Upload
nguyenthien
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
Hotelarstwo. Tom II
Organizacja pracy w hotelarstwie
Podręcznikczęść 2
technik hotelarstwa
kwalifikacja T.12
Barbara Cymańska-Garbowska
Danuta Witrykus
Grzegorz Wolak
NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
Hotelarstwo. Tom II
Organizacja pracy w hotelarstwie
Podręcznikczęść 2
technik hotelarstwa
kwalifikacja T.12
Barbara Cymańska-Garbowska
Danuta Witrykus
Grzegorz Wolak
Aleksandra Lewandowska NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
technik hotelarstwa
kwalifikacja T.12
Techniki pracy w hotelarstwie
Zeszyt
ćwiczeń
część 2
NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
technik obsługi turystycznej
kwalifikacja T.13 i T.14
Turystyka. Tom IV
Geografia turystyczna
Podręcznikczęść 2
Barbara Steblik-WlaźlakLilianna Rzepka
Obsługa turystyczna
Iwona Michniewicz
Maria PećNOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
Zeszytćwiczeń
część 2
technik obsługi turystycznej
Iwona MichniewiczMaria Peć
NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
technik obsługi turystycznej
kwalifikacja T.13, T.14
Podręcznikczęść 3
Turystyka. Tom V
Organizacja imprez i usług turystycznych
NO
WA
PO
DST
AW
A
PRO
GR
AM
OW
A
PRA
KTYC
ZN
A N
AU
KA Z
AWO
DU
hotelarska Pracownia
Kwalifi kacja T.12 TECHNIK HOTELARSTWA
Te i inne publikacje do nauki zawodów: technik obsługi turystycznej i technik hotelarstwa (kwalifikacje T.13, T.14, T.11, T.12) można obejrzeć i kupić pod adresem sklep.wsip.pl
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne polecają publikacje do nauki zawodów: technik hotelarstwa i technik obsługi turystycznej przygotowane zgodnie z NOWĄ PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ.
Kształcimy zawodowo!
Kwalifikacja T.12Testy i zadania praktyczne. Egzamin zawodowy. Technik hotelarstwa
Kwalifikacja T.11Organizacja pracy w hotelarstwie. Część 2 (REA)
Kwalifikacja T.12Techniki pracy w hotelarstwie. Zeszyt ćwiczeń. Część 2 (REA)
Kwalifikacja T.14Geografia turystyczna. Część 2 (REA)
Kwalifikacja T.13Obsługa turystyczna. Zeszyt ćwiczeń. Część 2 (REA)
Kwalifikacja T.13Organizacja imprez i usług turystycznych. Część 3 (REA)
Kwalifikacja T.14Testy i zadania praktyczne. Egzamin zawodowy. Technik obsługi turystycznej
Kwalifikacja T.12Pracownia hotelarska. Technik hotelarstwa. Obsługa gości w obiekcie świadczącym usługi hotelarskie
Podręczniki Zeszyty ćwiczeń
Publikacje do praktycznej nauki zawodu
Testy egzaminacyjne
Kształcimy zawodowo!Kształcimy zawodowo!
TECHNIK HOTELARSTWA
Kwalifi kacja T.12
NO
WA
PO
DST
AWA
PR
OG
RA
MO
WA
Testy i zadania praktyczneEgzamin zawodowy
TECHNIK OBSŁUGI TURYSTYCZNEJ
Kwalifi kacja T.14
NO
WA
PO
DST
AWA
PR
OG
RA
MO
WA
Testy i zadania praktyczneEgzamin zawodowy
Bran
ża t
urys
tycz
no-h
otel
arsk
a
Artur DzigańskiSzef Zespołu Szkolnictwa Zawodowego
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne
Szanowni Państwo, z przyjemnością przedstawiamy Państwu fragmenty nowego podręcznika, spełniającego wszystkie wymagania nowej podstawy programowej kształcenia
zawodowego. Jest to publikacja gwarantująca skuteczne przygotowanie
do egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie, napisana językiem
zrozumiałym dla ucznia i wzbogacona o atrakcyjny materiał ilustracyjny.
Prawdziwa nowość, warta Państwa uwagi.
1 września 2012 roku Ministerstwo Edukacji Narodowej rozpoczęło reformę
szkolnictwa zawodowego, która wprowadziła nową klasyfikację zawodów
oraz ich podział na kwalifikacje. Dla wszystkich wyodrębnionych zawodów
przygotowano nowe podstawy programowe. Zmieniła się także formuła egzaminu
zawodowego – wprowadzono egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.
Uczniowie, kończący naukę w zasadniczej szkole zawodowej i technikum
oraz słuchacze szkół policealnych, po zdaniu egzaminów pisemnego
i praktycznego otrzymują dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.
Aby umożliwić Państwu zapoznanie się z naszym podręcznikiem, prezentujemy
wykaz zawartych w nim treści oraz fragmenty wybranych rozdziałów.
Wierzymy, że przygotowana przez nas oferta umożliwi Państwu efektywną pracę
oraz pomoże w skutecznym przygotowaniu uczniów i słuchaczy do egzaminu
– zarówno w części pisemnej, jak i praktycznej.
Zapraszamy do korzystania z naszego podręcznika.
Z nami warto się uczyć!
Kształcimy zawodowo!
WSiP – skuteczne przygotowanie do egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie
Publikacje:
zgodne z nową podstawą programową
z aprobatą MEN
opracowane w podziale na kwalifikacje
napisane przez specjalistów i nauczycieli praktyków
z dużą liczbą ćwiczeń, przykładów praktycznych, tabel i schematów
z wyróżnieniem najważniejszych treści, rysunkami i ilustracjami ułatwiającymi zapamiętywanie
Barbara Cymańska-Garbowska
Danuta Witrykus
Grzegorz Wolak
technik hotelarstwa
kwalifikacja T.12
Hotelarstwo. Tom II
Organizacja pracy w hotelarstwie
Podręcznik część 2
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o.
Warszawa 2015
Wydanie I 2015
ISBN 978-83-02-15043-2 (część 2)
ISBN 978-83-02-14831-6 (całość)
Opracowanie merytoryczne i redakcyjne: Stanisław Grzybek (redaktor koordynator)
Konsultacja: Piotr Dercz
Redakcja językowa: Grażyna Maluchnik
Korekta językowa: Małgorzata Krygier
Projekt graficzny okładki: Dominik Krajewski
Fotoedycja: Agata Bażyńska
Redakcja techniczna: Elżbieta Walczak
Skad i łamanie: Ledor
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
00-807 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 96
Tel.: 22 576 25 00
Infolinia: 801 220 555
www.wsip.pl
Publikacja, którą nabyłaś / nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegała / przestrzegał
praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym.
Ale nie publikuj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to
dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty.
Szanujmy cudzą własność i prawo.
Więcej na www.legalnakultura.pl
Polska Izba Książki
Spis treści
3
SPIS TREŚCI
Wstęp 6
Rozdział 1. Otoczenie obiektu hotelowego 9
Rozdział 2. Piony funkcjonalne hotelu 15
2.1. Pion pobytowy (recepcyjno-mieszkalny) 18
2.2. Pion gastronomiczny (część ogólnodostępna i zaplecze) 21
2.3. Pion rekreacyjny, w tym wellness / spa 24
2.4. Pion wielofunkcyjny 26
2.5. Pion pomocniczo-techniczny 28
2.5.1. Zaplecze administracyjne (dyrekcja, sekretariat, księgowość,
dział kadr i szkolenia, radca prawny, inspektor bhp) 28
2.5.2. Zaplecze gospodarcze (dział zaopatrzenia, pralnia) 33
2.5.3. Zaplecze techniczne (inwestycje i remonty, transport
hotelowy) 40
2.5.4. Zaplecze socjalno-sanitarne (szatnie i stołówki pracownicze) 48
Rozdział 3. Organizacja działu służby pięter 51
3.1. Miejsce służby pięter w strukturze organizacyjnej hotelu 55
3.2. Stanowiska pracy – zakres obowiązków pracowników
służby pięter 58
3.3. Zadania działu służby pięter 70
3.4. Etyka zawodowa i kultura osobista w obsłudze gości 80
Rozdział 4. Jednostki mieszkalne 87
4.1. Pojęcie i funkcje jednostki mieszkalnej 88
4.2. Rodzaje jednostek mieszkalnych i węzłów higieniczno-sanitarnych 93
4.3. Wyposażenie jednostek mieszkalnych 101
4.3.1. Wyposażenie podstawowe i uzupełniające jednostek
mieszkalnych 104
4.3.2. Wyposażenie uzupełniające jednostek mieszkalnych 125
4.3.3. Wyposażenie podstawowe węzłów higieniczno-sanitarnych 135
4.3.4. Wyposażenie uzupełniające węzłów higieniczno-sanitarnych 142
4.3.5. Wyposażenie jednostek mieszkalnych dla gościa
niepełnosprawnego 145
4.4. Wymagania kategoryzacyjne dotyczące wyposażenia
jednostek mieszkalnych 152
Spis treści
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE4
Rozdział 5. Organizacja i techniki pracy w dziale służby pięter 159
5.1. Formy organizacji pracy działu służby pięter 160
5.1.1. Systemy pracy działu służby pięter 160
5.1.2. Outsourcing usług porządkowych 165
5.1.3. Leasing bielizny pościelowej 167
5.2. Techniki pracy w dziale służby pięter 169
5.2.1. Procedury sprzątania jednostek mieszkalnych 169
5.2.2. Procedura sprzątania pokoju zwolnionego przez gościa 174
5.2.3. Procedura sprzątania pokoju zajętego przez gościa 179
5.2.4. Techniki sprzątania jednostek mieszkalnych 187
5.3. Utrzymanie czystości w pomieszczeniach ogólnodostępnych 194
5.4. Sprzęt i środki do utrzymania czystości 208
5.5. Zasady odpowiedzialności prowadzącego hotel i pracowników
służby pięter 222
5.5.1. Odpowiedzialność hotelu za mienie gości 222
5.5.1.1. Rzeczy skradzione lub zniszczone 224
5.5.1.2. Rzeczy pozostawione w hotelu 230
5.5.2. Odpowiedzialność materialna pracowników służby pięter 235
5.6. Bezpieczeństwo i higiena pracy w dziale służby pięter 239
5.7. Ekologia w zespole mieszkalnym 245
Rozdział 6. Charakterystyka usług hotelarskich dodatkowych 251
6.1. Zakres usług dodatkowych w hotelu 253
6.1.1. Usługi dodatkowe uzupełniające 255
6.1.2. Usługi dodatkowe fakultatywne 277
6.1.3. Usługi dodatkowe towarzyszące 326
6.2. Zakres usług dodatkowych w środkach transportu 332
6.2.1. Transport lądowy (samochodowy i kolejowy) 334
6.2.2. Transport powietrzny (lotniczy) 351
6.2.3. Transport wodny (śródlądowy i morski) 358
6.2.4. Specyficzne rodzaje ruchomej bazy noclegowej 365
Rozdział 7. Oferta usług hotelarskich dodatkowych 369
7.1. Czynniki wpływające na kształtowanie oferty usługowej hoteli 370
7.1.1. Lokalizacja hotelu 372
7.1.2. Funkcje hotelu 376
Spis treści
5
7.2. Przygotowanie oferty usług dodatkowych 388
7.2.1. Oferta usług dla gości biznesowych 388
7.2.2. Oferta usług konferencyjnych 395
7.2.3. Oferta usług dodatkowych w gastronomii 399
7.2.4. Oferta usług dla rodzin z dziećmi 403
7.2.5. Oferta usług spa & wellness 408
7.3. Sposoby prezentacji oferty usług dodatkowych 415
7.3.1. Pakiety hotelowe 415
7.3.2. Narzędzia prezentacji oferty usług dodatkowych 420
Rozdział 8. Sprzedaż usług hotelarskich dodatkowych 437
8.1. Zasady i formy przyjmowania zamówień usług hotelarskich
dodatkowych 442
8.1.1. Przygotowanie zamówionych usług do realizacji 443
8.1.2. Dokumenty w sprzedaży usług hotelarskich dodatkowych 444
8.2. Świadczenie usług hotelarskich dodatkowych 448
8.2.1. Świadczenie usługi pralniczej 450
8.2.1. Świadczenie usługi cateringowej 452
8.2.1. Świadczenie usługi room service 455
8.2.1. Świadczenie usługi konferencyjnej 457
8.2.1. Świadczenie usługi parkingowej 459
8.2.1. Świadczenie usługi minibaru 460
Bibliografia 462
Słowniczek 466
Wstęp
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE6
WSTĘP
Drodzy Hotelarze Jako uczestnicy gospodarki rynkowej spotykamy się codziennie z szeregiem
zjawisk i zdarzeń, które wpływają na nasze życie i postawy. Znajomość tych
zjawisk niezbędna jest do podejmowania trafnych i skutecznych decyzji. Praca
w zakładzie hotelarskim to misja polegająca na świadczeniu usług gościnności,
to wykonywanie zadań wynikających z potrzeb gości. Rosnące oczekiwania ze
strony gości hoteli powodują, że może im sprostać tylko odpowiednio wyszkolo-
ny, świadomy misji usługowej personel. Utrzymanie wysokiego poziomu świad-
czonych w hotelarstwie usług zależy w dużym stopniu od poziomu wykształce-
nia i merytorycznego przygotowania do zawodu pracowników. Przygotowanie
to obejmuje znajomość: przepisów prawa, finansów, prowadzenia działalności
gospodarczej, sposobów negocjowania, etyki oraz elementów socjologii, psy-
chologii. Uwzględnia także umiejętność współdziałania w rozwiązywaniu proble-
mów, konfliktów, a przede wszystkim „świadczenia” oraz „sprzedaży” satysfakcji
obsługiwanym gościom hotelowym, ponieważ to oni są pracodawcami każdego
hotelarza. Dlatego też głównym celem tego podręcznika będzie zaznajomienie
kandydatów na hotelarzy z powyższymi zagadnieniami, aby nie tylko znali, ale
rozumieli i potrafili zastosować w praktyce standardy obowiązujące w profesjo-
nalnej obsłudze gości. W działalności zakładu hotelarskiego wygrywa ten, kto
posiada odpowiednie kwalifikacje i umiejętności, doświadczenie i kompetencje.
Podręcznik jest opracowany zgodnie z nową podstawą programową i prze-
znaczony dla osób kształcących się w zawodzie technik hotelarstwa 422402.
Treść opracowania uwzględnia ujęte w nowej podstawie programowej efek-
ty kształcenia:
wspólne dla zawodów w ramach obszaru turystyczno-gastronomicznego,
stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów –
PKZ(T.f). Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie
technik hotelarstwa;
wspólne dla wszystkich zawodów – PDG. Podejmowanie i prowadzenie dzia-
łalności gospodarczej.
Materiał obejmuje treści określone w efektach kwalifikacji T.12. dotyczące
Obsługi gości w obiekcie świadczącym usługi hotelarskie. Tom II podręcznika
Organizacja pracy w hotelarstwie zawiera dwa działy z programu nauczania
Hotelowa służba pięter i Dodatkowe usługi hotelarskie.
Wstęp
7
Wiadomości i informacje pogrupowano w trzy tematyczne działy.
Pierwszy dział omawia piony funkcjonalne oraz otoczenie współczesnego
budynku hotelowego.
W dziale drugim przedstawiono organizację pionu służby pięter, scharakte-
ryzowano rodzaje i wyposażenie jednostki mieszkalnej oraz omówiono techniki
pracy pokojowych.
Dział trzeci dotyczy dodatkowych usług hotelarskich. Przedstawiono w nim
zakres usług dodatkowych w hotelu, sposób przygotowania i sposoby prezento-
wania oferty usług dodatkowych oraz formy sprzedaży tych usług.
Hasło „Warto wiedzieć” obejmuje ciekawostki, które rozszerzają wiedzę ucznia.
Na końcu podręcznika umieszczono słowniczek zawierający ważniejsze
pojęcia.
Zgodność treści podręcznika Organizacja pracy w hotelarstwie, cz. 2 z efek-
tami kształcenia uwzględnionymi w nowej podstawie programowej, pozwoli na
prawidłowe przygotowanie się do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w za-
wodzie technik hotelarstwa.
Rozmieszczenie treści nauczania ujętych w nowej podstawie programowej w formie efektów
kształcenia
Rozdziały podręcznika Efekt kształcenia
1. Otoczenie obiektu hotelowego
2. Piony funkcjonalne hotelu
PKZ(T.f) (3) rozróżnia piony funkcjonalne obiektów świadczących usługi
hotelarskie
3. Organizacja działu służby pięter
4. Jednostki mieszkalne
5. Organizacja i techniki pracy w dziale
służby pięter
PKZ(T.f) (4) rozróżnia rodzaje jednostek mieszkalnych
T.12.1(1) rozróżnia stanowiska pracy w dziale służby pięter
T.12.1(2) rozróżnia rodzaje jednostek mieszkalnych oraz ich wyposażenie
T.12.1(3) rozróżnia rodzaje prac porządkowych
BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem
i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią
BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych
czynników w środowisku pracy
BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm
człowieka
6. Charakterystyka usług hotelarskich
dodatkowych
7. Oferta usług hotelarskich
dodatkowych
8. Sprzedaż usług hotelarskich
dodatkowych
PKZ(T.f)(2) rozróżnia rodzaje usług hotelarskich
T.12.3(1) klasyfikuje hotelarskie usługi dodatkowe
T.12.3(2) przestrzega zasad i rozróżnia formy przyjmowania i realizacji
zamówień dotyczących usług dodatkowych
T.12.3(4) organizuje usługi dodatkowe zgodnie z zamówieniem
Rozdział 1. OTOCZENIE OBIEKTU HOTELOWEGO
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE10
Położenie obiektu świadczącego usługi noclegowe odgrywa bardzo ważną rolę
dla hotelu. Potencjalny gość hotelowy, turysta lub odwiedzający wybiera takie
regiony, miejscowości lub miejsca, które posiadają walory turystyczne.
Otoczeniem hotelu nazywa się teren przyległy do obiektu hotelowego i na-
leżący do hotelu. To, czy hotel posiada otoczenie, zależy od jego lokalizacji. Hotel
mieszczący się w zwartej zabudowie innych budynków nie ma otoczenia, a hotel
będący obiektem wolno stojącym może takie otoczenie posiadać, jeśli teren bez-
pośrednio do niego przylegający jest jego własnością lub jest w jego użytkowaniu.
Otoczenie hotelu powinno spełniać następujące wymogi:
posiadać atrakcyjne położenie (miejsca lub miejscowości),
uwzględniać walory położenia (krajobraz, jeziora, morze, góry),
uwzględniać możliwości korzystania z walorów (sezon zimowy – aktywność
narciarska, sezon letni – turystyka piesza i wypoczynkowo-rekreacyjna, cały
rok – atrakcje całoroczne),
zapewniać komfort sanitarny (brak zanieczyszczeń powietrza i przyrody) oraz
akustyczny (brak lub eliminacja hałasu),
posiadać rozwiniętą infrastrukturę (handel, banki, usługi telekomunikacyjne,
Wi-Fi, internet),
posiadać dobrą komunikację (dojazd zbiorowy oraz indywidualny).
Na otoczenie obiektu składają się następujące elementy1:
drogi dojazdowe, drogi pożarowe, podjazdy, chodniki, oznakowania, elemen-
ty iluminacyjne,
parkingi, miejsca postojowe, ewentualnie garaże,
w przypadku moteli – miejsca drobnych usług motoryzacyjnych,
tereny zielone, ogrody, własna plaża,
urządzenia rekreacji zewnętrznej, zabawy sportowej, tereny wypoczynkowe,
elementy małej gastronomii sezonowej, ogródki, letnie kawiarnie, miejsca na
imprezy gastronomiczne (tzw. garden party),
instalacje podziemne,
magazyny, w tym także odpadów i śmieci,
miejsca wyładowcze (tzw. rampy).
Drogi dojazdowe, podjazdy i dojścia do hotelu powinny być utwardzo-
ne, posiadać nawierzchnię o odpowiedniej szorstkości i chropowatości (dla za-
pewnienia bezpieczeństwa gościom, szczególnie w okresie zimy) oraz spełniać
wszelkie wymagania techniczne. Należy je sprzątać na bieżąco, w okresie opa-
dów śniegu – odśnieżać.
1 J. Wilczyński, Hotel i jego infrastruktura, Wyższa Szkoła Turystyki i Hotelarstwa w Gdańsku, Gdańsk 2007, s. 31.
Rozdział 1.OTOCZENIE OBIEKTU HOTELOWEGO
11
Ponadto każdy obiekt świadczący usługi hotelarskie musi posiadać tzw. dro-
gi pożarowe, zapewniające dojazd samochodów straży pożarnej. Dojazd do ho-
telu powinien być dobrze oznakowany, tablice informacyjne okresowo sprawdza-
ne, czyszczone i konserwowane. Informacyjne znaki drogowe2 wskazują, jakie
obiekty znajdują się przy drogach lub w ich pobliżu. Znak drogowy D-29 dotyczy
hotelu (motelu), D-30 – obozowiska (kempingu), D-31 – obozowiska (kempingu)
wyposażonego w podłączenie elektryczne do przyczep kempingowych, D-32
– pola biwakowego, a D-33 – schroniska młodzieżowego.
D-29 D-30 D-31 D-32 D-33
Znaki informacyjne
Znaki mają kształt prostokąta z granatową obwódką i białym tłem. W całej
Europie stosowany jest jednolity system symboli zgodny z Konwencją wiedeńską
o znakach i sygnałach drogowych z 1968 r.
2 W Polsce znaki informacyjne określa Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych (DzU z 2002 r. nr 170,
poz. 1393), a zakres ich stosowania – Załącznik nr 1 do Rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków technicz-
nych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na
drogach (DzU z 2003 r. nr 220, poz. 2181).
Rozdział 1. OTOCZENIE OBIEKTU HOTELOWEGO
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE12
Kosze na śmieci powinny być estetyczne, umieszczone w widocznych dla
gości miejscach, opróżniane z należytą częstotliwością.
Do obowiązków hotelu należy zagwarantowanie strzeżonych parkingów
przyhotelowych dla samochodów gości. Jeśli obiekt nie posiada własnego
parkingu, to powinien zapewnić miejsca parkingowe na innym, najbliżej położo-
nym. Trzeba przy tym pamiętać o miejscach parkingowych dla aut gości niepeł-
nosprawnych, aby znajdowały się jak najbliżej wejścia do hotelu, a ich wielkość
zapewniała swobodę wysiadania i wsiadania.
Tereny zielone i ogrody wokół hotelu powinny być starannie pielęgnowane.
Ich stan i wygląd często podnoszą wartość budynku. Teren wokół obiektów ho-
telowych powinien być traktowany jako przedłużenie jego wnętrz. Jeżeli wnętrza
są stylizowane na angielskie, wokół budynku może znaleźć się ogród angielski.
Jeżeli hotel mieści się w zamku czy pałacu, również jego otoczenie może nosić
znamiona ogrodów historycznych. Natomiast gdy bryła budynku jest nowocze-
sna, to zieleń go okalająca powinna mieć formę bardziej ograniczoną, czasami
minimalistyczną, co nie oznacza braku zieleni, ale raczej prostotę i jednolitość.
Do zadań hotelu należy utrzymanie trawników i kwietników na całym terenie do
niego należącym.
Zieleń wokół hotelu pełni kilka funkcji:
ozdobną (dekoracyjną, estetyczną) – stanowi element dekoracyjny w otocze-
niu obiektu, pod warunkiem że trawniki będą starannie strzyżone i podlewa-
ne. Efektownie wyglądają fachowo zadbane żywopłoty;
izolacyjną – odgradza teren obiektu od drogi oraz sąsiadującej posesji, unie-
możliwia przekroczenie terenu w miejscach niedozwolonych, a także rozpra-
sza fale dźwiękowe, dzięki czemu zmniejsza się natężenie hałasu;
Rozdział 1.OTOCZENIE OBIEKTU HOTELOWEGO
13
wypoczynkową (relaksacyjną, rekreacyjną) – jest miejscem spacerów, odpo-
czynku na ławce lub przy fontannie, relaksu na świeżym powietrzu;
zdrowotną – wpływa na poprawę mikroklimatu, działa kojąco, zatrzymuje
zanieczyszczenia oraz podnosi wilgotność powietrza.
i
Zaprojektowana zieleń wokół obiektów hotelowych zależy od ich rodzaju,
wielkości, stylu, położenia oraz funkcji. Inaczej projektuje się ją na terenach gór-
skich, inaczej na nizinnych, w mieście lub w krajobrazie naturalnym. Przy projek-
towaniu zieleni należy uwzględnić nie tylko panujące na danym terenie warunki
klimatyczne, ale także styl budynków, funkcje przez nie pełnione oraz gości, któ-
rzy dany obiekt odwiedzają.
Zielenią otaczającą hotel opiekują się pracownicy porządkowi hotelu lub fir-
my zewnętrzne. Hotel wykorzystuje w różny sposób tereny zielone, urządzając
na nich część rekreacyjną i wypoczynkową, np. place zabaw dla dzieci, korty,
a także wydzielając fragmenty dla gastronomii sezonowej, np. kawiarnie i ogródki
letnie. Niektóre hotele posiadają tereny przyległej plaży. Tereny zielone wzboga-
cają ofertę hotelu oraz uatrakcyjniają pobyt gości.
Urządzenia rekreacyjno-sportowe zainstalowane na zewnątrz obiektu
to najczęściej obiekty budowlane typu hale sportowe i baseny, urządzenia
ziemne – stoki narciarskie, parki hippiczne, boiska, urządzenia i instalacje
nadwodne – przystanie wodne, place zabaw, lądowiska (dla helikopterów,
balonów).
Podjazd gospodarczy i rampy powinny być uporządkowane i czyste, opa-
kowania i odpadki – segregowane i na bieżąco usuwane. Gromadzenie zbęd-
nych przedmiotów, maszyn, elementów wyposażenia w otoczeniu obiektu poza
miejscami do tego wyznaczonymi jest niedopuszczalne.
Rozdział 1. OTOCZENIE OBIEKTU HOTELOWEGO
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE14
Tabela 1.1. Wymagania kategoryzacyjne dotyczące wybranych zewnętrznych elementów
zagospodarowania i urządzenia3
Rodzaj obiektu Wymagania 5* 4* 3* 2* 1*
Hotele
Motele
1. Zagospodarowanie otoczenia obiektu obejmujące utwardzoną
nawierzchnię dojazdów i dojść, należyte utrzymanie zieleni
ozdobnej i izolacyjnej, oświetlenie terenu i oddzielenie części
gospodarczej od części dostępnej dla gości.
2. Zapewnienie miejsca postojowego na czas przyjazdu i odjazdu
gości.
3. Zapewnienie strzeżonych parkingu, garażu, miejsca
postojowego lub usługi odwozu / przywozu samochodu na /
z strzeżonego parkingu.
4. Hotele poza zwartą zabudową miejską: zapewnienie parkingu,
garażu lub miejsca postojowego (tylko hotele).
5. Zapewnienie strzeżonego parkingu lub strzeżonego garażu dla
wszystkich j.m. (tylko motele).
Pensjonaty
1. Zagospodarowanie otoczenia obiektu obejmujące utwardzoną
nawierzchnię dojazdów i dojść, należyte utrzymanie zieleni
ozdobnej i izolacyjnej oraz oświetlenie dojść i dojazdu.
2. Strzeżone garaże lub strzeżone parkingi.
Nie dotyczy pensjonatów zlokalizowanych w zwartej zabudowie
miejskiej, w których należy zapewnić miejsce postojowe na
czas przyjazdu i odjazdu gości.
4* 3* 2* 1*
Kempingi
1. Wewnętrzne drogi główne o nawierzchni utwardzonej.
2. Ścieżki piesze o nawierzchni utwardzonej.
3. Zadrzewienie.
4. Urządzenia rekreacyjne i tereny do gier i zabaw.
I II III
Domy
wycieczkowe
1. Parkingi lub możliwość parkowania maksymalnie 200 m
od obiektu.
Ważnym elementem otoczenia budynku hotelowego jest oświetlenie. Ża-
rówki, neony winny być włączane i wyłączane o odpowiedniej porze. Elewacja
budynku powinna być bez plam, zacieków i odprysków tynku, tablica zawie-
rająca nazwę i kategorię hotelu – dobrze widoczna przy wejściu i na bieżą-
co czyszczona.
3 Na podstawie Rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w spra-
wie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (DzU nr 259, poz. 1553) oraz na
podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych
obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (DzU nr 188, poz. 1945), Załącznik nr 2.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE16
Struktura organizacyjna określa sposób, w jaki dzieli się zadania organizacji, gru-
puje je, wspiera informacyjnie i koordynuje.
W strukturze organizacyjnej wielu zagranicznych hoteli wyodrębnia się de-
partamenty (ang. rooms departament, rooms division), które dzielą się na de-
partamenty operacyjne (służba pięter, gastronomia, służby pomocnicze) oraz
departamenty obsługi i administracji (księgowość, marketing). Wśród departa-
mentów operacyjnych wyróżnia się departamenty główne (wykonują zadania
związane z zapewnieniem gościom noclegu i wyżywienia) oraz pomocnicze
(wykonują zadania o mniejszym znaczeniu, np. obsługa pralni, wynajem sprzę-
tu, prowadzenie punktów handlowych, prowadzenie centrum rekreacyjnego).
W polskich hotelach jednostka organizacyjna „departament” występuje
rzadko. Podstawą struktury organizacyjnej jest podział na działy (piony, zespoły
funkcjonalne, dawniej „służby”), które odpowiadają za zaspokojenie określonych
potrzeb gości, np. dział recepcji, dział służby pięter.
W dużych hotelach struktura organizacyjna oparta jest na podziale kompe-
tencji pomiędzy poszczególne działy, z których każdy odpowiada za określoną
sferę działalności hotelu (za jeden segment obsługi gości).
W małych hotelach nie tworzy się działów, gdyż wszystkie czynności związa-
ne z obsługą gości wykonują najczęściej dwie osoby pracujące na zmiany.
Model współczesnego obiektu hotelarskiego obejmuje następu-
jące piony1:
pion pobytowy (recepcyjno-mieszkalny, dawniej „służba zakwaterowania”),
pion gastronomiczny (żywieniowy, dawniej „służba żywienia”),
pion rekreacyjny, w tym spa i wellness (odnowa biologiczna, pion usług zwią-
zanych z racjonalnym zagospodarowaniem czasu wolnego, dawniej „służba
organizowania czasu wolnego i usług dodatkowych”),
pion wielofunkcyjny (usług specjalnych),
pion pomocniczo-techniczny (zaplecze pionów obsługowych):
− zaplecze administracyjne (zespół administracyjny, dawniej: służby po-
mocnicze),
− zaplecze gospodarcze (zespół gospodarczy, dawniej: służby gospodarcze),
− zaplecze techniczne (zespół techniczny, dawniej: służba techniki konser-
wacyjnej),
− zaplecze socjalno-sanitarne (zespół socjalny i sanitarny dla pracowni-
ków – szatnie, stołówki).
1 Z. Błądek, W. Błądek, S. Manikowski, Nowoczesne hotelarstwo – od projektowania do wyposażenia, Wydawnictwo
Palladium Architekci, Poznań 2013, s. 27.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
17
W niektórych obiektach pion techniczny i pion administracyjno-gospodar-
czy są połączone. W klasycznym ujęciu wyróżnia się pięć pionów funkcjo-
nalnych (pobytowy, gastronomiczny, rekreacyjny, wielofunkcyjny, pomocniczo-
-techniczny), ale ze względów praktycznych struktura organizacyjna każdego
obiektu może być bardziej szczegółowa, zwłaszcza w większych obiektach.
Wymienione piony występują we wszystkich rodzajach obiektów świadczą-
cych usługi hotelarskie, ale w różnych zakresach i powiązaniach oraz pod róż-
nymi nazwami.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE18
PION POBYTOWY
(RECEPCYJNO-MIESZKALNY)
Pion pobytowy obejmuje recepcję (pion recepcyjny) i pion mieszkalny.
Pion recepcyjny
We współczesnym hotelarstwie pion recepcyjny powinien charakteryzować się:
reprezentacyjnością i indywidualizmem, eksponowaniem elementów charaktery-
stycznych dla danego systemu lub regionu, bogatym wyposażeniem technicz-
nym i dużym stopniem nasycenia instalacjami, elastycznością i uniwersalnością
obsługi na każdym stanowisku.
Punkt recepcyjny, przeznaczony do bezpośredniej obsługi gości, mieści
się zazwyczaj przy ladzie obsługowej. Dzieli się na część zewnętrzną (ogólno-
dostępną, reprezentacyjno-usługową) oraz wewnętrzną (funkcjonalno-dyżurną).
Wszystkie elementy wyposażenia części zewnętrznej powinny służyć ułatwieniu,
czytelności i bezpieczeństwu. W holu punkt recepcyjny pełni funkcję informacyj-
ną oraz dyspozycyjną, odpowiedzialną za sprawny transfer osób do poszcze-
gólnych pionów. Recepcję lokalizuje się bezpośrednio przy wejściu, tak żeby
była dobrze widoczna dla gości, łatwo rozpoznawalna, a zarazem żeby mogła
dyskretnie pełnić funkcję kontrolną. Od strony gościa lada obsługowa powinna
sprawiać wrażenie „ciepłej i trwałej”. Od strony użytkowej natomiast powinna
być meblem dostosowanym do warunków pracy recepcjonisty i obsługi gości.
Współcześnie preferuje się wielofunkcyjne stanowiska recepcyjne umożliwiające
kompleksową obsługę gościa (od przyjęcia po rozliczenie pobytu).
W części zewnętrznej zespołu recepcyjnego najważniejszym elementem
wyposażenia, obok recepcji, jest hol pełniący funkcję uniwersalnej i reprezenta-
cyjnej przestrzeni obsługowej.
W holu zazwyczaj znajdują się:
miejsca siedzące do chwilowego odpoczynku (lobby) dla osób oczekują-
cych lub wypoczywających (fotele, sofy, stoliki, stoły, lampy oświetleniowe,
zieleń ozdobna);
bar serwujący napoje (w hotelach o wyższym standardzie bar jest czynny
przez całą dobę);
aneks z wewnętrznymi i zewnętrznymi środkami łączności;
2.1.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
19
węzeł komunikacji i transportu (pionowy i poziomy);
inne punkty handlowo-usługowe;
elementy informacyjno-reklamowe (gabloty, tablice, stelaże, monitory).
W części wewnętrznej zespołu recepcyjnego wyodrębnia się:
podzespół obsługi zewnętrznej (lada recepcyjna, kasa, depozyt oraz inne
elementy wyposażenia technicznego);
podzespół obsługi wewnętrznej (zaplecze biurowe recepcji, wyposażenie
związane z rezerwacją, ze środkami łączności, urządzenia kontrolno-sterujące);
podzespół sanitarno-socjalny (szatnie, pomieszczenia socjalne, pomieszcze-
nia gospodarcze, węzeł higieniczno-sanitarny).
Hole recepcyjne w obiektach o wysokim standardzie przybierają czasami
formę reprezentacyjnego atrium, w którym urządza się ekspozycje dzieł sztuki
i obrazów, zieleń dekoracyjną oraz często lokalizuje się windy, np. gondolowe.
Rozwiązania takie są bardzo efektowne i stanowią w hotelu przestrzeń integra-
cyjną dla wszystkich gości.
Przy recepcji powinno znajdować się zaplecze pomocnicze. W małym
obiekcie funkcję tę spełnia pomieszczenie dyżurne z własnym węzłem sanitar-
nym. W obiektach większych i o wyższym standardzie jest to dodatkowe po-
mieszczenie, w którym znajdują się:
skrytki depozytowe dla gości,
pokój biurowy kierownika recepcji (dostępny z holu i zaplecza),
węzeł socjalny z szatnią dla pracowników,
pomieszczenia techniczne,
bagażownia.
Pion mieszkalny2
Pion mieszkalny posiada zróżnicowane jednostki mieszkalne (oznaczane skró-
tem j.m., potocznie: pokoje) z wyposażeniem odpowiadającym funkcji pokoju
oraz meblami dostosowanymi do hotelarskich warunków eksploatacji. Węzły
higieniczno-sanitarne (oznaczane skrótem w.h-s., potocznie: łazienki) w jednost-
kach mieszkalnych posiadają wyposażenie spełniające wymagania ergonomii
oraz antropometrii.
W zależności od segmentu (rodzaju) gości i ich potrzeb wyposażenie pokoi
może być różne.
2 Wiadomości dotyczące pionu mieszkalnego są szerzej omówione w rozdziale 4 podręcznika, poświęconym hotelowej
służbie pięter.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE20
Pion pobytowy powinien mieć:
funkcjonalne wyposażenie,
estetyczne wykończenie,
prawidłowe oświetlenie,
a także zapewniać gościom:
odpowiednią wymianę powietrza,
komfort akustyczny, sanitarny i termiczny.
Pracownicy pionu pobytowego są odpowiedzialni za przyjazne powitanie
oraz za udany pobyt gościa w hotelu, a pracownicy służby pięter za czystość
i porządek w pionie mieszkalnym.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
21
PION GASTRONOMICZNY (CZĘŚĆ
OGÓLNODOSTĘPNA I ZAPLECZE)
Pion gastronomii hotelowej zajmuje się:
zaopatrywaniem hotelu w artykuły żywnościowe,
przygotowywaniem posiłków,
obsługą gości w restauracjach, kawiarniach i barach.
Obejmuje wiele rodzajów zakładów gastronomicznych, różniących się m.in.
typem obsługi – od serwisu à la carte, poprzez serwis angielski, francuski, rosyj-
ski, niemiecki, do serwisu typu bufet szwedzki.
Pion gastronomiczny tworzą lokale świadczące usługi gastronomiczne pod-
stawowe (restauracje, bufety pracownicze – oferują posiłki główne, tj. śniadania,
obiady, kolacje) oraz usługi gastronomiczne uzupełniające (kawiarnie, bary, cu-
kiernie, winiarnie, lokale rozrywkowe, np. dyskoteki, nocne kluby i inne – oferują
napoje zimne i gorące, alkohole oraz wyroby cukiernicze).
W hotelowym pionie gastronomicznym wyróżnia się zakłady gastronomicz-
ne otwarte (lokale dostępne dla gości hotelowych i osób z zewnątrz, np. restau-
racje, bary) oraz zakłady gastronomiczne zamknięte (lokale dla personelu oraz
zaplecze gastronomiczne niedostępne dla gości hotelowych i osób z zewnątrz,
np. bufety dla pracowników). Wystrój lokalu – wyposażenie, oświetlenie, ko-
lorystyka wnętrz, roślinność – jest dobrany odpowiednio do danego rodzaju
zakładu.
W zależności od wielkości obiektu, standardu i indywidualnego rozwiązania
hotelowy pion gastronomiczny powinien posiadać3:
wielofunkcyjną strefę użytkową;
wejście zewnętrzne (w obiektach dużych; w obiektach małych oraz w standar-
dzie ekonomicznym jest beśpośredni dostęp z holu recepcyjnego lub lobby);
hol komunikacyjny, skupiający ruch gości hotelowych i gości z zewnątrz (mo-
że być połączony z holem recepcyjnym, z wydzielonym w nim aneksem typu
poczekalnia oraz szatnia);
aneks wypoczynkowy (najczęściej w otoczeniu zieleni);
3 Ibidem, s. 89.
2.2.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE22
punkt szatniowo-recepcyjny (jako część holu);
zespół węzłów sanitarnych ogólnodostępnych (zlokalizowany w pobliżu szatni
lub holu recepcyjnego, z podziałem na część damską i męską oraz z wyzna-
czoną częścią dla osób niepełnosprawnych);
wydzielone pomieszczenie dla kierownictwa pionu gastronomicznego
(w obiektach średnich i dużych);
sale konsumenckie, świadczące szeroką gamę usług żywieniowych w re-
stauracjach, barach, np. usługę podawania śniadań, sprzedaż gorących
napojów przez całą dobę, usługę room service; dodatkowo hotel może
świadczyć usługę typu catering.
Pion gastronomiczny
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
23
Lokale gastronomiczne dzielą się na lokale4:
z obsługą kelnerską (konsumpcja odbywa się przy stolikach),
samoobsługowe,
z pełną produkcją dań (restauracje),
z przygotowaniem dań z półproduktów (lokale zależne).
lokale rozrywkowe – zlokalizowne najczęściej w kondygnacjach podziemnych
hotelu i z dala od pionu mieszkalnego; wyróżnia się tu: dyskoteki, dancingi,
kluby i lokale nocne z działalnością taneczną i estradową;
zaplecze gastronomiczne – magazyn, część przygotowawcza, kuchnia, eks-
pedycja, węzeł sanitarno-socjalny; ich wyposażenie obejmuje różne maszyny
i urządzenia, sprzęt technologiczny oraz wyposażenie ruchome;
zaplecze umożliwiające obsługę gastronomiczną w pionie mieszkalnym (usłu-
ga room service).
Na czele pionu gastronomicznego stoi kierownik ds. gastronomii, któremu
podlegają: szef kuchni, kucharze, kierownik sali konsumenckiej, kierownik sali
bankietowej, barmani, kelnerzy, kierownik i kelnerzy room service’u, służby po-
mocnicze. Liczba pracowników gastronomii odpowiada proporcjonalnie liczbie
celowych miejsc konsumenckich w restauracjach i barach.
4 Ibidem, s. 91.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE24
PION REKREACYJNY,
W TYM WELLNESS / SPA5
Pion rekreacyjny (odnowa biologiczna, usługi związane z racjonalnym zagospo-
darowaniem czasu wolnego) uatrakcyjnia i wzbogaca ofertę każdego obiektu
świadczącego usługi hotelarskie. Atrakcyjność tego pionu w dużej mierze zależy
od istniejących walorów naturalnych otoczenia. Rozbudowany program rekre-
acyjny jest obligatoryjny w grupach hoteli o podwyższonym standardzie. Często
występuje w nich ukierunkowanie na konkretnego odbiorcę usług, np. istnieją
hotele powiązane z polem golfowym, zespołami boisk sportowych, posiadające
rozbudowany zespół odnowy biologicznej (zwłaszcza w miejscowościach uzdro-
wiskowych).
Elementami składowymi pionu rekreacyjnego są najczęściej zespoły6:
związane z odnową biologiczną, rekreacją, sportem, zabawą (w tym progra-
my animacji):
związane z programem spa / wellness,
oferujące szeroko rozumiany fitness, przyrządy do ćwiczeń sprawnościowych,
oparte na programie specjalnym, np. rehabilitacyjne, kliniki urody, zabiegowe;
punkty handlowo-usługowe.
Zespoły związane z odnową biologiczną, rekreacją, sportem
i zabawą
Zespoły odnowy biologicznej przy bazie hotelarskiej urządza się w różnych od-
mianach, najczęściej jako baseny kąpielowe, gabinety fizykoterapeutyczne,
sprzęt sportowy i do relaksu. Dla dzieci i młodzieży wydziela się kąpieliska, tereny
zabaw, pomieszczenia do ćwiczeń i inne.
Zespoły związane z rekreacją i sportem uprawianym dla relaksu mogą być
wewnętrzne albo zewnętrzne. Większość urządzeń związanych z rekreacją znaj-
duje się wewnątrz obiektu.
5 Wiadomości dotyczące pionu rekreacyjnego są szerzej omówione w rozdziale 7 podręcznika, poświęconym usługom
dodatkowym.6 Z. Błądek, W. Błądek, S. Manikowski, op. cit., s. 31.
2.3.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
25
Punkty handlowo-usługowe
W obiektach hotelarskich znajdują się zarówno skromne punkty handlowe, np.
uniwersalny kiosk lub sklep, jak i duże centra handlowo-usługowe, które umożli-
wiają dokonywanie zakupów bez wychodzenia z hotelu.
Pion związany z racjonalnym zagospodarowaniem czasu wolnego i odnowy
biologicznej powinien być przystosowany do potrzeb gości niepełnosprawnych.
Dlatego niektóre węzły obsługowe wymagają dodatkowego specjalistycznego
wyposażenia i szczególnej opieki personelu obsługowego.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE26
PION WIELOFUNKCYJNY7
Pion wielofunkcyjny, nazywany często pionem usług specjalnych lub zespołem
sal wielofunkcyjnych, świadczy usługi w zakresie:
obsługi gości biznesowych, w tym gości typu CIP (ang. Commercially Impor-
tant Person – bardzo ważna osoba biznesu);
obsługi gości specjalnych typu VIP (ang. Very Important Person – bardzo
ważna osoba, np. znani politycy, aktorzy, sportowcy, muzycy, dyrektorzy
hoteli lub sieci hotelowej, stali goście);
obsługi gości niepełnosprawnych;
realizacji życzeń gości indywidualnych oraz grupowych, w tym firm.
Najczęściej zajmuje się organizacją i obsługą:
kongresów, konferencji, zjazdów, szkoleń, sympozjów, seminariów i spotkań;
warsztatów, dyskusji panelowych, które wymagają kameralności;
imprez okolicznościowych (przyjęcia firmowe i rodzinne, np. eventy, wese-
la i inne);
pokazów, promocji i innych imprez połączonych z występami lub tańcami.
Każdy hotelowy pion wielofunkcyjny powinien być wyposażony w nowo-
czesne środki techniczne oraz składać się z8:
sal o różnej powierzchni, z możliwością łączenia lub dzielenia ruchomymi
ściankami przesuwnymi;
powierzchni bezpośrednio przylegającej do sal wielofunkcyjnych, z przezna-
czeniem na bar, wystawę lub reklamę (tzw. kuluary);
zestawu pomieszczeń konferencyjnych (do pracy w mniejszych grupach);
pomieszczeń pomocniczych biurowych i magazynowych, np. pomieszczeń
dla kierownictwa, centrum biznesu, magazynu mebli i sprzętu specjalistycz-
nego, oraz zaplecza technicznego, np. wind, kabin tłumaczy symultanicznych,
ruchomych scen do imprez estradowych, wybiegów na pokazy mody, spe-
cjalnego oświetlenia i innych).
7 Wiadomości dotyczące pionu wielofunkcyjnego są szerzej omówione w rozdziale 8 podręcznika, poświęconym usługom.8 Z. Błądek, W. Błądek, S. Manikowski, op. cit., s. 141.
2.4.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
27
W hotelach o podwyższonym standardzie z rozbudowanym pionem wie-
lofunkcyjnym dodatkowo powinien być podjazd, węzeł wejściowy, szatnia, sani-
tariaty, minirecepcja, pomieszczenia dla VIP-ów / CIP-ów oraz pomieszczenia dla
personelu im towarzyszącego.
Ważnym elementem pionu usług specjalnych jest wyposażenie w odpowied-
nie meble (stoły, krzesła / fotele), urządzenia multimedialne, sprzęt zapewniający
nagłośnienie i akustykę oraz zabezpieczenie przeciwpożarowe i określenie dróg
ewakuacyjnych. Centrum obsługi biznesmenów powinno posiadać nowoczesne
środki techniczne i urządzenia biurowe, np. komputery, faksy, kopiarki, urządze-
nia multimedialne i inne umożliwiające łączność ze światem.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE28
PION POMOCNICZO-TECHNICZNY
ZAPLECZE ADMINISTRACYJNE (DYREKCJA, SEKRETARIAT, KSIĘGOWOŚĆ, DZIAŁ KADR I SZKOLENIA, RADCA PRAWNY, INSPEKTOR BHP)
Właściwe funkcjonowanie administracji hotelowej zapewnia prawidłowe funk-
cjonowanie hotelu. Dział pomocniczo-techniczny odpowiada za prowadzenie
wszystkich spraw związanych z administrowaniem budynkiem, kształtowanie
polityki socjalnej dla pracowników, prowadzenie obsługi sekretariatu dyrektora.
Administracja (łac. administrare – kierować, obsługiwać, spełniać) to ogół
czynności zarządzania i ogół organów zajmujących się zarządzaniem9. Admini-
strację hotelu stanowi dyrekcja (kierownictwo obiektu), komórki funkcjonalne,
pomagające w kierowaniu hotelem (dział finansowy, dział kadr, dział marketingu),
oraz komórki pomocnicze, świadczące usługi na rzecz komórek podstawowych
(dział techniczny, transportu). Na czele struktury organizacyjnej hotelu stoi dyrek-
tor, któremu podlegają wszystkie pozostałe komórki organizacyjne, czyli sekre-
tariat (sekretarka, asystentka), dział księgowości (ekonomiczny, finansowy), dział
kadr i szkolenia, radca prawny, inspektor bhp i inne.
Zespół administracyjny hotelu zajmuje się:
prowadzeniem ewidencji środków trwałych i przedmiotów nietrwałych będą-
cych wyposażeniem hotelu;
planowaniem, realizacją zakupu oraz rozdziałem sprzętu biurowego i go-
spodarczego;
prowadzeniem gospodarki kluczami;
obsługą sekretariatu dyrektora naczelnego;
księgowością;
zarządzaniem zasobami ludzkimi (kadry);
bezpieczeństwem gości;
ochroną obiektu (w tym wynajmowaniem firm ochroniarskich);
nadzorowaniem terenu należącego do hotelu (czystość, porządek, bez-
pieczeństwo).
Dyrekcja
W małych hotelach dyrektor jest też najczęściej właścicielem obiektu i odpowia-
da za wszystko indywidualnie.
9 Encyklopedia popularna PWN, Warszawa 1993, s. 14.
2.5.
2.5.1.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
29
Dyrektor hotelu (gospodarz hotelu) kieruje całokształtem działalności obiek-
tu oraz reprezentuje go na zewnątrz. Jego obowiązki i zakres odpowiedzialno-
ści dotyczą:
ustalenia organizacji wewnętrznej hotelu,
określenia zasad współpracy poszczególnych działów,
koordynacji, monitoringu i kontroli pracy obiektu,
kierowania polityką kadrową,
nadzoru nad zabezpieczeniem mienia hotelu,
zatwierdzania i podpisywania wszelkich poleceń, zarządzeń, regulaminów,
rozpatrywania skarg pracowników i gości.
W obiektach o rozbudowanej strukturze organizacyjnej zakres odpowiedzial-
ności podzielony jest między głównego dyrektora a jego zastępców (zastępcę
ds. eksploatacji oraz zastępcę ds. organizacyjno-ekonomicznych). Zastępcy dy-
rektora odpowiadają za sprawy objęte ich kompetencjami, a w czasie nieobec-
ności dyrektora pełnią jego obowiązki.
Zastępca dyrektora ds. eksploatacji:
koordynuje, nadzoruje oraz kontroluje pracę podległych komórek organiza-
cyjnych,
czuwa nad terminowym wykonaniem planowych zadań,
analizuje okresowe wyniki ekonomiczne działalności hotelu.
Zastępca dyrektora ds. organizacyjno-ekonomicznych:
prowadzi prawidłową gospodarkę majątku hotelowego,
organizuje pracę związaną z wykonywaniem systematycznych konserwacji
oraz okresowych i kapitalnych remontów budynku,
organizuje zabezpieczenie hotelu w materiały i urządzenia techniczne.
W dużych hotelach, zwłaszcza należących do systemów hotelowych, admi-
nistracja jest rozbudowana, a dyrektor naczelny ma swój sekretariat.
Dyrekcja i
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE30
Sekretariat to komórka organizacyjna, najczęściej jednoosobowa (sekretarka
/ asystentka lub sekretarz / asystent), której głównym zadaniem jest odciążanie
dyrektora / kierownika od drobnych spraw administracyjno-biurowych i technicz-
no-usługowych.
Do najważniejszych zadań sekretariatu należą:
prowadzenie dziennika korespondencji przychodzącej i wychodzącej (przyj-
mowanie, segregowanie, rejestrowanie i przekazywanie),
gromadzenie i przechowywanie informacji (prowadzenie statystyki),
uczestniczenie w planowaniu prac szefa (prowadzenie kalendarza spotkań),
prowadzenie i przechowywanie akt,
przyjmowanie i łączenie telefonów,
przygotowywanie i obsługa spotkań oraz zebrań w gabinecie szefa,
przyjmowanie interesantów i załatwianie niektórych ich spraw,
gospodarowanie materiałami biurowymi, i inne.
Zadania te dzielą się na asystenckie (zadania w stosunku do szefa) i recep-
cyjne (zadania w stosunku do interesantów – gości, klientów).
Do zadań asystenckich sekretariatu należą proste czynności biurowe lub
administracyjne, których nie powinien wykonywać sam szef, np. redagowanie
pism wysyłanych przez sekretariat, prowadzenie korespondencji, odbieranie te-
lefonów, załatwianie służbowych spraw szefa.
Do zadań recepcyjnych sekretariatu należy przyjmowanie gości i klientów
oraz kształtowanie pozytywnego wizerunku hotelu.
Dział finansowo-księgowy
Służba ekonomiczno-finansowa w małym hotelu jest zorganizowana w formie
samodzielnego stanowiska pracy, w średnim hotelu – w formie sekcji lub działu,
w dużym hotelu – w postaci pionu organizacyjnego. W wielu hotelach łączy się
wszystkie służby ekonomiczno-finansowe w jeden zespół lub pion księgowości.
Niezależnie od organizacji tych służb główne zadania poszczególnych komó-
rek organizacyjnych są podobne i wynikają z ich nazw: księgowość, finanse,
dział ekonomiczny.
Głównym zadaniem działu finansowo-księgowego jest nadzorowanie ca-
łokształtu spraw związanych z organizacją rachunkowości, systemu sprawoz-
dawczości statystycznej i finansowej, czuwanie nad systematycznym prze-
prowadzaniem rozliczeń wszystkich komórek eksploatacyjnych, kontrolowanie
prawidłowości obiegu dokumentów finansowo-księgowych, sprawdzanie, czy
dokumenty są kwalifikowane w sposób zabezpieczający wskazanie właści-
wego miejsca powstawania kosztów, organizowanie kontroli wewnętrznej
w hotelu.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
31
Dział finansowo-księgowy realizuje swoje obowiązki:
w zakresie finansowym:
− wdrażanie i nadzór nad stosowanymi w hotelu rozwiązaniami systemu
finansowego, zarządzeń, instrukcji i analiz,
− opracowywanie planów i analiz finansowych,
− rozliczanie kredytów i pożyczek oraz analizowanie zdolności kredytowej,
− obsługa finansowa hotelu – prowadzenie ubezpieczeń majątkowych
i rzeczowych, rozliczeń z budżetem z tytułu podatków, prowadzenie kasy,
nadzór nad pracą kasy walutowej,
− odprowadzanie składek ZUS i dobrowolnych ubezpieczeń społecznych,
podatków;
w zakresie prowadzenie dokumentacji płacowej hotelu, sporządzania list płac,
rozliczeń spraw ekonomicznych:
− współudział w opracowywaniu rocznych planów sprzedaży, zatrudnienia,
wynagrodzeń,
− prowadzenie sprawozdawczości hotelu w zakresie sprzedaży, wyników
finansowych, wykorzystania bazy noclegowej,
− rozliczenie wykorzystania środków na wynagrodzenia z budżetem,
− opracowywanie informacji ekonomicznych wg potrzeb;
w zakresie księgowości:
− prowadzenie ewidencji księgowej hotelu oraz sporządzanie sprawozdaw-
czości finansowej,
− rozliczanie kosztów hotelu, analiza sald, należności, rozliczanie inwenta-
ryzacji,
− nadzór nad stosowaniem obowiązujących przepisów w zakresie rachun-
kowości.
Dział kadr i szkolenia
Dział kadr (sekcja kadr, dział spraw pracowniczych, dział ds. osobowych i rozwo-
ju zawodowego, dział personalny) zajmuje się prowadzeniem spraw związanych
z polityką zatrudnienia i płac w hotelu. Doradza w zakresie rekrutacji, planuje
szkolenia, praktyki oraz staże dla pracowników. Prowadzi dokumentację doty-
czącą spraw osobowych pracowników (związaną z przyjęciem pracownika do
pracy, występującą w czasie trwania stosunku pracy, związaną z rozwiązaniem
stosunku pracy).
Szczegółowe zadania działu to:
opracowywanie zasad polityki zatrudnienia (bieżącej i przyszłej),
opracowywanie zasad wynagradzania, premiowania oraz nagradzania
pracowników,
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE32
stwarzanie warunków pracownikom do prawidłowego wykorzystania ich po-
tencjału kwalifikacyjnego,
organizowanie szkoleń wewnątrzzakładowych zawodowych,
czuwanie nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy.
Każdy pracownik hotelu powinien odbyć szkolenia z zakresu przepisów bhp
oraz z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Mogą one odbywać się w formie:
instruktażu: ogólnego i stanowiskowego; pierwszy dotyczy nowo zatrud-
nionych pracowników, praktykantów, drugi – osób zatrudnionych na danym
stanowisku,
seminarium,
kursu,
samokształcenia.
Szkolenia są przeprowadzane jako wstępne i okresowe. Celem szkolenia
okresowego jest aktualizacja oraz ugruntowanie wiadomości nabytych w czasie
szkolenia wstępnego.
Szkolenia pracowników hotelu dotyczą:
oświetlenia pomieszczeń oraz oznakowania przejść,
zabezpieczenia przed poślizgnięciem się na mokrych posadzkach,
zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości przy myciu okien, przed poraże-
niem prądem elektrycznym, przed ruchomymi częściami maszyn i urządzeń,
pierwszej pomocy w nagłych wypadkach.
Pracownikami działu kadr i szkolenia są zwykle specjaliści ds. spraw osobo-
wych i rozwoju zawodowego, którzy powinni znać prawo pracy, zasady funkcjo-
nowania hotelu oraz posiadać umiejętność organizowania pracy.
Radca prawny
Praca radcy prawnego polega na kompleksowej ochronie prawnej hotelu. Do
jego zadań należy:
zagwarantowanie hotelowi doradztwa prawnego w zakresie prawa cywilne-
go, gospodarczego oraz karnego,
opracowywanie wzorów umów,
sporządzanie opinii prawnych,
opiniowanie projektów porozumień, uzgodnień oraz innych aktów wywołują-
cych skutki prawne,
udzielanie porad prawnych,
występowanie w sądach w ramach pełnomocnictwa hotelu.
Radca prawny może być pracownikiem hotelu lub może być wynajęty z fir-
my zewnętrznej.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
33
Inspektor bhp
Bezpieczeństwo w miejscu pracy jest ważnym elementem w działalności każdej
firmy. Dbałość o bezpieczeństwo i higienę pracy to jeden z podstawowych obo-
wiązków pracodawcy. Przestrzeganie przepisów bhp w skuteczny sposób może
zapobiec wielu wypadkom.
Nad przestrzeganiem tych przepisów czuwa inspektor bhp, którego podsta-
wową rolą jest:
kontrola warunków pracy w hotelu (analiza stanu bezpieczeństwa i higieny
pracy),
instruowanie i egzekwowanie przestrzegania przez pracowników przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy (bhp), przeciwpożarowych (ppoż.) i odpowie-
dzialności cywilnej (OC),
przeprowadzanie kontroli sprawności urządzeń i instalacji oraz konserwacji
sprzętu hotelowego,
udział w dochodzeniach powypadkowych,
badanie przyczyn powstania chorób zawodowych i wprowadzenie sposo-
bów przeciwdziałania im,
prowadzenie szkoleń z zakresu podstaw prawa oraz bezpieczeństwa i higie-
ny pracy.
Zespół administracyjno-techniczny może działać jako wydzielona jednost-
ka związana bezpośrednio lub pośrednio z hotelem, posiadająca wewnętrzne
powiązania funkcjonalne z podstawowymi pionami obsługowymi. Zdarza się, że
niektóre działy są obecnie łączone lub likwidowane, wtedy hotel korzysta z usług
firm zewnętrznych.
Liczebność personelu poszczególnych działów zależy od wielkości hotelu,
ilości i rodzajów usług oraz struktury popytu (zapotrzebowania). W dużych obiek-
tach niekiedy trzeba zatrudnić dodatkowe osoby, np. malarzy, tapicerów, zaopa-
trzeniowca, a w mniejszych obiektach jedna osoba może pełnić kilka funkcji.
ZAPLECZE GOSPODARCZE (DZIAŁ ZAOPATRZENIA, PRALNIA)
Dział zaopatrzenia
Dział zaopatrzenia zajmuje się zaopatrywaniem hotelu w niezbędne towary, ma-
teriały, urządzenia i artykuły żywnościowe i inne.
Zadania działu to:
zawieraniem umów na dostawy materiałów, towarów i urządzeń,
przyjmowanie zamówień, ich analiza i realizacja w celu zapewnienia bieżące-
go zaopatrzenia hotelu,
2.5.2.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE34
organizowanie i kontrola przebiegu realizacji dostaw,
ujawnianie zapasów materiałowych, odpowiednie ich zagospodarowanie oraz
prowadzenie ewidencji i sprawozdawczości,
prowadzenie spraw związanych z reklamacjami,
prowadzenie magazynów,
przyjmowanie, przechowywanie, zabezpieczanie towarów przed zepsuciem
i kradzieżą,
wydawanie towarów i prowadzenie ewidencji pobrania,
gospodarka opakowaniami, odpadkami oraz zapasami.
W strukturze organizacyjnej większości hoteli nie ma już działu zaopatrzenia,
gdyż w gospodarce rynkowej, w której podaż usług hotelarskich jest większa od
popytu, to dostawcy poszukują klientów, a nie odwrotnie. Obecnie dostawcy
sami zgłaszają się do współpracy z hotelami i dostarczają większość produktów
oraz towarów.
Rynek hotelarski w Polsce jest bardzo zróżnicowany. Znajdują się na nim
zarówno duże hotele międzynarodowych i krajowych sieci, jak i małe hotele pro-
wadzone przez indywidualnych przedsiębiorców. Każdy z hoteli ma inne potrze-
by zakupowe i w różny sposób je realizuje. Hotele najczęściej zaopatrują się w:
meble, sprzęt elektroniczny, dywany i wykładziny, bieliznę pościelową, zastawę
i bieliznę gastronomiczną, urządzenia gastronomiczne i rekreacyjne, środki czy-
stości, produkty żywnościowe i inne.
Zaopatrzenie jest dokonywane głównie w takich miejscach, jak:
przedstawicielstwa głównych producentów lub dystrybutorów,
hurtownie dowożące towar bezpośrednio do hotelu,
sklepy wielkopowierzchniowe,
importer,
prywatny / lokalny dostawca lub producent (dotyczy to głównie artykułów
żywnościowych), np. piekarnia, mleczarnia, masarnia.
Hotel przy wyborze powinien zwrócić uwagę na referencje dostawców i wy-
konawców, kierować się jakością oferowanego towaru oraz żądać od firm ate-
stów, aby zapewnić sobie gwarancję i bezpieczeństwo zakupów.
Pralnia (pralnictwo)
Pralnia należy do tej części hotelowej bazy, która dla każdego obiektu jest
nieodzowna, buduje bowiem jego wizerunek i renomę. Hotel może posiadać
własną pralnię, korzystać z usług pralniczych w innym hotelu lub miejscowej
pralni na zasadach outsourcingu. Inwestycja we własną pralnię to kosztowne
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
35
przedsięwzięcie. Problem powinno się rozwiązać na etapie planowania ho-
telu. Coraz więcej hoteli i pensjonatów już na etapie projektu przewiduje po-
wstanie pralni na własne potrzeby. Niektórzy inwestorzy dokonują zmian i w
gotowych projektach wydzielają pomieszczenia pralni. Pralnia w hotelu to roz-
wiązanie dla obiektów, które cenią jakość prania i zależy im na najwyższych
ocenach gości.
Wiele hoteli rezygnuje z organizacji pralni na swoim terenie i zleca usługi
pralnicze na zewnątrz. Jest to uciążliwe ze względu na ciągłą konieczność
organizowania wysyłki i odbioru bielizny, a także ryzyko jej zamiany lub zniszcze-
nia. Outsourcing opłaca się hotelom, które posiadają niewielką liczbę łóżek i nie
notują wysokiego obłożenia. Hotelarze decydują się na korzystanie z usług pralni
zewnętrznych głównie ze względu na redukcję kosztów.
Niektóre hotele decydują się na częściowe zlecanie usług pralniczych
(tzw. minipralnia). Dotyczy to prania ręczników przez hotel we własnym zakresie.
Takie rozwiązanie stosują obiekty mające baseny lub świadczące usługi spa, ze
względu na codzienne duże wykorzystanie ręczników i szlafroków. Cała obsługa
ogranicza się do włożenia ręczników do pralnicowirówki, uruchomienie właści-
wego programu prania i po określonym czasie przełożenia do suszarki, z której
po kilkunastu minutach wyjmuje się czyste i gotowe do złożenia ręczniki. Stwo-
rzenie takiej opcji pozwala hotelom na uzyskanie wysokiej jakości prania oraz
niski koszt utrzymania minipralni. Nie wiąże się to z utrzymywaniem dodatkowe-
go personelu.
Niektóre hotele stosują także system rental, polegający na wynajmo-
waniu bielizny w wyspecjalizowanych zakładach pralniczych. Hotel nie
posiada wtedy własnej bielizny pościelowej ani stołowej, wypożycza
kilka kompletów na miejsce noclegowe lub miejsce konsumenckie za
ustaloną opłatą, dostawca przywozi czystą bieliznę, zabiera brudną na
zasadzie „sztuka za sztukę” i wystawia rachunek.
Firmy pralnicze trudniące się wynajmowaniem i serwisowaniem doko-
nują zakupu bielizny, opracowują logistykę przekazywania jej i odbie-
rania, zajmują się nadzorem i kontrolą wypożyczanej bielizny, dbają
o stałość obsługi, najwyższą jakość oferowanych rzeczy, najnowsze
trendy w wyborze tekstyliów. Hotel ponosi koszty za taką ilość bie-
lizny, jaka została dostarczona, i za tyle dni, ile bielizna pozostaje
w hotelu (zgodnie z umową). System ten nie jest rozpowszechniony
w Polsce, ale często stosowany za granicą.
warto wiedzieć
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE36
W strukturze organizacyjnej hotelu pralnia najczęściej podlega służbie pięter,
czasami może funkcjonować jako samodzielny dział. Świadczone przez pralnię
usługi obejmują:
pranie na mokro (pranie wodne),
pranie na sucho (pranie chemiczne, czyszczenie),
prasowanie,
drobne naprawy.
Hotelowej usłudze pralniczej podlegają:
bielizna pościelowa z pionu mieszkalnego (poszwy, poszewki, prześcieradła,
ręczniki, płaszcze kąpielowe),
bielizna z pionu gastronomicznego (obrusy, serwety, serwetki, ścierki ku-
chenne),
bielizna z pionu rekreacyjnego (ręczniki, płaszcze kąpielowe),
odzież i bielizna gości,
odzież fasonowa (robocza) personelu hotelu,
inne – firany, zasłony, narzuty na łóżka.
Bielizna hotelowa
i
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
37
Uniformy Firany i
Pralnia musi mieć dostęp do prądu o dużej mocy, do sprężonego powietrza
(do pneumatycznego sterowania maszyn), posiadać instalację wodno-kanali-
zacyjną, pary technologicznej (do wytworzenia temperatury w suszarkach) oraz
odpowiednią wentylację. Posadzki oraz ściany pralni powinny być wykonane
z materiałów zmywalnych i odpornych na wilgoć. Pralnia musi spełniać wszystkie
wymagania bhp i przeciwpożarowe. W pralni hotelowej powinny znajdować się
osobne pomieszczenia do składowania czystej i brudnej bielizny. Bieliznę brudną
należy przewozić do pralni wyłącznie w zamkniętych opakowaniach.
Pralnie hotelowe w większości przypadków wykonują usługi pralnicze tylko
na rzecz własnego hotelu. Technologia prania dopasowana jest do asortymentu
hotelu i rodzaju zabrudzeń. Podstawowy udział w strukturze prania stanowi bieli-
zna płaska (pościel, obrusy) i bielizna frotté (ręczniki).
Kwit wymiany bielizny gastronomicznej (przykład)
Asortyment Liczba oddanej bielizny Liczba pobranej bielizny Do odebrania (szt.)
Obrus
Skirtingi
Serwety na stół
Serwety kelnerskie
Ścierki
Kitel, fartuch
Czepek, chustka
Ubranie damskie
Ubranie męskie
Zapaska
Fartuch do pasa
Bluza płócienna
...........................................
Podpis osoby zdającej
...........................................
Podpis osoby przyjmującej
...........................................
Podpis osoby wystawiającej
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE38
Zestawienie upranej bielizny (przykład)
Dni miesiąca
Bielizna gości (kg)
Bielizna hotelowa
(kg)
Bielizna gastronomiczna
(kg)
Bielizna bhp(kg)
Razem(kg)
Uwagi
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
39
Dni miesiąca
Bielizna gości (kg)
Bielizna hotelowa
(kg)
Bielizna gastronomiczna
(kg)
Bielizna bhp(kg)
Razem(kg)
Uwagi
27
28
29
30
31
Razem kg
Sporządził: ..................................................... Sprawdził: ........................................................................................
Kierownik pralni / służby pięter: .......................................................
Od typu pralni zależy rodzaj zastosowanego w niej wyposażenia. Hotelowe
pralnie stosują nowoczesne urządzenia pralnicze. Zestaw maszyn pralniczych
powinien być dobrany do potrzeb danego obiektu. Hotel powinien dysponować
urządzeniami do prania wodnego oraz chemicznego, suszenia, profesjonalnego
prasowania oraz zestawem detaszerskim, który odpowiada za profesjonalne od-
plamianie.
Podstawowym wyposażeniem pralni są:
pralnicowirówki i pralki o różnym wsadzie suchej bielizny,
suszarki (do suszenia ręczników, bielizny pościelowej i stołowej),
prasownice (magiel do prasowania bielizny hotelowej).
W pralni, poza przemysłowymi maszynami do prania i suszenia, powinny
znajdować się także:
prasowalnice (zestawy do prasowania koszul, bielizny i odzieży ochronnej),
prasa zwykła i obrotowa (do odzieży fasonowej),
stoły do prasowania z żelazkami,
urządzenia do znakowania odzieży,
składarki,
pakowarki,
maszyny szwalnicze,
wózki transportowe.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE40
Urządzenia pralnicze
Zastosowanie wysokiej klasy sprzętu pozwala na znaczne ograniczenie
zużycia środków chemicznych, oszczędność energii, uzyskanie odpowied-
niej jakości bielizny wychodzącej z pralni, np. puszystości ręczników, sztyw-
ność serwet.
ZAPLECZE TECHNICZNE (INWESTYCJE I REMONTY, TRANSPORT HOTELOWY)
Podstawę działu technicznego (zaplecza, komórki) w hotelu tworzy zaplecze
warsztatowe i konserwatorskie, którego wielkość oraz skład osobowy zależy od:
wielkości obiektu,
stopnia zautomatyzowania,
rodzaju i zakresu korzystania z zewnętrznych nośników energetycznych,
zakresu samowystarczalności.
Głównym celem zaplecza technicznego w hotelu jest zapewnienie stałej
sprawności eksploatacyjnej oraz przedłużenie okresu użytkowania obiektu.
W zakres szczegółowych działań komórki technicznej wchodzą:
naprawa urządzeń technicznych, instalacji i sprzętu;
realizacja remontów bieżących oraz opracowywanie planów remontów ka-
pitalnych;
konserwacja pomieszczeń, instalacji i urządzeń technicznych oraz dokony-
wanie ich przeglądów;
opracowywanie planów inwestycyjnych;
opracowanie instrukcji obsługi urządzeń technicznych oraz kontrolowanie
właściwej eksploatacji tych urządzeń;
2.5.3.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
41
prowadzenie szkoleń dla pracowników w zakresie obsługi sprzęty tech-
nicznego;
prowadzenie garaży i warsztatów samochodowych na potrzeby gości i hotelu;
zarządzanie transportem hotelowym (taborem samochodowym).
Dział ten odgrywa istotną rolę w hotelu ze względu na znaczną liczbę róż-
nych środków technicznych w obiekcie. W branży hotelarskiej w coraz większym
stopniu korzysta się z elektroniki, automatyzacji i programów komputerowych,
dlatego niezbędny jest personel o specjalistycznych kwalifikacjach, np. elektro-
nik, elektrotechnik, informatyk, mechanik i inni.
W wielu hotelach minimalizuje się zaplecze techniczne ze względów ekono-
micznych. Czynności konserwacyjno-remontowe zleca się firmom zewnętrznym,
a w obiektach utrzymuje się jedynie stanowiska dyżurne oraz dyspozytorskie,
zapewniające sprawne działanie urządzeń i sprzętu technicznego oraz zapew-
niające doraźne zapobieganie awariom.
W małych obiektach urządza się z reguły jedno stanowisko uniwersalne,
w obiektach średniej wielkości – dwa lub trzy stanowiska w branżach, np. ślu-
sarz, hydraulik, elektryk, specjalista od automatyki. W dużych obiektach zaplecze
techniczne z wydzielonym działem technicznym jest rozbudowane, wielowarsz-
tatowe oraz z większym zespołem pracowniczym.
Stanowiska dyżurne powinny być wyposażone w specjalistyczne zestawy
sprzętu i aparatury pomiarowej oraz zaopatrzone w części zapasowe i wymien-
ne, pozwalające na:
utrzymanie hotelu w stałej sprawności technicznej,
doraźne usuwanie usterek,
określenie zakresu zewnętrznej pomocy.
Specjalistyczne urządzenia w hotelu mają zagwarantowaną obsługę serwi-
sową ze strony dostawcy lub producenta, np. dźwigi (windy), sprzęt radiowy
i telewizyjny, systemy i oprogramowania komputerowe, wewnętrzne środki łącz-
ności, centralny system zamków, zestawy urządzeń pralniczych, gastronomicz-
nych, rekreacyjnych i inne. Pozostały sprzęt i instalacje techniczne są nadzoro-
wane przez pracowników działu technicznego.
Podstawowym zadaniem pracownika działu technicznego (ang. technician
attendant) jest:
utrzymywanie w należytym stanie systemów technicznych (klimatyzacja,
oświetlenie, ogrzewanie, łączność);
zapewnienie dostaw energii elektrycznej oraz ciepłej i zimnej wody;
utrzymanie sprzętu hotelowego w sprawności, wody w należytej czystości,
parkingu, dróg dojazdowych;
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE42
dbałość o czytelność i widoczność znaków drogowych na terenach wokół
budynku, dbałość o trawniki i ogrody;
przeciwdziałanie pojawianiu się insektów i gryzoni.
Do obowiązków konserwatora należy:
wykonywanie drobnych napraw instalacji wewnętrznych,
usuwanie usterek w urządzeniach i sprzętach stanowiących wyposażenie
hotelu,
wykonywanie drobnych prac remontowych z zakresu tapetowania, malowa-
nia, tynkowania, naprawy uszkodzonych mebli, wymiany żarówek.
Praca na omawianych stanowiskach wymaga od pracownika elastyczności
w działaniu ze względu na szeroki zakres obowiązków, a także wiedzy tech-
nicznej związanej z budową i funkcjonowaniem poszczególnych instalacji oraz
doświadczenia w wykonywaniu prac remontowych wewnątrz budynku.
Dział inwestycji i remontów
Inwestycje to wykorzystanie środków finansowych na nabycie:
rzeczowych składników majątkowych (budynki, budowle, maszyny, urządze-
nia, środki transportu),
niematerialnych wartości majątku trwałego (zakup patentów, licencji),
finansowania składników majątkowych (lokata środków pieniężnych w udzia-
łach w innych firmach lub w papierach wartościowych, np. akcjach, obliga-
cjach, bonach skarbowych).
W hotelarstwie inwestycje rzeczowe i niematerialne służą odtworzeniu zu-
żytego majątku (czyli restytucji), aby możliwe było utrzymanie dotychczasowe-
go potencjału gospodarczego hotelu lub poszerzenie tego potencjału. Inwesty-
cje finansowe mają na celu pomnożenie kapitału i osiągnięcie maksymalnego
zysku z lokat w określonej perspektywie czasowej, np. w postaci wypłacanych
dywidend z akcji, procentów z obligacji lub wzrostu notowań papierów warto-
ściowych.
Dział inwestycji w hotelu zajmuje się:
prowadzeniem spraw związanych z zadaniami inwestycyjnymi i moderniza-
cyjnymi hotelu, np. planowanie, przygotowanie dokumentacji, nadzór nad
wykonawstwem, kontrola merytoryczna i rachunkowa kosztorysów i faktur,
prowadzenie obowiązkowej sprawozdawczości;
opracowywanie i realizacja planów w zakresie remontów i modernizacji obiek-
tu, maszyn i urządzeń;
prowadzenie spraw związanych z zakupem maszyn i urządzeń i innych.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
43
Działalność remontowa polega na usuwaniu skutków zużywania się środków
oraz podejmowaniu odpowiednich zabiegów przeciwdziałających nadmiernemu
ich zużywaniu. Obejmuje ona:
remonty (bieżące, średnie, kapitalne),
zabiegi konserwacyjne,
przeglądy okresowe,
naprawy,
adaptacje.
Remont to działanie zmierzające do przywrócenia wartości użytkowych
obiektom lub ich częściom. Polega ono na częściowym lub pełnym zastąpieniu
uszkodzonego bądź zużytego elementu lub zespołu elementów innym, o peł-
nych wartościach użytkowych lub odpowiednio zregenerowanym.
W branży hotelarskiej remonty dzielą się na:
bieżące (częściowy lub całkowity demontaż, naprawa lub wymiana czę-
ści zużywających się najszybciej i ponowny montaż wraz ze sprawdzeniem
działania). Remont bieżący nie może przekroczyć 10% wartości remontowa-
nego obiektu;
średnie (wymiana zużytych części oraz naprawa lub wymiana części lub ca-
łych zespołów zużywających się w określonym czasie). Remont średni nie
może przekroczyć 30% wartości remontowanego obiektu;
kapitalne (wymiana wszystkich lub prawie wszystkich części wymiennych
obiektu oraz naprawa części niewymiennych). Remont kapitalny nie może
przekroczyć 70% wartości remontowanego obiektu.
Dbałości o stan techniczny mienia hotelowego dokonuje się także poprzez
zabiegi, przeglądy i naprawy oraz modernizację bazy.
Zabiegi konserwacyjne to czynności polegające na czyszczeniu, smarowa-
niu, myciu, malowaniu, oliwieniu niektórych części urządzeń, regulacji mechani-
zmów oraz dokręcaniu elementów. Przeprowadza się je systematycznie raz na
jakiś czas lub według potrzeb.
Przeglądy okresowe mają na celu sprawdzenie stanu technicznego urzą-
dzeń, maszyn oraz instalacji i następnie na usunięciu zauważonych usterek.
Przeprowadza się je w ustalonych odstępach czasu.
Naprawy (remont nieplanowany) obejmują prace, które mają przywrócić war-
tość użytkową elementu uszkodzonego oraz doprowadzić urządzenie do stanu
sprawności technicznej.
Adaptacje polegają na przebudowie pomieszczeń lub budynku i dostosowa-
nie ich do innych niż dotychczas funkcji użytkowych, np. nieużywane pomieszcze-
nia techniczne przystosować tak, aby spełniały funkcje rekreacyjne spa / wellness.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE44
W budownictwie hotelarskim postępującemu zużyciu podlegają10:
pokrycia dachowe, stolarka – w cyklu około 25 lat,
podstawowe wyposażenie i uzbrojenie instalacyjne – w cyklu około 20 lat,
armatura instalacyjna, część materiałów wykończeniowych – w cyklu
około 15 lat,
wykładziny, materiały wykończeniowe, wyposażenie ruchome – w cyklu
5–10 lat.
Zużycie struktury fizycznej budynku hotelowego następuje znacznie wolniej
niż zużycie wyposażenia technicznego i wykończenia obiektu.
W hotelach przeprowadza się także czynności modernizacyjne, polegające
na zastępowaniu przestarzałych urządzeń nowoczesnymi, które zapewniają wyż-
szą wydajność oraz lepszą jakość oferowanych usług.
W obiektach hotelarskich zabiegi konserwacyjne, remontowe i moderniza-
cyjne mają charakter ciągły, ale nie powinno to powodować przerw w pracy
hotelu ani być uciążliwe dla gości.
Transport hotelowy
Zadaniem transportu hotelowego (komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna)
jest zapewnienie sprawnego i bezpiecznego przemieszczania się gości,
osób odwiedzających oraz pracowników obiektu. Zmechanizowane piony
komunikacyjne umożliwiają obsługę gości hotelowych bez względu na ich
sprawność fizyczną lub wiek, zapewniają szybki i efektywny transport, za-
równo osób, jak i bagażu, stanowią optymalny system komunikacji w budyn-
kach hotelarskich.
Transport hotelowy to11:
transport poziomy, czyli:
− korytarze oraz hole na piętrach,
transport pionowy, czyli:
− dźwigi (windy),
− klatki schodowe i schody ruchome,
− podnośniki, platformy pionowe, schodowe, techniczne oraz dla osób nie-
pełnosprawnych,
− sprzęt i urządzenia specjalne związane z myciem i konserwacją elewacji.
W obiektach hotelowych klatki schodowe są ciągami komunikacyjnymi lub
ciągami służbowymi. Jako pionowe drogi ewakuacyjne wymagają obudowania,
10 Z. Błądek, W. Błądek, S. Manikowski, op. cit., s. 270.11 Ibidem, s. 77.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
45
bezpośredniego wyjścia na zewnętrz, spełnienia określonych parametrów wy-
miarowych oraz odporności ogniowej. Znajdują się przy zapleczach pionów ob-
sługowych, gdzie pełnią funkcję gospodarczą lub funkcję wewnętrznej komuni-
kacji służbowej.
Klatki schodowe
Głównym środkiem komunikacji pionowej w hotelu są dźwigi. Dzielą się one na12:
dźwigi osobowe – do przewozu gości i personelu;
dźwigi towarowo-osobowe (służbowe, pomocnicze) – przeznaczone do trans-
portu artykułów żywnościowych, bielizny hotelowej i innych towarów z po-
mieszczeń rozładowczych do kuchni, magazynów, zaplecza lokali gastro-
nomiczno-usługowych. Specyficznym dźwigiem towarowo-osobowym jest
„dźwig kelnerski”;
dźwigi towarowe – przeznaczone do transportu towarów w hotelowym za-
pleczu magazynowym, zapleczu gastronomicznym (transport odpadów ku-
chennych w zamkniętych pojemnikach). W tej grupie wind są także dźwigi
potrawowe wykorzystywane do transportu gotowych produktów lub półpro-
duktów z zaplecza gastronomicznego do rozdzielni;
dźwigi i urządzenia specjalne – zazwyczaj w dużych obiektach przy rozbu-
dowanych pionach wielofunkcyjnych do prezentacji nowości technicznych
i motoryzacyjnych (modele samochodów), przestrzennych wystaw.
12 Opracowano na podstawie: Z. Błądek, W. Błądek, S. Manikowski, op. cit., s. 79–85.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE46
Windy osobowe dla gości znajdują się w holach recepcyjnych, w holach
na poszczególnych piętrach, w miejscach dobrze widocznych zarówno dla go-
ści, jak i personelu recepcji. Przed windami należy zapewnić odpowiednią po-
wierzchnię manewrową, uwzględniającą ruch osób z bagażem, jak i komfort go-
ści oczekujących. Dlatego w obrębie holu, w bezpośrednim sąsiedztwie windy,
powinien być aneks wypoczynkowy z miejscami siedzącymi.
Inny rodzaj wind osobowych to windy gondolowe, czyli dźwigi z przeszklo-
nymi kabinami, zazwyczaj mieszczące się w otwartych atriach – holach recepcyj-
nych. Spełniają nie tylko funkcję czysto użytkową, ale stanowią też bardzo efek-
towny element architektury wnętrz i atrakcję widokową. Ten układ komunikacji
dublowany jest windą w tradycyjnym szybie.
Dźwigi (windy)
W obiektach hotelowych, w których nie ma wind, osobom niepełnospraw-
nym w przemieszczaniu się między poszczególnymi pionami hotelu pomagają
urządzenia transportowe, np. pochylnie, platformy, podnośniki oraz siedziska
zamontowane na specjalnych prowadnicach.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
47
Elementem komunikacji pionowej są schody, w tym schody ruchome, któ-
re występują w dużych obiektach o podwyższonym standardzie oraz o rozbudo-
wanym programie wielofunkcyjnym lub specjalnym na sąsiadujących kondygna-
cjach. Ich zaletą jest łatwa dostępność oraz ciągły ruch, gdyż goście nie muszą
czekać, jak w przypadku windy, żeby się przemieścić. Zapewniają czytelny układ
funkcjonalny, a otwarta przestrzeń na wyższych kondygnacjach pozwala na efek-
towne rozwiązania wnętrz obiektu.
Schody
Ciągi komunikacyjne w hotelu są niekiedy wydzielane lub specjalnie ozna-
kowane materiałowo, kolorystycznie lub przez odpowiednią aranżację meblową.
Wymagania kategoryzacyjne odnośnie wind osobowych, towarowo-osobo-
wych i schodów ruchomych dotyczą tylko hoteli, moteli i pensjonatów.
Tab. 2.1. Wymagania kategoryzacyjne dotyczące transportu wewnętrznego pionowego13
Rodzaj obiektu
Wymagania 5* 4* 3* 2* 1*
Hotele
Motele
Dźwigi osobowe lub schody ruchome w obiektach:
poniżej kondygnacjo 0, o ile są tam usytuowane pomieszczenia
usługowe (np. garaże, zespół odnowy biologicznej)
powyżej 1 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 2 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 3 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 4 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
13 Na podstawie Rozporządzenia Ministra Sportu i Turystyki z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniającego rozporządzenie w spra-
wie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (DzU nr 259, poz. 1553) oraz na
podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych
obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (DzU nr 188, poz. 1945), Załącznik nr 2.
Rozdział 2. PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE48
Rodzaj obiektu
Wymagania 5* 4* 3* 2* 1*
Pensjonaty Dźwigi osobowe w obiektach:
poniżej kondygnacji 0, o ile są tam usytuowane pomieszczenia
usługowe (np. garaże, zespół odnowy biologicznej)
powyżej 1 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 2 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 3 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
powyżej 4 kondygnacji w części przeznaczonej dla gości
Hotele
Motele
Oddzielny dźwig towarowo-osobowy, o ile wymagany jest dźwig
osobowy (nie dotyczy hoteli / moteli**** posiadających do 50 j.m.)
ZAPLECZE SOCJALNO-SANITARNE (SZATNIE I STOŁÓWKI PRACOWNICZE)
Zaplecze socjalno-sanitarne dla personelu (zespół socjalny i sanitarny dla pra-
cowników) hotelu obejmuje:
pomieszczenia socjalne, np. pomieszczenia do spożywania posiłków,
szatnie,
umywalki, natryski, toalety (sanitariaty),
w dużych obiektach – stołówkę pracowniczą (bufet pracowniczy).
Zaplecze socjalne i sanitarne dla pracowników
Zespół szatniowo-sanitarny najczęściej mieści się w części gospodarczej
obiektu i ma wydzielony węzeł wejściowy. Może także znajdować się w bezpo-
średnim sąsiedztwie poszczególnych pionów obsługowych, np. dla personelu
pralni w bezpośrednim sąsiedztwie zakładu pralniczego, dla pracowników służ-
2.5.4.
Rozdział 2.PIONY FUNKCJONALNE HOTELU
49
by pięter – w piętrowych węzłach porządkowo-dyżurnych, dla personelu re-
cepcyjnego – bezpośrednio przy zespole recepcyjnym (pracownicy gastronomii
również powinni mieć wydzielone takie pomieszczenia). Zespół szatniowo-sani-
tarny powinien posiadać dogodne powiązania komunikacyjne z poszczególnymi
stanowiskami pracy, tak aby zachowane były zasady rozdziału dróg gości, per-
sonelu obsługowego oraz dostaw towaru.
Zaplecze socjalno-sanitarne należy zaprojektować zgodnie z wymaganiami
określonymi w przepisach bhp oraz w warunkach technicznych.
Dobrze zorganizowana obsługa administracyjna, techniczna oraz należyte
zaplecze socjalno-sanitarne to niezbędne elementy prawidłowego funkcjonowa-
nia współczesnego hotelu.
1. Na przykładzie wybranego hotelu w danej miejscowości lub re-
gionie scharakteryzuj, z uwzględnieniem wymagań kategoryzacyj-
nych, elementy otoczenia obiektu hotelarskiego.
2. Jakie funkcje pełni zieleń w obiekcie świadczącym usługi hotelarskie?
3. Przedstaw i porównaj piony funkcjonalne współczesnego obiektu
hotelarskiego na podstawie wybranego hotelu pięciogwiazdkowe-
go oraz hotelu trzygwiazdkowego.
Pytania kontrolne
ORGANIZACJA PRACY W HOTELARSTWIE474
Źródła ilustracji
Okładka:Tekst główny: s. 11 (zapoznanie ze znakami drogowymi informacyjnymi, ikonki) repro, (zapoznanie ze znakami drogowymi informacyjnymi, ikonki) repro, (zapoznanie ze znakami drogowymi informacyjnymi, ikonki) repro, (zapoznanie ze znakami drogowymi informacyjnymi, ikonki) repro, (zapoznanie ze znakami drogowymi informacyjnymi, ikonki) repro, (zdjęcia D-29 z nazwą hotelu i z podaniem kierunku skrętu) Barbara Cymańska-Garbowska, (zdjęcia D-29 z nazwą hotelu i z podaniem kierunku skrętu) Barbara Cymańska-Garbowska; s. 12 (funkcje zieleni w hotelach – izolacyjna) Barbara Cymańska-Garbowska; s. 13 (funkcja ozdobna zieleni) chinahbzyg/Shutterstock.com, (funkcja rekreacyjna zieleni) 2009fotofriends/Shutterstock.com; s. 22 (restauracja hotelowa) krsmanovic/Shutterstock.com, (kawiarnia hotelowa) August_0802/Shutterstock.com, (kelner z tacą) Minerva Studio/Shutterstock.com, (zaplecze restauracji hotelowej) hxdbzxy/Shutterstock.com; s. 29 (ktoś coś notujący) Pressmaster/Shutterstock.com, (sekretarka) Elena Elisseeva/Shutterstock.com; s. 36 (pościel) Sukpaiboonwat/Shutterstock.com, (ręczniki) Dalibor Sevaljevic/Shutterstock.com, (ścierki kuchenne) Jiri Hera/Shutterstock.com, (obrus okrągły) Alhovik/Shutterstock.com, (obrus prostokątny) Balaiban Mihai/Shutterstock.com, (serweta) Ansis Klucis/Shutterstock.com; s. 37 (uniformyu) kurhan/Shutterstock.com, (firany) Nomad_Soul/Shutterstock.com, (narzuty) rj lerich/Shutterstock.com; s. 40 (pralnico-wirówka) Vasily Smirnov/Shutterstock.com, (suszarka) Iriana Shiyan/Shutterstock.com, (magiel) erwinova/Shutterstock.com; s. 45 (schody) krsmanovic/Shutterstock.com, (schody) Tr1sha/Shutterstock.com; s. 46 (winda osobowa) Eviled/Shutterstock.com, (winda gondolowa) Polushkina Svetlana/Shutterstock.com, (winda panormaiczna) Rafael Franceschini/Shutterstock.com, (urządzenie transportowe dla niepełnosprawnych) ID1974/Shutterstock.com; s. 47 (schody) Photographee.eu/Shutterstock.com, (schody ruchome) karamysh/Shutterstock.com; s. 48 (szafki pracownicze) Erwin Purnomo Sidi/123RF.com, (umywalki) JJ Studio/Shutterstock.com, (pomieszczenia socjalne) FooTToo/Shutterstock.com;
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że podjęły starania mające na celu dotarcie do właścicieli i dys-ponentów praw autorskich wszystkich zamieszczonych utworów. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, przytaczając w celach dydaktycznych utwory lub fragmenty, postępują zgodnie z art. 29 ustawy o prawie autorskim. Jednocześnie Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne oświadczają, że są jedynym podmiotem właściwym do kontaktu autorów tych utworów lub innych podmiotów uprawnionych w wypadkach, w których twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.
Klub Nauczyciela uczę.pl cenną pomocą dydaktyczną!
Co można znaleźć w Klubie Nauczyciela?
podstawy programowe
programy nauczania
materiały metodyczne: rozkłady materiału, plany nauczania, plany wynikowe, scenariusze przykładowych lekcji
materiały dydaktyczne i ćwiczeniowe
klucze odpowiedzi do zeszytów ćwiczeń
Kształcimy zawodowo!
Największa oferta publikacji zawodowych w Polsce
podręczniki z aprobatą MEN
repetytoria i testy przygotowujące do egzaminów
nowy cykl „Pracownia” do praktycznej nauki zawodu
ćwiczenia do nauki języków obcych zawodowych
dodatkowe materiały dla nauczycieli na Uczę.pl
wszystkie treści zgodne z nową podstawą programową
Skuteczne przygotowanie do nowych egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie