6

Passend onderwijs is in feite gewoon goed onderwijs, waarbij je rekening houdt met de verschillen tussen kinderen. Aldus onderwijsconsultant Henk Keesenberg. De omvang van de toestroom van ‘speciale’ kinderen naar reguliere scholen wordt volgens hem overdreven. ‘Zelfs als álle leerlingen zouden komen, zou dat neerkomen op vier leerlingen per school.’

Tekst: Marij ke Nij boer

is gewoon goed onderwijs’

‘Passend onderwij s

Over Henk KeesenbergStond tien jaar voor de klas. Hij werkt nu als

onderwij s-consultant. Sinds 2006 is hij coördinator van het Infopunt Passend Onderwij s.

Contact? henk@passendonderwij s.nl

passend onderwijs 7

DDoor alle discussie en deining is passend onderwij s een beladen onderwerp geworden. Zo is het zicht op de feiten enigszins vertroebeld, zegt Henk Keesen-berg. Passend onderwij s is in feite gewoon goed onderwij s. ‘Als het goed is ben je als school ook nu al bezig met de drie belangrij ke voorwaarden voor goed onderwij s: omgaan met verschillen in de klas, opbrengstgericht werken en professionalisering. Als je die drie factoren goed toepast en je blij ft werken aan je deskundigheid op die punten, dan ben je met passend onderwij s bezig.’ Keesenberg citeert hoog-leraar Luc Stevens, directeur van het Nederlands instituut voor onderwij s en opvoedingszaken (NIVOZ): wat goed is voor zorgleerlingen, is goed voor alle leerlingen.

Natuurlij k heeft de ene leraar deze deskundigheid al beter in de vingers dan de andere. ‘Er zij n regio’s waar de deelname aan het speciaal onderwij s nog hoog is en scholen minder ervaringen hebben met zorgleerlingen’, zegt Keesenberg. ‘In die gebieden zullen de teams zich misschien nog nadrukkelij -ker moeten gaan scholen in de net genoemde drie punten.’ Die scholing kan volgens hem het beste in de klas plaatsvinden. ‘Het e� ect van een cursus is meestal maar beperkt. Ik geloof meer in ‘training on the job’: iemand die in de groep voordoet hoe het moet en jou zo laat zien hoe je meer uit je leerlingen kunt halen. Intervisie, uitwisseling en feedback van collega’s, dát helpt.’

Geen enorme toestroomDe gewij zigde wet passend onderwij s gaat naar verwachting op 1 augustus 2012 in, maar de echte uitvoering start een jaar later. Keesenberg schat in dat er door de invoering van passend onderwij s per school misschien één of enkele leerlingen met een

Laten we het allemaal niet te veel opkloppen

8

beperking bij komen. Volgens hem is het absoluut niet zo dat er een fl inke

toestroom van zorgleerlingen zal zij n. ‘Een bepaalde groep leerlingen zal zeker

binnen het speciaal onderwij s blij ven. Zelfs als álle leerlingen die nu in het speciaal onderwij s zitten naar de reguliere basisschool zouden komen, en we zouden hen gelij kelij k verdelen over alle reguliere basisscholen, zou dat neerkomen op vier leerlingen per school. Dus laten we het allemaal niet te veel opkloppen.’

Dag rugzakje Er staat wel een aantal verande-ringen op stapel. Het rugzakje, de leerlinggebonden fi nanciering, verdwij nt. In plaats daarvan krij gen de samenwerkingsverbanden, waar-binnen reguliere en speciale scholen samenwerken, dit geld. Hiermee kunnen zij bij voorbeeld ondersteuning op maat aanbieden of ze kunnen het budget verdelen over de scholen. Ook de Commissie voor Indicatiestelling (die beslist over toelating tot het so of een rugzakindicatie) en de Perma-nente Commissie Leerlingenzorg (voor toelating tot het sbo) verdwij nen. Straks gaat het samen-werkingsverband passend onderwij s die beslissingen nemen.

Heb hoge ambitiesVanaf 1 augustus 2013 hebben de scholen een zorgplicht: zij moeten ervoor zorgen dat elk kind dat extra ondersteuning nodig heeft, een passende plek krij gt. Als de school waar ouders hun kind aanmelden zelf geen passend aanbod heeft, moet men op zoek gaan naar een geschikte plek elders. De huidige handelingsplannen verdwij nen. In plaats daarvan wordt voor elke leerling met een extra ondersteuningsbehoefte een ontwikkelings-perspectief geformuleerd. De school formuleert welk eindniveau van een bepaalde leerling wordt verwacht en werkt daar naar toe. ‘Kij k vooral wat leerlingen wél kunnen bereiken’, adviseert Keesenberg. ‘En ik zou zeggen: heb hoge ambities. Hoge ambities leiden tot hogere opbrengsten.’

BezuinigingenVeel ophef veroorzaakte de geplande bezuiniging van 300 miljoen euro, die vanaf augustus 2013 stapsgewij s wordt doorgevoerd.

Het speciaal onderwij s moet 10 procent van het budget inleveren. ‘Daar zullen de klassen onge-twij feld groter worden’, voorspelt Keesenberg. De regionale expertisecentra (REC) voor onderwij s aan

kinderen met een handicap worden afgeschaft. Ingrij pend is ook de halvering van het geld voor ambulant begeleiders; mensen die vanuit het speciaal onderwij s reguliere scholen helpen bij het goed onderwij zen van

zorgleerlingen. ‘Het is nog niet duidelij k waar deze mensen heengaan’, zegt hij . ‘De minister verwacht dat de samen-werkingsverbanden een beroep op hun expertise zullen gaan doen en eventueel mensen in dienst nemen. Maar dat beslissen de samenwerkings-verbanden zelf.’Momenteel geeft de overheid het ene samenwerkingsverband meer geld voor speciaal onderwij s en rugzakken dan het andere. Dat komt doordat in de ene regio

meer ‘speciale’ leerlingen naar het reguliere onderwij s gaan, dan in de andere. Door de invoering van passend onderwij s wordt die

verhouding in het hele land gelij kgetrokken en zal ook het geld gelij kelij k worden verdeeld

over alle samenwerkingsverbanden. Dat gebeurt stapsgewij s; vanaf 1 augustus 2019 krij gen alle samenwerkingsverbanden hetzelfde bedrag per leerling.

Thermometer in de schoolKeesenberg vindt dat de pabo’s en lerarenopleidin-gen aanstaande leerkrachten en docenten beter moeten voorbereiden op het omgaan met verschillen en het opbrengstgericht werken. ‘Laten zij ook eens kritisch kij ken naar hun eigen aanbod op het punt van bij - en nascholing. Een voorbeeld: veel leraren vinden het ingewikkeld om met ouders te praten. Wat doen de opleidingen daaraan?’ Maar de eerstverantwoordelij ken voor passend onderwij s zij n de scholen en de onderwij sgevenden. ‘Docenten moeten samen met het management de thermometer in de school steken. Daarbij is de vraag: halen wij ook bij ingewikkelde kinderen, inclusief de hoogbegaafden, het maximale eruit?’

Keesenberg: ‘Met name het goed omgaan met verschillen is zó essentieel.

Thuis doe je dat als ouder automatisch. Daar scheer je niet iedereen over één kam. Waarom zou je dat op school anders doen?’

Keesenberg: ‘Met name het goed omgaan met verschillen is zó essentieel.

Thuis doe je dat als ouder automatisch. Daar scheer je niet iedereen over één

nente Commissie Leerlingenzorg (voor toelating en zal ook het geld gelij kelij k worden verdeeld

Het goed omgaan met verschillen

is zó essentieel