Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfersseptember 2017

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers2

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfersMet deze cijfers bieden we een beknopt overzicht van de arbeidsmarkt en het onderwijs in Gelderland. De cijfers bieden een handvat bij het opstellen van beleid, het maken van plannen en het opzetten van projecten. De gegevens zijn vergeleken met die van Nederland ‘in totaliteit’.

ArbeidsmarktDe Gelderse economie groeit. De aard, kwaliteit en kwantiteit van het werk veranderen. Denk daarbij aan de digitalisering en robotisering van het werk. Door onder andere deze ontwikkelingen vindt het bedrijfsleven niet de juiste opgeleide mensen. Werkzoekenden hebben niet de juiste opleiding voor de banen die er zijn. In beide gevallen levert dat een rem op de economische groei op. Er is sprake van een verschil tussen vraag en aanbod.

Rol provincie in de regioWe dragen bij aan een goed vestigingsklimaat, zodat bedrijven optimaal kunnen functioneren en zich ontwikkelen. De aanwezigheid van voldoende en goed gekwalificeerd personeel voor de beschikbare en toekomstige banen is daarbij een belangrijke factor. Samen met bedrijven, onderwijsinstellingen en gemeenten ontwikkelen we in regionaal verband meer regie op het ‘menselijk kapitaal’. Kennis, kunde en vaardigheden van de beroepsbevolking moeten blijven aansluiten op de vraag van werkgevers.Samen met regionale partijen en het bedrijfsleven voorop, willen we meer sturing geven aan actuele scholing van huidig en toekomstig personeel. Zo kunnen bedrijven zich blijven ontwikkelen en vernieuwen. Het draagt bij aan duurzaam inzetbaar zijn en voorkomt uitval van personeel. Daardoor zal de werkloosheid dalen. We geven informatie,

verbinden en versterken initiatieven, zodat arbeidsmarkverschillen verkleinen. Naast deze informatie in cijfers, staat er informatie op de website, organiseren wij thematische bijeenkomsten en bezoekt de gedeputeerde diverse bedrijven en onderwijsinstellingen. Wij staan open voor nieuwe ideeën, plannen, inspirerende voorbeelden en er zijn verschillende subsidie mogelijkheden. Op ons forum www.gelderland.nl/forum-onderwijs-en-arbeidsmarkt staan gerealiseerde en lopende projecten.

Over de grensBedrijfsleven, onderwijs en overheid zoeken naar oplossingen om kansen op de arbeidsmarkt in de grensregio’s te benutten. Interreg biedt deze mogelijkheid. Interreg is een Europees programma dat zich inzet voor grensvervaging in Europa en bevordert de samenwerking tussen regionale gebieden in verschillende landen.

ArbeidsmarktinformatieHet is van belang om over goede arbeidsmarkt-informatie te beschikken. De belangrijkste statistische arbeidsmarktgegevens van alle Gelderse regio’s zijn daarom bij elkaar gebracht. In een later stadium wordt mogelijk grensoverschrijdende informatie toegevoegd.

Regio-indeling GelderlandVan onderstaande regio’s maken ook een vijftal niet-Gelderse gemeenten deel uit. Het betreft de gemeenten Deventer (Stedendriehoek), Mook en Middelaar (Arnhem-Nijmegen) en Renswoude, Rhenen en Veenendaal (Food Valley).

Arnhem-NijmegenArnhem-Nijmegen (provincie Limburg)StedendriehoekStedendriehoek (provincie Overijssel)AchterhoekFood ValleyFood Valley (provincie Utrecht)Noord-VeluweRivierenlandSubregio ArnhemSubregio Nijmegen

- De kleuren van de kaart discrimineren m.i. niet optim t is hierdoor lastig te lezen. De kaart klopt bovendien niet. Er is een voetnoot weg-gevallen (“De gemeente Montferland neemt deel aan de regio Arn-hem-Nijmegen en maakt tot 1-1-2017 o�cieel deel uit van de WGR regio Achterhoek. De uitkomsten van Montferland zijn bij beide regio’s geteld”.)De kleur van de regio Arnhem-Nijmegen is alleen maar voor een deel van het gebied weergegeven (regio Nijmegen). De kleur van het Rivie-renland en de kleur in de legenda komen verder niet overeen. Graag gebruik maken van de toegeleverde kaart (zie ook de dummy). Als de regionamen (Noord-Veluwe, Stedendriehoek, Achterhoek, Arnhem-Nij-megen, Rivierenland en Food Valley) ook nog in de kaart vermeld kan worden zou dat mooi zijn.

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers 3

Kerncijfers regio’s, Gelderland en Nederland

De regio’s van Gelderland verschillen sterk van karakter en dragen daardoor bij aan de veelzijdigheid. In onderstaand overzicht treft u de belangrijkste kerncijfers van deze regio’s aan.

Gelderland is met 5.136 km2 de grootste provincie van Nederland. Het inwonertal van bijna 2.048.000 inwoners bedraagt 12% van het nationale totaal. Het aandeel van de beroepsbevolking is hier vrijwel identiek aan. De bevolkingsdichtheid bevindt zich met 412 inwoners per km2 ruim onder het nationale gemiddelde. Het bruto regionaal product was in 2015 67,9 miljard, dat is per inwoner 33.420 euro. Er zijn in Gelderland ruim 175.000 bedrijven die aan bijna 977.000 mensen werk bieden. Het werkloosheidspercentage van 5,7 % bevindt zich iets onder het landelijke gemiddelde.

Gelder- land

Neder- land

Achter- hoek

Arnhem- Nijmegen

Food Valley

Noord Veluwe

Rivieren- land

Steden- driehoek

Aantal inwoners (1-1-2017) 2.047.901 17.081.507 262.877 773.519 348.709 201.145 239.890 417.806

Aantal inwoners 15-74 jr. (potentiële beroepsbevolking)

1.546.721 12.963.579 197.181 594.367 258.177 148.465 181.039 313.565

Beroepsbevolking 15-74 jr. (jaargemiddelde 2016)

1.080.440 8.942.000 136.350 412.970 183.030 105.560 127.850 218.180

Werkloze beroepsbevolking (jaargemiddelde 2016)

61.280 538.000 7.150 25.900 9.790 5.170 6.470 13.290

Werkloosheidspercentage (jaargemiddelde 2016)

5,7 6,0 5,2 6,3 5,3 4,9 5,1 6,1

Participatiegraad 15-74 jaar in % (jaargemiddelde 2016)

69,9 69,2 69,2 69,5 71,0 71,2 70,6 69,6

Werkgelegenheid (2016) 976.560 8.253.390 118.690 365.790 169.520 87.820 109.230 211.810

Aantal vestigingen (2016) 175.760 1.485.120 22.280 64.600 30.530 16.460 23.330 33.290

Aantal vestigingen met 1 werkzame persoon (2016)

114.269 962.961 13.106 44.245 19.510 10.423 14.950 21.275

Aantal leerlingen voortgezet onderwijs 2015/2016

126.389 995.557 16.676 45.118 22.384 12.641 16.373 25.619

Aantal deelnemers middelbaar beroepsonderwijs 2015/2016

59.420 476.589 8.593 20.632 10.026 6.320 7.182 12.493

Aantal studenten hoger beroepsonderwijs 2015/2016

49.299 442.567 5.018 24.229 8.061 3.805 4.301 8.724

Aantal studenten wetenschappelijk onderwijs 2015/2016

27.831 261.176 712 15.544 8.792 785 1.178 1.909

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers4

Werkgelegenheidsstructuur (absoluut en in %) Gelderland, 2016

Ten aanzien van de Gelderse sectorstructuur geldt dat die ten opzichte van Nederland maar zeer beperkt afwijkt. De transportsector is wat minder vertegenwoordigd evenals de zakelijke dienstverlening en financiële instellingen. Industrie en gezondheidszorg zijn wat sterker vertegenwoordigd. De gezondheidszorg en de handel en reparatiesector zijn in Gelderland goed voor een aandeel van ieder omstreeks 18%, gevolgd door de zakelijke dienstverlening (ruim 14%) en de industrie (bijna 11%).

Werkgelegenheidsontwikkeling (% groei t.o.v. voorgaand jaar), Gelderland en Nederland, 2007-2016Tot 2013 (met uitzondering van 2009 en 2012) liep de werkgelegenheidsontwikkeling in Gelderland min of meer in de pas met die van Nederland. De Gelderse werkgelegenheid daalde in 2013 en 2014 ongekend hard. In beide jaren nam de werkgelegenheid in Gelderland met respectievelijk 1,3% en 1,2% af terwijl de afname met 1,0% en 0,7% in Nederland lichter was. In 2015 kwam de daling van het aantal banen in Gelderland sinds 2013 tot stilstand. Met de huidige groei van 0,5% ligt Gelderland net wat onder het landelijk beeld van 1,1%.

-1,5

-2,0

-1,0

-0,5

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

Nederland

Gelderland

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

%

groei

Overige dienstverlening: 42.260 arbeidsplaatsen

Gezondheids- en welzijnszorg: 175.370 arbeidsplaatsen

Onderwijs: 67.060 arbeidsplaatsen

Openbaar bestuur: 51.440 arbeidsplaatsen

Zakelijke dienstverlening: 139.980 arbeidsplaatsen

Financiële instellingen: 16.320 arbeidsplaatsen

Horeca: 45.680 arbeidsplaatsen

Vervoer en opslag; informatie en communicatie: 66.470 arbeidsplaatsen

Groot- en detailhandel; reparatie van auto's: 171.540 arbeidsplaatsen

Bouwnijverheid: 55.100 arbeidsplaatsen

Nutsbedrijven: 11.300 arbeidsplaatsen

Industrie en delfstoffenwinning: 106.880 arbeidsplaatsen

Landbouw en visserij: 27.190 arbeidsplaatsen2,8%10,9%

1,2%

5,6%

17,6%

6,8%4,7%1,7%

14,3%

5,3%

6,9%

18%

4,3%

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers 5

Naam bedrijf/instelling Klasse werkzame personen Sector Gemeente

Radboud UMC 1000 en meer Gezondheids- en welzijnszorg Nijmegen

Radboud universiteit (diverse faculteiten) 1000 en meer Onderwijs Nijmegen

Wageningen universiteit (diverse departementen) 1000 en meer Onderwijs Wageningen

Centraal Beheer Achmea 1000 en meer Financiële instellingen Apeldoorn

Ziekenhuis Rijnstate, locatie Arnhem 1000 en meer Gezondheids- en welzijnszorg Arnhem

NXP Semiconductors Netherlands B.V. 1000 en meer Industrie Nijmegen

Belastingdienst Apeldoorn 1000 en meer Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen Apeldoorn

Liander N.V. 1000 en meer Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Duiven

Alliander 1000 en meer Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas Arnhem

Ziekenhuis Rivierenland 1000 en meer Gezondheids- en welzijnszorg Tiel

Kruidvat Distributie Centrum 800 t/m 999 Vervoer en opslag Overbetuwe

ForFarmers Nederland B.V. 800 t/m 999 Industrie Lochem

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 800 t/m 999 Onderwijs Nijmegen

Allinq Networks B.V. 500 t/m 799 Bouwnijverheid Harderwijk

VMI Holland B.V. 500 t/m 799 Industrie Epe

DNV GL Netherlands B.V. 500 t/m 799 Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening Arnhem

Bidfood B.V. 500 t/m 799 Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s Ede

N.V. Nederlandsche Apparatenfabriek 'Nedap' 500 t/m 799 Industrie Oost Gelre

HaskoningDHV Nederland B.V. 500 t/m 799 Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening Nijmegen

Rechtbank Gelderland 500 t/m 799 Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen Arnhem

Stg. Cito Instituut Voor Toetsontwikkeling 200 t/m 499 Advisering, onderzoek, special.

zakelijke dienstverlening Arnhem

Remeha B.V. 200 t/m 499 Industrie Apeldoorn

PinkRoccade Healthcare B.V. 200 t/m 499 Informatie en communicatie Apeldoorn

Volker Wessels Telecom Netwerk Solutions B.V. 200 t/m 499 Informatie en communicatie Apeldoorn

Carrier Refrigeration Benelux B.V. 200 t/m 499 Industrie Culemborg

Bij de rangschikking per grootteklasse is uitgegaan van het aantal full timers per vestiging. De aanduiding van de economische activiteit geeft een indicatie van de hoofdactiviteit van het bedrijf of van de instelling.

Voorbeelden van grote bedrijven en instellingen in Gelderland (per augustus 2017)

De vele kantoor- en bedrijfsterreinen bieden huisvesting aan de ruim 175.000 bedrijven en instellingen in Gelderland. In onderstaand overzicht treft u een selectie aan.

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers6

Indicator Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA) Gelderse regio’sHet Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) bekijkt de arbeidsmarktsituatie vanuit het oogpunt van de werkzoekenden. Het toekomstig arbeidsmarktperspectief geeft de verhouding tussen aanbod en vraag in de prognoseperiode weer. Voor de opleidingsniveaus vanaf MBO 2/3 is de situatie voor de Gelderse arbeidsmarktregio’s voor de verschillende studierichtingen tot 2020 in kaart gebracht. Dit is gebeurd op basis van de laatst beschikbare prognoses uit 2015. Begin volgend jaar komen nieuwe cijfers beschikbaar die de situatie tot 2022 in beeld brengt.

Uit de gegevens blijkt dat er duidelijke verschillen zichtbaar zijn tussen de regio’s, opleidingsniveaus en de verschillende studie richtingen binnen de

opleidings niveaus. Het is daarom interessant om verder in te zoomen op de data. In de onderstaande tabel wordt er vanaf MBO 2/3 niveau voor de verschillende MBO en HBO richtingen aangegeven of er een gunstige of ongunstige arbeidsmarkt-situatie wordt verwacht in 2020. Dit wordt gedaan aan de hand van een Indicator Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA) score. Een score <1 is gunstig voor werkzoekenden, er is meer vraag dan aanbod, een score >1,05 is ongunstig voor werk-zoekenden, er is meer aanbod dan vraag. Bij een score tussen 1 en 1,05 is er sprake van evenwicht op de arbeidsmarkt. De uitkomsten van het Weten-schappelijk Onderwijs zijn niet verder verbijzonderd. In onderstaande overzichten is zowel de ITA score als de daarbij behorende typering weergegeven.

Indicator Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA score1) in 2020 per opleidings niveau, Gelderse arbeidsmarktregio’s

Achterhoek Midden-Gelderland

Rijk van Nijmegen Food Valley

Stedendriehoek en Noordwest Veluwe

Rivierenland

Opleidingscategorie

Niveau: Mbo 2/3 1.07 1.11 1.03 1.13 1.06 1.15

Mbo 2/3 Groen 1.09 0.8 1.06 0.97 1.03 1.01

Mbo 2/3 Economie 1.01 1.12 1.01 1.1 1.11 1.23

Mbo 2/3 Techniek 1.07 1.04 1.02 1.09 0.93 1.03

Mbo 2/3 Zorg en Welzijn 1.15 1.34 1.14 1.39 1.25 1.33

Niveau: Mbo 4 1.1 1.11 1.09 1.09 1.1 1.11

Mbo 4 Groen 1.04 1.02 1.12 1.09 1.04 1.1

Mbo 4 Economie 1.14 1.19 1.09 1.11 1.14 1.12

Mbo 4 Techniek 1.01 0.97 0.97 1.01 0.98 1.04

Mbo 4 Zorg en Welzijn 1.2 1.17 1.21 1.2 1.2 1.17

Niveau: Hbo 1.07 1.03 1.11 1.06 1.03 1.01

Hbo Onderwijs 0.97 0.96 0.91 1.02 1 0.98

Hbo Taal en Cultuur 1.11 1.04 1.18 1.1 1.08 0.86

Hbo Economie 1.1 1.09 1.16 1.09 1.1 1.17

Hbo Techniek 0.98 0.89 1.01 0.88 0.9 0.89

Hbo Landbouw en Natuur 1.21 0.97 0.97 1.26 1.02 0.85

Hbo Gezondheidszorg 1.25 1.08 1.22 1.21 1.09 1.04

Hbo Gedrag en Maatschappij 1.09 1.18 1.2 1.13 1.12 1.01

Niveau: Wo 0.83 0.95 1.16 1.03 0.92 0.95

Totaal 1.03 1.01 1.06 1 1 1.04

1 Naarmate de waarde van de ITA hoger ligt, is er sprake van een slechter arbeidsmarktperspectief. Een score > 1,05 is ongunstig voor werkzoekenden, er is meer aanbod dan vraag. Een waarde tussen 1,01 en 1,05 duidt op een evenwichtssituatie. Een score van < 1 is gunstig voor werkzoekenden, er is meer vraag dan aanbod.

Onderwijs en arbeidsmarkt in cijfers 7

Leren in GelderlandDe Gelderse beroepsbevolking beschikt over een hoog scholingsniveau. De drie universiteiten in Wageningen, Nijmegen en Apeldoorn en de vele HBO- en MBO- instellingen bieden opleidingen op alle gebieden.

Zutphen

Velp

Doetinchem

Ede

Apeldoorn

Arnhem

Nijmegen

Wageningen

UniversiteitenHogescholenHBO/MBOMBO

Typering Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA score1) in 2020 per opleidings niveau, Gelderse arbeidsmarktregio’s

Achterhoek Midden-Gelderland

Rijk van Nijmegen Food Valley

Stedendriehoek en Noordwest Veluwe

Rivierenland

Opleidingscategorie

Niveau: Mbo 2/3 matig matig redelijk matig matig matig

Mbo 2/3 Groen matig zeer goed matig goed redelijk redelijk

Mbo 2/3 Economie redelijk matig redelijk matig matig slecht

Mbo 2/3 Techniek matig redelijk redelijk matig goed redelijk

Mbo 2/3 Zorg En Welzijn matig slecht matig slecht slecht slecht

Niveau: Mbo 4 matig matig matig matig matig matig

Mbo 4 Groen redelijk redelijk matig matig redelijk matig

Mbo 4 Economie matig slecht matig matig matig matig

Mbo 4 Techniek redelijk goed goed redelijk goed redelijk

Mbo 4 Zorg En Welzijn slecht slecht slecht slecht slecht slecht

Niveau: Hbo matig redelijk matig matig redelijk redelijk

Hbo Onderwijs goed goed goed redelijk goed goed

Hbo Taal En Cultuur matig redelijk slecht matig matig goed

Hbo Economie matig matig slecht matig matig slecht

Hbo Techniek goed goed redelijk goed goed goed

Hbo Landbouw En Natuur slecht goed goed slecht redelijk zeer goed

Hbo Gezondheidszorg slecht matig slecht slecht matig redelijk

Hbo Gedrag En Maatschappij matig slecht slecht matig matig redelijk

Niveau: Wo zeer goed goed slecht redelijk goed goed

Totaal redelijk redelijk matig goed goed redelijk

1 Zie voetnoot van de tabel op pagina 6.

Provincie GelderlandMarkt 116811 CG ArnhemPostbus 90906800 GX Arnhem026 359 99 99provincieloket@gelderland.nlwww.gelderland.nl 17

204

008

Overzicht linksProvincie Gelderlandwww.gelderland.nlStatistisch Zakboek Gelderlandwww.gelderland.databank.nlOnderwijs-arbeidsmarkt Gelderlandwww.gelderland.nl/werk-en-ondernemen/Gelderland-WerktOnderwijs-arbeidsmarkt, subsidiewww.gelderland.nl/onderwijs-en-arbeidsmarktOnderwijs-arbeidsmarkt, forumwww.gelderland.nl/forum-onderwijs-en-arbeidsmarktProvincie Gelderland Arbeidswijswww.gelderlandarbeidswijs.nlOver de grenswww.lerende-euregio.comwww.euregio.orgwww.euregio.eu

Overzicht gehanteerde bronnenBureau Economisch Onderzoek provincie Gelderland(Beroepsbevolking, werkloze beroepsbevolking, werkloosheidspercentage en participatiegraad)CBS(Bevolking, oppervlakte, bevolkingsdichtheid, regionaal produkt en aantal leerlingen/studenten)Provinciale Werkgelegenheids Enquête Gelderland /Lisa(Werkgelegenheid en vestigingen)Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA)(Indicator Toekomstige Arbeidsmarktsituatie (ITA))‘De kracht van Gelderland’ provincie Gelderland, Vereniging van universiteiten, Vereniging Hogescholen, MBO Raad, websites onderwijsinstellingen(Leren in Gelderland)

Gelderland kent de volgende onderwijsinstellingen

Universiteiten • Radboud Universiteit Nijmegen• Wageningen Universiteit• Theologische Universiteit Apeldoorn

Hogescholen • Hogeschool van Arnhem en Nijmegen• Christelijke Hogeschool Ede• Hogeschool Van Hall Larenstein (Velp)• ArtEZ (Arnhem)• Iselinge Hogeschool (Doetinchem)• Saxion Hogescholen (locatie Apeldoorn)• Aeres Hogeschool Wageningen• Business School Nederland (Buren )• Hogeschool Wittenborg (Apeldoorn)

HBO/MBO• Politieacademie (Apeldoorn)

MBO• Rijn IJssel (Arnhem, Bemmel, Dieren, Elst,

Nijmegen, Renkum, Ulft, Wageningen, Zevenaar)

• Aventus (Apeldoorn, Zutphen) • Graafschap College (Doetinchem, Groenlo,

Winterswijk)• ROC Nijmegen • ROC A12 (Ede, Arnhem, Barneveld, Huissen, Velp,

Wageningen)• ROC Rivor (Tiel, Geldermalsen, Zaltbommel)• Aeres MBO (Ede, Barneveld, Nijkerk, Velp)• Agrarisch Opleidingscentrum Oost (Doetinchem,

Borculo, Twello)• Helicon Opleidingen (Velp, Nijmegen, Apeldoorn,

Geldermalsen)• Soma College (Harderwijk)