Omdat in 2017 90% van de

nieuwe auto’s uitgerust zal zijn met

het start/stop-systeem…

Edito

Geachte relaties/klanten,

Sommigen onder u herinneren zich waarschijnlijk dat wij hen 7 jaar geleden hebben gewezen op de naderende

komst van de common-rail en op de noodzaak voor de onafhankelijke werkplaatsen om zich voor te bereiden

op de standaardisatie van deze technologie. In 2012 is de common-rail de norm en beschikt de onafhanke-

lijke sector over bekwame partners om een geloofwaardig alternatief aan te bieden voor de dealernetwerken,

ook al mogen we niet op onze lauweren gaan rusten.

Vandaag richt ik me opnieuw tot u om de komst van een andere technologie aan te kondigen: het start/

stop-systeem, ook wel de microhybride genoemd. Ook nu weer moeten de onafhankelijke werkplaatsen zich

vertrouwd maken met deze technologie die, net zoals de common-rail, aanzienlijke voordelen biedt op het

vlak van emissiebeperking en verbruik, voornamelijk in het stadsverkeer. Meer nog dan de hybride of de

elektrische auto zal het start/stop-systeem zeer snel onze steden en het platteland veroveren. Wij moeten

dus samen onze werkplaatsen, maar ook de consument, voorbereiden op deze nieuwe technologie.

Dit nieuwe systeem is de voorbode van de auto van morgen, en in zijn werking spelen veel onderling ver-

bonden componenten (batterij, startmotor, sensoren, ...) een rol. Ook de manier om aan voertuigen te wer-

ken zal ingrijpend veranderen. Er moeten nieuwe onderhoudsprocessen worden ontwikkeld. Hoewel de

componenten nog steeds dezelfde naam dragen, verschillen zij door hun functies en kostprijs zeer sterk van

hun voorgangers en dat heeft enige uitleg nodig.

Wij moeten gezamenlijk deze verandering begeleiden in het belang van de consument en van de onafhanke-

lijke werkplaatsen. Hiertoe zullen wij de monteurs opleiden in alle aspecten van het systeem en dienen wij de

consument correct te informeren.

Als grootste toeleverancier ter wereld van de autosector en als belangrijkste leverancier van 1e uitrusting bij

alle fabrikanten moet Bosch hulp en oplossingen aanbieden om deze nieuwe uitdaging doeltreffend aan te

gaan.

Aarzel niet om contact met ons op te nemen over dit programma.

Wij wensen u veel leesplezier.

Thierry Leblanc

Directeur van de divisieAutomotive Aftermarket France-Benelux

De innovatie, kern van de Bosch strategie, richt zich op de aftermarket. Bosch biedt u ook zijn rijke productkennis die ontstaan is uit onze ervaring als 1e uitrustingsleverancier van start/stopcomponenten: batterijen, startmotoren, alternatoren, sensoren en stuurapparaten vormen samen een volledig aanbod.

Om alle aspecten van het start/stop-systeem goed te begrijpen, biedt Bosch u een uitstekend opleidingsprogramma aan dat u in 5 stappen vertrouwd maakt met alle aspecten van het start/stop-systeem.

De knowhow van Bosch betreft ook de diagnose. Het start/stop-systeem vereist bijzondere aandacht. Daarom biedt Bosch innovatieve diagnose- en reparatie instrumenten die u toelaten elke fase van het onderhoud correct uit te voeren en die de reparatie van start/stop-systemen vergemakkelijken.

OP

LEID

ING

DIA

GN

OS

EO

ND

ERD

ELEN

De markt

DE START/STOP-TECHNOLOGIEHOE WERkt HEt?

EEN VOLLEDIG PRODUCTAANBOD,AANGEPASt AAN DE StARt/StOP-SYStEMEN

Het start/stop-systeem,een technologie voor de toekomst

Auto’s met start/stop-technologie veelvuldig starten, en dat hun brandstoffilter vaker wordt blootgesteld aan drukschommelingen. De robuustere constructie van de brandstoffilter is dus specifiek voor voertuigen met start/stop-systeem en beschikt over versterkte elementen die ze meer gesloten en steviger maken.

Sinds de introductie van de nieuwe Europese normen inzake de beperking van het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot zijn er talrijke milieuvriendelijke technologieën opgedoken, waaronder de micro-hybride auto. Bosch, dat bekend staat om zijn vernieuwingsvermogen, ontwikkelde doeltreffende start/stop-systemen en alle bijhorende technologieën.

Deze technologische ontwikkeling, die de verbrandingsmotor toelaat automatisch te starten en af te slaan wanneer de auto stilstaat, verlaagt het brandstofverbruik met 8 tot 25% en de CO2-uitstoot met 8%.

1) Wanneer de auto stopt, bijvoorbeeld voor een rood licht, slaat de motor automatisch af zodra de bestuurder de versnellingshendel in de neutrale stand plaatst en het koppelings-pedaal loslaat, op voorwaarde dat de batterij over voldoende energie beschikt.

2) De motor start automatisch opnieuw zodra het koppelingspedaal wordt ingedrukt.

De batterij speelt een essentiële rol in dit systeem. Bosch, altijd strevend naar schone en milieuvriendelijke oplossing- en, ontwikkelde twee batterijtechno-logieën van een nieuwe generatie die opgewassen zijn tegen de belasting, kenmerkend aan een startcycli die 10 keer vaker en 2 tot 3 keer sneller

plaatsvinden. Deze start/stop-batte-rijen maken deel uit van een volledig start/stop-aanbod van Bosch dat bes-taat uit speciale startmotoren, batteri-jsensoren, stuurapparaten waarin de start/stopfunctie geïntegreerd is en pendaalsensoren.

Bij een auto met automa-tische transmissie: wanneer de auto stopt en de bestuur-der het rempedaal ingedrukt houdt, wordt de motor uitgeschakeld. Hij start opnieuw zodra het rempe-daal wordt losgelaten.1 2

Wist u dat

IN 2017 ZAL 90% VAN DE NIEUWE AUTO’SUItGERUSt ZIJN MEt StARt/StOP-SYStEMEN

EEN UNIEKE MOGELIJKHEID VOOR DE WERKPLAATSOM ZIJN ACtIVItEItEN UIt tE BREIDEN

Ontdek het volledige Bosch aanbod in detail è

4 5

Een goede kennis en het gebruik van de correcte test- en diagnoseapparatuur zijn essentieel om aan voertuigen met start/stop-technologie te werken.

U kunt een aangepaste opleiding volgen om een duidelijke procedure voor het on-derhoud en de reparatie van het systeem aan te leren en de nodige kennis te ver-werven over de nieuwe onderdelen van auto’s die met deze technologie uitge-rust zijn. Bosch biedt zijn werkplaatsen nu al deze opleiding aan.

Deze technologie, de eerste fase in het hybridiseren van de auto, is een gelegen-heid om het Premium product te verko-pen. Een alternatief product van mindere kwaliteit kan immers niet in de behoef-ten van deze voertuigen voorzien.

Een groot aantal door Bosch ontwikkelde producten voor gebruik in eerste uitrus-ting zal de komende jaren als reserve- onderdelen beschikbaar zijn of worden, om in de behoeften van de werkplaatsen te voorzien.

NIEUWE AUtO’S

INGESCHREVEN

IN EUROPA

BELANGRIJkStE COMPONENtEN VAN HEt StARt/StOP-SYStEEM

1

8

7

6

5

4

32

1. Motormanagementcomputer en batterij voor start/stop-systeem

2. DC/DC omvormer 12 V

3. AGM/EFB batterij

4. Start/stop-startmotor

5. Versnellingsbaksensor

6. Wielsensor

7. Krukassensor

8. High-efficiency alternator

Fiat > S&SFord > ASS (AutoStartStop)Mercedes-Benz > BlueEfficiencyOpel > ecoFLEX start/stopPSA > e-HDIRenault > EnergySeat > EcomotiveVW > BlueMotion

telkens wanneer u voertuigen met start/stop-technologie in uw werk-plaats ziet binnenrijden, weet u dat u ze correct kunt ontvangen met Bosch als uw partner.

U kunt ze herkennen aan de bena-mingen die de fabrikanten aan het systeem geven:

Klassiek systeem Start/stop-systeem

De batterijen

PRESTATIES VAN1e UItRUStING

EEN VOLLEDIG AANBOD VOOR DE AFtERMARkEt

Kort nummer

Bosch referentie

Bodem-lijst A/h A

Polariteit (0 = +D; 1 = +G)

Pool Bodem-lijst L l h H Gewicht

S5E05 0092S5E050 H5 60 560 0 1 B13 242 175 168 190 16,50

S5E07 0092S5E070 T6 65 650 0 1 B13 278 175 153 175 18,90

S5E08 0092S5E080 H6 70 650 0 1 B13 278 175 168 190 21,30

S5E10 0092S5E100 T7 75 730 0 1 B13 315 175 153 175 18,40

S5E11 0092S5E110 H7 80 730 0 1 B13 315 175 168 190 20,70

Kort nummer

Bosch referentie

Batte-rijbe-

huizingA/h A

Polariteit (0 = +D; 1 = +G)

Pool Bodem-lijst L l h H Gewicht

S6005 0092S60050 H5 60 680 0 1 B13 242 175 168 190 17,70

S6008 0092S60080 H6 70 760 0 1 B13 278 175 168 190 20,40

S6011 0092S60110 H7 80 800 0 1 B13 315 175 168 190 22,50

S6013 0092S60130 H8 95 850 0 1 B13 353 175 168 190 26,40

S6015 0092S60150 H9 105 950 0 1 B13 393 175 168 190 29,20

Het Bosch aanbod bestaat uit 5 EFB batterijen en 5 AGM batterijen. Dit start/stop-aanbod dekt momenteel 100% van de marktbehoeften.

ENHANCED FLOODED BAttERY

ABSORBENt GLASS MAt

De microhybride auto is één van de oplossingen die de fabrikanten hebben gekozen om aan de eisen inzake de CO2-beperking te voldoen. Veelvuldig starten en stoppen is belastend voor de batterij, het hart van het start/stop-systeem.Om aan deze nieuwe behoeften te voldoen, werden twee technologieën ontwikkeld. Ze zijn afgeleid van de 1e uitrusting en zijn nu beschikbaar op de aftermarket.

> De EFB-technologie wordt gebruikt voor «low efficiency» voertuigen die voor-zien zijn van start/stop maar enkel over de essentiële comfortuitrusting beschikken.

> De AGM-technologie wordt gebruikt voor voertuigen met bijkomende uitrus-tingskenmerken, vooral voor energierecu-peratie tijdens het remmen.

De start/stop-batterijen van Bosch komen van dezelfde productielijnen als 1e uit- rustingsbatterijen van de auto’s.

Speciale separator

Actief materiaal met hogere dichtheid + additieven

Dikkere platen

GEAVANCEERDEtECHNOLOGIEËN

Bosch S5 EFB batterijen: 1e uitrustingskwaliteit tegen de beste prijs

6 7

De start/stop-batterijen van Bosch zijn van 1e uitrustingskwaliteit. Om bestand te zijn tegen het veelvuldige starten, eigen aan de start/stop-functie, hebben zij een hogere cycluscapaciteit. Door hun betere weerstand tegen diepontlading kan de lading (en dus het gebruik) van de comfortvoorzieningen gehandhaafd blijven wanneer de motor uitgeschakeld is.

De AGM batterij is momenteel de beste technologie op de markt.

Deze batterij, onmisbaar wanneer het systeem remenergierecuperatie gebruikt of wanneer de auto uitgerust is met talrijke elektrische uitrustingen, zorgt voor een constante energievoorziening, zelfs over korte afstanden en bij zware belasting.

EFB is een geavanceerde technologie. Zij komt volledig tegemoet aan de vraag van de fabrikanten naar een betaalbare batterij die geschikt is voor start/stop.

De glasvezelmatten isoleren de elektro-den en verbeteren de cyclusbesten-digheid. > Uitstekende startprestaties gewaar-borgd.

Het zuur wordt vastgehouden in de separatoren tussen de platen, die een maximale druk ondergaan. > Uitstekende startprestaties gewaarborgd.

De behuizing is hermetisch afgesloten en voorzien van een regelventiel > Een volkomen veilige batterij, 100% kantelveilig en 100% lekvrij (kan in de passagiersruimte geïnstalleerd worden).

Dikkere platen en specifieke separato-ren> Een langere levensduur, een goede bestendigheid tegen korte afstanden en een twee keer zo hoge cyclusbe-stendigheid.

Actief materiaal met hogere dichtheid en additieven> Snellere oplading en optimale startkracht, zelfs bij extreme tempera-turen.

Een labyrintdeksel met veiligheidsven-tiel> Lekvrij, bestand tegen een kantel-hoek tot 55° en 100 % onderhoudsvrij.

Positief rooster

Negatief rooster

Afgedekt positief rooster

AGM-behuizing

Bosch S6 AGM batterijen: om tegen de meest extreme belasting opgewassen te zijn

De batterijen

PERFECT AFGESTEMDEOPLOSSINGEN

RAADGEVINGEN VAN EEN SPECIALISt

Om de goede werking van het start/stop-systeem te waarborgen, kan een EFB batterij vervangen worden door een EFB of AGM batterij, terwijl een AGM batterij alleen door een AGM model vervangen mag worden.

De vervanging van een start/stop-bat-terij door een klassieke batterij zou ernstige storingen tot gevolg kunnen hebben.

> Een ongeschikte batterij zou het ver-bruik en dus ook de kosten en de CO2-uitstoot doen stijgen.

> Een ongeschikte batterij zou voortij-dig slijten. Een reeks tests, waarbij een

start/stop-batterij werd vervangen door een klassieke batterij, resulteerde in de volgende bevindingen: - de stratificatie versnelt vanaf de

1e gebruiksdag; - de capaciteit vermindert met 16% in

7 dagen.

> Een defecte batterij kan schadelijk zijn voor de andere componenten van de auto en de start/stop-functies negatief beïnvloeden. Als bijvoorbeeld de senso-ren tegenstrijdige informatie verzenden, kan de motor plots afslaan zonder opnieuw te starten.

Is een diagnoseapparaat onmisbaar om de batterijen te ver-vangen? Voor bepaalde voertuigen is een diagnose noodzakelijk alvorens de batterij te vervangen. Deze voertuigen zijn herkenbaar aan het opschrift «BAD» op de ESI-basis.

Moet een start/stop-batterij altijd door een specialist wor-den vervangen?Bij auto’s met start/stop-technologie kan de installatieplaats van de batterij verschillen van die van een klassieke batterij en is het mogelijk dat de batterij moeilijk bereikbaar is.Aangezien de elektronica rond de batterij opgebouwd is, kunnen talrijke kabels het werk belemmeren en/of risico’s toevoegen (verkeerde aansluiting, ongewenste reset, ...).Het is daarom verstandig dergelijke ingrepen over te laten aan professionals.

Moet een code worden ingevoerd bij de vervanging van de start/stop-batterij?Een code is niet noodzakelijk, maar om de batterij te initialiseren moeten zijn technische kenmerken ingevoerd worden in het diag-noseapparaat.

Mag een start/stop-batterij worden vervangen door een klassieke batterij?Nee, want auto’s met start/stop-technologie moeten altijd uitge-rust worden met speciale start/stop-batterijen. Een ongeschikte batterij zou de werking van de start/stop-functies en de bijbe-horende milieuaspecten ongunstig beïnvloeden, een kortere levensduur hebben en schadelijk zijn voor andere componenten van de auto.

Is het nodig een specifieke tester en/of lader te gebruiken voor start/stop-batterijen?Ja, de batterijladers/-testers moeten compatibel zijn met de technologie van de start/stop-batterijen. De BAt 131 testers en de BAt490, C3 en C7 laders van Bosch zijn volledig compatibel met de EFB en AGM batterijen.

EEN PROFESSIONELE INtERVENtIE

De batterij vervangen

De levensduur optimaliseren

8 9

Omdat de fabrikanten een optimale benutting van de ruimte nastreven, zijn de batterijen alsmaar moeilijker bereikbaar.

Aangezien de elektronica rond de bat-terij opgebouwd is, kunnen talrijke kabels het werk belemmeren en/of risico’s toevoegen (verkeerde aan-sluiting, ongewenste reset, ...).

ten slotte bevindt de AGM batterij zich dikwijls op «andere» plaatsen dan men zou verwachten.

Om al deze redenen is het raad-zaam alle werkzaamheden aan de batterij door een professional te laten uitvoeren.

Het wordt aanbevolen een tester en een diagnoseapparaat van Bosch te gebruiken bij de vervanging van een start/stop-batterij.

De software begeleidt de mon-teur door een procedure die uit diverse fasen bestaat:> de batterij zoeken;> de technische gegevens (capaciteit, stroomsterkte, …) invoeren;> de batterij initialiseren (verklikker-lampjes resetten).

De fabrikanten bekijken het start/stop-systeem vanuit verschillende invalshoeken. Voor bepaalde auto’s is geen elektronische diagnose-procedure nodig om de batterij te vervangen. Deze informatie is in de ESI[tronic] software beschikbaar en kan voor elk afzonderlijk voertuig worden opgevraagd.

Een volledig opgeladen batterij is beter bestand tegen temperatuurschommelingen. Daarom wordt aanbevolen bij elk bezoek aan de werkplaats te controleren of de batterij goed opgeladen is.

SSJ = start/stop-systeem

BAD = het diagnoseapparaat van Bosch is noodzakelijk voor de ingreep.

De startmotor is ontworpen om het geluid bij het herstarten te beperken en zo het comfort van de passagiers te verhogen. De startmotor is een belangrijk element van het start/stop-systeem die het mogelijk maakt de CO2-uitstoot met 5 tot 8% te ver- lagen.

De startmotor is gebaseerd op een betaalbare technische oplossing en is geschikt voor alle voertuigtypes, van compacte personenauto’s tot bedrijfs-wagens.

Vele fabrikanten geven ons nu al hun vertrouwen door onze technologie te kiezen: Alfa Romeo, Audi, BMW, Fiat, Kia, Mini, Opel, Porsche, Seat, Skoda, Volkswagen.

De start/stop-startmotoren zijn nu voor de onafhankelijke aftermar-ket beschikbaar met 23 nieuwe ref- erenties die rechtstreeks afgeleid zijn van de 1e uitrusting.

En daarna...

Om het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot verder terug te dringen, zullen de ingenieurs van Bosch geleidelijk de uitschakeltijd van de motor verlengen.In eerste instantie alleen wanneer de auto stilstaat, maar later ook wanneer de bestuurder geen gas geeft.

Afhankelijk van het parcours zullen de nieuwe start/stop-generaties het brandstofverbruik verder verlagen.

Startmotoren

Waarom zoveel succes?Bijna alle autofabrikanten bouwen nu een start/stop-systeem in, ongeacht de wagencategorie. Deze technologie is dan ook een rendabele manier om het brand-stofverbruik aanzienlijk te verlagen.In 2013 zal één nieuwe wagen op twee ermee uitgerust zijn.

RAADGEVINGEN VAN EEN SPECIALISt

Startmotor SSM1De SSM1, ontworpen om de motor snel-ler te starten, is geoptimaliseerd voor een intensief gebruik met 250.000 tot 300.000 startcycli.

In 2011 de fabriek in Hildesheim haar vijf miljoenste start/stop- startmotor produceerde.

DE STARTMOTOR, EEN BELANGRIJK ELEMENTVAN HEt StARt/StOP-SYStEEM

Wist u dat

DE TECHNOLOGIE IN DEtAIL

Versterking van de slijtageonderdelen: lagers, assen, borstels, veren, …

Optimalisering van de borstels

Solenoïdeschakelaar in speciaal materiaal

Verbetering van de planetaire tandwielstelsels

Bussen vervangen door lagers

Verhoging van het aantal tanden van het aandrijftandwiel

Versterking van de aangrijpingsvork

Belangrijkste verbeteringen van een SSM1-startmotor ten opzichte van een klassieke startmotor.

10 11

Evolutie van de Bosch startmotoren

Startmotor « Type S » - de eerste startmo-tor met traagheid-starter van Bosch

«Alternator-startmotor» van Bosch: voor het eerst worden alternator en startmotor in één component geïntegreerd.

Startmotor DW - compact, licht en buitengewoon krachtig

Startmotor GVB - de eerste startmotor met rechtstreeks aangrijpend tandwiel en planetaire aandrijving voor bedrijfsvoertuigen

Startmotor voor start/stop-systemen

Heden1933 1982 20001914

1

2

3

4

56

7

Referentie Model Merk Voertuigtoepassingen OE-referentie

0 001 137 001 S74-M 12V (R )Alfa Romeo

Fiat Lancia

Alfa Mito / Giulietta 500 / Bravo / Doblo / Idea / Punto Evo

Delta

51804744 51804744 51804744

0 001 138 001 S74-L 12V (R ) BMW 116 i / 118 i / 120 i / 316 i / 318 i / 320 i / 640 i / 640 i / X1 28 i 12417589352

0 001 138 003 S74-L 12V (R ) Mini Cooper / One 12417589354

0 001 138 009 S74-L 12V (R )Alfa Romeo

Fiat Lancia

Alfa Mito / Giulietta Doblo / Doblo

Musa

51810308 51810308 51810308

0 001 138 011 S74-L 12V (R ) Alfa Romeo Fiat

Alfa Mito 500/ Punto Evo

51810307 51810307

0 001 138 013 S74-L 12V (R ) Audi A4 / A5 / Q5 06H911021

0 001 138 017 S74-L 12V (R ) Kia Cee’d / Pro Cee’d / Sportage / Venga 361002B300

0 001 138 019 S74-L 12V (R ) Audi A6 / A7 06E911021D

0 001 138 029 S74-L 12V (R ) Opel Astra / Corsa 55570445

0 001 139 005 S78-M 12V (R ) Fiat Alfa Romeo

Doblo Giulietta

51810267 51810267

0 001 139 015 S78-M 12V (R ) BMW 116 d/ 118 d / 120 d / 123 d / 316 d / 318 d / 320 d / 330 d / 520 d / 530 d / 730 d / X1 / X2 12417823700

0 001 139 019 S78-M 12V (R ) Audi A4 / A5 / Q5 03L911021E

0 001 139 037 S78-M 12V (R ) Porsche Panamera 94860421001

0 001 139 041 S78-M 12V (R ) Audi A6 / A7 / A8 059911021G

0 001 142 001 SF74-L 12V (L )Audi

Skoda Volkswagen

A1 Fabia / Praktik / Roomster

Polo

02T911024J 02T911024J 02T911024J

0 001 142 003 SF74-L 12V (R )

Audi Seat

Skoda Volkswagen

A1 / A3 Altea / Leon

Yeti Eos / Golf Plus / Golf VI / Scirocco

02Z911023R 02Z911023R 02Z911023R 02Z911023R

0 001 142 005 SF74-L 12V (L ) Audi A1 / A3 0AM911023F

0 001 145 001 SF78-M 12V (L ) Audi A3 02Z911024A

0 001 148 003 S74-E+ 12V (R ) Opel Insignia 55572065

0 001 148 009 S74-E+ 12V (R ) BMW116 d / 118 d / 120 d / 123 d / 316 d /318 d / 320 d / 330 d / 520 d / 530 d / 730 d / 730 Ld / X1 18 d / X1

20 d / X1 23 d / X1 20 d / X3 30 d12418506657

0 001 148 015 S74-E+ 12V (R ) BMW M 3 12417843526

0 001 153 007 SF74-E+ 12V (L )

Audi Seat

Skoda Volkswagen

A1 / A3 Ibiza

Superb Caddy / Jetta

02Z911024H 02Z911024H 02Z911024H 02Z911024H

0 001 153 009 SF74-E+ 12V (L )Audi Seat

Volkswagen

A3 Alhambra

Passat / Sharan / Tiguan / Touran02M911024C

StARt/StOP StARtMOtOREN

Beschikbare referenties voor de onderdelenmarkt

NIEUWE EFFICIENCY LINE ALTERNATOREN VAN BOSCH EEN IDEALE AANVULLING VOOR StARt/StOP-SYStEMEN

Sinds 2010 biedt Bosch een nieuwe generatie alternatoren met verhoogde prestaties aan.Door de elektrische configuratie te verbeteren en de materialen te opti-maliseren, werd een rendement van meer dan 70% bereikt.De alternatoren van het Efficiency Line aanbod hebben minder mechanische energie nodig om het elektrisch ver-mogen voor de stroomverbruikers van de wagen te genereren.

Hierdoor kan het brandstofverbruik en dus de CO2-uitstoot worden be-perkt.

Samenwerking methet start/stop-systeem

Reeds bij stationair toerental, wan-neer de alternator ongeveer 1.800 omwentelingen per minuut maakt,

leveren de Efficiency Line alternato-ren van Bosch ongeveer 10% meer vermogen.

Zo vormen zij de ideale aanvulling van de start/stop-systemen en waar-borgen zij dat de batterij zeer snel wordt opgeladen.De start/stop-functie kan hierdoor nog vaker worden gebruikt.

Door de toevoeging van een aanvullende analoge of digitale communicatie-interface, zoals het LIN (Local Interconnected Network), de basisvoorwaarden voor een intel-ligente regeling van de alternator vervuld zijn. De elektrische energie wordt dan grotendeels opgewekt bij gas-loslaten, wat een extra brand-stofbesparing van 2% kan opleveren.

De nieuwe Bosch alternatoren staan op deze manier borg voor een betrouwbare stroomvoorziening van de volledige boordinstallatie. Voorts bieden zij een geoptimaliseerd geluidsniveau en kunnen zij gebruikt worden bij temperaturen tot 125 °C in de motorruimte.

ALTERNATOREN

12 13

Wist u dat

Het start/stop-systeem wordt volledig aangestuurd door de motormanagement-computer, een specifieke batterij en talrijke sensoren die een optimale werking waar-borgen.

Deze 3 essentiële sensoren bepalen of de motor kan worden uitgeschakeld wanneer de auto stilstaat.

SENSOREN

NIEUWE TECHNISCHE ONDERDELENVOOR NIEUWE MOGELIJkHEDEN

Geen versnelling ingescha-keld is. De positiesensor van de versnellingshendel controleert de stand «neu-traal»;

1

De wielsensor van het ABS-systeem «nul» aangeeft. Deze informatie wordt doorgestuurd naar de krukassensor die ook de functie richtingsherkenning ver-vult;

2De elektronische batterijsensor aan-geeft of voldoende energie beschikbaar is om de motor opnieuw te starten. Dit is de EBS-sensor.

3

3

1

24

Wanneer de auto stilstaat, controleert de motormanagement- computer of:

De aanwezigheid van een start/stop-systeem mag geen afbreuk doen aan het comfort van de bestuurder en de passagiers.Om te vermijden dat stroomonderbrekingen de goede werking van het audio- of navigatiesysteem verhinderen, ontwikkelde Bosch een DC/DC-omvormer die de stroom stabiliseert.

De waterpomp is een onmisbare component om de koel-vloeistof in de motor te laten circuleren.De meeste waterpompen worden aangedreven door een riem. De meeste voertuigen met start/stop-technologie hebben een elektrische waterpomp die zelfs bij het stilstaan van de wagen de motor koelt.

NIEUWE TECHNISCHE ONDERDELENVOOR NIEUWE MOGELIJkHEDEN

De goede werking van het start/stop-systeem is nog van andere elementen afhankelijk. Hierna volgt een onvolle-dige lijst van factoren die ze kunnen beïnvloeden.

> Temperatuur van de koelvloeistofOm beschadiging van de motor te voorkomen, wordt die niet uitgescha-keld wanneer de temperatuur van de koelvloeistof onaanvaardbaar is.

> BuitentemperatuurBij een lage buitentemperatuur wordt de motor niet uitgeschakeld wanneer de wagen stilstaat.

> Positie van het koppelingspedaal.Als de bestuurder het koppelingspedaal (zelfs licht) indrukt, zal de motor niet worden uitgeschakeld.

> Gelijktijdig gebruik van grote stroomverbruikersWanneer het stroomverbruik te hoog is, zal de motor niet uitgeschakeld worden om te sterke ontlading van de batterij te voorkomen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer zowel de airconditioning als de stoelverwarming en/of andere apparatuur met hoog energieverbruik ingeschakeld zijn.

> Druk in het remsysteem van de autoVoor een maximale veiligheid wordt de motor niet uitgeschakeld wanneer de druk in de rembekrachtiger te laag is. In de rembekrachtiger is een remdruk-sensor geïntegreerd. Die bestaat in 2 versies (met of zonder geïntegreerd veiligheidsventiel).

14 15

Een elektrisch circuit dat beveiligd moet worden

Een koelsysteem dat altijd moet werken

4

Druksensor van het remsysteem met geïntegreerd veiligheidsventiel.

Druksensor van het remsysteem

RAADGEVINGEN VAN EEN SPECIALISt

Opleiding

DE START/STOP-OPLEIDINGEEN BEtROUWBAARHEIDSGARANtIE VOOR UW kLANtEN

Duur > 1 dag

Plaats > Bosch opleidingscentra in Barneveld –

Nederland en Brussel-België

Inschrijvingen > In Nederland: automotive.training.nl@be.bosch.com

In België : automotive.training.be@be.bosch.com

Planning > vanaf januari 2013

Wat u over de opleiding

dient te weten:

KWALITEITSCERTIFICAAT

Plaats van de batterij in de wagen

Omdat de fabrikanten een optimale benutting van de ruimte nastreven, zijn de batterijen alsmaar moeilijker bereikbaar. De opleiding geeft u dé werkmethode om in alle gevallen de batterij te vinden.

HET OPLEIDINGSPROGRAMMA

DE START/STOP-OPLEIDINGEEN BEtROUWBAARHEIDSGARANtIE VOOR UW kLANtEN

16 17

Functie van de injectie voor start/stop van Bosch

AGM en EFB batterij

Airconditioning

koppelingspedaalsensor

De start/stop-startmotor van Bosch

Batterijsensor van Bosch

Gelijkstroomomvormer van Bosch

Motorkapsensor

Intelligente krukassensor van Bosch

Combinatie van een alternator en een regelaar met LIN-interface van Bosch

Multifunctioneel scherm

Versnellingsbaksensor van Bosch

Remvacuümsensor van Bosch

Veiligheid

Comfort

EEN SPECIALIST AAN HEt WOORD

Waarom een opleiding om aan start/stop-wagens te werken in uw werkplaatsen?

> Om het werkingsprincipe van het systeem te begrijpen.

> Om alle zichtbare en verborgen onderdelen te kennen die door het systeem beïnvloed worden.

> Om te leren hoe de batterij te ver-vangen en het systeem in te stellen.

> Om een diagnose van de componen-ten te kunnen uitvoeren.

> Om de reparatiemethoden aan te leren.

Start/stop-regeling van Bosch

Controle

Om te starten

Energy Management

Diagnose &Onderhoud

ONDERHOUD VAN DE BATTERIJENVAN DE StARt/StOP-SYStEMEN

Testen van de batterijen

Opladen van de batterijen

De batterijen van de start/stop-systemen vergen een bijzondere behandeling.

Gezien de bijzondere kenmerken van de AGM en EFB batterijen van de start/stop-systemen is immers specifieke appara-tuur nodig voor het testen, het opladen en het vervangen van de batterijen.

Bosch biedt de werkplaatsen een uitrus-ting aan die aangepast is aan het onder-houd van start/stop-batterijen.

Met de nieuwe BAT 131 batterijtester van Bosch kunnen de moderne AGM en EFB batterijen met dezelfde betrouw-baarheid gecontroleerd worden als klassieke batterijen. Deze tester kan de exacte toestand van de batterij aangeven:

4 Batterij moet opgeladen worden

4 Batterij moet vervangen worden

Voor het geval de batterij niet defect maar ontladen is, biedt Bosch een krachtige batterijlader aan, de BAT 490. Die is uitermate geschikt voor het opladen van zuurhoudende 12- of 24V-batterijen, en meer in het bijzonder voor gelbatterijen met vaste elektrolyt of AGM batterijen (droge batterijen).

De bufferfunctie van de BAT 490, met stroomsterktes tot 90 A, stabiliseert het boordnet tijdens de diagnose en het herprogrammeren van stuurappa-raten, wat het apparaat onmisbaar maakt in elke moderne werkplaats.

BAT 131 batterijtester

BAT 490 batterijlader

Naast de hiernaast beschreven batterijtes-

ters en -laders, biedt Bosch nog andere

modellen aan die eveneens geschikt zijn

voor het laden en testen van EFB en

AGM batterijen. Gelieve onze catalogus

van batterijtesters/-laders van Bosch te

raadplegen.

Wist u dat

18 19

BOSCH: DE TOTAALOPLOSSINGVOOR HEt StARt/StOP-SYStEEM

Moderne en professionele werkplaatsapparatuur voor onderhoud en reparatie!

FSA 740

FSA 500FSA 760

KTS 340

KTS 840 KTS 870

1

2

3

Diagnose &Onderhoud

Procedure voor de vervanging van een start/stop-batterij

Als een batterij moet worden vervangen, dient u rekening te houden met het wagen-model. ESI[tronic] helpt u de juiste batterij te kiezen.

1

Na installatie helpt de ktS bij het invoeren van alle informa-tie die nodig is voor het batterijmanagementsysteem (BMS: Battery Management System):

4 er werd een nieuwe batterij geïnstalleerd;

4 technische gegevens van de geïnstalleerde nieuwe batterij (bijvoorbeeld stroomsterkte, serienummer, …).

3

De batterij moet niet systematisch voor alle wagenmodellen worden geconfigureerd en geprogrammeerd na vervanging. De storingscodes moeten echter worden uitgelezen, niet alleen die van het batterijmanagementsysteem (BMS), maar ook die van de andere systemen in de auto. Door het defect of de ontlading van de batterij kunnen namelijk bepaalde storingen worden gemeld (resetten van de verklikkerlampjes). Deze storings-codes kunnen eenvoudig worden gewist met de diagnosetesters van Bosch.

RAADGEVINGEN VAN EEN SPECIALISt

Dankzij ESI[tronic] begeleidt de ktS van Bosch de gebruiker door alle stappen van de procedure.De nieuwe ESI[tronic] 2.0 versie beschikt bovendien over een specifieke «start/stop- module» intuïtief en gebruiksvriendelijk is.

2

Dient er systematisch een diag-nosetester gebruikt te worden voor een auto met start/stop?

VERVANGING VAN DE BATTERIJ EN DIAGNOSEVAN HEt StARt/StOP-SYStEEM

Vervanging van de batterij

Voor de vervanging van een defecte batterij dient de monteur rekening te houden met bepaalde bijzonderheden: > om de start/stop-functie te behouden, moet een EFB batterij worden vervang-en door een andere EFB of een AGM

batterij; > als het voertuig oorspronkelijk uitgerust was met een AGM batterij, mag alleen een andere AGM batterij geïnstalleerd worden; > de gegevens van de nieuwe batterij

moeten ingevoerd worden in het batterij-managementsysteem van de auto. Hier-toe moet een diagnoseapparaat zoals een Bosch ktS-diagnosetester gebruikt worden.

Bosch, geavanceerde uitrusting voor de diagnose en het onderhoud van het start/stop-systeem

20 21

De communicatiekit

Ellipsvormige totem Ref. : 1 987 FP8 028

Brochure 24 bladzijden Ref. : 1 987 FP8 035

Neem contact op met uw Bosch vertegenwoordiger om uw kit te ontvangen.

22 23

ToonbankdisplayRef. : 1 987 FP8 030

PresentatiefolderRef. : 1 987 FP8 034

Affiche 80 x 60 cmRef. : 1 987 FP8 032

Innovaties van Bosch ten dienste van de aftermarket. Aangezien steeds meer auto’s uitgerust worden met de start/stop-technolo-

gie, biedt Bosch zijn klanten nu een volledige start/stop-oplossing aan.

Bosch biedt daarom aangepaste onderdelen, diagnoseapparatuur en repara-

tie gereedschap voor deze technologie aan, evenals een specifieke opleiding

om dit systeem beter te begrijpen.

Bosch start/stop Solutions & Services geeft u de sleutel in handen om

auto’s met start/stop-technologie in uw werkplaats te ontvangen.

Voor alle vragen over start/stop: Start.Stop@be.bosch.com

Bosch, uw bekwame partner voor de reparatie van de start/stop-technologie

Robert Bosch B.V.

Henri Genessestraat 11070 Brussel Belgiëwww.bosch.be

Robert Bosch B.V.

Hanzeweg 313771 NG BarneveldNederlandwww.bosch.nl

AA

/SE

W -

1 98

7 FP

8 03

5 - 2

0120

6