Patellaluxatie: meer dan alleen een losse knie!Patellaluxatie: meer dan alleen een losse knie!

Lezing MaarsbergenChihuahua/Mopshonden liefhebbers

18 november 2007

Maarten KappenKliniek voor Gezelschapsdieren Eersel

Programma vanmiddag1. Intro2. Wat is patellaluxatie?3. Hoe ontstaat het4. Wat kunnen we eraan doen5. Belang voor de fokkerij6. Conclusie7. Vragen

Overzicht Kniegewricht

Introductie

• Sinds 1984 als dierenarts werkzaam

• 1e en 2e lijnskliniek in Eersel:95% honden

• Aandachtsvelden: orthopedie, chirurgie, radiologie, echografie en gyneacologie

• 1997 oprichting Cryolab

Een losse knie(schijf) alleen?1. Afwijkende hals van bovenbeen2. Afwijkende stand heupgewricht3. Torsie bovenbeen4. Misvorming bovenbeenuiteinde5. Misvorming onderbeen6. Torsie onderbeen7. Bovenbeenspieraanhechting

niet goed in lijn8. Bovenbeenspierspanning te

laag9. Kniepeesaanhechting

onderbeen afwijkend10. Groeve knieschijf te ondiep11. Arthrose kniegewricht12. Verscheuring kniebanden13. Verscheuring kruisbanden14. Meniscusletsel15. Te hoog ‘rijdende’ knieschijf16. (Ehlers-Danlos)

Intro• Veel voorkomend• 75% naar binnenkant, 25% naar buitenkant• 50% beiderzijds• Teven 1.5 x zoveel als reuen• Kleine én grote rassen• Vanaf geboorte tot later in leven• Aangeboren én erfelijk• Incidenteel traumatisch• NB: 15% heeft óók een voorste kruisband letsel

Wat is patellaluxatie?

• Een orthopedische groei- of ontwikkelingsstoornis die leidt tot het incidenteel of permanent uit de groeve raken van de knieschijf

• Veroorzaakt kreupelheid, ongemak, pijn, arthrose

• Afhankelijk van onderzoekers:a) 2 vormen b) 4 graden

Orthopedische groeistoornissen

• HD, ED, OCD, enostosis, craniomand.ost., Voorstr kruisband letsels, etc

• Aangetoonde rasgevoeligheid: genetische invloed waarschijnlijk

• OFA: database voor Patellaluxatie

2 vormen

1. Habituele patellaluxatie: af en toe schiet hij eruit, vaak op latere leeftijd cq groeifase, goed te corrigeren

2. Permanente patellaluxatie: mogelijk vanaf de geboorte, grote afwijkingen skelet, lastiger te corrigeren

4 graden:Singleton (anatomie) of Putnam (palpatie/voelen)

1. Patella normaal op zijn plaats, met moeite te luxeren, komt altijd weer terug in groeve, nauwelijks of niet kreupel, zeer geringe deformiteit.

2. Patella door manipuleren uit en in de groeve te krijgen, soms door buigen en strekken. Geringe botafwijkingen, soms trekken met been, soms erger.15-30 graden deviatie tt

3. Patella permanent naast de groeve, er wel op te krijgen, maar gaat automatisch weer terug. Grotere botafwijkingen, O-benen. 30-60 graden deviatie tt

4. Patella permanent naast de groeve, niet te reponeren. Grote deformiteiten, geen of zeer ondiepe groeve. Continu kreupel of niet belasten. 60-90 graden tt

•

Hoe komt het zover?

• Spierspanning quadriceps groep onevenwichtig

• Hoek aanhechting quadriceps-spieren niet goed

• Hoeking en stand bovenbeenkop afwijkend

• Torsie bovenbeen

Dus hoe is het vast te stellen?

1. Op de onderzoekstafel: voelen bij ontspannen staande en liggende hond

2. Soms op de rug liggend tijdens stevige manipulatie3. Additioneel en met name graad 3 en 4: rontgenfoto’s

craniocaudaal (voor-achter)4. Wetenschap: MRI, CTscan, Rontgenfoto’s5. In de toekomst: DNA onderzoek

Vanaf welke leeftijd kunnen we de diagnose stellen?

• Soms vanaf geboorte al vaststelbaar maar moet minimaal voor de fokrijpe leeftijd.

• OFA database: minimaal 12 maanden • Chihuahua : 5.6 % lijders • Mops: 8.4 % lijders• (Labrador: 14.2, Am.Cocker

Spaniel:22.4, Yorksh.Terrier: 13.4)• Herhalen op latere leeftijd!

Kan ik vaststellen of het erfelijk dan wel traumatisch is?

• Als er vormafwijkingen zijn en een vlakkere groeve dan is het ws erfelijk

• Acute verscheuring van de zijdelingse band met enorme zwelling dan traumatisch (zeer zelden)

• Verreweg de meeste gevallen hebben een erfelijke basis!

Behandeling afhankelijk van: • Leeftijd• Ernst van de klachten• Graad van patellaluxatie• Ernst van de misvormingen en standafwijkingen

Behandelingen:

1. Conservatief: fysio/nsaids/glucosaminen etc2. TTT: tuberositas tibia transpositie3. Groeve aanpassen: wig of blokvormig4. Spanningsvermindering van band binnenzijde5. Spanningsverhoging van contralaterale band6. Botcorrecties7. Spieraanhechting verplaatsen

Doel van de chirurgische behandeling

• Herstel van normale krachtenlijn van de quadricepsgroep-spieren

• Herstel van de correcte ligging in de groeve en stabiliteit van de knieschijf

Graad 3/4

Verdieping van de groeve: wigrecessie

Blokrecessie groeveverdieping

Tuberositas Tibia Transpositie: scheenbeen punt verplaatsing: kniepees-aanhechting verplaatsing:

Losbeitelen en opnieuw vastzetten van de aanhechting van de kniepees op het scheenbeen

Fixatie meestal met schroeven

Beencorrecties

Belang voor de fokkerij:• Erfelijke faktor• Polygeen probleem ws• Verschillende rassen, verschillende

pathogenese• Eenvoudig vast te stellen voor de fokrijpe leeftijd

in de meeste gevallen• Alle fokdieren, meerdere generaties• Bepaalde mate van subjektiviteit van test :

nadeel• Graad 1 t/m 4 uitsluiten?• DNA?

Conclusie:• Patellaluxatie komt veel voor, is relatief

eenvoudig te diagnosticeren, kan in de meeste gevallen goed behandeld worden, is erfelijk, waarschijnlijk polygeen, en dus via gericht fokbeleid op den duur uit te bannen.

• Genetic problems of Chihuahuas include: collapsing trachea,corneal dystrophy (annual CERF exams should be done in all breeding dogs, regardless of breed), entropion, Factor VIII deficiency, glaucoma, PSS, hydrocephalus, hypoplasia of dens,hypothyroidism, iris atrophy, KCS,lens luxation,mitral valve defects,neuronal ceroid lipofuscinosis,patellar luxation,cryptorchidism (check the littermates, uncles, etc), PRA.

www.dierenkliniekeersel.comwww.cryolab.nl