పతళ దరగ ం

కంతలదశప మంతర కడకైన శశకంతడకనడ, భదర డ, జయంతడన మతర లదద రన వంటబటట కన, వటకై అరణయనక వళళడ. అరణయంల లళళ, దపల,

అడవపందల సమృదధ గ వననవ. కన, శశకంతడ, అతడ మతర ల వటన వటడక, ఎకకడైన సంహం కనబడతందమ అన వతకకంట అరణయంల చల

దరం వళళర.

మటట మధయహనం వళక వళళ శరమ ఫలంచంద. వళళక కండవగ వంట

వళతండగ, వగ అవతల ఒడడ న సంహం ఒకట నలబడ ఉండటం శశకంతడ

కంటబడంద.

శశకంతడ సంహనన తన మతర లక చపత, ‘‘ మనం గరరలన ఇకకడ వదల నశశబద ంగ వగ దట, సంహనన అనన వైపల నంచ ఒకకసరగ చటట మటట దం. మన

బణలల ఏద ఒకదనక అద గరకక పద,’’ అననడ.

గరరం దగ వగ కస బయలదరన శశకంతణణ , జయంతడ భజం పటట కన ఆప,

‘‘శశకంత, తందరపడక. ఆ వగ అవతల వనన అరణయభగం కదంబరజయం లనద. ఆ రజక మనక మధయ పచచగడడ వసత భగగ మంటననద కద! మనం వళళ

రజయసరహదద ల దటటం పరమదకరణం కవచచ,’’ అననడ.

వట తమకంల వనన శశకంతడ తన మతర డ సలహ వన, అవహళనగ నవవ, ‘‘ ననసల పరకవణణ , మర అంతగ పరక మంద పయక! మనం, కదంబరజయనన

జయంచందక ఆ రజయంల పరవశంచటం లద, కర ర మృగనన వటడందక

పతననం. ఆ పన మగయగన, తరగ మన రజయం పరవశసతం,’’ అననడ.

‘‘శశకంత, బగ చపపవ. సంహం మనపల బడత,

మంసనన రజక, చరమనన ఆయన ఏకకై పతరక కంతసనక బహమనంగ పంపదం,’’ అననడ

భదర డ ఉతసహంత.

ఈమటలక శశకంతడ పదద గ నవవడ. సంహం తల తపప, తన కస వసతనన వటగళళన చసతన, మలల గ

గరజ ంచ తక ఆడసత మందక రండడగల వసంద.

అద సమయంల శశకంతడ సంహం కంఠనక బణం గరచస వదలడ. బణం దబబ తంటన సంహం మహధృతంగ గరజ సత వగ

కస ఛంగన దకంద.

శశకంతడ అతడ మతర ల చపన వడపయ, మకళళ లతన వనన వగన

తృటకలంల దట, సంహం మదమడ వైపల నంచ బణల వదలర. ఈ సర బణలల ఒకట సంహం డకకల బలంగ నటకననద. అద గరజ సత తన మదక వసతనన

మగగ రలన అందబటల వనన శశకంతడ మదక కపపంచ దకంద.

శశకంతడ ఇక వలల ంబలత పన కదన కతత దశడ. అంతల చటల చటన కలకలం బయలదరంద. మరకణం ఒక ఈట దసకంట వచచ, సంహం తలన

బలంగ తకంద. శశకంతడ, అతడ మతర ల కలకలం వచచన వైపక చసంతల,

‘‘ సరహదద ల దటన శతర వలన చంపండ!’’ అనన కక, ఆ వంటన రవవరవవ మంట

బణల వచచ వర మద పడన.ై శశకంతడ గయపడ నల కరగత, ‘‘భదర, జయంత, మర తవరగ పరపండ. పంచవండ కపటయదధ ం చస శతర వలత పర

లభం లద,’’ అంట కకపటట డ.

ఆ సరక జయంతడ ఆయవ పటట న బణం దబబ తన కంద పడపయడ. భదర డ

పరపయందక వనదరగంతల అతడ వపన ఒక శతర బణం వచచ తగలంద. కన,

అతడ బధన లకకచయకండ, అత వగంగ పరగతత, వగ దట చటల కంద వనన గరరలన చరకన, అత కషట ం మద గరరం ఎకకడ. గరరం వనదరగ పరగతతసగంద.

దనత బట మగలన రండ గరరల బయలదరన.ై

వగ వైప నంచ కందర శతర సైనకల పరగతతకంట

వచచ, భదర డ కస బణల వదలసగర. ‘‘ వణణ పరణలత

పనకండ. ఇకకడ గయపడ పరణల వడసతననవడ

కంతలదశ మంతర కడకల వననడ,’’ అంట వళళక వనక నంచ హచచరకల వనబడతననవ.

భదర డ ఇవమ వన సథ తల లడ. అతన గరరం జల పటట కన,

దన మడమదక ఒరగపయడ. తనక తలసన దర గనక గరరం, అతణణ సటగ రజధన నగరం కస తసకపసగంద.

ఇకకడ కండవగ వదద గయపడన శశకంత జయంతల చటట చలమంద

ఆయధపణల చరర. సంహం అపపటక పరణల వడచంద. భదర ణణ చంపజసన శతర సైనకల అరణయంల కంత దరం గరరం వనకగ పరగతత, అద కనబడకండ

పవటంత, తరగవచచర. వళళక శశకంతడ గరరం మతరం దరకంద.

‘‘మహరజ! కమంచండ. ఆ గయపడన శతర వత గరరల రండ మహరణయంల

కనబడకండ పయన.ై ఎంత శరమపడ దనన పటట కగలగం. ఇద పంచకళయణల

వననద. వలవైన జన అవ చసతంట, ఇద కంతల దశప మంతర కడకదన మ

కనమనం కలగతననద,’’ అననర సైనకల, గరరనన తమ ఏలక మందక

నడపంచకపయ.

కదంబరజ ఆగరహంత ఆ సైనకలన కణం చస, పకకన చతల కటట క నలబడ

వనన సననయకడ కస తలతపప, ‘‘సనన, గయపడన శతర వన కడ చజకకంచకలన అరభకలనన మట, మన సనైకల! వళళ ధైరయసహసలన నమమకనన, మనం

కంతలరజత వరైం పటట కననద?’’ అననడ ఈసడంపగ.

సననయకడ ఏద చపపబయ, రజమఖం మద ఉగరతవం చస, ‘‘మహరజ!’’

అంట నళళ నమలసగడ. ఉగరసనడ శశకంతణణ సమపంచ, నశచలంగ పడవనన అతణణ ఎడమ కలత అట ఇట కదలంచ చస, ‘‘ వడ కడక, అనమనం లద.

ఇంకంచం పరణం వననటట కనబడతననద. వణణ ఎతతకపయ, ఆ కండగహలల

ఎకకడనైన పరవస రండ. సర, ఆ రండవడ మటమట?’’ అననడ

ఇదద ర సైనకల జయంతణణ కదలంచ చస, ‘‘వడ

పరణం ఎపడ గలల కలసంద మహరజ!’’ అననర.

‘‘అయత, వణణ ఆ కండగహ లన పరవయయండ,’’

అంట ఉగరసనడ సనన కస తరగ, ‘‘సనన! ఇవవళ మనం వటక బయలదరన వళ మంచద కద. నన

బణం గరచస వదలటపడ వళళ మమల

కంతలరజయ సైనకలనకననన తపప, సకతత ఆ

దశప మంతరకడక, వడ సనహతల అయ ఉంటరన అనమనంచ లద. ఆ రజ మనకనన ఎనన రటల బలవంతడ, మంతర బదధ చతరయం

మనం ఎరగనద! మనం నగరనక వంటన తరగ వళళ, మన సరహదద సైనకల వలల

పరపట జరగపయందన కంతలరజ నమమ వధంగ, ఏదైన మంచ పథకం ఆలచంచల,’’ అననడ.

‘‘ అవన మహరజ, అవన. అందక మన మహమంతర ల సరవసమరథ ల,’’ అననడ

సననయకడ. ఉగరసనడ మరమటడకండ గరరననకక బయలదరడ. అతడక వనకగ సనన కదలడ. సైనకలల ఒక పదమంద వనక నలబడపయ శశకంతణణ ,

జయంతణణ చపచటట ల లగ భజల మద వసకన పరహసంగ, ‘‘ఒహం, ఓహం బ,’’ అంట కండగహల కస పరగతతర.

గయపడన భదర ణణ మసకంట బయలదరన గరరం, నగర దవరలమస వళక

అకకడక చరంద. మంతర కమరడ కసం ఎదర చసతనన దవర రకకల, అతడ

మతర డైన భదర ణణ ఆ సథ తల చస, గభర పడపయర. భదర డ బతక వననడ లద

కడ పరకంచ చసందక వళళ భయపడడ ర. జయంతడకక వళళన గరరం భదర డ

గరరం వంట వననద.

దవరరకకల భదర డనన గరరం వంట కగడల తసకన రజనగర కస బయలదరర. వననల బణం గచచకన వనన మనషన రజవధ వంట

మసకపయ గరరనన, దన వనకగ కగడల పటట నడసతనన భటలన చస,

పరల గంపల గంపలగ పగయయర.

గరరం తననగ రజపరసద ఆవరణ పరవశంచ, గరపర సల

వదద క వళళ నలబడంద. ఈ లపగ, వరత తలయటంత, రజ

శతభనడ, మంతర గంగధరడ అకకడక వచచర. భదర ణణ

నకరల జగరతతగ గరరం మంచ దంపర. ఆసథ న వైదయడ

అతణణ పరకంచ చస, వపల గచచకన వనన బణనన నరపగ లగడ. ఆ సమయంల భదర డల కంచం చలనం

కనపంచంద. వైదయడ అతడ నడ పరకంచ, ‘‘మహరజ!

నశకత కలద పరయతనసతన. దైవసహయం కడ వంట, భదర డ

జవంచ అవకశం వననద,’’ అననడ.

భదర ణణ ఒక మంచం మద పడకబటట నకరల అతణణ భవనంలక తసకపయర.

అంతవరక భదర డక తగలన బణనన పరకంచ చసతనన మంతర, సవకణణ కణణ పలచ,

బణనన అతన చతకసత, ‘‘ దనన బగ కడగ శభరపరచ తసకర,’’ అన ఆజఞ పంచడ.

‘‘శశకంతడ, జయంతడ ఏమైనటట ? మహమంతర, మన రజయంలన మనక ఇంత

పరబలలైన శతర వలననరన, ననననడ అనమనంచలద,’’ అననడ రజ శతభనడ.

‘‘మహరజ! ఈదరగతం మన రజయంల జరగంద కదన నక తసతననద. భదర డ

బతక బయట పడత, అరణయంల జరగందమట మనక పరతగ తలస పతంద.

శశకంతడ, జయంతడ తరగ వసతరనన నమమకం నకకలగటం లద. భదర ణణ

గయపరచన బణం మద మదరతమైన చహనల చసతంట...’’ అంట మంతర గంగధరడ ఉతతరయంత కళళ తడచకననడ. శతభనడ మనసస కలవరపడంద.

మంతరక శశకంతడ ఏకకై పతర డ. ఓదరప మటల ఎనన చపప మతరం పరయజన మమట?

మంతర ఇచచన బణనన రకతం లకండ శభరంగ కడగ, గడడ త తడచ, సవకడ దనన తచచ ఆయనకచచడ. గంగధరడ బణనన ఒక కగడ వలగల బగ పరకంచ

చస, నవవరపత, దనన శతభనడ కచచ, ‘‘మహరజ! ఆ బణం వడచనవడ

కదంబరజ ఉగరసనడ. దన అలగ మద అతడ రజచహనమైన ఎలగబంట తల

వననద,’’ అననడ.

శతభనడ బణనన పరకంచ చస, ‘‘మహమంతర! దన అరథ ం ఏమట? ఉగరసనడ

యదధ పరకటన లకండన మన మదక దండతత వసతననడ? మన వగలవళళ ఏం చసతననర?’’ అననడ కపంగ.

‘‘మహరజ, ఉగరసనడక మన మద బహరంగంగ దండయతర చస శకత సమరథ యల

లవ. అయన మన జగరతతల మనం ఉండటం మంచద. సననక చపప, సైనక సమకరణ, రకణ ఏరపటల చయంచండ,’’ అననడ గంగధరడ.

శతభనడ సవకణణ కణణ పలచ, సననయకణణ పలచక రమమన ఆజఞ పంచ, భవనం కస బయలదరంతల, సైనకడకడ రపత రసత రజ దగగ రక వచచ, ‘‘మహరజ!

కదంబరజ పంపగ వచచన దతల నగరదవరల వదద వననర. వళళన మ దగగ రక

తమమన సలవ?’’ అన అడగడ. ‘‘ ఉగరసనడ మన వదద క దతలన పంపటమ?’’

అంట శతభనడ ఆశచరయపయడ.

‘‘ దత లంతమంద? దరపంగ కనపసతననర?’’ అన పరశనంచడ గంగధరడ.

‘‘ అలంటదమ లద, పరభ. వచచన వళళంత కలస ఆరగర. వళళలల ఇదద ర

పడరకకల వరచ కటట బడ వననర. అందర పరణలరచత పటట కన వనన వళళల

బదర చపలత కనపసతననర,’’ అననడ సైనకడ.

‘‘ దన వనక ఏదనై కటల రజనత లద గద, మహమంతర? అరణయంల ఏద ఘరం జరగపయనటట న కనమనం కలగతననద,’’ అననడ శతభనడ తల పంకసత.

‘‘ ఉగరసనడ అందల అనన వధల సమరథ డ. ఏద ఏమైన, ఈదతల దవర అతడ

పంపన రయబర మమట తలసకవటం అవసరం గద?’’ అంట గంగధరడ

కంచం ఆగ సనైకడకస తరగ, ‘‘ వళళన సభమందరనక తసకర,’’ అన ఆజఞ పంచడ.

కదంబ రజైన ఉగరసనడ దతల నలగర, ఇదద ర ఖైదలత సభమందరనక వచచర. శతభనడ సంహసనం మద ఆసనడయవననడ. గంగధరడ దతల వంట

వనన ఖైదల చతకటల వపపవలసందగ సవకలన ఆజఞ పంచడ.

రజసవకల ఖైదల కటల వపపబయంతల ఉగరసనడ దతలల ఒకడమందక

వచచ, గంగధరడక తల వంచ నమసకరసత, ‘‘ మహమంతర ల ననన కమంచల.

వళళదద ర పరమ కర రల, అత సహసల,’’ అంట ఖైదలన సమపంచ, తన చతకరతర ఒకణణ పడసత, ‘‘ వడ ధమకడ, పతృహంతకడ. ఈ రండవవడ సమకడ;

భరతృహంతకడ,’’ అననడ.

‘‘ ఈ హంతకలన మ వదద క పంపడంల, మ మహరజగర అభపరయమమట?’’ అన పరశనంచడ మంతర గంగధరడ.

ఆ పరశన వంటన తతమమ మగగ ర దతల

మందక వచచర. అపడమదట మటల డన దత,

శతభనడ కస తల ఎతత చస, ‘‘మహరజల,

మహమతయలక, మ పరభవల ఉగరసన మహరజలంగర గరవపరవకంగ నమసకరల

చస, దఃఖకరమైన వరత ఒకట ఇల వననవసతననర:

కదంబరజయంల ఏ కరణం వలల న పరవశంచన కంతలదశ మహమంతర ల పతర డ, వర

అనచరలదద ర, ఖైద నంచ పరపయన ధమకడ, సమకడ అన హంతకల వలల

గపప ఇకకటల పలయయర.

ఆమగగ రన ఈ హంతకల చంప, వర నగల, గరరల దంగలంచ బయంతల,

ఒక సంహలమంద అకకడక వచచ పడంద. ఈ హంతకల ఆ పరదశం నంచ

పరపత కపలసైనకలక దరకర. మహమంతర ల పతర మతర ల శవల కసం,

సైనకల కండపరంతమంత గలసతననర. దరకత, ఆ సంగత వంటన తలయబరచ

బడతంద,’’ అన చపపడ.

‘‘ మ మహరజగర ఇదంత నట మటగ చపపమననర? లఖత పతరం ఏమలద?’’

అననడ గంగధరడ. ‘‘ మహరజగర ఈ దరణ వషయం రయ పరయతనంచర

గన, వరక చయ ఆడలద. ఆ కరణంగ, వర రయ దలచకనన వషయం నక

చపప తమక తలయబరచమననర,’’ అననడ దత.

అంతవరక కదంబ రజదత చపతననదంత శరదధ గ ఆలకంచన శతభనడ

సంహసనం మద నంచ లసత, ‘‘సర, ఇక మర వళళపవచచ. ఈ హంతకలన వచరంచ

తగనశక మమ వధసతం,’’ అననడ.

ఆమటల వంటన ఉగరసనడ దతల కలవరపడపయ, ఒకళళ మఖల కస ఒకర చసకననర. ఈసర దతలల మరకడమందక వచచ, ‘‘మహరజ!

కమంచల. పతృ భరతృ హంతకలైన వళళదద రక లగడయవజజ వ కరగర శక

వధంచబడంద. వళళ ఖైద నంచ పరపయ, తరగ ఈ కతత హతయలక ఒడగటట ర.

మమహరజగర ఆజఞ ఏమటంట, ఈ హంతక లదద రన, కదంబ కంతలదశల

సరహదద మదవనన మహవృకనక దనకైన వలడకటట ఉరదయమన

ఆ కరయం మమ తరగవళళటపడ పరతచసతం, ఇక సలవ!’’ అననడ. ఉగరసనడ దతల నలగర, ఖైదలదద రన సమపంచ, వళళన చత కరలరత పడచ వనకక తపపబయర.

ఖైదలల ధమకడనవడ రషంగ కళళరర చస, ‘‘ఛ,

దరమరగ లల ర!’’ అంట ఈసడంచడ. సమకడ కరదరబబ తన ఉలకలద, పలకలద. దతలల ఒకడ వళళదద రక చరవగ

వళళ, ‘‘జగరతత! మ పళళంబడడ ల మట మరచ పకండ!’’

అననడ పళళ కరకత.

దతల ఖైదలత సభమందరం నంచ బయటక వళళపయర. రజ శతభనడ వళళ పయన దవరం కస సలచనగ చసత, ‘‘అమతయ! హంతకడ ఉగరసనడననన

అనమనం నక దృఢపడతననద. ఏమట, అతడ ఈ కపట నటకమంత!’’ అననడ.

‘‘ ఈ కపట నటకం చటన, మహ భయంకరమైన కటర ఏద వననదనన అనమనం నక

కలగతననద, మహరజ! అంత కద. శశకంతడ సజవడ అన కడ నన

భవసతననన,’’ అననడ మంతర గంగధరడ.

‘‘ శశకంతడ కమంగ తరగ రవలన నన కరకంటననన. ఉగరసనడక, మన భదర డ గయపడ నగరం చరనటట తలయదలవంద. అతడ దతల మటల వలల

మనవళళ మగగ ర అరణయంల మరణంచరన వళళ అభపరయ పడతననటట

కనబడతననద,’’ అననడ శతభనడ.

‘‘ అతడ దతల మన నగరం చరక మంద, అందర అలగ అనకన వంటర.

ఇపడ నగరపరజల చపకన మటల వలల , భదర డ ఇకకడక చరనటట దతల

గరహసతర. వననల తగలన బణం శసతం చస బయటక లగగన, అతడ

మరణంచడన, పకర వయసతన,’’ అననడ గంగధరడ.

‘‘ ఇందవలల కలగ మలమట?’’ అననడ శతభనడ. ‘‘ ఈ పకర, అతడ దతల

దవర గన, మరకవధంగ గన ఉగరసనడక చరతంద. ఆ వధంగ, అరణయంల

జరగన వసతవం ఏమట మనక తలస అవకశం లదన, అతడ ధమగ వంటడ.

అద మనక చల మల చకరసతంద ఈ హంతకలనబడ ఖైదలదద ర సంగత

తలసకవల. అదంత నన చసతన. తమర

శయనగరనక వళళండ,’’ అంట మంతర గంగధరడ

రజక నమసకరంచ, సభమందరననంచ బయటక వచచ, అకకడ కపలవనన ఒక భటణణ పలచ, వళళ

నయకణణ తసక రవలసందగ ఆజఞ పంచడ.

ఉగరసనడ దతల రజపరసదప ఆవరణ దట, నగరంల పరవశంచర. రజవధన వనన ఒక చటట కంద నలగ గరరల కటట వయబడ వననవ. దతల వటన

అధరహంచ, ఖైదలైన ధమక, సమకల నడమక పడవట తళళకటట , వట కసలన

గరరల జనలక బగంచ బయలదరర.

ఆ సరక రతర బగ పదద పయంద. నగరం సదద మణగంద. ఏవ అవసర కరయల

మద పయ ఒకరదద ర పరల, గసతభటల తపప, దతలక ఎవర దరల

ఎదరపడలద. వళళక భదర డ బతక వననడ, లక మరణంచడ అనన సంగత తలసకవలన చల ఆదరద గ వననద. తమ కదంబరజ దగగ ర నంచ బయల

దరటపడ, బణందబబ తన గయపడన వడ, అరణయంల ఎకకడ గరరంమంచ జర కందపడ మరణంచ వంటడన భవంచర. కన, కంతల నగరం చరన తరవత

నగరపరలమటల డకన దనన బటట , ఆ గయపడడ వడ రజపరసదం చరడ. వడ

మటల డ సథ తల వంట, యధరథ ం బయట పడపతంద.

దతల నగరదవరం చర, అకకడ కపల వళళక నగరరకకడచచన అనమత పతరం చప, ‘‘పపం, మంతర కమరడ సనహతడకడ గయపడ నగరం చరడట. వననల

గచచకనన బణంత. అతడంత దరం గరరం మద రవటం ఆశచరయంగ వంద!’’

అననర.

‘‘ ఆ గయపడడ యవకడ పర భదర డ, ఉకక మకకల వండవడ. ఏం లభం! శసతం చస బణం బయటక లగగన, ఆ వనన కసత కనవపర పయంద,’’ అననర

కపలభటల.

‘‘ అయయ పపం!’’ అంట దతల లన జల కనబరచ, నగరదవరం దట అరణయ మరగ ం పటట ర. ‘‘ మన మహరజ, మంతర పథకం వశరంట దనక తరగండద,’’

అననడక దత.

‘‘ చచచన వళళ చచచర; పథకల, తంతరల అలల వళళ అలల తననర. వళళ మటకం గన, మధయ మనం అదృషట వంతలం,’’ అననడ మరక దత.

‘‘ఏమటబబ, అంత అదృషట ం?’’ అననడ మదట దత.

‘‘ మనం వచచన పన మహ చకకగ, మహ చకచకయంగ

నరవహంచం. మన వగజ లంత ఈ దశప రజన, మంతరన సమమహతలన చశం. ఇందక మన రజగర మన నంతగ

సతకరసతర, ఎనననన మడమనయలసతర వహంచక,’’ అంట

దత పదద గ నవవడ.

అతడ నవవ మగసలపల అంతకంట పదద గ వకృతంగ దరపకక చటల చట నంచ

మరక నవవ వనపంచంద. దతలమగగ ర నవవరపయ, ఆ ధవన వచచన వైపక

చశర. అకకడవర వరక కనపంచ లద, అలకడైన జడ కడ లద. గడడ వననలల

అరణయం మహ భయంకరంగ వననద. ఏవవ వంత ధవనల వనపసతననయ.

‘‘ మన సంతషంల మనం ఇంత వరక పరసరలన గమనంచ లద సమ! ఈ

అరణయం దంగలక, దరదపడ గళళక గక, మనషలన పకకతన అత భయంకరమైన పశచలకకడ నలయం అన వననం. ఇక నళళ మసకన జగరతతగ

గరరలన నడపండ. ధమక సమకల గరరల వంట వసతన వననర?’’ అంట

దతలల ఒకడ వనకక తరగ చశడ.

ఆ మరకణం దతల మద చటల కమమల నంచ కణకణలడ బగగ ల వనజలల ల

కరసన.ై ఆ నపకణల మద పడగన గరరల బదర పరగతతసగన.ై దతలల ఇదద ర దసతల నపపంటకన భగగ మననవ.

‘‘కరవదయయల! కరవదయయల!’’ అంట దతల నలగర ఒకకసరగ భతల

కకల పటట ర. కళళల లగ, పరగతత గరరలన ఆపలన పరయతనం వళళమ

చయయలద. అవ పదద గ సకలసత దరతనన లకండ అరణయనక అడడ ంపడ

పరగతతసగన.ై ధమక సమకల పడత లసత, వట వనక పరగతతసగర.

కదద సపట తరవత గరరల అలస పయ రతల సవధననక వచచన.ై దతలల ఒకడ

ధమక సమకల తమ వంటన వండటం గమనంచ తృపతగ నటట రచ, ‘‘ మనం ఎంత

అదృషట వంతలం! ఎంత పదద పరమదననంచ బయటపడడ ం. కరవదయయం పటట నంచ

బయటపడడ వణణ , కలడ కడ ఏమ చయయలడన సమత గద!’’ అననడ.

దతలల ఒకడ ధమక సమకల తమ వంటన వండటం గమనంచ తృపతగ

నటట రచ, ‘‘ మనం ఎంత అదృషట వంతలం! ఎంత పదద పరమదననంచ బయటపడడ ం.

కరవదయయం పటట నంచ బయటపడడ వణణ , కలడ కడ ఏమ చయయలడన సమత

గద!’’ అననడ.

‘‘ ఆ సమతలకం ల, మనం దర తపపం,’’ అననడక దత వసగగ . ‘‘ దర తపపత

నం, పరణల దకకన.ై ఆ కనబడ కండ మన రజయంలద కద?’’ అననడ మరక దత.

‘‘అవన, మ రజయంలద! మర కదంబరజగర దతల? మంచద, న వంట రండ.

నన కంతలదశ సరహదద కపల సనైకణణ . కంతల, కదంబదశల సరహదద మద

వననద, ఆ కనబడ మహవృకం! మర దనకంద నలబడ చసత, పవలసన దర సటగ

కనబడతంద,’’ అన చపపడ సనైకడకడ.

సైనకడ మందండ దరతయగ, దతల ఎకకడలన సంతషంత తమ గరరలన

వనకగ నడప అతడ చపపన మహవృకం కందక వళళర. అకకడ మరక కపలసైనకడ కతత చతబటట కన నలబడ వననడ. ‘‘ అకకడ తలల గ పమల మలకల

తరగత పతనన దమట? కండవగ?’’ అన అడగడ ఒక దత. కపల సనైకడ ఆ

పరశనక జవబచచంతల, చటట కమమలల ఏద శబద ం అయంద.

దతల భయంత కంపంచపత, తలల ఎతత, ‘‘ ఏవ కండచలవలల వనన!ై’’ అంట గరరలన అదలంచర. అంతల బలమైన రండ ఉచచతళళ వసరగ వచచ, దతలల ఇదద ర కంఠలక బగసకననయ. వళళకక వనన గరరల రండమందక

పరగతతన.ై కతత చతబటట కన వనన కపల సనైకడ ధమక సమకల నడమక

బగంచ వనన తళళన ఒకక వటత నరకవశడ.

మగలన ఇదద ర దతల భతత అరసత, గరరలన అదలంచ కండవగ కస దడతశర. కంఠలక ఉచచల బగసకనన దతలదద ర ఒకకసర కచమంట

అరచ, కమమలక వళళడసగర.

‘‘ ఆ పరపయ ఇదద రన వగ చరక మంద పడగటట ండ!’’ అనన కక వనపంచంద. ఆ

వంటన చటల చట నంచ బయటక వచచన కంతల సనైకల, దతల కస బణల

వదలసగర.

కదంబరజదతలదద ర తమ గరరలత కండవగ దట, తమ రజయంల

పరవశంచర. కంతల సైనకల వదలన బణలవ వరక తగల లద. అరధ రతర, గడడ

వననల, అరణయపరదశం. ఆ కరణలవలల సైనకల దతల మదక గరచస బణల

వదలలకపయర.

‘‘ వగ దట ఆ దతల వంట పడటంల పరమదం ఉననద. వళళక కదంబరజయ సరహదద కపలవళళ సహయంగ రవచచ. ఏమైన ఆ ఇదద రన పరణలత

పనవవకడద. మల ఎవర శతర రజయంల జరబడ, వళళన వటడగలర చపపండ.

వళళన చంపన వళళక మంతరగర పదద బహమనం ఇసతర,’’ అననడ కంతల

సైనకల నయకడ. ఆమట వంటన ధమకడమందక వచచ, ‘‘అయయ, నన,

సమకడ ఆ పన చయగలం.

మక మరచచ గపపగపప బహమనలవ అవసరం లద. ఆ దతలన కకండ కదంబరజన, మంతరన

కడ మమ చంప తరతం. ఆ దరమరగ ల చపపనటట

మమ పతృ, భరతృ హంతకలమం కద. శసత భరం మయలక ఉగరసనరజక ఎదర తరగన గరమసథ లం,’’

అననడ.

‘‘ మమంతరగరక మర హంతకల కదనన అనమనం కలగ, మమమలన బంధవమకతలన చయమన, నక ఆజఞ ఇచచర. సర, మటలత

కలయపన అయపతననద. ఈ రండ గరరల, ఈ కతతల తసకన వట

పరరంభంచండ. బహమనం కవలసవసత మతరం, ఆ దతల శరససల మ మంతరగర దగగ రక తసకరవలస వంటంద,’’ అననడ సైనకల నయకడ.

ఆ వంటన ధమక సమకల, సైనకలచచన కతతల తసకన, గరరలకక దతల వగ

దటన పరదశంలన తమ వగ దట, వళళన వతకత కదంబనగరం కస బయలదరర. ఆ పరదశమంత కండలమయం. మహవృకలత, మళళపదలత ఆ

పరంతమంత, చకటల మహభయంకరంగ వననద. అడవ మృగల నట మడగల

దగగ రక రకపకల జరప కలబటల వంట, జగరతతగ తమ గరరలన నడపత,

ఎకకడైన అలకడ అయన జడ కసం చవల రకకంచ వంట ధమక సమకల

అరణయంల చల దరం వళళర. కన, వళళక దతల జడ కనపంచలద.

‘‘సమ! ఈ చకటల ఆ దరమరగ లన వతకపటట టం అయయపన కద. మంద మన గరమం వళళ మన కటంబలన సరహదద ల దటంచ కంతలరజయం చరదద ం,’’

అననడ ధమకడ. సమకడ అడడ ంగ తలడంచ, ‘‘ ఉగరసనరజ చవ చడంద, నన

గరమంరన. పనన కటట లనంత మతరన ననన ఖైద చస, అమనషమైన నన హంసలక

గరచసతడ? పైగ నన భరతృహంతకణణ !’’ అననడ రషంగ.

‘‘ న మండతనం మన, సమ! రజ అంత తలగగ మన చతక చకకతడనక ననవ?

అతడ చటట ఎంతమంద అంగరకకలంటర తలస? నన నత పట

హంసలపలయన వణణ పరపయన ఇదద ర దతల మన మద రజక కండల

చపప, ఉరతత పడన దతల చవక మనమ కరణం అన ఆయన చత గటట గ నమమసతర. అపడ మన కటంబల గత

ఏమవతంద ఆలచంచవ?’’ అననడ ధమకడ.

ఆమటలత సమకడ కంచం మతత బడడ డ. అతడక మంద తమ కటంబల రకణ వషయం జగరతత పడటం

మలనపంచంద. ‘‘సర, నవవ చపపనటట చదద ం, పద!’’ అంట

సమకడ గరరనన మరక దరక మళళంచడ. ధమకడ కడ తన గరరనన మళళంచబయంతల, నగరం వైప నంచ పదద వలగ కనపంచంద. ఇదద ర

ఆశచరయపడత అట కస తలల తపపర. కట గడల మద నంచ మండతనన బణల అరణయం కస వచచ పడతననవ. నగరమతల, అతభకర భరభంకర

ధవనల ఒకకమమడగ దకకలన పకకటలల చసతననవ.

‘‘ నగరనన మనవళళ మటట డంచర. రజ హతం! మనం కడ వళళ నగరం మద

పడదం,’’ అంట సమకడ గరరనన పకకక తపపడ.

ధమకడ అతణణ వరసత, ‘‘ తందర పడక. కదంబనగరనన మటట డంచగల శకత మన పద గరమణల కకకడ వననద? మనం గడడ గ నగరం కస పరగతతత, మళళ రజక

ఖైదలగ చకకతం. కలబటల వదల, జగరతతగ చటల మటన మందకపయ, ఆ

రణ గణ ధవనక, మంటల బణలక కరణం ఏమట తలసకందం,’’ అననడ

ధమకడ.

కదంబనగరంల రగన కలల లనక కరణం, సమకడనకననటట పననల భరం మయలన గరమణల చసన దడ కద. ఆ రజ - సరగగ అరధ రతర వళ ఒక

మహకయడ, కట చటట వనన అగడతన నలగైద అంగలల దట, మస వనన నగరదవరలన బలంగ తటట డ. ‘‘ ఎవడ వడ? దవరల వరగపయల

తటట తననడ, బదధ లద! సరయదయం అయతగన దవరల తరవబడవ‌!’’ అంట

దవరరకకల కకవశర.

‘‘ననవణణ ? రజధరజన!’’ అంట మహకయడ

ఒకక మషట ఘతంత తలపలన ఫళఫళమంట

వనకక వరచక పడల చశడ. దవరరకకలల

కందర వట కంద చకకకపయ వల వల

తననకంటననర. మగలనవర వరగన దవరం నంచ

లపల పరవశంచన నలల న పరవతకరణణ చస భయకంపతలై మరఛ పయర.

‘‘ మరలగ చచచనటట పడవననర, చచచన వళళ చవగ మగలన వళళయన బతకతర.

అల కక, కటలక పరగతత హచచరకల చశర, మడల వరచసతన,’’ అననడ

మహకయడ.

ఆమటలత పరణభయం పయన దవరరకకలల కందర అతడ కస చశర. ఆ

మహకయడ చరమల ధరంచ వననడ. కళళ నపకణలల మరసతననవ. తల మద

మలకల తరగన రండ కమమలననవ. చతలమళళ చకకన పదద రతగదలంటద

వననద.

‘‘ రకస దర! నవవలకం వడవ మక తలద. నగరంల మ ఇషట ంవచచన వళళన

తనయయండ. కన, అదగ, ఆ రజమరగ నక ఎడమవైప ననన ఎరచరరలగడ

ఇంటవళళన మతరం ఏమ చయయకండ. ఆ ఇంటల న పళళంబడడ లననర,’’ అననడక దవరరకకడ.

రకసడ వరగబడ నవవడ. ‘‘ ఒరమరఖ ! నన మనషలన తనందక మర లకం నంచ వచచన రకసణణ నకననవ? కద, కద. ననకకడవణణ , దండకరణయం వణణ !

మనవలత మ రజగరక వయయమందలన బదధ పటట ంద. మ రజకతర మహ

చకకన చకకట!’’ అంట రకసడ, నశశబద ంగ రజభవనం కస నడచపయడ.

భవన పరధనదవరం వదద కపలవళళదద ర చరగగ పహర తరగతననర. మర నలగర ఒక నగడ చటట కరచన కబరల డతననర. రకసడ వళళ కదరగ

బట కవతల వనన ఒక వృకం కంద చకటల కదద సప నలబడ, దవరం కస బయలదరన వడలల అంతలన ఆగ, మర కంత దరం చటల కంద చకటల

నడచపయ, భవనపరకరనన సమపంచ, దన మదగ లపలక దకడ.

అల దకటంల అతడ కలకట పరకరనక తగల, పదద

శబద ంత అందలన కంతభగం వరగ కందపడంద. ఆ

వంటన భవనంల గపప సంచలనం బయలదరంద.

‘‘శతర సనైయల! శతర సైనయల!’’ అంట కందర కకల పటట ర.

‘‘భకంపం! భకంపం!’’ అంట మరకందర భయంత

అరచర. రజ పరసదంలన నకరల చకరల అందర కందక పరగతతకంట వచచ, కలపయన పరకరప గడన చస

ఆశచరయపడసగర.

రజకమరత కంతసనక భవనంల రగన గగగ లక నదరభంగమ,ై తన గద నంచ

బయటక వచచ, పటట గడ ననకన నలబడ కందక చడసగంద. ఆమ చలకతతలదద ర

ఆమ పకకన చర, ‘‘ ఎంత పదద ధవనయంద! అందరం భకంపం వచచందనకననం,’’ అంట కళళంత చస, చతల ఊపత, ఆమక కలన గడ చపసగర.

రకసడ నశశబద ంగ మటల కక రజకమరతవనన అంతసతక పయడ. దరల అతడక నకరల వర ఎదరవలద. వళళందర కగడల వలగంచకన, పరకరం దగగ రక

వళళపయర. రకసడ మటల కక పైభగనక వళతండగ, అతడ తల నడ మందగ

రజకమరతవనన చట పడంద. దనన చసతన కంతసన అదరపడంద. చలకతతల

భయకంపతలై నడ, పై నంచ పడతననదమ అనకన ఆకశం కస చశర.

అంతల రకసడ ఆఖర మటట కక, పై అంతసత చర చననగంతత, ‘‘ నన మ

కవరక హన చయన. అయన, మల ఎవరైన మరఛ పదలసత, పండ. కన, కకల పటట

గడవచశర, గంతల పసకసతన,’’ అననడ. రజకమరత భయకంపతరలై, మరఛ పయంద. చలకతత లమన కంద పడపకండ చతలత ఆదకననర. రకసడ

వళళన సమపంచ, కంతసనన మృదవగ పటట కన పకైతత భజన వసకన,

చలకతతలత, ‘‘ అందంల మర రజకమరత కమ తసపర

న వంట వసతర? శరయసహసల గల మయవకలన చసకందరగన. వళళ అందచందల మటమతరం అడగవలసన పన లద. ననన చశరగద? న అంత

చకకగన వంటర,’’ అననడ. చలకతతల మటల వంటన కడ బలకకననటట ,

ఒకకసరగమరఛపయర. రకసడ, కంతసనత మటల దగవచచ, ఈ సర పరకరంగడ ఎకకడ దటటమ అన ఆలచంచంతల, రజగర నకరకడ అటగ

వచచ, అతణణ చస, ‘‘రకసడ!

రజకమర నతతక పతననడ!’’ అంట కకపటట డ. రకసడ చపన ఉదయనవనం కస పరగతత, అకకడ చటల చటన నలబడడ డ. అతడక రజసవకలల ఎవరన చంపటమ

ఇషట ం లద. రజకమరతన సరకతంగ ఎతతకపవటం ఒకకట అతడ కరతననద.

ఆ కరణంగ, అతడ కగడల, కతతల తసకన ఉదయనవనంలక వసతనన రజభటల మదక పకండ, కదద కణల ఆలచంచ ఉననటట ండ గడ దక,

నగరదవరల కస పరగతతడ.

ఆ సరక రజ ఉగరసనడ, మంతర నదరమలకన, మడ పైభగనక వచచర. ఉగరసనడక పరపతనన రకసడ భజం మద తన కమరత కనపంచంద. భటల కందర

రకసడ మదక గరచస బణల వదలతననర. వటలల ఒకట అర వచచ తగలన,

అతడమ లకక చయయకండ, నగరదవరల దట, అరణయమరగ ం పటట డ.

‘‘ కట బరజల మద నంచ అగన బణల పరయగంచ, అరణయంల వడట

పతననద చడండ. ఈ లపల ఆశవకల వడ వననంటపయ చటట మటట ండ.

రకసణణ హతమరచందక నన సవయంగ వసతననన,’’ అంట ఉగరసనడ పదద గ

కకపటట డ. వంటన సైనకల బణలక ననరసన గడడ ల చటట , వటన వలగంచ,

రకసడ పయన మరగ ం కస వదలసగర. ఆశవకభటల కందర వగంగ

నగరదవరల దట రకసడ వంట పడడ ర.

రజపరసదంల రగన గగగ లక నగరమంత మలకననద. పరజలల చలమంద

శతర రజవడ నగరం మద దడ కచచడన భయపడడ ర. వళళలల కందర నగర

దవరల కస పరగతతర.

ఇంతల భటల వదలన అగనబణల కనన గరతపప నగరంలన ఇళళ మద పడనై. ఆ వంటన అకకడ ఇకకడ చననచనన మంటల లచనై. పరజలల భతవహం పటట ంద.

వళల తమ తమ గృహల రకంచకనందక వనదరగ పరగతతసగర.

మడ పైభగన నలబడ ఇదంత చసతనన రజ ఉగరసనడ మంతర కస తరగ, ‘‘అమతయ, ఇద మన పరజల రజభకత! కషట కలంల ఎవడ కమం వడ చసకనవడ తపప, మన

రకణకై వచచ నలబడ వడకకడ లడ.

నజంగ శతర రజ దడక వసత, కట రకణక

సహయపడవడ వళళలల ఒకకగ నకకడైన ఉండడ,’’

అననడ కపంగ. ‘‘మహరజ, రజయరకణక మనం జతభతయలచచ పషసతనన సైనకలననర గద, ఈ పరక

పరజవలల అయయదమట? వళళ చవ వళళన చవనవవండ,’’ అంట మంతర అగనబణల

పరయగసతనన భటలన రజక చపత, ‘‘మనవళళ రకసడ మద పరయగంచ బణల, ఈటల

రజకమరతక హన కలగంచ వచచ. ఆ వషయమై భటలన హచచరంచటం అవసరం గద,’’ అననడ.

ఉగరసనడ, ‘‘అవనవన!’’ అంట తల ఊప, తందర తందరగ భవనం మద నంచ

కందక దగపత, ‘‘అమతయ! నన రజధనక తరగ వచచ వరక నగరరకణ బధయత

మర వహంచల. శతభనడ దనకనై సమరథ డ. మనం అతడ దగగ రక పంపన దత

లమయయర తలయడం లద,’’ అననడ.

అంతల ఒక సవకడ గరరననకదనన మటల వదద క తచచ నలబటట డ. ఉగరసనడ ఒకక ఎగరన దనన అధరహంచ, కందర రతల వంట రగ, నగరదవరం దట

అరణయమరగ ం పటట డ.

మంతర కంచం సప రజ పయన వైపక చసత నలబడ, తరవత కట బరజ కస నడసత, ‘‘ ఈ ఉగరసనడ రజయనన మరంత కలం నలబటట కలడ,’’ అనకననడ.

కదంబనగరనక తరపదకకన వనన అరణయం, కండపరంతమంత కగడల,

దవటల పటట క తరగతనన సైనకలత నండపయంద. ‘‘ దవటల వలగల తనన

వతకవళళన రకసడ తలగగ గరతసతడ. అలంటపడ వడ వళళ కల

దరకతడ!’’ అనకంట మంతర ఆశచరయపయడ.

అరణయంల ధమకసమకలకకడ ఇలంట అనమనమ కలగ, కదంబరజ

తలవతకకవతననక నవవకననర. వళళదద ర, సైనకల తమనన పరంతనక రగన,

గరరల దగ, వటన గబర చటల చటన దచ, ఒక పదద చటట కక కమమలల దకకననర.

కదంబ సైనకలల కందర కగడల పటట కన, ఆ చటట

కందక వచచ, సంభషంచకసగర. వళళ మటల వలల

ధమక సమకలక రజకమరత అపహరణ, ఉగరసనడ

సవయంగ అరణయంలక వచచన సంగత తలసంద.

‘‘ ఆ దరమరగ ణణ చంపటనక మన కద మంచ అవకశం,’’

అననడ సమకడ పటట రన ఉతసహంత. ‘‘తందరపడక

సమ! మనం సైనకల దసతలల వననటట యత, ఆ పన సధయమయయద. ఇపడ మనమనన వషంల, ఎవర కంటనైన పడడ మ, మంద మనం

చవటం ఖయం,’’ అననడ ధమకడ. కదంబ సైనకల చటట కంద నంచ

వళళపయర.

‘‘సమ, ఇక మనం చటట దగ, ఇంక చకట వండగన మన గరమం చరటం మంచద.

మన కటంబలన ఈ రజయ సరహదద ల దటంచంద, మనం ఎలంట సహసనక పనకగడద,’’ అననడ ధమకడ. సమకడమ జవబవవలద. ఇదద ర

చటట కమమలల ంచ కందక రసగర.

అంతల కంచం ఎడంగ వనన ఊడలమరర చట నంచ నలల న భయంకరకరం ఒకట బయటక వచచ దపల ననన కండగహల కస నడవసగంద. దన భజం మద

ఒక మనవకృత నశచతనంగ పడవననద. ధమకడ, సమకడ భజం పటట కన ఆగమన హచచరంచ, గహల కస పతనన భయంకరకరనన అతడక చపత,

‘‘ అడగ రకసడ! వడ భజం మద వననద రజకమరత, అనమనం లద. ఆమ

ధరంచన వజరవైడరయల, ఈ గడడ వననలల కడ ఎల మలమల మరసపతననవ,

చశవ!’’ అననడ. సమకడ ఆ దృశయం చసతన నశచషట డై పయడ.

రకసడ గహలల ఒకదనన సమపంచ సరక లపల నంచ, ‘‘ ఎవర వళళ? వనకక తరగ పండ!’’ అనన గంభర కంఠసవరం వనబడంద.

‘‘ ఒర మనష, గంత పగలల అంత పదద గ అరవక! న న రతర ఎవణణ చంపకడదన ఒటట సకననన. మరయదగ గహ నంచ బయటక వచచ, కకకర మనకండ వళళప,’’

అననడ రకసడ.

‘‘ నవవవడ రకసడల కనపసతననవ‌. ననకకడ ఒక మహవరడకమలక వైదయం చస గయలమనప,

ఇపడ సృపహ తపపంచన. బరల పలకకండ గహ

మంద నంచ కదల, కంయ‌ కంయ‌ మనకండ న దరన ప!’’ అనన జవబ వచచంద గహలనంచ.

ఆ జవబ వంటన రకసడ ఉగర డపైయ, ‘‘ఒర,

మనష! ఎంత మటననవ‌? నన రకసణణ ర,

కంభరణణ !’’ అంట హంకరంచ గహ కస ఒకడగ వశడ.

‘‘ నన మంతరకణణ ర, కలశంబరణణ ! కచక!’’ అంట గహ నంచ కక వన బడంద.

ఆ వంటన మరసతనన శంబరడ మంతరదండం వగంగ పమల బసకడత వచచ, కంభరడ తలన బలంగ తకంద.

అంత బలశల అయన కంభరడ, మంతరదండం దబబ తంటన కంద పడపయడ.

కన ఆ పడటపడ రజకమర కంతసనక అపయం కలకకండ జగరతత పడడ డ.

కంతసన అపడ నదర నంచ మలకననటట కళళ తరచ చటట కలయచసంద. ఆమ

ఎతతగ పరగ తవసల ఉనన పచచగడడ పై పడకన వననద. పకకన తనన అపహరంచక

వచచన మహ కయడ తల చతలత పటట కన మలగత, మధయ మధయ పళళ కరకతననడ. అతడ తల మద వనన కమమలల ఒకట - కడవైపద మంతరదండం

దబబక వరగ పయంద. అకకడ కలగన గయం నంచ సంతత ధరగ రకతం కరతననద.

మహ భయంకరడైన ఆ రకసణణ , ఆ దనసథ తల చడగన కంతసనక అతడంట

భయం పయ, ఎంత జల కలగంద. ఆమ చపన లచ కరచంట, ‘‘ ఓ మహరకస!

ననన తనదలచకనన వడవ, ఇంత దరం ఎందక తచచవ? ననన గయపరచందవర? మ తండరగరన? ఆయన గపప శరడ, శరణనన వళళన

వధంచడ. ఇపడ కడ మంచపయంద లద. ఆయనన బతమల నక పరణదనం చయసతన,’’ అననద. రజకమర మటల వంటన కంభరడక అంత బధలన

నవవగంద కద. అతడక ఆమ మటల డన తర కడ ఎంత మచచట కలగంచంద.

కంభరడ కరచనన చట నంచ లచ కదద దరంల వనన పదల దగగ రక వళళ వట ఆకల కస అరచతలత వటన

బగ మరద ంచ, తల మద నతతర కరతనన చట ఆ పసర

పసకన తరగ కంతసన దగగ రక వచచడ. అతడ వచచసరక కంతసన గహ కస చసత ననద. ‘‘ ఆ చకట గహల ఎవర

మటల డతననర. వళళవర మహరకస? న అనచరల?’’ అన అడగంద ఆమ.

కంభరడ గహ కస రషంగ చస, ‘‘ అకకడ వననద న అనచరల కద, శతర వల.

తల మద ఈ గయం ఆ శతర వ కలగంచంద. వడక మంతరకడ. శకతమంతడల

కనపసతననడ. న వచచన పన చడపయ పరమదం ఉననద కనక, పరసతతనక వణణ

పరణలత వదలపడతననన,’’ అననడ. ‘‘ నవవచచన పనమట? ననన గృహం నంచ

దంగల ఎతతకపవటమ? ఎంత గపప వరడవ, ఛ!’’ అననద కంతసన లచ

నలబడత.

కంభరడ మటలక నలవన కంపంచ పయడ. లజజ త మఖం మడచకపయంద. కళళల నళళ తరగయ. అతడ కంతసన మంద చతలమడచ మకరలల త, ‘‘అమమ, కంతసన! నననంతగ అసహయంచకక. నన సవతంతర ణణ కన.

ఒకనక మహశకతమంతడక, కర రత కర రడక భృతయణణ . ననన ఎతతక రవలసందగ

ఆజఞ పంచనవడ, ఆ మహపప. ఆ పన నన కకపత, అతడ భృతయలల మరకడ - న

కనన కర రతమడ, కఠనతమడ నరవరచవడ. అతడ ఆజఞ క తరగలద. కన, నన

ననన న పరణలడడ అయన సర కపడ, ఏద ఒకనడ న తండర గృహనక చరసతన,’’

అననడ.

‘‘ ఆ పన ఇపడ ఎందక చయకడద?’’ అన పరశనంచంద కంతసన. ‘‘అద

మనదద రక పరణగండం అయ తరతంద. ననన న యజమన తమమనన చటక

తసకపక తపపద. అయన నవవమ భయపడక. ఎలగైన నననతణణ ంచ నన కపడ

తరతన.

ఈభ పరపంచంల న మనససక నచచన వడత నక వవహం జరగల చసతన,

సర,’’ అననడ కంభరడ. కంతసనక ఏం మటల డందక పలపలద. కంభరడ

మంచతనంల ఆమక కంత నమమకం కలగన, అతడ చబతనన దమట కంచం కడ అరథ ం కలద. ఇపడ తన చయగలగందమట? పరపయ పరయతనం చయటం

వృథ. రకసడ కనన గపపటం సధయమయయద కద. సహయం కసం కకల వస పరయజనం లద. కంభరడ ఉగర డై తన గంత నలమవచచ. అతడత మంచగ

వంట సమయంగ పరవరతంచటమ తనక భవషయతతల మల కరచతంద...

కంతసన ఇల ఆలచసతననంతల గహమంద కగడ వలగ కనపంచంద. పదద

పదద జడలత, ఆపదమసతకం కషయ వసతలత, చతల మంతరదండం పటట కనవనన వకృతకరడకడ ఆ వలగల అకకడ పరతయకమయయడ.

‘‘ఏం, రకసధమ! నవవంక ఇకకడ తగలడడ వ? జరగ లగ చవ పకకన ఏమట

రద? నల నవవ మటల డకంటననవ, లక న అనచరధమడవడైన పకకనననడ?’’

అన ఈసడసత పరశనంచడ మంతరకడ.

కంతసన మంతరకడక కనబడకండ కంభరడ ఆమక అడడ ంగ నలబడ,

కళళరజరస, పళళ కరకత, ‘‘మనవధమ! న న రతర ఎవరన చంపకడదన ఒటట

పటట కననన. అయన, నననపడ పరణలత వదలన!’’ అంట హంకరంచ మందక

అడగ వశడ.

మంతరకడ వకటటట హసం చసత, మంతరదండం ఎతత, ‘‘ఆహ, రకస పరకకంత కపం వచచంద!’’ అంట దనన వసరబయంతల, రవవమంట ఒక బణం వచచ, అతడ

చతన తకంద. ఆ వంటన చటల మద నంచ కకల వనబడనై. మంతరకడ చతలన కగడన వసర నలక కటట , గహ లపలక వళళడ.

కంభరడ చపన కంతసనన భజనకతతకన మర గహ కస పరగతతసగడ. ఈ

లపల రవవరవవ మంట బణల వచచ పడసగనై.

కదంబ సైనకల కందర, ‘‘అడగ, రకసడ! అడగ, రకసడ!’’ అన కకల

పడత గహల కస పరగతతక రవటం, చటట మద వనన ధమక సమకలచశర.

శతర వల కంటబడకండ వండందక వళళదద ర మరంత గబరగ వనన చటల కమమలల క ఎగబకర.

‘‘రకసడకకడ? వడ పరపకండ చటట మటట ండ!’’ అంట ఒక ఆశవకడ కతత ఝళపసత సైనకల మధయక వచచడ. అతడ కదంబరజ ఉగరసనడ.

అతణణ చసతన సమకడ పళళకరక బణం ఎకకపటట బయంతల, ధమకడ చపన అతణణ వరసత, చవల మలల గ ఏమ చపపడ. అంతల నలగరైదగర కదంబ

సైనకల ఉగరసనడ దగగ రక పరగతతకంట వచచ, ‘‘మహరజ! రకసణణ మం గయపరచం. ఇదగ చడండ, ఇకకడ భమమద నతతర గరతల. కన, వడ చకటల

ఏద గహలక పరపయడ,’’ అననర.

ఉగరసనడ సనైకల తచచన కగడలల ఒకట

తసకన గహలమంద పచచక మద వనన రకతప

మరకలచశడ. అవ చల చటల కనపంచన.ై

‘‘సనన, ఈ రకతం అంత చసతంట ఇకకడ ఏద చనన యదధ ం జరగనటట కనబడతననద. పగల మనం ఈ

పరంతలన గద కంతలదశ మంతరకడకన, అతడ

మతర లన వటడంద?’’ అననడ ఉగరసనడ.

రజ మటలక సననయకడ వణక పత, ‘‘అవన, మహరజ! కంతల మంతర కమరణణ , అతడ అనచరలన చంపన ధమకడ, సమకడ అన ఖైదలన మన

సరహదద కపల సనైకల పటట కననద ఇకకడ! ఆ హంతకలదద రన మన దతల ఆ

దశప రజగర పదద క తసకపయర,’’ అననడ.

‘‘ ఆ దతల ఇంతవరక తరగ రలద. మన మటల ఆ రజ మంతర ఎంతవరక

నమమర మనక తలద. ఏద ఏమైన, ఈ రకసడ బడద ఒకట ఇపడ అకసమతతగ

వచచ అడడ పడంద కన, లకపత ఆ కంతల దశనన ఒకకవరం రజలల సరవనశనం చసవండవణణ ,’’ అననడ ఉగరసనడ పళళకరకత.

సనన ఏమ అనబయంతల దపల వనన కండవగ పరంతం నంచ కలకలం వనపంచంద. ఉగరసనడ కతత పైకతత, ‘‘ రకసడ కండవగ దట కంతల దశంల

పరవశంచడమ వతకండ. కందర ఈ గహలనన గలంచండ,’’ అన సైనకలన

ఆజఞ పంచడ.

సైనకలల కందర వగ కస పరగతత బయంతల, వగ వైప నంచ కందర

కంతలదశ అశవసైనకల, భయంకరంగ కకల పడత వచచ, కదంబ సైనకల మద

పడడ ర.

‘‘ ఇద అధరమయదధ ం! దంగదడ! న నవర తలస, ఉగరసన మహరజన!’’ అంట

ఉగరసనడ సంహంల గరజ ంచడ.

‘‘ అంత గపప మహరజక, ఈ కండ గటట లల ఏం పన? అనమత లకండ

వగదట కంతలదశంల పరవశంచన పరత ఒకకడ మక శతర వ. పరతఘటంచకండ

లంగపండ, లకపత పరణల దకకవ,’’ అంట కంతల సైనకల నయకడ

కతతదస, గరరం మద నంచ కంద కరకడ.

కదంబ సైనకల తమ రజమంద సలపగ నలబడ,

ఈటల బరచశర. కందర సహసల డల కతతత

మందకరక, కంతల సైనకలన ఎదరకననర. ఉగరసనడ

తన రకణకై దడల నలచనన సైనకలన హచచరసత, కంచం వనకకపయ, ఒక రత మద నలబడ, వగ కవతల ఇంక

శతర సైనకలమైన వననరమ అన పరకగ చడసగడ.

కంతల, కదంబ సైనకల మధయ బహ బహ యదధ ం భయంకరంగ సగంద. కంతల

సైనకలన కండవగ దటల తరమకటట లన కదంబసైనకల పరయతనసతంట; కంతల

సైనకల, వళళన వళళ రజన చటట మటట పటట కవలనన పటట దలత పరసగర.

అంతల తరప దకక తలల నైంద. చటట కమమలల దకకన వనన ధమక సమకలక,

కంచం దరంలయదధ ం చసతనన రండ పకల సైనకల సపషట ంగ కనబడసగర.

‘‘సమ, ఇద మంచ అదన. ఆ పప ఉగరసనణణ యమలకనక నవవ పంపతవ?

ననన పంపమననవ?’’ అననడ ధమకడ. అతడ మట పరత చసలపల, సమకడ

బణం ఎకక పటట డ. ‘‘ కంఠనక గరచయయ!’’ అన హచచరంచడ ధమకడ.

సమకడ బణం ఉగరసనడ కంఠనక గరచస వదలడ. కన, అద సమయంల వగ

కవతల పదద కలకలం బయలదరటంత దనన గమనంచన ఉగరసనడ ఆతర తగ

నలచనన రత మద నంచ ఒకక గంతన కందక ఉరకడ. సమకడ వదలన బణం గరతపప, రజ కంఠంల కకండ, భజంల బలంగ నటకననద. బణం దబబక

ఉగరసనడ కవవమంట అరచ కంద పడపయడ.

అతడ సైనకల తమ రజ కద పరమదం కలగందన తలసకన, ఒకక సరగ

వనదరగర. అద అదనగ తసకన కంతల సైనకల వళళన ఈటలత వననపటల

పడవసగర. అంతల వగ వైప నంచ, దకకల పకకటలల ల ఒక కంఠసవరం గంభరంగ వనపంచంద: ‘‘ పరపయ శతర వలన చంపవదద ! చటట మటట

బంధంచండ!’’

కంతల సైనకల వనదరగ చశర. మంతర గంగధరడ కంతమంద ఆశవక సైనకలత వగంగ

ఆ పరదశనక వసతవళళక కనపంచడ. జై జై ననదల

మరమగన.ై కదంబ సైనకల చటట మటట బడ కణలల

నరయధల చయబడడ ర. రజ ఉగరసనడ బధత

నల మద అట ఇట దరల సగడ.

గంగధరడ గరరం దగ, సైనకల దర ఇవవగ,

ఉగరసనణణ సమపంచ, ‘‘ఎవరతడ? ఓహ, ఉగరసన మహరజగర? ఆశచరయంగ వంద.

సభభవనంల కనకప సంహసననన అధషఠ ంచ వండవలసనవర, ఈ అరణయం మధయ కటక నల మద పడ ఇల దనడల దరల తననరం?’’ అననడ ఆశచరయం నటసత.

గంగధరడ మటల వంటన, ఉగరసనడ లచ కరచబయ బధత పదద గ

మలగడ. ఇదద ర కంతల సనైకలమందక వచచ, అతణణ చతల పటట క లప

నలబటట ర. సమకడ వదలన బణం ఇంక అతడ భజంల అల గచచకన వననద.

గంగధరడ ఆ బణం కస వల చపత, ‘‘మహరజ! ఈమతరనక ఇంతగ

బధపడపతననర? మర పరయగంచన అంబ వననల తగలన లకకచయకండ మ

భదర డ మపఫైకసల దరం సనయసంగ పరయణం చస, మరజధన చరడ.

రజవైదయడ శసతం చస అతకషట ం మద అంబ బయటక లగతంట, ఆ బధలన

నవవత ననన ఈ పరంతల జరగన వశషల చపత వండపయడ,’’ అననడ.

భదర డ పర, అతడక వననల తగలన బణం సంగత వంటన, ఉగరసనడ పచచవడల

నలమలలకచడసగడ. ఆ కణంల అతడక పరణభయం పటట కననద. తన కడకన చంపనందక, మంతర గంగధరడ తనన కతతత నలవన చలచవసతడన

అతడ వణకపసగడ

కన, గంగధరడ చరనవవ నవవత ఒకడగమందరక

వస, ఉగరసనణణ పటట కనవనన సైనకలక అతణణ రత మద

కరచబటట వలసందగ ఆజఞ పంచ, ‘‘మహరజ, ఇంత

పతరశకంల కడ నన తమక హన తలపటట మతరం ఇకకడక

రలద.

న కమరడ శశకంతడ శవం కనబడంత వరక, నన

అతడ మరణంచడంట నమమన. అద వధంగ జయంతడ బతక వననడనకంటననన. మ దరహనక వళళపడ తపపక పగ తరచకంటర,’’ అననడ.

ఉగరసనడ దనవదనంత, గంగధరడ కస చసత, ‘‘మహమంతర! ననన ఉదయం నదరలసతన ఏ పపషఠ మఖం చశన, అనన కషట ల. ఇకకడక వటకై వచచ,

ఘరతఘరమైన పపకరయం చశన. రతర కమరతన....’’

ఉగరసనడ మట మధయ ఆగ పయడ. మంతర గంగధరడ, ఉగరసనడ కరచనన రతకస ఒకడగ వస, చపన వంగ, అకకడ వనన ఏద ఒక వసతవన చతలక

తసకన, దనన పరకంచ చసత, ‘‘ఏమటద? ఎవడ రకసడ కమమ! నతతరంక

ఎండపలద. ఇకకడ గహలల రకసలననరన న నననడ వనలద!’’ అననడ

ఆశచరయంగ.

ఉగరసనడ, గంగధరడ చతల వనన కమమ కస చసత, ‘‘మహమంతర! ఆ రకసడ

రతర న కమరతన కటల నంచ అపహరంచక పయడ. వణణ తరమత నన పరంతనక వచచన. వడత ననమఖమఖ తలపడంద లద. వడ కమమ ఎవర

తగనరక వంటర?’’ అననడ నవవరపత.

ఉగరసనడ కమరత అయన కంతసన అపహరణ గరంచ గంగధరడ ఇంతవరక

వనవండలద. ఆ సంగత వంటన అతడక ఉగరసనడ మద ఎంత జల కలగంద.

వంటన అతడ చయతత తనతపట వచచన వైదయణణ దగగ రక పలచ, ఉగరసనడ

భజంల దగవనన బణనన చపత, ‘‘ న చతనైనంతల మహరజక బధ లకండ, ఆ

బణనన బయటక లగ,’’ అన చపప, ఉగరసనడత, ‘‘మహరజ! న కమరడ

గయపడ ఈ పరంతల ఎకకడ దరకవచచననన గటట నమమకంత, మరజవైదయడ

శషయణణ వంటబటట క వచచన,’’ అన చపపడ.

యవవైదయడ కణల మద ఉగరసనడ భజంల దగవనన బణనన బయటక లగ,

గయనక కటట కటట డ. గంగధరడ ఆ బణనన చసతన, ఆశచరయపయ ఏమ

అనబయంతల, పకకన వనన సైనకనయకడ అతడత రహసయంగ ఏద చపపడ.

గంగధరడ మరంత ఆశచరయపత, ‘‘మహరజ! మమమలన గయపరచనవళళ, రకసడ కమమ నరకనవళళ ఒకర. పతృభరతృ హంతకలన మర మ వదద క పంపన

ధమకసమకలక, మ సరహదద కపల నయకడ. మదతల నంచ తసకనన బణల ఇచచడ. ఇదగ, చడండ, మ రజచహనం,’’ అంట బణనన ఉగరసనడక

చపంచడ.

‘‘మహమంతర! వళళదద ర హంతకలవన కద నక తలయద, కన, మమమటక రజదరహల! వళళ పరంతలన ఎకకడ పంచపండ వంటర,’’ అంట ఉగరసనడ

తన సైనకల కస తరగ, ‘‘ ఆ రజదరహలన వతకండ!’’ అన ఆజఞ పంచడ.

గంగధరడ సైనకలన ఆగమన హచచరంచ, ‘‘మహరజ! ఇకకడ

ఆజఞ లవవవలసనవణణ నన, మర కద. న కమరడైన శశకంతడ ఏమైనద

తలసవరక మరంత, శతభనమహరజగర బందల,’’ అన చపప కంతల సనైక నయకడ కస తరగ, ‘‘ మన సనైకల చత ఈ గహల, అరణయ పరంతమంత ఆ

ధమక సమకల కసం వతకంచ. శతభన మహరజగర అభయమచచరన మన సైనకల కకల వసత పత, వళళదద ర దగనచట నంచ బయటపడవచచ,’’ అననడ.

ఆ మటల వనన ధమక సమకల పరమనందం చందర. అమతతసహంత చటట

చఠర కమమల మద నలబడ, ‘‘ శతభన మహరజక, జై!’’ అంట ఒక పదద కకపటట ,

కమమమంచ కమమ మదక కతలల ఎగర, నల మదక రవవన ఒకక దక

దకశర. -(ఇంకవంద)

ధమక సమకలన చసతన, కదంబ రజ ఉగరసనడ కంపంచపత, ‘‘మహ

మంతర! వళళక మర అభయపరదనం చయటం ఏమ బగలద. వళళ అరజక వదల. ఒక రజక దరహం తలపటట న వళళ మర రజక దరహం చయయరనన నమమకం ఏమట?’’ అననడ.

ఇంతల ధమకసమకలదద ర మంతర గంగధరడమందక పరగతతకంట వళళ, ఆయనమంద సషట ంగ పడ పయర. గంగధరడ వళళన లవవలసందగ

ఆజఞ పంచ, ‘‘ ఇపడ మరదద ర నజమైన యధలల కనపసతననర. మర పతృ భరతృ హంతకలనన మట ననమతరం నమమలద. మకయధలక తగన దసతల ఇపపసతన.

మహరజన గయపరచన వళళ మ ఇదద రల ఎవర?’’ అన అడగడ.

‘‘పరభ! ఈదషట రజ కంఠనక గర చస బణం వదలమననన కన, సమకడ జల తలచ భజనక తగలల

బణం కటట డ, రజ బతకపయడ,’’ అననడ ధమకడ.

సమకడ కళళరచరస ఉగరసనడ కస తరగ ఏమ

అనబయంతల మంతర గంగధరడ చయతత అతణణ వరంచ,

ఉగరసనడత, ‘‘మహరజ! వళళ మ పరణనక పగబటట న తచపమలల ంట వళళ. మర వళళపై అతయచరం చశర.

వళళ మమమలన గయపరచ పగ తరచకననర. సరక సర. పగన కనసగంచడం ఉభయలక కమం కద. ఇపడ వళళన కమంచనన ఒకక మట అనండ. ఈ పగ

ఇంతటత తరపతంద,’’ అననడ.

‘‘మహమంతర! కంచం ఆలచంచండ. వశవసఘతకలైన రజదరహలన కమంచటమ?

అదలంట రజనత? వళళ పననల చలల ంచ వదద న రైతలన రచచగటట న తరగబటదరల ,’’ అననడ ఉగరసనడ కపంగ.

‘‘పరభ! ఈ ఉగరసనడక, ఇతడ మంతరక పరపలన అంట పననల వసల చయటం అనన అరథ ం తపప మరకట తలయద. పరపయర గన లకపత, ఆ కంభరడ

దగగ ర, కలశంబరడ దగగ ర కడ పననల వసల చసవడ ఈ రజ!’’ అననడ

ధమకడ పళళ కరకత. కంభరడ, కలశంబరడ అనన పరల వంటన మంతర గంగధరడ ఆశచరయపడ, ‘‘ వళళదద ర ఎవర? మహరజ గర పతరకన అపహరంచక

పయన రకసల?’’ అన పరశనంచడ.

ధమకసమకల రతర గహలమంద జరగనదంత మంతర గంగధరడక చపపర.

కంభరడంతట మహరకసణణ ఎదరంచ, తన మంతరదండంత అతడ కమమ వరగగటట న కలశంబరడ చల గపప మంతరవతత అయ వంటడన గంగధరడ

భవంచడ. అంతకక, ఆ మంతరకడ రకసడత అనన మటల, ‘ ననకకడ ఒక మహవరడకమలక వైదయం చస గయలమనప...’- ఆ గయపడనవడ తనపతర డ

శశకంతడందకై ఉండకడద? ఈ అనమనం రగన గంగధరడ,

ధమకసమకలన, అతడ కనపంచన గహన చపటట మననడ.

ధమకసమకల గహల కస బయలదరర. మంతర గంగధరడ కదద మంద సైనకలత వళళన

అనసరంచడ. ఉగరసనడ కడమలగత వళళ వనగగ నడచడ. ధమకసమకలదద ర గహలమంద

నలబడ, ‘‘పరభ! మంతరకడ ఈ గహల నంచ

బయటకవచచ, చతక బణం తగలగన లపలక పరగతతడ. ఇద కంభరడ రకమరత పరవశంచన గహ!’’ అన చపటట ర.

‘‘ ఆ రకసణణ చటట మటట పటట కవల, మహమంతర! ఇకకడ ఆజఞ లవవవలసంద

తమరన సలవచచర గనక, సైనకలన హచచరంచండ,’’ అననడ ఉగరసనడ.

‘‘మహరజ! ఆ రకసడ, మంతరకడ ఇంక గహలల న దగ వండటంత

బదధ హనలన నననకన. అయన మన జగరతతల మనం వండటం మంచద,’’ అంట

మంతర గంగధరడ సైనకలన హచచరంచడ.

సైనకల కందర ఈటల బరచస రకసడ పయన గహలక బదర బదరగ

పరవశంచర. గహ అంధకరమయంగ ఉననద. దవటల వలగంచ కతతల, ఈటల

సదధ ంగ పటట కన గహల కంతమందక వళళసరక, హఠతతగ మందనన వళళ మదక ఒక నలల న ఆకరం పై నంచ దకంద. ఆ వంటన గగగ ల పరరంభమై గహ

నంచ బయట పడందక సనైకల తకకసలడ, ‘‘రకసడ! రకసడ!’’ అంట

కకల పడత బయటక పరపయ వచచర.

మంతర గంగధరడ వళళన ఆప, ‘‘ రకసణణ మర చశర? వడమైన మదక వచచడ? లక వడ అరప వనబడంద?’’ అన పరశనంచడ.

‘‘ గహంత కననపడచకనన కనరనంత చకట, పరభ. కబగబ అంట ఏవ మతల

వనబడన.ై అయన, తగంచ ఇంకమందక వళళం. మటపలక ఏ హచచరక

లకండ వడమంద నడసతనన ఇదద ర దవటల వళళ మద నలవన దకస గవపటట పటట డ,’’ అననడ సైనకలల ఒకడ.

మంతర గంగధరడక ఇవ నమమదగన మటలల

కనపంచలద. ఏద ఏమైన ఇదద ర సనైకల గహల

పరమదసథ తల వననర. అతడ తన సనైకల నయకణణ

పలవబయంతల, ధమకసమక లదద ర గహ పకకగ

పడవనన దవటల రండ తసకన, కతతల దస,

‘‘ఒర, కంభర రకస! వసతననం, కచక!’’ అంట

ఒకక గంతన గహలక పరగతతర.

వళళ సహసం చస మంతర గంగధరడ

అచచరవందడ. రజ ఉగరసనడ చయతత, ‘‘ న కమరతన కమంగ బయటక తచచరంట, మ రజదరహనన కమసతన,’’ అంట కక పటట డ.

మంతర గంగధరడ గహలక పరవశంచడ. మరకందర సైనకల కడ దవటలత

లపల పరవశంచర. ఈ లపల ధమకసమకల గహల కంతదరం వళళసరక, వళళక, ‘‘అయయ, రకంచండ! బబ, కపడండ!’’ అంట సైనకల చసతనన ఆరతనదల

వనపంచన.ై

ధమకసమకల ఒకకకణం ధైరయం చదర ఒకర మఖలకర చసకననర.

రకసడ సైనకలదద రన వరచక తంటననడనన భయం వళళక కలగంద. కన,

అంతలన సమకడ భకరంగ అరచ, ‘‘ధమ! మనక భయమంట? మన గరమదవత

కళరమమన తలచక! జై, కళరమమ!’’ అంటమంద కరకడ. ధమకడ కడ

అతడతపట జై కడత మరకంచం దరం మందక వళళసరక, అకకడ ఎదరైన దృశయం, ఇదద రన ఆశచరయచకతలన చసంద.

ఒక పదద కండచలవ ఒక సైనకణణ తలవైప నంచ కంచం కంచమ మంగత,

రండవవణణ తకత చటట బటట గహ గడల కస వసరవసర కడతననద. ఇదద ర

సైనకల హహకరల చసతననర. సమకడ కతతత కండచలవ మడ మద

నలగైదసరల బలంగ కటట సరక, దన మడ సగం తగపయంద. సైనకడ దన నట

నంచ బయటక వచచ, సమమసలల నల మద పడపయడ. ఈ లపల ధమకడ

కండచలవ నడం మద కతతత కటట , దనన రండగ నరకడ. రండవ సైనకడ దన పటట నంచ బయటపడ పచచవడల కకల పడత గహల అట ఇట గంతల

వయయసగడ.

మంతర గంగధరడ కందర సైనకలత అకకడక వచచ, రకతప మడగల వలవల కటట కంటనన కండచలవన, నతతరడతనన కతతలత నలబడ

వనన ధమక సమకలన చస, ‘‘రకసడకకడ?’’ అన పరశనంచడ.

‘‘ ఇకకడ రకసడవడ లడ, పరభ! మ సైనకల

చకటల హఠతతగ మద కరకన కండచలవన చస,

రకసడనకననర,’’ అననడ ధమకడ.

‘‘ రకసలమయవల. వళళ కవలనకనన రపం కణల మద వచచసతంద. ఆ

కంభరడ ఈ కండచలవ రపం ధరంచ వంటడ. న కమరత ఎకకడ?’’ అంట

రజ ఉగరసనడ కచమననడ.

మంతర గంగధరడ ఉగరసనడ భజం మద చయవస సమదయసత, ‘‘ మహ రజ!

మర ఈ చకట గహలక ఎందకచచర? బయట చలల గలల కంచం వశరంత తసకండ. మ కమరతన అపహరంచకపయన రకసడ ఈ గహల ఎకకడనన,

వతక పటట కన బధయత నద,’’ అననడ.

ఇంతల ధమకసమకల దవటల తసకన గహల కంతదరం వళళ, అదమడ

నలగ సరంగ మరగ లగ చల పవటం చశర. ఆ మరగ లనన కండ దగవక,

అరణయంలక; ఎట కవలంట అట వళళందక వలగ వననవ. రకసడ ఈ

మరగ లల ఏద ఒకట ఎననకన పరపయ వంటడన వళళ గరహంచర. తరవత వళళ తరగ వచచ, గంగధరడక ఆ వషయం చపపర.

గంగధరడ నరతసహంగ తలవప, ‘‘సర, పరసతతనక చయగలగందమలద. ఆ

మంతరకడ కనపంచన గహ ఎల వననద చదద ం పదండ,’’ అననడ.

అందర గహ నంచ బయటక వచచర. కండచలవ సగం మంగ వదలన సైనకణణ

కందర భజన కతతకననర. మతపయ అరసతనన రండవ సనైకణణ కందర సైనకల

నడమక తడ కటట బయటక లకకచచర.

మంతరకడ కలశంబరడ కనపంచన గహ ఏమంత చకటగ లద. ఎకకణణ ంచ

కంత వలగ గహల పరవశసతననద. ధమకసమకలమంద గహల పరవశంచర.

వరక కంచం వనగగ మంతర గంగధరడ వళళడ. లపలవనన గడడ వలగల వరక కర రమృగలవ తన వదలన ఒక మనవకళబరం కనపంచంద. దనన చసతన

గంగధరడ ఒకక దకన మందక వళళ, కళబరనన పరకంచ చస, ‘‘ఇద,

జయంతడ శవం! ఈ పరంతల మరదైన...’’ అంట చటట కలయచడసగడ.

ఆ సమయంల అతడ కళళలల నళళ తరగటం ధమకసమకలక కనపంచంద.

వళళదద ర గహల కంతదరం వళళసరక ధమకడక మరసత ఒక వసతవ

కనబడంద. వడ దనన పకైతత చశడ. అద కలశంబరడ మంతరదండం! ఆ కణంల

ధమకడక కలగన ఆనందం అంత ఇంత కద. వడ మంతరదండనన చతల

గరగర తపత, మంతర గంగధరడ దగగ రక వచచ, ‘‘పరభ! మంతరకడ కడ

గహలంచ పరపయడ. ఇద, ఆ కలశంబరడ మంతరదండం, నక దరకంద!’’

అంట మంతరదండనన గంగధరడక చపంచడ.

‘‘ నక దరకంద గనక అద నద! దనల అదభతశకతలండవచచ,’’ అంట మంతర గంగధరడ గహ నంచ బయటక వచచ, వచరంగ ఒక రతమద కరచన వనన

రజ ఉగరసనణణ సమపంచ, ‘‘మహరజ! వచరంచకండ. మనదద రం దరదృషట వంతలమ. మర ఒకకగనకక కమరతన కలపయర, నన న ఒకకగనకక

కమరణణ పగటట కననన. ఆ రకసడ, మంతరకడ ఎకకడననర తలసత తపప...’’ అంటననంతల కదంబదశ మంతర ఒళళంత గయలత, చరగపయన దసతలత

గరరం మద వగంగ అకకడక వచచ, ‘‘మహరజ! నశనం! సరవనశనం!’’ అంట

గరరం మంచ చపన దగబయ, కల రకబల చకకకవటంత దభమంట వలల కల

కంద పడపయడ)

గంగధరడ వైదయణణ పలచ కదంబమంతర గయలక చకతస చయమననడ. ఇదద ర

సైనకల మంతరన ఒక రతక ఆనంచ కరచబటట ర.

రజ ఉగరసనడ అతడ మందక వచచ, ‘‘అమతయ! ఏమటదంత?’’ అన అడగడ. గంగధరడ వైదయణణ తవరగ గయలక కటల కటట మన చపప, ఆ పన పరతకగన, ‘‘అమతయ! ఇపడ చపపండ. కదంబనగరనన శతర వ లమైన

ఆకరమంచకననర?’’ అన పరశనంచడ.

కదంబమంతర దహం కవలన సంజఞ చశడ. సైనకడకడ ఆయనక సరబరలరంచ

నర పశడ. మంతర దహం తరచకన కంత సథ మతపడ, ‘‘ వర కంతల దశ మహమంతర లల వననర,’’ అంట గంగధరడ కస తలడంచ, ‘‘ కదంబనగరం మదక

ఎవర శతర వల దడ కచచరన వనగన, నన ఆ వచచన వర కంతలదశ సైనకల ై

వంటరన భవంచన,’’ అంట ఉగరసనడ కస భయంగ చశడ.

రజ ఉగరసనడ కపదరకంత వణక పత, ‘‘కదంబనగరం శతర వల వశమై పయంద. అదన నవవ చపపదలచకననద?’’

అంట మంతరన గదద ంచ అడగడ. ‘‘మహరజ, మర

ఉదరకపడకండ,’’ అంట గంగధరడ, ఉగరసనణణ శంత

పరచ, ‘‘ ఇంతక ఆ శతర వ లవర?’’ అన కదంబ మంతరన అడగడ.

‘‘ శతర వల పరదశయలైత నగరం ఒక పటట న వళళ వశం అయవండద కద.

వదరహం తలపటట ంద కదంబ పరల. వళళ ఉరమలల న పడగపట లగ, మబబలల న జడవనలగ హఠతతగ వచచ నగరం మద పడడ ర. నగర పరలల చలమంద వళళత

ఏకమయయర. ఇంకమంద, కణల మద రజభవనం ఆకరమంచకన బకకసం కలల గటట ర,’’ అననడ కదంబమంతర.

‘‘ బకకసం కలల గటట ర? న బకకసం! ఎనన తరల నంచ కషట పడ కడబటట న డబబ, బంగరం, వండ-అంత,’’ అంట ఉగరసనడ గయపడడ బబబలల భకరంగ కక పటట ,

‘‘ ఇంతక ఆ రజదరహలక నయకలవర? వళళనపడ న కతతక ఎర చసతన. ఏదర,

నయదధ శవం!’’ అన కతత దస, దరంగ మసతనన తన గరరం కస పరగతతబయడ.

గంగధరడ ఉగరసనడ రకక పటట కన ఆపత, ‘‘మహరజ! తమక కమరత ఎకకవ,

ఖజన ఎకకవ న కరథ ం కవటం లద. కంచం శంతంచండ, తందరపడ లభం లద,’’ అన కదంబమంతర కస తరగ, ‘‘ ఆ వదరహలక నయకలవరైన వననర, లక

అంతవటట అలగ జనమ?’’ అన పరశనంచడ.

‘‘మహమంతర, వళళక నయకల లకపవటం ఏమట? ధమక సమకలన పతృ భరతృ హంతకలననర? ఆ పరమకరతకల ఆ దపడమకక నయకల. ‘బకకసం దచండ! అద మన నంచ పననల రపంల బలవంతంగ వసల చసన ధనమ!’

అంట వళళ జననన ధనగరం మదక ఎగదలర,’’ అననడ కదంబమంతర.

సమకడ పళళ కరక, మకకపట లగరవసత కతత దయబయంతల ధమకడ అతణణ కనసైగలతన

వరంచ, గంగధరడమందక వచచ, ‘‘పరభ,

చశర గద, ఈ అనయయం? గడచన రండ రజలగ

మమ కదంబ నగర ఛయలల న లమ. కదంబరజయ పలకలంత నచల, కపటవరతనల, అసతయవదల

ఇపపటకనై మ కరథ మైంద?’’ అన పరశనంచడ.

గంగధరడ కదంబమంతర కస కరకర చసత, ‘‘ గత నలభై ఎనమద గంటలల

కదంబ పలకల ఒకకగనకక నజమైన పలకన పపన పలద. ఇంతల ఎనననన ఘర

పరభవల? యవరణన రకసడతతకపయడ, కశగరం కలల గటట బడంద,

రజయం శతర వల హసతగతమైంద, పలకలదద ర పరమదకరమైన గయలత

కటట మటట డతననర. ఇంతకనన చసన పపలక, ఆడన అబదధ లక మరం పరయశచతతం జరగల?’’ అననడ.

రజ ఉగరసనడ అవమనంత కంగపత, ‘‘మహమంతర, జరగనదనక నన చల

సగగ పడతననన. రజయం పయందనన దగల నకం లద. న కమరతన రకసడ

నంచ కపడ పరయతనంల మ నంచ సంపరణ సహకరం అపకసతననన,’’ అననడ.

‘‘సహకరనకం, మహరజ! శశకంతణణ మంతరకడతతక పయడన న అనమనం,’’

అంట గంగధరడ ఆగ, ‘‘ ఆ ధవనలమట? తపపట మతల, కకల, మక

వనబడటం లద?’’ అంట తన సైనకల కస తరగ పరశనంచడ.

సైనకలల ఇదద ర మగగ ర అకకడ ఎతతగ వనన రళళ మద కకక, తపపట ధవనల,

కమమబరల మతల వనవసతనన దకక కస చస, ‘‘పరభ! జనం గంపల

గంపలగ ఇట కస వసతననర. వళళలల కందర నటయల చసత తపపటల

వయసతననర,’’ అన చపప. అంతల ఒక ఆశవకడ చటల మధయ నంచ బణంల

దసక వచచ ఉగరసనడక అలల ంత దరంల గరరం దగడ.

అతడ ధరంచన దసతల అకకడకకడ కల వననవ.

మలల ఖడగ ం లన ఖళ ఒర వలడతననద. అతడ

ఉగరసనడ కశధకర! ‘‘ కశం కలల గటట శర, మహరజ! నన

తమరన హచచరంచడనక పరణలత పరపయ వచచన. జనం మ కసం ఇట కస వసతననర. పరపకపత పరణల దకకవ,’’

అంట కశధకర, రజ కళళ మద పడపయడ.

‘‘ ఎకకడక పరపవటం? ఎల పరపవటం?’’ అననడ గంగధరడ, ధమక సమకలన దగగ రక రవలసందగ సంజఞ చసత. ‘‘ సైనయలన సమకరచకన, ఆ రజ

దరహలన హతమరచండ, మహరజ!’’ అంట కదంబమంతర తమ రజక సలహ

పలకడ. ‘‘సనైయల!’’

అంట గంగధరడ హళనగ నవవ, ‘‘ పరలందర ఎదర తరగర, ఇక సైనయలన గలల ంచ సమకరసతవ, మంతర!’’ అన కదంబ మంతరన కపపడ, ‘‘ఇపడ

మమమలన రకంచవలసన వళళ ధమక సమకల. ఏం, ధమక సమకలల ర! ఆ

కరయం మర నరవహంచగలర?’’ అన అడగడ.

‘‘ ఈ రజ, మంతర పరణల కపడగలమమ గన, వళళ రజయం మతరం తరగ వళళక

ఇపపంచలం,’’ అననడ ధమకడ తల అడడ ంగ ఊపత. ‘‘ రజ లన రజయం అంట

ఎకకడ వండద. న కమైన మత పయంద, ధమక?’’ అననడ గంగధరడ

కసరతననటట . ‘‘మహమంతర! నక రజయం అవసరం లద. ఇపడ న కమరతన

వతకకంట అరణయల పటట పతన,’’ అననడ ఉగరసనడ.

‘‘ రజతన గద మంతర బతక!’’ అననడ కదంబమంతర.

‘‘ రజయమ లనపడ, ఇంక కశగరం ఎకకడద! నన మతపట వసతన,’’ అననడ

కశధకర.

‘‘ మల ఒకకరన కడ ఆ వచచ జనం పరణలత ఇకకణణ ంచ పనవవర,’’ అంట

సమకడ రంక వశడ

‘‘ ఇకకడ ఆజఞ పంచవణణ నన. అనవసర

పరసంగలవర చయకడద,’’ అంట గంగధరడ

కళళరచరస, ‘‘ ఉగరసన మహరజ, అతడ పరవరమ

కంతలదశ రజక శరణగతల. వళళ పరణల

కపడవలసన బధయత నద. ధమక! సమక!

మరదద ర ఇపడ బయలదర పయ, పరజలన కదంబనగరం కస తరగమఖం పటట ంచల. వళళ

మండగమంద కచచర రకతపతం జరగతంద,’’

అన చపప, తన సైనకలనయదధ సననదధ ల కవలసందగ ఆజఞ పంచడ.

ధమక సమకలక, కంతలదశమంతర ఆజఞ ఆశచరయనన, కపనన కడ తపపంచంద.

సమకడ శపథం చయబయ వడల చయతత ఏమ అనబయంతల, ధమకడతణణ

భజం పటట కన దరంగ లకకపయ, ‘‘సమ, తందరపట పనకరద. గంగధర

మంతరత ఈ సమయంల పటల ట పటట కంట, సశకతలైన అతడ సైనకల, మన కదంబపరజలన తలగగ ఓడంచ, తరగ ఆ దరమరగ డైన ఉగరసనణణ సంహసనం

ఎకకంచగలర. కనక, మనం పరసతతనక రజగ పవటమ మంచద,’’ అననడ.

సమకడ అయషట ంగ తలపపతన, ధమకడతపట బయలదరడ. ఇదద ర

గరరలకక, వజయననదల చసత అట కస వసతనన కదంబ పరలక ఎదర వళళర.

పరలల కందర వళళదద రన గరతంచ, ‘‘అరగ, ధమక సమకల! వళళ నయకతవం కంద మనం, కంతల దశ రజ శతభనణణ కడ సంహసనం వడచ అడవల పటట

పయల చయగలం,’’ అంట కకల పటట ర.

ధమకడ పరజల గంపన సమపంచ, తపపటల వళళన, కమమబరల వళళన నశశబద ంగ వండమన హచచరంచ, ‘‘పరలర! ఇక మర శంతంగ కదంబ నగరనక

తరగపవటం మంచద. ఉగరసనడ, అతడ మంతర కడ కంతలదశ అమతయడైన గంగధరడ శరణజచచర. ఇపడ వళళదద రన మర చంపదలసత, కంతల సైనకలత

యదధ ం తపపద. అందల మనక వజయం కలగతందనన నమమకం నక లద.

ఒకవళ మనం తతకలకంగ వజయవంతలమనై, కంతల రజ సరవసనైయనన వంటబటట కన మన మద దడ చసతడ. ఆ సంగత గరతంచకండ,’’ అననడ.

‘‘ అతణణ ఎదరంచ పరడతం! రజరకం అననద లకండ చసందక ఆతమరపణ

చయటనక మం సదధ ం!’’ అంట జనం లంచ కందరయవకల పదద గ కకపటట ర.

‘‘ ఆవశంల ఆతమరపణక, ఆతమహతయక తడ మక తలసనటట లద,’’ అంట ధమకడ

పదద గ నవవ, ‘‘ ఆ అరచ వరలంత ఇళళక పయ హయగ కతకమమచచ లడకండ.

నన కదంబ పరమఖయలన మందక రవలసందగ కరతననన,’’ అననడ.

జనం దర ఇవవగ నలగ రైదగరవృదధ ల మంద కచచర. ధమకడ గరరం దగ వళళక నమసకరంచ, ‘‘అయయలర! మర ఇకకడ నయకతవం వహంచ,

ఉడకరకతం కరకరరన అదపలపటట కరతననన. గంగధరమంతర అననటట , రజ

లన రజయం వండద. ఇక కందబదశనక ఉగరసనడ రజగ రవటం జరగద. కన,

ఆయన కమరత కంతసన మటమట?’’ అననడ.

‘‘ కంతసన మక రణ కవల!’’ అంట జనంల నంచ కకల బయలదరనై. పరవృదధ ల కడ దనక అంగకర సచకంగ తలల వపర. ‘‘ అల అయత,

అందర పరశంతంగ కదంబ నగరనక వళళపండ. రకసడ అపహరంచక పయన,

ఆయవరణన తరగ తచచ బధయత నద,’’ అననడ ధమకడ.

జనం ధమకడ కకసర జై కటట నగరం కస బయలదరర. ధమక సమకల

గరరలన మళళంచ, గంగధరడనన చటక బయలదరంతల, ధమకడ నడమ

నంచ వలడతనన కలశంబరడ మంతరదండం, జంయ మంట శబద ం చస, కటట వనన తడన తంచకన గలలక లచంద. సమకడ గరరం మద లచ నలబడ,

మంతరదండనన పటట కనందక పకైగరడ. -(ఇంకవంద)

సమకడ గరరం మద నంచ ఒకకఎగర ఎగర గలల తలపతనన మంతర దండనన పటట కగలగడ. కన, ఈలపల గరరం పకకక పవటంత అతడ దభ

మంట కంద పడపయడ. అయన, సమకడ మంతరదండనన మతరం తన గపపట

నంచ వదల లద. ఈలపల ధమకడ గరరం నంచ కందక దక, ‘‘బల, సమ !

మలకవ అంట అల వండల. ఒకక ఊపన అద నడమక కటట న తడ

తంచకవటంత, ఏం జరగతననద నన గరహంచలక పయన. మతతం మద

కలశంబరడ మంతరదండం మహతత గలద!’’ అననడ.

సమకడ మంతరదండం పటట కన లచ నలబడడ డ. అద అతడ గపపట పటట నంచ

బయటపడందక పమలగ అట ఇట మలకల తరగసగంద. అంతకక దనల

నంచ అసపషట మైన ధవనలవ బయలవడలసగన.ై

ధమకడ దన కస పరకగ కంచంసప చస,

‘‘సమ! నక ఆలచన వచచంద. కలశంబరడ దన కసం ఏవ మంతరల జపసతననడ. అందక ఇద అతణణ

చరందక పరయతనసతననద,’’ అననడ.

‘‘ మనం ఇద చప దర వంటబడ పత, ఆ దరమరగ ణణ

పటట కవచచ కద?’’ అననడ సమకడ మంతరదండనన ధమకడ కసత.

‘‘అదలసధయం? దనతపట గలల క మనం ఎగరలం కద! ఇపడద ఎగరప చసన దకక తరప. అవన?’’ అననడ ధమకడ. సమకడ అవనననటట తల వపడ.

‘‘ ఇందల మహతత వనన సంగత రహసయంగ వంచదం. రజకమరత కంత సనన

వతక తచచ బధయత మనపైన పడంద కద. ఈ మంతరదండం అందక మనక

సహయపడవచచ,’’ అననడ ధమకడ.

ఆ తరవత ఇదద ర గరరలకక మంతర గంగధరడనన పరంతనక వళళర.

‘‘తరగబటదరల న, ఏ రకతపతం లకండ కదంబనగరనక తపప పంపనందక మ

ఇదద రన అభనందసతననన. కన, వళళక మర చసన వగద నం నక ఆశచరయం కలగసతననద. రజకమర కంత సనన, రకసడ బర నంచ మ రల వడపంచ

తసకరగలర?’’ అన అడగడ మంతర గంగధరడ.

‘‘ అందక పరయతనసతం, పరభ! ఆ పరయతనంల చవటనకైన మం సదధ మ,’’ అననడ

ధమకడ. ‘‘ ఇదద రల నవవ నయకడల కనపసతననవ. న కమరతన తగలగవంట, నక

అరధ రజయం ఇసతన, ధమక!’’ అననడ రజ ఉగరసనడ.

‘‘ఒకట; మ కపడ రజయమ లద. రండ; ఉనన - మ నంచ నన అరధ రజయం ఆశంచటం లద,’’ అననడ ధమకడ కపంగ. కదంబమంతర, కశధకర కరకర

చసత, ధమకడ కస ఒకడగ వయబయంతల గంగధరడ వళళన ఆప, ‘‘చంత

చచచన పలప చవలదంటర, అద ఇద,’’ అన తన సైనకల కస తరగ, ‘‘ఉగరసన మహరజన, ఆయన పరవరనన మన నగరనక తసకపయ వందల ఏరపట

చయండ,’’ అన ఆజఞ పంచడ.

రజ ఉగరసనడ, అతడ మంతర, బయలదర కంతల

సైనకల వంట బయలదర కండవగ దటగన, మంతర గంగధరడ ధమకడత, ‘‘ మ ఇదద రక నన కంతల రజయ

సైనకల దసతల ఇసతననన. అంతకక, మర కంతల

రజగర పన మద వళతననటట పతరం ఒకట ఇసతన. ఆ

వధంగ మక అవసర సమయంల ఏ మహరజ నంచయన

సహయం పంద వలంటంద,’’అననడ.

ధమకడందక కృతజఞ త తలయపరచడ. సననయకడ తపపంచన సైనకదసతలన,

ధమక సమకలక ఇచచర. వళళదద ర ఆ దసతల ధరంచర. తరవత మంతర దగగ ర

సలవ తసకన వళళబత ధమకడ,‘‘పరభ! తమ కమరడ శశకంతడ

మటమట? అతడ సజవడన మనం భవంచల గద?’’ అననడ.

‘‘ అందల సందహం లద. శశకంతణణ కలశంబర మంతరకడ వంట తసక

పయడన న నమమకం. మర రకసణణ వతక పటట కంట, కంతసన ఎకకడననద

తలసతంద. ఇక నన మంతరకడ ఎకకడననద కనకకవల. ఆ పనక శశకంతడ

మతర డైన భదర డన వణణ కంత సనైక సహయం ఇచచ పంపతన,’’ అననడ మంతర గంగధరడ.

ధమకడ ఆమటల కమ జవబ చపపకండ, గంగధరడక నమసకరంచ,

సమకణణ వంటబటట కన తరపదకకగ బయలదరడ. అతడ ఉదద శం మంతరకడకకడననద తలసకగలగత, అతడ దవర కంభరడ నవస సథ నం

కనకకవడం సలభం అన. వళళదద ర మధయవనన వైరం, వళళ సంభషణ తర

ధమకడక ఇలంట అభపరయం కలగంచంద.

ధమక సమక లదద ర కండదరల వంట పరయణంచ, మటట మధయహనం వళక ఒక మహరణయంల పరవశంచర. అకకడ వర కక సలయర కనపంచంద, ఆ సలయట

ఒడడ న వంట తచచకనన ఆహరం తన చటల కంద కంచంసప వశరంత తసకందమనకననర వళళ.

ఇదద ర గరరల దగ వటన చటల క కటట వస, ఏటన సమపంచంతల, ఇసకల వరక కనన పదల

గరతల కనపంచనై. వటలల మఖయంగ ఒకట

ధమకడ దృషట న ఆకరష ంచంద. అద మమల

పదల గరత కద, పవకళళ ధరంచన కళళ గరతల. ధమకడ ఆశచరయ సంభరమలత వటన పరకంచసగడ.

సధరణంగ సధవల, యగలమతరమ పవకళళ ధరసతర. ఈ

మహరణయంల అలంటవర కమ పనంటంద? పత, ఇవ మంతరకడ కలశంబరడ

పవకళళ గరతలై వండల. ఆ పకకల నననవ శశకంతడ పదల గరత లై

వండచచ.

‘‘సమ, ఇవ కలశంబరడ పవకళళ గరతల, సందహం లద,’’ అననడ ధమకడ.

సమకడ అడడ ంగ తలడసత, ‘‘ మనం తపదర పటట ం ధమ! రజకమరతన

ఎతతక పయంద రకసడ గద? మనం వతక తసతమననద ఆమన. మర, ఈ

మంతరకడ కసం గలంచటం ఎందక?’’ అననడ.

ధమకడతనక తన అభపరయం వవరంచడ: రకసడటపయంద తలసకనందక

ఆధరమ లద. కన, మంతరదండం ఉననద గనక, అద తరపదకకక ఎగర పయందక పరయతనం చసంద గనక, కలశంబరణణ వతక పటట కవడం కంత

తలక. అతడ దవర కంభరడ వండ పరదశం తలసకవచచ.

‘‘అవన, ఇద నజమ!’’ అంట సమకడ తలవపడ. ధమకడ సలయట ఒడడ క

పయ దహం తరచకన, నళళలల దగ అవతల ఒడడ క పయడ. నర మకళళ లత

మతరమ వననద. ఏట కవతల ఇసకల కడ ధమకడక పవకళళ గరతల

కనపంచనై. అతడ సమకడక ఏర దట రమమన సంజఞ చశడ. సమకడ దగగ రక

రగన, అతడక ఆ గరతల చపసత, ‘‘ మంతరకడ ఈ సలయర దటపయ ఎంత

కలం అయ వండద. మనం ఇకకడ భజనం కసం ఆగకండమందక పత

అతణణ కలసకన అవకశం వండచచ,’’ అననడ.

‘సర, అలగ చదద ం. గరరలన తసకసతన,’’ అంట సమకడ వనకక తరగబయంతల, దపలననన చటల చటనంచ ఎవర పదద గ చపపటల చరచన శబద మైంద. ధమక సమకల కతతల దస, ఆ శబద ం వచచన చటల కస పరగతత వట

వనక వతకర, కన అకకడ ఎవర లర. వళళ ఆశచరయపడత వనకక తరగంతల,

మరక వైప నంచ చపపటల , ఈలల వనపంచన.ై ధమక సమకల ఈసర జగరతతగ

అడగల అడగ వసకంట ఆ వైపక బయలదరర. వళళ వధంగ కదద దరం వళళసరక, ఈ సర చపపటల వళల క కడవైపననన చటల చట నంచ వనబడనై.

‘‘సమ, మన నవర చటట మటట హతమరచలన చసతననర. మనం సలయట దగగ రక

పవటం మంచద. అకకడ మన మద ఎవర దంగచటగ వచచ దబబతయలర,’’

అననడ ధమకడ. ఆ వంటన ఇదద ర పకకక తరగ ఏట కస పరగతత బయంతల

ఈలల, చపపటల తబట అరణయం పరతధవనంచల కకల వనపంచనై. ఆ వంటన నలగరైదగర ఆటవకల చటల కమమలల ంచ వళళ మదక దకర. మర కందర

ఆటవకల అడవ దదద రలల ల పడబబబల పడత వళళన చటట మటట ర.

ధమక సమకల ఒకళళ నకళళ హచచరంచకన అవకశం కడ లద. ఇదద ర

ఒకసర, ‘‘జై, కళరమమ!’’ అంట ఆటవకల మద వరచక పడడ ర. వళళ చతలల న వడకతతల మరప వగంత ఎదరైన ఆటవకలన తనతనయల చయసగనై. మద

పడ పటట కవలన చసన ఆటవకల, ధమక సమకల శరరల వదలంచ సరక గలలక లచ అలల ంత దరన చటల లల దభమంట పడసగర.

ఒకట రండ నమషల గడచన.ై ఎంత బలం, ధైరయం, కతతయదధ ంల నరప వనన, తడళళ గంపల వచచ మద పడ ఆటవకల ధటక ధమక సమకల తటట కన

నలబడటం కషట మైంద. ఆటవకల వసరన బలల లల ఒకట రండ వళళక తగల,

గయల నంచ రకతంకరసగంద. చవరక కతత తపపందకకడ వల లకండ

ఆటవకల గంపగ కటట కటట క వచచ మద పడ వళళదద రన పటట కననర.

ఆటవకల ఆనందనక మర లద. వళళలల చచచనవళళ కందర చచచర, కందర

గయపడ కకల పడతననర. మర కందర నడమల వరగ, కళళ తలగ మలగతననర. అయన, మగత ఆటవకలధమక సమకలన పటట కననమన

ఆనందంల కరంతల కడత, వళళ చటట చర గంతల వయసగర.

దరంగ తపపట మగన ధవన అయంద. గంతల వస వళళలల కందర ఆ ధవన వచచన దకక కస తరగ,‘‘వరప! వరప!’’ అన కకల పటట ర. కదద సపటల అకకడక

ఒక ఆజనబహవయన ఆటవకడ చతల బలల ం పటట క వచచ, ‘‘ ఆహహ శంభవ!’’

అంట భకరంగ అరచ, కళళరచరస, పళళ పటపట కరకత, బలల ం ఎతత ధమక సమకలన పడచందకమందక ఉరకడ.

ధమక సమకల తమ అంతం సమపంచందన గరహంచ, మనసల పళళం బడడ లన ఒకకసర తలచకన, గండ రయ చసకన కళళ మసకననర. గండలల ఆటవక నయకడ బలల ంపట పడతందన ఎదర చసన వళళదద రక గపప ఆశచరయం

కలగంద. ఆటవకల నయకడ వరపడ, బలల ం ఎతతన వడలల దనన జరవడచ,

‘‘అయయ, దర బబల! న వళళ తపల మననంచండ, తలయక చశర,’’ అంట

వళళపదలమంద సషట ంగ పడపయడ. - (ఇంకవంద)

ధమక సమకల ఒక కణకలం నశచషట లయయర. వరపడ పరవరతన వళళక చల

వంతగ కనబడంద.

వరపడ లచ నలబడ,‘‘ కలశంబర మంతరకదర మతర లైన మర, మక పరభ

సమనల. తలయక చసన మ తపల మననంచండ,’’ అననడ.

‘‘ మమ కలశంబరడ మతర లం కద, శతర వలం!’’ అంట సమకడ కళళరచరస పళళకరకత కంద పడవనన కతతన చతక తసకబయంతల, ధమకడ అతణణ

వరంచ, ‘‘వరప! మమమంతరకడ మతర లం అన నవవల గరహంచగలగవ?’’ అన అడగడ.

వరపడ, ధమకడ నడం నంచ వలడతనన మంతరదండనన తన వలత చపత,

‘‘ మంతరకదర ఈ ఉదయమ, మగడంల కంచం సప వశరంత తసకన వళళడ.

తన మంతరదండం వంటతచచన వరన ఆదరంచ సహయం చయమన, అద వంటలన సైనకలన గన, పటట ణవసలనగన ఒకక అడగనై అరణయంలమందక రకండ

హతమరచమన ఆజఞ పంచడ,’’ అననడ.

ఈమటలత ధమకడక ఆనందం, మంతరకడ

ఎతతగడ ఏమట అరథ ంకక భయమకడ కలగంద.

‘‘ మం కలశంబరడ నవససథ ననక పతననం. ఆయనక

ఒకనక రకసడ - కంభరడనవడ పరమశతర వ.

వడ నవసంచ చట నక తలస? అంతకక కలశంబర మంతరకడ ఈ రతరక ఎకకడ మజల

చయబతననడ?’’ అన పరశనంచడ ధమకడ.

‘‘ మంతరకదర ఈ మహరణయంల ఏ మరగ న పరయణం చసద నకకడ తలయద.

అదంత పరమరహసయం కన, ఆ దర నవసంచ చట మక తలసకద?

దండకరణయంల మహకల రకసడండ పతళదరగ పరంతంల ఉంటడ. అకకడక మతపట కంత దరం వచచ, దర చపంచగలన,’’ అననడ వరపడ.

‘‘ ఎవడ మహకల రకసడ?’’ అనకననడ ధమకడ. సమకడ కళళంత చసకన అతయశచరయంత వరపణణ ఏద పరశనంచబయ సరక, ధమకడ అతడ మటలక

అడడ ంవచచ, ‘‘వరప! నవవ చసతననన సహయనక మం ఇదద రం చల కృతజఞ లం.

మంద భజనం చస, తరవత పరయణం సగదద ం,’’ అననడ.

భజనం అనన మట వంటన, వరపడ తన అనచరల కస తరగ, ‘‘ అందర ఇకకడ

నలబడ వంత చసతననర, లక కందరైన పయ, ఈ దరలక భజనం ఏరపటల

చసతననర?’’ అన గదద సత పరశనంచడ.

‘‘ ఆ ఏరపటల నన పరత కవచచనై, దర! అంత భజనలక రవచచ,’’ అననడకయవ

ఆటవకడ.

ధమకసమకలక, వరపడ రజచతమైన వంద చశడ. రకరకలైన మంసల,

అడవఫలల, తన సమృదధ గ వననయ. బగ ఆకలగనవనన ధమక సమకల

తృపతదర భజంచర. తరవత అతథల వనదం కసం ఆటవకయవతయవకల

రకరకల కరర, కతత సమల, మలల యదధ ల జరగనై.

ధమకసమకల తమ అదృషట నక ఎంత ఆనందపడడ ర.

ఎంత కషట సధయమనకనన పన, వళళకకణంల చల తలక అనపంచంద. మంద కలశంబర మంతరకణణ కలసకవటం,

అతడ దవర కంభరణణ వతకపటట కన వడ చరనంచ

కంతసనన వమకత చయటం- ఇదంత సలభంగ జరగపయ

కరయంల తచంద వళళక. కన, ధమకణణ ఆవగంజంత

సంశయం బధసతన వననద. కలశంబరడ తన మంతరదండం కసం, ఏదయకతపనన తమన హతమరచ చసతననడ?

ఏద ఏమైన, ఎనన ఘర పరమదలన ఎదరకవలస వచచన, తమ రకమర కంత సనన రకసడ బర నంచ కపడక తపపద. ఇలంట దృఢనశచయనక వచచన

ధమకడ వందమగసన తరవత కదద సప వశరంత తసకన, తరగ పరయణం సగంచడ. ఈ సర ధమక సమకలక తడగ వరపడ కడ బయలదరడ

బలల ంత పట, పడవట తడకట భజనక చటట చటట తగలంచకననడ.

మగగ ర అరణయంల ఒక గంటకలం పరయణంచ ఒక కండ పరంతం చరర.

కండ పదనన ఒరసకంట నద ఒకట పరవహసతననద. మగగ ర దనన దట

వలసవననద. మంద నడసతనన వరపడ నదన సమపంచ, ఆశచరయంగ ఒక చనన కక పటట , వనక గరరల మద వసతనన ధమకసమకలన పలచడ. ధమక సమకల

గరరల దగ, వరపణణ సమపంచ, అకకడ ఎదరైన దృశయం చస వంతపడడ ర.

నదతరంల ఏద భయంకర పరటం జరగన దన గరతగ, వరగన ఈటల,

బణల, నలమద రకతపమరకల కనపసతననవ. నదతర మంత ఆ పరడన వరవర కళళత మటట గంచ, కలయ తకకర. వరపడ అదంత ధమక సమకలక

చపత, ‘‘ ఈ పరంతల నవసంచవళళ మ జతవళళ కద, భలల ల. వళళత మక

శతర తవం లక పయన, సనహం మతరం లద. ఇకకడ ఇంత రకత పతనక కరకలవర

తలయటం లద. కంచం నద దగవక వళళ వసతన, మ రకకడ వండండ,’’ అంట

తరంవంట మందక వళళడ.

ఆ పరంతంలన వరపడక కనన కల గరతల కనపంచన.ై హఠతతగ అతడక కలశంబరడ గరతకచచడ. ఆయన కమనై హన జరగంద? అనకంట వరపడ

అతడ పవకళళ గరత లమైన కనబడతయమ అన నల మదక వంగ చసంతల,

జయ‌మంట ఈట ఒకట అతడ తలన రసకంటపయ, ఒక అడగ దరంల

నలల బలంగ గచచకననద.

వరపడ ఒకక ఊపన లచ నలబడ వనకక తరగ చసంతల మరక ఈట అతడ

గండల మదక మరపల దసక రసగంద అతడ చపన పకకక పడపయడ.

ఈట నదల బడంగ మంట పడపయంద. వరపడ లవ బయంతల,

‘‘రకసబంట, దరకవ! న పగల తస మడల వసకంటన,’’ అంట ఒక మహకయడైన భలల డ అతడ మదక ఎనబతల వచచ పడడ డ.

వరపడ ఈ దడక సదధ ంగ లకపవటంత భలల డతణణ నడం పటట కన ఒకక వసర వసరసరక నట ఒడడ క వళళ పడడ డ. మరకణంలన భలల డ అతడ గండల

మద కరచన, తన బలమైన చతలత వరపడ కంఠం బగంచ పటట కననడ. ఆ సరక వరపడ తపపరలల , కళళత భలల డ మడన అడకతతరల బగంచనటట బగంచ, బలంగ

ఒకక తప తశడ. భలల డ కసత వళళ నదజలంల పడడ డ. వడ నట నంచ లవక మంద వరపడ పలల వళళ మదపడ, అతడ తలన నటల అదమ పటట కననడ.

ఊపరడక భలల డ గలగలకటట కంట, తల నటపైక వచచనపడలల , ‘‘వరప, ననన చంపక. నన పలందణణ !’’ అంట అరవసగడ.

ధమకసమకల ఈ అరపల వన అకకడక పరగతతక

వచచర. వళళ వచచసరక వరపడ, భలల ణణ నటల నంచ కళళ పటట కన ఒడడ క ఈడచ కసతననడ. ధమకడద చస, ‘‘ఏం

జరగంద?’’ అన పరశనంచడ.

‘‘ వడ ననన దంగచటగ చంపలన చశడ. తగన శసత చశన. వడ చపప పర నజమతై, వడ భలల ల నయకడ! ’’

అననడ వరపడ.

ధమకసమకల భలల ణణ సమపంచ, ‘‘ ఎవడవ నవవ? వరపణణ ఎందక చంపలన చశవ?’’ అన పరశనంచర.

భలల డ బళకకమంట ఇనన నళళ కకక ఆయసపడత, ‘‘ రజభటల నక నయయం కలగంచల! న పర పలందడ, భలల నయకణణ . ఇంతక ఓగంట మంద న పడచ

పద పళళనన ఈ వరపడ మరకందర కలస అపహరంచకపయర. అడడ చచన న

వళళన కందరన చంపశర. ఇతడ ఇతడ పరవరం న భరయన ఎవడ రకసడ

కసం ఎతతక పతననటట , వళళ మటలదవర బతక బయటపడడ న అనచరల

గరహంచ నక చపపర,’’ అననడ.

పలందడ మటల వన అందర చల ఆశచరయపడడ ర. ధమకడ ఏద

పరశనంచబయంతల వరపడ, పలందణణ సమపంచ, ‘‘ న భరయన

అపహరంచకపయన వళళలల ననననటట న అనచరలచశర? ఛ, అబదధ లడక,

ఈ బలల ంత పగల తడగలన,’’ అంట బలల ం ఎతతడ.

ధమకడ, వరపడ చయ పటట కన ఆప, ‘‘పలంద! నవవద పరబడతననవ.

వరపడ గత అయదర గంటలగ మతన వననడ. నవవద రకసడననవ-వడ

మఠవళళ వరపణణ అపఖయత పల చసందక, అతడ పర చపప వంటర.

అంతకక, మ రండ తగల మధయ శతర తవం రచచకటట టం కడ వళళ ఉదద శం అయవంటంద. నవవ చపప రకస డవర మక తలస. ఆ దరమరగ ణణ

హతమరచటనక మమ బయలదరం. న భరయన కడ తపపక వడ చరనంచ

వడపంచక వసతం,’’ అననడ.

ధమకడల అన సరక పలందడ తన పరపట గరహంచ, వరపడ దగగ రక వళళ కమంచవలసందగ కరడ. ధమకసమకల పరతసహంత వళళదద ర పరసపరం

ఆలంగనం చసకన మతర లయయర. ఆ తరవత ధమకసమకల నద దట

కరతననరన తలస పలందడ, ‘‘అయయ, మ రకకడ వండండ. నన మ పలల రవ

నంచ రండ తపపల పంపతన. వట మద మర, మ గరరల కమంగ నద

దటవచచ, ’’ అన చపప పరగపరగన తన పలల కస వళళడ.

కదద సపట తరవత ఇదద రస భలల ల రండ తపపలన నదల తసకంట వచచర.

ధమకసమకల ఒక తపప మద ఎకకర. వరపడ గరరలత మరక తపప ఎకకడ.

తపపల రంటన భలల ల తడల వస తసత అవతల ఒడడ క నడపసగడ.

అవ సరగ నద మధయలవండగ, ధమకడ నడం నంచ వలడతనన కలశంబరడ మంతరదండం, చపన పమల పైక లచ, తరప దకక కస మఖం

పటట ఏవ కచధవనల చయ సగంద. ఆ వంత చస వరపడ నవవరపత, ఏమ

అనబయంతల, దపలననన కండ శఖరం మద నంచ ఒక నలల న గరడపక రవవమంట ఆకశంల లచ, బణవగంత వచచ మంతరదండనన పమనకన ఒకక

తననత గళళ మధయ ఇరకంచకన ఆకశంలక ఎగరంద.

మంతరదండనన కటట వంచన తడ బలమైనద కవటంత, ధమకడ కడ

దనతపట పైక లచడ. సమకడ ఒకక కక పటట బణం ఎకకపటట కడ, బణం ధమకడక తగలవచచననన భయంత కయయబర పయడ. ఈ లపల వరపడ

బదరన గరరలన సమదయంచ, ‘‘శంభవ!’’ అంట అరచ, భజననంచ

వలడతనన తడ ఉచచన, గరడపకక గరచస పైక వసరడ. (ఇంకవంద)

వరపడ వసరన తట ఉచచ గరడపక రకక కకదనక తగలకననద. అద

అదనగ వరపడ తడన బలంగ కందక గంజడ. పక వగంగ పైక పతండటంత ఉచచ గటట గ బగసకపయంద. గరడపక ఒకక తృటకలం గలల

కదలకండ వండపయ, అంతలన కరణ కఠరంగ అరసత, రకకలన బలంగ ఆడంచ

పకైగరబయంద. వరపడ రండ చతలత తడన గటట గ కందక లగత, తడల

వస భలల లన కడ సహయం రమమన కక వశడ. వళళ తడల వదల వరపణణ

సమపంచసరక రచచపయన గరడపక అతణణ తపప మద నంచ ఒకట, రండడగల

గలల క లపంద.

‘‘వరప! తడ వదలక. ననకడ వసతననన,’’ అంట సమకడ పదద గ అరచ, తన తపపత, వరపడ తపపన సమపంచడ. ఆ సరక గరడపక బలం కణంచంద.

మగగ ర బలశలల తడన కందక గంజతండటంత, అద ఆకశంల ఒక పకకక ఒరగ రకకలన టపటపలడసత కంద పడసగంద. ధమకడ కతతదస పక మడక గరచస బలంగ వసరడ. ఆ దబబ గరతపప దన గండల మద తగలంద.

దనత అద, మంతరదండనన వదల వలవల కటట కంట నదల వచచ పడంద.

సమకడ పరమనందంచంద, ‘‘ధమ, భయంలద,

తపప తసతననన,’’ అంట ఒక కక పటట , ధమకడ

నదల పడన చటక తపపన నడపంచడ. ఈ లపల

వరపడ తపప మద వనన గరరల రండ బదర తపప మధయననన ఒక చవరక పరగతతటంత, అద

తలల కందలైపయ నళళల పడంద. వటత పట

వరపడ, ఇదద ర భలల ల నట పడడ ర. ఆ ఇదద ర ఈత

తలసనవళళయన పరవహ వగనక భయపడ, మనగపతననమంట కకల పటట సగర.

వరపడ నట వలక కటట కపతనన తపపన నలగ బరల వస అందకన,

‘‘ భలల ల ఇంత పరక సననసలనకలద. ఇదగ, తపప ఎకకండ,’’ అన అరచ,

‘‘ సమక బబ! మరధమక దర దగగ ర కళళండ. నన ఈదగలన. ఇంత కషట నక కరణం అయన నలల గరడపక ఉచచలంచ బయట పడకండ పటట కవల. దన

గండకయ కలచకతనంద న పగ తరద,’’ అంట దన కస ఈదక పయడ.

సమకడ తన తపపత ధమకణణ సమపంచగన, అతడ తపప అంచ పటట కన దన మదక ఎకక కరచననడ. నట పడన భలల లదద ర మళళ తమ తపప ఎకక వరపడ కస

దనన నడపర. ఈ లపల వరపడ గరడపకన చర, దన మడ పటట కబయంతల,

అద కళళత అతణణ ఒకక తనన తననంద. వడ అయన దన గళళ శరరనక తగలసరక వరపడక ఎకకడలన రదరం వచచ, మంద వనకలచడకండ దనమదక ఎగర

కలయబడడ డ. ఆకశంల తరగ పకక, నల మద నడచ మనషక నటల జరగతనన చవబతకల పరటం చస, ధమక సమకల చల అబబరపడడ ర.

‘‘ ఏ మసల చసందంట ఇదద రన ఒక గవ పటట పటట మడగల ఉనన తన సరంగంలక లకకపతంద. తపపలన తవరగ వరపడ కస నడపండ,’’ అన ఆజఞ పంచడ ధమకడ.

కణంల తపపల రండ వరపణణ సమపంచయ. ఆ

సరక అతడ ఒక చతత గరడపక మడ వరచ పటట కన,

రండవ చతత దన కళళన గపపట బగంచందక నన

పరయస పడతననడ. తపప అతణణ సమపంచగన ధమకడ, ‘‘వరప! నవవ తపప మదక ర. ఉచచల

దరకన పక ఎకకడక పతంద?’’ అంట అతడ భజల పటట కన బలవంతంగ తపప మదక లగడ. వరపడ శరరంల చల చటల పక గళళ తగల గయలయనయ.

ధమకడ, సమకడ కలస గరడపకన తపప మదక చరచర.

‘‘ ఇద గరడపక కద, ఏద రకసడన న అనమనం!’’ అననడ సమకడ పక కస కతతఝళపసత.

‘‘దర, ఇంతకనన భయంకరంగ ఉనన పకలఈ కండ పరంతలల వననవ. మం అపడపడ వట కసం ఉచచల వస పటట తంటం. మ వళల లల కందర చనన

పలల లగ వండగన వటన పటట కన పంచతంటర. అలవట చసత వటల

సహయంగ వంటంద.’’ అననడ వరపడ గరడపక కస పరమగ చసత.

ధమకడ ఆమటలక పదద గ నవవ, ‘‘ దన గండకయ తస కలచక తంటన అనన న పరతజఞ ఏమయంద? ఒళళ చసకననవ, ఎనన గయలయనయ, ఎంత రకతం కరంద?’’ అననడ

వరపడ గయల కస చసకన, ‘‘ నద దట

నవవండ దర. ఈ గయల నమషల మద నయం చసకంటన,’’ అననడ. ఈ లపల భలల ల తడల వస

రండ తపపలన అవతల ఒడడ క చరచర. నదల పడ

ఈదక పయన గరరల రండ, నద ఒడడ న ఉనన చటల కంద నలబడ సకలసతననవ. ‘‘బతకపయం. రండ

మహరణయంలక పరపలద, నయం,’’ అంట

సమకడ వటన సమపంచ పటట కన, దపల ననన పచచక దగగ రక తసకపయడ.

వరపడ, గరడపకన ఉపయంగ తపప మంచ ఒడడ కలగ, తడ కసన ఒక చటట క

కటట , తన గయలక ఆక పసర పసకనందక అకకడ వనన పదల కస వళళడ.

ఈ లపల ధమకడ తన తడసన బటట లన పండకన ఆరపటట కసగడ.

ఒక పవ గంట గడచంద. హఠతతగ వరపడ చటల చట నంచ, ‘‘దర, దర!

ఘరం జరగపయంద,’’ అంట ఒక పవకడ చతబటట కన ధమకడ దగగ రక

పరగతతకంట వచచడ.

‘‘ ఇద కలశంబర మంతరకడ పవకడ, అవన?’’ అననడ ధమకడ.

‘‘అవన, దర. నక బగ గరత. ఆ దరకద పరమదం జరగంద. కంభరడన రకసడ ఆయన శతర వననర- వడ ఆయనన చంపస వంటడన న అనమనం,’’

అననడ వరపడ భత చందనవడల.

‘‘ కలశంబర మంతరకడ అంత తలగగ చచచరకం కద. రకసడనై, కంభరడ

అంత దరమరగ డం కద. వడ మటల ధరణ, పరవరతన నన చశన. కన.. మతతం మద మంతరకడ కద పరమదం జరగంద. అందల సందహనక తవ లద,’’ అననడ

ధమకడ.

వరపడ ఏమ చపపబయంతల సమకడ, ‘‘ధమ, తవరగ ఇటర?’’ అంట

కతతదస దగగ రల వనన పదల కస బయలదరడ. గరరలల ఒకట మకకల పదద వ

చస, వనక కళళమద నలబడ, సమకడ కళళం తడ పటట నంచ వడపంచకవలన చసతననద.

ధమకడ, వరపడ గబగబ సమకడనన చటక

పరగతతర. సమకడ పదల కస చపసత, ‘‘ వట వనక నంచ

మలగల, మటల వనబడతననవ. మదటల నన

గరతంచలద. గరరం భయపడ పరపవలన చసతంట నక

అనమనం కలగంద,’’ అననడ.

ధమకడ కతతదస, ‘‘ జై కళరమమ!’ అంట పదలల క జరబడడ డ. అతడ వనకన, ‘‘ ’’శంభవ , అన కక పడత వరపడ వళళడ.

‘‘అయయ, చసతనన వడ మద కతతకఠరలతతతరందక? నన రకసణణ కద.. అటల న మనషన కద. పతకళళ, కలకల రకసడ చర నక ఈ రండ కన మరద

వకరరపననచచంద,’’ అనన మటల వనపంచయ.

ఆమటల డన వడ ఆకరవశషలచసమగగ ర దడచకనన వళళల ఆగపయ,

ఒకకక అడగ వనకక వయసగర. మడగడల , బటట తల, అకకడకకడ సదలల

నలబడ వనన వంటర కల చసత, ఆ మనష మటల డ శవంల వననడ. అతడ శరరం మద బలంగ తగలన గయల గరతల కనబడతననవ.

‘‘ ఆ పవకడవరద? ఆ మంతరదండం ఎవరద? ఆ రండ కలశంబర

మంతరకడవన?’’ అన పరశనంచడ, ఆ వకరకరడ ఆయసపడత. ‘‘అవన,

కలశంబరడవ! నవవల గరతంచగలగవ? నవవవరవ?’’ అన అడగడ ధమకడ.

‘‘ ఇపడ ఇంకసపటక చవననన న నవరనైత మతరం మకం? ఒకపడ నన పరంతలవణణ . కలకలరకసడ బంటల క దరక పతకళళగ వడ చర అనభవంచన.

వళళ నక పరణ భయం పటట , ఈ పరంతలవణణ గనక ఇకకడ మనషలన ఎతతక

పవడనక వచచనపడలల , దర మరగ ం చపందక ననన వంటబటట క వచచవళళ. ఇపడ ఆ పన మద ననన వంట తచచర. పరపవలన పరయతనంచన, ఫలతం ఈ

గయల!’’ అంట వకరకరడ ఆయసపడసగడ.

అతడ మరంత సప బతకడనన అనమనం కలగన ధమకడ, అతణణ సమపంచ,

‘‘ మం ఆ కలకల మద పగ తరచకనందక వళతననం. అతణణ హతమరచ న ఆతమక

శంత కలగసతం. ఈ ఒకక మటక జవబ చప; కలశంబరణణ ఆ రకసడ బంటల

పటట కన చంపర?’’ అన అడగడ.

‘‘ ఆ సంగత నన నమమకంగ చపపలన. అతడ, అతడ వంట వనన ఒక యవకడ, ఆ దరమరగ లన ఎదరంచ పరటం సగంచర. ఆ గందరగళంల నన

తపపంచకన పరపయందక పరయతనంచన. ననన కతతలత పడచ ఇకకడ

పరవశర,’’ అననడ వకరకరడ.

‘‘ ఆ కర రల ఎటగ పయర చపపగలవ?’’ అననడ ధమకడ. ‘‘చపపలన, కన..

వళళ ఎకక వచచన పడవ నద కండమలప తరగ రవల ఉననద. మర వగద నం చసనటట , ఆ కలకలన చంప న ఆతమక శంత కలగంచండ,’’ అంట వకరకరడ

నలవలల ఓసర కంపంచ, కటట ల బగదననకపయడ.

ధమకడ తన దగగ రనన వసతలల ఒక దనన అతడ శరరం మద కపప, ‘‘వరప! న కతడ చపపన నద మలప తలసన?’’ అన అడగడ. ‘‘తలసదర! అద ఎంత

దరం కడ లద, బయలదరండ,’’ అననడ వరపడ. గరరలన జగరతతగ

చసతండమన భలల లక చపప మగగ ర నద మలప కస బయలదరర. నలగైద

నమషల గడచ సరక వళళక కండన చటట పతనన నద, అకకడ రవల వనన ఒక పరదశంల పదద

పడవ కనపంచంద. వళళ చటల చటన దకకంటమందక పయ, రవన

సమపంచగన, దన ఒడడ ననన చటల ఎకక పడవ కస పరకగ చశర. పడవ మద

ఎవర లర. కన, పడవ చటట ఎనన మసళళ ఈదత కనపంచనై. ‘‘సమ! బణం గరపటట ఒక దన శరసస బదద లయయల కటట ,’’ అననడ ధమకడ.

సమకడ బణం గరపటట వదలబయంతల వరపడ, ‘‘దర!’’ అంట ఏద

చపపబయడ. కన, ఈ లపల సమకడ వదలన బణం రవవమంట పయ, ఒక మసల తలన తకంద. మసల నళళలల అంత ఎతతన ఎగర పడ మనషల కచమంట

అరచంద. -(ఇంకఉంద)