Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie · Toksykologia kosmetyczna Kremy, płyny do demakijażu, balsamy, mleczka kosmetyczne ... Wybrane składniki kosmetyków kolorowych

Właściwości toksykologicznewybranych składników kosmetyków

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie

Henryk RóżańskiLaboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej

Zakład Towaroznawstwa

http://blogcritics.org

Początki kosmetyki• Dążenie natury ludzkiej

do piękna datuje się odniepamiętnych czasów.

• Pierwszym zwierciadłem,w którym człowiek ujrzałswe odbicie było lustrowodne.

http://ritakml.info/2011/01/

etymologia, gr. cosmeo, cosmetikas – zdobić, upiększać

Początki kosmetyki• Przeglądając się w nim człowiek mógł

zauważyć zarówno wady, jak i korzystne cechyswej urody i już wtedy starał się pierwszeukryć, a drugie uwypuklić.

http://www.tripwiremagazine.com

Początki kosmetyki i toksykologii kosmetycznej

• Kosmetyka rozwinęła się już przed ponad 6000lat wraz z początkiem kultury ludzkiej.

Starożytny Egipt 3000 - 300 r. p.n.e.Kosmetyka staje się przejawemwytwornego stylu życia.

Pierwsze surowce kosmetyczne:maseczki, perfumy, kosmetyka kolorowa,masaże, kąpiele; miód, kozieradka,węglan sodu, kreda, mleko, olejkieteryczne, glinka, ziemia wulkaniczna,marmur, łupki, mika, jaja, henna, indygo.

http://www.cosmeticsworld.co.ccWprowadzenie luster miedzianych

http://barefacedtruth.com

Początki kosmetyki i toksykologii kosmetycznej• Już w starożytnym Egipcie do kosmetyki

zaczęto wprowadzać toksyczne składniki, np.biel ołowianą ([PbCO3]2·Pb(OH)2) – pigmentrozjaśniający cerę, puder; galenit = galena –PbS – do zaczerniania brwi, rzęs, powiek;cynober HgS.

http://www.johnbetts-fineminerals.com

http://www.mineralienwerkstatt.de

http://mistralni.co.uk

Początki kosmetyki

• Ideał: Nefretete -żona egipskiegokróla Echnatona

http://madameguillotine.org.ukhttp://partydrag.com

Początki kosmetyki

• Grecy (1500-150 r. p.n.e.) stosowalikosmetykę w celuupodobnienia swojegociała do klasycznegoideału piękna.

• Ideał: bogini miłościi piękna Afrodyta.

Początki kosmetyki i toksykologii kosmetycznej• Hippocrates (460-370

r. p.n.e.) upiększałtwarze maściąsporządzonąz wątroby jaszczurek,oliwy i wina.

http://www.techsangam.com

Wprowadzono depilatoryi nowe barwniki do skóryoraz włosów, środki pudrujące,matujące, ścierające (peeling).

http://www.fjkluth.com

Początki kosmetyki i toksykologii kosmetycznej

• W starożytnej Grecji rozwinięto wiedzę o ziołachkosmetycznych, np. krwawnik, rozmaryn,szałwia.

Surowce: lanolina,siarczan miedzi, mydło zpopiołu bukowegoi koziego tłuszczu, czarnywęgiel jako tusz, solekąpielowe perfumowanoolejkami, wosk pszczeli -pomadkahttp://roadtickle.com

Znaczenie gimnastyki dla urody!

• Rzym: wonne kąpiele, balsamy aromatyczne dociała, szminka, puder, barwniki do paznokci,maseczki chlebowe, mleko do zmywania skóry.

• Wprowadzono szminki z pereł i puderz krokodylego gnoju.

http://lieuxsacres.canalblog.com

Ideał kobiety: dojrzała,dobrze zbudowana,z odsłoniętymi ramionami,wydatnymi piersiami,fryzowanymi włosami,najlepiej jasnymi lub złocistąperuką.

• Rozjaśnianie włosów mydłami zasadowymi.• Plasterki ozdobne na czoło.• Depilatory mechaniczne i chemiczne (siarczek

wapnia).• Soki roślinne do rozjaśniania cery i włosów, np.

z owoców pigwy.

http://greekandromanbeaut

Publius Ovidius Naso43 p.n.e. - 17 lub 18 n.e.:

• „Niewiasta – jakkamienica – i od tyłui od frontu, jeżeli jestzniszczona, dopominasię remontu”.

Podstawy farmacji, Cold-creamGalena

• Galen z Pergamonu (129-199 r. n.e.) opracowałzasady wyrobu preparatów leczniczychi kosmetycznych (galenowe).

• Cold-cream – krem biały, lekki, odżywczy,chłodzący; olej z oliwek, wosk pszczeli, wodaróżana.

http://topub.unibuc.ro

Rozwój kosmetykiŚredniowiecze (500-1500 r. n.e.):• Powstał zawód cyrulika (leczenie ran,

usuwanie odcisków, wypalanie parchów,obcinanie włosów, golenie, masaże,wyrywanie zębów).

• Upadek higieny i kosmetyki.• Niemyte ciała smarowano pachnidłami, aby

przykryć odór.

Rozwój kosmetyki

• Renesans/Barok:• Opracowywano przede

wszystkim kosmetykiaromatyczne.

• Pojawili się licznisprzedawcy pachnideł.

• Higiena nadal była naniskim poziomie.

Wg Peters B.I. 2002 r.

Rozwój kosmetyki

• Naturalne włosy (często zawszone)zakrywano perukami.

• Toksyczne pudry z ołowiemi barem, na mące ryżowej,powodowały liczne wypryski.

• Zmiany skórne zaklejanojedwabnymi płatkami z jedwabiu.

Wg Peters B.I. 2002 r.

Rozwój kosmetyki

• Ludzie zamożni uważali, żeprzez pory w skórze wodamoże wniknąć do wnętrzaustroju i zanieczyścić go.

• Nieprzyjemny zapach staralisię przytłumić perfumami,a zmiany alergicznei pasożytnicze pudremi pigmentami.

http://www.durantextiles.com

Rozwój kosmetyki

• Wiek XVIII – powrót do naturalności,stroniono od pudru i perfum,natomiast nadal stosowano płatki(muszki, mouches) piękności.

• W XIX wieku nastąpił powrót dokąpieli.

• Makijaż był mało rozpowszechniony.• Unikano opalania się.• Ceniono cerę jasną.

Sebastian Kneipp(1821-1897)

Rozwój kosmetyki

• W okresie międzywojennym XXwieku rozpoczęła się eraprzemysłu kosmetycznego.

• Presje reklamy przemysłupiękności wywarły wpływ naustalanie typu urody.

http://www.dwudziestolecie.muzhp.pl

http://clevera.blox.pl

Wrażliwość na kosmetyki

Tolerancja i reakcja nakosmetyki zależy od:składu jakościowego

i ilościowego produktu;rodzaju skóry, rasy;aktualnego stanu

fizjologicznego;indywidualnej wrażliwości

na poszczególne składniki

http://www.lotuskosmetik.ch

Wrażliwość na kosmetyki1. Reakcje toksyczno-podrażnieniowe –

ograniczone do miejsca kontaktu z substancją jewywołującą, pojawia się do 24 h od ekspozycjii szybko mija w razie odstawienia składnika.

Najczęściej u ludzi z suchą i cienką skórą, dzieci, osób starszych,cierpiących na atopowe zapalenie skóry, stosujących kortykosteroidy.

http://www.kosmetyka-naturalna.com/

Wrażliwość na kosmetyki2. Reakcje alergiczne – występują po uprzednimuwrażliwieniu, przy drugim lub trzecim kontakcie aalergenem.Nie ograniczają się do jednego miejsca, uogólniają się, mogą wywołać dychawicęoskrzelową.

http://www.kesslermuehle.de


• Uczulenie nakonserwanty, np.parabeny, quaternium,aldehyd glutarowy,alkohol fenyloetylowy,kwas sorbowy, p-chloro-m-krezol.

Wrażliwość na kosmetyki• Uczulenie na substancje zapachowe: wywołują

reakcje fotoalergiczne i alergię kontaktową, np.piżmo syntetyczne w obecności UV wywołujeświąd, czasem pokrzywkę.

http://www.mcgesund.de/

Berloque-dermatitis - przebarwieniawieloletnie

http://www.dermaamin.com

http://derma.freehostia.com

Berloque-dermatitis

http://www.globalskinatlas.com


• Działanie toksyczne – wcieraniepermanentne, wdychanie aerozolu, pudrukumulacja w skórze, działanie ogólne. ftalany wnika do gonad, tkanki tłuszczowej,

mleka, płodu, uszkadza komórki rozrodcze,cytotoksyczny wobec komórek Sertolego,komórek nadnerczy. Powoduje zanikspermatogenezy! Teratogenny,embriotoksyczny!


• Glikole – wszechobecne w kosmetykach,ułatwiają wnikanie do organizmu innychksenobiotyków.

• Piżmo syntetyczne – działa hepatotoksycznie,kumuluje się w adipocytach.

• Homosalate, Oktyl Dimethyl PABA – zakłócająrozwój, przenikają do mleka, kumulują się, dz.Parahormonalne.

Toksykologia kosmetycznaKremy, płyny do demakijażu, balsamy, mleczka kosmetyczne

http://strefakobiety.plhttp://hungeree.com

Mineral oil, Petrolatum, Paraffin Oil, Paraffinum liquidum,Paraffinum solidum

• Parafina – mieszanina węglowodorów nasyconych,otrzymywana z ropy naftowej.

• Parafina stała• Parafina ciekła

http://www.diytrade.com

Mineral oil, Petrolatum, Paraffin Oil,Paraffinum liquidum, Paraffinum solidum

• Parafina nie jest tłuszczem!• To mieszanina węglowodorów pozbawiona

właściwości odżywczych i pielęgnujących.• Tani surowiec, plastyfikator, rozpuszczalnik.• Szkodliwy izolator.• Film okluzyjny.• Brak biozgodności.• Zakłóca wymianęgazową i metaboliczną.

Mineral oil, Petrolatum, Paraffin Oil, Paraffinum liquidum,Paraffinum solidum

• Daje pozorne uczucie „natłuszczenia”.• Komedogenny (zaskórnikotwórczy).

• Sprzyja bakteriom beztlenowym.• Zaburza gospodarkę troficzną skóry.• Uniemożliwia absorbowanie cennych składników

z kosmetyków.• Wyciągi z ziół na parafinie są bezwartościowe, ale tanie.

Sprzyja powstawaniu zmian ropnych iłojotokowemu zapaleniu skóry

http://dermatology.netfirms.com

Pogłębia objawy trądzikuzaskórnikowego ipowstawanie comedones.

http://www.documentingreality.com

Mineral oil, Petrolatum, Paraffin Oil,Paraffinum liquidum, Paraffinum solidum

Nasila objawy Acnehttp://www.clevelandclinicmeded.com

- przyspiesza procesystarzenia- utrudnia wydzielanie łoju- zakłóca wydalanie potui szkodliwych metabolitów

Utrudnia regenerowanie skóry

Spowalnia ustępowanie atopowego zapalenia skóry

http://www.drmhijazy.com

Propylene Glycol - Glikol propylenowy - PG, Xylene GlycolPolyethylene Glycol (PEG) - glikol polietylenowy

PEG-20 Gliceryl Laurate, PEG (4-200), Butylene Glycol

• Rozpuszczalniki innych składnikówkosmetycznych.

• Nadaje lepkość kosmetykom.• Konserwuje w stężeniu powyżej 15%.• Podtrzymujący wilgotność produktów.• Tworzą hydrofilowe filmy na skórze.• Stabilizują kosmetyki (konsystencja).

http://www.mengenchemicals.com


PEG-20 Gliceryl Laurate, PEG (4-200), Butylene Glycol• Degraduje strukturę naskórka i skóry

właściwej.• Wysusza i nekrotyzuje naskórek.• Wywołuje stan zapalny.• Wzmaga wchłanianie składników

kosmetyków, w tym toksycznychksenobiotyków (np. parabenów - przezrozluźnianie struktury tkankowej. http://www.michelesbeauty.com

Allergic Contact Dermatitis

http://dermapproved.com http://dermapproved.com


PEG-20 Gliceryl Laurate, PEG (4-200), Butylene Glycol

• Sprzyja zapaleniumieszków włosowych.

• Nasila objawy zapaleniałojotokowego zapaleniaskóry i gruczołówapokrynowych.

• Wzmaga objawyatopowego zapaleniaskóry i dermatitis, eczema.

• Nasila trądzik różowatyi pospolity.

• Usposabia do uszkodzeńsłonecznych skóry.

http://www.healthhype.com

Kosmetyki glikolowe przeciwwskazane są przy zapaleniu mieszków włosowych

Może sprzyjać szerzeniu zakażenia w skórze

W razie przedostania się do oczu zapalenie spojówek i powiek

Wazelina – vaselinum; petrolatum

• Otrzymywane z ropy naftowej.• Podłoże.• Efekt okluzyjny.• Utrudnia oddychanie skóry.• Upośledza swobodne wydzielanie łoju

i transpirację.• Wprowadzona w 1876 r. przez Kaposiego.• Dłużej stosowana powoduje trądzik smarowy.

http://www.waxmanufacturer.com

Wazelina – vaselinum; petrolatum

• Nie jest tłuszczem!• Nie nawilża!• Izoluje skórę.• W mieszaninie z barwnikami zatyka pory skóry.• Wywołuje metaplazję.

http://www.aceshowbiz.com

Wazelina – vaselinum; petrolatum• Zdaniem prof. H. Mierzeckiego drażni skórę i ją

uszkadza (efekt skóry wazelinowej).• Nasila trądzik i łojotokowe zapalenie skóry.• Sprzyja zapaleniu mieszków włosowych.

http://hardinmd.lib.uiowa.edu

http://www.skininfection.com

Szampony, maseczki, odżywki i lakiery do włosów

http://blogs.independent.co.uk

http://www.thefinishingbar.com

Żel nawilżający

Maseczka kosmetyczna



Quaternium, poliquaternium

• Działanie kondycjonujące• Konserwujące• Antystatyczne

Quaternium-15

http://www.royte.com

Quaternium, poliquaternium• Wywołują alergiczne

kontaktowe zapalenie skóry(allergic contact dermatitis).

• Objawy: przesuszenie skóry,złuszczanie naskórka,zaczerwienienie, pieczenielub świąd, pękanie skóry,sączenie, strupki, niewielkiekrwawieniaz pęknięć skóry, niekiedypęcherzyki wypełnionepłynem (pokrzywka).

http://dermnetnz.org/

Imidazolidinyl urea, Diazolidinyl urea, DMDM hydantoinBromonitropropane diol, Tris (hydroxymethyl) nitromethane

• Wydzielają rakotwórczy i drażniącyformaldehyd.

• Działają drażniąco na gruczoły ekrynowei apokrynowe.

• Zaburzają czynności gruczołów łojowychi hormonalnych (dokrewnych).

• U dziewcząt i młodych kobiet niektóremetabolity tego związku wywołująnadmierne owłosienie, podobnie jakdwufenylohydantoina.

• Indukują stany zapalne skóry.• Mogą wzbudzać nowotwory skóry i błon

śluzowych

DMDM hydantoin

Imidazolidinyl urea, Diazolidinyl urea, DMDM hydantoin,Bromonitropropane diol, Tris (hydroxymethyl) nitromethane

szampon

http://hanishbabu.suite101.com

Konserwanty uwalniające formaldehyd

Żele do mycia, mydła w płynie, szampony,płukanki do ust, żele do higieny intymnej

http://www.ecouterre.com

Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate, Ammonium Lauryl SulfateSodium Myreth Sulfate, Sodium Lauryl Sulfate = SLS, Sodium Laureth Sulfate = SLE

• Anionowe związki powierzchniowoczynne.

• Pianotwórcze.• Emulgator.• Początkowo używane do mycia

samochodów, okrętów, silników,maszyn…

• Obecnie składnik past do zębów,płukanek do jamy ustnej, wszystkichśrodków oczyszczających skórę.

http://newlynatural.com

http://www.girlsustainable.com

Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate, Ammonium Lauryl SulfateSodium Myreth Sulfate, Sodium Lauryl Sulfate = SLS, Sodium Laureth Sulfate = SLE

• Wysuszają skórę.• Przenikają przez naskórek.• Nasilają atopowe zapalenie skóry i wypryski

kontaktowe.• Powodują alergiczne zapalenie skóry.• Często są zanieczyszczone kancerogennymi

substancjami.

Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate,Ammonium Lauryl Sulfate

Sodium Myreth Sulfate, Sodium Lauryl Sulfate = SLS,Sodium Laureth Sulfate = SLE

• Uszkadzają osłonki włosów.• Szkodliwie działają na skórę

i błony śluzowe narządówpłciowych.

• Podrażniają gałkę ocznąi spojówki.

• Zakłócają wydzielanie łojui potu przez degradującywpływ na strukturę naskórka.

• Wywołują łupież.• Mogą nasilać łuszczycę

i trądzik różowaty.http://www.chemicalsafeskincare.co.uk

Parabens: Methyl, Ethyl Propyl i ButylParabens - parabeny

• Estry kwasu para-hydroksybenzoesowego.

• Konserwanty.• Łatwo penetrują skórę.• Przy permanentnym wcieraniu

działają ogólnie.• Zaburzają wydzielanie

hormonów. Allergic contact dermatitis fromparabens


• U mężczyzn działają feminizująco.• Mogą wzbudzać nowotwory piersi.• Łatwo wchłaniają się do krwi i limfy z szyi,

piersi, narządów płciowych i klatki piersiowej.• Wywołują dermatitis, eczema, pokrzywkę,

świąd.• Negatywnie wpływają na zarodek i płód.• Nie wolno stosować w ciąży i podczas laktacji.

http://pevoniaskincareblog.com.ph


mashedreport.comhttp://allaboutskincareblog.blogspot.com/

Pudry, szminki, podkłady, cienie…

http://www.earthbornbeauty.net

Wybrane składniki kosmetykówkolorowych

• Biel barytowa BaSO4

• Litopon ZnS+BaSO4

• Żółcień chromowa PbCrO4+PbSO4

• Żółcień kadmowa CdCrO4, CdS• Brunat miedziowy CuO• Czerwień chromowa Pb(OH)2+ CdS• Fiolet kobaltowy Co3(AsO4)2, Co3(PO4)2

• Chromoksyd Cr2O3

http://www.medindia.net/news

Kosmetyka kolorowa

http://services.flikie.com

Healthline.com

Składniki komedogenne

Substancje pobudzające wydzielanie gruczołułojowego, zapychające ujścia mieszkówwłosowych, powodujące zwyrodnieniegruczołów łojowych i powstawanie wągrów -zaskórników.

http://www.connecttoresearch.org/

Składniki komedogenne• Kwas olejowy (oleinowy) –

oleic acid.• Mirystynian izopropylu –

isopropyl myristate.• Izostearynian izopropylu –

isopropyl isostearate.• Skwalen – squalen.• Mieszaniny minerałów

z syntetycznymi estramikwasów tłuszczowych,z wazeliną, parafiną,glikolami.

http://www.vet.ohio-state.edu

http://rcgp-innovait.oxfordjournals.org

Dezodoranty, antyperspiranty

• Hamują wydzielaniei wydalanie potu.

• Działają antybakteryjniei fungistatycznie.

• Niektóre nadają zapach.

http://health.kerals.com

http://www.good.is/

Dezodoranty, antyperspiranty• Chlorowodorotlenek glinu (ACH); do 15%• Kompleks ACH+glikol propylenowy; do 25%• Chlorowodorotlenki glinowo-cyrkonowe; do 5,4%• Fenolosulfonian cynku; do 6%• Undecylenian cynku (nie jest uregulowany prawnie)• Ałun potasowy (nie jest uregulowany prawnie)• Dichlorofen• Triclosan – długo stosowany działa kancerogennie;

wywiera wpływ teratogenny!• Fentichlor i zabroniony Bitionol• Rycynoleinian cynku

http://www.skinsight.com

Dezodoranty, antyperspiranty

• Podejrzane okancerogenność,szczególnie w indukowaniuraka piersi z powoduzakłócania funkcji węzłówchłonnych i przepływu limfyoraz przenikaniuskładników do tkankigruczołowej. http://www.ivillage.ca

Filtry szerokozakresowe(przeciwsłoneczne)

• Pochłaniają promieniowanie słonecznez zakresu UV-A i UV-B.

1. Benzofenony (Benzophenone)2. Drometriazole Trisiloxane

http://www.ehow.com

Filtry szerokozakresowe(przeciwsłoneczne)

http://dermnetnz.org

Photoallergic contact dermatitis

Reakcja na krem peelingującyzawierający rtęć

Wg I. Rudowskiej, 1982 r.

Dziękuję za uwagę

Dr H. Rozanski; Laboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej PWSZ w Krośnie

http://genesistoday.files.wordpress.com

Documents

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie · Toksykologia kosmetyczna Kremy, płyny do demakijażu, balsamy, mleczka kosmetyczne ... Wybrane składniki kosmetyków kolorowych