OORLOGSGAZETMeerhoutse Klaprozen herdenkt honderd jaar Wereldoorlog I

Meerhout I juni 2015 I verschijnt 3 keer per jaar

25 januari 1915Buurvrouw Jeanne had groot nieuws. In ’t Patronaat Sint-Jozefskring (huidige Gildenhuis) is een hulp- en voedselkommiteit opgericht. Zij willen de armen helpen met voedsel en kleding dat uit andere landen naar ons bezet land werd gestuurd. Bedoeling is om te zorgen voor kosteloos brood, aardappelen, kleren en beddengoed voor de werklozen en armen. Ook zullen ze proberen veevoeder uit te delen. Hopelijk kunnen we binnenkort dan eens iets anders eten dan aardappelen en bonen!

27 januari 1915Alles pakken ze ons af!! Nu zijn die Duitse mannen bezig met het vellen van de notenbomen, zogezegd om geweerkolven van te maken. Het zijn echter bomen die op vele erven al generaties lang staan en waaronder menig volksverhaal is doorverteld. Weg bomen, weg tradities! Wat is het volgende dat ze ons gaan afpakken??

2 februari 1915Onze pa had vandaag weer z’n typische weerspreuk klaar: Lichtmis helder en klaar, maakt de boer tot bedelaar. Lichtmis donker, maakt de boer tot jonker. Dat gaat toch

dit jaar niet kloppen, denk ik. ’t Zal eerder iets zijn van: Als de Duitser is in ’t land, eet dan maar koeken van zand. Zonder Duitsers in het land, wordt het hier weer plezant.

9 februari 1915Nu moet ik eerst iets opschrijven of ik vergeet het: het recept van de Sint-Germainesoep van met Nieuwjaar. We hebben eerst gedroogde bonen en erwten geweekt. Dat hebben we aangelengd met water en dat alles heeft lang staan koken. Nadat we alles hadden doorgestoken, heeft ons moe er nog wat water op gedaan en een glas melk. Op ’t einde deed ze er nog gedroogde kervel, peterselie, dragon, zurkel en peper en zout bij. Hoe dat ze al die kruiden verstopt heeft kunnen houden voor de Duitsers is me een raadsel. Ons moe is toch een krak hoor!

16 februari 1915In het hotel Belle Vue en de Gouden Leeuw zijn er verschillende Duitsers ingekwartierd. Gelukkig! Dan moeten ze nog niet hier op de hooizolder komen slapen! Maar ’t stomme is dat ze toch nog hooi, stro en haver opvorderen van de boeren. Daarmee willen ze hun eigen paarden verzorgen. Maar die denken er niet aan dat ook wij onze paarden moeten verzorgen. Bah, die Duitsers denken echt alleen maar aan zichzelf!

27 februari 1915Weet je wat ik vandaag gedaan heb? Niet te geloven! ‘k Heb ‘De Vlaamsche Post’ gelezen! Nu weet ik toch een beetje meer over wat er gebeurt in dit kleine land. Zelfs over het buitenland staat er wat in! Over de meeste landen heb ik zelfs nog nooit gehoord! En wil je eens wat weten: er is zelfs oorlog op zee! ‘k Heb ook uit het dagboek van Stijn Streuvels kunnen lezen. Zou mijn dagboek ook in de krant kunnen verschijnen? Ach nee, niet van dromen! Die Streuvels schreef al boeken voor de oorlog begon. Dat wist ons moe, en dat is een slimme!

9 maart 1915Ons moe heeft een lange brief naar onze Albert geschreven. Ze heeft hem meegegeven aan Jeanne. Die kent een kerel die post de grens over smokkelt tussen dubbele schoenzolen, tussen eetwaren of in speciaal gemaakte vakken in melkkruiken. ’t Is wel jammer dat ze niemand kent die over de grens werkt, er een veld heeft of die er voedingswaren verkoopt. Want nu worden die brieven de grens over gesmokkeld. En dat is natuurlijk ook weer gevaarlijk! Ocharme de kerel die betrapt wordt!

2 april 1915Theofiel van uit de Beerstraat, een kameraad van onze Albert, bracht vandaag verschrikkelijk nieuws mee. Tot nu toe konden mensen via de Nederlandse grens hun post laten bezorgen aan onze soldaten aan de Yzervlakte. Ook werd via die weg van alles de grens over gesmokkeld én is onze Albert via Nederland en Engeland naar de Yzervlakte getrokken. Maar ze kunnen het weer niet hebben éh, die Duitsers. Ze laten Belgische vrijwillige werklieden en Duitse geniesoldaten een afscheiding plaatsen vanaf het Drielandenpunt tot aan de Belgische kust. Hoe moeten onze Jef en Albert nu onze brieven krijgen???

4 april 1915Wauw! We hebben ze weer gehoord! De klokken van de kerk hebben sinds lang niet meer geluid; dat hadden de Duitsers in ’t begin van de bezetting al verboden. Maar vandaag, paasdag, mocht meneer pastoor de klokken weer laten klinken over heel het dorp. Zalig geluid! Toch een beetje feest!

Op facebook vertelt Marie van Stienus, een zestienjarig meisje, over het leven tijdens de woelige oorlogsjaren. Op 28 juli 2014 ging ze online. Door te kiezen voor een facebookpagina wil het gemeentebestuur jongeren op een laagdrempelige manier betrekken bij de herdenking van de Wereldoorlog. Hieronder vind je een verkorte weergave van haar ervaringen. Het volledige verhaal kan je volgen op https://www.facebook.com.

Marie van Stienus op facebookvind mijn pagina leuk

kom alles over mijn leven in Meerhout te weten

23 februari 1915Haha! Waar mensen zich mee amuseren. In een krant die tot hier geraakt is, vond ik deze spotprent. Je weet wel dat mannen uit andere landen ons komen helpen vechten tegen de Duitsers. Deze vinden de Schotten een raar volk. Ze zijn erg benieuwd of die Schotten iets onder hun kilt aan hebben. Dat zal mij een zorg wezen; zolang ze ons helpen om ons land te verdedigen en die Duitsers afschrikken, dragen ze wat mij betreft helemaal niets.

“‘k Heb ‘De Vlaamsche Post’ gelezen! Nu weet ik toch

een beetje meer over wat er gebeurt in dit kleine land.”

OPROEP AAN DE BEVOLKINGColleCtIedag eeRSte WeReldooRlog Zondag 25 oktobeROp zondag 25 oktober organiseert de gemeente Meerhout i.s.m. Meerhouts Patrimonium een collectiedag Eerste Wereldoorlog. De collectiedag is één van de vele acties die kaderen in het grote WOI-herdenkingsproject ‘Meerhoutse Klaprozen’. Het team van Meerhoutse Klaprozen werkt aan een tentoonstelling en aan een publicatie. Om zoveel mogelijk Meerhoutse verhalen aan bod te laten komen, organiseren ze een inzamel- of collectiedag. Wie een Eerste Wereldoorlog-verhaal kent of thuis nog een voorwerp - hoe klein ook - heeft liggen, kan dit op 25 oktober laten registreren en fotograferen. Alle verhalen en voorwerpen die betrekking hebben op WOI zijn zeer welkom! Een kleine familieanekdote, dagboeken, postkaarten, foto’s van het front, voedselbonnen, familieherinneringen, een verhaal dat werd doorverteld in de familie … Het is misschien de laatste kans om deze verhalen op te tekenen!

Hoe WeRkt een ColleCtIedag?Kom naar het gemeentehuis van Meerhout. Daar staat een team

klaar om naar jouw verhaal te luisteren en om voorwerpen te fotograferen.

Ieder verhaal wordt grondig genoteerd.

Ieder voorwerp wordt grondig beschreven en gefotografeerd. Documenten worden gescand met professionele apparatuur.

Het kan zijn dat je eventjes moet wachten. We bieden je graag iets te drinken aan terwijl je wacht.

Voorwerpen en documenten neem je nadien terug mee naar huis. De Heemkring Meerhouts Patrimonium bewaart een digitale kopie van de voorwerpen en verhalen.

Heb jij nog interessante verhalen of weetjes over de Eerste Wereldoorlog, dan kan je ook contact

opnemen met het team vrije tijd van de gemeente,

T 014 24 99 28, E cultuur@meerhout.be.

PRaktISCH van 11u tot 16u • Locatie: Gemeentehuis MeerhoutMeer weten? Volg ‘Meerhoutse Klaprozen’ en ‘Marie van Stienus’ op Facebook.

HErDEnKInG 100 jAAr WO I

V.U.: Jan Melis, schepen van cultuur, Boerenkrijglaan 83, 2450 Meerhout ISSN 0770-2078

T oen in 1914 de Duitse oorlogs-machine over ons grondgebied rolde, was mijn vader Remi Van

Braband 35 jaar. Hij was getrouwd met Josephine Goossens en was vader van vier kinderen: Mathilde (later zuster Rosa in het klooster te Oosterlo), Marie, Viktor en Constantia. Na zijn huwelijk was hij bij zijn schoonouders ingetrokken en had nadien hun boerderij overgenomen in Bokkenrode. Als jongeman was hij in de prijzen gevallen bij de loting voor de militaire dienst. Als “beloning” mocht hij vier jaar van zijn jonge leven opofferen om het vaderland te dienen en de orders van de overwegend Franstalige oversten op te volgen, want het was toen nog pour les Flamands la même chose of voor Vlamingen hetzelfde.Toen de Duitse keizer Wilhelm II aan België de oorlog verklaarde omdat Koning Albert hem de vrije doorgang weigerde, werd vader terug onder de wapens geroepen om het vaderland te verdedigen. IJlings moest hij vrouw en

EEn vErhaal uit dE EErstE wErEldoorlogremi van braband

Joseph Van Braband schets in het kort het droevig oorlogsverhaal van zijn vader Remi, maar toch met een happy-end.

kinderen, have en goed in de steek laten, het oorlogsgevaar en een ongewisse toekomst tegemoet.Na de gevechten rond Antwerpen bevond zijn eenheid zich ten noorden van deze stad. Ze werden alzo ingesloten tussen het oprukkende Duitse leger en de Nederlandse grens. Daar zaten ze als ratten in de val. De bevelhebber van vaders eenheid zag onmiddellijk het nutteloze van de strijd in; ze zouden genadeloos worden afgeslacht door de zwaar gewapende Duitsers die in veel groter aantal waren. In plaats van een zinloze dood te sterven beval hij hen de vlucht te nemen naar Nederland.Nederland had verschillende hulporga-nisaties op poten gezet om de vluchte-lingen te helpen, ze werden opgevangen in kampen verspreid over het hele land. Vader kwam samen met andere soldaten van zijn eenheid terecht in een kamp in Gaasterland, in het uiterste zuiden van Friesland, grenzend aan het IJsselmeer. In het Friese dorp Bakhuizen werd hij tewerkgesteld bij een grote herenboer.

Hij hielp er met het werk op het veld en stond ook in voor de verzorging van de paarden. Hij sliep trouwens boven de paardenstallen.Toen in 1916 zijn vrouw stierf en vier kleine kinderen van respectievelijk acht, zes, vier en twee jaar achterbleven, kreeg de boer in Bakhuizen enkele dagen later het bericht dat vaders vrouw overleden was. Het was de boer die hem ’s avonds in de ‘beste kamer’ riep en hem het droeve nieuws vertelde. Vader heeft ons verteld dat men hem toen een glas wijn te drinken gaf ‘om zijn zinnen te verzetten’.Het is toen een hele tijd niet zo goed met hem gegaan. Het verdriet om zijn overleden vrouw, de gedachte aan zijn vier kleine kinderen en hoe het met zijn boerderij nu verder moest; het moeten verschrikkelijke tijden voor hem geweest zijn, daar in Friesland, ver van huis.Er werd wel goed voor de kinderen ge-zorgd; ze werden uitbesteed bij de familie van zijn vrouw terwijl zijn eigen broers Victor en Frans uit Olmen samen met de hulp van een knecht de boerderij

O P S P O R I N G S B E R I c h T - O P S P O R I N G S B E R I c h T

probeerden draaiende te houden.Toch was het zo dat toen hij na de oorlog naar huis terugkeerde, een oud en mager paard het enige was wat hem nog restte van de goed draaiende boerderij die hij in 1914 achtergelaten had.Onze Fik heeft eens verteld dat toen ze voor de eerste keer terug bij vader waren, ze dachten dat hij een vreemde was. Hoe kon het ook anders; ze hadden hun vader nauwelijks of niet gekend.Ook zou vader heel de tijd zonder iets te zeggen, wezenloos voor zich uitstarend, de kamer op en neer gegaan zijn, niet wetende hoe het verder moest.Enkele jaren later is hij dan hertrouwd met Julie Geukens, mijn moeder, die toen als meid bij hem werkte. Moeder wist van aanpakken en dank zij haar stuwende kracht is hij er weer bovenop gekomen.In de tijd dat hij het in Friesland moeilijk had, is hij daar eens bij een waarzegster te rade gegaan om te vernemen wat de toekomst voor hem nog in petto had.Die vertelde dat hij in totaal tien kinderen zou krijgen en dat hij een mooie oude dag zou mogen beleven. Een mooie ‘oude dag’ heeft hij gekregen en tien kinderen zijn er ook gekomen; vier uit zijn eerste huwelijk en aanvankelijk vijf uit zijn tweede huwelijk, namelijk Rosa die stierf, nog geen twee jaar oud, toen ze achterwaarts van een stoel viel en haar nekje brak, verder Jozefa, Emma, Leontine en Louis. Vier plus vijf is slechts negen…… en toch is de voorspelling van die waarzegster uitgekomen, want elf jaar na Louis, vader was toen 61 jaar, werd het ‘kuikenestje’ geboren.Ondergetekende is er nog steeds het levende bewijs van.Spijtig genoeg werd die heuglijke gebeurtenis overschaduwd door wat zou uitgroeien tot een van de zwartste bladzijden uit de wereldgeschiedenis. Twee maanden eerder, op 10 mei 1940, was voor België de Tweede Wereldoorlog uitgebroken.De mensheid had geen lessen getrokken uit de gruwel van 1914-’18.•

De heemkundige kring is open op woensdag 3 en 17 juni, 8 en 22 juli van 14.00 tot 17.00 uur en vrijdag van 18.00 tot 21.00 uur, behalve in augustus. U vindt de heemkundige kring in de Gasthuisstraat 31. Informatie kan je ook doorgeven aan krista.wilms@skynnet.be of 014 30 01 20.

• Informatie over en (soldaten) foto van de gebroeders Verrezen Petrus en Theodorus:

Het waren de zonen van Godefridus Verrezen en Maria Mathildis Eyckmans. Zij woonden in de zilderij.• Petrus, geboren 18 februari 1879, was gehuwd met Virginia Van Genechten.

Hij ligt begraven op het kerkhof van Sint-Trudo.• Theodorus, geboren 14 oktober 1886, trouwde in 1912 in Hechtel met Maria

Evers. Hij overleed aldaar in 1966 • Informatie over en (soldaten) foto van de Joannes Baptist (Tistje) Van

Genechten: Tistje was de zoon van Lambertus Van Genechten en joanna Appolonia Gybels.

Hij was gehuwd met Maria Victorine Daems en woonde in Dennenbos. Hij overleed in 1965 en ligt begraven op het kerkhof in Zittaart.

xx xx (xx)

Geboren te

op

overleden te

op

Gehuwd met

Adres

eenheid

weetje

x

x

x

x

x

x

x

x

2

• Informatie over en (soldaten) foto van de gebroeders Wouters uit Gestel:

Anselmus, geboren op 27 mei 1884 en gehuwd met Mathildis Spruyt, woonde in Gestel (in 1937) en Ludovicus (Louis), geboren op 29 maart 1887 en gehuwd met Rosalia Broekhoven, woonde in Gestel (in 1962). Louis en zijn vrouw zijn begraven op het kerkhof van Gestel, Louis overleed in 1973, Rosalia in 1965. Van Anselmus is niet geweten waar en wanneer hij overleed. Het bidprentje van Mathildis vermeldt dat ze overleed in Alsemberg in 1973.

GEZOchT: