40
Wybrane problemy merytoryczne z zakresu kontroli agencji zatrudniających cudzoziemców w ramach pracy tymczasowej lub pośredniczących w ich zatrudnianiu na terytorium Polski OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r.

OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

  • Upload
    nasia

  • View
    39

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Wybrane problemy merytoryczne z zakresu kontroli agencji zatrudniających cudzoziemców w ramach pracy tymczasowej lub pośredniczących w ich zatrudnianiu na terytorium Polski. OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r. Sprawozdanie z działalności PIP w 2009 r. - opis zjawiska:. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wybrane problemy merytoryczne z zakresu

kontroli agencji zatrudniających cudzoziemców

w ramach pracy tymczasowej

lub pośredniczących w ich zatrudnianiu

na terytorium Polski

OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY

marzec 2011 r.

Page 2: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Sprawozdanie z działalności PIP w 2009 r. - opis zjawiska:

W drugiej połowie 2009 r. inspektorzy pracy podjęli szereg kontroli interwencyjnych w związku z drastycznym naruszaniem praw pracowniczych cudzoziemców spoza obszaru UE/EOG, wykonujących pracę na terytorium Polski

Bardzo znamienne jest, że powyższe naruszenia prawa pracy dotyczyły dużych grup cudzoziemców specjalnie werbowanych przez agencje zatrudnienia, głównie do wykonywania pracy tymczasowej w sektorze rolniczym

Ważkim problemem jest niedotrzymywanie przez wspomniane agencje — warunków zatrudnienia i wynagrodzenia za pracę oferowanych cudzoziemcom w umowach rekrutacyjnych i kontraktach przedwstępnych zawartych z nimi w kraju ojczystym, co jest źródłem konfliktów i protestów ze strony pracowników cudzoziemskich

Page 3: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Projekt Sprawozdania z działalności PIP w 2010 r.:

Jak wykazały kontrole, istotne problemy wiążą się z działalnością

niektórych agencji pracy tymczasowej zatrudniających cudzoziemców.

Przede wszystkim w branży rolniczej stwierdzono wiele przypadków

kierowania przez takie agencje obcokrajowców do pracy bez

uwzględnienia warunków zawartych w zezwoleniach na pracę.

Na przykład cudzoziemcy byli wysyłani do innego pracodawcy

użytkownika niż wskazany w zezwoleniu, nie zachowywano

ustawowych warunków powierzania im pracy na innym stanowisku,

zawierano mniej korzystne dla pracownika umowy niż wynikające

z treści zezwoleń (zazwyczaj umowy cywilnoprawne zamiast umów

o pracę)

Page 4: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Postawa cudzoziemców

Również samym cudzoziemcom często nie zależy na legalnym zatrudnieniu. Podstawowym celem pracy za granicą jest dla nich maksymalizacja dochodu, nawet kosztem własnego zdrowia. Przesłuchiwani obcokrajowcy niejednokrotnie zaznaczali, że praca wyłącznie po 8 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu ich nie satysfakcjonuje, ponieważ oznacza zbyt mały zarobek

Trzeba przy tym pamiętać, że w wielu przypadkach zwerbowani cudzoziemcy muszą zapłacić znaczne kwoty pośrednikom (na pokrycie tych kosztów składają się nierzadko całe rodziny). Kwestia legalności zatrudnienia i objęcia ubezpieczeniem społecznym staje się dla nich w powyższej sytuacji drugorzędna. Taki stan rzeczy sprzyja wykorzystywaniu cudzoziemców, tym bardziej że zazwyczaj nie znają oni polskich przepisów dotyczących zatrudnienia oraz realiów naszego rynku pracy, borykają się również z barierą językową.

Page 5: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wytyczne do kontroli tematu T014

Przy typowaniu podmiotów do kontroli w zakresie tematu nr 014 należy zwrócić szczególną uwagę na agencje zatrudnienia oraz pracodawców użytkowników, powierzających wykonywanie pracy cudzoziemcom w ramach pracy tymczasowej (zarówno na podstawie umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych).

W takim przypadku kontrolą w zakresie tematu nr 014 należy objąć zarówno samą agencję zatrudnienia, jak i wszystkich pracodawców użytkowników, na rzecz których bezpośrednio świadczą pracę cudzoziemcy.

W przypadku, gdy podmiot będący agencją zatrudnienia lub pracodawcą użytkownikiem jest zlokalizowany na obszarze właściwości innego okręgowego inspektoratu pracy, kontrole poszczególnych podmiotów powinny być prowadzone zgodnie z właściwością terytorialną OIP (w razie konieczności zainicjowania kontroli przez inny OIP, należy zwrócić się do niego z odpowiednim wnioskiem)

(wytyczne do kontroli tematu nr 014/2011 „Kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców”)

Page 6: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wytyczne do kontroli tematu T015

Do kontroli powinny być typowane przede wszystkim agencje nowo zarejestrowane, a także agencje, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług: pośrednictwa do pracy za granicą u pracodawców

zagranicznych, w tym kierowania osób do pracy na statkach u zagranicznych armatorów,

pośrednictwa pracy wykonywanego na rzecz cudzoziemców (rekrutacja obcokrajowców do pracy w Polsce),

pracy tymczasowej, a w szczególności: • agencje powierzające wykonywanie pracy

cudzoziemcom w ramach pracy tymczasowej – zarówno na podstawie umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych,

• agencje, które kierują osoby zatrudnione w ramach pracy tymczasowej do pracy za granicą

Page 7: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wytyczne do kontroli tematu T015 cd.

W przypadku kontroli w agencji świadczącej usługi w zakresie pracy tymczasowej, która powierza wykonywanie pracy cudzoziemcom, w podmiocie tym, oprócz tematu nr 015, należy zrealizować również temat nr 014 („Kontrola legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców”).

Ponadto kontrole w zakresie tematu nr 014 powinny zostać przeprowadzone u wszystkich pracodawców użytkowników, na rzecz których bezpośrednio świadczą pracę cudzoziemcy zatrudnieni przez agencję.

Jeżeli podmiot będący pracodawcą użytkownikiem jest zlokalizowany na obszarze właściwości innego okręgowego inspektoratu pracy, kontrolę w tym podmiocie prowadzi właściwy miejscowo OIP (w razie konieczności zainicjowania kontroli przez inny OIP, należy zwrócić się do niego z odpowiednim wnioskiem)

(wytyczne do kontroli tematu nr 015/2011 „Przestrzeganie przez agencje zatrudnienia przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy”)

Page 8: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Procedura wydawania zezwoleń

na pracę cudzoziemców

w przypadku pracy tymczasowej

Page 9: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Warunki wydania zezwolenia na pracęcudzoziemca na podstawie umowy z podmiotem

zlokalizowanym na terytorium Polski:

1) wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;

2) informacja starosty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy („test rynku pracy”)

(art. 88c ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.)

Page 10: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wydawanie zezwoleń na pracę cudzoziemców w ramach pracy tymczasowej

Podmiotem powierzającym wykonywanie pracy przez

cudzoziemca, czyli tym, który występuje do wojewody

o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca lub

wystawia i rejestruje oświadczenie w PUP - jest agencja

pracy tymczasowej, nie pracodawca użytkownik

Organem wydającym zezwolenie jest wojewoda właściwy

ze względu na siedzibę agencji

Page 11: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Odrębności dotyczące procedury wydawania zezwoleń

Jeżeli podmiotem powierzającym wykonywanie pracy przez cudzoziemca jest agencja pracy tymczasowej, a zezwolenie dotyczy pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego warunki wydania zezwolenia na pracę, dotyczące:

wysokości wynagrodzenia, która nie może być niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;

informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy- stosuje się odpowiednio ze względu na siedzibę lub

miejsce zamieszkania pracodawcy użytkownika (a nie agencji pracy tymczasowej)

(art. 88c ust. 10 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 12: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

STOP! „rozprowadzaniu cudzoziemców po kraju”

Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia

i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2010 r. Nr

257, poz. 1725), obowiązująca od 1 lutego 2011 r., wprowadza bardzo

istotną zmianę, mającą na celu ograniczenie pola

do nadużyć oraz poprawę skuteczności i usprawnienie kontroli legalności

zatrudnienia cudzoziemców (art. 88f ust. 1 in fine).

ZMIANA TA POLEGA NA TYM, ŻE JEŚLI ZEZWOLENIE NA PRACĘ

DOTYCZY PRACY OBCOKRAJOWCA W CHARAKTERZE PRACOWNIKA

TYMCZASOWEGO, W TREŚCI TEGO DOKUMENTU, OBOK AGENCJI

ZATRUDNIENIA, WOJEWODA MA OBOWIĄZEK PODAĆ TEŻ

PRACODAWCĘ UŻYTKOWNIKA, NA RZECZ KTÓREGO CUDZOZIEMIEC

BĘDZIE FAKTYCZNIE PRACOWAŁ

Page 13: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Przepis mający na celu zwalczanie handlu oświadczeniami:

Kto żąda od cudzoziemca korzyści majątkowej

w zamian za podjęcie działań zmierzających

do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego

dokumentu uprawniającego do wykonywania

pracy, podlega karze grzywny nie niższej niż

3.000 zł

(wykroczenie z art. 120 ust. 4 ustawy o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 14: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Przestępstwa, w zakresie których postępowania przygotowawcze prowadzi Straż Graniczna:

Kto organizuje innym osobom przekraczanie wbrew przepisom granicy Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (art. 264 § 3 Kodeksu karnego)

Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, umożliwia lub ułatwia innej osobie pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5

(art. 264a § 1 Kodeksu karnego)

Kto wyłudza poświadczenie nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3

(art. 272 Kodeksu karnego)

Page 15: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Sytuacja cudzoziemca

wykonującego lub

zamierzającego wykonywać

pracę na terytorium Polski

Page 16: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Uzyskiwanie zezwolenia na pracę

Zezwolenie na pracę jest wydawane na wniosek

podmiotu powierzającego wykonywanie pracy

cudzoziemcowi

W postępowaniu o wydanie, przedłużenie lub

uchylenie zezwolenia na pracę cudzoziemca

stroną postępowania jest wyłącznie podmiot

powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi(art. 88a ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku

pracy)

Page 17: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Obowiązki podmiotu zatrudniającego wobec cudzoziemca, od którego jest wymagane

zezwolenie na pracę

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, od którego jest wymagane zezwolenie na pracę jest obowiązany do:

zachowania należytej staranności w zakresie wnioskowaniao zezwolenie i przedłużenie zezwolenia na pracę cudzoziemca;

informowania cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związkuz postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę, decyzjach o wydaniu, odmowie lub uchyleniu zezwolenia oraz składaniu powiadomień o zmianie charakteru pracy bądź nazwy, siedziby, formy prawnej firmy, przejściu zakładu pracy na innego pracodawcę itd.;

przekazania cudzoziemcowi jednego egzemplarza zezwolenia na pracę oraz kopii ww. powiadomień

(art. 88h ust. 1 pkt 4 - 6 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 18: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Obowiązki cd.

niezwłocznego poinformowania organu wydającego

zezwolenie w przypadku niepodjęcia przez cudzoziemca

wykonywania pracy w okresie 3 miesięcy od daty

rozpoczęcia ważności zezwolenia na pracę lub zakończenia

wykonywania pracy przez cudzoziemca wcześniej niż

3 miesiące przed upływem ważności zezwolenia na pracę

(niewykonanie tego obowiązku jest wykroczeniem z art. 120

ust. 6 poniższej ustawy)

(art. 88h ust. 1 pkt 7 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku

pracy)

Page 19: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Umowa z cudzoziemcem, od którego jest wymagane zezwolenie na pracę

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi,

od którego jest wymagane zezwolenie na pracę jest

obowiązany do:

uwzględnienia w umowie z cudzoziemcem warunków

dotyczących wysokości wynagrodzenia zawartych we wniosku

o wydanie zezwolenia na pracę;

ZAWARCIA Z CUDZOZIEMCEM UMOWY W FORMIE PISEMNEJ

oraz przedstawienia cudzoziemcowi przed podpisaniem umowy

jej tłumaczenia na język zrozumiały dla cudzoziemca

(art. 88h ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy)

Page 20: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Zawieranie umów z cudzoziemcami: od których jest wymagane zezwolenie na pracę:

umowy o pracę i umowy cywilnoprawne - obowiązek pracodawcy zachowania formy pisemnej oraz przedstawienia cudzoziemcowi przed podpisaniem umowy jej tłumaczenia na język dla niego zrozumiały;

(art. 29 § 2 Kodeksu pracy i art. 88h ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);

od których nie wymaga się uzyskania zezwolenia na pracę (w tym również z cudzoziemcami ze Wschodu wykonującymi pracę na podstawie oświadczeń): umowa o pracę - obowiązkowa forma pisemna (art. 29 § 2 Kodeksu

pracy) umowy cywilnoprawne - podmiot zatrudniający nie ma obowiązku

zachowania formy pisemnej

Zarówno w odniesieniu do umów o pracę, jak i umów cywilnoprawnych podmiot ten nie jest zobowiązany do przedstawienia cudzoziemcowi umowy w zrozumiałym dla niego języku

Page 21: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Obowiązek przedstawienia dokumentów W JĘZYKU POLSKIM

Podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi objętemu obowiązkiem

posiadania zezwolenia na pracę jest obowiązany do: (…)

udostępnienia organom kontrolnym, m.in. ORGANOWI

PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI PRACY lub Straży Granicznej,

na ich wniosek dokumentów potwierdzających wypełnienie

obowiązków określonych w art. 88h ust. 1 pkt 1-6,

sporządzonych w języku polskim lub przetłumaczonych

na język polski

(art. 88h ust. 1 pkt 8 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy)

Page 22: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Po kontroli:

W przypadku stwierdzenia naruszenia powyższych obowiązków

wobec cudzoziemca przez podmiot powierzający mu pracę,

podmiot ten jest obowiązany do:

niezwłocznego dokonania czynności, którym uchybił (według

uzasadnienia projektu ustawy, chodzi tu o „wdrożenie zaleceń

kontrolnych niezwłocznie po kontroli”),

wypłacenia cudzoziemcowi zaległego wynagrodzenia

za okres wykonywanej pracy w wysokości zgodnej

z zawartą we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę oraz

opłacenia związanych z nim składek na ubezpieczenie społeczne

i zaliczek na podatek dochodowy(art. 88h ust. 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 23: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Odmowa wydania lub uchylenie zezwolenia na pracę

Wojewoda wydaje decyzję o uchyleniu zezwolenia na pracę cudzoziemca lub o

odmowie wydania dalszych zezwoleń na pracę cudzoziemców

w danym podmiocie, m.in. gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy

cudzoziemcowi:

nie dopełnił obowiązków, o których mowa w art. 88h ust. 4

ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,

w szczególności nie wykonał wystąpienia inspektora pracy

np. w zakresie zawarcia z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej,

w języku dla niego zrozumiałym, określenia w umowie wysokości

wynagrodzenia zgodnie z treścią zezwolenia, wyrównania wynagrodzenia

zaniżonego w stosunku do kwoty określonej

w zezwoleniu itd.(art. 88j ust. 1 pkt 8, art. 88k pkt 4 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 24: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Nieprawidłowości w zakresie

legalności zatrudnienia

cudzoziemców przez

agencje pracy tymczasowej

Page 25: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości

Przeprowadzone dotychczas kontrole wykazały, że cudzoziemcy zatrudnieni przez agencje pracy tymczasowej zazwyczaj posiadają wymagane zezwolenia na pracę i legalnie przebywają na terytorium RP, mając tytuły pobytowe uprawniające do wykonywania pracy

Naruszenia przepisów koncentrują się w zakresie nieprzestrzegania warunków zawartych w zezwoleniach na pracę i dotyczą np.: wykonywania pracy na rzecz innego pracodawcy

użytkownika niż wskazany w zezwoleniu na pracę, pracy na innym stanowisku niż określone

w zezwoleniu na pracę, zawarcia z cudzoziemcem umowy innego rodzaju niż

określona w zezwoleniu

Page 26: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Warunki zezwolenia na pracę

Najważniejszym warunkiem zezwolenia na pracę jest stanowisko lub rodzaj pracy, którą ma świadczyć cudzoziemiec

Inne warunki to:

wysokość wynagrodzenia,

rodzaj umowy,

wskazanie pracodawcy użytkownika,

wymiar etatu,

ewentualnie miejsce wykonywania pracy

Co do zasady – podmiot powierzający pracę nie może zmienić cudzoziemcowi stanowiska bądź rodzaju pracy na inny, nieobjęty zezwoleniem na pracę

Page 27: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

WYJĄTEK - do 30 dni w roku kalendarzowym

Wyjątkowo dopuszczalne jest powierzenie

cudzoziemcowi wykonywania pracy o innym charakterze

lub na innym stanowisku, niż określone w zezwoleniu na

pracę - na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku

kalendarzowym.

Pod dodatkowym warunkiem - niezwłocznego

powiadomienia, w formie pisemnej, wojewody, który

wydał zezwolenie

(art. 88i ust. 1 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 28: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Przykład z protokołu kontroli:

Obywatelka Filipin wykonywała pracę na podstawie umowy o dzieło zawartej z

agencją pracy tymczasowej. Przedmiotem umowy było zebranie 8.500 kg

pieczarek (średnio miesięcznie ok. 2.500 kg).

Umowa została zawarta na okres od 25 września do 31 grudnia

2009 r. Następnie została zawarta umowa zlecenia na zebranie średnio

miesięcznie ok. 2.500 kg pieczarek w terminie od 3 listopada 2009 r.

do 5 października 2010 r.

W dniu 6 października 2009 r. wojewoda wydał zezwolenie na pracę cudzoziemca

typu „A” ważne od 6 października 2009 r.

do 5 października 2010 r. na stanowisku/w charakterze: pracownik farmy

grzybów – zrywacz pieczarek, na podstawie umowy zlecenia poprzedzonej

miesięczną umową o dzieło, dla pracodawcy użytkownika „X”.

Page 29: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Przykład cd.:

W związku z powyższym wspomniana cudzoziemka:

w okresie od 25 września do 5 października 2009 r.

wykonywała pracę bez wymaganego zezwolenia;

w okresie od 26 października do 2 listopada 2009 r.

świadczyła pracę niezgodnie z warunkami określonymi

w zezwoleniu w kwestii rodzaju zawartej umowy, podstawą

świadczenia pracy była bowiem umowa o dzieło, podczas

gdy w zezwoleniu wskazano „umowę zlecenia

poprzedzoną miesięczną umową o dzieło”

(dozwolony miesięczny okres wykonywania pracy

w ramach umowy o dzieło upłynął 25 października 2009 r.)

Page 30: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Pytanie inspektora pracy (rodzaj umowy

z cudzoziemcem):

W zezwoleniu na pracę wojewoda ustala,

że cudzoziemiec zostanie zatrudniony

na podstawie umowy o pracę z określonym

wynagrodzeniem, a pracodawca powierza

mu pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej

lub w zezwoleniu jest podana umowa zlecenia,

a w praktyce zawarto umowę o dzieło.

Jak traktować takie przypadki?

Page 31: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Propozycje rozwiązań:

Skoro rodzaj umowy jest jednym z elementów (warunków) zezwolenia na

pracę cudzoziemca, to konsekwencją jego niezachowania powinno być

uznanie takiego przypadku (umowa cywilnoprawna zamiast umowy o

pracę, umowa o dzieło zamiast umowy zlecenia) za powierzenie

cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy - praca na innych

warunkach niż określone w zezwoleniu, tj. za wykroczenie z art. 120 ust. 1

ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy

Nieracjonalne jednak byłoby sankcjonowanie sytuacji, w których podmiot

powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi zastosował umowę

bardziej korzystną dla cudzoziemca niż wskazana

w zezwoleniu na pracę, np. zamiast umowy zlecenia zawarł z nim umowę o

pracę

Page 32: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Propozycje cd.

Ponieważ obowiązek zawarcia określonego rodzaju umowy -

zgodnie z treścią zezwolenia na pracę - spoczywa

na podmiocie zatrudniającym (a nie na cudzoziemcu),

obcokrajowiec nie powinien ponosić negatywnych

konsekwencji nieprawidłowości, których dopuścił się ten

podmiot

Wątpliwe byłoby uznanie, że w takiej sytuacji cudzoziemiec

popełnia wykroczenie z art. 120 ust. 2 ustawy o promocji

zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (poza tym trudno

byłoby przypisać mu winę)

Page 33: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Propozycje cd. Niezależnie od zakwalifikowania przypadków, o których mowa

w pytaniu, jako wykroczeń z art. 120 ust. 1 ww. ustawy, inspektor

pracy - na ogólnych zasadach - jest uprawniony do stosowania

środków prawnych zmierzających do przekształcenia umowy

cywilnoprawnej w umowę o pracę, gdy nosi ona cechy stosunku pracy

(wykroczenie z art. 281 pkt 1 Kodeksu pracy, skierowanie wystąpienia,

ewentualnie powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy itd.)

Uzasadnienie do zastosowania powyższych instrumentów stanowi

również sytuacja, w której nie doszło do naruszenia warunków

zezwolenia na pracę, np. zgodnie z treścią tego zezwolenia zawarto

umowę cywilnoprawną, lecz nastąpiło to w warunkach, w których

zgodnie z art. 22 § 1 Kp. powinna być zawarta umowa o pracę

Page 34: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Konsekwencje

nielegalnej pracy / zatrudnienia

cudzoziemca

Page 35: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Podstawowe wykroczenia

1. Kto powierza cudzoziemcowi nielegalne

wykonywanie pracy podlega karze grzywny

nie niższej niż 3.000 zł

2. Cudzoziemiec, który nielegalnie wykonuje pracę,

podlega karze grzywny nie niższej niż 1.000 zł

(art. 120 ust. 1 i 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy)

Page 36: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Propozycja odpowiedzialności „solidarnej”

W niektórych przypadkach powierzenia nielegalnego

wykonywania pracy cudzoziemcowi - pracownikowi

tymczasowemu, zależnie od okoliczności konkretnego

przypadku, nie można wykluczyć „solidarnej”

odpowiedzialności agencji pracy tymczasowej

i pracodawcy użytkownika za wykroczenie z art. 120

ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku

pracy, czyli skierowania wniosków o ukaranie zarówno

przeciwko osobom odpowiedzialnym ze strony agencji,

jak i pracodawcy użytkownika

Page 37: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wykroczenie mające na celu ochronę cudzoziemca

Kto za pomocą wprowadzenia cudzoziemca

w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności

służbowej lub niezdolności do należytego

pojmowania przedsiębranego działania doprowadza

cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy,

podlega karze grzywny do 10.000 zł

(art. 120 ust. 3 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach

rynku pracy)

Page 38: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Wykroczenie, które może chronić pracodawcę użytkownika

Kto za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania doprowadza inną osobę do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy, podlega karze grzywny do 10.000 zł

(art. 120 ust. 5 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy)

Page 39: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

WNIOSEK LEGISLACYJNY zawarty w projekcie Sprawozdania z działalności PIP

w 2010 r. w zakresie agencji zatrudnienia:

rozważenie możliwości wprowadzenia zmian

legislacyjnych, mających na celu uznanie

powierzenia nielegalnej pracy

cudzoziemcowi za podstawę wykreślenia

agencji zatrudnienia z rejestru

Page 40: OPRACOWANIE: GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY marzec 2011 r

Dziękuję za uwagę

Jarosław CichońDepartament Legalności Zatrudnienia GIP

Prelegent Izabela Struczyńska – Starszy Inspektor Pracy