Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Prof. Dr. Bülent Tokgöz
Erciyes Üniversitesi
TROMBOTİK MİKROANJİYOPATİLER
veAtipikHemolitikÜremikSendrom
Trombotik Mikroanjiyopatiler (TMA)Tarihçe
Dr. Eli MoschcowitzThe Mount Sinai Hospital Sinai Hospital
Ateş ve anemiyle başvuran bir olgu sunumu:‘An Acute Febrile Pleiochromic Anemia with Hyaline Thrombosis of the Terminal Thrombosis of the Terminal Arterioles and Capillaries: An Undescribed Disease’
Archiv Intern Med 1925; 36(1):89.
TTP
Dr. Conrad von Gasserİsviçreli hematolog 1955*
5 çocuk olgu ishal + hemoliz + trombositopeni + ABYOtopsi/ biyopsi hemorajik kolit, renal kortikal nekroz, kapiller ve prearterioler
tromboz (AC, beyin, kalp ve böbrekler)
‘Hemolytic-uremic syndrome(s): bilateral necrosis of the renal cortex in acute acquired bilateral necrosis of the renal cortex in acute acquired hemolytic anemia’*
‘Syndrome of hemolysis, thrombopenia and nephropathy in infancy.’ **
*Schweiz Med Wochenschr, 85:905- 909, 1955.**Javett SN, Senior B. Pediatrics 1962;29:209-23.
HÜS
Fitzpatrick ve ark: ‘Atypical (non –diarrhea –associated) hemolytic -uremic syndrome in childhood’
J Pediatr, 122(4):532-7,1993
Kaplan ve ark: ‘Hemolytic uremic syndrome in families’
N Engl J Med, 292(21):1090-3, 1975
Kaplan ve ark: ‘Hemolytic uremic syndrome with recurrent recurrent episodes: an important subset’
Clin Nephrol Nephrol, 8(6):495-8, 1977
aHÜS
NEJM, 371;7, 2014
TROMBOTİK MİKROANJİYOPATİLERZAMAN İÇİNDE GELİŞİM
olay yeri: MİKRODOLAŞIM
Mikrodamarlar
en küçük damar sistemi
mikrodolaşımdan sorumlu
arteriol vekapiller lümeninde
tıkayıcı pıhtı
NEJM, 371;7, 2014
TMAHistopatoloji
damar duvarında değişim
endotel hasarı
OKLÜZYON
TMA Patogenezi
Tıkayıcı fibrin birikimi
Lökosit adezyonu
Trombo rezistans kaybı
ENDOTEL HASARI
UYGUN ZEMİNazalmış C3 / azalmış faktör H
vWF proteaz aktivitesinde bozulma / vWF gen mutasyonu
TETİKLEYİCİ OLAYvirüsler / Shiga toksin / endotoksin / ilaçlar / antikorlar / immünkompleksler
TMA
ilk lezyon endotel hasarı
çok çeşidi var / birçok duruma eşlik edebilir / hepsinin tedavisi farklı
kalıtsal / edinsel
çocuklarda / erişkinlerde
ani / yavaş başlangıç
multisistemik tutulum
KLİNİK
mikroanjiyopatik hemoliz anemi
trombositopeni
organ hasarı
Primer TMA Ayırıcı Tanısı
TMA ile Birliktelik Gösteren Sistemik Durumların Dışlanması
Mikroanjiyopatik Hemolizin Doğrulanması
Mikroanjiyopatik HemolizeYAKLAŞIM
Mikroanjiyopatik HemolizŞistositler
TMA Laboratuar
PY Şistositler
Direk antiglobulin (Coombs) testi (DAT) negatif
LDH yüksek
İndirek bilirubin yüksek
Haptoglobin düşük
Şistositler (Parçalanmış Eritrositler)Ayırıcı Tanı
TMA
Hemodinamik Türbülans:Protez kalp kapaklarıKalsifik aort stenozuSol atrial miksoma
Atriyoventriküler şant yamasıDamar içi cihazlar (TİPS vb)
Hemolitik Anemi Sebepleri
TMA ile Birliktelik Gösteren Sistemik Durumların Dışlanması
Mikroanjiyopatik Hemolizin Doğrulanması
Mikroanjiyopatik HemolizeYAKLAŞIM
TMA ile Birlikte Olabilen Bozukluklar
Sistemik infeksiyonlarbakteriyel endokardit, HIV, CMV, malarya, babesiyoz, aspergilloz
Gebelikle ilişkili bozukluklar(preeklampsi / eklampsi / HELLP)
Malign hipertansiyon
Maligniteler
Otoimmün bozukluklar(SLE, SS, AFAS)
Transplantasyon sonrası(organ ya da hematopoetik kök hücre nakli)
Primer TMA Ayırıcı Tanısı
TMA ile Birliktelik Gösteren Sistemik Durumların Dışlanması
Mikroanjiyopatik HemolizeYAKLAŞIM
Shiga toksin aracılı TMA (ST-HÜS)
ADAMTS13 etkinliğinde azalmaya bağlı TMA (TTP)
Kompleman aracılı TMA (aHÜS)
İlaca bağlı TMA (DITMA)
Metabolizma aracılı TMA
Koagülasyon aracılı TMA
Primer TMA Sendromları
Shiga-toksin aracılı HÜS
• Etken: • Shigella dysanteria,
• Escherchia coli O157:H7 / O104:H4
• Nöraminidaz üreten pnömokoklar
• Shiga-toksin glomerül endoteli, podosit, tübül epiteli ve mezengiumhücrelerinde doğrudan hasara yolaçar
• Çoğu zaman sporadik ancak salgına da yol açabilir.
Gastroenterit ve HÜS SalgınıAlmanya 2011
Gastroenterit ve HÜS SalgınıAlmanya 2011
• Salgın Mayıs, Haziran, Temmuz ayları boyunca yaşandı
• İzole edilen etken : Shiga-Toksin üretenEscherichia coli O104:H4
• Toplam olgu sayısı : 3816
• HÜS tespit edilen olgu sayısı : 845 (%22)
• Ölümler : 54
Frank C, et al. NEJM 365;19, 10, 2011
Gastroenterit ve HÜS SalgınıAlmanya 2011
Soru: E. Coli nereden geldi?Cevap: Çiğ Sebzeler
Almanya 2011 HÜS Salgınıİnfeksiyon Kaynağı Araştırması
organik çemen otu filizi
STEC HUSKlinik
• Yaş grubu: Tipik olarak genç erişkinler
• Prodrom dönem kanlı ishal, 5-10 gün sürer
• Nörolojik belirtiler % 25
• Shiga-toksin (+) ishalli çocuklarda % 6-9 HÜS gelişir
• Diyaliz gerektiren ABY % 60
• Mortalite % 4
STEC HÜS – TanıShiga-toksin & EHEC Tespiti
STEC durumunun kesin ve hızla belirlenmesi, hastalığın yönetimi açısından
kritik öneme sahip1
STEC (bakteri ya da toksin) için test sonuçları 24 saat içinde alınmalı2
Hastalık başlangıcı ile ilgili bilgi sahibi olabileceğimiz gaita ve kan tetkikleri hemen yapılmalı1
1. Gould LH et al. MMWR Recomm Rep 2009;58:1-14; 2. Zuber J et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:643-57;3. Ariceta G et al. Pediatr Nephrol 2009;24:687-96
Gaitada Shiga-toksin üreten E. Coli belirlenmesiGaitada Shiga-toksine rastlanması
Serumda EHEC‘e karşı IgG ya da IgM belirlenmesi
DİKKAT!Shiga-toksin (+) STEC-HÜS hastalarında bile, aHÜS klinik şüphesi vardır:
STEC-HÜS tanısı almış hastaların %22’sinde aHÜS ile ilişkili genetik mutasyonlar tanımlanmıştır.
Sıvı replasmanıHb<6g/dl eritrosit transfüzyonu
Gerekirse diyaliz
STEC HÜS TEDAVİSİ
Destekleyici Yaklaşımlar
Plazma değişimiEkulizumab????
Şiddetli hastalık veya MSS tutulumu varsa
Shiga-toksin bağlayıcı ajanlar
Yararsız yaklaşımlar
Antibiotik (Grade 1C)Motilite azaltan ilaçlar (Grade 1C)
Ürokinaz, heparin, dipiridamol, vinkristin, splenektomi
Zarar verebilecek yaklaşımlar
Shiga toksin aracılı TMA (ST-HÜS)
ADAMTS13 etkinliğinde azalmaya bağlı TMA (TTP)
Primer TMA Sendromları
TTP = ADAMTS13 Etkinliğinde Ciddi Azalma
ADAMTS13 etkinliği < %10
Kalıtsal – Upshaw Shulman sendromu
Edinsel – Otoimmüniteye bağlı
ADAMTS 13a disintegrin and metalloproteinase with a thrombospondin type 1 motif, member 13
Diğer adı: von Willebrand factor-cleaving protease (VWFCP)
ADAMTS13 Tanı Testi
ADAMTS13 aktivitesi
ADAMTS13 testi sonuçları hızlı bir şekilde alınmalıdır
(24 saat içerisinde)
11. Tsai H-M. Int J Hematol 2010;91:1-19; Zuber J et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:643-57
ADAMTS13 inhibitörleriPlazmada ADAMTS13 antikorları hastalığın edinsel olduğunun göstergesidir.
> %50 Normal
% 10-50 Düşük
< % 10 Şiddetli eksiklik
TTPKlinik
Hasta ilk atakla başvurabilir veya tekrar eden TMA atakları vardır
Hedef dokular: MSS, Kalp, pankreas, tiroid, adrenal bezler, barsak mukozası
Diğer primer TMA’lardan farklı olarak
daha fazla sistemik etkilenme ve organ hasarı oluşur:
Halsizlik, GİS semptomları, purpura
Nörolojik tutulum geçici fokal nörolojik belirtiler
Hafif / geçici kreatinin yükselmeleri görülebilir, ABY nadir
TANI
Klinik değerlendirmeye dayanırADAMTS13 eksikliği, ADAMTS13 gen mutasyonunun tespiti uzun zaman alır
TTPErken tedavi gerekir!
Tedavi edilmediğindeilerleyici / geri dönüşümsüz böbrek yetmezliği
ve nörolojik hasar gelişir
Plazma değişimi başlatılmalı
Tanıda belirsizlik dahi olsa
Plazma değişimi tedavisi öncesi dönemde mortalite %90Plazma değişimi tedavisiyle mortalite < %15
Farklı tanı konması durumunda plazma değişimine son verilebilirMalignite, DİK, …
Plazma Değişimi mi? Plazma İnfüzyonu mu?
Prospektif, randomize, hasta sayısı 102
Plazma Değişimi Plazma İnfüzyonu P
Tedaviye olumlu cevap 9. gün % 47 % 25 0.025
Mortalite 9. gün % 4 % 16
Tedaviye olumlu cevap 6. ay % 78 % 49 0.002
Mortalite 6. ay % 22 % 37 0.036
Plazma değişimi daha etkili!Daha fazla plazmaya ihtiyaç duyulur!
TTP TedavisiPlazma Değişimi Nasıl Etki Eder?
Yetersiz ADAMTS13 etkinliği yerine konur
Dolaşımdaki VWF multimerleri uzaklaştırılır
Dolaşımdaki ADAMTS13 otoantikorları uzaklaştırılır
TTPGlukokortikoidler
sebebi belirlenemeyen TTP kliniği var ve plazma değişimine cevap zayıfsa,prednizolon 1mg/kg PO
plazma değişimine rağmen trombosit sayısı yükselmiyor, plazma değişimi azaltılınca trombositopenisi tekrar ediyorsa,
prednizolon 1mg/kg PO
tedavi baştan itibarenplazma değişimi + prednizolon 1mg/kg PO olarak belirlenebilir
TTP TedavisiFaydasız Yaklaşımlar
• Antiplatelet tedavi (ASA, dipiridamol)• Tek başına faydasız
• Plazma değişimiyle birlikte? Trombosit <50.000 ise verilmemeli
• Trombosit transfüzyonu• Nörolojik tutulumu olumsuz etkileyebilir!
• ABY’yi davet edebilir!
• Ancak invazif işlem gerektiğinde başvurulabilir
• Splenektomi – Plazma değişimi ve steroidle birlikteolmadıkça faydasız
ADAMTS13 etkinliğinde azalmaya bağlı TMA (TTP)
Kompleman aracılı TMA (aHÜS)
Primer TMA Sendromları
Kompleman Sistemi
• Doğuştan gelen bağışıklık sisteminin parçası
• Bazı tetikleyiciler tarafından uyarıldığında, sistemdeki proteazlar özgül proteinlere sitokinlerisalgılatmak üzere ayrılırlar ve daha ileri ayrılmalarıyükseltecek kaskadları başlatırlar.
• Eyleme geçmesi sonucunda, hücre-öldürücü yüzey saldırıbileşkesi etkinleşir ve immün yanıt oldukça yükseltilmişolur
• Serum proteinleri, serozal proteinler ve hücre yüzeyiproteinlerini kapsayan 20'nin üzerinde protein ve protein parçaları kompleman sistemini düzenler.
• Bu proteinler esas olarak karaciğer tarafından sentezlenirve kan serumunun globulin yüzdesinde %5'lik bir oranınıoluşturur.
• Üç biyokimyasal yol kompleman sistemini etkinleştirir:• Klasik kompleman yolu• Alternatif kompleman yolu• Mannoz bağlayıcı lektin yolu
www.vikipedia.org
Kompleman Sisteminin Etkinleşmesi
Bomback AS, Appel GB. Nat Rev Nephrology, 2013
Alternatif kompleman yolu
Mannoz bağlayıcı lektin yolu
Klasik kompleman yolu
Alternatif yol normal koşullarda da sürekli aktiftir (düşük düzeyde).
Uyarılması durumunda aktivitesi yükselir: infeksiyon, endotelyal stres veya hasar…
Normal koşullarda kompleman aktivasyonu düzenleyiciproteinlerce sıkı kontrol altında tutulur: CFH, CFI, DAF,
protektin, MCP, trombomodulin, CR1
Kompleman Sistemiİlişkili Hastalıklar
Paroksismal noktürnal hemoglobinüri (PNH)Atipik hemolitik üremik sendrom (aHÜS)
Soğuk aglutinin hastalığıAnti-fosfolipid sendromu (APS)
Membranoproliferatif glomerülonefrit (MPGN)İmmun kompleks hastalıkları
Yaşa bağlı makula dejenerasyonuAstım
Romatoid artritLupus
İskemi reperfüzyon hasarı
Kompleman aracılı TMA aHÜS
aHÜS hayati organları hedef alır ve erken ölüme yol açabilir!
• Endotel hücrelerinin kompleman hasarından korunması yetersiz
• Hücre membranlarında kontrolsüz ve sürekli kompleman etkinleşmesi
• Altta yatan bozukluk: • Alternatif kompleman yolu etkinleşmesini sınırlandıran düzenleyici proteinlerin
kalıtsal eksikliği: Kompleman faktör H (CFH), CFH related proteinler (CFHRs, CFI), membran kofaktör protein (MCP, CD46)
• Kompleman sistemi alternatif yolunun etkinleşmesini hızlandıran kalıtsal protein bozuklukları: CFB, C3
• CFH ve CFI yetersizliği otoimmüniteye bağlı edinsel olarak da gelişebilir
Etiyopatogenez
aHÜS
nadir rastlanır
kronik ve ilerleyici
kötü prognozlu
hayati organları hedef alır
sadece böbreği etkilemez, multisistemik
ilerleyici organ hasarı riski süreklidir
SDBY’ne yol açar
böbrek dışında en sık etkilenen organlar kalp ve beyindir
aHÜS Hastalarının %79’u 3 Yıl İçinde Ölüm, Diyaliz İhtiyacı veya Kalıcı Böbrek Hasarı Riski ile Karşı Karşıyadır
aHÜS’ün ilk manifestasyonuyla hastaların %33-40’ı ölür,
veya terminal dönem böbrek hastalığına ilerler1,2
PD/Pİ*†1 uygulanmasına rağmen
ilk yıl içinde önemli morbidite ve mortalite görülür
*Kompleman faktör H(CFH) mutasyonlu hastalar. CFH mutasyonları: en yaygın popülasyon. †Bu hastaların %94'üne plazma değişimi veya plazma infüzyonu (PD/ Pİ) uygulandı..
1. Caprioli J, et al; International Registry of Recurrent and Familial HUS/TTP. Blood. 2006;108:1267-1279. 2. Noris M, et al. Clin J Am Soc Nephrol. 2010;5:1844-1859.
Yan
etk
isiz
CFH
has
tala
rın
ın
küm
üla
tif
frak
siyo
nu
İlk ortaya çıkıştan sonraki takip (ay)Caprioli ve ark, 2006’dan uyarlanmıştır
aHÜSKlinik
Hastaların %100’ünde birden fazla organ sistem tutulumu vardır (N=30)
Nörolojik belirtiler - %486
• Konfüzyon7
• Ansefalopati8
• İnme7
• Nöbet6
Kadiyovaskülerbelirtiler - %436
• Miyokard infarktüsü12
• Kardiyomiyopati17
• Kalp yetmezliği17
• Diffüz vaskülopati1
GİS belirtileri - %3714
• Kolit7
• Abdominal ağrı7
• Pankreatit15
• Bulantı, kusma15
• Gastroenterit8
• Karaciğer nekrozu11
Böbrek yermezliği - %504
• Artmış kreatinin9,10
• Ödem, hipertansiyon8,9
• Proteinüri6
Pulmoner semptomlar - %46 5
• Dispne12
• Pulmoner hemoraji3
• Pulmoner ödem12
References: 1. Laurence J. Clin Adv Hematol Oncol. 2012;10(suppl 17):1-12. 2. Legendre CM, et al. N Engl J Med. 2013;368:2169-2181. 3. Sellier-Leclerc A-L, et al; French Society of Pediatric Nephrology. J Am Soc Nephrol. 2007;18:2392-2400. 4. Caprioli J, et al; for the International Registry of Recurrent and Familial HUS/TTP. Blood. 2006;108:1267-1279. 5. Muus P, et al. Presented at: 18th Congress of the European Hematology Association. June 13-16, 2013; Stockholm, Sweden. Abstract B1774. 6. Neuhaus TJ, et al. Arch Dis Child 1997;76:518-521. 7. Ohanian M, et al. ClinPharmacol. 2011;3:5-12. 8. Noris M, et al. Clin J Am Soc Nephrol. 2010;5:1844-1859. 9. Ståhl A-L, et al. Blood. 2008;111:5307-5315. 10. Ariceta G, et al; for the European Paediatric Study Group for HUS. Pediatr Nephrol. 2009;24:687-696. 11. Loirat C, et al. Pediatr Nephrol. 2008;23:1957-1972. 12. Sallée M, et al. Nephrol Dial Transplant 2010;25:2028-2032. 13. Kavanagh D, et al. Br Med Bull. 2006;77-78:5-22. 14. Langman CB. Haematologica. 2012;97(suppl1):Abstract 0490. 15. Dragon-Durey M-A, et al. J Am Soc Nephrol. 2010;21:2180-2187. 16. Zuber J, et al. Nat Rev Nephrol. 2011;1:23-35.
aHÜS’lü hastalar sistemik, hayatı tehdit edici, ani komplikasyonların sürekli riski altındadır
aHÜS STEC-HÜS
EtiyolojiGenetik nedenlerle,
kronik kontrolsüz kompleman aktivasyonu
Shiga-toksin üreten bakteri, kompleman sistemini aktive ederek, haftalar – aylar süren kontrolsüz kompleman
aktivasyonuna neden olur.
Klinik TabloAzalmış trombosit sayısı, hemoliz,
beyin, böbrekler, kalp ve diğer organları da etkileyecek şekilde, tüm küçük damarlarda tromboz oluşumu
Düşük trombosit sayısı, hemoliz,
beyin , böbrekler, kalp ve diğer organları da etkileyecek şekilde, tüm küçük damarlarda tromboz oluşumu
Yaş Hastaların yaklaşık yarısı erişkinlerden oluşur.2011’deki Almanya salgınında hastaların %88’i erişkindi.
Daha önceki dönemde pediyatrik hastalık olarak görülmekteydi.
Diyare %30 Yaygın
SeyirYaşam boyu devam eden
kronik kontrolsüz kompleman aktivasyonu
Kontrolsüz kompleman aktivasyonu, hastalığın başlangıcından itibaren haftalarca – aylarca devam eder.
Shiga-toksin
Negatif
ya da
özgeçmiş , aile öyküsü, şiddetli ve uzamış hastalık seyri,
ya da ortaya çıkan kompleman mutasyonu
Pozitif ancak aHÜS’ün klinik şüphesi yine de vardır.
Bir çalışmada STEC-HÜS tanısı almış hastaların %22’sinde komplemanın genetik mutasyonları bulunmuştur.
aHÜS şüphesinin dikkate alınması gerekir.
aHÜS, atipik Hemolitik Üremik Sendrom ; STEC-HÜS, Shiga toksin-üreten Escherichia coli–hemolitik üremik sendrom
aHÜS, atipik Hemolitik Üremik Sendrom; TTP, trombotik trombositopenik purpura. George JN. Blood 2010;116:4060-9;’dan uyarlanmıştır. Noris M et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:622-33; Tsai HM. Int J Hematol 2010;91:1-19.
aHÜS TTP
EtiyolojiGenetik nedenlerle,
kronik kontrolsüz kompleman aktivasyonu
Şiddetli ADAMTS13 yetersizliği(≤%5 normal aktivite)
Klinik TabloAzalmış trombosit sayısı, hemoliz, beyin –
böbrekler, GİS, akciğerler ve tüm küçük damarlarda tromboz
Azalmış trombosit sayısı, hemoliz, beyin, böbrekler, GİS, akciğerler ve tüm küçük
damarlarda tromboz
NörolojikTutulum
Yaklaşık %48 Çoğunlukla
Yaş Erişkin ve çocuklarda görülür. Erişkin ve çocuklarda görülür.
Seyir Yaşam boyu süren, kronik bir hastalıktır.Tanıdan itibaren 7.5 yıl içerisinde relaps riski
%41’dir.
ADAMTS13 >%10 ≤%10
aHÜSTanı Testleri
1. Ariceta G et al. Pediatr Nephrol 2009;24:687-96; 2. Taylor CM et al. Br J Haematol 2009;148:37-47
Shiga-toksin testiGİS bozukluğu öyküsü/semptomları ve TMA belirti/semptomları olan hastalarda aHÜS’ü STEC-HÜS’ten ayırmak için yapılması önerilir.1
ADAMTS13 aktivitesi testiTMA belirti ve semptomları olan hastalarda aHÜS’ü TTP’den ayırmak için önerilir.2
Kompleman düzeyi testiaHÜS hastalarının pek çoğunda kompleman düzeyleri normal sınırlarda seyrettiğinden kompleman düzeyi bakılmasına gerek yoktur.
Genetik ve antikor tarama
aHÜS için rutin genetik taramada ya da tedavi öncesinde bakılması zorunlu değildir. Nadir spesifik durumlar dışında bakılmasına gerek yoktur (örneğin aHÜS hastasında izole MCP / CD46 mutasyonu).
aHÜS tanısı koyan spesifik bir test yok!
aHÜS – Tanı Genetik Mutasyon Tespit Edilememesi aHÜS Tanısını Dışlamaz
• aHÜS hastalarının %30 – 50’sinde herhangi bir genetik mutasyon belirlenememiştir.
• Genetik mutasyon olmaması aHÜS tanısını ortadan kaldırmaz.
• Genetik analizlerin sonuçlanması genellikle haftalar –aylar sürer.
• Prognoz her iki hasta grubunda da benzerdir (genetik mutasyon olan ve olmayan hastalar).
1. Noris M et al. Clin J Am Soc Nephrol 2010;5:1844-59, 2. Loirat C et al. Pediatr Nephrol 2008;23:1957-72, 3. Noris M et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:622-33, 4. Zuber J et al. Nat Rev Nephrol 2011;7:23-35
aHÜS hastalarında tedavi başlanması için genetik mutasyonların belirlenmesine ihtiyaç yoktur.
aHÜSGenetik
• Bir araştırmada 120 hastada 100 farklımutasyon tanımlandı*
• Henüz tanımlanamamışmutasyonlar olabilir
* Remuzzi, G, ASN 2009
aHÜSTedavi Seçenekleri
ETKİ MEKANİZMASI
PLAZMA İNFÜZYONU • Sağlam CFH, CFI, CFB ve C3 temini
PLAZMA DEĞİŞİMİ
• Endotel hasarını tetikleyen olası unsurların uzaklaştırılması• Mutant CFH, CFI, CFB ve C3’ün uzaklaştırılması• CFH-related protein 1’in uzaklaştırılması• Sağlam proteinlerin TDP ile temini• Anti-CFH antikorların uzaklaştırılması• Hipervolemi ve hiperproteineminin önlenmesi
KOMPLEMAN İNHİBİSYONU -EKULİZUMAB
• C5’e yüksek afinite ile bağlanır• Terminal kompleman kompleksi C5b-9’un oluşumunu önleyerek C5a ve
C5b’e ayrılmasını inhibe eder• Komplemanın proksimal işlevleri sağlam kalır
KOMBİNE KARACİĞER-BÖBREK NAKLİ
• Genetik kompleman anormalliklerinin tümü düzelir
aHÜS Tedavisinde Plazma Değişimi veya Plazma İnfüzyonuYeterince Etkili Değil!
• Plazma tedavileri trombosit sayısı ve LDH düzeyleri üzerinde geçici bir iyileşme sağlar
• PD/Pİ olan aHÜS hastalarında komplemandisregülasyonu ve TMA devam etmiştir
• Başlangıçta PD/Pİ alan hastalar başlangıçta PD/Pİ almayanlarla karşılaştırıldıklarında 1 yıl sonra eşit derecede olumsuz sonuçlara sahip
Çalışma tanımı: GPN aHÜS kayıt defterinden hastaların analizi (Pediatrik Nefroloji Çalışma Grubu). Bu analiz sırasında 141 hasta kayıt defterine alındı. 99 hastada ilk belirtilerin tedavisi ile ilgili veriler mevcuttur.*Hastaların %42’si PE aldı, %48’i PI aldı 22 hasta hem PE hem PI aldı
1. Laurence J. Clin Adv Hematol Oncol. 2012;10(suppl 17):1-12. 2. Noris M, et al. Clin J Am Soc Nephrol. 2010;5:1844-1859.3. Caprioli J, et al; for the International Registry of Recurrent and Familial HUS/TTP. Blood. 2006;108:1267-1279.
4. Sarode R, et al. J Clin Apheresis. 2013;1-20. doi:10.1002/jca.21302.5. Legendre CM, et al. N Engl J Med. 2013;368:2169-2181. 6. Cofiell R, et al. Presented at: 55th ASH Annual Meeting and Exposition; December 7-10, 2013; New
Orleans, LA. Poster 2184. 7. Riedl M, et al. Klin Padiatr. 2011; 223-P031 doi: 10.1055/s-0031-1273832.
34% 33%
0
10
20
30
40
PD/Pİ* olmadı PD/Pİ olduB
ir y
ılda
diy
aliz
e ih
tiya
ç d
uya
n
has
tala
rın
yü
zdes
i
PD/Pİ aHÜS’te morbiditeyi azaltmamaktadır. (N=99)*7
Ekulizumab
• Monoklonal insan antikoru
• Rekombinan DNA teknolojisiyle fare myeloma hücrelerinde üretilmiştir
• Kompleman proteini C5’e bağlanır ve protrombotik veproinflamatuar süreçleri başlamadan durdurur
• Paroksismal noktürnal hemoglobinüri (PNH) tedavisi içingeliştirildi
• Major yan etkisi meningokokal infeksiyon
• PNH, aHÜS ve C3 glomerülopati için tedavi seçeneğiolabilir
EkulizumabKompleman-aracılı TMA Oluşumunu Önleyen Anti-C5 Antikoru
• Ekulizumab C5’e yüksek afinite ile bağlanır• Terminal kompleman kompleksi C5b-9’un oluşumunu önleyerek C5a ve C5b’e
ayrılmasını inhibe eder
• Komplemanın proksimal fonksiyonları sağlam kalır
• Zayıf anaflatoksin
• İmmün-kompleks klirensi
• Mikrobiyal opsonizasyon
• Ekulizumab aHÜS hastaları için ilk ve tek onaylanmış tedavidir
• Ekulizumab, Türkiye’de aHÜS tedavisinde ruhsatlı değildir. 1. Ekulizumab Avrupa ürün bilgileri (SmPC); 2014. 2. Rother RP et al. Nature Biotechnol. 2007;25:1256-1264.
3. Walport MJ. N Engl J Med. 2001;344:1058-1066. 4. Figueroa JE, Densen P. Clin Microbiol Rev. 1991;4:359-395.
5. Legendre, C. M., et al. (2013). N Engl J Med 369(14):1379-1380.
aHÜS Tedavisinde EkulizumabKlinik Araştırmalar
Randomize kontrollü çalışma yok
İlacın etkinliğiyle ilgili güçlü bulgular
2 prospektif, C08-002A/B ve C08-003A/ B, faz 2 / açık etilketli, NEJM 20132 prospektif, C10-003 ve C10-004, faz 2 / açık etilketli, yayınlanmamış veri
1 retrospektif gözlemsel çalışma, C09-001r
NICE 2015
aHÜS’te Ekulizumab TedavisiKlinik Kanıtlar
• 2 prospektif faz II çalışma
• Hasta yaşı > 12 yıl
• Takip süresi > 26 hafta
• Trial 1 (C8-002):• Trombositopeni + ABY, n=17
• Trial 2 (C8-003):• ABY, n= 20
aHÜS’te EkulizumabLegendre ve ark, NEJM 2013
• Trial 1 (C8-002):• İlerleyici TMA olguları
• Plazma tedavisine dirençliolgular
• Trial 2 (C8-003): • Kronik olgular
• Plazma tedavisine bağımlıolgular
aHÜS’te EkulizumabC8-002
Legendre CM et al. N Engl J Med 2013;368:2169-81
Hematolojik iyileşme % 76
TMA atağı olmadan yaşama %88
Yeni diyaliz ve plazma değişimiihtiyacında azalma
Başlangıçta diyalize giren 5 hastadan 4’ünde diyaliz ihtiyacı
ortadan kalktı
aHÜS’te EkulizumabC8-003
Legendre CM et al. N Engl J Med 2013;368:2169-81
Hematolojik iyileşme % 90TMA atağı olmadan yaşama %88
Yeni diyaliz 0Yeni plazma değişimi 0
aHÜS’te EkulizumabC8-002 ve C8-003
Legendre CM et al. N Engl J Med 2013;368:2169-81
Ekulizumabıın ilk dozu ile ve 2 yıl boyunca
terminal komplemanaktivitesinde anlamlı
azalma oldu
Ekulizumab erken başlananlardaböbrek fonksiyomnlarındaki
düzelme daha fazla.
Böbrek fonksiyon düzelmesi uzundönemde de devam etti
. Ekulizumab iyi tolere edildi
Ekulizumab Tedavisi ile aHÜS’lü Hastalarda Renal Fonksiyonda Anlamlı ve Devamlı Düzelme Sağlanır1,2
2 yıl boyunca renal fonksiyonda düzelme gözlendi1-4
Tüm hastaların eGFR <60 mL/min/1,73 m2. Başlangıçta ortalama eGFR 22,9 ± 14,5 mL/min/1,73 m2.
1. Soliris® SmPC: Soliris® (eculizumab) summary of product characteristics. Alexion Pharmaceuticals, Inc.; 2014. 2. Legendre CM et al. N Engl J Med. 2013;368:2169-2181. 3. Licht C, Muus P, Legendre C, et al. ASH 2012. Poster 985. 4. Greenbaum L, Legendre C, Babu S, et al. ASH 2012. Poster 2084.
Please See Summary of Product Characteristics for Soliris, including Special Warnings and Precautions for use. Alexion 2014.
2. yılda ortalama eGFR düzelmesi (%95 CI) : 35,2 (17,3-53,1) mL/min/1,73 m2
Ekulizumab Tedavisinde Haftalar
aHÜS TedavisindeEculizumabGeç Kalmadan Başlanmalı!
MetaanalizOlgu sayısı = 100
Yöntem
• Veriler aHÜS’te ekulizumab tedavisini araştıran 4 prospektif, açık etiketli klinik çalışmadan elde edildi.1,2
• C08-002 (n=17), C08-003 (n=20), C10-003 (n=22) ve C10-004 (n=41)
• aHÜS manifestasyonunun başlangıç tarihi ve başlangıç <90 mL/dk./1.73m2 eGFR düzeyine göre hastalar alındı.
• Toplamda 100 hastanın 97’si analize dahil edildi.
• Dışlanma: 1 hastanın aHÜS başlangıç tarihi yoktu ve 2 hastanın eGFRdüzeyi ≥90 mL/dk./1.73m2 idi.
1. Legendre C, et al. NEJM 2013;368:2169–812. Keating GM, et al. Drugs 2013;73:2053–66
Tedavisine erken dönemde başlanan hastaların eGFRdüzeylerinde anlamlı düzeyde daha fazla artış kaydedildi.
Veriler, başlangıç ± standart hata’ya göre görülen ortalama değişikliklerdir. eGFR, tahmini glomerüler filtrasyon hızı.
+23
+57Başlangıca kıyasla eGFR düzeylerinde görülen ortalama
değişiklik (mL/dk./1.73m2)
Tedaviye başlama süresi:
• 1. aydan sonra p<0.05, ≤7 güne kıyasla > 7 gün grubu (iki grup t testi)
Ekulizumab tedavisine başladıktan sonra geçen süre (ay)
≤7 gün >7 gün
Hastalar (sayı)
≤7 gün
>7 günTedaviye
başlanma
zamanı
aHÜS’de Ekulizumab Doz Şeması
Ekulizumab önerilen doz aralıklarında veya bu zaman noktalarından önceki veya sonraki 2 gün içinde uygulanmalıdır.
Tüm aHÜS hastalarında, terminal kompleman aktivitesinin tam inhibisyonu için ~50–100 μg/mL eculizumab serum konsantrasyonu gereklidir.
≥18 yaşındaki hastalar için:
İndüksiyon fazı İdame fazı
Haftalar 1 2 3 4 5 6 7 8 9+
İnfüzyon (mg) 900 900 900 900 1200 — 1200 — 1200
1 / 14
gün
Eculizumab EMA SmPC
Plazma UygulamasınınTürü
En Son Uygulanan Ekulizumab Dozu
İhtiyaç Duyulan Ek Ekulizumab Dozu
Ek Ekulizumab Dozunun Zamanlaması
Plazmaferez veya Plazma Değişimi
300 mg Her seans için 300 mg
Her seanstan sonraki 60 dakika içerisinde≥600 mg Her seans için 600 mg
Taze Donmuş Plazma İnfüzyonu
≥300 mg Her TDP ünitesi için 300 mg
Her 1 ünite TDP infüzyonundan önceki 60 dk
EkulizumabEnfeksiyona Karşı Önlemler
• Özellikle kapsüllü bakterilere karşı olmak üzere, enfeksiyonlara yatkınlık artabilir
• Tüm hastalar ekulizumab almadan en az iki hafta önce meningokoklara karşı aşılanmalıdır.
• Meningokok aşısı yapıldıktan <2 hafta sonra ekulizumab ile tedavi edilen <2 yaşındaki hastaların, aşılanmadan sonra iki hafta geçene kadar uygun profilaktik antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.
• 18 yaş altındaki hastalar, Haemophilus influenzae ve pnömokokal enfeksiyonlara karşı mutlaka aşılanmalıdır.
• Herhangi bir sistemik enfeksiyonu bulunan hastalarda ekulizumab uygulanırken dikkatli olunmalıdır.
1. Soliris® (eculizumab) Summary of Product Characteristics. Alexion Europe SAS; 2012
TMA’ların Ayırıcı Tanısı: aHÜS, TTP & STEC-HÜS
1. Data on file. Alexion Pharmaceuticals Inc.; 2. Caprioli J et al. Blood 2006;108:1267-7; 3. Noris M, Remuzzi G. N Engl J Med 2009;361:1676-87; 4. Neuhaus TJ et al. Arch Dis Child 1997;76:518-21;
5. Noris M et al. J Am Soc Nephrol 2005;16:1177-83; 6. Dragon-Durey M-A et al. J Am Soc Nephrol 2010;21:2180-7; 7. Davin JC et al. Am J Kidney Dis 2010;55:708-11; 8. Bianchi V et al. Blood 2002;100:710-3; 9. Al-Akash SI et al. Pediatr Nephrol 2011;26:613-9; 10. Sellier-Leclerc A-L et al. J Am Soc Nephrol
2007;18:2392-400; 11. Benz K, Amann K. Curr Opin Nephrol Hypertens 2010;19:242-7; 12. Noris M et al. Clin J Am Soc Nephrol 2010;5:1844-59; 13. Tsai H-M. Int J Hematol 2010;91:1-19; 14. Barbot J et al. Brit J Haematol 2001;113:649-51; 15. Bitzan M et al. Semin Thromb Hemost 2010;36:594-610; 16.
Zuber J et al. Nat Rev Nephrol 2012;8:643-57
STEC-HÜSTTP aHÜS
ADAMTS13 aktivitesi >%512ADAMTS13 aktivitesi ≤%58,13,14 Shiga-toksin / EHEC pozitif14
ADAMTS13 aktivitesi* ve Shiga toksin / EHEC** testi8,13-16
Trombositopeni1,2
Trombosit sayısı <150,000 ya da başlangıca oranla %25’in üzerinde azalma1
Renal yetmezlik2,9,10
Artmış kreatinin10 ve / veyaazalmış eGFR2,10 ve / veya
artmış kan basıncı11 ve / veyaanormal idrar bulguları5
Nörolojik semptomlar4-7
Konfüzyon4,5 ve / veyanöbetler6,8 ve / veya
diğer serebral anormallikler5
Ek olarak aşağıdakilerden en az biri
GİS semptomları2,6,12
Diyare (+/- kan)12 ve / veyabulantı / kusma6 ve / veya
karın ağrısı6 ve / veyagastroenterit2,12
Mikroanjiyopatik Hemoliz2,3
Şistositler2,3 ve /veyaartmış LDH2 ve / veya
azalmış haptoglobin2 ve / veyaazalmış hemoglobin7
ve
TMA’lara Yaklaşım
akut MAHA + trombositopeni
STEC-HÜS akut TMA-TTP, aHÜS
PLAZMA DEĞİŞİMİ
ABY
HÜS (veya konjenital TTP)
ADAMTS13 < %10Konjenital TTP?
ADAMTS13 replasmanı
nörolojik / kardiyaktutulum
TTP
ADAMTS13 < %10, anti-ADAMTS13 IgG +
ADAMTS13 > %10 anti-ADAMTS13 IgG, sekonder
nedenleri dışla
aHÜS Ekulizumabimmünsüpresyon,
Rituksimab
ADAMTS13 testiplazma
tedavilerinden önceörnek alınıpgönderilir
+Sekonder TMA nedenlerininaraştırılması
Scully M, Goodship T. Br J Haematol 2014;164:759-66
teşekkürler
Trombotik Mikroanjiyopatiler (TMA)Tarihçe
Dr. Eli MoschcowitzThe Mount Sinai Hospital Sinai Hospital
Ateş ve anemiyle başvuran bir olgu sunumu:‘An Acute Febrile Pleiochromic Anemia with Hyaline Thrombosis of the Terminal Thrombosis of the Terminal Arterioles and Capillaries: An Undescribed Disease’
Archiv Intern Med 1925; 36(1):89.
TTP
Dr. Conrad von Gasserİsviçreli hematolog 1955
5 çocuk olgu ishal + hemoliz + trombositopeni + ABYOtopsi/ biyopsi hemorajik kolit, renal kortikal nekroz, kapiller ve prearterioler
tromboz (AC, beyin, kalp ve böbrekler)
‘Hemolytic-uremic syndrome(s): bilateral necrosis of the renal cortex in acute acquired bilateral necrosis of the renal cortex in acute acquired hemolytic anemia’
Schweiz Med Wochenschr, 85:905- 909, 1955.
HÜS
Fitzpatrick ve ark: ‘Atypical (non –diarrhea –associated) hemolytic -uremic syndrome in childhood’
J Pediatr, 122(4):532-7,1993
Kaplan ve ark: ‘Hemolytic uremic syndrome in families’
N Engl J Med, 292(21):1090-3, 1975
Kaplan ve ark: ‘Hemolytic uremic syndrome with recurrent recurrent episodes: an important subset’
Clin Nephrol Nephrol, 8(6):495-8, 1977
aHÜS
Erken Dönem Ekulizumab Uygulaması Diyaliz İhtiyacını Azaltmaktadır
References: 1. Ekulizumab Avrupa ürün bilgileri (SmPC); 2014. 2. Licht C, Muus P, Legendre C, et al. : 54th ASH Annual Meeting and Exposition. Aralık 8-11, 2012; Atlanta, GA. Poster 985. 3.Greenbaum L, Legendre C, Babu S, et al. : 54th ASH Annual Meeting and Exposition. Aralık 8-11, 2012; Atlanta, GA. Poster 2084. 4. Fakhouri F, Hourmant M, Campistol J, et al. : 55th ASH Annual
Meeting and Exposition. Aralık 7-10, 2013; New Orleans, LA. Poster 2179. 5. Greenbaum LA, Fila M, Tsimaratos M, et al. : 55th ASH Annual Meeting and Exposition. Aralık 7-10, 2013; New Orleans, LA. Poster 2191.
%82 %83 %80
0%
0
20
40
60
80
100
C10-003Pediyatrik/Daha erken
tedavi
C10-004Erişkin/Daha erken
tedavi
C08-002İlerleyen TMA
C08-003Uzun süreli aHUS ve KBH
Diy
aliz
i ke
sen
has
tala
r (%
)
Tedaviye başlanmasına kadar mevcut TMA belirtilerinin aylar şeklinde ortalama süresi (aralık)1-5
0.20 (0,03-4)
0.52 (0,03-19)
<1 (<1-4)
9 (1-45)
(9/11) (20/24)(4/5)
(0/2)
Erken Dönemde Uygulanan Ekulizumab Tedavisiyle Hastaların Daha Büyük Oranında Renal Fonksiyonda Düzelme Sağlanır1
Erken dönem çalışmalarında 26 haftalık Ekulizumab tedavisi ile renal fonksiyonlarda düzelme daha fazla olmuştur2-6
References: 1. Legendre CM, Licht C, Muus P, et al. N Engl J Med. 2013;368:2169-2181. 2. Soliris® SmPC: Soliris® (eculizumab) summary of product characteristics. Alexion Pharmaceuticals, Inc.; 2014. 3. Licht C, Muus P, Legendre C, et al. Presented at: 54th ASH Annual Meeting and Exposition. December 8-11, 2012; Atlanta, GA. Poster 985. 4. Greenbaum L, Legendre C, Babu S, et al. Presented at: 54th ASH Annual Meeting and Exposition. December 8-11, 2012; Atlanta, GA. Poster 2084. 5. Fakhouri F, HourmantM, Campistol J, et al. Presented at: 55th ASH Annual Meeting and Exposition. December 7-10, 2013; New Orleans, LA. Poster 2179. 6. Greenbaum LA, Fila M, Tsimaratos M, et al. Presented at: 55th ASH Annual Meeting and Exposition. December 7-10, 2013;
New Orleans, LA. Poster 2191.Please See Summary of Product Characteristics for Soliris, including Special Warnings and Precautions for use. Alexion 2014.
%86%77
%54%63
%53%59
%5
%35
0%
20%
40%
60%
80%
100%
İŞA
RET
ED
İLEN
ÖLÇ
ÜM
Ü
ELD
E ED
EN H
AST
ALA
R(%
)
(1/20)
eGFR artışı ≥15 mL/min/1.73 m2 KBY’de ≥ 1 evre düzelmesi
C10-003 Pediyatrik/daha
erken tedavi
C10-004 Erişkin/daha erken tedavi
C08-002İlerleyen TMA
C08-003 Uzun süreli aHUS
ve KBH
0.20 (0.03-4)
Tedavinin başlamasına kadar mevcut TMA belirtilerinin aylar şeklinde ortalama süresi (aralık)2-6
0.52 (0.03-19)
<1 (<1-4)
9 (1-45)
C10-003 Pediyatrik/daha
erken tedavi
C10-004 Erişkin/daha erken tedavi
C08-002İlerleyen TMA
C08-003 Uzun süreli aHUS
ve KBH
0.20 (0.03-4)
0.52 (0.03-19)
<1 (<1-4)
9 (1-45)
(19/22)
(22/41) (9/17)
(17/22)
(26/41)(10/17)
(7/20)
Primer TMA Sendromları
ETİYOLOJİ KLİNİK TEDAVİ
ADAMTS13 etkinliğindeazalma (TTP)
Kalıtsal / Edinsel
Gen mutasyonları / Otoantikorlarİskemik organ hasarı
ABY nadirPlazma infüzyonu / değişimi
immunsupresyon
Kompleman aracılı TMA (aHÜS)
CFH, CFI, CFB, C3, CD46 gen mutasyonları
Alternatif kompleman yolunun sürekliaktivasyonu
ABY
Plazma infüzyonu / değişimi
İmmunsupresyonAntikompleman ajan
Shiga toksin aracılı TMA (ST-HÜS)
Escherchia coli,Shigella dysenterae
ABYçocuklarda daha yaygın
sporadik / salgınlarDestek tedavisi
İlaca bağlı TMA (DITMA) Kinin, VEGF inh.Ani başlangıç – Anürik ABY yavaş
başlangıç - KBYİlacın bırakılması,Destek tedavisi
Metabolizma aracılı TMA MMACHC geninde homozigot mutasyon <1 yaş, ABY Vit B12, betain, folinik asit
Koagülasyon aracılı TMA DGKE, PLG gen mutasyonları <1 yaş, ABY Plazma infüzyonu
Kısaltılarak, NEJM, 371;7, 2014
Başlangıçta yüksek proksimal komplemanaktivitesi ve endotelyal
aktivasyon
Kırmızı kan hücresil trombosit Aktive trombosit lökosit Aktive lökosit vWF Trombotik faktör şistosit
EkulizumabTerminal Kompleman Aktivitesini ve Devam Eden Kompleman-aracılı TMA Riskini Engeller
1. Soliris® SmPC: Soliris® (eculizumab) summary of product characteristics. Alexion Pharmaceuticals, Inc.; 2014. 2. Legendre CM, Licht C, Muus P, et al. N Engl J Med. 2013;368:2169-2181. 3. Laurence J. Clin Adv Hematol Oncol. 2012;10(suppl 17):1-12. 4. Sellier-Leclerc A-L, Frémeaux-Bacchi V, Dragon-Durey MA, et al; French
Society of Pediatric Nephrology. J Am Soc Nephrol. 2007;18:2392-2400. 5. Noris M, Mescia F, Remuzzi G. Nat Rev Nephrol. 2012;8:622-633. 6. Cofiell R, Kukreja A, Bedard K, et al. Presented at: 55th ASH Annual Meeting and Exposition, December 7-10, 2013. Poster 2184. 7. Loirat C, et al. Orphanet J Rare Dis. 2011;6:60. 8. Fang CJ, et al. Br J Haematol. 2008;143:336-348. 9. Barbour T, et al. Nephrol Dial Transplant. 2012;27:2673-2685. 10. Nester CM, et al. Hematology Am Soc Hematol Educ
Program. 2012;2012:617-625.Please See Summary of Product Characteristics for Soliris, including Special Warnings and Precautions for use. Alexion 2014.
Artmış komplemanaktivitesine bağlı endotelyal hasar
Klinik TMA, iskemi ve vital organ hasarı
Ekulizumab ile terminal kompleman blokajı
TMA’yı, iskemiyi ve vitalorgan hasarını engeller
Yüksek proksimal aktivite ve endotelyal aktivasyon
sebat eder ancak vital organ hasarı engellenir.