Üriner İnkontinans (İdrar Yetmezlik) Hakkında

Daha Fazla Bilgi Sahibi Olmak İsteyen İçin

Yazı: Inkontinans merkezi Västra GötalandFoto: Kajsa LundbergHazırlayan: Svensk Information

3

İdrarınızı tutmakta zorlanıyormusunuz ? İdrarınızı kaçırıyormusunuz ?Tuvalete yetişemiyormusunuz ? İnkontinant misiniz ?

Tanımlar çok fazladır.İdrar ve dışkı inkontinansı konuşulması zor olan sorunlardır, ancak o kadar genel ve günceldir ki, duruma halk sağlık problemi olarak bakılmalıdır.

Bu bildiri ile problemi olan herkese hitap ediyoruz, sıkıntısı olan bir tanıdığı varsa ya da inkontinans hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız.

4

İnkontinans nedir ?

İdrar ve dışkı inkontinansın anlamı, sızıntının çok fazla olduğu için sorun teşkil etmesidir.

İsveçte yarım milyondan fazla kişi bir çesit inkontinans sıkıntısı yaşamaktadır – genç ve yaşlı, kadınlar ve erkekler, çocuklar ve gençler.

Sorun yaş ilerledikçe hem kadınlarda hemde erkeklerde artıyor. Bir kişinin bu durumdan duyduğu rahatsızlık yada azalan yaşam kalitesi için, sızıntı miktarının yada sızıntı frekansının bir ölçüm olarak algılanmamalıdır.

İdrar kaçırmaya bakış, kişiye göre değişir.

Bazı kişilere göre, pantolonunuza damlayan bir kaç damla önemsizdir ama bazıları için facia oluşturabilir.

Sızıntının bir sorun olup olmadığını anlayabilmek için, genelde kişinin sıkıntıyı nasıl hissetiğine göre karar verebiliyoruz.

5

Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı anormal bir durum olmayabilirBir yetişkinin idrar kesesi yaklaşık 5-7 dl idrar barındırabiliyor ve boşaltımda itişler 2,5-3 dl gibi hissedilebilinir.

Günde 4-8 defa idrara yapmak normaldir. Bir gün içinde normal idrar miktarı 1-2 litre gibidir ve idrarınızı sorun olmadan 3-4 saat tutabilmelisiniz.

Gün içindeki tuvalete ziyaret sayıları, nekadar sıvı tükettiğinize bağlı olabilir. Bazı kişiler gece tuvalete kalkmak zorunda olabiliyor, özellikle gece geç saatlerde sıvı tükettiği zaman.

6

İnkontinansın farklı tipleri vardır

Zorlama nedeni idrar kaçırma artan karın baskısı ile oluşur örneğin, fiziksel aktivitelerde; öksürme, hapşırma, gülme yada ağırlık kaldırdığınızda. Genelde kadınlarda görülür, gebelik ve doğum sonrası yada menepoz (geçiş dönemi) yaşlarında, ortaya çıkabilir.

Sızıntı genelde azdır ve leğen kemiği kas sisteminin (çatının) zayıfladığı için, idrar kesesi ve idrar borusuna daha az destek verebiliyor olmasındandır.

Fazla kilo, kabızlıkta ıkınma ve kronik öksürük, çatıya yüklenme oluşturabiliyor ve bu da idrar kaçırmasını güçleştirebilir. Kalıtsal olarak kusurlu doku ve bazı ilaçlarda idrar kaçrırmasına sebebiyet verebiliyor.

Sünnet olan kadınlar idrar torbasını boşaltmakta zorlanabilir ve ayrıca idrar kaçırma sorunu yaşayabiliyor.

Bazı kadınlar cinsel ilişki/orgazm sırasında kaçırabilir. Rahasız edici hissedilebilinir ama anormal bir durum olmayabilir.

7

Aşırı aktiv torba idrar kaçırması ile ya da olmadan sıkışmalar anla-mına gelir. Bu şiddetli idrar yapma ihtiyacı gibi algılanır ve her zaman kaçırmamaya engel olamazsınız. Zamanında tuvalete yetişemezseniz, kaçırdığınız miktar fazla olabilir.

Sıkışmaların sebebi idrar kesesinin içinde ya da dışındaki değişimlerden olabilir örneğin, idrar yolu enfeksyonu, hormon değişimi ya da idrar borusundaki mukozada enfeksyondan. Kaçırmanın sebebi genelde idrar kesesindeki kasların kasılmalarından olabilir bu da boşaltım için beyin ve omuriliğine uyarı veren sinir reflekslerindeki olabilecek bir rahatsızlıktan dolayı kaynaklanabilir. Prostat büyümesi ve kabızlık, kötüleşmiş idrar torbası kontrolünün genel sebepleridir. Ayrıca psikolojik ya da gelişmiş bir davranış gibi sebepler de olabilir. İdrar sıkışmaları/kaçırmalar kendi başına değil, bir hastalığın belirtisi de olabilir (semptom).

Karışık inkontinans zorlamaktan idrar kaçırma ile aşırı aktiv çalışan idrar torbası, kombinasyonudur.

Aşırı akan inkontinans idrar kesesinin idrardan ciddi bir şekilde gerilmiş olmasından ve boşaltmakta zorlanıldığı zaman meydana gelir. Kaçırma, kapanma kaslarının artık karşı duramama noktasına gelince gerçekleşir.

Prostat büyümesi yada idrar yolu sıkışmaları olan erkeklerde, ayrıca boşaltım başlama zorlukları, az sicim, sonradan damlama ve gece kaçırmaları görünebilir.

Şeker hastaları da ”aşırı akan inkontinans” ortaya çıkabilir.

Dışkı inkontinans doğum sırasında sakatlık, kabızlık, sıkca sıkışmalar, ishal, başka sakatlıklar ve nörolojik hastalıklardan sonra meydana gelebilir.

8

Rahatsızlıklara karşı kendi başınıza bir çok müdahale yapabilirsiniz

Doğal olarak ihtiyaç duyduğunuzda tuvalete gidip idrarınızı yapabilmelisiniz.Tuvalete giderken sakin olmayı unutmayınız. Uyluk kemiklerinize iyi bir destekle rahat oturun.Gevşediğinizde boşaltım kendiliğinden gerçekleşir. İdrar torbasının tamamen boşaldığını hissedene kadar oturun. Kabız olmamak için, düzenli olarak bağırsakları da ara sıra boşaltmak önemlidir.

Ne çeşit ve ne kadar sıvı tükettiğinize dikkat ediniz. Çay, kahve ve bira idrar getiricidir. Meyve ve sebze içinde çok sıvı mevcuttur. Gece geç saatlerde sıvı tüketmemeye dikkat ediniz.

Eğer aşırı aktif idrar kesesinden rahatsızsanız, idrar kesesi günde sekiz defadan fazla boşaltım yapıyordur yada tuvalete zamanında yetişemi-yorsanız, kese çalışması size yardımcı olabilir.Bu da tuvalet ziyaretlerin aralıklarını çoğaltmanız anlamına gelir.

İçtiğiniz sıvı miktarını ve ne kadar sıklıkta idrara çıktığınızı görebilmek için, bir sıvı tüketim – ve idrar ölçme listesi yardımcı olabilir. Sonucun kesin olması için idrar kesesini boşaltmaktan kaçınınız.

9

Hangi tedavi verilir ?

Zorlama nedeniyle oluşan kaçırmalarda en önemli tedavi yöntemi leğen kemiği (çatı) çalışmalarıdır. Bu tipte idrar kaçırması yaşayan kadınların çoğunluğu ya tamamı tedavi ediliyordur ya da belirgin bir şekilde iyileşiyorlar. Çalışmanın amacı idrar kesesinin ve idrar borusunun etrafındaki çatı kaslarını güçlendirmektir. Menepoza girmiş kadınların, idrar borusundaki mukozayı iyileştirmek için lokal etkili östrojene ihtiyaç duyabilir. Eğer çatı çalışması başarılı olmazsa, ameliyat iyi sonuç verebilir.

Aşırı aktif torbada, kaçırma olsun yada olmasın, kese çalışması, davranış terapisi, sıvı tüketim azaltılması ve ilaç tedavisi güncel olabilir. Elekto stimule (uyarıcı dalga) ve akapunktür gibi başka tedaviler de denenebilinir. Kadınların yaşadığı sıkışma kaçırmalarında lokal etkili östrojen iyi bir etkisi olabilir.Tedavinin içinde çatı çalışmasıda dahil olmalı.Bir enfeksyon ya da başka bir hastalığın belirtisi olabileceğini hariç tutmanız önemli.

Karışık inkontinansta tedavi, ilk önce hangi belirti dominant ise yada en fazla rahatsızlık hissi veriyorsa onunla başlanır.

Büyümüş prostatta, ameliyat, ilaç tedavisi ve mikrodalga tedavisi güncel olabilir. Bir prostat ameliyatından sonra bazen erkeklerde zorlamadan dolayı kaçırma oluşabilir o zaman leğen kemiği çalışması uygulanabilinir.

Dışkı kaçırmalarında, sıkma/kasma yeteneğini ilerletmek için leğen kemiği çalışması çok önemlidir.Bağırsak düzenleyici destekler ve lavamang sıkıntılarınızı azaltmak için yardımcı olabilir ayrıca beslemne değişikliği ve egzersizde destekler.

Bazı ilaçlar idrar – ve dışkı kaçırmalarını kötüleştirebilir, ayrıca idrar kesesi ve bağırsak boşaltım problemlerini – doktorunuza danışınız.

10

Nereden yardım alabilirim ?

Sağlık merkezinizdeki, Üroterapistinden, bölge hemşiresinden ve ebeden ya da belediyenin hemşiresi iyi bir ilk irtibat olabilir.

Onlar, herhangi bir araştırma yapılacağına ve hangi tedavi gerekebileceğinin kararını alabilirler.

Onlar, ayrıca sizi destek için bir hekime yada fizyoterapistine yönlendirebilirler.

İdrar kaçırmanın, idrar sıkışmalarının ve de bağırsak boşaltım ve dışkı kaçırma sorunlarının, sebeplerini araştırmak çok önemlidir.

11

Bir çok iyi tıbbi destekler mevcut

İdrar ve dışkı kaçırması yaşayanlar için günlük hayatlarını kolaylaştıracak çok iyi tıbbi destekler mevcut. Bunlar araştırmanın ve tedavinin yanısıra tamamlayıcıdırlar.

Inkontinans desteklerini öncelikle kısa bir süre için kullanılması gerektiğini düşününüz ancak tedaviden beklenen sonuç alınmazsa, destekleri daha uzun kullanabilirsiniz.

Bazen bir tedaviyi başlatmak için hastanın genel durumu engel olabiliyor. Eğer bir inkontinans destek ilacı denetilip, size yazılırsa, veren yetkilinin bunun takibini ve desteğin tatmin edici sonuçlar verdiğini de takip etmesi çok önemlidir.