Ôn tập và kiểm traÔn tập và kiểm tra phần Tiếng Việtphần Tiếng Việt

I. TỪ VỰNGI. TỪ VỰNG

1. Lý thuyết:1. Lý thuyết:

Cấp độ khái quát của nghĩa Cấp độ khái quát của nghĩa

từ ngữ; từ tượng thanh, từ tượng từ ngữ; từ tượng thanh, từ tượng

hình; từ ngữ địa phương và biệt hình; từ ngữ địa phương và biệt

ngữ xã hộingữ xã hội; các biện pháp tu từ; các biện pháp tu từ

từ vựng (nói quá, nói giảm nói từ vựng (nói quá, nói giảm nói

tránh).tránh).

2. Thực hành2. Thực hành::

a)a) Dựa vào kiến thức về văn học dân gian và cấp độ Dựa vào kiến thức về văn học dân gian và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, hãy điền từ ngữ thích hợp khái quát của nghĩa từ ngữ, hãy điền từ ngữ thích hợp

vào những ô trống theo sơ đồ sau:vào những ô trống theo sơ đồ sau:

Truyện dân gianTruyện dân gian

Truyền thuyếtTruyền thuyết Truyện cổ tíchTruyện cổ tích Truyện ngụ ngônTruyện ngụ ngôn Truyện cườiTruyện cười

* Yêu cầu:* Yêu cầu:

-- Giải thích những từ ngữ có nghĩa hẹp trong Giải thích những từ ngữ có nghĩa hẹp trong

sơ đồ trên. Cho biết trong những câu giải sơ đồ trên. Cho biết trong những câu giải

thích ấy có từ ngữ nào chung.thích ấy có từ ngữ nào chung.

- Tìm trong ca dao Việt Nam hai ví dụ về biện - Tìm trong ca dao Việt Nam hai ví dụ về biện

pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm nói tránh.pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm nói tránh.

- Viết hai câu, trong đó một câu có dùng từ - Viết hai câu, trong đó một câu có dùng từ

tượng hình, một câu có dùng từ tượng thanh.tượng hình, một câu có dùng từ tượng thanh.

Trả lời:Trả lời:- Giải thích các nghĩa hẹp trong sơ đồ trên: + Truyền thuyết: Là truyện dân gian về các nhân vật và sự kiện

lịch sử xa xưa, có yếu tố thần kì. + Truyện cổ tích: Là chuyện dân gian kể về cuộc đời, số

phận của một số kiểu nhân vật quen thuộc (như mồ côi, thường mang lốt xấu xí, người dũng sĩ...)

+ Truyện ngụ ngôn: Là truyện dân gian mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng nói gió về con người.

+ Truyện cười: Là truyện dân gian dùng hình thức gây cười để mua vui hoặc phê phán, đả kích.Phần giải thích các từ ngữ đó có các điểm chung như là: chúng cùng là truyện dân gian ( từ ngữ có cấp độ khái quát cao hơn ).

-- Tìm trong ca dao Việt Nam hai ví dụ về biện pháp Tìm trong ca dao Việt Nam hai ví dụ về biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm, nói tránh:tu từ nói quá hoặc nói giảm, nói tránh:

* Nói quá* Nói quá- Tiếng đồn cha mẹ anh hiềnTiếng đồn cha mẹ anh hiền

Cắn cơmCắn cơm không vỡkhông vỡ cắn tiềncắn tiền vỡ tan.vỡ tan.

------

Lỗ mũiLỗ mũi mười tám gánh lông mười tám gánh lông

Chồng yêu chồng bảo Chồng yêu chồng bảo tơ hồngtơ hồng trời cho trời cho

Đêm nằm thì Đêm nằm thì ngáy o ongáy o o

Chồng yêu chồng bảo Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhàngáy cho vui nhà

Đi chợ thì hay Đi chợ thì hay ăn quàăn quà

Chồng yêu chồng bảo về nhà Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơmđỡ cơm

Trên đầu những rác những rơmTrên đầu những rác những rơm

Chồng yêu chồng bảo Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầuhoa thơm rắc đầu......

* Nói giảm nói tránh

- Viết hai câu, trong đó một câu có dùng từ tượng hình, Viết hai câu, trong đó một câu có dùng từ tượng hình,

một câu có dùng từ tượng thanh:một câu có dùng từ tượng thanh:

* Từ tượng hình* Từ tượng hình

Chúng ngồi Chúng ngồi ngất nghểungất nghểu trên lưng trâu. trên lưng trâu.

* Từ tượng thanh* Từ tượng thanh

Mưa rơi Mưa rơi tí táchtí tách..

II. Ngữ phápII. Ngữ pháp

1. Lý thuyết:Trợ từ, thán từ; tình thái từ; câu ghép

2. Thực hành:a) Viết hai câu, trong đó có một câu có dùng trợ từ và tình thái từ, một câu có dùng trợ từ và thán từ

- Chính bạn đã làm ra nó à?

- Ái chà, cậu được nhiều điểm tốt thế cơ à?

b) Đọc đoạn trích sau:Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. C1 V1 C2 V2 C3 V3

Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ dân chủ cộng hòa.

( Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập )

- Xác định câu ghép trên ( phần gạch chân ) - Có thể tách câu Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị

trên thành 3 câu đơn được vì nó không làm thay đổi ý cần diễn đạt. Nhưng khi tách ra thành 3 câu đơn thì mối liên hệ và nối tiếp của 3 sự việc sẽ không được thể hiện rõ bằng khi gộp thành ba vế của câu ghép.

c) Xác định câu ghép và cách nối các vế câu trong đoạn trích sau:

Chúng ta không thể nói tiếng ta đẹp như thế nào cũng như

ta không thể nào phân tích cái đẹp của ánh sáng, của thiên

nhiên. Nhưng đối với chúng ta là người Việt Nam, chúng ta

cảm thấy và thưởng thức một cách tự nhiên cái đẹp của

tiếng nước ta, tiếng nói của quần chúng nhân dân trong ca

dao và dân ca, lời văn của các nhà văn lớn. Có lẽ tiếng Việt

của chúng ta đẹp bởi vì tâm hồn của người Việt Nam ta rất

đẹp, bởi vì đời sống, cuộc đấu tranh của nhân dân ta từ

trước tới nay là cao quý, là vĩ đại, nghĩa là rất đẹp.

Các câu ghép ( được gạch chân)

Trong đó câu ghép thứ nhất là câu ghép liên hợp có quan hệ

so sánh; câu ghép thứ hai là câu ghép chính phụ có quan hệ

nhân quả

HẾTHẾT

Thực hiệnThực hiện

Lê Hạnh Hiền MinhLê Hạnh Hiền Minh

Tạ Thị ThắmTạ Thị Thắm

Đặng Tuyết ThoaĐặng Tuyết Thoa

Lê Hà TrangLê Hà Trang

Hoàng Ngọc LiênHoàng Ngọc Liên

Đặng Tuyết ThoaĐặng Tuyết Thoa