ETXEKO ENPLEGUARIBURUZKO INFORMAZIOA

2013an eguneratua

Parekidetasun SailaGizarte Zerbitzuak

SSaarrrreerraa 11

LLeeggeerriiaa,, eesskkuubbiiddeeaakk 22

PPaappeerriikk ggaabbeekkoo llaannggiilleeaakk hhaarrttzzeeaa llaanneerraakkoo 33

KKoonnttrraattuuaa 44

LLaannaallddiiaa 55

SSoollddaattaa 66

KKoonnttrraattuuaa bbuukkaattzzeeaa 88

GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaa 1100

GGaaiixxoottaassuunn eettaa//eeddoo aammaattaassuunn bbaajjaa 1122

HHeellbbiiddeeaakk eettaa bbaalliiaabbiiddeeaakk 1144

LLoottuurraakk

1. eredua: Kontratu mugagabea.2. eredua: Iraupen jakineko kontratua.3. eredua: Nomina.

1Empleo doméstico

Etxeko enplegua

SEXUAREN ARABERAKO LAN-BANAKETA

Gure gizartean, sexuaren arabera egiten den lan-banaketaren gainean eraikitzen da, besteakbeste, emakumeen eta gizonen artean dagoen desberdintasuna. Betidanik, lan-merkatuandiruaren truke egin den lana bakarrik hartu izan da “lantzat” eta, hala, esparru pribatuan, hauda, etxean eta batez ere emakumeek egin izan dituzten lan guztiak ez dira “lantzat” hartuizan. Horregatik, sexuaren arabera egiten den lan-banaketa banaketa baino zerbait gehiagoda: llaann bbaattzzuueenn eettaa bbeesstteeeenn bbaalloorraazziioo ddeessbbeerrddiinn eettaa bbiiddeeggaabbeeaa ddaa.. EEttaa hhoorrrreenn oonnddoorriioozz,, hhoo--rrrreenn oonnuurraaggaarrrriiaakk eezz ddiirreenn ppoossiizziiooaakk ookkuuppaattzzeenn ddiittuuzzttee eemmaakkuummeeeekk ggiizzaarrtteeaann..

LEGERIA, ESKUBIDEAK

2012ko urtarrilaren 1eko ondorio-egunaz, Etxeko Langileen Erregimen Berezia GizarteSegurantzako Erregimen Orokorrean sartuta geratu da, langile horientzat sistema bereziaezarriz.

Etxeko Langileen Sistema Berezi horretan sartuta dauden langileek eskubidea izango duteGizarte Segurantzako prestazio guztiak jasotzeko, Gizarte Segurantzako Erregimen Oro-korrean ezarritako baldintza beretan, oonnddoorreenn aaddiieerraazziittaakkoo bbeerreezziittaassuunneekkiinn::

• Gaixotasun arruntaren edo lanez kanpoko istripuaren kasuan, aldi baterako ezinta-sunaren prestazio-epea handitu egin da eta, hala, baja hartu eta bederatzigarren egu-netik aurrera hasiko da. Enplegatzaileak ordainduko du prestazioa laugarren egunetik

2 Etxeko enplegua

PPRROODDUUKKZZIIOO LLAANNAA

• Nagusiki gizonek egiten dute.

• Esparru publikoan gertatzen da (enpresa,administrazio publikoa, etab.)

• Merkaturako ondasun eta zerbitzuenekoizpena.

• Lan ordaindua.

• Kontratu bidez arautua.

• Balorazioa, botere soziala.

EERRRREEPPRROODDUUKKZZIIOO LLAANNAA

• Nagusiki emakumeek egiten dute.

• Esparru pribatuan gertatzen da (etxean).

• Etxe-eremurako ondasun eta zerbitzuenekoizpena.

• Ordaindu gabeko lana edo gutxi ordaindua.

• 2012 arte kontraturik gabe, edo Etxeko Lan-gileen Erregimen Bereziaren barruan, erabatdiskriminatzailea.

• Ez da ikusten, ez dago aitortuta; estigma.

zortzigarrenera bitartean, bi egun horiek barne.

• Laneko istripuagatik edo gaixotasun profesionalagatik aldi baterako ezintasunerakoeskubidea egongo da. Kasu honetan oinarri arautzailearen %75ekoa izango da sub-sidioa, eta bajaren hurrengo egunetik aurrera kobratuko da.

• Aldi baterako ezintasunaren subsidioaren ordainketa dagokion Entitate kudeatzaileakegingo du zuzenean eta ezingo da ordainketa hori beste inoren esku utzi.

• LLaannggaabbeezziiaakkoo pprreessttaazziiooaa jjaassoottzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk eezz ddaa iizzaannggoo..

Nolanahi ere, lan-harremana honakoen arabera arautzen da:

• 27/2011 Legea, abuztuaren 1ekoa, Gizarte Segurantzaren sistema eguneratzekoa,egokitzekoa eta berriztatzekoa. (39 xedapen gehigarria eta xedapen iragankor ba-karra) (B.O.E., 2011ko abuztuaren 2koa).

• 1620/2011 Errege Dekretua, azaroaren 14koa, familia-etxeetako zerbitzua lan-ha-rreman berezi gisa arautzen duena (B.O.E., 2011ko azaroaren 17a).

Etxeko lanak egiteko enplegatzaile batentzat baino gehiagorentzat ordainduta lan egitenduen langilearen kasuan aplikatzen dira arau hauek. Lan horien barruan honakoak sartzendira: eettxxeekkoo llaann mmoottaa gguuzzttiiaakk; etxea eraman edo zaintzea; etxebizitzan bizi diren pertsonakedo familiartekoak zzaaiinnttzzeeaa eeddoo aatteennddiittzzeeaa;; hhaauurrttzzaaiinnddeeggii,, lloorreezzaaiinnttzzaa,, iibbiillggaaiilluuaakk ggiiddaattzzeeaa eettaaaannttzzeekkoo bbeessttee llaann gguuzzttiiaakk, baina betiere etxeko lanen barruan egiten direnean.

PAPERIK GABEKO LANGILEAK HARTZEA LANERAKO

EEggiiaa aall ddaa ppaappeerriikk ggaabbeekkoo llaannggiilleeeekk eezz ddiittuuzztteellaa ggaaiinnoonnttzzeekkoo eettxxeekkoo llaannggiilleeeenn eesskkuubbiiddee bbeerraakk??

EErraabbaatt ffaallttssuuaa ddaa; diferentzia bakarra da ezin direla Gizarte Segurantzan alta emanda egon.Baina soldata, lanetik botatzea, lanaldia, atsedenaldiak, jaiak, likidazioa… berberak dira.

PPaappeerriikk ggaabbeekkoo ppeerrttssoonnaa bbaatteekk bbaa aall dduu kkoonnttrraattuuaarreenn eezz--bbeetteettzzeeaakk ssaallaattzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk??

BBaaii,, bbeessttee eeddoozzeeiinn llaannggiilleekk bbeezzaallaa, Lan Ikuskaritzan edo sindikatuen bitartez. Gainerabadaude arlo honetan espezializatutako elkarteak eta horrelako erreklamazioak iza-pidetzen dituzte.

3Etxeko enplegua

•• LLaann IIkkuusskkaarriittzzaa::Podavines 1, 20010 Donostia• Tf: 943 45 80 00 • Itguipuzkoa@mtin.es

SSiinnddiikkaattooaakk::•• EELLAA ZZaarraauuttzz: Bizakia kalea 8 • Tf: 943 45 80 00•• LLAABB ZZaarraauuttzz:: Zigordia 11, 1-esk. • Tf: 943 89 43 74 • zarautz@labsindikatua.org

EEllkkaarrttee eessppeezziiaalliizzaattuuaa::•• AATTHH.. AAssoocciiaacciióónn ddee TTrraabbaajjaaddoorraass ddeell HHooggaarr ddee BBiizzkkaaiiaa (asesoramiento e información).Tf: 94 415 54 83 • ath-ele@hotmail.com

KONTRATUA

EEnnpplleeggaattzzaaiilleeaakk ddeerrrriiggoorrrreezz eeggiinn bbeehhaarr aall dduu llaann--kkoonnttrraattuuaa iiddaattzziizz??

Lau asteko edo gehiagoko kontratuak idatziz egingo dira. Idatziz egiten ez badira, lanaldiosoko lan mugagabeak izango dira. (loturak 14. orrialdean)

Kontratua mugagabea izan daiteke edo legez aurreikusitako kasuetan iraupen jakinaeduki dezake.

DDeerrrriiggoorrrreezzkkooaa aall ddaa eettxxeekkoo llaannggiillee bbaattii nnoommiinnaa eemmaatteeaa??

Bai. Enplegatzailea derrigortuta dago, soldataz gain, nomina bat ematera. Nomina ho-rretan ondo zehaztuta agertuko da ordainsaria eta baita deskontua ere, halakorik egonbada. (loturak 14. orrialdean)

LANALDIA

ZZeeiinn ddaa ggeehhiieenneezzkkoo llaannaallddiiaa??

Asteko gehienezko lanaldia 40 ordukoa izango da, etxeetan, kanpoko zein barneko lan-gile modura dabiltzanentzat. Hala ere, legeak presentzia-denbora izenekoa ere bai-mentzen du; hilabetean zehar, asteko presentzia-orduaren batez bestekoa 20 ordukoaizango da.

4 Etxeko enplegua

Lanaldiaz gain etxean egon beharreko orduei deitzen zaie “presentzia” oorrdduuaakk.. OOrrdduu hhoo--rriieekk bbii aallddeeeekk hhiittzzaarrttzzeenn ddiittuuzzttee eta, etxean egon behar izanda ere, denbora horretanez dira ohiko etxeko lanak egin behar.

“Presentzia” orduetan ahalegin txikia eskatzen duten lanak egiten dira, esate baterako,atea ireki, telefonoa hartu etab. Presentzia-ordu bakoitza gutxienez lanordu arrunt batordaintzen den beste ordainduko da. Presentzia-orduaren gutxieneko prezioa 22001133aann55,,0055 eeuurrookkooaa iizzaann ddaa.

Barneko langileek egunean 2 ordu edukiko dituzte otorduetarako, eta ordu horiek ez diralanordutzat joko. Bi ordu horietan langileari ezin zaio etxetik ateratzea debekatu, baldin etaotorduetarako orduak presentzia-orduak izatea adostu ez badute.

AAsstteekkoo aattsseeddeennaallddiiaa zzeennbbaatt ddeennbboorraakkooaa ddaa eettaa nnoollaa hhaarrttzzeenn ddaa??

Etxeko langileak jarraian 36 orduko atsedenaldia izateko eskubidea dauka astero.

Langilearen eskubidea da jarraian 36 orduko atsedenaldia izatea astero, eta enple-gatzaileak errespetatu egin behar du eskubide hori.

Dena den, langileak enplegatzailearekin adostu dezake 36 orduko atsedenaldi horiek biastetan pilatzea; horrelakoetan, bi asterik behin 72 orduko atsedenaldia hartuko da (hiruegun osorik). Horrez gain, aste batean 24 orduko atsedenaldia eta hurrengoan 48 or-dukoa hartzea erabaki dezakete.

LLaannggiilleeaakk,, lleeggeezz,, zzeennbbaatt jjaaiieegguunn iizzaatteekkoo eesskkuubbiiddeeaa ddaauukkaa??

Beste edozein langilek beste jaiegun: urtean 14 eta horietatik bi herriko jaietan.

EEttxxeekkoo llaannggiillee bbaatteekk zzeennbbaatt ooppoorr--eegguunn ddaauuzzkkaa eettaa nnoollaa hhaarrttuu bbeehhaarr ddiittuu??

Urteko oporraldia 30 egun naturalekoa izango da. Horietatik 15, gutxienez, jarraian har-tuko dira, eta beste 15ak aurrekoekin batera, edo urtean zehar banatuta.

Datak alde biek hitzartu beharko dituzte eta langileak eskubidea dauka opor-egutegiabi hilabete lehenago ezagutzeko.

5Etxeko enplegua

Opor-egunak soldata osoaren arabera kobratuko dira, eta ezingo da soldatan deskon-turik egin jenerotan.

UUrrttee oossooaann llaann eeggiinn eezz bbaaddaa,, bbaa aall ddaaggoo oorrddaaiinndduuttaakkoo ooppoorr--eegguunnaakk iizzaatteekkoo eesskkuubbiiddeerriikk??

Bai, eta urtarrilaren 1etik abenduaren 31ra lan egindako denboraren arabera kobratueta hartuko dira.

BBaa aall ddaaggoo oorrddaaiinndduuttaakkoo bbaaiimmeennaakk eedduukkiittzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk?? ZZeeiinn ddiirraa??

Ondorengo kasuetan eta, aldez aurretik ohartarazita, lanera huts eginagatik soldata ja-sotzeko eskubidea izango du langileak:

• Ezkontza: 15 egun.

• Gaixotasun larriak, istripuak edo hurbileko senideen heriotza (gurasoak, seme-ala-bak, anaia-arrebak, aitona-amonak, eta baita ezkon-familiakoak ere): 2 egun. 4 egu-nera arte luzatu ahalko da, beste herri batera bidaiatu behar izanez gero.

• Bizilekua aldatzea: egun 1.

• Zenbait eginbehar betetzea, hala nola, epaiketa batera joatea, dokumentuak ku-deatzea, botoa ematea…: behar beste denbora.

SOLDATA

BBaa aall ddaaggoo lleeggeezz eezzaarrrriittaakkoo llaannssaarriirriikk eettxxeekkoo llaannggiilleeeennttzzaatt??

Bai, eta harreman zuzena dauka lanaldiarekin.

Astean 40 orduko lanaldirako, lanbide arteko gutxieneko soldata izango da. Gobernuakurtero ezartzen du eta 14 ordainsari izango ditu: (2013: 645, 30 euro).

Astean 40 ordu baino gutxiagoko lanaldia bada, lansaria orduen arabera kalkulatzen da.

Presentzia-orduak egiten badira, gutxienez lanordu arrunt bat beste ordaindu behardira. Beraz, gutxieneko soldata jasotzen duen langile batek 5.05€ (2013 urtean) jasokoditu presentzia-ordu bakoitzeko.

Nahiz eta etxeko langileak legez dagokiona baino soldata txikiagoa hitzartu, ez du le-

6 Etxeko enplegua

gezko lansaria, atzerapen eta guzti, exijitzeko eskubidea galtzen.

ZZeeiinn ddiirraa aappaarrtteekkoo oorrdduuaakk??

Bi aldeek adostutako lan-ordutegitik kanpo lan egindako ordua da apartekoa eta, nolanahi ere, legeak aste baterako gehienez ezartzen duen 40 ordutik gora egindakoa.

Urtean aparteko 80 ordu egin daitezke asko jota.

Aparteko orduaren gutxieneko prezioa 5,05 eurokoa da (2013 urtea).

LLeeggeezzkkooaa aall ddaa jjaannaarriiaarreenn eettaa llooggeellaarreenn ttrruukkee ssoollddaattaann ddeesskkoonnttuuaakk eeggiitteeaa??

Bai, aurretiaz enplegatzailearen eta langilearen artean hala hitzartu bada. Dena dela, la-naldi osoa egiten denean, ezin da lanbide arteko gutxieneko soldata baino gutxiago jasodirutan.

30 eguneko janariagatik, lanbide arteko gutxieneko soldataren %10etik %15era bitartekodeskontua egin ahalko da asko jota, jenerotan emandako kontzeptu guztiak batuta (go-saria, bazkaria, afaria eta logela) gehienez %30eko deskontua egitea baimentzen baitulegeak.

ZZeerr ddaa aannttzziinnaattaassuunn oorrddaaiinnssaarriiaa??

Enplegatzaile berarekin hiru urtez lan eginez gero, hileko soldataren %3ko osagarria ja-soko du etxeko langileak, asko jota bost hirurtekotan, hau da, 15 urteko antzinatasunalortu arte.

AAppaarrtteekkoo oorrddaaiinnssaarriiaakk jjaassoottzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk bbaa aall ddaaggoo?? NNoollaa kkoobbrraattzzeenn ddiirraa??

Enplegatzaile batentzat lanaldi osoan edo lanaldi partzialeko lanean 120 egunetik goralan egiten duen langile batek aparteko bi ordainsari jasotzeko eskubidea du; ordainsarihorien zenbatekoa bi aldeen artean adostutakoa izango da.Lanaldiari proportzionalki,lanbide arteko gutxieneko soldataren (SMIren) urte osoko kopurua bermatzeko bes-tekoa izango da aparteko ordainsarien zenbatekoa:

Adibidez, langile batek lanaldi osoz lan egin eta hilero jasotzen duen soldata, lanbide ar-teko gutxieneko soldata bestekoa bada (2013an 645,30 euro), aparteko ordainsarienzenbatekoa berbera izango da, hau da, 645,30 euro. Horrela bermatu egiten da langi-

7Etxeko enplegua

leak urtean 9.034,20 euro jasoko dituela eta hori da 2013. urterako lanbide artekogutxieneko soldataren kopurua.

Beraz, lanbide arteko gutxieneko soldataren urte osoko kopurua bermatuta geratzenbada, aparteko ordainsarien zenbatekoa bi aldeek adostu beharreko kontua da.

Etxean, kanpoko langile modura, orduka lan egiteko kontratatutako pertsonek ordain-sari orokor bat jasotzen dute benetan lan egindako orduengatik; kopuru horretan sar-tuta egoten dira lansari-kontzeptu guztiak (lan egindako denboraren araberako soldata,gehi, asteko atsedenaldi, opor eta aparteko ordainsarien zati proportzionalak).

KONTRATUA BUKATZEA

LLaannggiilleeaa ddeerrrriiggoorrttuuttaa aall ddaaggoo kkoonnttrraattuuaa aammaaiittuu aarrttee llaanneeaann jjaarrrraaiittzzeerraa??

Ez, langileak hala erabakiz gero, hitzartutako epea baino lehen utz dezake lana, bainakasu honetan ez du kalte-ordainik jasotzeko eskubiderik edukiko.

Lan-uzte kasuetarako aldez aurretik abisatzea hitzar tu bada kontratuan, langileakerrespetatu egin beharko du aurrez abisatzeko obligazioa. Aurreabisu hori ezingo dazazpi egunetik gorakoa izan eta ez da derrigorrezkoa izango, lan-uztearen arrazoiaenplegatzaileak langilearen eskubideak ez betetzea izan bada.

LLaannggiilleeaakk bbeerraakk eerraabbaakkiittzzeenn bbaadduu llaannaa uuzztteeaa,, bbaa aall dduu eezzeerr kkoobbrraattzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk??

Azken hilabetean lan egindako egunez gain, likidazioa ordaindu behar diote. Apartekoordainsarien eta oporren zati proportzionalak osatzen dute likidazioa.

LLaannggiilleeaa eeppee mmuuggaattuu bbaatteerraakkoo kkoonnttrraattaattzzeenn bbaaddaa,, zzeerr oorrddaaiinndduu bbeehhaarr zzaaiioo kkoonnttrraattuuaaaammaaiittuuttaakkooaann??

Azken hilabeteko soldataz gain, aparteko ordainsarien eta oporren zati proportziona-len likidazioa ordainduko zaio.

Gainera, zerbitzua emandako urte bakoitzeko 9 eguneko kalte-ordaina ordainduko zaio;salbuespena izango da gaixotasun, istripu edo amatasunagatik -edo lanera itzultzeko es-kubidea duen beste edozein baimenengatik- bajan dagoen langile baten ordezkapenaegiteko sinatu izana kontratua.

8 Etxeko enplegua

Soldata gordin osoaren gainean kalkulatzen da kontratu amaierako kalte-ordaina, hau da:Gizarte Segurantzako kenkaririk gabe, urtero dirutan eta jenerotan kobratzen den guz-tia, zati 365 egun.

BBoottaa aall ddeezzaakkeettee llaannggiilleeaa kkaalleerraa kkoonnttrraattuuaa aammaaiittuu aauurrrreettiikk??

Bai, bi modutara bota dezakete: “atzera egitea” deritzonagatik edo lanetik botatzeagatik..

ZZeerr ddaa ““aattzzeerraa eeggiittee”” hhoorrii??

Enplegatzaileak langileari idatziz ematen dion mezua da. Idatzi horretan kontratuaeten nahi duela jakinaraziko dio, eta momentu horretan bertan, lan egindako urte ba-koitzeko 12 eguneko kalte-ordainak eskainiko dizkio, 6 hileroko mugarekin.

Enplegatzailea behartuta dago aldez aurretik abisatzera, baina abisatzeko epea desber-dina da antzinatasunaren arabera: 7 egun lehenago urtebetetik beherako antzinatasunabadu, eta 20 egun lehenago urtebetetik gorako antzinatasuna badu. Aurreabisurik izanezean edo beranduegi abisatzen bada, horren ordez, egun horiei dagokien soldata or-dain daiteke.

Aurreabisu epeak irauten duen bitartean, langileak ordaindutako ordubeteko baimenadauka egunero beste lan bat bilatzeko.

Enplegatzaileak ez badio langileari idatziz jakinarazten kontratua eten nahi duela edo ezbadio kalte-ordaina ordaintzen (biak egitera behartuta dago), ordaindu beharreko kalte-ordaina urte bakoitzeko 20 egunekoa izatera pasatuko da, 12 hileroko mugarekin.

Soldata gordin osoaren gainean kalkulatzen da kontratuan “atzera egite” horregatik or-daindu beharreko kalte-ordaina, hau da: Gizarte Segurantzako kenkaririk gabe, urterodirutan eta jenerotan kobratzen den guztia, zati 365 egun.

ZZeerr kkoobbrraattuukkoo ddaa llaanneettiikk bboottaazz ggeerroo??

Kaleratzea bidezkoa edo bidegabekoa izan daiteke. Bidezkoa da langileak bere kon-tratutik eratorritako betebeharretan hutsegite larriak egiten baditu. Kasu horretan,enplegatzaileak kalte-ordainik gabe kaleratu ahal izango du, arrazoiak zehazten di-tuen eskutitz baten bidez. Kaleratzea idatziz jakinarazi ezean, beti izango da bidega-bekoa kaleratze hori.

9Etxeko enplegua

Egindako hutsegitea ez bada larria edo ez bazaio idatziz jakinarazten, kaleratzea bide-gabekoa izango da, eta zerbitzu urte bakoitzeko 20 eguneko kalte-ordaina jasotzekoeskubidea izango du langileak, 12 hileroko mugarekin.

Soldata gordin osoaren gainean kalkulatzen da lanetik botatzeagatik ordaindu beharrekokalte-ordaina, hau da: Gizarte Segurantzako kenkaririk gabe, urtero dirutan eta jenero-tan kobratzen den guztia, zati 365 egun.

OOrrdduukkaa llaann eeggiitteenn dduutteenn llaannggiilleeeekk eerree bbaa aall dduuttee kkaalleerraattuuaakk iizzaatteeaaggaattiikk kkaallttee--oorrddaaiinnaakk kkoo--bbrraattzzeekkoo eesskkuubbiiddeerriikk??

Bai, lanaldi osoan lan egiten dutenen baldintza beretan.

BBaa aall ddaaggoo eeppeerriikk zzoorr zzaaiigguunnaa eerrrreekkllaammaattzzeekkoo??

KKaalleerraattuuaa iizzaanneezz gero, garrantzitsua da 20 egun baino lehenago erreklamatzea.

SSoollddaattaarreenn aallddeettiikk ddaauuddeenn zzoorrrraakk erreklamatzeko epea urtebetekoa da.

Hau da, orain konturatzen banaiz duela bi urtetik hona behar baino gutxiago ordaintzen di-datela, epaiketa batean azken 12 hilabeteetako atzerapenak baino ezingo ditut erreklamatu.

GIZARTE SEGURANTZA

NNoorrkk eemmaann bbeehhaarr dduu llaannggiilleeaarreenn aallttaa GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaann??

Enplegatzaileak berak. Enplegatutako langileak etxe batean baino gehiagotan lan egitenbadu, enplegatzaile bakoitzari dagokio alta ematea.

Gizarte Segurantzako Diruzaintza Orokorreko administrazioetan eskatzen da. (Helbi-deak 14. orrrialdean)

DDeessaaggeerrttuu eeggiitteenn ddaa GGiizzaarr ttee SSeegguurraannttzzaann aallttaa hhaarrttuu eettaa bbeerree kkuuoottaa oorrddaaiinnttzzeenn zzuueenn aall--ddiizzkkaakkoo llaannggiilleeaarreenn ffiigguurraa..

GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaann nnooiizz eemmaatteenn zzaaiioo bbaajjaa llaannggiilleeaarrii eettaa nnoorrkk eeggiitteenn dduu??

Baja emateko eta datuak aldatzeko eskaera, lana amaitu edo aldaketak gertatu direnetik 6egun naturaleko epean aurkeztu behar da, eta enplegatzailea arduratu behar da horretaz.

10 Etxeko enplegua

EEttxxeekkoo llaannggiilleeeekk nnoollaa kkoottiizzaattzzeenn dduuttee GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaann??

Enplegatutako langilearen hilabeteko soldataren arabera -sartuta egoten dira apartekoordainsariak- aldatzen da kotizazioa; aparteko ordainsariak urteko 12 hilabetetan zeharproportzionalki hainbanatuta egoten dira.

Soldata-taula baten arabera dagokion kotizazio-oinarriari portzentaje bat aplikatuz kal-kulatzen da; soldata-taula horretan 8 tarte desberdin daude.

Tarte bakoitzeko zifra urtero aldatzen da eta Gobernuak ezartzen du.

Hilabeteko soldata kalkulatzeko aparteko ordainsarien hainbanapena gehitu behar zaioeta esate baterako, hilean 500 € eta aparteko bi ordainsari kobratzen dituen langilea-ren kasuan, honela kalkulatuko da: 500x14/12= 583,33 eta, hortaz, kotizaziorako 6. tar-tean egongo da.

TTaarrtteeaa HHiilleerrookkoo oorrddaaiinnssaarriiaall KKuuoottaa EEnnpplleeggaattzzaaiilleeaakk LLaannggiilleeaakk

1 72,05 arte 35,49 29,85 5,632 172,06 eta 268,80 artean 58,71 49,39 9,323 268,81 eta 365,60 artean 81,94 68,93 13,014 365,61 eta 462,40 artean 105,16 88,47 16,695 462,41 eta 559,10 artean 128,39 108,01 20,386 559,11 eta 655,90 artean 151,62 127,55 24,077 655,91 eta 753,00 artean 180,72 152,03 28,698 753,01-tik aurrera 189,76 159,63 30,12

Hilean 60 ordu baino gutxiago lan egiten dituzten langileen kasuan, bi aldeak ados baldinbadaude, langileen esku gera daiteke Gizarte Segurantzan alta emateko eta kotizazioakegiteko ardura. Kasu horretan, langilearen ardura izango da kotizazio guztia sartzea, bainaenplegatzaileak obligazioa izango du, baita ere, hilero langileari, soldatarekin batera, GizarteSegurantzako kuota, enplegatzaileari dagokiona, entregatzeko. Alde enplegatzaileak obligaziohori betetzen ez badu, Gizarte Segurantzaren Diruzaintzak erreklamatu ahalko dio ordainditzala, kotizatzeko obligazioaren ordezko arduradun gisa zor dituen kuotak.

11Etxeko enplegua

Gizarte Segurantzako kuotaren hobariak — Etxeko Langileen Araubide Berezia / 2013an etxekolangileak = % 20 alta berriak eta % 45 familia ugariak.

NNoorrkk oorrddaaiinndduu bbeehhaarr dduu GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaa ggaaiixxoottaassuunn,, iissttrriippuu eeddoo aammaattaassuunn bbaajjaakk iirraauutteenndduueenn bbiittaarrtteeaann??

Baja hartu aurretik bezala, bakoitzak bere portzentajea ordaintzen jarraituko du, bainaenplegatzailearen erantzukizuna da kuota osoa ingresatzea.

EEttxxeekkoo llaannggiilleeaarrii aasseegguurruuaa eeggiitteenn eezz ddiioonn eennpplleeggaattzzaaiilleeaa ssaallaattuu aall ddaaiitteekkee??

Bai, Lan Ikuskaritzan beti salatu ahalko da Gizarte Segurantzan alta ez ematea eta ez ko-tizatzea, baita langileak egoera hori aurretik onartu izanagatik ere.

GAIXOTASUN ETA/EDO AMATASUN BAJA

ZZeerr jjaassoottzzeenn dduu llaannggiilleeaakk ggaaiixxoottaassuunn bbaajjaann ddaaggooeenn bbiittaarrtteeaann??

Gaixotasunen kasuan, lehenengo hiru egunetan ez da ezer ere kobratzen. Enplegatzai-leak 4. egunetik 8. egunera bitarteko baja ordainduko du eta baja hartu aurreko hilean,eguneko kotizazio-oinarri izan den kopuruaren %60a izaten da.

9. egunetik aurrera, baja Gizarte Segurantzak ordainduko du zuzenean eta eguneko ko-purua berbera izango da; hau da, oinarriaren %60a.

21. egunetik aurrera, bajaren prestazioa igo egiten da eta Gizarte Segurantzak egunekokotizazio-oinarriaren %75a ordainduko du baja amaitu arte.

Berriro baja hartu behar izanez gero gaixotasun beragatik eta bi bajen artean 6 hilabetepasatu ez badira, bigarren baja lehenengo egunetik kobratuko da.

Lan-istripuagatik hartzen den baja lehenengo egunetik aurrera kobratzen da.

AAmmaattaassuunnaarrii ddaaggookkiioonneezz,, bbeessttee llaannggiilleeeekk ddiittuuzztteenn eesskkuubbiiddee bbeerraakk eedduukkiittzzeenn aall ddiirraa??

Bai, 16 asteko atsedenaldia hartzeko eskubidea dago seme-alaba bakoitzeko, baina er-ditze berean seme-alaba bat baino gehiago izanez gero, atsedenaldia beste 2 astez lu-zatu ahalko da, eta horietatik 6 derrigorrez hartu behar dira erditu ondoren.

Gainerako 10 asteei dagokienez, langileak erabakiko du erditu aurretik eta ondorenhartuko dituen eta hala nahi izanez gero, gainera, aste horiek haurraren aitarekin ba-natzeko aukera izango du (edo amarekin, sexu bereko emakumeen kasuan).

12 Etxeko enplegua

16 aste horietan kotizazio oinarriaren %100 kobratuko da.

ZZeerr bbeehhaarr ddaa aammaattaassuunnaaggaattiikk pprreessttaazziiooaa jjaassoottzzeekkoo eesskkuubbiiddeeaa iizzaatteekkoo??

Hay que estar de alta en la Seguridad Social en la fecha de comienzo de la baja de ma-ternidad, y además, según la edad, se exigen los siguientes periodos de cotización:

• 21 urtera arte: ezer ere ez.

• 21 urtetik 26 urtera: azkeneko 7 urtean 90 egun; edo bizitza osoan 180 egun.

• 26 urtetik gora: azkeneko 7 urtean 180 egun; edo 360 egun bizitza osoan.

NNoorrkk oorrddaaiinndduu bbeehhaarr dduu GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaa ggaaiixxoottaassuunn,, iissttrriippuu eeddoo aammaattaassuunn bbaajjaakk iirraauutteenndduueenn bbiittaarrtteeaann??

Baja hartu aurretik bezala, bakoitzak bere portzentajea ordaintzen jarraituko du, bainaenplegatzailearen erantzukizuna da kuota osoa ingresatzea.

13Etxeko enplegua

HELBIDEAK ETA BALIABIDEAK

•• Gizarte Segurantzako Diruzaintza Orokorra:- Zurriola etorbidea, 12. 20002 Donostia. Tf: 943 29 24 00gipuzkoa.administracion1.tgss@seg-social.es

- Podavines, 1. 20010 Donostia. Tf: 943 48 36 00 / 943 48 32 02gipuzkoa.administracion80.tgss@seg-social.es

•• EEnnpplleegguu eettaa GGiizzaarrttee SSeegguurraannttzzaa MMiinniisstteerriiooaa:: (informazio orokorra).http://www.meyss.es/es/portada/serviciohogar/index.htm

SSiinnddiikkaattuuaakk::

•• EELLAA ZZaarraauuttzz:: Bizkaia kalea 8. • Tf: 943 45 80 00

•• LLAABB ZZaarraauuttzz:: Zigordia 11, 1-esk. • Tf: 943 89 43 74 • zarautz@labsindikatua.org

AArrlloo hhoonneettaann llaann eeggiitteenn dduutteenn eellkkaarrtteeaakk::

•• CCáárriittaass:: (Lan-poltsa) • Mitxelena 51 • Tf: 943 89 43 23

•• MMaalleenn EEttxxeeaa :: www.malenetxea.org

•• AATTHH.. EEttxxeekkoo LLaannggiilleeeenn BBiizzkkaaiikkoo EEllkkaarr tteeaa:: (aholkularitza eta informazioa)Tf: 94 415 54 83 • ath-ele@hotmail.com • http://www.ath-ele.com/

LOTURAK

11.. eerreedduuaa:: KKoonnttrraattuu mmuuggaaggaabbeeaa::http://www.meyss.es/es/portada/serviciohogar/modelos/Mod-PE-171.pdf

22.. eerreedduuaa:: IIrraauuppeenn jjaakkiinneekkoo kkoonnttrraattuuaa::http://www.meyss.es/es/portada/serviciohogar/modelos/Mod-PE-172.pdf

33.. eerreedduuaa:: NNoommiinnaa::http://www.meyss.es/es/portada/serviciohogar/modelos/Mod-nomina.xls

14 Etxeko enplegua