OPERATIVNI SISTEMI

•Operativni sistem je kompleksan programski sistem, sastavljen od skupa programa koji treba da obezbedi lako i efikasno korišćenje računara.

•Operativni sistem ima tri glavne funkcije:

•Kontrolu procesora

•Upravljanje memorije i

•Upravljanje jedinicama

Struktura operativnog sistema

•Operativni sistem sastoji se od sledećih komponenata:

•Mikrokoda(skup programa specifičan za odredjeni hardver računara)

•Jezgra(skup programa koji kontroliše: pristup računaru, organizaciju memotije i datoteka, raspored rada procesa) i

•Ljuske(komandni interfejs, interpretira ulazne komande korisnika i aktivira sistemski program koji čine jezgro sistema)

Imena perifernih jedinica

•Računar može imati jednu ili dve disketne jedinice i jedan ili više diskova.

•U operativnim sistemima te jedinice imaju simbolička imena. Uobičajna su:

•A:- prva disketna jedinica

•B:- druga disketna jedinica

•C:- sistemski disk

•D:,E:,F:...Z:- particije sistematskog diska, ostali diskovi itd...

•Sistemski disk je disk na kome se nalazi operativni sistem.

•Particije diska su delovi diska koji se fizički nalaze na istom disku ali ih računar logički posmatra kao različite diskove.

Pojam datoteke

•Datoteka- kopija dokumenta snimljena na neki spoljni nosilac informacije.Ime datoteke se sastoji iz dva dela (imena i nastavka)-ime.ext

•Ime se sastoji od niza znakova formiranog prema pravilima za različite operativne sisteme.

•Ext –nastavak koji se sastoji od niza znakova i označava tip podataka u datoteci.

Pojam kataloga i potkataloga

•Katalog je spisak s imenima snimljenih datoteka koje korisnik traži od računara.

•Svaka datoteka, nalazi se samo u jednom kraćem spisku- naziva se potkatalog.

Hijerarhijska organizacija podataka

•Imena datoteka snimljenih na disku organizovano su grupisana u kataloge i potkataloge na praznom disku nalazi se osnovni katalog- koren, sastoji se od imena jedinice.

•Put- staza do datoteke odredjen je nazivima čvorova, preko kojih se dolazi do datoteke.

•Radni katalog je katalog ili podkatalog na koji je korisnik trenutno povezan.

•Za hijerarhijsku strukturu podataka kaže se da ima oblik drveta sa korenom nagore. Kompletan deo strukture ispod jednog čvora naziva se poddrvo.

Zadavanje komandi operativnom sistemu

•Po završetku učitavanja operativnog sistema pojavi se na ekranu sistemski prompt ili grafičko radno okruženje.

•Sistemski prompt je znak koji operativni sistem ispisuje na ekranu kada je spreman da prihvati komandu.

•Komanda operativnog sistema ima strukturu: ključna-reč-reč od nekoliko slova koja označava šta treba da uradi operativni sistem.

•Parametri pokazuju nad čime se komanda izvršava i opcije dodatno ukazuju na način izvršenja komande.

•Ljuske za komandne operativne sisteme su komandni interpreteri koji imaju neke elemente grafičkog okruženja.

•Grafička okruženja su nastala masovnom proizvodnjom personalnih računara i širenjem baze njihovih korisnika koji nisu imali računarsko obrazovanje.

Ms Windows

•1981. goine Microsoft je počeo da razvija svoj Interfacer Manager, prerastao u MS Windows.

•Sa razvojem Windowsa menjali su se i ciljevi, prijateljskoj komunikaciji dodati su: Korišćenje memorije iznad 640 kB, multiprogramski rad i olakšavanje razmene podataka.

•MS DOS je monoprogramski operativni sistem, a razvoj hardvera je pružao veće mogućnosti.

•Prva verzija MS Windowsa pojavila se 1985., a sledeća 2.0 krajem 1987.

•Verzija 3.0(1990.) značila je prekretnicu za Windows grafičko okruženje.

•1999. godine pojavio se Windows 2000 koji je zasnovan na mrežnoj tehnologiji, a 2001. godine objavljena je verzija XP.

•2007. godine pojavila se nova serija operativnih sistema za PC računare- Windows Vista, imala je 6 izdanja.

Zadavanje komandi

•U Windows-u svaka komanda moze da se zada na najmanje dva načina. Većina može da se zada na 4, a neke i na 6 različitih načina.

•Zadavanje komandi iz menija

Sve komande podeljene su prema nekim zajedničkim osobinama u grupe.Svaka grupa komandi ima svoje ime-meni. Obrazuju liniju menija. Aktiviranjem menija koji pripada nekoj grupi dobija se padajući meni sa spiskom imena komandi.Niz padajućeg mwnija i podmenija komandi naziva se kaskadni meni.Postoje pomoćni i skačući meniji

Zadavanje komandi predstavljenih sličicama

•Većina programa u Windows okruženju ima za najčešće korišćenje komande koje se nazivaju alatke.Grupisane su u niz nalik na traku-(toolbar) ili kutija sa alatkama(toolbox).

•Zadavanje komandi prečicama

Prečica je kombinacija jednog ili dva specijalna tastera na tastaturi( Ctrl, Shift,..)

Koncept prozora i njihova podela

•Kod operativnog sistema MS windows prozor predstavlja jedan od osnovnih elemenata okruženja. U Windows-u postoje četiri vrste prozora. To su:

-Prozor foldera( grupni prozor)-Prozor foldera je prozor u kome su prikazani programi

-Prozor aplikacije i dokumenta-je prozor u kome se Prozor za dijalog- služi za komunikaciju korisnika i operativnog sistema.

Elementi prozora

•Osnovni elementi prozora su linija zaglavlja(naslova), linija menija, ispod nje linija sa alatkama,centralni deo prozora zauzima radna površina. Uz donju ivicu prozora nalazi se statusna traka.Iznad statusne trake nalazi se horizontalna skrol traka, a uz levu ivicu prozora vertikalna skrol traka.