MACHIAVELLI

Otoriter Siyaset Düşüncesi

Otoriter Siyaset Düşüncesi OrtaçağAvrupa'sında çok başlı ve çok parçalı bir yapı vardı

Bir yandan kentler, bir yanda kırsal kesimde feodal beyler şahsında dağılmışçok başlı-parçalı yapı

Birçok kent bağımsız ve özerk yönetime sahipti Feodal lordlarda otorite merkeziydi Bazı lorlardın değişik ülke topraklarında kalan geniş arazileri vardı Bunlar böylece birçok devlet içinde nüfuz sahibi olabiliyorlardı

2

Bunlar böylece birçok devlet içinde nüfuz sahibi olabiliyorlardı

Kilisenin (Papa’nın) Avrupa'yı kontrol etmesini kolaylaştıran bu yapıydı(bölük pörçük güç dağılımıydı)

16. asırla birlikte yeni dönem başlıyor Aynı topraklarda olan kentler birleşerek ulusa dönüşmeye başlıyor Ulusa refakat eden en önemli siyasi güç merkezi ise krallıklar Bu merkezi otorite ile feodal beylerin gücü devlet sınırları içine çekilmiş Papalığın ulusların üstündeki gücüne son verilmiştir

Otoriter Siyaset Düşüncesi Uluslaşma süreci krallar üzerinden yürümüş

Bağımsız ve otonom kentler kralların şahsında birleşmiş veböylece merkezi otorite çıkarmışlar

İspanya, Fransa, İngiltere, Prusya hep bu şekilde ortaya çıkmış

Gelişen ekonomik yapı da kralların şahsında güçlü merkeziotoriteyi gerekli kılmış

3

otoriteyi gerekli kılmış Zira gelişen burjuvazi, ticaretin sadece kentlerin değil ülkelerin de

sınırları dışında yapılması sonucunu doğurdu

Mal dolaşımının güvenliği, standardizasyonun oluşturulması,ekonomik yaşamın güçlü bir otorite eliyle kontrolünü zorunlukılıyordu

Ücret ve istihdam politikalarıyla ilgili düzenlemelerin yapılması gibiekonomik aktiviteler güçlü merkezi otoritelere ihtiyaç hissettiriyordu

Otoriter Siyaset Düşüncesi Dini örgütlenemeye ilişkin yeni arayışlar da merkezi

hükümeti gerekli kılıyordu

Reform ve Protestanlık ile ulusal kiliselerin olmasıisteniyordu

Kilisenin hegemonyasını kırmak için de güçlü bir alternatif

4

Kilisenin hegemonyasını kırmak için de güçlü bir alternatifihtiyacı vardı: “Krallar”

Erasmus, Luther, Calvin

Kralların otoritesini yüceltmiş

İtaati vazetmişler

Otoriter Siyaset Düşüncesi Yani tüm yeni sınıflar, gruplar ve anlayışların yolu güçlü merkezi

otoriteye çıkıyor

Hem ulus hem de ulus devlet krallar üzerinden inşa ediliyor

Otoriter siyaset düşüncesi de krala ve otoritesine vurgu yapıyor

Temel düşünce:

5

Temel düşünce:

Toplumun tüm temel unsurlarıyla güçlü merkezi otoritenin altına çekilmesi

Toplumuna her yönüyle hükmeden, onu tepeden tırnağa kuşatan bir merkezi otoritenin kurulması

16. asırda Machiavelli ile başlayan bu otoriter düşünce 19. asırda Hegel ile doruk noktasına ulaşmış

Machiavelli (1469-1527) İtalyan düşünür ve siyasetçi Temel eserleri ”Prens/Hükümdar” ve “Cumhuriyet Üzerine

Söylevler” Görüşleri kimileri tarafından eleştirilmiş kimileri tarafından

övgülerle anılmıştır. Modern siyaset düşüncesini başlatan kişi olarak kabul edilir

6

Modern siyaset düşüncesini başlatan kişi olarak kabul edilir Neden? Çünkü savunduğu görüşlerin bir çoğu, modern dünyanın

temel siyasi kurumları haline dönüşmüştür Ulus ve –ulus-devletin inşası fikri ve seküler sistemin kurulması

gerektiği fikri dikkate çekici Zira modern siyasetin 2 ana tartışma konusu

Sekülerizm Ulus devlet

Siyaset- Machiavelli Herhangi bir insan topluluğunun “toplum” olmasının

yegane şartı siyasettir. Siyasetin olmadığı yerdetoplumdan da bahsedilemez. Dolayısıyla siyasettoplumun herhangi bir unsuruna ne bağımlı ne deözerktir siyaset toplumun ta kendisidir.özerktir siyaset toplumun ta kendisidir.

Toplumsal ilişkiler her halükarda siyasal iktidartarafından şekillendirilmektedir.

Farkına varsak da varmasak da siyaset her alanda vetüm yönleriyle yaşamımızı etkilemektedir.

Siyaset- Machiavelli Her toplumda iki farklı karakterde grup bulunmaktadır:

Yönetilenler ve yönetenler Yönetilenler/Halk: yönetenler dahil kimsenin emri ve

baskısı ve baskısı altında yaşamak istemezler. Yönetenler: Emir ve talimatlar yoluyla halkı itaat ettirip

baskı altına almak isterlerYönetenler: Emir ve talimatlar yoluyla halkı itaat ettiripbaskı altına almak isterler

Bu toplumsal bölünme tüm toplumlarda var olan doğal,önlenemez ve vazgeçilemez bir özelliktir. Siyasetin ortayaçıkmasına yol açan işte bu bölünmüşlüktür.

Peki bu bölünmüşlük ve çatışan menfaatler karşısındasiyasetin ve siyasetçinin görevi nedir???

Siyaset- Machiavelli Machiavelli’ye göre siyasetin ve siyasetçinin görevi bu

bölünmüşlüğü gidermek ve çözmek değil buçatışmayı yönetmektir.

Bu çatışma ve bölünmüşlüğün ortadan kaldırılmasısadece siyasetin yapılma gerekçesini ortadansadece siyasetin yapılma gerekçesini ortadankaldırmaz aynı zamanda toplumu da ortadan kaldırır.

Siyasetçi bu çatışmanın yöneticisi ve işletmecisiolmalıdır.

Machiavelli Onu Hükümdarın şahsında merkezi otorite arayışına iten sebep:İtalya’nın o zamanlar yaşadığı çok başlılık

Diğer pek çok ülke ulus devlet aşamasını tamamlamıştı

Özellikle Fransa ve İspanya, İtalya için tehlike bile oluşturmayabaşlamıştı.

İtalya zamanının en zengin ülkesi olmasına rağmen 5 farklı

10

İtalya zamanının en zengin ülkesi olmasına rağmen 5 farklıotoriteye bölündüğü için siyasi olarak son derece zayıftı ve baştaİspanya ve Fransa olmak üzere yeni ulus devletlerin saldırılarınamaruzdu.

Machiavelli’nin temel kaygısı bunları güçlü bir birliğedönüştürmek

İtalyan ulusunu ve ulus devletini oluşturmaktı

Machiavelli İktidarı miras yoluyla elde eden ancak onu kullanmayı beceremeyenleri

küçümser

“Her şeyde iyilik yolunu tutmak isteyen kişi, pek çok iyi olmayanarasında zorunlu olarak felakete uğramaya mahkumdur. Bundan dolayıiktidarını devam ettirmek isteyen bir hükümdar iyi olmamayı ve durumagöre bu bilgiyi kullanıp kullanmayacağını öğrenmelidir”

Bu nedenle Machiavelli, hükümdarları başkalarına yardım etmemeye,

11

Bu nedenle Machiavelli, hükümdarları başkalarına yardım etmemeye,cimri, acımasız, hilekar olmaya ve suçlamalardan kaçabilmek içinbaşkalarına kirli işler yaptırmaya sevk eder.

Machiavelli için sadece amaca ulaştıracak araçları kullanmak anlamlıdır.Kötülük içinde durum aynıdır. İktidarı ele geçirmeye veya elde tutmayayarayacaksa iyi bir şeydir.

Politika ahlak dışıdır, çünkü, namussuzların arasında yüzde yüz namuslukalmak isteyen er geç mahvolur.

İç savaşları önlemek için üç-beş kelle koparmak zulüm değil birvazifedir.

Machiavelli Bunun için verdiği örnek Cesare Borgia’dır. Borgia aşırı derecede şiddet uygulayarak bir vilayette düzeni sağlayacak

kişi olarak yetenekli fakat aynı zamanda oldukça gaddar ve acımasız olanadamı De Orco’yu görevlendiriyor.

De Orco’nun acımasız yöntemleriyle yola getirip pasifleştirdiği halkkitlelerinin sempatisini kazanak için daha sonra Borgia, kendi adamınıöldürerek vücudunu ortadan ikiye böldürüp halka açık bir meydana

12

öldürerek vücudunu ortadan ikiye böldürüp halka açık bir meydanaasıyor.

Bu manzara zaten pasifleştrilmş olan halkın hoşuna gidiyor öyle ki halkbu gaddarlığı iyi kullandığı için Borgia’ya övgüler diziyor.

Aynı şekilde yöntemler uygulayan farklı krallardan da örnekler verenMachiavelli bireysel amaçlara ulaşmak için bir araç olarak şiddetinönemine vurgu yapıyor.

“Başka çare kalmayınca, kuvvet haktır ve başka bir ümit kalmayınca silahmukaddes bir cihat vasıtasıdır”

Machiavelli Bunun yapılması için öncelikle Katolik Kilisesinin tahakkümünden kurtulmayı şart koştu

Bu bakımdan sekülerizmin (devlet otoritesinin kiliseden tümüyle bağımsız kalması) ilksavunucuları arasında

Toplumsal düzenini oturtmuş, ahlaki değerleri gelişmiş ülkelerincumhuriyet rejimiyle yönetilebileceğini savunmuştur

“Kitleler cahil ve aklını kullanabilen insanlar azınlıkta olduklarındayönetimler tiranlık olur, elitler ve aklını kullananlar çoğunluk olursatiranlıklar yok olur”

13

tiranlıklar yok olur”

Plato ve Cicero’dan sonra Cumhuriyeti savunan önemli bir düşünürdür

Savunduğu otoriter bir cumhuriyettir

Prens’te ise “henüz toplumsal birliğini ve düzenini oluşturmamış ülkeler için despotik biryönetim modeli öngörmekte”

Reel siyaset anlayışı onu farklı kılan yöndür.

Ne ahlak ve din ne de felsefi tartışmalar devlet ve iktidar kavramını açıklayamaz gerçekteönemli olan “insanların temel ihtiyaçları” ve “insanın bencilliğidir”

Machiavelli Siyasi otoritenin kaynağını insanın bencilliğine dayandırır

İnsan, tabiatı itibarıyla bencil ve saldırgandır

İstekleri de sınırsız

Daima başkasının elindekine göz diker

Böylece rekabet, çatışma ve anarşi kaçınılmaz olur

Yani “güvenlik” ihtiyacı doğar

14

Yani “güvenlik” ihtiyacı doğar

Hükümdar da devlet otoritesini elinde tutmak ister çünkü bencildir

Bu noktada yönetilenle ilgileri kesişir

Yönetilen güvenlik ister, yönetici güç elde etmek ister

Hükümdar her şeyden önce yönetilenlerin güvenliğini ve mülkiyetini korumak durumundadır.

“Onlara iyilik yaparak halkın güvenini sürekli yenilemek ve onları kazanmak amacıyla gerektiğinde zalimliği ve şiddeti ölçülü olarak kullanmayı tavsiye eder.

Machiavelli Bunu yaparken hükümdara sınırsız yetkiler verir Machiavelli

Onu yeryüzünün mutlak gücü haline getirir

Yani ulusun üzerindeki “ölümlü Tanrı” sı

Kutsal kitapta Tanrı için kullanılan “Kadir-i Mutlak” sıfatını prenseuyarlamış

Kadir-i mutlak olması her şeye mutlak anlamda hükmedebilmesi

15

Kadir-i mutlak olması her şeye mutlak anlamda hükmedebilmesianlamına gelir

Hükümdar, milletin dinini, dilini, alışkanlıklarını, geleneklerini,göreneklerini, kültürünü, giyim biçimini, kısaca her şeyini, değiştirmeve onların yerine yenisini koyma gücüne ve hakkına sahiptir

Bütün bunları yaparken ulusuna danışma ihtiyacı hissetmez

İstikrarlı hükümet hayali insan potansiyeli üzerine bina edilemez ve süslühayallere dayanan hükümetlerin yaşama şansı bulunmamaktadır.

Machiavelli Yönetim, “sözleşme” ye değil “zor”a dayalıdır Yönettiği insanların rızasını almak zorunda değildir Asker, bürokrasi ve kanun gücünü kullanarak zorla yönetmeli

Zira insandaki bencilliği ve saldırganlığı ancak böyle yatıştırıp barış vedüzeni sağlayabilir

Hükümdar aynı zamanda bir “kanun yapıcıdır”

16

Sözleri, emir ve direktifleri kanun hükmündedir

Hükümdar aynı zamanda hukukun da kaynağı Hükümdar sadece askeri gücü değil kanun gücünü kullanarak da

yönetmeli

İnsanlar, kendi aralarındaki özel ahlakın kamusal işlereuygulanamayacağını bilmek zorundadırlar.

“Kamusal alan” ve “özel alan” ayrımı ortaya çıkacaktır. Birisinin kötüolarak gördüğü bir şeyi diğeri faydalı veya iyi olarak görebilecektir.

Machiavelli Machiavelli’de kanun doğal hukuka değil

Yöneticinin uygun gördüğü prensiplere dayanır

Hükümdar kanun gücüne dayanarak, toplumunu yeniden inşaetme hakkına sahip

İtalya gibi dejenere toplumlara hükümdarın her müdahalesini

17

İtalya gibi dejenere toplumlara hükümdarın her müdahalesinimeşru ve gerekli görür

Tarihsel karşılaştırmalar. Tarihe açık, duygulara kapılmadan,realist olarak bakılırsa kendine siyasal başarılar sağlayacak çoksayıda örnek bulacaklardır.

Machiavelli “çifte ahlak” düşüncesiyle bilinir

Yönetici ile yönetilen ahlakı birbirinden farklıdır

Yönetilenin ahlaki değeri (yapması istenilen): mutlak itaat

Onun için daha üstün bir değer yok

Yöneticinin herhangi bir ahlaki değeri yoktur

18

Yöneticinin herhangi bir ahlaki değeri yoktur

Tek kaygısı iktidarını korumak ve geliştirmek

Bunu yapmak için kullanacağı tüm araçlar meşru

Sonuca giden tüm araçlar meşru: Makyavelist yaklaşım.

Machiavelli Hükümdar: ahlaktan, dinsel değerlerden, gelenek ve göreneklerden ve

kurallardan tam anlamıyla bağımsız bir hükümdarlık formüle etmiş

Hatta yönetici için ahlaksızlığın daha yaralı olacağını düşünür

Ahlak ya da hukuksal sınırlama onu başarısız kılabilir

Hükümdarın ordusunun tek amacı kazanmak

Nasıl kazandığı önemli değil

19

Nasıl kazandığı önemli değil

Hükümdarın iradesinin üzerinde hiçbir sınırlama yoktur

Sınırlayan tek şey vicdanı

Bunu sorgulayacak olan da kendisi

Halkın sorgulama veya değerlendirme hakkı yok

Eğer önemli hedeflerine ulaşmaları gerekiyorsa insanlar cömert değilcimri, sevilenden çok korkulan, dinsiz ve hilekar olmalıdırlar.

Bireyler ideali aramak yerine “en az zararlıyı iyi olarak almakla”yetinmelidirler

Machiavelli Koyu milliyetçi

Milliyetçilik otoriter bir devlet ve organik toplum yapısını öngörür

Ona göre toplumun homojen olması gerekir

Mesleki farklılaşmanın dışında her tür farklılaşmaya karşı

Aristokrasi ve seçkinciliği eleştirir

20

Aristokrasi ve seçkinciliği eleştirir

Çünkü bunlar ülkeyi belli güçlere bölmektedir.

Her tür siyasi ve sosyal farklılaşmaya karşı

Askerlik herkes yapmalı

Ülkenin yaşamı ve bağımsızlığı; dini, ahlaki, insani, hukuksal vegeleneksel her tür değerin üzerinde

Machiavelli Cumhuriyet Üzerinde Söylevler kitabında farklı tavır var

Tek güç yöneticinin elinde değil, dağılmış durumda

Cumhuriyet rejimini savunuyor

Cumhuriyet rejimi, kanunla yönetmeli, yöneticilerin inisiyatifiyle değil

21

inisiyatifiyle değil

Ancak kabul ettiği yasalar evrensel doğal hukuk ilkeleri değil

Toplumun kendi ihtiyaçları için kabul ettiği geçici yasalar

Machiavelli Hükümet Türleri Çeşitli varyasyonları olsa da iki tür hükümet vardır:

Cumhuriyetler ve Monarşiler

Cumhuriyetler: Liderin bir araya getirmiş olduğu erdemli vatandaşlardan oluşur. Cumhuriyetler:

a) yasaya dayanır

22

a) yasaya dayanır

b) yalnız bir azınlığın çıkarı için değil yurttaşların çoğunluğunun çıka çıkarı için yönetilir

c)bütün sınıfların üyelerinin yurttaş olarak katıldıkları karma bir hükümettir

Machiavelli Hükümet Türleri Tiranlıklar: İnsanların daha az erdemli yaşadığı bir yerde yasalar

ve kurumların hiç biri özgürlüğü koruyamaz ve sonunda sadecekurnaz bir tiran istikrarı sağlayabilir

Bu tür toplumlarda kitleler bu düzenlemeye razıdır çünkü yöneticiolmadığında istikrarın devam etmeyeceğine ve hep birlikteanarşiye düşeceklerini düşünürler.

Kitleler yurttaşlara gerekli olan erdemden mahrum oldukları için

23

Kitleler yurttaşlara gerekli olan erdemden mahrum oldukları içinhem tiranlığı hak ederler hem de ona ihtiyaç duyarlar; onlar içinasgari özgürlük özgürlüğün hiç olmamasından daha iyidir.

Bu toplumda yöneticinin de tek erdemi iktidarda kalma ve gerekliher türlü yöntemi kullanarak yönetim ve istikrarı devamettirmektir.

Bunu yaparken zalim değil merhametli görünmeye gayretetmelidir yönetici

Machiavelli Hükümet Türleri Anayasal Yönetim: Monarşiler ve Cumhuriyetler: Halkın desteği

ile iktidara gelen yönetici halkın sevgisini korumaya gayret etmelidir. Buiş esasında kolay çünkü halk zulüm görmemekten başka bir şey istemez.

Tabi ki burada bahsedilen halk, dürüst, zeki, yasalara itaatkar vb.erdemlere sahip yurttaşlardır.

Hlak hukuki bakımdan ve ahlaki bakımdan yöneticiyle eşit statüye sahip

24

Hlak hukuki bakımdan ve ahlaki bakımdan yöneticiyle eşit statüye sahipolduğundan bu tür toplumlarda tek bir ahlak standardı/kanunidüzenleme yeterlidir. Bu tür toplumlarda yönetici sadece ahlaklıgörünmemeli gerçekten ahlaklı olmalıdır.

Ancak, en iyi hükümet biçiminin bile bozulması ve yozlaşmasıkaçınılmazdır. Yurttaşlar kendi erdemlerini kaybedince anayasal yönetimde kötüye gider peşinden tiranlık ve hiçbir yasa ve eleştirinin önesürülme ihtimalinin bulunmadığı ve özgürlüklerin kaybedildiğiyönetimler meydana gelir.

Machiavelli Hükümet Türleri Ulus devletler: Machiavelli, ulus devleti mümkün olan

istikrarlı hükümete en uygun coğrafi bir çerçeve olarakgörür.

Ulus devlet bağlılığını bir hükümete vermiş, belirli bircoğrafi alanda yaşayan bir halkı ifade eder

Eserinin ve fikirlerinin özü İtalya’da ulus devletin oluşması

25

Eserinin ve fikirlerinin özü İtalya’da ulus devletin oluşmasıiçin gerekli tüm şartların oluştuğu sadece bu işe öncülükedecek şanlı bir lidere ihtiyaç duyulduğudur

“Hükümdar” döneminin en önemli ailesi olan Medici ailesineve özellikle Lorenzo de Medici’ye bir hediyesi ve kendisindenistifade edilmesi için gönderdiği bir mesajdır.

SİYASET ve AHLAK

Machiavelli “Hükümdarlar Sözlerini NasılTutmalıdırlar” Büyük işler yapmış hükümdarlar verdikleri sözleri fazla dikkate almamış İnsanları ustalıkla aldatmışlardır Mücadelenin 2 yolu var

o İnsancao Hayvancao Birincisi yeterli olmayınca 2.sine başvurulabiliro Bu nedenle hükümdar insanca yaşamayı da hayvanca davranmayı dao Bu nedenle hükümdar insanca yaşamayı da hayvanca davranmayı da

bilmelidir İhtiyatlı hükümdar kendine zararı dokunuyorsa verdiği sözü tutmaz Hükümdar, tilki ve aslanın niteliklerini bilmeli ve ona göre davranmalıdır Hükümdarın saydığı tüm niteliklere sahip olmasına gerek yoktur ama öyle

görünmesi gerekir Hükümdar öyle davranmalı ki onu görenler; merhametin, bağlılığın, insanlığın,

doğruluğun ve dindarlığın ta kendisi sansınlar Dindarlığa sahipmiş gibi görünmek kadar gerekli bir şey yoktur Hükümdar, sadece hayatını ve devletin varlığını sürdürmeyi amaçlar Halk sadece görünüşe bakar