delen van de
zenuwcellen van de rechter- en de linkerhersenhelft betrokken;
• iemand met een dergelijke aanval is volledig buiten bewustzijn.
Gegeneraliseerdeaanval
Gegeneraliseerde aanvallen
• Tonisch-clonische aanvallen
• Absences
• Myoclonische aanvallen
• Atone aanvallen
Soorten aanvallen (2)
Partiële aanvallen: • alleen een bepaald deel of
bepaalde delen van de hersenen zijn hierbij betrokken;
• het bewustzijn is soms nog intact, soms verminderd en soms helemaal afwezig.
Partiële aanvallen
• Eenvoudig partiële aanvallen
• Complex partiële aanvallen
• Gevolgd door een gegeneraliseerde aanval
Effecten epilepsie
tintelingentrekkingen
vlekken,
kleuren
geluidenspraak
Diagnose
• Verhaal van de patiënt (anamnese) is meestal onvoldoende.
• Het verhaal van anderen (hetero-anamnese) is erg belangrijk!
• Video-opname maken (thuis)• Elektro-encefalogram (EEG)
EEG
Ogen open Ogen gesloten
EEG
• Routine EEG: - 20 minuten registratie - tijdens registratie zuchten en in een flitsende lamp kijken
• Slaap EEG• EEG na slaaponthouding• 24-uurs EEG
Aanvullend onderzoek
• Computertomografie (CT-scan)
• Magnetic resonance imaging (MRI)
MRI
Vóórkomen epilepsie
• Ca. 100.000 mensen hebben epilepsie.
• Ca. 10.000 nieuwe diagnoses per jaar.
• Epilepsie ontstaat het meest in de jeugd (voor het 20e jaar) en op oudere leeftijd (na het 65e jaar).
25% Leeftijd 0 - 12 jaar
Leeftijd 12 - 20 jaar
Leeftijd > 20 jaar
21%
54%
Vóórkomen epilepsie
Oorzaken epilepsie
• Aangeboren hersenafwijking• Hersentumor• Hersenbloeding of -infarct• Infectie• Hersenbeschadiging na een
ongeluk• Vaak geen oorzaak• Erfelijkheid/verhoogde aanleg
onbekende oorzaak
66%
aangeboren8%
bloedvaten11%
infectie2%
tumor4%
Trauma6%
degeneratief3%
Oorzaken epilepsie
Structurele of functionele
veranderingenProcessen
Genetische aanleg
Leeftijd
Aanvallen
Maanden tot jaren
Epilepsie
Sander & White, 2001
Aandoening
Hoe ontstaat epilepsie?
Starten behandeling?
• Na eenmalig insult: meestal afwachten.
• Tweemaal insult < 1 jaar: start medicatie.
• Beschadiging/afwijking in hersenen plus ondersteunend EEG-beeld: start medicatie.
Hoe epilepsie behandelen?
• Medicijnen
• Andere mogelijkheden:– Epilepsie chirurgie– Nervus vagusstimulatie– Ketogeen dieet
Medicijnen (1)
De meest gangbare manier omepilepsie te behandelen:medicijnen• Doel: aanvallen en risico's t.g.v.
recidief aanvallen voorkomen.• 70-75% is goed met medicijnen te
behandelen.
Medicijnen (2)
• Kies meest effectieve medicijn, met minste bijwerkingen.
• Streef naar monotherapie.
• Motivatie van patiënt vereist (vermijd overslaan van medicatie).
Medicijnen (3)
Eerste keus medicijnen:
• Valproaat (Depakine, Propymal, Convulex)
• Carbamazepine (Tegretol, Carbymal)
• Lamotrigine (Lamictal)
Medicijnen (4)
Oudere middelen:• Fenobarbital (Luminal)• Fenytoïne (Diphantoïne, Dilantin,
Epanutin)
Nieuwe middelen:• Lamotrigine (Lamictal)• Topiramaat (Topamax)• Levetiracetam (Keppra)• Neurontin
Medicijnen (5)
Verwacht:
• Pregabaline (Lyrica)
• Zonisamide (Zonegran)
Medicijnen (6)
Bijzondere situaties:• Felbamate (Taloxa)• Vigabatrine (Sabril)• Acetazolamide (Diamox)• Ethosuximide(Ethymal,
Zarontin)• Primidon (Mysoline)
Andere mogelijkheden
Wanneer ?
• Als je na 2 jaar nog steeds aanvallen hebt, ondanks verschillende medicijnen: overleg met neuroloog,mogelijke verwijzing naar een epilepsie- of neurochirurgisch centrum
Andere mogelijkheden
• Epilepsie chirurgie
• Nervus vagusstimulatie
• Ketogeen dieet
Epilepsie chirurgie
Over het algemeen wordt een stuk van de slaapkwab of voorhoofdskwab van de hersenen, waar de haard zit, weggenomen.
Epilepsie chirurgie
Spanningsveld
• Bron van de epilepsie verwijderen.
• Kans op beschadiging van hersengebieden.
Epilepsie chirurgie
• Bron van epilepsie goed lokaliseren.
• Bron moet buiten onmisbare hersengebieden liggen.
• Het moet 1 bron zijn.
Epilepsie chirurgie
Dit betekent uitgebreid onderzoek voor de patiënt(e) die niet op medicijnen reageert.
Epilepsie chirurgie
• Nederland ca. 80 operaties per jaar.
• Schatting 450-500 operaties uitgevoerd.
• Goede resultaten van operatie.
Epilepsie chirurgie
• 1992-2002 zijn 75 kinderen geopereerd
• 34 een slaapkwab (temporaal) operatie:– 25 geen aanvallen meer– 6 nog sporadisch een aanval– 2 meer dan 2 aanvallen/jaar
Nervus vagusstimulatie
Prikkeling van de linker nervus vagus heeft invloed op de hersenen en kan aanvalsonder-drukkend werken.
Nervus vagusstimulatie
Een soort pacemaker in de borst geïmplanteerd met een draad, die onder de huid naar de linker nervus vagus loopt.
Nervus vagusstimulatie
• Epilepsie reageert niet op medicijnen.
• Geen indicatie voor epilepsiechirurgie,of niet succesvol.
Nervus vagusstimulatie
Onderzoeksgegevens*
• bij ca. 44%: sterke afname aanvallen;
• bij ca. 30%: redelijk tot goede afname;
• bij 25%: nauwelijks of geen verbetering.
* Na gemiddeld 1 jaar NVS
Nervus vagusstimulatie
Nadelen:
• Klachten van heesheid, hoesten en kortademigheid
• Meeste klachten verdwijnen of verminderen na enige tijd
Ketogeen dieet
• Specifiek voor kinderen.
• Dieet bestaat voornamelijk uit vet.
• Door tekort aan suiker wordt vet omgezet in zgn. ketonen (aceton).
• Blijkt soms gunstig te zijn bij epilepsie.
Ketogeen dieet
• Klassieke dieet: 90% van de calorieën komen uit vet en 10% uit andere voedingsbestandsdelen
• MCT-dieet (Medium-Chain Triglyceriden): maakt gebruik van oliecapsules– 60% middellange keten triglyceriden– 11% vet– 19% koolhydraten– 10% eiwitten
Ketogeen dieet
• Epilepsie reageert niet op medicijnen.
• Geen indicatie voor epilepsiechirurgie.
Ketogeen dieet
Onderzoek bij 51 kinderen
Na 1 jaar:• 10% (5) geen aanvallen.
• 12% (6) 90% < aanvallen.
• 53% (27) gestopt met het dieet.
Ketogeen dieet
Nadelen:
• Vraagt veel tijd en energie.
• Dieet is niet volwaardig.
• Allerlei bijwerkingen.
• Maatschappelijke consequenties
Conclusie
• Aanvallen kun je goed behandelen.
• Meestal met medicijnen (ca. 70%).
• Houd je aanvallen, dan nog andere mogelijkheden:– Epilepsie chirurgie– Nervus vagusstimulatie– Ketogeen dieet
12 april 2023Sheet 49
EPILEPSIE VERENIGING NEDERLAND