PABLO PICASSO - dirim. : Pablo  · RESİM - Pablo Picasso 1904'ten itibaren Picasso Paris'te

Kltr a Sanat

PABLO PICASSO

1881-1973

Pablo Picasso (tam ismi Pablo Ruiz y Picasso) 25 Ekim 1881'de, spanya'nn gney Akdeniz sahillerinde, Malaga'da dodu. Sanat hakkndaki ilk bilgilerini orta derecede yetenekli bir akademi ressam olan babas Jose Ruiz Blasco'dan rendi. Pablo daha kk bir ocukken resim izmekte olaan st yetenekliydi. Arkadalarn elendirmek iin aceleyle izdii taslaklar bile, ocukluk gnlerinin masum yaratclnn ok tesindeydi. 1891de ailesi La Corunaya, daha sonra 1895te Barselona'ya yerleti. Gen Pablo yeni arkadalarnn da etkisiyle, bamszln istemeye balad. nc airler, ressamlar ve filozoflar arasnda bulduu yeni arkadalar, sk sk nl taverna Els Qu-artre Gats' da buluup, birbirlerine anari ve sosya

lizm fikirlerini srarla anlatyorlard. Onlara gre artk melankoli a sona ermiti. Devrimci fikre ynelmelerinde spanyol toplumun dar kalplarndan kama istei egemendi. Ayn istekle Picasso, 1900 ylnda kuzeye doru bir yolculua kt. Paris'le bu ilk tanma ok nemliydi, fakat imkanlarnn snrl olmas nedeniyle bu tanma ksa srd. Picasso sonraki 4 yln Barselona, Madrid ve Paris arasnda geirdi. Barselona'da Picas-so'yu hala mtevazi bir ekilde ailesi geindiriyordu. Bu dnemde yapt resimler Mavi Dnemine ait olarak snflandrlrlar. Yine bu dnemde resimlerine annesinin ad olan Picasso imzasn atmaya balamtr.

XII

RESM - Pablo Picasso

1904'ten itibaren Picasso Paris'te yaamaya bala

d. Montmartre'deki bir binada bulduu stdyosu

Bateau-Lavoir adyla bilinir. Burada dier ressam

lar ve airler arasnda yaayan Picasso, sadk met

resi Femande Olivier ile Montmartre'n bohem

hayatn paylat. Arkadalar arasnda Max Jacob,

Alfred Jarry, Andre Salmon ve Guillaume Apolli-

naire saylabilir.

Picasso, dncelerine ve eserlerine gsterdii ola

anst canll takdir edebilen koleksiyoncular

ve satclarla karlat iin ok anslyd.

Ambroise Vollard. Gertrude ve Leo Stein, Rus tc

car Schukine gen Daniel-Henri Kahnweiler resmi

ni satn alarak onu himaye ettiler. Fakat Picasso'nun

artc bir hzla yeni bulularn peine dmesi ve

bunu yaparken mali gvencesini hi dnmemesi,

onlar ounlukla dehete drd. Matisse, Derain

ve Vlaminck gibi onu iyi tanyan ressamlar arasnda

bile sadece Braque Picasso'nun 1907'de yapt Les

Demoiselles d'Avignon adl tablonun ima ettii ma

nay anlavabildi.

Bununla beraber, eer Picasso aniden Afrika

heykelciliinin nemini anlamasyd, Kbizm'i

yaratamazd. Bulular ve gelimelerinde Afrika

heykelciliinin byk katks olan bu devrim

yaratan slp be yl iinde yaygn olarak bilin

meye balad.

Picasso 1917'de Serge Diaghilev Rus Balesi'nin

dekor ve kostmlerini izerek sanatsal faaliyet

lerini daha da geniletti. Ksa bir sre sonra ba

lerinlerden biri olan Olga Koklov ile evlendi ve

1921'de Paulo adnda bir olu dnyaya geldi.

Evlilii onu Montmartre'n bohem dnyasndan

alp, sava sonras sanatn koruyan ve Picas

so'nun eserlerine yksek deer bien uluslara

ras zengin halkn iine soktu. Fakat 1925'te Pi

casso tekrar bamszln isteyerek toplumun

nemini kmseyen resimler yapt. Resimle

rindeki sert hareketler ve arpklklar sanatn

sadece kendilerini vp. memnun etmesini

bekleyenlerce zevksiz bulundu. Picasso'nun ifa-

desindeki iddet artmaya devam etti ve pek ok

nedenden Srrealistlerin beenisini kazanan

heykellere, resimlere ve kabartma ilerine d

nt. Andre Breton ve Paul Eluard ile yakn ar

kadal aralarnda ortak bir drt oluturdu. Buna

ramen Picasso gruptan bir bakma ayr kalmay

srdrd. Bu ortak dn Eluard olaynda, airin

1952'de lmne kadar srd. Bu uzun yllar bo

yunca Gney Fransa sahillerine de sk sk ksa ziya

retler yapt. Bu gezilerin ounda kendisine Dora

Maar elik etti. Kars Olga ile aralarnn bozulma

sndan sonra bu kadn, zekas ve derin anlay ile

uzun yllar ressamn en candan dostu oldu.

Faaliyetleri iin daha fazla yer aradndan, Nor-

mandiya'da kk bir 17. yzyl atosu olan Chate

au de Boisgeloup'u satn ald. Burada ilham kayna

sarn gzel Marie-Therese olan ahane heykel

serisini meydana getirdi. Paris'te Boetie sokanda

kars ile yaad daireden baka Grands Augustins

sokanda tedarik ettii geni odalar da on yl bo

yunca atlye olarak kulland. Gittike kararan poli

tik hava spanyol Sava ve 1937'de Guemica'nn

harap edilmesi ile Picasso dorua eriti. Bu olayn

Picasso'da uyandrd hiddet, ressamn duvar ze

rine yapt byk tabloda ifadesini buldu. Tablo o

yln Paris Dnya Sergisi'nde spanyol Cumhuriyet-

DRM/Temmuz-Austos 2004 XIII

Kltr ve Sanat RESM - Pah n Pinassn

ilerinin pavyonunda yer ald (ekil 3).

Bunu takip eden daha karanlk yllarda da ayn ruh

hali ressamn eserlerine hakim oldu. Bu dnemde

ki artc faaliyetleri, heykeltral da kapsar.

Normal hayat boyutlarndan byk olan Adam ve

Kuzu da bu eserlerindendir.

uluslararas nn tehlikelerine kar kalkan vazifesi

grr.

Vallauris'ten ayrlnca. 1955'te Cannes'da byk bir

villaya yerleti. 1958de yeni ak Jacqueline Roque

ile evlenice Aix yaknlarnda Sainte Victoire dala

rndaki eski Vauvenargues atosunu ald. Daha son-

Akdeniz'e tekrar ancak 1946'da gidebilen Picasso,

ksa sre sonra da kars Franoise Gilot, Claude ve

Paloma adl ocuklar ile Vallauire'e yerleti. Bu k

k kentte sanatsal faaliyetleri arasna seramikilik

ve litografiyi (ta basmas resim) de ekleme imkan

buldu. Bir kez daha gnlk olaylarda etkili olmak

zorunluluu duyarak, idealleriyle dayanma iinde

olduu Fransa Kominist Partisi'ne ye oldu. Roma.

Varova ve Londra'daki bar kongrelerine katld.

Franoise Gilot'tan 1953'te ayrlmann kendisinde

uyandrd hisleri olaanst litografi serisi ile

aklad. Bu seride kendini sembolik olarak canl

mankeni ile yaratt eserler arasnda kmaza gir

mi, yal ve iine sadk bir ressam gibi gsterdi. Bu

kendini eletiren yaklam, onun tm yaam sre

since izlenir ve Picasso'ya gre byk servet ve

ra 196l'de Maugins yaknlarnda gzel deniz ve da

manzaral, dnyadan bir bakma uzak olan Notre-

Dame-de-Vie'yi ald. Oras ressam ve gen kars

iin merakl gzlerden katklar bir snak oldu ve

Picasso rahatsz edilmeden eserlerine devam etti. 8

Nisan 1973'te Notre-Dame-de-Vie'de ldnde 92

yandayd. Hala enerjik bir yaratclk ve gerekle

tirilmemi planlarla doluydu.

"Ben grdm deil, bildiimi resmederim."

PABLO PCASSO

Pablo Picasso ismi phesiz modern dnyann en

ok bilinen isimlerinden biridir. Buna ramen, ok

az kimse onun geni ve inanlmaz bir eitlilik gs

teren eserlerini tmyle bilir. Picasso'vu en yakn-

XIV

RESM - Pablo Picasso

dan tanyanlar bile onu insan olarak tam anlayama

dklarn, bir sonraki eserlerinde ileyecei ana te

may tarif edemediklerini itiraf ederler. Onun hak

knda o kadar ok kitap yazld, o kadar ok efsa

ne yaratld ki. bunun kayna tek bir adam deil,

ancak bir Picasso'lar ordusu olabilir. Tm dnyann

kabul ettii gerek. Picasso'nun devrim yaratan bir

dahi olduudur. O, 92 yl sanatn anlamn ve g

rntsn deitirmek iin tm adalarndan faz

la almtr. Bunun sonucunda oluan en yaygn

ve popler gr onun bir asi olduudur. Daha ya

kndan bakacak olursak eserlerinde sk sk (genel

likle en umulmadk yerlerde) rastlayacamz ipu

lar bir sreklilii ifade eder. Bu sreklilik Picasso'

nun eserleriyle yzyllardr sregelen sanatsal ifade

arasnda bir ba oluturur. Gemile olan bu balar

ksmen onun insan ifadesinin btn canl ekilleri

ni, hatta en az bilinenlerini bile iine alan geni

kapsaml ilgisine, ksmen de sk sk hatrlad

genlik deneyimlerine baldr. Bu deneyimler

onun en derin aklar, tasalar hakknda

deerli ipular tarlar. Balarn oluma

sndaki bir dier etken de onun ender

rastlanan grntleri ezberleme yetenei

dir.

1925'te Les Demoiseles d'Avignon da ol

duu gibi sert ve yaygn etkileri grlen

bir blm noktasna geldi. Picasso eski bir

arkadann lmne sklrken r aan

bir resim daha meydana getirdi. Bu resim

Kubist kompozisyonlarn hareketsiz

yoam dengesine dayanyordu. 1925'te

yapt Dansz daha nceki eserlerin

de grlmeyen elem ve arpklk unsur

lar tayordu. Bu iki aleminin sarholuu

ile yeni ve korku verici bir merhametsiz

lik kaynam gibiydi. Picasso uyum iinde

bir zm, dengeli bir birleim deil,

hayat oluturan, paralayan gler arasn

daki iddetli ekimeyi gstermek istiyor

du.

Sonraki yirmi yl boyunca bu iddetli ve

artc ruh hali eserlerinde grlmeye

devam eder. nsan ekli paralanr ve

yeniden yaratlr. Gzler, kulaklar, burun

ve az insan yzndeki yeni yerleri s

trap, nee madalyalar gibi alrlar ve bizde onlarla

beraber yer deitirir, bir bakta yz hem ar

kadan, hem profilden hem de nden grrz.

Dnlerek on yl nce bulunan bu yntemler.

Guernice (ekil 3) da kullanlan slbun gramerini

tekil eder. Bir hazrlk dneminden sonra spanyol

Sava srasnda yapt byk duvar resmi Guer

nica ile kendi kendini gsteren bu tarz, Nazi i

galinin karanlk yllarnda Paris'te yapt pek ok

resimde devam etti.

Picasso kendinin bile olsa. bir slbun kendisini

snrlamasna izin vermedii gibi. ne kadar cokun

olursa olsun duygularna da tepki gsterir. Kzgn

lk, endie, hayal krkl yerini merhametsiz bir

mizaha ya da mfik bir holanmaya brakr. Res

mini yapt kadnlar canavar ruhlu ve yrtc olabilir

ama onlar daha ziyade ak rndrler. Dikkatle

baktmzda bu gerei gzlerindek