24
Pak Gubernur (I Madé Astika) Jaya Mantri tuun uli sédané anyar. Nganggo jas kedas, masepatu pantopel selem nglelam. Sopiré lantas markir montoré ento di betén punyan sengepuré atub. Jaya Mantri lantas macelep ka pakarangan umahé ané ada di malun balé banjaré. Kéto masé pengawalné ngintilin uli dori. Jaya Mantri lantas makaukan wiréh umahé ané celepina suung mungmung tusing ada jadma manyagjagin. “Mé…, Mémé dija? Né raga, Ketut mulih. Adi suung kéné jumah, Mé…?” Jaya Mantri gelurgelur makaukan. Negak di balé sakanemé, paliatné paling cara puuh rengas. Nanging ané kaukina tusing masé ada teka manyagjagin. “Ngar, coba tengok ibuk ka belakang! Mungkin lagi di dapur,” Jaya Mantri nundén Pak Sangar, ajudanné, apang nuréksain di paon. Nanging kondén atindakan Pak Sangar majalan saget nengok anak tua uli korin umahé si kaja. Kulitné suba kisut, bokné lantang ubanan. Nanging nu rencang nyidayang majalan maekin Jaya Mantri. Laut negak di sisin Jaya Mantri. “Kénkén Mé, suba kenehkenehang pangidih raga ané dibi? Nyak jani Mémé bareng ngajak tiang ka kota. Suud Mémé ngoyong di désa. Pedalem Mémé dini tusing ada ngrunguang.” Jaya Mantri nyumunin mamunyi. Mé Santri mendep tusing nyautin patakon pianakné. Paliatné joh sawat cara togogé madérék di Batubulan. Nanging lima kanawanné tusing nengilnengil nyigsigang mako selem di giginné mawarna barak. “Yén Mémé nyak ngoyong di kota, sinah lakar teduh idupé. Ngoyongin umah gedé. Ditu Mémé barengbareng ngoyong ngajak mantun Méméné, ngajak cucun Méméné masé. Suba ada pangayah liu. Ditu nyidayang ngajeng ané jaenjaen. Apang tusing ngajeng jukut liklik angus lan nasi sela dogén. Buina yén Mémé makita malali, suba ada sopir ané lakar ngatehin Mémé idehideh. Mémé tinggal nyambatang dogén pangidih Méméné. Kénkén Mé, nyak ngoyong ditu? Sapetekan raga mulih mai gumanti lakar magpagin mémé,” kéto Jaya Mantri ngrumrum Mé Santri. “Legaang mémé tusing nyidayang ngisinin keneh Ketuté apang mémé nyak ngoyong di kota. Luungan suba mémé ngoyong dini. Mémé tusing bisa nongos di kota. Buina pedalem umahé dini yén kalahin, sinah lakar mulu tusing ada ngentasin. Umah ané tongosin Ketut di kota tuah umah baan nyilih. Sinah akejep Ketut ngoyong ditu. Yén Ketut suud dadi pejabat, sinah buin lakar mawali ka karang gedé ené.” “Nah Mé, yén kéto pangidih Mémé, raga tusing mamaksa. Jani raga lakar mapamit. Énggalénggal wiréh bin jebos ada meeting. ”Jaya Mantri bangun ngalahin méménné. Kéto masé Pak Sangar nugtugin uli dori. Pak Sangar mukakang pintu sédané, Jaya Mantri macelep. Sedané lantas nambréng ngungkabang buk rurungé. Mé Santri bengong mecukang gidat ningalin pianakné magedi buka kéto. http://preindo.com 1

Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Pak Gubernur (I Madé Astika) 

Jaya Mantri tuun uli sédané anyar. Nganggo jas kedas, masepatu pantopel selem nglelam. Sopiré lantas markir montoré  ento  di  betén  punyan  sengepuré  atub.  Jaya Mantri  lantas macelep  ka  pakarangan umahé  ané  ada  di malun  balé  banjaré.  Kéto masé  pengawalné  ngintilin  uli  dori.  Jaya Mantri  lantas makaukan wiréh umahé ané celepina suung mungmung tusing ada jadma manyagjagin. 

“Mé…,  Mémé  dija?  Né  raga,  Ketut  mulih.  Adi  suung  kéné  jumah,  Mé…?”  Jaya  Mantri  gelur‐gelur makaukan. Negak di balé sakanemé, paliatné paling cara puuh rengas. Nanging ané kaukina tusing masé ada teka manyagjagin. 

“Ngar, coba tengok ibuk ka belakang! Mungkin lagi di dapur,” Jaya Mantri nundén Pak Sangar, ajudanné, apang nuréksain di paon. Nanging kondén atindakan Pak Sangar majalan saget nengok anak tua uli korin umahé si kaja. Kulitné suba kisut, bokné lantang ubanan. Nanging nu rencang nyidayang majalan maekin Jaya Mantri. Laut negak di sisin Jaya Mantri. 

“Kénkén Mé,  suba  keneh‐kenehang  pangidih  raga  ané  dibi? Nyak  jani Mémé  bareng  ngajak  tiang  ka kota. Suud Mémé ngoyong di désa. Pedalem Mémé dini tusing ada ngrunguang.” Jaya Mantri nyumunin mamunyi. 

Mé  Santri  mendep  tusing  nyautin  patakon  pianakné.  Paliatné  joh  sawat  cara  togogé  madérék  di Batubulan. Nanging  lima  kanawanné  tusing nengil‐nengil nyigsigang mako  selem di  giginné mawarna barak. 

“Yén Mémé nyak ngoyong di kota, sinah lakar teduh idupé. Ngoyongin umah gedé. Ditu Mémé bareng‐bareng ngoyong ngajak mantun Méméné, ngajak  cucun Méméné masé.  Suba  ada pangayah  liu. Ditu nyidayang ngajeng ané jaen‐jaen. Apang tusing ngajeng jukut liklik angus lan nasi sela dogén. Buina yén Mémé makita malali,  suba ada  sopir ané  lakar ngatehin Mémé  ideh‐ideh. Mémé  tinggal nyambatang dogén  pangidih Méméné.  Kénkén Mé,  nyak  ngoyong  ditu?  Sapetekan  raga mulih mai  gumanti  lakar magpagin mémé,” kéto Jaya Mantri ngrumrum Mé Santri. 

“Legaang mémé  tusing nyidayang ngisinin keneh Ketuté apang mémé nyak ngoyong di kota. Luungan suba mémé ngoyong dini. Mémé  tusing bisa nongos di kota. Buina pedalem umahé dini yén kalahin, sinah  lakar mulu tusing ada ngentasin. Umah ané tongosin Ketut di kota tuah umah baan nyilih. Sinah akejep Ketut ngoyong ditu. Yén Ketut suud dadi pejabat, sinah buin lakar mawali ka karang gedé ené.” 

“Nah Mé, yén kéto pangidih Mémé, raga tusing mamaksa. Jani raga lakar mapamit. Énggal‐énggal wiréh bin jebos ada meeting. 

”Jaya Mantri bangun ngalahin méménné. Kéto masé Pak Sangar nugtugin uli dori. Pak Sangar mukakang pintu  sédané,  Jaya Mantri macelep.  Sedané  lantas  nambréng  ngungkabang  buk  rurungé. Mé  Santri bengong mecukang gidat ningalin pianakné magedi buka kéto. 

http://preindo.com     1  

Page 2: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

“Béh, malénan  jani I Ketut sekat dadi pejabat. Tusing buin mamolong cara pidan. Jani suba dadi  jadma penting, dadinné liu anaké ngantiang. I Ketut jani suba gelahang ajak liu, tusing mémé dogén,” kéto Mé Santri ngamikmik padidiana. 

Ulian demén berpolitik, Jaya Mantri jani dadi orang nomor satu. Dugasé ento makejang anaké dot dadi gubernur. Jaya Mantri liu anaké nyumbungang, liu anaké ngajumang. I pidan satondén dadi pajabat, Jaya Mantri bintit ngikut mai ngikut  kemu. Minab  suba  titah,  Jaya Mantri  lakar maan  galah ngamel  jagat. Nanging  ulian  pajalané  ento,  kudang  tandingan  gumi  kadén  suba  telah  madep,  anggona  bekel kampanye. Aget masé  jani  Jaya Mantri  seken‐seken dadi pejabat.  Idupné  tenang, ngelah umah dinas, ngelah  mobil  liu,  ngelah  panjak,  ngelah  sopir,  ngelah  pis  liu.  Nanging  ada  masé  kuangné,  wiréh méménné tusing nyak marengin nongos di kota. 

Telung  tiban  tengah suba  liwat.  Jaya Mantri  tusing  taén mulih ka désa nengokin méménné. Ulian bes kaliwat sibuk dadi pejabat tusing maan ngitungang rerama. Aget, Mé Santri sadina‐dina katimpalin olih Luh  Latri, ponakanné ané nyak anteng nengokin  ka umahné.  Luh  Latri anggona ubad  sepi ngajak Mé Santri. 

Buka galahé jani, Mé Santri dot malali ka Peken Tenten Tebu. Yadiapin suba tau Mé Santri nu nyidayang malali  ka  peken.  Peken  ené  ada  di  kota  Karang  Sumedah. Mé  Santri  kemu menékin  bémo mawarna gadang. Mayah  telung  tali  rupiah  jeg  suba  neked  di malun  pekené. Mé  Santri  tusing  lakar mablanja dogén, nanging gumanti lakar masliahan anggona ngilangang ibuk bayunné. Di tengah pekené Me Santri milu masuuk ngajak anaké mablanja. Makejang soroh dagangé di peken delokina ngajak Mé Santri. 

“Yé saja mara inget buin telun nak dina otonanné I Ketut. Mémé lakar ngaénang banten. Nyén nawang ia nyak mulih lakar motonan.” 

Mé Santri  lantas nyluksuk mablanja ngalinang dagang étéh‐étéh banten.  Jaja apem, gegina, biu  susu, apel  barak,  pir  belina  ngajak Mé  Santri. Mé  Santri  lantas  ngojog  dagang  canang.  Ia  dot meli  bunga cempaka  lan  samsam. Nanging  dagangé  suba mikén magimpes matutup  nu  liu  canang  lan  bungané tondén madep. 

“Dados gegéson kénten Buk, tiang ukanan numbas sekar!” 

“Ngih Mé,  nanging  lédagang Mé,  tiang  énggal‐énggal  jagi matutup.  Tiang  ningeh  orta  saking  kepala pasaré  malih  jebos  lakar  wénten  peninjauan  pasar  olih  Bapak  Gubernur.  Tiang  dot  matemu  Pak Gubernur disagété dané tan ngliwatin dagangan tiang. Dot masalaman.” Kéto ortan dagangé. 

Saja buka munyin  dagang  canangé.  Saget  ada  rombongan  teka  ka  tengah  pekené. Makejang mabaju dinas  tur  kawala  tekén petugasé. Ditu  lantas dagangé magrudugan maekin  rombongan pejabaté  ané mara teka. Malénan ngajak Mé Santri jeg prajani makenyem bungah ri kala ningalin pejabaté ané teka. Ia lantas bareng nyruak kalangan dagangé lantas makaukan. 

“Tut…,  Tut…,  Ketut  Jaya…, ngudiang  cai  sing  taén mulih  ka désa? Mai mulih dengokin mémé  kapah‐kapah. Né mémé suba meliang cai étéh‐étéh banten. Buin  telun kadén ganti otonan cainé?” Kéto Mé Santri kauk‐kauk cara anak buduh. 

http://preindo.com     2  

Page 3: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Makejang dagangé kedék ningalin munyi  lan solahné Mé Santri buka kéto. Mé Santri mabalik bingung ningalin makejang dagangé ngadékin buka kéto. Dagang canangé lantas maekin Mé Santri. 

“Mé…, nika boya ja pianak méméné! Nika wantah Pak Gubernur.” 

“Nika Ketut Jaya pianak tiangé,” Mé Santri nungkasin. 

“Ten Mé, nika sampun madan Bapak Gubernur ané tuturang tiang i wawu.” 

“Nika pianak tiangé, I Ketut Jaya Mantri ané tusing taén buin mulih ka désa,” Mé Santri buin negesin. 

Ulian Lacur (Nengah Rusmadi) 

Peteng dedet puniki pinaka saksi  sebet kenehé tan kadi‐kadi. Ulian nasibé jelék tampi tiang dadi manusa ané tumbuh di guminé tiwas nékték. Yén umpamiang rasané uyah  lengis nu makékéh mancan ngidang ngurabang anggo darang nasi. Sané mangkin Hyang Widi né micain pica sané ten ngidang rasané tiang manampi. Yén dadi seselang, pang sesai makita  mamisuh, maseselan. Tuah  ja mula niki sampun  jalan idupé sané dados peduman. 

Lacuré  majumu  ring  petengé  nika  Saniscara  Kliwon Wuku  Kuningan,  tiang  sampun  usan  nyarengin pasangkepan  ring balé banjaré ba delod. Dinané nika banjaré  nyangkepang unduk pangabénan  sané pacang  kalaksanayang malih  duang  sasih.  Usan  sangkep,  tiang marasa  basangé  seduk  sajan,  neked jumah tiang ka paon. Di paon dapetang kurenané sedeng ngoréng gerang. 

“Kondén ada ajengan nasi Yan?” tiang matakon saha ngampakang  grobag tongos ajengan nasiné. 

“To sambel serané tuni nu bin bedik. Kanggoang?” saut ragané sambilanga ngadukang sané gorénga. 

“Men ten ngantiang gerang?” malih ragané matakon kén tiang. 

“Ba  imang  lebeng  Yan?  Bé  seduk  sajan  basangé,”  saut  tiang  sambilang  nyekenang  ningalin  ka pangoréngané. 

Tiang  nyokot  gerang  punika  acekot.  Sedeng  tiang  seleg  ngajeng,  dingeh  tiang  wénten  suaran  anak majalan éncol pisan di delod umahé. Pajalané ngancan becat ngalih natahé. 

“Putu… Putu… Wayan… Yan…,” kénten anaké nika kauk‐kauk di subané neked di aep umahé. 

“Yéh Mémé, kénkén sampun peteng kauk‐kauk?” tiang matakon éran nepukin abahné mémé buka kéto. 

“Yan Bapan cainé nyakitang basang  uling tunian kanti malisah.” Saut ragané kanti angkih‐angkih ulian malaib wawu. 

“Men apa ladné maan ajenga ajak Bapa?” tiang malih matakon jejeh. 

“Sing ja maan ngajeng apa, tuah nasi séla ajak jukut jepang dogén.” Saut ragané malih. 

“Nah, nah ajak ka bidan jani dajané.” Kéto munyin tiangé saha malaib ka umah ba delod. 

http://preindo.com     3  

Page 4: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Neked delod dapetang bapan tiang sampun lemet tan sida naanang sakit. 

“Ngidang Bapa majalan?” tiang matakon. 

“Aduh…, bapa sing ngidang makrisikan Tu,” saut ragané adéng. 

“Yén  kéto, mai  Pa  tiang  ngandong.  Ajaka  ka  bidan.”  Tiang  nyemak  bapan  tiangé  laut  ajak  ka  bidan. Petengé dedet ngaénang tiang ten ngidang énggal majalan. Suba uling tuni  listriké mati. Anaké samian sampun madamar sentir. Mémén tiangé nutugin uling duri ngaba brokbok. 

“Tu, cai ngelah pipis? Mémé nak sing ngelah pipis nang akéténg.” Kénten raos mémén tiangé di subané paek ngajak puskesmasé. 

“Mémé da ngitungang kéto malu, né penting jani bapa maan ubad. Kanggoang malu jani ngidih tulungan ajak Bu Yani pang banga nganggeh,” punika tiang nyautin. 

Di subané di aep puskesmas tiang ngetok pintu. 

“Bu… Bu Yani,” tiang kauk‐kauk sambilang ngetok jelané. 

“Enggih sira drika?” saut ragané sambilanga ngampakang jelan. 

“Yéh Bli Putu, éngkén nika bapaké?” ragané matakon nyingakin tiang ngandong bapan tiangé. 

“Kénten Bu, bapan tiang nyakitang basang kanti nglinterin uli tunian,” tiang masaut. 

“Oh…, mriki bakta ka kamar préksa dumun!” ragané nandanin tiang ngalih ruang préksa. 

“Ampun uli jam kuda ragana sakit?” ragané matakon sambilanga ngukur ténsi. 

“Kocap ampun uli jam tengah sia wawu Bu.” Tiang nyautin. 

“Ané encén sanget sakitang Pak?” ragané matakon nyekenang kén bapan tiangé. 

“Niki Bu,” bapan tiangé nujuang sakitné. 

“Enggih,  mangkin  cobak  Bapak  penekang  batisé  nganti  di  duur  sirahé!”  bu  bidan  nundén  bapa sambilanga ningting batisné bapa. 

“Aduh… aduh…, Bu tiang tan ngidang naanang,” bapan tiang nuuh sambilanga ngeling. 

“Pak Putu, niki bapak kena pinyungkan usus buntu, arus aba ka  rumah sakit. Mangkin! Mrika ngrereh montor dumun  tiang prasida nyarengin. Yén  ten kénten  tiang  jejeh nyanan bapa nyangetang  laut  tan katulung.” Raos bidan seken pesan. 

Runtag  bayun  tiangé  ningehang  raosé  ento.  Tiang  inguh  uli  dija  tiang  kar  ngamolihang  jinah.  Yén sampiné adep, ngelah  tuah abesik ban ngadas ento kar anggo mayah  turunan. Budi nyilih, dija  lakun. 

http://preindo.com     4  

Page 5: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Nanging jani suba sing ada jalan lén yan sing sampiné adep. Baat asané batisé matindakan nanging ulian kapepet neked masi tiang di umag Pak Gedé ané ngelah montor. 

“Pak Gedé… Pak Gedé…,” tiang kauk‐kauk uli natahné. 

“Nyén…?” ragané masaut uli tengah sambilanga ngampakang jelan. 

“Éngkén Tu adi ba peteng nogdog  jelan?” kénten ragané matakon. Sebengné suba ngarwanang gedeg kén tiang. 

“Lédangang Pak Gedé, tiang ba peteng mriki, tiang jagi ngidih tulungan mangkin sareng Pak Gedé. Bapan tiangé sakit sangét mangkin arus ka rumah sakit. Pak Gedé kayun nganter ka rumah sakit?” kénten tiang ngesor ngidih tulungan. 

“Ngelah pipis cai kar anggon mayah?” saut ragané malih. 

“Pak, mangkin tiang déréng ngelah jinah, nanging benjang tiang kar ngadep sampi. Kanggoang benjang wawu bayah tiang.” Tiang masaut seken. 

“Nah,  ba  ya  kéto. Men  jani  dija  bapan  cainé?”  ragané matakon  sambilanga  nguasang  jemak  sereg montoré.  “Bapan tiangé di puskesmas Pak,” tiang nyautin. 

Pak  Gedé  mesuang  montor  kijangné  uli  garasiné.  Di  subané  tiang  menék  montoré  maserét  ka puskesmas. Neked di aep puskesmasé lantas marérén. 

 “Bu… Bu… montoré suba teka.” Tiang ngaukin ibu bidan uli natah puskesmasé. 

Ibu bidan ngajak bapan tiangé pesu tur menék montor tur ngorahin tiang negak di duri ngisangin bapan tiangé. 

Montoré majalan becat, sawatara jam solas neked di rumah sakit umum. Ibu bidan langsung tuun ngalih tongos informasiné. Uli montoré cingak tiang sampun teka perawaté makta tandu sané maroda. 

 “Turunkan  Pak,  pelan‐pelan  baringkan  di  sini,”  kénten  raos  ragané  sasampuné  neked  di  samping montoré. 

Tiang nuunang bapa,  lantas  sareng macelep ka kamar  rawat kelas  III ékonomi. Di  sampingé  suba ada pasién lén. Sawatara wénten tengah jam tiang ngantosang, wénten dokter sané mréksa bapa. 

 “Bapak saking napi?” dokter matakon. 

 “Tiang saking Banjar Batu, Pak,” tiang nyautin 

 “Men niki ané sakit sirané, sira wastané?” 

 “Niki bapan tiang, wastané Wayan Srija. Tiang sané nanggungjawabang, Putu Sida,” saut tiang. 

http://preindo.com     5  

Page 6: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

 “Kénkén Bapan tiangé niki, Pak?” tiang matakon nyekenang. 

 “Puniki  Pak,  bapaké  kena  pinyungkan  usus  buntu  sané  ampun  parah,  arus  dioperasi  secepatné  niki. Mangkin unduk biaya sané arus sediang Bapak petang juta, nika sampun polih potongan sawiréh Bapak nganggo kartu miskin.” Punika raos dokteré nyelasang. 

Rasa runtag bayuné buin teka. Asanenga telah peluh matahé pesu tiis. Ri kala bingung, tiang inget ajak sampiné.  Yén  adep  paling  liu maan  piakan  duang  juta. Men  dija  aliang  kakuangané?  Itunganné  tuah pragat di otaké ten polih pabeneh. 

 “Usahakan ampun dumun Pak, yén benjang ampun polih  langsung hubungin petugas administrasiné, pasti langsung operasiné.” Kentel raosné malih sambilanga nguasang. 

 “Pak…, Pak ten dados prasi dumun, nanging biayané tiang mutang? Tulungin ja tiang Pak, bapan tiangé ampun ten ngidang naanang.” Tiang ngenduk ngidih tulung. 

 “Kanggéang  dumun  Pak,  taler  ampura  banget  yén  ten wénten  jinah  ten  dados.”  Saut  dokteré  laut magedi. 

Semengan pesan tiang ampun numpang bis mulih ka désa. Sadurungé mulih tiang mabesen kén mémé mangda becik‐becik nongosin bapa dini. 

Neked di désa, tiang ka LPD nyelang jinah nganggo wala surat tanah. Tiang polih jinah limang juta. Mulih uli LPD, tiang malih ka rumah sakit makta jinah ka pegawai administrasi. Nanging sadurungé mrika tiang nengokin bapa ka kamar. Ring kamar dapetang tiang mémé suba bengong. Angkian tiangé sarasa nyat nyingakin bapan tiang suba makudung kekeh sing maangkian. 

 “Bapa…!!!” 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://preindo.com     6  

Page 7: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Umah (IDK Raka Kusuma) 

 

Pak Guru Gusti Sukadana ngranjing ka tengah kelasé. Murid‐muridé ngaturang panganjali. 

 “Alit‐alité  sareng  sami,”  Pak  Guru  Gusti  Sukadana mabaos,  di  subané  ngenahang  tas  duur méjané, ”medalang buku gambaré. Gambar umah, jero, puri, utawi grian duéné suang‐suang. Sampunang uyut. Bapak ten nongosin alit‐alité.” 

 “Jagi kija, Pak?” Nyoman Antara nyelag aji patakon. 

 “Bapak ten kija‐kija. Dinané mangkin guru‐guruné jagi rapat. Ngrapatang indik ujian sané jagi rauh.” 

Sapatilar  Pak  Guru  Gusti  Sukadana,  sajaba  Gedé  Wiradana,  murid‐murid  kelas  limané  garjita  gati ngambar. Ada masambilan suar‐suir. Ada masambilan gendang‐gending. 

Limolas menit suba  liwat. Gedé Wiradana nu natakin jagut nlektekang buku gambar ané makebat duur mejanné. Limanné ngamel potlot. Tekek. Nanging sing sida ngorékang. 

 “Wiréh  i déwék sing ngelah umah, kénkénang abeté ngambar?” Uli mara  lakar ngawitin ngambar ada pang duang dasa  ia ngraos di keneh buka kéto. Sing aséna paliatné nrawang sawang. Sing aséna masi marawat di kenehné unduk ané ngranaang ia kanti sing ngelah umah. 

Pecakné  ia  sugih.  Umahné  linggah  tur  melah  gati.  Mobil  ané  celap‐celep  sig  umahné,  tur  ané tumpangina nyabran masekolah liunné tetelu. Mobilé ento makejang gelah bapanné. Sakéwala lacur. Uli sekat  ia ngenjek  kelas dua  SD bapanné mamotoh.  Sakancan plalian,  sakancan  togél ubera. Ané pinih nyakitin kenehné, bapanné bebotoh luh. Yén pang kuda kadén suba bapanné ngantén‐palas. Sagét ajak anak uli Badung.  Sagét  ajak  anak uli  Tabanan.  Sagét  ajak  anak uli  Jember.  Sagét  ajak  anak uli  Sasak. Cutet, ajak anak uli ideh‐ideh. Kondén buin ngelah mitra dini‐ditu. 

Mirib sing sida naanang sakit ati, atiban ané  liwat, méménné nuturin bapanné apang suud  ja ngantén‐palas, mamitra miwah mamotoh. Dugasé ento Gedé Wiradana  sedek di pasaréanné. Gelem. Bapanné brangti  tuturina  baan méménné. Mabukti,  dingeha  bapanné matbat méménné  aji munyi  sing  dadi dingehang baan koping. Suud matbat, memenné tundunga apang magedi jani ja. Méménné macelep ka kamar tongosné Gedé Wiradana masar matamped‐tamped. 

 “Mémé lakar kija?” Gedé Wiradana matakon. 

 “Mémé lakar magedi,” méménné masaut sambilanga ngeling. 

 “Tiang milu Mé.” 

Méménné sing masaut. 

http://preindo.com     7  

Page 8: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Naanang  gelem  Gedé  Wiradana  majalan  nututin  méménné.  Naanang  gelem  ia  negak  di  samping méménné di tengah bisé ané lakar luas ka Batubulan. Gedé Wiradana sing bani matakon, ngudiang sing menék sig bisé ané luas ka Buléléng. Tongos palekadan méménné. 

Teked  di  Batubulan,  tuun  uli  bisé,  ia  nututin  méménné  majalan  ngojog  mobil  angkot  ané  luas  ka Kreneng. 

Dugas mobil  angkoté  teked  di  Kesiman, méménné  ngorahin  supiré marérén.  Sambil  nandan  limané, méménné ngajakin Gedé Wiradana tuun. 

Nututin méménné majalan ngajanang, Gedé Wiradana maniang déwék matakon. 

 “Lakar kija, Mé?” 

 “Ka Puri Kesiman dajané,” adeng méménné masaut. 

 “Sig nyéné?” 

 “Sig Sagung Dwipayaniné.” 

Gedé Wiradana sing matakon buin. Parab ané orahanga  tekén méménné ento  tawanga. Uli kelas  telu SD, nyabran  satondén masaré, méménné nuturang  Sagung Dwipayani.  Timpal méménné uli  SD  kanti SMA. Sakéwala disubanné tamat SMA Sagung Dwipayani mawali ka Puri Kesiman. Déning ajin idané ané dadi polisi  suba pénsiun.  Sagung Dwipayani  kuliah  ring Universitas Udayana. Memenné  kuliah di  IKIP Singaraja, nanging sing lantur. Ané ngranaang, ngantén dugasé mara ngenjek seméster telu. 

Kapin makelo sing kacunduk, Sagung Dwipayani tetep ngirim séwala patra tekén méménné. Méménné masi  tetep  ngirim  surat.  Di  kapah‐kapahé,  Gedé  Wiradana  orahina  maca  séwala  patrané  Sagung Dwipayani. 

Biangné  Sagung Dwipayani  tengkejut  nyingakin  sapatekan méménné.  Ida  raris  nandan méménné  tur ngaukin déwékné ka purian. Sayan  tengkejut biangné Sagung Dwipayani mirengang unduk ané nepén méménné. 

Gerungan mobil di garasané megat atur méménné. 

 “To Sagung Dwipa rauh,” biangné Sagung Dwipayani ngandika. 

Kangén  kenehné  Gedé Wiradana  nepukin méménné magelut  ajak  Sagung  Dwipayani.  Sayan  kangén kenehné nepukin Sagung Dwipayani nangis dugas méménné ngaturang unduké ané nepén tur ngaturang sing lakar mabalik buin ka Klungkung. 

 “Men, kénkén putusan Astutiné, jani?” Sagung Dwipayani matakén sambil ngusap toya panon. 

 “Wantah dados tunas, icénin titiang ngayah driki sareng pianak titiangé.” 

 “Kanggo biang tiangé,” Sagung Dwipayani masaur, “sapunapi biang, icén ipun ngayah driki?” 

http://preindo.com     8  

Page 9: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

 “Antiang malu i aji,” alon masaur biangné Sagung Dwipayani. 

Sanjané, kaputusang, kicén ngayah. Sakéwala, Gedé Wiradana kandikain nutugang sekolahan di SD ané nampek tekén Puri Kesimané. 

Munyi  tegakan ulung uli duri, ngranaang Gedé Wiradana  inget  tekén déwék. Ngranaang  ia  inget masi: déwékné akorékan tondén ngambar. 

Gedé Wiradana ngunjal angkihan. Sing aséna, munyi maclepeh uli kenehné. Kénkénang abeté ngambar. Yén  gambar  cara  umahé  di  Klungkung  suba  sing  gelah.  Yén  gambar  cara  puri  tongosé  ngayah, masi tusing gelah. Laut ia nyledétin Wayan Darmawan ané negak di sampingné. Tingalina suba suud ngambar. Ditu ia mutusang ulah ngambar. 

Mara  limané  lakar  ngorékang  potlot  sig  buku  gambaré,  sagét  Pak Guru Gusti  Sukadana  ngranjing  ka kelasé. 

 “Alit‐alité, sampun usan ngambar?” Pak Guru Gusti Sukadana matakén di subané malinggih. 

 “Ampun!” murid‐muridé, sajaba Gedé Wiradana, sibarengan masaut. 

 “Yén sampun bakta mriki!” 

Pagrudug murid‐muridé ané suba suud ngambar ngojog genahné Pak Guru Gusti Sukadana malinggih. Gedé Wiradana nu negak di tongosné. Bengong. Sing aséna, potlot ané gisina uli tuni, ulung ka bataran kelasé. 

Bom (I Wayan Suda) 

 “Uli mara depak waton kanti  jani suba makumpi tur boké mawarna dadua, tumbén  jani pekak ningeh, tur muktiang ada bom makeplug di gumi Baliné,” kéto Pekak Landung makaengan ngajak truna‐trunané sambil negak di batan  jinengé. Pekak  landung biasa maortan‐ortan ditu  sambilanga magambel  rindik, masliahan suud magaé uli carik. 

Pekak  Landung  kaloktah  kaukina  Pekak  Véteran  di  banjarné,  mapan mula  ia  pejuang  dugas  jaman penjajah  i pidan. Yadiastun suba mayusa ulung dasa tiban, Pekak Véteran enu ceteng, enu nyidaang ka carik tur réncang majalan, sakéwala tusing bisa masandal, tusing bisa manjus di WC, tusing bisa ngajeng capcay lan sekancan dedaaran ané modéren. 

Kaucap  Pekak  Véteran  sawiréh  semangat  pejuangné  tusing  taén  luntur.  Yén  ada  anak  nyambatang “merdéka ngormat” nyingkir prajani Pekak Véteran nglejit bangun uli pasaréan,  tur malaib menékang lima ngormat padidi, ento  awinan di banjarné  liu  anaké nyambatang Pekak Véteran  kadéwan‐déwan dadi pejuang. 

Ri  sedek  sakit  ngebus  dingin  raganné,  jag  prajani  ilang  tur  seger  yan  ningeh  anak  nyambatang “merdéka”. Tan bina cara babotoh, yén  tusing ada  tajén, prajani ngaku sakit awak sabuku‐buku, batis 

http://preindo.com     9  

Page 10: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

lemet, tusing  jaen madaar, sakéwala suba ningeh ada tajén  jag prajani ngléjat bangun tur seger tusing perlu maubad ka dokter. 

Cucunné ané di pisaga madan Madé Lanus masih milu di jinengé ngorta tur matakon. 

 “Kak i pidan ngidang majalan neked ka margané, yén majalan apané ané kenyel?” 

Ningeh patakon cucunné buka kéto Pekak Véteran ngadébras bangun tur masaut, “Gumi Baliné  langah ané tusing taén bakat entasin pekak, turin pekak entasin baan majalan batis, tusing cara cerik‐ceriké jani mara majalan apanimpug  suba ngaku  kenyel. Pekak  i maluan nyingkir  idih‐idih, di  kénkénné basangé tusing kena apa‐apa, ujan panesan, kéto pekak nasarin gumi apang ada puponin buka jani.” Seken sajan ortanné Pekak Véteran. 

Ada truna‐truna ané lénan bénjul nyautin. 

 “Dong Pekak ngelah pengalaman luas, luas kema‐mai?” 

 “Pekak mula mapengalaman  luas, gumi Baliné makejang suba bakat entasin, sajaba gumi  Indonésiané tusing nawang,” kéto buin Pekak Véteran negesin, sada ajum. 

Ningeh  munyin  Pekak  Véteran  kéto,  makejang  truna‐trunané  kedék  katundun,  tusing  bani  sanget mesuang kedék apang Pekak Véteran tusing tersinggung utamanné pedih. 

 “Yan anak  tua‐tua  i pidan, yaning  suba  luas ngliwatin pasih  sinah  suba kasengguh bani,  liwatan gumi janiné  ané  madan  Bernéo,  Selebes,  miwah  Sasak,  mapan  gumi  merdéka  cara  jani  madan  gumi Indonésia,” nglantur Pekak Véteran nuturang paundukané  i maluan. Pekak Véteran ngritayang duges raganné nglawan serdadu Nica, Nipon, miwah Belanda. Pekak taén koné maplalian bom di pasisi Sanuré sakéwala  bomé  tusing  dadi  makeplug  mapan  gumi  Baliné  madasar  baan  besi  wresani  turmaning manusané tetep beneng papinehné tekén Ida Sanghyang Widi. 

Dugas  jaman  penjajah  i  maluan,  granat,  bom,  peluru  koné  maura  dini  ditu,  sakéwala  tusing  dadi makeplug. Ento ané ngranayang Pekak Landung marasa nek, sesek tangkahné mara ningeh cucunné ané madan Madé Yasa, cucu marep mara ngelah pianak aukud kena musibah bom Bali II di Jimbaran. 

Tuah ageté tusing dadi kepung, lacuré tusing dadi kelidin, jelé melah, aget lacur mula sing dadi palasang di  guminé. Mirib  suba  ada  duang  tiban makeloné makuli  dadi  satpam  di  Jimbaran.  Uli  sekat  ento sakabedik  ngidaang menahin  paon,  ngridit Honda  tur menahin  sanggah  kamulanné  ané  suba  tuduh. Cucunné anak mula tusing madasar apa. 

 “Kak benahin sanggah kemulané kéto uug, mapan sanggah kaucap sirah utawi duur, yan duuré tusing melah sinah i raga paling,” kéto abetné Madé Yasa dugas enu idup ngajakin pekakné menahin sanggah. Di subanné sanggahné pragat, jani cara matingtingan ortanné, krana Madé Yasa jani kena musibah buka kéto, kene bom uli téroris. 

Pekak Véteran tusing ngidaang ngebang sebet kenehné, sabilang inget tekén cucunné ané tusing ngelah bapa sawiréh maluan suba ngalahin mati. Sakéwala Madé Yasa ninggalin pretisentana aukud muani suba 

http://preindo.com     10  

Page 11: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

mayusa  atiban.  Ento  ané  ngranayang  rena  kenehné  Pekak  Véteran.  Apa  buin mantun  cucunné  nyak ngidep munyi ngyasang pianak miwah kurenanné ané tusing enu. 

Tuah saja buka tuturé, pajalan matiné tusing kena baan masaurin, tusing tawang buin mani buin puan, anak urip baan nyilih, kéto anaké nyambatang. I pidan Pekak Véteran tusing kena bom penjajah, nanging jani cucunné kena bom téroris di subanné guminé merdéka. 

 “Lén dedalu  lén tetani,  lén né malu  lén né  jani, yan  i malu  idupé kajajah baan wangsa Belanda miwah Nipon, kéwala jani patuh masih kajajah, nanging adanné lén. Ada anak ngorang kajajah baan agama, ada anak nyambat baan kaliangan gumi.  Liu anaké dueg ngraos agama,  liu anaké makenta nglaksanayang puasa,  liu  anaké  apal  isin  sastra, nanging  iegé ngancan nglaléang. Maling  dini ditu, perampok  lemah bolong,  hélm  beten  sadelé masih  bakat  baana  nyemak, mirib  ené madan  gumi  kali  yuga,  gumi  suba wayah, clebingkah batan biu, gumi linggah ajak liu, ajak liu marebut amah, liu anaké ngaku paling dueg, paling  bagusa.  Ané  soléh  dingeh  di  kupingé  térorisé  koné  ngaku  akuanga  suargan  yan  suba maan ngamatiang  jlema  lénan.  Papineh manusané  jani  saja  suba mabading,  kangin  orahanga  kauh masih guguna,  anak  bajang  ganteng,  né muani  anak  tua  ubanan  suba  biasa  yaning  suba  ada  pipis.  Truna‐trunané  jani  yan  baang  pis  bolong  rejuna, mabalik  adepa  tekén  torisé  tukaranga  aji  dolar,  orahanga barang antik. Yan suba maan dolar mara ngalih tunangan,” lantang sajan Pekak Véteran ngamigmig. 

Truna‐trunané  ané  ningeh,  ada  kedék,  ada masih  ané madalem  Pekak  Véteran  ané  setata  nutur  di jinengé. 

Yan  i  pidan  Pekak  Véteran  ningeh  anak  nyambatang  “merdeka”  nglejit  bangun,  jani  yan  ada  anak nuturang ada bom, ada téroris Pekak Véteran ngamikmik padidi nemah pastu téroris. 

 “Dumadak téroris numitis dadi lelintah dadi iis‐iisan poh, kalablab di kawah, dumadak enggal kuskusa!” 

 “Tusing ja kuskusa, kéwala éksekusina,” truna‐trunané nyautin. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://preindo.com     11  

Page 12: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Anak Buduh (I Wayan Paing) 

 

Magenep satuané pesu ulian ada anak buduh teka ka pekarangan désané. Ada ané ngorahang, “Guminé jani gumi buduh, ané tegteg  liunan itungan, milu buduh, ané buduh muduh‐muduhang, ané sugih inguh ngitungin kasugihan, dadi buduh, ané tuna apa buin.” 

Ada masi ané nyambatang anaké buduh ento paican Betara anggona ngibur kramané, ané, ulian kapah‐kapah maan  iburan melah.  Apang  sing  cara  kasanga  ané mara  liwat.  Banjaré  ngupah  jogéd,  jogédé majaruh‐jaruhan, pangibingé marebut, majaguran. Payuan mabalih anak majaguran anggo bekel Nyepi buin maninné. 

Mémé‐mémé ané ngelah pianak cerik ngorahang anaké buduh ento  lelakut ané demen nyarap‐nyarap anak cerik bantat. 

Tusing ada ané bani nundung. Tusing ada ané nglapurang ka Polsék. 

 

”Bes kéto lacurné, among tusing ngaé rusik, jalan malu ubuhin, sinah ulian ento mawali ingetané,” kéto pamutus sangkepan dugas Anggara Kliwon ané mara  liwat. Tusing ada kramané tungkas tekén unduké ento. 

Anaké buduh ento  tepukin krama katelun  satondén purnama  sasih kadasa né  jani. Yén  jani  tuturang, suba sia dina ia dini. Simalu tepukina di pempatan dangin balé banjaré. Yén gugu omongan anaké buduh ento, ngorahang teka uli dajan gumi Baliné. Teked ia mai suud nglangkahin Gunung Agung ajak Gunung Baturé. 

Sabilang wai  ia  bengong  sambilanga  ngomong  pati  kacuh.  Petengné  sirep  di  kalangan  balé  banjaré. Lemahné pesu nyluksuk ka paumahan ngidih‐ngidih nasi. 

 “Ratu Betara, dumadak wénten damuh Ratuné madué kapiolasan,” kéto ia ngajap‐ajap di arep sanggah pangijeng  karang  umah  ané  celupina. Ulian  sesai  kakéto,  sada  resep  kramané  ngenjuhang  dedaaran sabilang teka anaké buduh ento ka mulihné. 

Ané paling pepes dingeh, kanti makejang kramané bisa nuutang, ia matatembangan gremeng‐gremeng. 

Yén keneh‐kenehang tiang 

Anak buduh liu jani 

Tusing karuan né makada 

Miriban ulian paling 

Paling kanggo paling ririh 

http://preindo.com     12  

Page 13: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Makejang ia nagih gugu 

Kéwala sing ada apa 

Makejang tuah di munyi 

Yéning ruruh 

Ulian ulap di mata 

Laut kedék nglanturang pajalan sambilanga kecuh‐kecuh. 

”Ané madan  anak  buduh,  buduh! Ané  buduh  apa makejang  buduh?”  kéto  lanturan  omongné  setata suudé nembang. Suud kéto  ia ngigel. Sing karuan apa kadén ané  igelanga. Kramané ané nepukin  sing bani ngedékin. Boya sangkaning nyeh. Nanging sangkaning madalem. 

”Yén I Luh, bani Bapa ngorahin. Kenehé ané polos, eda pesan adukin momo. Kenehang apa ané aptiang, tusing macager, ditu I Luh lakar kesiabang bagia,” kéto tutur anaké buduh ento tekén Luh Wangi, pitung dina  satondéné  Luh Wangi  lulus  tésting pegawai negeri. Dugasé ento  iseng  Luh Wangi ngidih piteket tekén anaké buduh totonan. 

Ditu mara  ketara  buduhné  sing  ja  seken  paling.  Sakéwala  dugas  Gdé  Putu  nanjénang  apang  séhina bajuné kumel ané sesai anggona, pesu galakné. 

”Jelék‐jelék  kéné panganggo  gelah. Maan ulian mesuang peluh.  Tusing ulian natak, panganggo  luung baan maling, baan nglamit, apa gunanné. Satmaka nyaluk entipan kawah!” Bengong Gdé Putu. Agetan anaké buduh ento magedi uli natahné. 

Kondén  ilang  ketug  bayunné Gdé  Putu,  dingeha  ada  anak  ngakak  di malun  umahné  Pak  Rodi. Mara sledétina,  sagét  anaké  buduh  ento  ditu matungked  bancang  kakak‐kakak  nungadah,  cara  kedékanné Patih Agung di drama gongé. Pak Rodi bengong tan pasaut. 

”Ada pamacek  gumi, ngadep  gumi, meli  kijang  anggona ngalih  sengsara. Tumbén‐tumbén  jani mulih. Mulih ngalap karma. Béh…béh…béh! Lacur idupné! Lacur idupné!” 

Sambilanga ngakak, ia majalan makirig sarwi nuding Pak Rodi! Makejang ané nepukin saling kipekin. 

Sing karasa galahé majalan. Abulan suba liwat. 

Ujané  tusing  rérénan  uli  ibi  sanja.  Buka  téngkobang  uli  langité.  Mabéok  tan  katambakin.  Kilapé masambung‐tumpuk ngaditdat. Keplag‐keplug. Kerug‐ngadubrug. Tatité ngulapin. Empeng‐ulap, kenyap‐kesior tepukin prajani. Matakes‐takes angkihané, daap‐daap bayuné. Idupé asanin ngincil pesan. 

Natahé  kancaban. Anyar pesan  sarin  tanahé paid  yéh nyluksuk mulih‐mulihan  ka umah‐umah. Cariké dadi danu. Padiné mara embudan makerem. Tukad Daapdaap puek‐puek yéhné matampias ka cariké. Tusing  ada  ané bani pesu,  apa buin  ka  cariké,  jejeh  yén uyak blabar,  sander  tatit. Méhméhan  tepén 

http://preindo.com     13  

Page 14: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

embid uli Bukit Glajihé ané ada duur Tukad Daapdaapé. Suba dadi pabalihan sai‐sai, yén ujan‐ujan Bukit Glajihé lakar embid. Apa buin ujané bales cara jani. 

Sedek banget ujané, sagét ngropod‐kepuak bingin pempatané sander kilap. Misi dingeh anak gelur‐gelur katulung‐tulung. 

”Bli,  ibi  sanja  tiang ngipi nyuun kukusan,” nadak Mémé Rarud ngorain kurenné ané  sedek  iju menain kamben lakar ngojog munyi katulung‐tulung ané dingeha uli balé banjaré. 

”Nyanan buin tuturang, Man,” pasautné Bapa Rarud sada gésonan ngampigang capil ané magantung di bedég umahné laut malaib nuuk ujan. 

”I Bapa kija, Mé?” Nengah Watri matakon kén méménné. 

Tusing pesu munyi Mémé Rarud mlekut panakné laut ngajak ka tengah. 

Teked  di  balé  banjaré,  dapetanga  kramané  liu.  Bengong.  Tepukina  punyan  binginé  pungkat nyungklingang  Pura  Penyarikané.  Anaké  buduh  maguyang  di  bongkol  binginé  sambilanga masesambatan. 

”Gedé  puyung…!  Gedé  puyung!  Das‐dasan  cai  nepén  awaké.  Kadén  cai  nyén  awaké?”  anaké  buduh  nuding‐nuding punyan binginé. 

”Pedas baan kai, di jit cainé misi taji…! Di jit cainé misi taji!” 

Bangun anaké buduh ento  laut malaib ka  rurungé gedé.  Jerit‐jerit ngaukin bapanné. Cara anaké cerik suud mawélang di pisaga, nyaduang tekén bapanné jumah. 

”Bapa…! Bapaaa…!” 

Kramané  nutugin,  jejeh  yén  anaké  buduh  ento  ngentungang  awak  ka  Tukad  Daapdaap  ané  nedeng blabar gedé. Kondén  joh malaib, sagét guminé magejeran. Miribang  linuh. Makejang majadeng. Saling kipekin,  laut  ramé‐ramé  ka  bongkol  Bukit  Glajihé  ané  embid  gedé  numpel  rurung  duur  Tukad Daapdaapé. 

”Pak Rodi…! Pak Rodi!” ngelur kramané ané  teked ditu wireh nepukin  tenggek mobil kijang ngenah di betén  tanah embidané ento. Makeneh matulung, sakéwala batisné buka pacek paku makejang. Kaling nyidaang matindakan, makiselan sing nyidaang. 

Nadak  sara buin  embid Bukit Glagihé. Pati purug  kramané nylametang déwék. Atenga  ilang di betén tanahé! 

Pajerit kramané ané slamet. Anaké buduh masi slamet. Nanging  ia sing nyerit.  Ia kedék ngakak nuding mobil kijangé. 

 

http://preindo.com     14  

Page 15: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Ten Juari (I Madé Kridalaksana) 

 

Pagruéng munyin montor  lan mobilé nganginang ngauhang di  jalan bypass Bualuné. Ada  ané ngebut sambilanga ngamunyiang bél keras‐keras kanti ngempengang kuping, ada masih ané adéng‐adéng pesan ngawinang anaké durinan kéweh pesan nyalip. Di samping tiangé supiré nyetél gending rock keras‐keras uli  radioné  apang  tusing  kiap  ngenjek  gas  kenceng‐kenceng  nuju  mulih.  Buin  dingeh  tiang  munyin radioné,  buin  tiang  engsap.  Nanging  supiré  itep  masuir‐suir  sambilanga  nuutin  munyin  gending  di radioné. Slélégang tiang awak tiang di jok ulian kenyel sajan. Awak tiang sakit krana uli semengan tusing maan marérén, fullday‐tour tamuné. Kabenengan tamu ané créwét atehang tiang. Krana ia suba taén ka Bali jeg sing siep‐siep ada dogén takonanga, ada dogén tagiha. 

Sedeng tiang ngidema saget mamunyi hapén tiangé. Ada anak nélpun. Prajani matan tiang ngedat. 

“Hallo!” kéto tiang nyautin. 

“Sibuk mangkin, Bos? Tiang jagi mrika wénten sané ortaang tiang,” kénten munyin télpun saking timpal tiangé ané suba sawatara telung tiban makeloné tusing taén tepukin tiang. 

“Tiang mara  suud ngateh  tamu dinner,  jani  tiang kal mulih. Wénten napi,  jagi ngaryanang  travel, Gus Tu?”  saut  tiang  uli  tengah mobilé  sambil makeneh‐keneh mirib‐mirib  ada  tamu  ané  ngajakin  ragané ngaé travel. 

“Jam kuda wénten di kos?” buin ragané matakon nyekenang. 

“Sawatara jam tengah solasan,” saut tiang sambil ningalin jam di limané. Tusing masa saget neked suba di gudang mobil travel‐é. 

“Mani jam pitu dini nah, Black!” kéto tiang majanji ajak supir. 

“Oké Bos!” kéto sautné. 

Dapetang tiang Gus Tu suba di natah kos tiangé sedek negak di duur sadel montor metik pelungné. 

“Sampun tunian? Mriki‐mriki!” tiang ngajakin ragané ka aep kamar kos tiang. 

“Kanggiang malinggih driki!” tiang nujuin bataran kramik di aep kamaré krana tusing ada kursi. Gus Tu negak ditu  sambilanga mesuang  roko mabungkus  barak  ané mérekné  suba  kasub uli  tas  gandongné. Tiang laut makalah akejep kal nganti baju ané bek misi peluh sawiréh uli semengan padet acara tamuné. 

“Punapi gatrané, makelo sing taén tepuk. Kari makarya drika?” tiang nakonang. 

“Mangkin tiang ten magaé, Dé. Sampun wusan tiang ring travel nika. Polih taler ring travel Jepang ajebos kémanten, komplin tamuné. Tiang suudanga santukan kari training drika. Sujatinné wénten senior tiang daweg undukné nika, sakéwanten  tiang dogén sané pecata,” kénten ragané nyritayang. Kurenan  tiang teka ngaba téh botol dingin ané belina di warung delod kosanné. 

http://preindo.com     15  

Page 16: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

“Rarisang, kanggiang ten wénten napi,” kéto munyinné. 

“Suksma,” Gus Tu nyaurin. Suud kéto laut kurenan tiang makalah ka tengah kamaré mabalih sinétron. 

“Ngaé naké travel sik pang maan tiang magaé,” tiang buin nyekenang. 

“Dugas niki Mister Kim okana ngaba grup mriki. Hotél sampun pesen tiang. Okana Dé bang ngaba. Yén kénkén kadén unduké buung ia ka Bali,” kénten ragané masaut. 

“Saja suud magaé né?” tiang nakonang nganggo basa ané tusing alus sawiréh ragané uli Buléléng turin tiang sampun matimpal luung. Di samping ento umur ragané masih ngudaan tekén tiang. 

“Ada gaé di kargo. Kémanten joh. Di Ubud. Gajihné tuah tuju ratus. Tiang mayah kos dén tiga ratus. Nika konten  anggo meli  kaperluan  sawai‐wai.  Ngoyong  di  Dénpasar  biayané  gedé  gati,”  ragané  nglantur nyautin. 

“Kanggoang malu Gus Tu. Jemak gén pang ada anggo biaya ngoyong di Dénpasar sambil ngalih‐ngalihin gaé ané  luungan. Kéweh ngalih gaé ané misi maan kenehé  jani. Nyak‐nyakné ada gaé, kéwala gajihné abedik. Di kénkénné ada gaé ané magajih gedé, nanging i raga sing sanggup nyemak,” tiang ngimbuhin. 

Kadung seleg tiang ngorta kangin‐kauh nganti tusing taunang galahé suba jam solas seperempat. 

“Dé nu inget kén Gus Dé timpal belin tiangé?” buin ragané nakonang tiang. 

“Nguda ten. Sering katemu ragané?” tiang balik nakonang. 

“Dugas  tiang  enu  magaé  di  travel‐é,  Bli  Ngurah  ngorahin  tiang  nyéwa  montor  ané  lakar  anggona aminggu. 

“Uli  travel‐é ento booking‐in  tiang,” Gus Tu nglantur nyatuayang,  “suba  liwat pitung dina  terus  tiang télpuna téken pegawai penyéwaan montor totonan apang ngulihang montorné. Laut takonang tiang Bli Ngurah  dija montoré  anaké,  orahanga  baanga Gus Dé.  Tiang  bingung.  Télpun  tiang Gus Dé,  ten  ada pesaut. Hapéné setata mailbox. 

“Terus, kénkén?” tiang mulai penasaran. 

“Mailehan  tiang  nakonang  ragané.  Paman  tiang  ané  dadi  polisi  ngorahang  taén  nepukin  ragané  di Buléléng. Kéwanten mangkin ten kari drika. Takénang tiang ring ajinné di geria, nikanga Gus Dé sareng rabinné ring Nusa Dua. Makita tiang mrika, sakéwanten ten tawang tiang tongosné. Dé nawang tongos rabinné ento?” Gus Tu tumuli nakonang tiang. 

Sambilang  tiang nginget‐ngingetang dija  koné umah  rabin  ragané ento. Tiang ngorahang umah  krana rabin ragané boya  ja nak Bali, sakémaon mawit saking Surabaya. Dugas kari anom rabin  idané meneng sareng mémé‐bapan  ipunné  ring Nusa Dua. Ulian engsap kén umahé ento  tiang masaut kéné,  “Tiang taén mrika sareng ragané dugas teka uli ngatehang tamuné. Nika sampun dumun pisan. Minab wénten sampun nem tiban. Sampun engsap tiang dija kadén tongosné mangkin. 

http://preindo.com     16  

Page 17: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Sambil mecik‐mecik tombol hapéné, sambilanga ngédéngang angka‐angka ané ngenah di  layar télpuné buin  ragané matakon,  “Sampun maganti  kénkén nomer  ragané.  Terus  télpun  tiang, nanging pepesan sing taén nyambung. Dikenkené nyambung, sakéwala ten sautina. Beneh niki nomerné?” 

Balinin tiang masih nomer télpun ané kasimpen di phonebook tiangé. Lantas adungang tiang ajak nomer ané édénganga ka Gus Tu busan. Mara saihang tiang melénan nomerné. Suud Gus Tu nyatet nomer ané di  télpun  tiangé,  tiang negarang nyambungang mirib nu  ragané  inget  tekén  tiang. Pang  telu pang pat tiang mecik nomeré totonan, setata patuh. Tuah munyi tuuut… tuuut… tuuut dogén madingehan. 

Sambilanga nyiup rokonné, Gus Tu ngerosang téh botolé sada adéng. 

“Mangkin dija montoré nika?” tiang nakonang. 

“Di Tabanan, Gadéanga aji dua  juta. Pang nyidaang ngulihang montor  totonan, mangkin montor  tiang drika anggén pasilur sadéréng mrasidayang nebus,” kéto Gus Tu buin ngraos. 

“Inguh tiang, Dé. Montor tiangé nika kari nyicil. Mangkin montor métik niki boya ja gelah tiangé. Montor Bli Ngurahé,” Gus Tu nglanturang sambilanga nakonang suba jam kuda. 

Sahasa tingalin tiang jam di limané tur masaut, “Sampun jam tengah roras.” 

Ampurang dumun Dé, ba peteng. Tiang mapamit dumun. Suksma,” kéto Gus Tu laut majujuk. 

“Nggih Gus  Tu,  suksma  sampun malancaran mriki,”  saut  tiang  sambilang milu bangun  tur ngatehang ragané neked di aepan umah kosé. 

Buin maninné sawatara jam roras tengai guminé sedeng panes sajan. Tamuné ané di tengah mobilé ané misi AC dogén ngilih‐ngilihang awakné baan buku krana kebus bas kaliwat, apabuin anaké ané negakin sepéda montor.  Neked  di  pempatan  dangin  bandarané  lampu  lalu  lintasé  ngendih  barak mawinan mobilé marérén. Sedeng  iteha  tiang nerangang patung  I Gusti Ngurah Rai ané ada dangin  jalan, sagét mamunyi buin hapén tiangé. Tit… tulitut… tit…. 

“Ampurang  tiang Dé, dibi  sandé  tiang mrika pacang nyelang  jinah,  kéwanten  tiang  ten  juari, wénten kurenan Déné. Tiang perlu empat ratus ribu kémanten. Wénten?” kéto munyin SMS‐é. 

 

 

 

 

 

 

 

http://preindo.com     17  

Page 18: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Majogjag (Djelantik Santha) 

 

Wayan  Sentana  alon‐alon  nytandar  motorné  di  samping  balé  dauhé  apang  tusing  pirenga  tekén reramanné ané sedeng iteha ngorta padaduanan di ampiké sambil ngopi. 

“Om Swastyastu,” sapanné Wayan Sentana alon sada masalin munyi. 

“Om  Swastyastu,”  pasaut  bapannē  matolihan.  “Béh,  cai  Yan,  kadén  bapa  nyén  ané  teka,  tumbén nganjali? Biasanné jeg nylonong,” pasaut bapanné matadah tengkejut. 

“Nggih Pa, Mé. Gumanti  ja  tiang meled nyugjugin, napi salam krama Baliné nyak nyambung marakyat nganti teked ka désa‐désa. Ané biasanné koh ngomong?” 

“Nah,  ajanian  suba  sayan  ada perubahan. Nanging mara di  sangkepan,  di upacara  lan  acara  adat né matadah resmi. Cara mapepadikan, nrima tamiu dines muah ané lénan.” 

“Sing kénkén Pa, mula sukil ngawitin ngaé ané melah. Tiang masih jani malajah ngomong basa Bali ané madan beneh, sawiréh jani basa Baliné suba sayan nglimbak.” 

“Nah mungpung Wayan  ngoraang  basa  Baliné  sayan  limbak, mémé masih  ajak  bapan  ceningé mara sedeng  ngortaang  basa  Bali  ané  dadi  pajogjag  dané  Gusti  Mangku  Ngurah  ngajak  okan‐okanné  di jeronné ibi sanja,” raos méménné nyelag maketur. 

“To kénkén ané dadi bantang pajogjagé? Kadén Gusti Mangku dané mula wikan?” 

“Baané saking wikanné, dané marasa tusing ngerti tekén tata caran anaké ngajahin anak cerik ngomong cara  janiné.  Cara  cening  uli  cerik mara  ngedat  suba  urukang mémé  ngomong mabasa  Bali.  Apa  jani cening marasa kéweh mabasa Bali?” patakon méménné. 

“Yén  tiang  tusing  kéweh ngomongang basa padidi.Yén basa  Inggris, basa  Jerman mara  kéweh. Patuh cara anak cerik Amérika, Australi ngomong  Inggris  sing marasa kéweh. Yén  ia ajak mabasa  Indonésia, Bali, mara  kéweh.  I  raga masih  yén malajah mawirama mara  kéweh,  sawiréh  i  raga mara majumu malajahin sasubané i raga gedé,” pianakné negesang. 

“Ento suba ané nikaanga tekén Gusti Mangku i tuni semengan. Raganné masadu marasa nyelsel ngelah oka  dadua  pada wikan  nyastra  lan mabasa  Bali,  Kawi,  nanging  tusing  nyidang  ngurukang  oka  padidi mabasa Bali. Taén putunné ané di Dēnpasar mantuk ngiring ajinné. Pekakné nakonin baan basa Bali, nanging  sautina  baan  basa  Indonésia. Mara  takonina  okanné,  Gusti  Putu  Raka  pasaurné  ngandang, ngampar. ”Béh aji bas kuna, pénter mabasa Bali ten nekaang napi. Samaliha ngomong basa Bali sulitan tekén basa Inggris. Misi anggah‐uingguh, ten ja abesik cara basa Indonésia lan basa Inggris utawi Jerman. Nika mawinan  tiang  ngurukang  basa  Indonésia  lan  basa  Inggris  dumun mangda  nénten  kuciwa  ring timpal‐timpalné di sekolahan. Malah sampun kurukang basa Jepang.” 

http://preindo.com     18  

Page 19: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

I  poan  okanné  ané  dadi  pegawé  bank  di  Jawa,  Gusti Madé  Rai mantuk, masih  ngajak  putunné  ané maanjar ajak putunné ané di Dénpasar. Masih takonina baan basa Bali alus utawi sagét kasar. Makejang sautina  baan  basa  Bali  alus  tekén  putunné.  Lantas  okanné  takonina  kénkén  dadi  bisa  mabinaan piuningné mabasa Bali. Pasaur okanné lan mantunné tuah yén di jero raganné setata ngurukang okanné ngraos baan basa ibu, mabasa Bali. 

Kocap yadiapin raganné malinggih di Lombok, ané wewidanganné ngomong Sasak, di Jawa ané ngomong Jawa lan basa Indonésia, nanging di jeronné raganné tetep mabasa Bali. Dadi patuh cara prisip bapané, ngurukang  raré  patut  nganggon  basa  ibu,  basa  Bali.  Basa  ané  lénan  pastika  lakar  kabakatang  di sekolahan utawi makursus. Yén basa Bali dija ngalih kursus, yén sing di asrama utawi di umahé padidi? Yén kanti i pianak tusing bisa mabasa Bali, ané pelih boya ja i pianak, nanging i rerama ané ngutang basa ibuné padidi, sok géngsi nguber bukité ejohin. Kadirasa anaké uli Belanda nguber malajah basa Bali. 

“Saja  ento  Bapa, Mé,  tiang masih  dugasé  tundéna  survey  tekén  doséné  di  Buléléng  ané  tepukin  di masyarakaté mula tuah buka kéto. Liunan para janané ngurukang pianakné baan basa Indonésia, malah mabading mara malajah basa Bali di  sekolahan. Sinah  sukil  tan bina cara malajahin basa  Inggris. Ento ngranayang basa Balin anaké jani kaku, sawiréh nyalin uli basa Indonesia ka basa Bali. Conto: “Sapi saya akan saya sembelih” kabasabaliang dadi “Sampi tiang  lakar tiang gorok.” Patutné “Sampin tiangé  lakar gorok tiang.” 

“Sajaba ento yén  titénin basa Baliné gumanti ngelah anggah ungguh basa, sawiréh ngelah basa kasar, madia lan alus. Ada masih alus sor, alus mider, satmaka ngurukang para janané apang bisa ngalap asor ané numbuhang budi  suci adiluhung mawit ulian basa. Hormat  tekén  sang catur guru. Tekén  rerama, guru pangajian, guru wisésa, muang guru swadyaya saking mabasa alus. Apang tusing alpaka guru. Bani nyagur rerama, guru, misuh pemimpin. Ulian basa, bani ma‐kamu, macai, maicang tekén sang guru cara basa Inggris lan Indonésiané pragat you…, kamu, engkau, aku yadian tekén Hyang Widi Wasa.” 

“Saja Pa, anaké uli dura negara masih ngomongang kéto. Basa Baliné sujatinné ba sarasa, basa budaya ané numbuhang sopan santun. Kruna‐krunanné masih komplit. Cuma yén di Buléléng, tiang kayang jani kari majogjag indik kaja lan kelodé. Cara Buléléng kaja artinné arah ke gunung dadinné ka selatan. Kelod artinné arah ke laut dadinné ka utara. Yén cara i raga ané ketah kaja, kelod, kangin, kauh ento tuah mata angin, utawi pangider buana, patuh tekén bahasa Indonésiané: utara, selatan, timur, dan barat. Boya ja arah kaja lan kelodé ané maarti ka gunung lan ka laut ané dadi gentinin aji kruna ka ulu lan ka tebén. 

Kayang kamus Bali‐Indonésiané masih rancu, basa Baliné ten ngelah mata angin, padahal 

nawang pangider buana  komplit  kayang déwa nawasanga, warna,  lan uripnné  yén macaru. Miribang saking mula salah kaprah,” raosné Wayan Sentana ngacuh, mimbuh bingung. 

“Dadi masih  orahang  kéto.  Yén  selehin miribang  uli  pangawit malajah  ngomong  raréné  di  Buléléng orahina gunungé kaja lan pasihé kelod, pinaka basa ibu. Tuara ngitung mata angin cara janiné. Apa buin ada kompas, ada kar utawi peta anggon uger mata angin. Éééh, nguda dadi mingungang kaja kelod suba nawang ulu tebén?” raos bapanné teges. 

http://preindo.com     19  

Page 20: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

“Saja Pa, Mémé. Tekan tiangé mulih sujatinné lakar morahan yén kayang lulusé ené tiang payu ngantén ajak gélan tiangé Setyowati. Nanging ia sing nyak magama Hindu. Yén dadi cara Jawa, tiang ajakina milu gaman raganné. Yén sing kéto melahan pada tetep ngaba agamané soang‐soang. Ibu lan bapakné setuju kéto.  Cara  janiné  beneh  masih  kéto.  Nanging  tiang  kari  ngantiang  pituduh  lan  papineh  mémé  lan bapané. Kénkén Bapa, Mé?” 

“Badah…, né ja cai sajaan tusing nawang kaja kelod. Tusing ada wét buka kéto. Cai jumah muani padidi, yadiapin pada tetep tekén agamané padidi. Lantas kénkén tata upacara pawiwahané? Kénkén nerapang bebanten ardanaréswari ngajak anak ané tusing magama Hindu? Undang‐undang RI No. 1 Tahun 1974 masih  tusing matutang buka  kéto. Apa buin  yén  kanti  cai paid bangkung. Yén dadi melahan  kelidin,” pasaut bapanné sengit. 

“Nguda kéto Pa, tiang tusing lakar ngalahin sentanané jumah dini. Yadin kurenan tiangé malénan agama, kadén Tuhané ané kasembah masih patuh?” raosné Yan Sentana. 

“Ooh, yén saja  ia nganggap Tuhané patuh, nguda  ia  tusing nyak milu  tekén cai? Yén cara  i  raga mara kéto. Ékam Évam Adwityam Brahman. Mawinan anaké  luh ngantén nutug anaké muani, nganutin adat ka purusa. Apang sajaan masaanggama sekala  lan niskala. Yén cara anaké malayar apang dadi aperahu nuju pulo harapan,” pitutur bapannē 

“Mimiiih Wayan… Yan. Precuma cai masekolah tegeh‐tegeh. Kadén mémé ja lakar sayan ngerti. Nyatané cai mula  tusing  nawang  kaja  kelod,  apa  buin  kangin  kauh,”  kénten  raos  méménné  nyelag. Wayan Sentana bengong, tumbén majogjag ngajak reramanné. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://preindo.com     20  

Page 21: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Dadong Séngol (IBW Widiasa Kenitén) 

 

Suba  kudang  yéh  kadén  adepa  tekén  Dadong  Séngol.  Suba  kudang  ilehan  kadén  Dadong  Séngol nyajalanin ngilehan  idupé.  Suba  kudang dagang  kadén melinin Dadong  Séngol  yéh.  Enu  tegteg  tekén geginané madagang yéh. Uli mara menék bajang kanti suba tua buka jani. 

Tiang bareng masi ngadanin Dadong  Séngol. Adané ané  seken  tusing ada nawang. Buina  tiang  tusing bani  nakonang  adanné.  Krana  dagang‐dagangé  di  séngol  ngaukin  Dadong  Séngol,  tiang masi  bareng ngadanin Dadong Séngol. Dadong Séngol méh  suba nem dasa  lima umurné enu masi madagang yéh. Dadong Séngol nawang pajalan sengolé ané ada di panambangané ento. 

Semengan  séngolé  ento  dadi  panambangan  motor.  Tongos  supiré  ngantré.  Tongos  Supiré  ngalih pangupajiwa.  Tongos  supiré  ngrebutin  panumpang.  Sanjané  sawatara  jam  telu  séngolé  suba  ngawit mabukak. Sayan peteng sayan ngliunang anaké mablanja. Sayan  liu masi anaké ngidih‐ngidih. Sayan  liu anaké ngisinin basang. Sayan lega dagangé. Sayan liu maan bati. Sayan lega kenehé. 

Dadong Séngol masi sayan inceg majalan. Batisné ané suba rématikan tindakanga dogén. Pajalanné misi srayang‐sruyung. Baan baat émbéré ané suuna. Yéhné tusing taén tepukin tiang ngléncok anang abedik. Nyihnayang degdeg kenehné nyuun yéh. Sayan liu anaké nempah yéh tekén Dadong Séngol. 

Dagang‐dagangé masi tusing taén nyak nrima yéh  lénan tekén yéh suunan Dadong Séngol. Koné yéhné Dadong Séngol tis pesan. 

Taén takonin tiang ipidan, “Ngujang dadi Dadong madagang yéh?” 

Aluh pesan abetné nyautin. 

“Apang tis.” 

Tiang makeneh‐keneh. Apang tis. Di guminé ané sayan panes ené. Enu ada anak inget tekén ngenjuhang tis.  Sinah  suba  rasaanga  tekén Dadong  Séngol  sayan ngejohang  anaké  tekén  tis.  Sinah  suba  tawanga tekén Dadong Séngol panesé sayan ngrubéda di kenehé. 

Dadong Séngol  tusing pesan  rungu  tekén  ramén  séngolé. Rasaang  tiang cara anak matapa di  tongosé ramé. Tongos ané sakancan keneh masliweran. Keneh ané pinih liuna sinah keneh apang liu maan bati. Keneh apang énggal daganganné telah. Keneh apang anaké mablanja kanti ngantré. Tuah Dadong Séngol abesik kenehné ngenjuhang  tis  tekén anaké madagang. Uli anaké madagang,  tis kenehné  lakar  sayan nyusup sig anaké mablanja. 

Lega pesan  suba Dadong Séngol yén yéhné  liu ané nganggo. Liu anaké ngrasaang  tis. Sayan nglimbak tisé. Sayan gigisan panesé. 

Dadong Séngol teka tanggu malu mulih tanggu duri. Séngolé tetep antianga tekén Dadong Séngol. Yén tusing kanti telah dagangé mulih, tusing  ia mulih. Lega kenehné Dadong Séngol nyidayang maangin tis 

http://preindo.com     21  

Page 22: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

tekén  anaké  ané mablanja.  Teked  jumah Dadong  Séngol  énggal‐énggal mabanten. Ngaturang  canang sekar ka sanggahné. Ngaturang isin kenehné ring Sanghyang Widi. Ngaturang suksma ring kawitanné. 

Dadong  Séngol  suba  biasa  mabanten  sawatara  jam  roras  peteng.  Ditu  ia  maan  ngrasaang  degdeg guminé.  Sepin  kenehné  macepuk  tekén  sepi  guminé.  Dadong  Séngol  ngaturang  suksmaning  idep. Ngaturang pajalanné dugas lemahé. Ia nawang sinah pajalanné tusing setata lanus. Sinah ada ané tusing beneng pajalanné. Nglungsur pangampura ring Sanghyang Widi. 

Koné  baan  demené  maturan  sawatara  jam  roras,  Dadong  Séngol  palasanga  tekén  kurenanné. Sumanangsayaina  Dadong  Séngol  tekén  kurenanné  bisa  makeber  petengé.  Dadong  Séngol  ngalah. Kenehina kurenan padidi suba sumangsaya sinah pakurenanné  tusing  lakar majalan  lanus. Saja pesan, sabilang wai Dadong Séngol maan sesimbingan. Bek kupingné, lantas palas makurenan. 

Suud maturan, mara Dadong Séngol ka paon ngalih nasi. Matimpal jukut‐jukutan. Dadong Séngol marasa tekén dewékné suba tua. Ia sayan kapah meli bé. Pepesan jukut‐jukutan daara. 

Dadong Séngol yén nuju ada dagang ngenjuhin bé di séngol tusing tulak. Diastun  ia nguangin naar bé, cucun  di  nyama  baangina.  Kendel  suba  cucun‐cucunné. Makejang  cucun‐cucunné  tresna  bakti  tekén Dadong Séngol. Di kapah‐kapahé bisa masi Dadong Séngol nuturin cucun‐cucunné apang setata  jemet malajah. Jemet magaé. Di jemeté lakar ngwetuang bagia. 

Cucun‐cucunné  demen  ngresepang  tutur  dadongné. Di  kénkénné  selegenti  ngaénang Dadong  Séngol boréh. Ada mecikin batisné. Ada ngurut‐ngurutin tundunné baan lengis reramuan apang anget raganné Dadong Séngol. 

Apisan  tusing  taén Dadong  Séngol  tepukin  tiang  gelem.  Paling  banter mantas paad.  Yén  kanti ngalih dokter tusing taén pesan. Mirib baan legan kenehné maan ngenjuhin anak lén rasa tis. Sangkan setata tis tepukin tiang. 

Muanné  tusing  cara  anak  tua  ané  lénan.  Cara matéja  sabilang  tlektekang  tiang.  Taén  i  pidan  tiang macepuk  liat  tekén Dadong  Séngol.  Ia  kenyem  tekén  tiang.  Tiang  jagjagina.  Kadén  tiang  lakar  galak. Mabading kenyem. 

”Nyanan mulih ka kubun Dadongé, Kérta.” 

Tiang makesiab. Dadi tawanga adan tiangé madan Madé Kerta. 

”Nggih, Dong.” 

Dugasé nika kanti peteng tiang ngantiang Dadong Séngol apang énggal mulih. Kanti kiapé nekain tiang. Tiang maan engsap. Enten‐entenan sagét séngolé suba matutup. Tiang paling ngalihin Dadong Séngol. Sabilang  ané  tepukin  takonin  tiang.  Makejang  ngorahang  tusing  nawang.  Orahanga  suba  mulih  ka pondokné. Tiang ngénggalang ka pondokné. Neked di pondokné. Pondokné sepi dingklik. Munyin balang ajak jangkrik ané saling pasautin dogén dingeh tiang. Tiang ngénggalang mulih. Jejeh masi, peteng nyén nawang. Kadénanga malaksana tusing beneh. 

http://preindo.com     22  

Page 23: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

Tiang  makeneh‐keneh.  Ngujang  dadi  Dadong  Séngol  tusing  nundunin  tiang. Maninné  takonin  tiang Dadong Séngol. 

” Dong, ngujang buung ngajak tiang ka pondok?” 

Dadong Séngol kenyem. ”Tepukin Dadong, Madé leplep gati pules. Dadong tusing bani nundunin. Jejeh nyanan kapupungan.” 

Tiang tusing sanget ngugu munyinné. Sinah ada ané engkebanga tekén tiang. ”Ibi maan tiang ka pondok Dadongé. Dadi Dadong tusing ada?” 

Mara makesiab Dadong Séngol. ”Maan mulih Madé?” 

 “Maan, Dong. Kanti telah gibel amah legu batis tiangé, Dong.” 

 “Lamun kéto  legaang Madé. Dadong tusing nawang. Kadén dadong, Madé  lakar makalemah ngijengin séngolé.” 

Tiang kedék. Dadong Séngol kedék. 

”Dong, jatinné Dadong kija petengé ibi?” 

Dadong  Sengol  tusing masaut.  Nyaru‐nyaru  pasautné  .Cara  ada  ané  engkebanga.  Tiang  tusing  bani mamaksa apang énggal sautina. 

 “Nyanan dadong ngorahin.” Dadong Séngol ngalahin tiang, énggalan ada ané nagih yéh. Tiang mabalih Dadong  Séngol.  Patuh  cara  ané  ibi‐ibiné  sabilang  dagang  nagih  yéh  tekén  Dadong  Séngol.  Tiang nyaruang  awak.  Di  bucun  séngolé  tiang  ngempi.  Tiang meli  tipat  pecel  anggon  ngendepang  basang tiangé ané  suba magending baan  seduké. Kanti peteng  tiang ngantiang. Kiapé nekain  tiang. Kedatang tiang matan tiangé apang tusing cara ané ibi kalaina tekén Dadong Séngol. 

Suba makejang dagangé mulih sagét Dadong Séngol nyagjagin  tiang. Tiang makesiab. Tawanga  tongos tiangé. Listriké tusing sanget ngalangin tiang. Tepukina masi tongos tiangé. 

”Mai Dé. Nyanan énggalan majalan dauhé. Sinah lakar tusing lakar nepukin apa.” 

”Nah, Dong.” Tiang nugtugin uli duri. Di margané  suba  langah ada anak. Rurungé  ka pondok Dadong Séngol suung gati. 

Neked  jumahné  tiang  negak  di  ampikné.  Umahné  kiterin  punyan‐punyanan.  Liu  pesan  ada  jepun, sudamala,  punyan  kayu  tulak,  punyan  dapdap.  Cara  nongos  di  tengah  alasé  rasaang  tiang. Buka  ané suba‐suba Dadong  Séngol ngénggalan mabanten  ka  sanggahné. Makamben  sarwa putih.  Tusing buka ané  ibi‐ibi  tepukin  tiang.  Sayan matéja.  Sayan  putih  tepukin  tiang. Dugasé  ento  nedeng  tilem.  Suud mabanten saget Dadong Séngol ngajakin tiang maturan. 

”Maturan kija Dong?” 

http://preindo.com     23  

Page 24: Pak Gubernur (I Madé Astika) - Informasi Komputer, Otomotif, …preindo.com/wp-content/uploads/2014/12/contoh-cerpen... · “Enggih, mangkin cobak Bapak penekang batisé nganti

http://preindo.com     24  

Dadong  Séngol  tusing  nyautin.  Pagelangan  liman  tiangé  gisina.  Tiang  tusing  bani  sanget  matakon. Dadong Séngol nlektekang  langit. Sagét awak tiang rasaang tiang suba cara ada di ambuné. Ngambara. Tepukin  tiang  guminé  di  beten.  Makejang  ané  pepes  entasin  tiang  ngenah.  Dadong  Séngol  tusing mamunyi  anang  abedik.  Pragat  ngisiang  liman  tiangé.  Saget  ngenah  téja  di  kaja  kangin.  Tiang  ajaka kema. Teked di  tongos  téjané Dadong Sengol  tuun. Tiang  suud gisianga. Tiang  sayan makesiab. Saget suba ada di natar purané. Purané miik ngalub. Buina  liu gati  canang  sekaré  tepukin  tiang. Cara mara suud ada anak mabanten. 

”Dong, pura dija ené?” 

Kisi‐kisiina tiang. ”Dé, ené suba purané ané ada di keneh Madéné.” 

Tiang makesiab. Dadong Séngol makenyem.